Σχόλο TIDEON : έχουμε την άποψη ότι αντιρρήσεις για λόγους συνειδήσεως ή παραβιάσεως των διεθνών συνθηκών θα έπρεπε να υποβληθούν μόνο την ώρα που θα καλείτο ο  ανθυποπλοίαρχος σε συγκεκριμένη πολεμική ενέργεια , και όχι εκ των προτέρων με εικασίες προ του απόπλου.

Το μόνο που μπορούσε προ του απόπλου να πράξει, ήταν να διατυπώσει εγγράφως τις αντιρρήσεις του και στη συνέχεια να υπακούσει και να αποπλεύσει. Βέβαια για τη γνώμη μας αυτή δεν διεκδικούμε το αλάθητο . Διαβάστε μόνοι σας την δικαστική απόφαση :

 

Ανυπακοή σε διαταγή προς αναχώρηση εικάζοντας ότι θα συμμετείχε άμεσα ή έμμεσα σε επιχειρήσεις κατά των Σέρβων

 

213/1999 ΔΝΑΥΤ ΠΕΙΡΑΙΑ

 

 

     ΠΟΙΝΔ/ΝΗ/1999 (1116)

    Στρατιωτικό ποινικό δίκαιο. Ανυπακοή σε διαταγή προς αναχώρηση. Εννοια.

    Στοιχειοθέτηση του εγκλήματος. Περιστατικά. Ανυπακοή ανθυποπλοίαρχου

    Πολεμικού Ναυτικού σε διαταγή προς αναχώρηση αποστολής πλοίου στη

    ναυτική δύναμη της Μεσογείου (STANAVFORMED), εικάζοντας ότι θα

    συμμετείχε άμεσα ή έμμεσα σε επιχειρήσεις κατά των Σέρβων και

    επικαλούμενος σύγκρουση ηθικού-κοινωνικού (θρησκευτικού) καθήκοντος. Το

    καθήκον του στρατιωτικού προηγείται και επιβάλλεται ακόμη και όταν η

    εκπλήρωσή του αντιτίθεται στις ιδεολογικές πεποιθήσεις του και όταν

    προκαλεί ενδεχομένως αντιρρήσεις συνειδήσεως. Ενοχή του κατηγορουμένου

    για ανυπακοή σε διαταγή προς αναχώρηση σε περίοδο γενικής

    επιστράτευσης.

 

    Βλ. παρατηρήσεις του Χάρη Παπαχαραλάμπους για την απόφαση αυτή στην

    Ποιν.Δ/νη 2000 σελ.36 επ.

 

 

 

    ΠεντΝαυτΠειρ 213/1999

 

    Πρόεδρος: Κ. Σταμπουλής, Στρατιωτικός Δικαστής Α`

    Εισαγγελέας: Γ. Δουβλέκας, Αντεισαγγελέας, Στρ. Δικαστής Β`

    Δικηγόροι: Α. Κατσαντώνης, Δ. Παπαδέλλης

 

 

