Την απόδειξη γνησιότητας ή μη διαφόρων ενοχοποιητικών για την αριστερά, ντοκουμέντων που παρουσιάζονται στην ιστοριογραφία της περιόδου 1941-1944. Πριν όμως αρχίσουμε την ανάλυση, θέλω να επισημάνω το προφανές. Και αυτό γιατί ορισμένοι φαίνεται να μην μπορούν να το αντιληφθούν, γι’ αυτό και θέλω να τους βοηθήσω. Στο παρόν ιστολόγιο, εκφράζονται απόψεις που σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν από όλους αρεστές. Ούτε σαν ιστορικός διεκδικώ το αλάθητο, ούτε δαιμονοποιώ όσους διαφωνούν μαζί μου ακόμη και αυτούς που σχολιάζουν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με προφανή εμπάθεια και ειρωνεία.
Κάθε καλόπιστη και τεκμηριωμένη κριτική είναι καλοδεχούμενη. Ειδικά για την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, στην οποία ειδικεύομαι, οι πηγές που χρησιμοποιούνται και επισημαίνονται ανήκουν στους πρωταγωνιστές όλων των αντιμαχόμενων πλευρών και σε Ιστορικούς καταξιωμένους, πολλοί εκ των οποίων ανήκουν στην αριστερά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, ο κορυφαίος ιστορικός συγγραφέας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ο Σόλωνας Γρηγοριάδης.
Ο πολυγραφότατος αυτός ερευνητής, χρίστηκε από το ίδιο το ΚΚΕ σαν επίσημος ιστορικός του. Διετέλεσε υπεύθυνος Τύπου του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, υπεύθυνος Τύπου της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και στέλεχος του Κοινού Γενικού Στρατηγείου μεταξύ άλλων. Είχε άμεση γνώση και πρόσβαση σε όλα τα αρχεία του ΕΛΑΣ. Προέρχεται από αριστερή οικογένεια, ήταν γιος του στρατηγού Νεόκοσμου Γρηγοριάδη – προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΑΣ κλπ-, αδερφός του Φοίβου Γρηγοριάδη ή αλλιώς του Καπετάνιου Φώτη Βερμαίου, όπως ήταν γνωστός στο αντάρτικο.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο Γρηγόρης Φαράκος, επίσης διακεκριμένος ιστορικός συγγραφέας. Το βιβλίο του » ο ΕΛΑΣ και η εξουσία, στρατός για τώρα και μετά» είναι από τα πολλά που χρησιμοποιούνται ως πηγή κύρους και τεκμηρίωσης. Εκτός και αν αυτοί οι ιστορικοί είναι πλαστογράφοι για ορισμένους ακραίους νοσταλγούς των Γκουλάγκ και του Μελιγαλά. Εκτός και αν η Γενική Έκθεση του Βελουχιώτη για τα γεγονότα του φθινοπώρου του 1943 είναι πλαστή, όπως επίσης οι μαρτυρίες όλων σχεδόν των αγωνιστών της αριστεράς, που εκφράστηκαν σε αναμνήσεις και στα απομνημονεύματά τους. Δε νομίζω! Επομένως είναι απλά το λιγότερο γελοίο και ανιστόρητο, ο οποιοσδήποτε κομματικά στρατευμένος και φανατισμένος να κάνει λόγο για αναξιόπιστες και ακροδεξιές πηγές που δήθεν χρησιμοποιώ.
Για να επιστρέψουμε όμως στο θέμα, σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να ασχοληθεί με τα σύμφωνα συνεργασίας που υπέγραψε ή υποτίθεται ότι υπέγραψε το ΚΚΕ με τις δυνάμεις κατοχής. Οι απόψεις πάνω στο θέμα διίστανται. Η αλήθεια είναι ότι πολλά από αυτά τα σύμφωνα είτε υπογράφτηκαν είτε όχι, ουσιαστικά εφαρμόστηκαν μετά το 1946 από το ΚΚΕ κατά την διάρκεια του εμφυλίου που διευθυνόταν από Γιουγκοσλάβους και όχι μόνο παρτιζάνους (βλ. άρθρα μου για ιστορία του ΚΚΕ και για Μακεδονικό ζήτημα). Όπως και να έχει, τα αρχεία υπάρχουν και εκθέτουν όσους επιμένουν για το αντίθετο. Για να γυρίσουμε στα γεγονότα πριν το 1946, υπάρχουν μαρτυρίες για συνεργασίες του ΕΛΑΣ με Γερμανούς, Βούλγαρους και Τσάμηδες τόσο για το 1943 όσο και για το 1944.
