Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Με νόμο της χούντας το 1971 γλίτωσε τη στρατιωτική θητεία για 3.200 δραχμές.
«Στρατό δεν πάνε μόνο οι άριστοι μαθητές, πάνε όλοι», δήλωνε τη Δευτέρα στη Βουλή ο υπουργός Παιδείας, ενώ ο ίδιος είχε κάνει χρήση του ευεργετικού διατάγματος 720/70 της δικτατορίας για να μην στρατευθεί ως γεννηθείς στην Κωνσταντινούπολη και ευρισκόμενος στο εξωτερικό για σπουδές - Σάλος από την αντιπολίτευση για τη λούφα του από το στρατό
Ο Κώστας Γαβρόγλου δείχνει να μην κατανοεί τον σεβασμό των Ελλήνων στη σημαία διότι ο ίδιος δεν χαιρέτισε ποτέ την ελληνική σημαία υπηρετώντας τη στρατιωτική του θητεία. Oπως αποκαλύπτει σήμερα το «ΘΕΜΑ», ο υπουργός Παιδείας, ο οποίος βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής για την απόφασή του να καταργήσει την αριστεία ως κριτήριο επιλογής του σημαιοφόρου στα δημοτικά σχολεία, απέφυγε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία όταν πήρε την ελληνική ιθαγένεια και κάνοντας χρήση του νόμου την εξαγόρασε εν έτει 1971 πληρώνοντας 3.200 δραχμές!
Παρότι υπήρξε τέκνο της ελληνικής Διασποράς που παραδοσιακά γαλουχεί τα παιδιά της με σεβασμό απέναντι στα σύμβολα της πατρίδας, ο Κώστας Γαβρόγλου όταν έφτασε σε ηλικία 24 ετών και κλήθηκε να υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό για μια θητεία μόλις οκτώ μηνών, προτίμησε να την εξαγοράσει για να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό, χωρίς να αφιερώσει ούτε αυτό το μικρό κομμάτι της ζωής του για να ανταποκριθεί σε μια βασική του υποχρέωση απέναντι στη χώρα που τον αποδέχθηκε στην κοινωνία της. Πιθανώς έτσι να μπορεί να εξηγήσει κανείς την πολιτική που έχει ακολουθήσει από τον Νοέμβριο, οπότε ανέλαβε το κυβερνητικό χαρτοφυλάκιο, καταργώντας διαδοχικά μερικούς από τους ηθικούς πυλώνες που διαπλάθουν τον χαρακτήρα των Ελλήνων στα πρώτα βήματα της εκπαίδευσής τους, όπως είναι η έπαρση της ελληνικής σημαίας στα δημοτικά σχολεία, η επιλογή των σημαιοφόρων και των παραστατών με κριτήριο τις βαθμολογικές τους επιδόσεις, αλλά και η διαγωγή τους που, κατά τον υπουργό Παιδείας, δεν χρειάζεται πια να είναι κοσμιωτάτη...
Ο Κώστας Γαβρόγλου γεννήθηκε στις 30 Ιουλίου 1947 στην Κωνσταντινούπολη από εύπορους γονείς που φρόντισαν να σπουδάσει στα καλύτερα πανεπιστήμια της Βρετανίας και της Αμερικής. Μόλις τέλειωσε το σχολείο, έφυγε αμέσως για το Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ για να σπουδάσει Φυσική. Ακολουθεί μια λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα σε μεγάλα και γνωστά πανεπιστήμια η οποία ολοκληρώνεται το 2014, οπότε αποχωρεί από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του.
Στη λαμπρή καριέρα του, όμως, πάντα θα υπάρχει ένα μικρό στίγμα. Ενώ το ελληνικό κράτος τού έκανε την τιμή να του απονείμει την ελληνική ιθαγένεια σε ηλικία 22 ετών, εκείνος απέφυγε να αφιερώσει μια περίοδο οκτώ μηνών για να υπηρετήσει την πατρίδα του και την ελληνική σημαία, απέναντι στην οποία σήμερα ως υπουργός συμπεριφέρεται ασεβώς. Ο Κώστας Γαβρόγλου ήταν δευτεροετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ, όταν σε ηλικία 22 ετών γίνεται δεκτό το αίτημά του για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, την οποία και λαμβάνει στις 30 Ιουνίου 1969 (δυνάμει των άρθρων 6, 7 και 35 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, όπως αναφέρει η προσωπική του μερίδα). Βάσει του νόμου που ίσχυε τότε, ο φοιτητής Κώστας Γαβρόγλου χρίστηκε αυτομάτως «υπόχρεος στρατιωτικής θητείας 8 μηνών», ενώ την περίοδο της δικτατορίας που έλαβε την ελληνική ιθαγένεια η στρατιωτική θητεία για τους Ελληνες έφτανε τους 30 μήνες.
Ζητά αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών και εγκρίνεται η αναβολή του έως το 1973. Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1970 ο φοιτητής Γαβρόγλου αλλάζει πανεπιστήμιο και μετακομίζει στη Νέα Υόρκη για να εγγραφεί στο Τμήμα Φυσικών Επιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου. Η αναβολή της θητείας του διακόπτεται αναγκαστικά, αλλά του εγκρίνεται δεύτερη αναβολή για να ολοκληρώσει τις σπουδές του, όπως προέβλεπε ο νόμος και πάλι έως το 1973. Ωστόσο το 1970 η δικτατορία των συνταγματαρχών θεσπίζει το Νομοθετικό Διάταγμα 720/1970 που επιτρέπει την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας για ορισμένες κατηγορίες μόνιμων κατοίκων του εξωτερικού ή Ελλήνων που διαμένουν στο εξωτερικό το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Συγκεκριμένα, το άρθρο 87 του Ν.Δ. 720/1970 ανέφερε:
«Διαμένοντες μονίμως εις την αλλοδαπήν, υπό τας προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 86 (να ευρίσκονται μονίμως ή συχνά στο εξωτερικό) και προσφυγόντες ή προσφεύγοντες στην Ελλάδα, εκ χωρών καθοριζομένων διά διαταγών του υπουργού Εθνικής Αμύνης, δύνανται διά ομοίων διαταγών να εξαγοράζουν την στρατεύσιμον υποχρέωσιν (θητείας, εκγυμνάσεως ή υπολοίπου τούτων) ως και τας τυχόν προσθέτους στρατιωτικάς υπηρεσίας των, εφόσον διατελούν νομίμως εκτός των τάξεων του στρατεύματος».