      [...] Επειδή κατά τη διάταξη του άρθρου 54 του ΣΠΚ, στρατιωτικός που

    λαμβάνει προσταγή από τον αρχηγό του να παρευρεθεί σε ορισμένο τόπο και

    χρόνο για να λάβει φύλλο πορείας ή για να συμπεριληφθεί στο στρατιωτικό

    τμήμα που πρόκειται να αναχωρήσει και δεν είναι παρών, τιμωρείται σε

    ειρηνική περίοδο με φυλάκιση, σε πολεμική δε περίοδο με κάθειρξη,

    ισόβια η πρόσκαιρη. Πρόκειται για γνήσιο ιδιαίτερο έγκλημα στιγμιαίας

    παραλείψεως. Υποκείμενο τέλεσης της πράξης της προσβολής του εννόμου

    αγαθού που προστατεύει το άρθρο 54 του ΣΠΚ "ανυπακοή σε διαταγή προς

    αναχώρηση" είναι ο συγκεκριμένος στρατιωτικός, που με την άρνηση ή την

    παράλειψή του να είναι παρών σε ορισμένο τόπο και χρόνο για να λάβει

    φύλλο πορείας ή για να συμπεριληφθεί στο στρατιωτικό τμήμα που

    πρόκειται να αναχωρήσει, προκαλεί πρόσκαιρη αυτοαχρήστευση του

    μαχητικού του προορισμού. Ως αρχηγός νοείται ο κάθε στρατιωτικός που

    αναλαμβάνει νόμιμα τη διοίκηση οποιουδήποτε τμήματος ή μονάδας των

    Ενόπλων Δυνάμεων ή του Λιμενικού Σώματος.  Πρόκειται για τον ιεραρχικά

    προϊστάμενο, ο οποίος σε συγκεκριμένη περίπτωση είναι επιφορτισμένος,

    δηλαδή λειτουργικά αρμόδιος, να ενεργοποιήσει υποχρέωση του υφισταμένου

    στρατιωτικού να παρευρεθεί σε ορισμένο χρόνο και τόπο για να λάβει

    φύλλο πορείας ή για να συμπεριληφθεί σε στρατιωτικό τμήμα που πρόκειται

    να αναχωρήσει. Η αναχώρηση δεν ταυτίζεται με μία τρέχουσα έναρξη

    ορισμένης υπηρεσίας που προϋποθέτει μετακίνηση (π.χ. αναχώρηση τμήματος

    για εκτέλεση βολής ή για νυκτερινή εκπαίδευση), αλλά με την απαρχή μιας

    αποστολής με διαρκή επιχειρησιακό χαρακτήρα (Α. Παπαδαμάκη, Η ανυπακοή

    του στρατιωτικού ως αξιόποινη πράξη. Αθήνα 1987, σελ. 16).

    Υποκειμενικά, απαιτείται δόλος, που συνίσταται στη γνώση του δράστη ότι

    έχει λάβει προσταγή από τον αρχηγό του να παρευρεθεί σε ορισμένο τόπο

    και χρόνο για να λάβει φύλλο πορείας ή να συμπεριληφθεί σε στρατιωτική

    μονάδα που πρόκειται να  αναχωρήσει για την εκτέλεση αποστολής και ότι

    δεν είναι παρών στον τόπο αυτόν κατά τον ορισμένο χρόνο και στη θέλησή

    του να συμπεριφερθεί με τον τρόπο αυτό.

 

      Ο δόλος υποδηλώνει δηλαδή μία κατ` αρχήν αντίπαλη (εχθρική) βουλητική

    στάση του προσώπου απέναντι στα έννομα αγαθά και το δίκαιο που τα

    προστατεύει, η οποία επισύρει μια κατ` αρχήν τυπική αποδοκιμασία (βλ.

    Μανωλεδάκη, Γενική Θεωρία του ποινικού Δικαίου Γ`, 1981, σελ. 160 επ.,

    Κατσαντώνη, Ποινικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος, 1, 1973, σελ. 241, Λ.

    Μαργαρίτη, Οι εξωτερικοί όροι του αξιόποινου, 1983, σελ. 66).

    Προκειμένου όμως μία πράξη, που κατευθύνεται με γνώση και θέληση της

    τέλεσής της, να είναι τελικά και καταλογιστή σε ενοχή του δράστη, θα

    πρέπει να υφίστανται η συνείδηση αυτού για το βλαπτικό της χαρακτήρα.

    Εφόσον έτσι έχει το πράγμα, το δίκαιο αποδοκιμάζει τη συνείδηση αυτή,

    όταν είναι πλήρης και ο δράστης εμμένει στην άδικη επιλογή του από

    εχθρότητα (ή αντιπαλότητα) απέναντι στα προστατευόμενα από το δίκαιο

    έννομα αγαθά ή όταν εκδηλώνεται ως ασυγχώρητη, λαθεμένη αξιολόγηση της

    προσβολής αυτών. [...]

