31/12/2023
Γράφει η Φανούλα Αργυρού*
- Οι Βρετανοί ενέμεναν τον Κληρίδη να δεχθεί «δύο λαούς»
- Οι παραχωρήσεις Γλ. Κληρίδη από το 2002- «Σχέδιο Ανάν»
- Jack Straw: Το μέλλον των γλυπτών του Παρθενώνα αφορά το Βρετανικό Μουσείο
Αποδεσμεύθηκαν στις 29 Δεκεμβρίου 2023, διάφοροι φάκελοι στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο. Μόνο ένας αναφέρεται σε Ελλάδα και Κύπρο.
Οι σημαντικές αναφορές είναι α) οι παραχωρήσεις Γλ. Κληρίδη από το 2002 για το προετοιμαζόμενο «Σχέδιο Ανάν» από τους Βρετανούς και β) η θέση της βρετανικής Εργατικής Κυβέρνησης το 2002 για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
J.Straw (εν ζωή) Γλ. Κληρίδης (απεβίωσε) D. Hannay (εν ζωή)
Ο Τούρκος Υπ. Εξωτερικών στο Λονδίνο 24 Σεπτεμβρίου 2002
O Şükrü Sina Gürel έφυγε από το Λονδίνο με τη διαβεβαίωση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο προσδοκούσε σε ένα γενναιόδωρο πακέτο στην Κοπεγχάγη για την Τουρκία… Στην συζήτηση με τον Βρετανό Υπ. Εξωτερικών συμμετείχαν ο Βρετανός Πρέσβης στην Άγκυρα και ο λόρδος Hannay. Ο Υπ. Εξωτερικών Jack Straw είπε ότι ήδη εργαζόταν με όλους τους συνεταίρους των για να έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα για την ενταξιακή της Τουρκίας…Για την Κύπρο ο Jack Straw είπε ότι αν η Κύπρος πληρούσε τα κριτήρια το Δεκέμβριο θα γινόταν δεκτή επανενωμένη ή μη… «Δίχως διευθέτηση του Κυπριακού το Ηνωμένο Βασίλειο (ο καλύτερος φίλος της Τουρκίας στην Ευρώπη) θα είχε τρομερή δυσκολία για φιλόδοξο πακέτο για την Τουρκία στην Κοπεγχάγη όχι απλώς δυσκολία. ..». Και πρόσθεσε πως ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν έτοιμος να δεχθεί (τη λύση), και όχι με μικρό πολιτικό ρίσκο για τον ίδιο. Αυτό πίστευαν και τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι απαιτήσεις του Ντενκτάς ήταν καλά κατανοητές. Στο «νέο συνεταιρισμό» και πολιτική ισότητα, ο Κληρίδης πρόσφερε την εγκατάλειψη του Συντάγματος του 1960 και δεν χρησιμοποιούσε τη λέξη « μειονότητα» για τους Τουρκοκύπριους. Η επιμονή του Ντενκτάς στην κυριαρχία ήταν πιο δύσκολη… Μια κυριαρχία με πολύ μεγάλη αυτονομία (στα ΗΕ και την ΕΕ) μπορούσε να συνδυαστεί με πολύ μεγάλη αυτονομία στο επίπεδο component states. Ήταν η καλύτερη ευκαιρία που είχαν για χρόνια. Αν η Τουρκία αμφέβαλε όσα πρόσφερε ο Κληρίδη, έπρεπε ο Ντενκτάς να τον δοκιμάσει ζητώντας από τα ΗΕ να βάλουν κάτω σε χαρτί τη μορφή της νέας Κύπρου*…
Και πρόσθεσε επιγραμματικά ο Jack Straw: «… Ο Γιώργος Παπανδρέου θα κάνει τη δική προσπάθεια…Η τουρκική πλευρά πρέπει να σταματήσει να συγχύζει τι λένε οι Ελληνοκύπριοι ηγέτες στις εφημερίδες τους με τι είναι εφικτό με μια γνήσια διαπραγμάτευση. Π.χ. αναμέναμε πλήρως τον Κληρίδη να μπορεί να δεχθεί μια διευθέτηση μεταξύ « δύο λαών» όσο αμφιλεγόμενη και να είναι δημόσια η φράση. Ούτε επέμενε ο Κληρίδης στην επιστροφή μέχρι 100,000 Ελληνοκυπρίων στο βορρά (όπως ισχυριζόταν ο Gurel). Αντιθέτως, έδινε ξεκάθαρα σημεία ανταλλάγματος ως μέρος εδαφικών αναπροσαρμογών. Και έδειξε ελαστικότητα και στο θέμα ασφάλειας και εκ περιτροπής προεδρία. Το κλειδί τώρα ήταν για την Τουρκία (και Ελλάδα) να βοηθήσουν και να κάνουν τη συμφωνία. Η απουσία κίνησης ήταν βαθιά ενοχλητική για το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έβαζε το λαιμό του κάτω υποστηρίζοντας την υποψηφιότητα της Τουρκίας στην ΕΕ».