Με βάση τις διατάξεις αυτές, λοιπόν, ο φοιτητής Γαβρόγλου, αφού γίνεται δεκτός από το Πανεπιστήμιο Ιμπέριαλ του Λονδίνου τον Σεπτέμβριο του 1970 για να ολοκληρώσει και το διδακτορικό του, αξιοποιεί τη νέα νομοθεσία για να απαλλαγεί οριστικά από τον βραχνά της στρατιωτικής θητείας. Ενώ η αναβολή της στράτευσής του ισχύει έως το 1973, στις 7 Δεκεμβρίου του 1971 καταθέτει σχετικό αίτημα στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και εξαγοράζει το σύνολο της στρατιωτικής του θητείας καταβάλλοντας 400 δραχμές τον μήνα. Καταβάλλει συνολικά 3.200 δραχμές και απαλλάσσεται οριστικά από την υποχρέωση οκτάμηνης στρατιωτικής του θητείας για να μπορέσει να συνεχίσει ανεμπόδιστα την ακαδημαϊκή του καριέρα. Προφανώς ο υπουργός Παιδείας δεν πίστευε ότι θα γινόταν ποτέ γνωστό ότι δεν έχει υπηρετήσει. Διότι, αν το πίστευε, δεν θα συνέδεε την αλλαγή επιλογής των σημαιοφόρων στο Δημοτικό με τον Στρατό, όπως έκανε την περασμένη εβδομάδα, για να αντικρούσει την κριτική που δεχόταν.
«Για εμάς η σημαία δεν πρέπει να είναι βαθμολογικό έπαθλο. Ολοι έχουν δικαίωμα να την κρατούν, όπως και υποχρέωση να την υπερασπίζονται. Στρατό δεν πάνε μόνο οι άριστοι μαθητές, πάνε όλοι, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους», είπε ο υπουργός, ο οποίος δεν υπηρέτησε στον Στρατό και δεν κράτησε, ούτε χαιρέτισε την ελληνική σημαία ως στρατιώτης...
Σύμφωνα με το επίσημο βιογραφικό του υπουργού Παιδείας, φοίτησε και δίδαξε σε μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, στα οποία έγινε δεκτός χάρη στις άριστες επιδόσεις του.
Ο άριστος σήμερα αρνείται την αριστεία
Ο Κώστας Γαβρόγλου δίδαξε Φυσική στο Χάρβαρντ, στο ΜΙΤ, στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης, αλλά και στην Ελλάδα στο ΕΜΠ και στα Πανεπιστήμια Πατρών και Αθηνών. Μετά την πανεπιστημιακή του καριέρα διετέλεσε μέλος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Λάτση μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015, οπότε ο Αλέξης Τσίπρας τον τοποθέτησε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας και εξελέγη βουλευτής. Σε όλη αυτή την πορεία των 45 χρόνων, οι πόρτες άνοιγαν για τον Κώστα Γαβρόγλου χάριν των ακαδημαϊκών περγαμηνών και επιδόσεών του. Και όπως παρατηρούν τις τελευταίες ημέρες πρώην συνάδελφοί του, με τις επιλογές του ως υπουργός είναι σαν να απαρνείται την ίδια του την πορεία. Στα γενέθλια των 70 χρόνων του πήρε τον δρόμο για το Εθνικό Τυπογραφείο το περίφημο Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο θέσπισε ότι οι σημαιοφόροι και οι παραστάτες στα δημοτικά σχολεία στο εξής θα κληρώνονται και δεν θα επιλέγονται μεταξύ των αριστούχων μαθητών. Με το ίδιο διάταγμα απαγορεύτηκε η έπαρση της σημαίας στα δημοτικά σχολεία την πρώτη Δευτέρα κάθε μήνα, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Ακόμη, ανήμερα των γενεθλίων του εισήγαγε στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το οποίο καταργεί τον νόμο Διαμαντοπούλου που είχε ψηφιστεί με ευρεία πλειοψηφία 255 ψήφων, και επιστρέφει τα πανεπιστήμια στο καθεστώς που ίσχυε τη δεκαετία του ’80. Δεν δέχτηκε καμία από τις αλλαγές που του πρότειναν οι μέχρι πρότινος συνάδελφοί του πρυτάνεις των πανεπιστημίων, αλλά και σύσσωμη η αντιπολίτευση, καταργώντας μέχρι και μεταπτυχιακά προγράμματα στα οποία συμμετείχε και ο ίδιος όσο ήταν καθηγητής. Και όταν στην τελευταία συνάντησή του με τους πρυτάνεις τού επισήμαναν ότι κάποιοι διακεκριμένοι καθηγητές που χάνουν τον μισθό τους ενδεχομένως να εγκαταλείψουν τη χώρα και να εγκατασταθούν στο εξωτερικό, απάντησε με δύο επιχειρήματα που τους άφησε με ανοιχτό το στόμα.
«Το ήθος του ακαδημαϊκού δεν θα έπρεπε να του επιτρέπει να αμείβεται», απάντησε ο Κώστας Γαβρόγλου, αν και ο ίδιος αμειβόταν όσο ήταν καθηγητής. Επίσης, στη Βουλή απαντώντας στις αιτιάσεις των βουλευτών για το ίδιο θέμα παρατήρησε: «Αν οι καλοί είναι να φύγουν στο εξωτερικό επειδή δεν πληρώνονται, εγώ τους προτρέπω να φύγουν, σας μιλώ πολύ ειλικρινά. Επειδή όμως αυτό δεν θα το κάνουν οι άνθρωποι, γιατί αυτό είναι μια τρομοκρατία που γίνεται στο Δημόσιο και γίνεται από κάποιους απειλητικά. Θα σας παρακαλούσα να σταματήσετε αυτή την καραμέλα, ότι οι καλοί επειδή δεν πληρώνονται θα φύγουν για το εξωτερικό. Λέτε “θα κλείσουν τα μεταπτυχιακά”. Αυτό είναι μια απειλή. Γιατί, αν το μόνο κίνητρο είναι τα λεφτά, εγώ λέω καλώς να κλείσουν».
Λίγο αργότερα ο υπουργός Παιδείας σήκωσε στο πόδι όλη τη Βουλή όταν έφτασε στο σημείο να αμφισβητήσει ακόμη και την αξιοπιστία του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, του οποίου υπήρξε επισκέπτης καθηγητής.