Το περιβόητο συμφωνητικό της 1ης Σεπτεμβρίου 1944 μεταξύ Ομάδων Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ και Γερμανικής ανώτατης Στρατιωτικής διοίκησης Μακεδονίας – Αιγαίου, με υπογραφές του ταγματάρχη Έριχ Φένσκε και του καπετάνιου του ΕΛΑΣ Κίτσου, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Για να είμαστε ακριβείς και δίκαιοι, θα πρέπει να αναφέρουμε την μαρτυρία του εγκυρότερου Γερμανού Ιστορικού, του Χάιντς Ρίχτερ, που μετά από έρευνά του, υποστήριξε ότι στα αρχεία του Γερμανικού στρατού δεν υπάρχει πουθενά το όνομα Έριχ Φένσκε, ούτε η μονάδα του 31756. Βεβαίως και η άποψη αυτή, δεν μπορεί ούτε και πρέπει να μη ληφθεί στα σοβαρά. Ο Ρίχτερ είναι αμερόληπτος και αντικειμενικός παρά τις πεποιθήσεις του. Αυτό βέβαια το θυμούνται ορισμένοι ιστοριογράφοι και το επικαλούνται μόνο όταν τους βολεύει. Για να δούμε όμως τι στοιχεία υπάρχουν και παρουσιάζονται από τους υποστηρικτές της άλλης άποψης.
Ο Κώστας Ιωάννου στο βιβλίο του «Άγνωστα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης ( 2004, Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας)» σελίδες 118-120, αναφέρει: » … Και πώς να μην τους αφήσουν ανενόχλητους ( σσ οι Ελασίτες τους Γερμανούς), αφού στο Λιβάδι Χαλκιδικής είχε υπογράψει το σύμφωνο Κίτσου – Φένσκε ( Ομάδα Μεραρχιών ΕΛΑΣ και Γερμανικής Στρατιάς Αιγαίου) την 1η Σεπτεμβρίου 1944 με το οποίο οι Γερμανοί παρέδιδον αμαχητί την Θεσσαλονίκη και τον βαρύ οπλισμό τους στον ΕΛΑΣ, προκειμένου να διαφύγουν ανεμπόδιστοι προς τα σύνορα.
Το πρωτότυπο του συμφώνου αυτού το παρέδωσε ο Πρόεδρος των Εθνικοφρόνων Ελασιτών, στον Σύνδεσμο της Ελληνικής Κυβερνήσεως με την Επιτροπή Ερεύνης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πρέσβη Αλέξη Κύρου, ένα απόγευμα Μαρτίου του 1947, στο Μέγαρο του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, στην οδό Τσιμισκή. Ήμουν εκεί. Παρόντες ήσαν οι μετέπειτα πρεσβευτές κκ. Ιωάννης Κολιακόπουλος και Βύρων Θεοδωρόπουλος.
Με ενέργεια του Έλληνα Συνδέσμου στην Επιτροπή Ερεύνης του Συμβουλίου Ασφαλείας πρέσβυ Αλέξη Κύρου, το σύμφωνο αυτό έφθασε να συζητηθεί στο Συμβούλιο Αασφαλείας του ΟΗΕ, όπου το υπερασπίστηκε ο υφυπουργός των Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης Βισίνσκυ, που έσωσε τον ΕΛΑΣ από μία διεθνή καταδίκη, με μια δικολαβική δικαιολογία: » Αφού σκοπός του ΕΛΑΣ ήταν να διώξει τους Γερμανούς από την Ελλάδα, καλά έκανε που δεν τους εμπόδισε, ώστε να φύγουν μια ώρα γρηγορότερα», ξεχνώντας το τι είχαν κάνει οι Γερμανοί στον Ελληνικό λαό». Αυτά τα συνταρακτικά αναφέρει ο Ιωάννου.