Σημ. Φ.Α. *Τα Ηνωμένα Έθνη/Βρετανοί «έβαλαν» σε χαρτί «τη μορφή της νέας Κύπρου» και το ονόμασαν «Σχέδιο Ανάν». Για το οποίο ο Γλ. Κληρίδης εκλιπαρούσε παράταση εκλογών για 16 μήνες ίσως και το κάνει αποδεκτό. Ο λαός το απέρριψε στο δημοψήφισμα 24.4.2004 με συντριπτική πλειοψηφία 76%. Γι΄αυτό οι Jack Straw και David Hannay άφριζαν από το κακό τους την επομένη.
Οι δηλώσεις Jack Straw για τις παραχωρήσεις Κληρίδη
Κώστας Σημίτης στο Λονδίνο
Στις 28 Οκτωβρίου 2002 ο τότε Έλληνας Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης είχε γεύμα εργασίας με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Tony Blair στο Λονδίνο, εις προετοιμασία της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ από την Ελλάδα. Παρόντες από ελληνικής πλευράς οι Πλασκοβίτης, Κόρακας, Θεμελής, Σωτηρόπουλος και ο Έλληνας Πρέσβης και από βρετανικής οι Jonathan Powell, Stephen Wall, David Manning, David Madden (Βρετανός Πρέσβης στην Αθήνα) και ο συντάκτης των πρακτικών Matthew Rycroft.
Κύπρος
Ο Κώστας Σημίτης ξεκίνησε με μακροσκελή αναφορά για την Κύπρο. Υποστήριξε ότι για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ η Ελληνική Κυβέρνησης δεν θα δεχόταν στη Κοπεγχάγη η Κύπρος να τύχει διαφορετικής μεταχείρισης από τις άλλες 9 χώρες. Για τη πρόταση των Ηνωμένων Εθνών για λύση, αυτή έπρεπε να είναι βιώσιμη και σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο (εννοώντας ότι η Κύπρος θα είχε το δικαίωμα να αποφασίζει στην ΕΕ σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ). Οποιεσδήποτε παρεκκλίσεις αυτές έπρεπε να συμφωνηθούν πριν την ένταξη και έπρεπε να είναι μέρος της συνθήκης ένταξης και δεν θα έπρεπε να ισχύουν για πάντα. Η φρασεολογία της πρότασης του ΟΗΕ έπρεπε να είναι προσεκτική που να βοηθά τη συνεργασία των δύο κοινοτήτων, αλλά δεν έπρεπε να υπάρξει συμβιβασμός με κάθε κόστος. (Η αναφορά στη πρόταση του ΟΗΕ εννοείται αναφερόταν στο εκκολαπτόμενο «Σχέδιο Ανάν»).
Η βρετανική πλευρά είπε ότι η διευθέτηση (του Κυπριακού) δεν θα ήταν προϋπόθεση για την ένταξη, όμως προτιμούσε πρώτα διευθέτηση και σ΄αυτό στόχευε. Από τις επαφές του λόρδου Hannay πίστευαν ότι η ΕΕ θα ήταν ικανοποιημένη με τη πρόταση που θα υπέβαλε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Ο Σημίτης απέρριψε το ενδεχόμενο αυτό, δεν έπρεπε να ήταν δεδομένο.
Ο Σημίτης ήλπιζε να υπήρχε κάτι θετικό για την Τουρκία στη Κοπεγχάγη, μια ημερομηνία ενταξιακής πορείας…
Αποσπάσματα από την πρώτη σελίδα της ελληνικής πρότασης
Προετοιμασία πυρήνα υποστήριξης «Σχεδίου Ανάν»
Σημ. Φ.Α. Η προπαγάνδα υποστήριξης του «Σχεδίου (τους) Ανάν» είχε ήδη ξεκινήσει μέσω του εντολοδόχου PRIO Νορβηγίας, πέντε μέρες πριν τη συνάντηση Σημίτη, με «μυστικό» κάλεσμα στην Αθήνα επίλεκτων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με «οδηγίες» όπως συμβάλουν στην μη απόρριψή του!