«Το πανεπιστήμιο δεν πρέπει να είναι ανοιχτό στους νέους επιστήμονες;» αναρωτήθηκε. «Ακουσα τον κ. Κρεμαστινό και σοκαρίστηκα γιατί μας είπε “γιατί δεν παίρνουμε το Χάρβαρντ να το αντιγράψουμε;”. Στο περιοδικό ‘‘Fortune’’, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αριστερό περιοδικό, λέει ότι μπορεί να καταρρεύσει το αμερικανικό σύστημα γιατί τα οικονομικά του είναι εκτός ελέγχου. Αυτά συζητιούνται διεθνώς, δεν είναι ίδιον της Ελλάδας».
Στόχος η ηγεμονία της Αριστεράς
Τους λόγους που οδήγησαν τον υπουργό Παιδείας να καταργήσει τον νόμο Διαμαντοπούλου και να επαναφέρει τη διάταξη για την προστασία του πανεπιστημιακού ασύλου τούς έχει ομολογήσει ο ίδιος με δηλώσεις και άρθρα του στο παρελθόν. Μιλώντας πριν από μερικούς μήνες στη Βουλή είχε κατηγορήσει τον νόμο Διαμαντοπούλου ότι είχε ως στόχο να παρεμποδίσει την ηγεμονία της Αριστεράς στα πανεπιστήμια. Είχε πει τότε: «Ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία η οποία δημιουργήθηκε πάνω στην ιδεολογική συμφωνία ότι με αυτό τον νόμο σταματάει η ηγεμονία της Αριστεράς στα πανεπιστήμια. Είναι ντροπή να ψηφιστεί ένας νόμος με αυτό το σκεπτικό! Είναι ντροπή! Και ψηφίστηκε από 255 βουλευτές! Μπράβο τους!».
Αρθρογραφώντας εξάλλου στην «Αυγή» τον Ιούλιο του 2014, μετά το τέλος των πρυτανικών εκλογών, όπου η Αριστερά δεν είχε κατορθώσει να εκλέξει ούτε έναν πρύτανη, είχε γράψει: «Γιατί άραγε η Αριστερά δεν κατάφερε να παίξει έναν, έστω και δευτερεύοντα, ρόλο στις εξελίξεις της χρονιάς; Γιατί αυτό που καταγράφεται στην κεντρική πολιτική σκηνή, δηλαδή η άνοδος της Αριστεράς, δεν αποτυπώνεται ούτε οργανωτικά ούτε πολιτικά ούτε ιδεολογικά στα πανεπιστήμια; Με δεδομένες ορισμένες εξαιρέσεις, πώς εξηγείται η απουσία -ή έστω η αναποτελεσματικότητα- της Αριστεράς στα πανεπιστήμια;
[...] Στις πρυτανικές εκλογές που ολοκληρώθηκαν αυτό τον μήνα σε όλα τα πανεπιστήμια, η μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων μας ανέδειξε πρυτάνεις που δεν έκρυψαν ποτέ τη συμφωνία τους με τις αλλοπρόσαλλες και ιδιαίτερα επιθετικές πολιτικές του υπουργείου Παιδείας τα τελευταία χρόνια. Και εμείς συνεχίζουμε να μη θέλουμε να αποδεχτούμε μια ζοφερή πραγματικότητα: ότι οι πανεπιστημιακοί, ως κοινωνική κατηγορία, φαίνεται να έχουν γίνει ένα εξαιρετικά συντηρητικό σώμα. Ενα σώμα φοβισμένων, ένα σώμα λειτουργών που αρνείται πεισματικά να αποδεχτεί το λειτούργημά του και να αποτελέσει μια φωνή δημιουργικής κριτικής για όσα συμβαίνουν στο πανεπιστήμιο.
[...] Αλλοι πιστεύουν ότι θα τα καταργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ όταν γίνει κυβέρνηση. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο σκοταδισμός αρκείται στο να βάλει πόδι στην πόρτα. Μετά είναι εύκολο. Δημιουργεί προηγούμενο και γίνεται καθεστώς. Οτι τα πάντα θα αλλάξουν (στα πανεπιστήμια) μόλις γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα βολικό αλλά και θλιβερό άλλοθι».
Είναι, λοιπόν, σαφές ότι ο υπουργός Παιδείας ταυτιζόταν ανέκαθεν με τις απόψεις του προκατόχου του Αριστείδη Μπαλτά, ο οποίος επιχείρησε πρώτος την επαναφορά του πανεπιστημιακού ασύλου, αλλά και χαρακτήρισε πρώτος την αριστεία «ρετσινιά». Είναι προφανές ότι ο Κώστας Γαβρόγλου ταυτίζεται και με τις απόψεις του Μεγάρου Μαξίμου, που εκφράστηκαν από τον σύμβουλο του πρωθυπουργού Νίκο Καρανίκα, ο οποίος υποστήριξε ότι «η καριέρα είναι χολέρα». Οι τελευταίες επιλογές του υπουργού ήταν απλώς η επισημοποίηση των θέσεων αυτού του είδους...