Επίσης ο Χαράλαμπος Φλόκας, Ταξίαρχος και ιστορικός ερευνητής, στο βιβλίο του » Εθνική Αντίσταση 1942-1945″ σελ. 407-410, όχι μόνο επιβεβαιώνει τα ανωτέρω αλλά και συνεχίζει: » Το πρωτότυπο του ανωτέρου εγγράφου εξετέθη εις την εν Θεσσαλονίκην Έκθεσιν Πειστηρίων 1947 εν φωτοτυπία, συνοδευόμενον και υπό του πρωτοτύπου της προσκλήσεως, ήν απηύθυνεν ο Καπετάν Κίτσος προς τον Γερμανόν αξιωματικόν διαυτήν υπογραφήν του συμφώνου».
Αναλυτικά η λιτή επιστολή του Κίτσου:
«Πρός
τον Ταγματάρχην Γερμανικού Τμήματος Βασιλικών, εις Βασιλικά:
Κε Ταγματάρχα.
Απόψε σας περιμένω στην θέσιν Καλόγηρος (Λειβάδι) και περί ώραν 10ην διά να συζητήσωμεν για υποθέσεις, που αφορούν εσάς προσωπικώς.
Τη 1-9-44, ο Διοικητής του Τάγματος
υπογραφή Κ. Κίτσος»
Το σημαντικότερο της όλης υποθέσεως ωστόσο, είναι ότι το συμφωνητικό αυτό το παραδέχθηκε ουσιαστικά το ΚΚΕ μέσω του επίσημου οργάνου του «Νέος Κόσμος», τεύχος 9ο, Σεπτεμβρίου 1950, που εκδόθηκε στην Γιουγκοσλαβία. Στο τεύχος αυτό κατηγορείται ο Μάρκος Βαφειάδης σαν προδότης που άφησε ανενόχλητους τους Γερμανούς κατά την αποχώρησή τους. Βέβαια, όπως είναι γνωστό το ΚΚΕ μετά το αιματοκύλισμα της χώρας και την οριστική αποτυχία του να επιβάλλει την δικτατορία του προλεταριάτου δεν άφησε ούτε ένα στέλεχος του χωρίς να το στιγματίσει. Σύμφωνα με την λογική του, το κόμμα ήταν αμόλυντο αλλά τα πρόσωπα που το καθοδηγούσαν «προδότες, συνεργάτες των Ναζί, πράκτορες των Άγγλων, πράκτορες της εγχώριας αντίδρασης, παράφρονες κλπ κλπ κλπ». Μάλιστα την ύπαρξη του εν λόγω εντύπου παρουσίασε η έγκριτη εφημερίδα » Εστία» στο φύλλο της 13ης Δεκεμβρίου 1979. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια μέρα με αφορμή το δημοσίευμα αυτό έγινε επερώτηση στη Βουλή από βουλευτές. Ακριβώς όπως διατυπώθηκε η κατηγορία:»
Το σύνταγμα της Χαλκιδικής – απ’ αυτά που υπάγονταν στη διοίκηση του Μάρκου Βαφειάδη – υπέγραψε συμφωνία με τους Γερμανούς. Ο Μάρκος, που βρισκόταν τότε στη Χαλκιδική, δεν πήρε κανένα μέτρο. Έκανε – ο Μάρκος Βαφειάδης – διαπραγματεύσεις με τους Γερμανούς, όταν φεύγανε, για παράδοση και δεν τους χτύπησε…». Και αν το πρόσωπο του Φένσκε αμφισβητείται, το πρόσωπο του Κίτσου είναι υπαρκτότατο. Όπως επίσης ο Αντρέι Βισίνσκυ, αντιπρόσωπος της Σοβιετικής Ένωσης στον ΟΗΕ, δεν είναι αποκύημα της φαντασίας κανενός. Όχι μόνο δεν διέψευσε ποτέ τα ανωτέρω αλλά ξεκάθαρα τα ομολόγησε όπως αποδεικνύεται από τις μαρτυρίες και τα αρχεία του ΟΗΕ που υπάρχουν και έχουν ερευνηθεί από ιστορικούς. Άλλωστε και το ΚΚΕ επίσημα δεν διέψευσε την ύπαρξη του Νέου Κόσμου. Και πως να την διαψεύσει από την στιγμή που ήταν ένα από τα επίσημα έντυπα της προπαγάνδας του. Για να είμαι ακόμα πιο συγκεκριμένος και ακριβής, το εν λόγω συμφωνητικό συμπεριλαμβάνεται και στα αρχεία και τις εκδόσεις της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού. Συγκεκριμένα. στην έκδοση της ΔΙΣ το 1973, στο βιβλίο » Η απελευθέρωσις της Ελλάδος και τα μετά ταύτην γεγονότα ( Ιούλιος 1944 – Δεκέμβριος 1945)».