 

      Επειδή στην προκειμένη περίπτωση... προέκυψαν τα ακόλουθα πραγματικά

    περιστατικά: Ο κατηγορούμενος υπηρετούσε ως Ανθυποπλοίαρχος ΠΝ στο Α/Τ

    ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ... Η αποστολή του Α/Τ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ στα πλαίσια της

    συμμετοχής του στη μόνιμη ναυτική δύναμη Μεσογείου (SΤΑΝΑVFΟRΜΕD)

    συνίστατο... στη διατήρηση και προαγωγή του επιπέδου επιχειρησιακής

    εκπαιδεύσεως και συνεργασίας με συμμαχικά πλοία και την παρουσία -

    προβολή του Πολεμικού ναυτικού στην περιοχή της Μεσογείου και τους

    λιμένες κατάπλου.

 

      Την Παρασκευή 16.4.1999, μετά τον καθορισμό της αποστολής του πλοίου,

    ο κατηγορούμενος έλαβε γνώση της διαταγής του Κυβερνήτη Αντιπλοιάρχου

    Κ.Σ. ΠΝ να ευρίσκεται οπωσδήποτε στο εν λόγω πολεμικό πλοίο την 09.00

    ώρα της 18.4.1999, ώστε να συμπεριληφθεί στη δύναμη του πληρώματος

    αυτού το οποίο επρόκειτο να αναχωρήσει την 15.00 ειδική ώρα ΖΕΥΣ (18.00

    τοπική ώρα Ελλάδος) της ιδίας ως άνω ημερομηνίας για προγραμματισμένη

    (χρονικής διάρκειας από 20.4.1999 μέχρι 20.7.1999) αποστολή συμμετοχής

    στη ναυτική δύναμη της Μεσογείου (SΤΑΝΑVFΟRΜΕD), πλην όμως εικάζοντας

    από προσωπικές και μόνο εκτιμήσεις ότι το πλοίο, στη δύναμη του οποίου

    ήταν ενταγμένος, θα συμμετείχε άμεσα ή έμμεσα σε επιχειρήσεις κατά των

    Σέρβων και αφού προηγουμένως είχε επικοινωνία με την Εισαγγελία του

    Ναυτοδικείου Πειραιώς και αρμόδιους παράγοντες της Αρχιεπισκοπής

    Αθηνών, προκειμένου να διερευνήσει τις κάθε είδους τυχόν συνέπειες μιας

    μη συμμετοχής του, ζήτησε με την από 16.4.1999 αναφορά του κατ`

    εξαίρεση να μη λάβει μέρος στη συγκεκριμένη αποστολή του πλοίου,

    κάνοντας επίκληση του δικαιώματος της θρησκευτικής του ελευθερίας, αφού

    θεωρούσε ότι λόγοι βαθύτατης ορθόδοξης θρησκευτικής [πίστης] δεν του

    επέτρεπαν να έχει οποιαδήποτε συμμετοχή σε ενέργειες σε βάρος του

    ομόδοξου (με τον Ελληνικό) Σερβικού λαού. Στη συνέχεια αυτός, αφού μετά

    την υποβολή της αναφοράς του είχε εκτενείς συζητήσεις τόσο με τον

    Κυβερνήτη του πλοίου, όσο και με τον Διοικητή Αντιτορπιλλικών του ΑΣ,

    όταν του κοινοποιήθηκε με το υπ` αριθμ. ... έγγραφο του Α/Τ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ

    η μη έγκριση του αιτήματός του, δεν βρέθηκε παρών στο πλοίο του κατά

    τον ως άνω προσδιορισθέντα σε αυτόν χρόνο και τόπο, αλλά περί ώρα 13.00

    της 18.4.1999 επιβιβάσθηκε στο πλοίο, συγκέντρωσε τα προσωπικά του

    αντικείμενα και αποχώρησε παραμένοντας στο Επιτελείο Αρχηγείο Στόλου

    (ΕΑΣ), με αποτέλεσμα το πλοίο να αποπλεύσει (την 18.00 ώρα της

    18.4.1999), χωρίς αυτός να συμπεριληφθεί στο πλήρωμά του.