Xρονολόγιο
1947
Στις 30 Ιουλίου γεννιέται στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στο Ζωγράφειο και τη Ροβέρτειο Σχολή, συνέχισε τις σπουδές του στο Κέμπριτζ του Λονδίνου
1969
- Δευτεροετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ, γίνεται δεκτό το αίτημα του 22χρονου τότε Κώστα Γαβρόγλου για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, την οποία έλαβε στις 30 Ιουνίου (δυνάμει των άρθρων 6, 7 και 35 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας)
- Εγκρίνεται αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών έως το 1973
1970
- Στις 10 Σεπτεμβρίου ο φοιτητής Γαβρόγλου μετακομίζει στη Νέα Υόρκη για να εγγραφεί στο Τμήμα Φυσικών Επιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου. Εγκρίνεται η δεύτερη αναβολή του για να ολοκληρώσει τις σπουδές του, όπως προέβλεπε ο νόμος, και πάλι έως το 1973
- Η δικτατορία θεσπίζει το Νομοθετικό Διάταγμα 720/1970 που επιτρέπει την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας για ορισμένες κατηγορίες μόνιμων κατοίκων του εξωτερικού. Με βάση την παράγραφο 2 του άρθρου 86, ο φοιτητής Γαβρόγλου αφού γίνεται δεκτός από το Πανεπιστήμιο Ιμπέριαλ του Λονδίνου για το διδακτορικό του (Σεπτέμβριος 1970) προωθεί την πλήρη απαλλαγή του από τη στρατιωτική θητεία
1971
Ενώ η αναβολή της στράτευσής του ισχύει έως το 1973, στις 7 Δεκεμβρίου καταθέτει αίτημα στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και εξαγοράζει το σύνολο της στρατιωτικής του θητείας καταβάλλοντας 400 δραχμές τον μήνα, ήτοι συνολικά 3.200 δραχμές, και απαλλάσσεται οριστικά από την υποχρέωση οκτάμηνης στρατιωτικής θητείας
Μὲ ἀφορμὴ τὶς ...κορωνάκειες προκοπὲς γιὰ τὴν στράτευση, ἐπαναλαμβάνω ἕνα παλιό μου κείμενο
Στὴν ἀρχαία Ἀθήνα ὅσους ἀρνοῦνταν νὰ στρατευτοῦν, τοὺς ριψάσπιδες (=ρίπτω τὴν ἀσπίδα) τοὺς φοροῦσαν γυναικεία ροῦχα, τοὺς περιέφεραν στὴν πόλη καὶ τοὺς διαπόμπευαν μέχρι ἐσχάτης ξεφτίλας. Οἱ λιποτάκτες χαρακτηρίζονταν «ἄτιμοι» - καὶ τὰ τέκνα τους κληρονομοῦσαν τὸ στίγμα- δὲν εἶχαν κανένα πολιτικὸ δικαίωμα, ἦταν ἠθικὰ ἐκμηδενισμένοι, ἀξιοκαταφρόνητοι. Εἶναι γνωστὸς ὁ ὅρκος τῶν Ἀθηναίων ἐφήβων: «Οὐ καταισχύνω τὰ ὄπλα…. ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων, καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν, καὶ τὴν πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω…».
Γιὰ τὴν Σπάρτη ἦταν ἀδιανόητη ἡ ἀποφυγὴ στράτευσης. Οἱ δειλοὶ ἀνασκολπίζονταν. Στὰ «ἀποφθέγματα Λακαινῶν» τοῦ Πλούταρχου διασώζεται τὸ ἑξῆς:
«Ἡ Δαμάτρια, ἀκούγοντας πὼς ὁ γιὸς της ἦταν δειλὸς καὶ ἀνάξιός της, ὅταν αὐτὸς ἔφτασε, τὸν σκότωσε. Τὸ ἐπίγραμμα στὸν τάφο της εἶναι τὸ ἑξῆς: τὸν παραβάντα νόμους Δαμάτριον ἔκτανε (=σκότωσε) μήτηρ, ἡ Λακεδαιμονία τὸν Λακεδαιμόνιον». (ἔκδ. «Κάκτος», σελ. 227).
Αὐτὰ στὴν ἀρχαία ἐποχὴ ὅπου ἡ φιλοπατρία καὶ ἡ ἀνδρεία ἦταν ἀρετὲς καὶ ἀξίες. Γιὰ τοὺς ἀρχαίους ἡ ἀξία ἑνὸς ἄνδρα συμπυκνώνεται στὴν περίφημη ὁμηρικὴ φράση: «εἰς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης».
Ἐνῶ «τῆς δειλίας αἰσχρὰ γίγνεται τέκνα», ἡ δειλία, ἡ λιποταξία, γεννοβολᾶ αἰσχρὰ τέκνα...
Στὴν νεότερη ἐποχὴ ἀποκαλυπτικὴ καὶ ξεκαρδιστικὴ εἶναι ἡ τακτική τοῦ στρατάρχη τῆς Ρούμελης, τοῦ Καραϊσκάκη. Αὐτός, ὅπως γράφει ὁ Δημήτρης Φωτιάδης στὴν βιογραφία του, «ἔσερνε ἕνα γυναικεῖο παλιόβρακο, γνωστὸ σ’ ὅλο τὸ ἀσκέρι του μὲ τ’ ὄνομα τὸ βρακὶ τῆς Κατερίνας, ποὺ τὸ φόραγε στοὺς φοβιτσιάρηδες». Ὅταν ἡ πατρίδα κινδύνευε καὶ ἤθελε ὁ στρατηγὸς νὰ στρατολογήσει πολεμιστὲς πήγαινε στὰ χωριὰ καὶ τοὺς μάζευε. Ὅσους κρύβονταν, τοὺς κιοτῆδες, «τὶς σαπιοκοιλιές», ὅπως τοὺς ὀνόμαζε ὁ Καραϊσκάκης, τοὺς ξετρύπωνε καὶ τοὺς ἀνάγκαζε νὰ φορέσουν «τὸ βρακὶ τῆς Κατερίνας». (Ἡ Κατερίνα ἦταν περιβόητο γιὰ τὴν ἐλευθεριότητά του γύναιο τῆς περιοχῆς). Ὅσοι λαγόκαρδοι καὶ κιοτῆδες φοροῦσαν «τὸ βρακὶ» ντροπιάζονταν διὰ βίου καὶ συνήθως ἐξαφανίζονταν, γιὰ νὰ γλιτώσουν τὸν περίγελω τοῦ κόσμου. Ἐκεῖνα τὰ χρόνια «μιλοῦσαν οἱ καρδιές, τώρα μιλοῦν τὰ χρήματα» (Κανάρης). Οἱ λιποτάκτες ἀτιμάζονταν ὡς ἀνάξιοι τῆς πατρίδας. Ἀναστήθηκε τὸ Γένος ἀπὸ ἀνθρώπους «τρελοὺς» σὰν τὸν Καραϊσκάκη, ποὺ μὲ τὶς ἠρωϊκὲς «ἀποκοτιὲς τους» ἔδιναν θάρρος. Χαρακτηριστικὸ τὸ παρακάτω ἐπεισόδιο, τὸ ὁποῖο ἀναφέρει ὁ Φωτιάδης (σελ. 111). Συνήθιζε στὶς μάχες ὁ στρατηγὸς νὰ προκαλεῖ τοὺς Τούρκους μὲ βρισιὲς καὶ χοντρὰ πειράγματα. «Μέσα στὸ ξάναμμα τῆς μάχης», (στὸ Κομπότι, στὶς 8 Ἰουνίου τοῦ 1821), τοὺς φωνάζει.
- Οὐχά, κιοτῆδες, σταθεῖτε ὠρὲ νὰ πολεμήσετε!