Άλλη μία επιβεβαίωση της γνησιότητας του συμφωνητικού, παρατίθενται και φωτογραφίες των σελίδων που αναφέρουν τα γεγονότα για κάθε αναγνώστη που κρατά τις επιφυλάξεις του. Επίσης, η έκδοση της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Εθνικών Αντιστασιακών Οργανώσεων » Ιστορικές μαρτυρίες – Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων 1941-1945″ αναφέρει ρητά και ξεκάθαρα την κατηγορία του Νέου Κόσμου κατά του Βαφειάδη στη σελίδα 250: » Στην Β’ Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ και στην εφημερίδα του κόμματος «ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ – 9ο τεύχος Σεπτεμβρίου 1950″ κατηγόρησαν τον Μάρκο Βαφειάδη, ότι στο Λειβάδι – Μακεδονίας υπέγραψε συμφωνία με τους Γερμανούς, για να τους διευκολύνει στην αποχώρηση αφήνοντάς τους ανενόχλητους».
Για την πολιτική αυτή της ανεμπόδιστης αποχώρησης των Γερμανών έγραψε ο Καπετάν Έκτορας του ΕΛΑΣ ( Θόδωρος Μακρίδης) στην Ιστορία της Αντίστασης, τόμος Α’, σελίδα 410: » Αναφέρομαι στο γεγονός ότι οι Γερμανοί που υποχωρούσαν είχαν κυκλωθεί εκεί στη Μακεδονία και μπορούσαν να εξοντωθούν. Κι η εξόντωση των Γερμανών θα μας έδινε 40-50 κανόνια, ναί, τόσα κανόνια μπορούσαμε να κυριεύσουμε και να αναπτύξουμε ανάλογα τη μαχητική ικανότητα και αριθμητική δύναμη της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας (Ο.Μ.Μ.) και του ΕΛΑΣ γενικά. Αλλά ο Μάρκος και ο Μπακιρτζής προτίμησαν να τρέξουν στη Θεσσαλονίκη, που μπορούσαν να την έχουν οποιαδήποτε στιγμή στα χέρια τους, αντί να εξοντώσουν τις κυκλωμένες γερμανικές δυνάμεις στην περιοχή τους…». Από την στιγμή που ένα τόσο σημαντικό στρατιωτικό στέλεχος του ΕΛΑΣ ομολογεί τα παραπάνω κάθε προσπάθεια απόδειξης του εναντίου μάλλον θα έχει δόλο. Θα παραθέσω μία ακόμη απόδειξη της συνεργασίας αυτής της ΟΜΜ με τους Γερμανούς.
Στο περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, σειρά Μεγάλες Μάχες, Η μάχη των Αθηνών 1944 – ο ματωμένος Δεκέμβριος, στη σελίδα 38 γράφεται: » Από την περίοδο της κατοχής ακόμη, στις επιδιώξεις των στελεχών του ΕΑΜ περιλαμβάνετο η «εξαργύρωση» της αντιστασιακής τους δράσης, μετά την εκδίωξη ή την αποχώρηση των κατακτητών, για την επίτευξη πολιτικών ανατροπών. Προς το σκοπό αυτό ΕΑΜ και ΚΚΕ δεν δίστασαν να λάβουν οποιοδήποτε μέτρο. Ανάμεσα στις πλέον ανίερες συμμαχίες τους, περιλαμβάνονται η υπογραφή με τον Βουλγαρικό στρατό του Συμφώνου του Μελισσοχωρίου (στις 20-9-1944), η υπογραφή Συμφωνίας με τη Γερμανική Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Μακεδονίας – Αιγαίου (την 1-9-1944), η συνεργασία με το ΣΝΟΦ και πολλά ακόμη».