 

      Απολογούμενος ο κατηγορούμενος ανέφερε ότι γνώριζε την

    προγραμματισμένη αποστολή του πλοίου, στην οποία θα συμμετείχε, ότι

    μετά την κρίση στη Σερβία αναπτύχθηκε σε αυτόν έντονος προβληματισμός

    που συνίστατο στο αν θα έπρεπε να λάβει μέρος στη συγκεκριμένη αποστολή

    γιατί θεωρούσε ότι με αυτή θα είχε έμμεση συμμετοχή σε επιχειρήσεις σε

    βάρος ενός ορθοδόξου λαού, των Σέρβων και ότι για λόγους θρησκευτικής

    συνείδησης χωρίς να είναι στις προθέσεις του να αποφύγει τις

    υποχρεώσεις του ως Αξιωματικού ΠΝ προς την Πατρίδα, αποφάσισε να

    υπακούσει στον άγραφο νόμο του Θεού, καίτοι γνώριζε πλήρως τις

    συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης. Επιπρόσθετα δε, προέβαλε διά των

    συνηγόρων του τον παρακάτω αυτοτελή ισχυρισμό: "Ο κατηγορούμενος

    επικαλείται σύγκρουση καθηκόντων αποκλείουσα ή εν πάση περιπτώσει

    μειούσα τον καταλογισμό πηγάζουσα πέραν του τεθειμένου δικαίου κατ`

    εφαρμογήν ανάλογον της περί καταστάσεως ανάγκης της αποκλείσουσας τον

    καταλογισμόν (άρθρο 32 ΠΚ) λόγω της ψυχικής πιέσεως η οποία

    αναπτύσσεται στη βούληση του κατηγορουμένου. Την ανάλογον εφαρμογή

    ούσης επιτρεπτής ως μη αγούσης εις θεμελίωσιν ή επέκτασιν, αλλ` εις

    αποκλεισμόν ή μείωσιν του καταλογισμού (ακολουθεί υπογραφή). Αλ.

    Κατσαντώνης".

 

      Επί του ως άνω ισχυρισμού του κατηγορουμένου παρατηρούνται τα εξής:

    Στην επιστήμη του ποινικού δικαίου ομοφώνως γίνεται δεκτό ότι εκτός από

    τις αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, κατά τις οποίες αποκλείεται ο

    καταλογισμός της πράξης σε άτομο ικανό προς καταλογισμό, υπάρχουν και

    άλλες περιπτώσεις πέραν του τεθειμένου δικαίου, οι οποίες αποκλείουν

    τον καταλογισμό, μεταξύ δε αυτών σπουδαιότερη είναι η σύγκρουση

    καθηκόντων.

 

