Το 1990, η Βουλή των Ελλήνων, για πρώτη φορά, ασχολήθηκε ειδικά με τη Θράκη. Πήρε απόφαση για τη συγκρότηση Διακομματικής Επιτροπής για τη μελέτη των προβλημάτων της Θράκης και την υποβολή προτάσεων για την ανάπτυξή της. Η Επιτροπή, ολοκλήρωσε τις εργασίες της, στις 14 Φεβρουαρίου 1992, και σε πανηγυρική ατμόσφαιρα δημοσιοποίησε το πόρισμά της.
Το πλήρες κείμενο του πορίσματος είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα http://www.ipet.gr/vouli/porisma.cfm .
Εικοσιπέντε (25) χρόνια μετά, μελετώντας το, διαπιστώνεις ότι από τα τόσα πολλά που ανέφερε ότι έπρεπε να γίνουν, ελάχιστα μόνο έγιναν. Τόσα λίγα που στην κυριολεξία είναι μετρημένα στα δάκτυλα του ενός χεριού… Πρόκειται για την κατασκευή της Εγνατίας οδού, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης, τον εκσυγχρονισμό του αεροδρομίου «Δημόκριτος», τον κάθετο άξονα Ροδόπης (Νυμφαία) και τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό των τηλεπικοινωνιών.
Πολλά άλλα, είτε εξαγγέλθηκαν, είτε ξεκίνησαν, είτε διεκόπησαν. Ένα είναι σίγουρο, ότι για χρόνια βρίσκονται εν υπνώσει. Μερικά μόνο από αυτά, τα εν υπνώσει, αναλύονται στο κείμενο που ακολουθεί.
***
Ανάπτυξη λιμένα Αλεξανδρούπολης
Το 1992, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ καθιερώθηκαν από την Ε.Ε, τα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών ΔΕΔ-Μ ». Ένα από αυτά, ο άξονας 9 (ΙΧ) επελέγη για τη σύνδεση της Βαλτικής (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη), προσδίδοντας ιδιαίτερο ρόλο στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης το οποίο σύμφωνα με τους Κανονισμούς της Ε.Ε χαρακτηρίστηκε «λιμάνι διεθνούς ενδιαφέροντος» ΚΥΑ αριθ. 8315.2/2007 (ΦΕΚ202Β/16-02-2007), αλλά στην πράξη το καταντήσαμε, «λιμάνι εθνικής αδιαφορίας».
Το 1995, στα πλαίσια αυτά, με χρηματοδότηση από το Β’ Κ.Π.Σ και στη συνέχεια από το Γ’ Κ.Π.Σ (Π.Ε.Π Α.Μ-Θράκης), ξεκίνησαν τα έργα επέκτασης και εκσυγχρονισμού του, τα οποία σύμφωνα με τον χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό, θα ολοκληρώνονταν το 2005. Όμως, διεκόπησαν το 2001 και επανήρχισαν το 2008, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να έχουν ολοκληρωθεί.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προφανώς δεν μπορούσε να περιμένει άλλο την περιβόητη ανάπτυξη του λιμανιού μας - η όποια δεν ολοκληρώθηκε με δική μας ευθύνη – και αναγκάστηκε να αλλάξει « ρότα».
Στις 19 Νοεμβρίου 2013, ψήφισε την πιο ριζική αναθεώρηση πολιτικής της Ε.Ε στο θέμα των ΔΕΔ-Μ. Ενέκρινε τον Κανονισμό για τη νέα πολιτική των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (Regulation on Union guidelines for the development of the trans-European transport network) με εννέα (9) διαδρόμους - άξονες για τη μεταφορά στην ενιαία αγορά της Ευρώπης, τη σύνδεση Ανατολής – Δύσης και Βορρά-Νότου. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, απουσιάζει.
http://ec.europa.eu/transport/themes/infrastructure/news/corridors_en.htm
Σύμφωνα με το χάρτη, η Θεσσαλονίκη ενώνεται με τη Σόφια και το Μπουργκάς. Δηλαδή το προς Ανατολάς διευρωπαϊκό δίκτυο, κατευθύνεται προς την Τουρκία, μέσω Βουλγαρίας, αγνοώντας τη Θράκη και φυσικά και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης …
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα, η Θράκη να βρίσκεται εκτός των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών ΔΕΔ-Μ.