Συμπερασματικά, δεν υπάρχει σήμερα σοβαρός ιστορικός που να μην αποδέχεται τα συμφωνητικά αυτά. Τα στοιχεία όμως και οι μαρτυρίες δεν σταματούν εδώ. Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Χρήστος Σαρτζετάκης το 2010 έγραψε στην ιστοσελίδα του (http://www.sartzetakis.gr/news/germaniki042010.html) άρθρο σχετικά με τα όσα προξένησαν οι ναζί στην Ελλάδα την περίοδο της κατοχής, συνδέοντάς τα με αυτά που βιώνουμε σήμερα. Μάλιστα το άρθρο αυτό αναδημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα » Παρόν». Συγκεκριμένα γράφει μεταξύ άλλων:
« Πρᾶγμα, τὸ ὁποῖον καὶ ἐν συνεχείᾳ κατεφάνη μὲ τὴν ἀπροκάλυπτη πλέον συνεργασία των μὲ τὸν κατακτητή, τὸν ὁποῖον καὶ ἄφισαν νὰ ἀποχωρήσῃ ἀνενόχλητος, παραδίδων σ’ αὐτοὺς τὴν ἐξουσία (!), κατὰ τὰ ρητῶς διαλαμβανόμενα εἰς τὴν ἀπὸ 1ης Σεπτεμβρίου 1944 ἔγγραφη συμφωνία στὸ Λειβάδι Θεσσαλονίκης μεταξὺ ἀφ’ ἑνὸς τοῦ Καπετὰν Κίτσου, Διοικητοῦ 2ου Τάγματος 31ου Συντάγματος τοῦ Ε.Λ.Α.Σ., ὡς ἀντιπροσώπου τῆς Ο.Μ.Μ. ( Ὁμάδος Μεραρχιῶν Μακεδονίας ), καὶ ἀφ’ ἑτέρου τοῦ Ταγματάρχου Ἔριχ Φένσκε, Διοικητοῦ τῆς μονάδος 31756, ὡς ἐκπροσώπου τῶν ἐνόπλων Γερμανικῶν Δυνάμεων τῆς Στρατιᾶς Αἰγαίου.
Μὲ τὴν συμφωνία αὐτή, μεταξὺ ἄλλων, ὁ μὲν Ε.Λ.Α.Σ. ἀνέλαβε «τὴν ὑποχρέωσι νὰ μὴ ἐμποδίσῃ τὴν ἀποχώρησι τοῦ γερμανικοῦ στρατοῦ στὴν περιοχὴ τῆς Ο.Μ.Μ., μπαίνοντας σὲ κάθε ἐκκενούμενο τμῆμα μετὰ τὴν ἀναχώρησι καὶ τοῦ τελευταίου γερμανοῦ στρατιώτου» (ὅρος 1ος), καὶ συγχρόνως ἐδήλωσε, ὅτι «δὲν φέρνει καμμιὰ εὐθύνη, ἂν ἀντιλαϊκὲς προδοτικὲς ὁμάδες ἐπιτεθοῦν κατὰ γερμανικῶν δυνάμεων» (ὅρος 4ος) καὶ ἀνέλαβεν ἐπίσης « μὲ τὴν συνεργασία τῶν Βουλγαρικῶν καὶ Ἀλβανικῶν παρτιζάνικων τμημάτων τὴν καταπολέμησι τῶν ἀντιλαϊκῶν παρτιζάνικων ὁμἀδων» (ὅρος 6ος)· ἡ δὲ γερμανικὴ Α.Σ.Δ.Μ.Α. (Ἀνωτάτη Στρατιωτικὴ Διοίκησις Μακεδονίας – Αἰγαίου) ἀνέλαβε τὴν ὑποχρέωσι «νὰ διατάξῃ τὴν ἀποχώρησι τῶν Ταγμάτων Ἀσφαλείας ἀπὸ τὴν πόλι τῆς Θεσσαλονίκης, τὴν ὁποία καὶ θὰ παραδώσῃ στὸν ἐφεδρικὸν Ε.Λ.Α.Σ. καὶ τὴν πολιτικὴν ὀργάνωσιν τοῦ Ε.Α.Μ.» (ὅρος 2ος) καὶ νὰ «παραχωρήσῃ στὸν Ε.Λ.Α.