- Ποιὸς εἶσαι ἐσὺ ὠρέ, ποῦ θὰ μᾶς πεῖς κιοτῆδες;
- Εἶμαι ὁ γιὸς τῆς καλογριᾶς καὶ σᾶς χέζω!
- Ἐμᾶς, γκιαούρη, χέζεις;
- Ἐσᾶς μεμέτηδες!
- Περίμενε, μπάσταρδε, νὰ σὲ πιάσουμε, νὰ σὲ σουβλίσουμε καὶ τότες βλέπεις τί θὰ κρένει ὁ πισινός σου!
- Ἐμένα, ὠρέ, θὰ σουβλίσετε;
- Ἐσένα, ὠρέ, Καραϊσκάκη!
- Ἂμ τότες σταθῆτε ν’ ἀκούσετε ἀπὸ τώρα τί κρένει (=λέει) ὁ πισινός μου!
Πηδάει πάνω σ’ ἕνα βράχο, ξεβρακώνεται, τεντώνει γυμνὸ τὸν κῶλο του στοὺς ὀχτροὺς καὶ τοὺς φωνάζει:
- Νὰ ὠρὲ Τοῦρκοι…!
Ἦταν ὅμως κρυμμένος κοντὰ ἕνας Τοῦρκος, τὸν πυροβόλησε καὶ εἶδε καὶ τρόμαξε νὰ γιατροπορευτεῖ ἀπὸ τὸ βόλι ποὺ τὸν βρῆκε «στὰ μεριά». Ὅταν ὅμως ἔγινε τὸ βαυαροκρατούμενο κρατίδιο οἱ ἀγωνιστὲς παραμερίστηκαν καὶ τὰ ἀξιώματα πήγαιναν στοὺς ἀπειροπόλεμους πολιτικάντηδες, στὸ ζυμάρι τῶν Τούρκων. Καὶ ἐπιδαψίλευαν τοὺς ἑαυτούς τους μὲ γελοιωδέστατους τίτλους. «Ἔλεγε ὁ Κολοκοτρώνης καταγελῶν: καὶ εὐγενέστατον καὶ πανευγενέστατον καὶ ἐνδοξότατον καὶ ἐκλαμπρότατον καὶ ἐξοχότατον καὶ μεγαλειότατον μὲ ὀνόμασαν, μόνο τὸν τίτλο τοῦ παναγιότατου δὲ μ’ ἔδωκαν». (Σπηλιάδης, «Ἀπομνημονεύματα», τόμ. Γ΄, σελ. 38).
Ἀπὸ τὴν αὐγὴ τοῦ νεοελληνικοῦ βίου διαφαίνεται ποιοὶ θὰ κυβερνοῦν: «οἱ ἐκλαμπρότατοι», οἱ ὁποῖοι στοὺς ἐθνικοὺς ἀγῶνες προτιμοῦσαν «τὸ βρακὶ» παρὰ τὸ πεδίο τῆς τιμῆς. Τώρα βέβαια ἐπεκτάθηκε ἡ τακτική τοῦ …«βρακοφορέματος» καὶ ἐν καιρῶ εἰρήνης. Τὸ 1940 κάτι παρόμοιο συμβαίνει. Οἱ γιοὶ τῶν «ἐκλαμπρότατων» ἀναπαύονται «βοηθητικοὶ» στὰ μετόπισθεν, ἐνῶ ὁ ἁπλὸς λαὸς κατασκοτώνεται γιὰ τὴν τιμὴ τοῦ ἔθνους στὰ βορειοηπειρώτικα βουνά. Στὸ βιβλίο του «ὁπλίτης στὸ ἀλβανικὸ μέτωπο», ὁ λαογράφος Δημ. Λουκάτος, γράφει: «Σήμερα, 25 Νοεμβρίου 1940, ἔκαμα μία βόλτα στὰ γραφεῖα τῶν Ἐμπέδων. Ἕνα σωρὸ φαντάροι ἔχουν βολευτεῖ ἐκεῖ μέσα. Μ’ ἕνα μπιλιετάκι, μ’ ἕναν γνωστό, ἀπὸ δῶ καὶ ἀπὸ κεῖ, τὰ κατάφεραν. Τώρα εἶναι ἥσυχοι. Εἶναι ὅλοι τους ἀπὸ ἀριστοκρατικὲς ἀθηναϊκὲς οἰκογένειες, καὶ πολλοὶ ἔρχονται στὸ γραφεῖο τους μὲ ἰδιόκτητη κούρσα. Τοὺς ξεχωρίζεις ἀπὸ τὰ καλοχτενισμένα μαλλιά, τὰ μεταξωτὰ πουκάμισα, τὰ καλοβαλμένα φανταρίστικα, καὶ τὸ ρολόι τοῦ χεριοῦ. Τοὺς ξεχωρίζεις ἀκόμα, ἀπὸ τὸ ἀκατάδεχτο ὕφος τους καὶ τὴν ἀπροθυμία τους νὰ σ’ ἐξυπηρετήσουν. Τὰ τσακίσματα καὶ τὶς εὐγένειες τὰ σπαταλᾶνε στοὺς ἀξιωματικούς…». (ἔκδ. «Ποταμός», σελ. 25). Αὐτοὶ οἱ κιοτῆδες, οἱ γόνοι τῶν «καλῶν» οἰκογενειῶν, διακρίθηκαν τὴν περίοδο τῆς Κατοχῆς, ὡς δοσίλογοι ἢ μαυραγορίτες. Ὅταν ἀπελευθερωθήκαμε γλίτωσαν τὴν κρεμάλα, γιατί ἐκμεταλλεύτηκαν τὸν ἐμφυλιοπολεμικὸ κυκεώνα, ἔγιναν ἀντικομμουνιστὲς καὶ ἔλαβαν ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Οἱ ἔκγονοί τους, μαζὶ μὲ τὶς αἱματοβαμμένες περιουσίες τους, κληρονόμησαν καὶ τὴν ἀφιλοπατρία, τὴν ἀποφυγὴ τῆς στράτευσης, τὸν παρασιτισμό.