      Είναι προφανές ότι ο αυτοτελής ισχυρισμός του κατηγορουμένου

    ανάγεται, από την ίδια τη διατύπωση, πέραν του τεθειμένου δικαίου, στο

    χώρο της σύγκρουσης καθηκόντων και ειδικότερα διεκδικεί αποκλεισμό του

    καταλογισμού στα πλαίσια σύγκρουσης ενός ηθικού - κοινωνικού

    (θρησκευτικού, κατά τον κατηγορούμενο) καθήκοντος και ενός νομικού που

    αναφέρεται στα υπηρεσιακά καθήκοντα (μη εκτέλεση στρατιωτικής

    υπηρεσίας). Πρέπει κατ` αρχήν να σημειωθεί ότι ηθικό δίλημμα δεν

    συνιστά πάσα σύγκρουση ηθικών επιταγών και νομικών καθηκόντων, αλλά

    μόνον εκείνη, η οποία είναι ηθικώς και νομικώς άλυτη. Ετσι, όπου

    συνίσταται ένα νομικό καθήκον και ένα κοινωνικό ηθικό, δεν αφήνονται

    στο υποκείμενο περιθώρια επιλογής. Υπερέχει το νομικό καθήκον. Γιατί

    όσο ανοικτή και αν ήθελε να είναι μία έννομη τάξη απέναντι στο σύστημα

    των κοινωνικοηθικών κανόνων, ως εξαναγκαστική δεν είναι δυνατόν να

    περιορίζει τη δεσμευτικότητα των κανόνων της εξ αυτής της περιστασιακής

    σύγκρουσής τους με ένα κοινωνικοηθικό καθήκον. Ειδικότερα, στην

    περίπτωση της Εθνικής Αμυνας και ιδίως της εκτέλεσης της στρατιωτικής

    υπηρεσίας δεν πρόκειται για σύγκρουση καθηκόντων, διότι εδώ ο νομοθέτης

    έκανε ο ίδιος την επιλογή του ποινικά προστατευόμενου έννομου αγαθού,

    μη αφήνοντας νομικά περιθώρια διαφορετικής επιλογής στον επικαλούμενο

    σύγκρουση καθηκόντων δράστη, πολύ δε περισσότερο όταν αυτός ενσυνείδητα

    επέλεξε την ένταξή του στις Ενοπλες Δυνάμεις με την ιδιότητα του

    μονίμου στελέχους για σειρά ετών, χωρίς να εκφράσει επιθυμία

    απομάκρυνσής του. Ειδικότερα, εδώ πρόκειται για τη στρατιωτική

    υπηρεσία, η οποία έχοντας παρακολουθηματικό χαρακτήρα αναφέρεται τόσο

    στην εσωτερική και διεθνή υπόσταση της Χώρας, όσο και στην πολιτειακή

    εξουσία και τη δημόσια τάξη.

 

      Η στρατιωτική υπηρεσία ως δορυφόρος, επιμέρους έννομο αγαθό της

    έννοιας "κράτος", εντάσσεται μάλιστα στο σκληρό πυρήνα της εν λόγω

    έννοιας. Η κρατική όμως υπόσταση και οι επιμέρους εκφράσεις της δεν

    προσδιορίζονται μόνο με βάση την εσωτερική βούληση και δράση των

    αρμοδίων πολιτειακών οργάνων, αλλά συχνότατα ετεροκαθορίζονται με

    γνώμονα και πυξίδα τις υποχρεώσεις και αναγκαιότητες που προκύπτουν

    αναντίρρητα από τη συμμετοχή μιας ανεξάρτητης κρατικής υπόστασης στο

    πλέγμα των διεθνών οργανισμών, συμμαχιών, ομοσπονδιών. Τα αντίστοιχα

    προς τους οργανισμούς αυτούς συμβατικά κείμενα (συνθήκες), τα οποία

    μάλιστα, σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή, έχουν αυξημένη έναντι του

    εσωτερικού δικαίου τυπική ισχύ, μορφοποιούν και προσδιορίζουν συχνά τις

    ενέργειες, τη στάση και τις διεθνείς υποχρεώσεις της κρατικής

    οντότητας, αναγκάζοντάς την, εφόσον παραμένει εντός αυτών, να

    συντονίζεται και να συντάσσεται με την κοινή πολιτική των διεθνών

    οργανισμών.

 

      Ετσι, το καθήκον του στρατιωτικού και δη του μονίμου στελέχους του

    Πολεμικού Ναυτικού για εκτέλεση μιας στρατιωτικής υπηρεσίας -

    αποστολής, υπό το πρίσμα των προεκτεθέντων, προηγείται και επιβάλλεται

    ακόμα και όταν η εκπλήρωσή του αντιτίθεται στις ιδεολογικές εν γένει

    πεποιθήσεις (του υπόχρεου), ακόμη και όταν προκαλεί ενδεχομένως

    αντιρρήσεις συνειδήσεως. Ο γενικός αυτός κανόνας αναγνωρίζεται και

    θετικοποιείται ρητά στο ισχύον Σύνταγμα με τη διάταξη του άρθρου 13

    παρ. 4, κατά την οποία "κανένας δεν μπορεί ένεκα των θρησκευτικών του

    πεποιθήσεων να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του προς το

    Κράτος ή να αρνηθεί τη συμμόρφωσή του προς τους νόμους".