Σ. βαρὺ ὁπλισμὸ καὶ ἀνάλογο πολεμικὸ ὑλικὸ γιὰ τὴν ἐξουδετέρωσι τῶν παραπάνω ὁμάδων» (ὅρος 5ος) [ βλέπε τὸ κείμενον τῆς συμφωνίας αὐτῆς στὸ ἀποκαλυπτικὸ βιβλίο τῆς παραπλανημένης, μεταμεληθείσης «ἀγωνίστριας τοῦ Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ» Μαργαρί-τας ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ «Πόλεμος καὶ Αἷμα, Ταξίδι στὸ παρελθόν, Ταξίδι στὸν πόνο», Ἑταιρεία Μελέτης Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, Ἀθήνα, 2007, σελ. 368 ] «.
Πέρα όμως απο το παραπάνω συμφωνητικό, η εγκυρότητα του οποίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, υπάρχουν και άλλα συμφωνητικά που υπέγραψε ή λέγεται ότι υπέγραψε το ΚΚΕ με τις δυνάμεις κατοχής. Το πασίγνωστο σύμφωνο Πετριτσίου για παράδειγμα. Σύμφωνα με αυτό το συμφωνητικό, το ΚΚΕ και το ΚΚ Βουλγαρίας αποφάσισαν για την δημιουργία μιάς « Ένωσης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, που θα περιλαμβάνη την Βουλγαρία, Ελλάδα, Μακεδονία και Σερβία». Το υποτιθέμενο αυτό σύμφωνο υπέγραψαν στις 12 Ιουλίου 1943 ο Γιάννης Ιωαννίδης για λογαριασμό του ΚΚΕ και ο Ντούσαν Δασκάλωφ για λογαριασμό των Βουλγάρων συντρόφων. Το κείμενο αυτό αμφισβητήθηκε εντόνως εν αντιθέσει με άλλα συμφωνητικά που υπέγραψε το ΚΚΕ.
Ο Κομνηνός Πυρομάγλου το χαρακτήρισε » πλαστό δημιούργημα ανθρώπων αδαών περί τα κομμουνιστικά» ( βλ. Σόλωνα Γρηγοριάδη, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974, τόμος Α’, εκδόσεις Polaris, σελίδες 558-559). Το πιθανότερο είναι πως το κείμενο αυτό δεν συντάχθηκε από τα πρόσωπα που αναφέρονται στο συμφωνητικό. Ο Σόλωνας Γρηγοριάδης έγραψε γι’ αυτό: »
Η πλαστότητα του συμφωνητικού καταφαίνεται και από το γεγονός ότι ουδέποτε κυκλοφόρησε φωτοτυπία του πρωτότυπου, ώστε και γραφολογικά να πιστοποιηθεί η υπογραφή του Ιωαννίδη, η οποία είναι πολύ γνωστή, στις Αρχές ιδίως, που διατηρούν ογκώδη φάκελό του. Αλλά το πρόβλημα δεν έγκειται απλώς στην ύπαρξη ή μη του συμφωνητικού. Είναι το βαρύ λάθος που διέπραξε το ΚΚΕ/ΕΑΜ με την υιοθέτηση της σλαβομακεδονικής κίνησης και την ίδρυση της ΣΝΟΦ».