Οι «υπογράφοντες» και επιστολή που τους «επέβαλε» ο Βρετανός Project Leader του PRIO, Dan Smith: Χρήστος Στυλιανίδης, Καίτη Κληρίδου, Ανδρούλα Βασιλείου, Τάκης Χατζηδημητρίου, Μουσταφά Ακκιντζί….
(Ολόκληρη η επιστολή στο βιβλίο Φανούλας Αργυρού « Top Secret» Εκδόσεις ΓΕΡΜΑΝΟΣ, κεντρική διανομή « Εκδοτικός Οίκος ΔΙΑΣ». 2004).
Η επιβεβαίωση με ονόματα προετοιμασίας πυρήνα υποστήριξης Αθήνα 23.10.2002
Μάρμαρα Παρθενώνα
Ο Κώστας Σημίτης έδωσε αντίτυπο του βιβλίου της Benita Eisler για το Βύρωνα (με σημαδεμένη μια του σελίδα για τον λόρδο Elgin) και κατέθεσε «Πρόταση για την επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα».
Η πρόταση Σημίτη πρότεινε δανεισμό
Η δισέλιδη πρόταση Σημίτη ημερ. 21 Οκτωβρίου 2002 ξεκινούσε περιγράφοντας τα γλυπτά που μετέφερε στην Αγγλία ο λόρδος Elgin και στη συνέχεια αναφέρθηκε στο νέο, Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ 1987, Μουσείο στην Ακρόπολη που μπορεί να στεγάζει τα γλυπτά.
Εξήγησε ότι η θέση της Ελλάδας βασίζεται στην επιθυμία της να επανενώσει τα κομμάτια αυτού του μοναδικού μνημείου. Με αυτό υπόψη ήταν που η κυβέρνηση ανέλαβε να κτίσει το ειδικό αυτό Μουσείο έναντι 100 δις ευρώ στα πόδια της Ακρόπολης….
« Η πρόταση μας για την επιστροφή (τους) συνιστά μια πρόταση για κοινή καινοτομία στη πολιτιστική πολιτική… η αποκατάσταση των Μαρμάρων να γίνει υπό μορφή μακροχρόνιου δανείου από το Βρετανικό Μουσείο στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης προσπερνώντας το θέμα ιδιοκτησίας των Μαρμάρων…Η δημοσκόπηση Mori το Σεπτέμβριο 2002 παρουσίαζε ευρεία υποστήριξη και ελάχιστη αντίδραση για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, 56% υπερ 7% εναντίον και 37% αναποφάσιστους.»
Η πρόταση εισηγήθηκε έναρξη συζητήσεων μεταξύ των δύο πλευρών για υλοποίηση του κοινού project.
Πρακτικά συνάντησης Σημίτη 28.10.2002
Jack Straw 2002: Το μέλλον των γλυπτών του Παρθενώνα αφορά το Βρετανικό Μουσείο
Στις 17 Δεκεμβρίου 2002 ο Υπουργός Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Jack Straw σε επιστολή του προς τον Πρωθυπουργό Blair με τίτλο «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα» έγραψε ότι συμφωνούσε με την επιστολή/εισηγήσεις της Υπουργού Πολιτισμού Tessa Jowell (πέθανε 12/5/2018) προς τον Πρωθυπουργό ως προς το πως να απαντούσαν στον ΄Ελληνα Πρωθυπουργό και πως «το μέλλον των Γλυπτών είναι ένα θέμα που αφορά το Βρετανικό Μουσείο».
Όμως, στη συνέχεια τόνισε την σημασία να χειρίζονταν το θέμα αποφασιστικά και προσεκτικά γιατί ήταν ένα θέμα που θα επανερχόταν…είχαν δυνατές σχέσεις με την Ελλάδα και μέσω αυτής (της σχέσης) έπρεπε να αντιμετωπίσουν την ελληνική απογοήτευση…
Ανταπόκριση Φ.Α 29.12.2023 στο πρόγραμμα Μεσημεριανό Μαγκαζίνο 1.35μμ Μάριου Πούλλαδου Ράδιο Πρώτο.
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Πηγή: ΣΗΜΕΡΙΝΗ 31/12/2023, onisilos.gr