Κατασκευή «μαρίνας» στην Αλεξανδρούπολη
Το 1995, αποφασίστηκε η κατασκευή μαρίνας στη Θράκη και συγκεκριμένα στην Αλεξανδρούπολη, σύμφωνα με προμελέτη του ΕΟΤ, προϋπολογισμού 3 δις δρχ. (αριθ. 600/03-04-1995 Απόφαση Υπουργού Τουρισμού ΦΕΚ 269 Β/10-4-1995). Η Απόφαση αυτή του Υπουργού Τουρισμού, προέκυψε μέσα από το συνδυασμό του Ν. 2160/1993 «Ρυθμίσεις για τον τουρισμό» και του Ν. 2206/1994 «Ίδρυση, Οργάνωση, Λειτουργία και Έλεγχος των Καζίνο» που προέβλεπε την εκτέλεση αναπτυξιακών έργων στις περιοχές ίδρυσης νέων Καζίνο. Προβλεπόταν λοιπόν, ΚΑΖΙΝΟ στην Ξάνθη και ΜΑΡΙΝΑ στην Αλεξανδρούπολη. Το ΚΑΖΙΝΟ έγινε αλλά δεν έγινε η ΜΑΡΙΝΑ. Το ποιο από τα δυο (καζίνο, μαρίνα) είναι αναπτυξιακό έργο αφήνεται στην κρίση του καθενός.
Σύμφωνα με το επίσημο χρονοδιάγραμμα η μαρίνα έπρεπε να κατασκευαστεί μέχρι τον Ιούνιο του 2004. Δυστυχώς, η ευκαιρία αυτή χάθηκε, τα χρόνια πέρασαν, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ένας νέος χρονικός - οικονομικός προγραμματισμός του έργου.
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα, να μην υπάρχει καμία μαρίνα στη Θράκη.
«Ακαδημία Λιμενικού Σώματος» στην Αλεξανδρούπολη
Το 2000, από τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας εξαγγέλθηκε η ίδρυση «Λιμενικής Ακαδημίας» στην Αλεξανδρούπολη.
Με νομοθετικές ρυθμίσεις (άρθρο 6 παρ 3 Ν.2935/2001, άρθρο 7 παρ 12 Ν.3079/2002) προβλέφτηκε η ίδρυση «Ακαδημίας Λιμενικού Σώματος», και με έκδοση ΠΔ θα καθορίζονταν οι λεπτομέρειες. Ακολούθησε η αριθ. 15/3-4-02 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου (ΦΕΚ 68 Α/8-4-02) με την οποία παραχωρήθηκε, δωρεάν και κατά κυριότητα, στο ΥΕΝ έκταση 148 στρεμμάτων, στην περιοχή Νέα Χιλή Αλεξανδρούπολης, για την ανέγερση κτιριακών εγκαταστάσεων για την ίδρυση και λειτουργία «Ακαδημίας Λιμενικού Σώματος».
Το θέμα κατά καιρούς έρχεται στην επικαιρότητα αλλά πάντα με υπεκφυγές και υποσχέσεις. Η τελευταία (19-4-2017) απάντηση του αρμοδίου Υπουργού Ναυτιλίας στους τοπικούς Φορείς μεταξύ άλλων αναφέρει: «Η ύπαρξη ήδη παραχωρηθείσας έκτασης 148.000 τ.μ. στην περιοχή Νέας Χιλής Αλεξανδρούπολης για το σκοπό αυτό, σε συνδυασμό με την αναγκαιότητα στήριξης των ακριτικών μας περιοχών και την έμπρακτη δέσμευση υλοποίησης του έργου από το σύνολο των φορέων αυτοδιοίκησης και τη τοπική κοινωνία, αποτελούν σημαντικά στοιχεία που θα ληφθούν σοβαρά υπόψη κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των σχετικών προτάσεων».