Με λίγα λόγια ο Γρηγοριάδης ομολογεί ότι είτε είναι γνήσιο είτε όχι το συμφωνητικό αυτό, το ΚΚΕ ουσιαστικά υπέπεσε σε «βαρύ λάθος» με την ταύτισή του στα κελεύσματα της Μόσχας και των δορυφόρων της στα Βαλκάνια για την δημιουργία αυτόνομου μακεδονικού κράτους, υπό την σοβιετική εποπτεία. Είναι γνωστές οι θέσεις του ΚΚΕ περί ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης ήδη από την δεκαετία του 1920. Τα επίσημα κείμενα του κόμματος, τα πρωτοσέλιδα του Ριζοσπάστη, τα αρχεία των γειτόνων συντρόφων τους, οι αποφάσεις Ολομελειών του κόμματος, είναι ντοκουμέντα ανεπίδεκτα αμφισβητήσεως των προθέσεών τους.
Αυτό ακριβώς υποστήριξε και ο Γιάννης Μαρίνος στην απάντησή του, στο Ιστορικό τμήμα του ΚΚΕ. Το τελευταίο, όταν το 1993 ο Μαρίνος μέσω του Οικονομικού Ταχυδρόμου και του Βήματος παρουσίασε το σύμφωνο Πετριτσίου, έκανε μια λυσσαλέα επίθεση ενάντια στο πρόσωπό του. Η απάντηση ήταν αποστομωτική. Με μία συνοπτική ανάλυση της πολιτικής του ΚΚΕ που αποσκοπούσε στην αυτονόμηση της Μακεδονίας κατέληξε στο συμπέρασμα που καταλήγει και ο Γρηγοριάδης παραπάνω.
Είτε είναι γνήσιο το εν λόγω συμφωνητικό είτε όχι, αυτό δεν αναιρεί αυτά που αναφέρονται στο κείμενό του. Πέρα από αυτό τονίζει ο κ. Μαρίνος τον πανικό στελεχών του ΚΚΕ σχετικά με το ποιος συνέταξε αυτό το «πλαστό» συμφωνητικό. Αξίζει να αναφέρουμε αυτολεξεί ένα μέρος της απάντησής του:
» Τόσο η απάντηση του Ιστορικού Τμήματος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ όσο και τα δημοσιεύματα των κ.κ. Τάκη Μαμάτση και Βάσου Γεωργίου στον Ριζοσπάστη της 22ας Δεκεμβρίου 1992 εναντίον μου για τα όσα έγραφα στο «Βήμα» μου έχουν δημιουργήσει ένα μεγάλο πρόβλημα και με ωθούν σε διχασμό προσωπικότητας. Ο μεν αρμοδιότερος όλων Γιάννης Ιωαννίδης αποφαίνεται κατηγορηματικά ότι το σύμφωνο είναι πλαστό κατασκεύασμα της Ιντέλιτζενς Σέρβις.
Ο τότε ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης αποφάνθηκε όμως ότι ήταν χαλκευμένο από την Γκεστάπο. Ενώ μια τρίτη εκδοχή παράλληλη της δεύτερης θέλει το σύμφωνο να συντάχθηκε στη βουλγαρική πρεσβεία της Αθήνας. Ερωτάται: Ποιος τελικά το χάλκευσε αν δεν είναι όντως γνήσιο; Η Ιντέλιτζενς Σέρβις, που πολεμούσε τους Γερμανούς και τη Γκεστάπο, η Γκεστάπο που πολεμούσε τους Άγγλους και την Ιντέλιτζενς Σέρβις ή οι Βούλγαροι -που τότε συνεργάζονταν με τον Άξονα, αλλά εργάζονταν και για τα δικά τους συμφέροντα, που περιλάμβαναν και την κατοχή της Βόρειας Ελλάδας και την έξοδο στο Αιγαίο»;
Το ότι υπάρχει τέτοια διάσταση απόψεων δείχνει έλλειψη συντονισμού στο σε ποιον θα αποδοθεί η χάλκευση, χωρίς ίχνος αποδείξεων φυσικά. Πάντως ο κ. Μαμάτσης αποκλίνει μάλλον υπέρ του χαλκείου της Ιντέλιτζενς Σέρβις, ο κ. Βάσος Γεωργίου είναι κατηγορηματικός ότι πρόκειται για έργο της Γκεστάπο, ενώ το Ιστορικό Τμήμα του ΚΚΕ (δηλ. ο κ. Κολοζώφ) τοποθετείται κάπου στη μέση».