 

      Περαιτέρω, πρέπει να σημειωθεί ότι η δυνατότητα άρσης του

    καταλογισμού στις περιπτώσεις προσβολής του καθήκοντος στράτευσης χάριν

    ενός θρησκευτικού, πολιτικού ή ιδεολογικού καθήκοντος υπό το πρίσμα της

    σύγκρουσης καθηκόντων ανάγεται στους όρους, στις προϋποθέσεις και τα

    αποτελέσματα της δικαιολόγησης της προσβολής. Υπό αυτή την έννοια, η

    σύγκρουση αυτή, τόσο στο αντικειμενικό πεδίο των εννόμων αγαθών, όσο

    και στο υποκειμενικό πεδίο των καθηκόντων έχει λυθεί από το ίδιο το

    δίκαιο, που καθιστά αναγκαία την επιλογή εκείνη για την οποία παρέχει

    και τη δικαιολόγησή της. Με βάση τη διαπίστωση αυτή είναι ζήτημα

    συνειδητής επιλογής, για το οποίο κάθε υπεύθυνος άνθρωπος αναλαμβάνει

    τις ευθύνες της πρωτοβουλίας του και ακέραιη τη νομική του ευθύνη.

    Πρόκειται επομένως για δίλημμα σε νομικά (επομένως και ηθικά, αφού ο

    νόμος αντανακλά και μία γενική υποχρέωση σεβασμού του) λυμένη σύγκρουση

    που δεν ενδιαφέρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης, αλλά ούτε και τον

    καταλογισμό. Δεν πρόκειται επομένως για νομική πλάνη, καθώς ο δράστης

    αντιλαμβάνεται απολύτως το χώρο απαξίας και βλαπτικότητας της πράξης

    του και βρίσκεται σε συνειδητή αντιπαλότητα προς το θετικό δίκαιο, γι`

    αυτό η ποινική του ευθύνη είναι ακέραιη. Διαφορετικά, η έννομη τάξη θα

    μεταβαλλόταν σε απλή σύσταση ή ευχολόγιο χωρίς ουσιαστικό αντίκρυσμα

    στην οργάνωση και προστασία της κοινωνίας (βλέπε Γ.-Α. Μαγκάκη, "Η

    σύγκρουση καθηκόντων και οριακή κατάσταση των Ποινικών Δικαιωμάτων",

    Μανωλεδάκη βιβλιοκρισία, ΠοινΧρον Λ`, 379, Παπαδαμάκη "Εγκλήματα κατά

    της στρατιωτικής υπηρεσίας", Δίκαιο και Πολιτική 17 - 18, 20,

    Υπεράσπιση 92, κριτική επισκόπηση νομολογίας κατά θέματα, σελ. 978,

    Στρατιωτικό Ποινικό Δίκαιο, 1997, σελ. 63 επ. και εκεί παραπομπές,

    Φίλιππο Βασιλόγιαννη, "Δίκαιο και Πολιτική" 17 - 18, σελ. 34,

    Ανδρουλάκη, Ποινικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος Γ` 1986, σελ. 116).

 

      Είναι πάντως γεγονός ότι παρά τη δεσμεύουσα τον ερμηνευτή και

    εφαρμοστή του Δικαίου άρνηση του νομοθέτου να αναγνωρίσει δυνατότητα

    άρσης του καταλογισμού και πέραν των ρητών εκ του νόμου προβλεπομένων

    περιπτώσεων (άρθρα 31 παρ. 2, 23, 25 και 32 του ΠΚ, περίπτωση η οποία

    δεν προέκυψε εν προκειμένω), στη θεωρία υποστηρίχθηκε μονομερώς (Γ.Α.