Η ίδρυση «Ακαδημίας Λιμενικού Σώματος» στην Αλεξανδρούπολη, δεκαεπτά χρόνια μετά, παραμένει όνειρο.
Πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη
Το 2007, υπογράφτηκε στην Αθήνα, η Συμφωνία (Ν.3558/2007 – ΦΕΚ 101Α/14-5-2007) μεταξύ των Κυβερνήσεων Ρωσίας, Βουλγαρίας, Ελλάδας για την κατασκευή και εκμετάλλευση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη.
Για την υλοποίηση του έργου, το οποίο θα είχε τη δυνατότητα μεταφοράς 35 - 50 εκατομμυρίων τόνων πετρελαίου ετησίως, ιδρύθηκε η Διεθνής εταιρεία Trans Balkan Pipeline B.V και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της το κόστος του έργου, που προβλεπόταν να είναι έτοιμο το 2014, άγγιζε το 1,5 δις ευρώ με τεράστια γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη για την Ελλάδα και ιδιαίτερα για τη Θράκη.
Από την Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ) που κατέθεσε το καλοκαίρι του 2009 στο ΥΠΕΧΩΔΕ η TransBalkanPipelineB .V , και εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2010, αναφέρονταν 1.250 (χίλιες διακόσιες πενήντα) θέσεις εργασίας για το στάδιο της κατασκευής (700 για το χερσαίο αγωγό, 400 για τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης και 150 για τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις) και140 (εκατόν σαράντα) μόνιμες.
Η κατασκευή του πετρελαιαγωγού ήταν μια ελληνική ιδέα που γεννήθηκε το 1994, όταν η Τουρκία άρχισε να δημιουργεί προβλήματα στη διέλευση δεξαμενοπλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου. Ο αγωγός θα συνέδεε, σε φυσικό επίπεδο, το Αιγαίο (Αλεξανδρούπολη) απευθείας με τη Μαύρη Θάλασσα ( Μπουργκάς), παρακάμπτοντας την Τουρκία (Στενά Βοσπόρου), καθιστώντας τη Θράκη σημείο – κλειδί και στρατηγικό παίχτη του ενεργειακού χάρτη των Βαλκανίων και της Ευρώπης χωρίς τις διάφορες ισορροπίες τρόμου που χρειάζεται δυστυχώς να κρατά κάθε φορά που σε οποιοδήποτε θέμα εμπλέκεται ο τουρκικός παράγοντας.
Χάθηκε η ευκαιρία εφαρμογής της αρχής της «διαφοροποίησης των διαδρομών». Μιας αρχής που ισχύει στη γεωπολιτική επιστήμη για τη μεταφορά ενέργειας, και η Τουρκία αναδεικνύεται κυρίαρχος παίκτης εχοντας τον έλεγχο μιας θαλάσσιας διαδρομής (Στενά Βοσπόρου), μιας χερσαίας (αγωγός Μπακού-Τσευχάν 2006) και μιας υπό κατασκευή (αγωγός Σαμψούντα - Τσευχάν).
Διεθνής ενεργειακός και διαμετακομιστικός κόμβος
Το 2008, το «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης», το οποίο ενέκρινε η Ολομέλεια της Βουλής (ΦΕΚ 128 Α/3-7-2008), και αφορούσε όλη την Ελλάδα, για τη Θράκη προέβλεπε την ενίσχυση της αναπτυξιακής πορείας του δίπολου Κομοτηνή – Αλεξανδρούπολη και την ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης σε « διεθνές ενεργειακό κόμβο και πύλη του θαλασσίου διαδρόμου Μεσόγειος – Εύξεινος » (βλέπε σελ. 2269 του ΦΕΚ) .