Ποιοί, ἀκοῦμε αὐτὲς τὶς ἡμέρες, ἀπαλλάχτηκαν ἀπὸ τὸ χρέος τῆς ὑπηρετήσεως τῆς πατρίδας; Κάποιοι γόνοι πολιτικῶν, ἐπώνυμοι ἀθλητές, καλλιτέχνες καὶ λοιποὶ τζιτζιφιόγκοι καὶ μοσχοαναθρεμμένοι γιοὶ καὶ ἀνηψιοὶ τῶν ἰσχυρῶν οἰκονομικὰ παραγόντων. Ὅλο τὸ σκυλολόι ποὺ λυμαίνεται, δηλαδή, τὸν τόπο. Ἂν ἦταν δυνατὸν νὰ ἀποκαλυφθοῦν, θὰ διαπιστώναμε πὼς εἶναι αὐτοὶ ποὺ κρύβονται πίσω ἀπὸ τὸ χρηματιστηριακὸ «μακελειό», ποὺ κατέχουν περίοπτες καὶ χρυσοπλήρωτες θέσεις τοῦ Δημοσίου, ποὺ ροκανίζουν ἐπιδοτήσεις, ὅλοι τους «ἐκλαμπρότατοι» καὶ «παναγιότατοι». Καὶ ἀντὶ νὰ μάθουμε ποιοὶ εἶναι «οἱ σαπιοκοιλιές», νὰ τοὺς φορέσει ὁ λαὸς τὸ περιβόητο… ἐσώρουχο, μήπως καὶ ξεκουμπιστοῦν ἀπὸ τὴν ντροπὴ καὶ γλιτώσει ὁ τόπος, τοὺς προστατεύει ἡ Ἀρχὴ Προστασίας Προσωπικῶν Δεδομένων. Κρύβονται «οἱ μεμέτηδες» πίσω ἀπὸ τὸ περίεργο αὐτὸ νεοταξικὸ κατασκεύασμα, ποὺ ἀνέλαβε ἐργολαβικὰ νὰ σκεπάζει τὶς πομπὲς τῶν φυγόστρατων.
Καὶ ὅμως ἡ θητεία ἑνὸς νέου ἀποτελεῖ ὕψιστο καθῆκον. Παρ’ ὅλη τὴν κατασυκοφάντηση τοῦ στρατοῦ μας τὶς τελευταῖες μεταπολιτευτικὲς δεκαετίες, ἡ ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ παραμένει ἀκλόνητη σ’ αὐτόν. Ὁ στρατὸς γιὰ ἕναν νέο συνιστᾶ σχολεῖο πατριδογνωσίας, πειθαρχίας, συναλληλίας, ἀλληλεγγύης… πηγαίνεις παιδί, γυρίζεις ἄντρας, ἔλεγαν οἱ παλιοί. Ὅποιος γιὰ ἀστεῖο λόγο δὲν ὑπηρετοῦσε, τοῦ ἔμενε κουσούρι μία ζωή, κορίτσι γιὰ παντρειὰ κανεὶς δὲν τοῦ ἐμπιστευόταν, εὔκολα δουλειὰ δὲν ἔβρισκε.
Ὅταν ἤμασταν ἀκόμη Ρωμιοί, πρὶν γίνουμε Εὐρωπαῖοι, οἱ ἄντρες μιλοῦσαν μὲ καμάρι γιὰ τὴν στρατιωτική τους θητεία, ἂν καὶ οἱ τότε κακουχίες καὶ οἱ στερήσεις, εἶναι ἀδιανόητες γιὰ τὴν σημερινὴ γενιὰ τοῦ κινητοῦ, τῆς κατάληψης καὶ τοῦ χαβαλέ. Τώρα τὸ ἐκσυχγρονιστικὸ – νεοεποχίτικο σαράκι τῆς ἀρνησιπατρίας καὶ τῆς ἀπέχθειας γιὰ τὴν στράτευση, φωλιάζει στὶς καρδιὲς τῶν νέων, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ θητεία νὰ θεωρεῖται χάσιμο χρόνου, κοροϊδία. Οἱ παρελάσεις, ποὺ τονώνουν τὸ αἴσθημα ἀσφάλειας τοῦ λαοῦ μας καὶ λειτουργοῦν ὡς ἀναλαμπὲς ἐθνικῆς ὑπερηφάνειας – τόσο ἀπαραίτητες γιὰ τὴν κρισιμότατη περιοχὴ καὶ ἐποχὴ μας – μπῆκαν στὸ στόχαστρο τῶν χασομέρηδων τῆς εἰρηνοφιλίας. Ἔφτασε κάποτε ὁ πρόεδρος τῆς ΟΛΜΕ νὰ ζητήσει τὴν κατάργησή τους, διότι ἀποτελοῦν φασιστικὸ κατάλοιπο. Τέτοια παραδείγματα ἀπὸ τοὺς «ἐκλαμπρότατους» καὶ τοὺς νεόπλουτους τοῦ πνεύματος παίρνει ἡ λαϊκὴ ψυχή, οἱ νέοι, καὶ ἀποβάλλουν κάθε εὐγενικὴ πνοή, κάθε ἑδραία ἀξία.
Τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, ὅταν γεννιόταν ἀγόρι εὔχονταν στὴν μάνα: νὰ σοὺ ζήσει, νὰ γίνει καπετάνιος, νὰ τοῦ γράψουν καὶ τραγούδι. Τώρα γεμίσαμε «λιανοπαίδια», ποὺ ἀντὶ γιὰ παντελόνια φορούν «τὸ βρακὶ τῆς Κατερίνας»...
Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
Δείτε το άρθρο εδώ
Στην Ελλάδα, η υποχρεωτική στράτευση θεσμοθετήθηκε, το Νοέμβριο του 1909, με το νόμο «Περί στρατιωτικής προπαιδεύσεως» και υλοποιήθηκε ουσιαστικά για πρώτη φορά το 1911.Σύμφωνα με το νόμο, όλοι οι νέοι που συμπλήρωναν το 16ο έτος της ηλικίας τους υποχρεώνονταν σε στρατιωτική εκπαίδευση, μία ή δύο φορές την εβδομάδα, στα κατά τόπους κέντρα προπαιδεύσεως.
Μέχρι τη δεκαετία του ‘70, αρνητές στράτευσης, επικαλούμενοι λόγους συνείδησης, ήσαν σχεδόν αποκλειστικά οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά».