    Μαγκάκης, ό.π.), η περιεχόμενη και στον υποβληθέντα αυτοτελή ισχυρισμό

    άποψη ότι είναι δυνατό σε περιπτώσεις σύγκρουσης ενός νομικού

    καθήκοντος και ενός ηθικοκοινωνικού να δημιουργηθεί "ηθικό αδιέξοδο"

    στον δράστη περί του πρακτέου, οπότε πέρα από το πεδίο της νομικής

    πλάνης (πέραν, δηλαδή, του τεθειμένου δικαίου) μπορεί να υπάρχει

    δυνατότητα αποκλεισμού του καταλογισμού, επί τη βάσει ειδικών κριτηρίων

    και σκέψεων που ανταποκρίνονται στον ακραίο και ιδιάζοντα χαρακτήρα

    παρόμοιων καταστάσεων. Η άποψη αποδοκιμάζεται επιγραμματικώς

    (Μανωλεδάκη, ό.π., ΠοινΧρ Λ`, 381). Πρόκειται για ελεύθερη και

    συνειδητή προσβολή του νομικού καθήκοντος για το οποίο κάθε κοινωνός

    υπέχει πλήρη νόμιμη ευθύνη. [...] Η κατ` εξοχήν ρευστή έννοια του

    κοινωνικοηθικού καθήκοντος (που συγκρινόμενο με νομικό μπορεί να

    οδηγήσει σε τραγικό δίλημμα και άρση του καταλογισμού) προσδιορίζεται

    σε γενικές γραμμές (Μαγκάκη, ό.π.) σαν εκείνο που υπαγορεύεται από

    γενικά αποδεκτούς κανόνες της κοινωνίας και της ηθικής που δεν

    μορφοποιήθηκαν ακόμη και ως θετικό δίκαιο. Είναι επομένως προφανές ότι

    η στέγαση στην έννοια αυτή του ηθικού διλήμματος, της χαρακτηριζόμενης

    από τον κατηγορούμενο ως συνειδησιακής θρησκευτικής επιταγής και

    ατομικής του θέσης, μπορεί να κατανοηθεί ως δυνατή μόνο υπό την,

    αποκλειόμενη από την ασφάλεια του δικαίου, προσπάθεια άρσης των όποιων

    ορίων των κριτηρίων προσδιορισμού της έννοιας "θρησκευτικό -

    ηθικοκοινωνικό καθήκον", το οποίο πλέον θα πρέπει να περιλαμβάνει κάθε

    προσωπική συνειδητή ή μη άποψη και θέση.

 

      Περαιτέρω, για την ύπαρξη περίπτωσης άρσης καταλογισμού στα πλαίσια

    σύγκρουσης ενός νομικού και ενός θρησκευτικού - ηθικοκοινωνικού

    καθήκοντος, προαπαιτούμενο δεν είναι η ύπαρξη οποιασδήποτε εντάσεως

    ψυχικής πίεσης, αλλά η αδυναμία της ανθρώπινης σκέψης να δώσει λύση στη

    σύγκρουση, δηλαδή το πραγματικό ηθικό αδιέξοδο. Η κατάσταση αυτή

    προσδιορίζεται από το γεγονός ότι ο δράστης αποδέχεται, συναισθάνεται

    και αντιλαμβάνεται ως ισάξια τα συγκρουόμενα καθήκοντα (νομικό -

    ηθικοκοινωνικό - θρησκευτικό) και αμφιταλαντεύεται τόσο συνθλιπτικά για

    το πρακτέο, ώστε εν τέλει να αισθάνεται ηθικά υπεύθυνος και με βαριά

    συνείδηση για την προσβολή του καθήκοντος που θυσίασε. Στις

    περιπτώσεις, επομένως, που ελλείπει η αίσθηση κορυφαίας κρίσης και

    απουσιάζει η προβληματική, υπάρχει απεναντίας εύκολη ή επιπόλαιη

    επιλογή, δεν μπορεί να γίνει λόγος για αποκλεισμό του καταλογισμού,

    έστω και κατά την εκτός του τεθειμένου δικαίου ανωτέρω άποψη.