Την ίδια χρονιά, Θεσμικοί και πολιτικοί παράγοντες, με αρθρογραφία τους σε ειδικές εκδόσεις, αφιερωμένες σ τη Θράκη (βλέπε ειδική έκδοσης της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ το Μάρτιο του 2008 με τίτλο: Οι δρόμοι της ανάπτυξης στη Βόρεια Ελλάδα και της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ το Δεκέμβριο του 2008, με τίτλο: «Θράκη 2008» κ.α) καθώς και ομιλίες τους σε συνέδρια και ημερίδες, θριαμβολογούσαν ότι η Θράκη , με πρωταγωνιστή τον Έβρο, τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει το κέντρο των εξελίξεων στον ενεργειακό τομέα και τον τομέα των μεταφορών … Απλά, ήταν μια ευχή. Ο κόμβος μάλλον έγινε κόμπος.
Χρυσωρυχεία στην περιοχή Πέραμα Έβρου
Το 2009, τα «Χρυσωρυχεία Θράκης ΑΕ» (θυγατρική της EldoradoGold ) ξεκίνησαν τις διαδικασίες για την αδειοδότηση του έργου «Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις επεξεργασίας προς παραγωγή χρυσού στην περιοχή Πέραμα της Π.Ε Έβρου».
Το Φεβρουάριο του 2012, δόθηκε η πρώτη θετική γνωμοδότηση από το ΥΠΕΚΑ αλλά η διαδικασία οριστικής απόρριψης ή έγκρισης του έργου έχει τελματώσει.
Από τα στοιχεία τα οποία έχουν δημοσιοποιήσει τα «Χρυσωρυχεία Θράκης ΑΕ» προκύπτει ότι θα δημιουργηθούν 340 (τριακόσιες σαράντα) θέσεις εργασίας στο στάδιο της κατασκευής και 200 (διακόσιες) στην πλήρη λειτουργία του μεταλλείου και εργοστασίου. Επίσης, το κεφάλαιο επένδυσης προσδιορίζεται στα 120.000.000 €, οι λειτουργικές δαπάνες (10 ετών) 174.000.000 €, η φορολογία 121.000.000 € και το συνολικό οικονομικό όφελος της τοπικής οικονομίας στο 1 δις ευρώ.
Πλωτός Ανεξάρτητος Σταθμός Φυσικού Αερίου
Το 2010, από την GASTRADEAE (θυγατρική του ομίλου Κοπελο ύ ζου) ξ εκίνησε η διαδικασία αδειοδότησης για την εγκατάσταση και τη λειτουργία ενός πλωτού Ανεξάρτητου Σταθμού Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) - FloatingStorageandRegasificationUnit (FSRU) Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) - Liquefied Natural Gas (LNG), στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Αλεξανδρούπολης , με δυναμικότητα παροχής 2,6 δις κυβικών μέτρων το χρόνο και δυνατότητα αύξησης στα 6,1. Το γεγονός ότι ένα κυβικό μέτρο υγρού φυσικού αερίου αντιστοιχεί σε 600 κυβικά μέτρα αερίου σε ατμοσφαιρική πίεση, επεξηγεί την σπουδαιότητα του ΑΣΦΑ και την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση διακίνησής του με τα ειδικού τύπου πλοία LNG.
Η έναρξη κατασκευής του, είχε προσδιοριστεί για το 2013 και η έναρξη λειτουργίας του για το 2015 .
Πρόκειται για μια επένδυση ύψους άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ με τεράστια γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο . Ο ΑΣΦΑ θα λειτουργεί ως τερματικός σταθμός εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, με την προσέγγιση πλοίων τύπου LNG, προς εκφόρτωση, αποθήκευσης μέχρι και 170.000 κυβικών μέτρων και αεριοπο ί ησ ή ς του που θα ενισχύει το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου που ήδη διέρχεται από τον Έβρο καθώς και του προγραμματισμένου να κατασκευαστεί διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας (Κομοτηνή) - Βουλγαρίας (Στάρα Ζαγόρα), Interconnector Greece-Bulgaria – IGB .
