Το πρόσφατο περιστατικό, στις 28 Ιανουαρίου 2018, με την παρουσία δεκάδων τουρκικών αλιευτικών, στο Θρακικό Πέλαγος, από την Αλεξανδρούπολη μέχρι και τις ανατολικές ακτές της Θάσου, έφερε για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο τα προβλήματα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες αλιείς στο Θρακικό.
Το θέμα απασχόλησε τα ΜΜΕ της Περιφέρειας ΑΜ-Θ και τρεις βουλευτές (Έβρου, Καβάλας και Δράμας) της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατέθεσαν σχετική Ερώτηση στη Βουλή προς τους Υπουργούς Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης.
Δυστυχώς, το θέμα αναδεικνύεται μόνο όταν προκύπτει και μόνο για λίγο. Στη συνέχεια, «χάνεται» μέσα στα ευχολόγια των Υπουργών, τις ανταλλαγές…υπηρεσιακών απόψεων και μετά… επικρατεί… «σιγή ιχθύος»…
Τι συμβαίνει με την αλιεία στο Θρακικό Πέλαγος.
Το πρώτο επίσημα καταγεγραμμένο ελληνοτουρκικό επεισόδιο στο Θρακικό Πέλαγος, συνέβη πριν σαράντα χρόνια (1978) όταν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα και σε απόσταση 4 ν.μ νοτιοανατολικά από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, το αλιευτικό «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ψ» εμβολίστηκε από τουρκική τορπιλάκατο και η Αλεξανδρούπολη θρήνησε τον πνιγμό ενός 20χρονου παλικαριού, μέλους του πληρώματος.
Από τότε, παρόμοια επεισόδια - ευτυχώς χωρίς θύματα - έχουν καταγραφεί πολλά. Τα πρώτα, στις εκβολές του Έβρου, στη συνέχεια επεκτάθηκαν στη Σαμοθράκη, κυρίως γύρω από τη Βραχονησίδα Ζουράφα (Λαδόξηρα), μετά στη Μαρώνεια και τώρα έφτασαν μέχρι τη Θάσο.
Η παρενόχληση των Ελλήνων αλιέων, στην άσκηση της αλιευτικής τους δραστηριότητας, είναι σχεδόν καθημερινή με την έντονη παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων και ακταιωρών και ενίοτε την παρουσία τουρκικών υδρογραφικών - ερευνητικών πλοίων. Από την άλλη πλευρά, τα τουρκικά αλιευτικά αυξήθηκαν και άρχισαν όχι μόνο να παρεμποδίζουν την αλιευτική δραστηριότητα των ελληνικών, «υπό την προστασία» των τουρκικών ακταιωρών αλλά και να αλιεύουν, χωρίς να υπόκεινται στους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που υπόκεινται τα ελληνικά.
Η νομοθετική ρύθμιση όλων των θεμάτων και δράσεων της αλιείας (θαλάσσιας αλιείας και αλιείας εσωτερικών υδάτων) ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Η αστυνόμευση της θαλάσσιας αλιείας, δηλαδή ο έλεγχος τήρησης της σχετικής νομοθεσίας για τα ελληνικά αλιευτικά σκάφη, είναι αρμοδιότητας του Λιμενικού Σώματος/ Ελληνικής Ακτοφυλακής το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Ναυτιλίας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Το προσωπικό του, βεβαιώνει τις αλιευτικές παραβάσεις που διαπιστώνει και επιβάλλει τις προβλεπόμενες από τον «Αλιευτικό Κώδικα - Ν.Δ 420/1970» διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα, κατασχέσεις, αργίες κλπ) ενώ παραπέμπει συγχρόνως τους υπαιτίους και στη Δικαιοσύνη οσάκις προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις.
Για τα τούρκικα αλιευτικά, το Λιμενικό Σώμα έχει αρμοδιότητα ελέγχου τους μόνο αν αυτά αλιεύουν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα καθώς αυτό είναι ποινικό αδίκημα (άρθρο 401 «Αλιεία σε χωρικά ύδατα» Π.Κοινικού ώδικα).
Με αυτά τα δεδομένα, στο Θρακικό Πέλαγος (τμήμα του Αιγαίου), υπάρχει και αθέμιτος ανταγωνισμός σε βάρος των ελλήνων αλιέων αλλά και καταστροφή των ιχθυαυποθεμάτων.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι, οι Τούρκοι ψαράδες να εφαρμόζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως εδώ και χρόνια κάνουν οι Έλληνες συνάδελφοι τους. Αυτό το ζητούμενο, που πριν μερικά χρόνια ήταν στη σφαίρα της θεωρίας, τώρα, αν υπάρχει κατάλληλη πολιτική βούληση, μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Τι πρέπει να γίνει με την αλιεία στο Θρακικό Πέλαγος.