 

      Στην προκειμένη περίπτωση, η συγκεκριμένη υπηρεσιακή συμπεριφορά του

    κατηγορουμένου από μόνη της και de facto είναι επικίνδυνη, αφού

    απροκάλυπτα ναρκοθετεί τα θεμέλια της πειθαρχίας, που είναι ο

    συνδετικός κρίκος όλου του δομημένου στρατιωτικού μηχανισμού των

    Ενόπλων Δυνάμεων. Η απαξία της πράξης του κατηγορουμένου γιγαντώνεται

    και υπερβολικά μεγεθύνεται από την ιδιότητά του ως μονίμου στελέχους, ο

    οποίος απόλυτα εκούσια και εθελοντικά εισήλθε στις τάξεις του Πολεμικού

    Ναυτικού, προκειμένου να ακολουθήσει μία καταξιωμένη επαγγελματική

    σταδιοδρομία.

 

      Ο κατηγορούμενος δεν φαίνεται να προβληματίζεται σε οποιονδήποτε

    βαθμό ως προς την υποχρέωση συμμορφώσεώς του προς τις επιταγές του

    θετικού δικαίου, ούτε επέδειξε σεβασμό στην υπηρέτηση του ποινικά

    προστατευομένου αγαθού της στρατιωτικής υπηρεσίας, διατηρώντας για τον

    εαυτό του το δικαίωμα επιλογής κατά την κρίση του και, κατά περίπτωση,

    ανεπίτρεπτο όχι μόνο για μόνιμο στέλεχος, αλλά για οποιονδήποτε. Δεν

    διαπιστώνεται από την όλη διαδικασία, εξάλλου, κανένα πραγματικό ηθικό

    αδιέξοδο, ούτε δραματική αμφιταλάντευση περί του πρακτέου και κανένα

    τραγικό, καταπιεστικό δίλημμα, αλλά πολύ περισσότερο καμία

    μεταγενέστερη ψυχική συντριβή για το καθήκαν που δεν εκπλήρωσε. Απλά

    επιχειρείται αβάσιμα, κοινωνικά, νομικά και πραγματολογικά η αναγόρευση

    της ενσυνείδητης, νηφάλιας, αδιατάρακτης και υπεύθυνης προσβολής του

    νομικού καθήκοντος σε θρησκευτική επιταγή, υπονομεύοντας το σκοπό της

    εθνικής ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας με την αποδυνάμωση της

    στρατιωτικής υπηρεσίας, της μαχητικής ικανότητας - ετοιμότητας και

    αποτελεσματικότητας των Ενόπλων Δυνάμεων. [...]

 

      Ετσι, κατά την ομόφωνη κρίση του Δικαστηρίου, πρέπει ο κατηγορούμενος

    να κηρυχθεί ένοχος του αδικήματος της ανυπακοής σε διαταγή προς

    αναχώρηση σε περίοδο παρατεταμένης γενικής επιστράτευσης, πράξη που

    τέλεσε στο Α/Τ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ, την 18.4.1999.

 

 

      Για τους λόγους αυτούς

 

      Δικάζει με παρόντα τον κατηγορούμενο Ρ.Μ.

 

      Απορρίπτει παμψηφεί τον υπό της υπερασπίσεως του κατηγορουμένου

    προταθέντα αυτοτελή ισχυρισμό περί καταστάσεως ανάγκης αποκλείουσας ή

    μειούσας τον καταλογισμό, κατ` εφαρμογή του άρθρου 32 του ΠΚ, ως κατ`

    ουσία αβάσιμο.

 

      Κηρύσσει τον ανωτέρω κατηγορούμενο παμψηφεί ένοχο ανυπακοής σε

    διαταγή προς αναχώρηση σε περίοδο παρατεταμένης γενικής

    επιστράτευσης...[...]