Στη σημασία και την επιτάχυνση υλοποίησης του έργου αναφέρθηκε κατ’ επανάληψη και ο σημερινός πρωθυπουργός κατά τις επισκέψεις του στην Αλεξανδρούπολη (25-11-2016 και 06-01-2017) καθώς και στη συνάντησή του, στις 15-11-2016, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπ ά ρακ Ομπ ά μα.
Όμως, δυο γεγονότα, μεταγενέστερα των αναφορών αυτών, προβληματίζουν. Είναι η αριθ. 60/26-01-2017 Απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), με την οποία δόθηκε παράταση για την έναρξη λειτουργίας του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης , μέχρι τέλος του 2025 (!!!) και η αίτηση (13-3-2017) της ΔΙΩΡΥΓΑ GASAE ( θυγατρική της MotorOil ) στη ΡΑΕ για αδειοδότηση ενός ίδιου πλωτού Ανεξάρτητου Σταθμού Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) στην περιοχή της Κορίνθου.
***
Παρά το γεγονός ότι στον επίλογο του πορίσματος (κεφάλαιο 10) του 1992, καλούντο …όλοι οι έλληνες να κινητοποιηθούν και με όλες τους τις δυνάμεις να κάνουν τη Θράκη, την κρίσιμη αυτή μεθοριακή γραμμή, χώρο αντίστασης απέναντι σε κάθε επιβουλή και για τους κατοίκους της πηγή δύναμης, πλούτου και ευημερίας…
Παρά το γεγονός ότι στο κεφάλαιο 6 «Έργα Υποδομής», αναφέρονταν συγκεκριμένα έργα για την ανάπτυξη της.
Παρά το γεγονός ότι και μετά το πόρισμα παρουσιάστηκαν πλείστες άλλες ευκαιρίες για αξιοποίηση.
Παρά το γεγονός ότι στα 25 χρόνια από το πόρισμα της Βουλής, την επισκέφτηκαν, Υπουργοί, Πρωθυπουργοί και Πρόεδροι Δημοκρατίας, δημιουργώντας κάθε φορά ένα κλίμα ευφορίας και αισιοδοξίας, η ανάπτυξή της εξακολουθεί να είναι ακόμα το ζητούμενο.
Το πρόβλημα δεν είναι σημερινό αλλά διαχρονικό με διαχρονικές ευθύνες.
Είναι χαρακτηριστικά αυτά που είπε στο κλείσιμο της ομιλίας του ο Πρωθυπουργός, από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης , στις 25-11-2016 αναφερόμενος τόσο στο λιμάνι όσο και στον Ανεξάρτητο Σταθμό Φυσικού Αερίου . «… Προς αυτήν, λοιπόν, την κατεύθυνση θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι λειτουργούμε με σχεδιασμό, με σχέδιο, με όραμα και με επιμονή. Και δεν θα κουραστούμε, θα εργαστούμε αδιάκοπα και η κυβέρνηση και εγώ προσωπικά, ώστε αυτό το μεγάλο όραμα για τη Θράκη και την Αλεξανδρούπολη πολύ σύντομα να γίνει πράξη . Και αυτά τα έργα, τα σημαντικά έργα, θα δώσουν μια άλλη πνοή στην πόλη σας, στο νομό και στην ευρύτερη περιοχή»…
***
Μετά από όλα αυτά, εύλογα τίθενται τα ερωτήματα:
Πόσο ακόμα θα αντέξει η Θράκη μας περιμένοντας να γίνουν όλα όσα πρέπει για αυτή;
Π οιος υπονομεύει την ανάπτυξή της;
Η υπονόμευσή της οφείλεται σε ε νδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες;
Αλεξανδρούπολη Μάιος 2017
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