Η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο (ΓΕΑΜ), General Fisheries Commission for the Mediterranean (GFCM), Περιφερειακή Οργάνωση Διαχείρισης της Αλιείας του Διεθνή Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, γνωστού με τα αρχικά FAO (Food and Agriculture Organization) έχει χαρακτηρίσει το Αιγαίο ως υποπεριοχή (Geographical Sub-Area, GSA) με τον κωδικό 22
Η Ε.Ε, από την 1η Ιανουαρίου 2014, έθεσε σε ισχύ τη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική, ένα σύνολο μέτρων και κανόνων, με στόχο τη διαχείριση των ευρωπαϊκών αλιευτικών στόλων και τη διασφάλιση αλιευτικών πρακτικών που δεν υπονομεύουν την αναπαραγωγική ικανότητα των ιχθυοπληθυσμών. Η νέα ΚΑΠ ορίζει ότι θα πρέπει να προβλεφθούν όρια αλιευμάτων, τα οποία θα είναι βιώσιμα και θα συμβάλουν στη μακροπρόθεσμη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων.
Στα πλαίσια αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2016, κατέληξε, στις 30 Μαρτίου 2017, στην υπογραφή της Διακήρυξης της Μάλτας , γνωστής και ως «MedFish4Ever».
Στη διάσκεψη της Μάλτας «MedFish4Ever», συμμετείχαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 8 κράτη μέλη (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ελλάδα, Κύπρος), 7 τρίτες χώρες (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Αίγυπτος, Τουρκία, Αλβανία, Μαυροβούνιο), ο οργανισμός FAO, η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο της ΕΕ για τη Μεσόγειο.
Η Διακήρυξη αυτή, είναι και ένα απτό παράδειγμα της πολιτικής καλής γειτονίας που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθορίζει λεπτομερές πρόγραμμα εργασίας για τα επόμενα 10 χρόνια για τη διάσωση των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου (σ.σ το Αιγαίο διεθνώς για θέματα αλιείας αναφέρεται ενιαίο - συμπεριλαμβάνεται και το Θρακικό - με τον κωδικό 22. Το Θρακικό αυτοτελώς αναφέρεται διεθνώς με τον κωδικό 49 για θέματα πρόγνωσης καιρού θαλασσών) και την προστασία του περιβαλλοντικού και οικονομικού πλούτου της.
Η Διακήρυξη, υπεγράφη από τους εκπροσώπους των αρμόδιων υπουργείων των δεκαπέντε χωρών της Μεσογείου (σ.σ την 26-1-2018 υπέγραψε τη Διακήρυξη και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη).
Για την Ελλάδα υπέγραψε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ Ευάγγελος Αποστόλου και για την Τουρκία ο Γενικός Διευθυντής του αντίστοιχου Υπουργείου, Mustafa Altug Atalay .
Με την υπογραφή αυτή, το ζήτημα της ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων αλιέων στο Θρακικό, απέκτησε πλέον πολιτική διάσταση και παύει να αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης σε επίπεδο Λιμενικών Αρχών και παρουσίας ή μη πολεμικών πλοίων στην περιοχή.
***
Κατά την προσωπική μου εκτίμηση, μετά τη Διακήρυξη της Μάλτας (Μάρτιος 2017), η λύση του προβλήματος, βρίσκεται αποκλειστικά στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Είναι ξεκάθαρα στα χέρια του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. Αρκεί να έχει την πολιτική βούληση.
Τώρα, είναι η κατάλληλη στιγμή, η Ελλάδα υπό την ομπρέλα των Διεθνών Οργανισμών, να αξιοποιήσει τη Διακήρυξη και να λύσει το πρόβλημα. Να προτείνει και να απαιτήσει : Έλληνες και Τούρκοι αλιείς να υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς που θέτει η Ε.Ε. Άλλωστε, μόνο έτσι θα επιτευχτεί και η διάσωση των ιχθυαποθεμάτων που είναι το ζητούμενο από όλους τους αρμόδιους Διεθνείς Οργανισμούς.
Στο Αιγαίο, υπάρχουν χωρικά ύδατα και της Ελλάδας και της Τουρκίας όπως υπάρχουν και διεθνή. Δεν υπάρχουν όμως στεγανά.
Πολιτική βούληση για να σταματήσει η «ναυμαχία», υπάρχει ;
Αλεξανδρούπολη Φεβρουάριος 2018
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