Η χώρα μας, από το καλοκαίρι του1975, με την υποβολή της αίτησης ένταξής της στην ΕΟΚ, εν ονόματι της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πιεζόταν από διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις, να ρυθμίσει νομοθετικά και το θέμα της στράτευσης των Χιλιαστών ή Μαρτύρων του Ιεχωβά. Έτσι, με το Ν. 731/1977, τον τελευταίο της Κυβέρνησης Καραμανλή, αναγνωρίστηκε στους στρατεύσιμους το δικαίωμα να αρνούνται να λάβουν όπλα, επικαλούμενοι τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
Το 1978, ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για την Ε.Ο.Κ. Το 1979, υπογράφτηκε η Συνθήκη Ένταξής μας, και από 1ης Ιανουαρίου 1981 Ελλάδα γίναμε το δέκατο πλήρες μέλος της Ε.Ο.Κ μπαίνοντας και επίσημα στο «πνεύμα της Δύσης».
Με την πλήρη ένταξή μας, άρχισε να κερδίζει πλέον έδαφος, εντός και εκτός συνόρων, η αμφισβήτηση του θεσμού της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Η στήριξη πολλών οικολογικών κινημάτων και ομάδων που κινούντο στους κύκλους των ανυπότακτων και του αντιεξουσιαστικού χώρου ήταν αμέριστη.
Φυσικό επακόλουθο ο Ν.1763/1988, με τον οποίο αναγνωρίστηκε, το δικαίωμα στους στρατεύσιμους να αρνούνται να λάβουν όπλα, επικαλούμενοι όχι μόνο τις θρησκευτικές τους αλλά και τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις. Και στις δύο περιπτώσεις άοπλης θητείας, η διάρκειά της προβλεπόταν να είναι χρονικά διπλάσια της ένοπλης.
Και ενώ θα περίμενε κανείς, οι υποστηρικτές των λόγων «θρησκευτικής και ιδεολογικής συνείδησης», να ικανοποιούντο με αυτές τις ρυθμίσεις, αυτοί πήραν θάρρος και βγήκαν στην αντεπίθεση με δύο νέα «προωθημένα» αιτήματα:
(α) την κατάργηση του διπλασίου της άοπλης θητείας, με το επιχείρημα ότι η ρύθμιση αυτή παραβίαζε τη συνταγματική αρχή της ισότητας και
(β) την κατάργηση και αυτής της "άοπλης στρατιωτικής θητείας", και την αντικατάσταση της με τη λεγόμενη "εναλλακτική θητεία", με το επιχείρημα και πάλι της συνείδησής τους, που δεν τους επέτρεπε, για λόγους αρχών, να φορούν τη στρατιωτική στολή του οπλίτη, ακόμη κι αν εκτελούν άοπλη θητεία-υπηρεσία.
Την περίοδο 1989 - 1993, τα «προωθημένα» αιτήματα, με την είσοδο στη Βουλή του κόμματος των Οικολόγων Εναλλακτικών και του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, τα όποια τηρούσαν θετική στάση σε αυτά, ήρθαν στο προσκήνιο και εντός Βουλής.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, το 1992, ανακοινώσε την κατάρτιση σχετικού νομοσχεδίου χωρίς ωστόσο να γίνει τελικά νόμος του Κράτους. Οι επόμενες κυβερνήσεις, για να ελαχιστοποιήσουν τις πιέσεις τόσο από το εξωτερικό – η ΕΟΚ είχε ήδη μετεξελιχτεί σε ΕΕ - όσο και από το εσωτερικό της χώρας, μιλούσαν για "κοινωνική θητεία στο στρατό".
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 1997, με το νόμο Ν 2510/1997, καθιέρωσε για πρώτη φορά μια μορφή πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας ως εναλλακτική της στρατιωτικής για τους «αντιρρησίες συνείδησης».
Όσοι επικαλούντο τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις για να μην εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, μπορούσαν να αναγνωρίζονται ως «αντιρρησίες συνείδησης». Οι αναγνωριζόμενοι ως «αντιρρησίες συνείδησης» μπορούσαν να εκπληρώσουν τη θητεία τους με προσαυξημένη "άοπλη θητεία" ή "πολιτική υπηρεσία".
Τα άρθρα 18 έως 28, του Ν.2510/1997, που αναφέρονταν στους «αντιρρησίες συνείδησης», αντικαταστάθηκαν προς το ευνοϊκότερο, από τις διατάξεις του Ν 3421/2005 «Στρατολογία των Ελλήνων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 302/13.12.2005), ο οποίος στη συνέχεια τροποποιήθηκε από τους Νόμους 3648/2008 (ΦΕΚ Α΄ 38/29.2.2008) και 3883/2010 (ΦΕΚ Α΄ 160/24.9.2010).
Και όλα αυτά, έγιναν με "Συνταγματική κατοχύρωση" αφού το άρθρο 4 παρ 6. του Συντάγματος (1986) που όριζε ότι : «Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας, σύμφωνα με τους ορισμούς των νόμων» συμπληρώθηκε με την ερμηνευτική δήλωση της Z’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων (Απρίλιος 2001) : « δεν αποκλείεται να προβλέπεται με νόμο η υποχρεωτική προσφορά άλλων υπηρεσιών, εντός ή εκτός των ενόπλων δυνάμεων (εναλλακτική θητεία), από όσους έχουν τεκμηριωμένη αντίρρηση συνείδησης για την εκτέλεση ένοπλης ή γενικά στρατιωτικής υπηρεσίας ».
***
Ερχόμαστε τώρα στο θέμα των παροχών για όσους υπηρετούν τη θητεία τους. Εδώ έχουν διαμορφωθεί δυο κατηγορίες:
1. Στους “οπλίτες στρατιώτες”, που υπηρετούν τη θητεία τους, για παράδειγμα στα σύνορα του Έβρου, για τους οποίους το κράτος έχει προβλέψει παροχή 8,80 ευρώ μηνιαίως. Αυτό προκύπτει από την ΚΥΑ 2/74840/0022/24-01-2003 «Μηνιαίες παροχές οπλιτών» (ΦΕΚ 91 Β/ 29-01-2003) η οποία ισχύει από 1-3-2003 και στηρίζεται στο άρθρο 38 του ΝΔ 721/1970 με το οποίο ρυθμίστηκε για πρώτη φορά η μηνιαία παροχή στους οπλίτες.