Όπως και να έχει, στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 αντιπρόσωποι του ΚΚΕ, του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και της ΠΕΕΑ υπέγραψαν συμφωνητικό με τον Βουλγαρικό στρατό κατοχής και το ΚΚ Βουλγαρίας που όριζε μεταξύ άλλων: α) την ενίσχυση του ΕΛΑΣ με πολεμικό υλικό από τον Βουλγαρικό στρατό, β) την υποστήριξη του Βουλγαρικού στρατού στον ΕΛΑΣ σε ενδεχόμενη επιχείρηση κατά των » Κυβερνητικών και Εθνικιστικών Σωμάτων», γ) ένωση ΕΛΑΣ και Βουλγαρικών στρατευμάτων, δ) ο ΕΛΑΣ ανελάμβανε να προστατεύσει την Βουλγαρική μειονότητα(!!!), ε) την κατάργηση συνόρων μεταξύ Ελλάδος – Βουλγαρίας και Σερβίας καθώς και την δημιουργία «Διεθνούς Μακεδονίας μετά το τέλος του πολέμου».
Τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν και το 1947 με το περίφημο σχέδιο «Λίμνες» καθώς και με την συμφωνία του Μπλέντ στην Σλοβενία τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Υπάρχουν και άλλα συμφωνητικά του ΕΛΑΣ με Βουλγάρους. Χαρακτηριστικότερο είναι αυτό του Ιανουαρίου 1944 μεταξύ Ανδρέα Τζήμα και Άντον Κάλτσεφ, που όριζε την συνεργασία ΕΛΑΣ – ΣΝΟΦ και κατέληγε σε απόφαση για δημιουργία αυτόνομου Μακεδονικού Κράτους Σοβιετικής Οργάνωσης. Γράφει ο Νικόλαος Μέρτζος ( Τα δέκα θανάσημα αμαρτήματα του ΚΚΕ) :
» Το Σύμφωνο αυτό αμφισβητήθηκε αργότερα, αλλά το βέβαιο είναι ότι είχε την θερμή υποστήριξη του Α.Τζήμα και του Άγγλου λοχαγού Έβανς, που ως σύνδεσμος της Στρατιωτικής Βρεταννικής Αποστολής —και παρά την αντίθετη εντολή— ήταν θερμός κήρυκας του πανσλαβισμού στο 28ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Παρέστη μάλιστα ως εκπρόσωπος των Συμμάχων και στην 1η Περιφερειακή Συνδιάσκεψη του ΣΝΟΦ Καστοριάς, όπως προκύπτει από το επίσημο πρόγραμμα των εργασιών της, που ουδείς αμφισβητεί.
Στο επίσημο κείμενο των αποφάσεών της η Συνδιάσκεψη του ΣΝΟΦ στις 12 Απριλίου 1944 όρισε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα καθήκοντα:
2ον) Να δημιουργήσουμε Εθνική συνείδηση στο λαό μας, συνοχή και Ενότητα κάνοντας χτήμα του ιδιαίτερα την Επαναστατική του Ιστορία του Ήλιντεν…
3ον) Να κάνουμε πλατειά διαφώτιση πάνω στους σκοπούς και στις επιδιώξεις του ΣΝΟΦ και ΕΑΜ για την αμοιβαία κατανόηση των δύο οργάνων…
4ον) Να κάνουμε πλατειά διαφώτιση για την συναδέρφωση των Σλαβομακεδόνων και Ελλήνων και για την Ενιαία τους πάλη…
7ον) Να ενισχύσουμε τον ΕΛΑΣ – ΣΝΟΦ βοηθώντας με κάθε τρόπο και μέσο…
11ov) Να βοηθήσουμε για την ανάδειξη στελεχών και στις άλλες οργανώσεις Εφ. ΕΛΑΣ, ανδρών και γυναικών, στην ΕΠΟΝ, Εθνική Αλληλεγγύη...
17ον) Να δημιουργήσωμε αδερφές οργανώσεις και να συνεργαστούμε στενά με τις περιφερειακές τους καθοδηγήσεις ΕΠΟΝ, εφ. ΕΛΑΣ, Ε.Α.» .
Πηγή: Ελληνικά Χρονικά, Αβέρωφ