2. Στους “αντιρρησίες συνείδησης”, που υπηρετούν «εναλλακτική θητεία» χωρίς όπλο και στολή, όχι σε στρατιωτικές μονάδες αλλά σε διάφορες Δημόσιες Υπηρεσίες, για τους οποίους το κράτος πρόβλεψε άλλες παροχές. Συγκεκριμένα :
(α) να «Δικαιούνται τροφή και στέγη από τον φορέα στον οποίο διατίθενται και εφόσον αυτός αδυνατεί, καταβάλλεται σε αυτούς χρηματικό ποσό, το ύψος του οποίου, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με τη διαδικασία της καταβολής του, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών και των συναρμόδιων Υπουργών» (Υποπαράγραφος δ΄ της αναριθμημένης παραγράφου 2 του άρθρου 64 του Ν 3421/2005 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 78 του Ν 3883/2010).
(β) να αμείβονται, στην παραπάνω περίπτωση, μηνιαίως με διακόσια είκοσι τρία ευρώ και 53 λεπτά (223,53 ευρώ) . ΚΥΑ 2/24407/0022/9-6-2005 (ΦΕΚ 858 Β/23-6-2005).
Επομένως προκύπτει το ερώτημα : υπάρχει άραγε ίση μεταχείριση των πολιτών ;
Σε περίπτωση που η Πατρίδα μας δεχθεί πολεμική επίθεση, πώς οι αντιρρησίες θα έχουν την απαίτηση να τους προστατεύσουν κινδυνεύοντας άλλοι γι΄ αυτούς ;
Τα ερωτήματα παραμένουν ανοικτά στην ψυχή του λαού και στη συνείδησή μας....
Αλεξανδρούπολη Μάρτιος 2013
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α)
Ομιλία τoυ Σεβ. Μητρoπoλίτoυ Δημητριάδoς κ. Χριστoδoύλoυ πρoς τoυς εκπρoσώπoυς τoυ voμικoύ κόσμoυ τής Μαγvησίας, εκφωvηθείσα τηv 4.10.95 στηv αίθoυσα τoυ Πvευματικoύ Κέvτρoυ Βόλoυ, επί τη μvήμη τoυ αγίoυ Διovυσίoυ τoυ Αρεoπαγίτoυ πρoστάτoυ της τάξεως αυτώv.
Κυρίες καί Κύριoι,
Γιά άλλη μία φoρά κι εφέτoς συγκεvτρωvόμεθα στή φιλόξεvη τoύτη αίθoυσα γιά vα συvεoρτάσoυμε τη μvήμη τoυ πoλιoύχoυ καί πρoστάτoυ τωv Ελλήvωv voμικώv αγίoυ Διovυσίoυ τoυ Αρεoπαγίτoυ, πρώτoυ επισκόπoυ της πόλεως τωv Αθηvώv. Η ετήσια αυτή εoρτή μας δίδει τηv ευκαιρία vα εκφράζoυμε πρoς τηv τάξη σας τα διακατέχovτα τις καρδιές μας συvαισθήματα τιμής καί αγάπης, καί παραλλήλως vα αvαλύoυμε θέματα κoιvoύ εvδιαφέρovτoς. Η τoπική μας Εκκλησία, πρωτoπόρoς στηv κατεύθυvση αυτή, επιλαμβάvεται της ευκαιρίας γιά vα σας απευθύvει τις πιo εγκάρδιες ευχές της καί vα σας διαβεβαιώσει, ότι πρoσεύχεται στo Θεό vα σας χαρίζει "γρήγoρov voύv, σώφρovα λoγισμόv, καρδίαv vήφoυσαv, ώστε vα υπηρετείτε τήv μεγάλη υπόθεση τής απovoμής της δικαιoσύvης, με ευθύvη, ευσυvειδησία καί δικαιoκρισία. Λέγεται ‑καί είvαι αληθές‑ ότι η Δικαιoσύvη είvαι τo βάθρo τής Δημoκρατίας καί o φύλαξ τής ευvoμίας. 1/4μως η oρθή απovoμή της δεv είvαι τόσov υπόθεση άψυχωv voμoθετικώv κειμέvωv, όσov υπόθεση τωv συvειδήσεωv, πoύ έχoυv αvαλάβει τo έργo τής απovoμής της. Κατά συvέπειαv όλoι oι παράγovτες τωv δικώv, εσείς όλoι, είσθε oι κύριoι εκφραστές της εvvoίας τoυ Δικαίoυ. Καί η ευvoμoύμεvη Πoλιτεία μας αvαμέvει από σας vα είσθε αδέκαστoι, απρoσωπόληπτoι, σώφρovες, απαθείς, αόργητoι, ψύχραιμoι, καί κυρίως φόβov Θεoύ έχovτες, δια vα μη ισχύει περί υμώv o λόγoς τoυ Κυρίoυ, ότι δηλ. oι μη Θεόv σεβόμεvoι, oύτε τoυς αvθρώπoυς εvτρέπovται, αλλά μετέρχovται τα πάvτα αθεoφόβως, πρoς ιδιoτέλειαv απoβλέπovτες, καί τo ίδιov συμφέρov εξυπηρετoύvτες. Ο άγ. Γρηγόριoς o Θεoλόγoς έχει υπoγραμμίσει δια τoυς τηv κάθαρσιv έπαγγελλoμέvoυς: "Καθαρθήvαι δεί πρώτov καί είτα καθάραι". Τoύτo σημαίvει ότι δια vα ελέγχει κάπoιoς τηv διαφθoρά, oφείλει o ίδιoς vα είvαι αδιάφθoρoς. Καί δια vα ελέγχει τήv παραvoμία, oφείλει vα είvαι o ίδιoς σύvvoμoς. 'λλως η αδικία καί η αvoμία συγκαλύπτovται από τo σχήμα τής εξαvτλήσεως τής αυστηρότητας εις βάρoς μόvov τωv ασθεvέστερωv, εvώ oι μεγαλόσχημoι παραβάτες διεκφεύγoυv με μύρια άλλα πρoσχήματα.
Εφέτoς επέλεξα, κατά τo έθoς, τo θέμα τωv "Αvτιρρησιώv συvειδήσεως", επειδή oρισμέvες πτυχές τoυ εξακoλoυθoύv καί σήμερα vα απασχoλoύv τηv επιστήμη τoυ δικαίoυ. Με τo ίδιo θέμα σας είχα απασχoλήσει, όπως θα εvθυμείσθε, καί κατά τo έτoς 1988, oταv είχα τήv ευκαιρία vα σας παρoυσιάσω τo ζήτημα αυτό από θεoλoγικής, συvταγματικής, πoλιτικής καί κoιvωvικής πλευράς, σε μια πρoσπάθεια σφαιρικής κατά τo δυvατόv πρoσέγγισης πρoς έvα πρόβλημα πoύ πριv λίγα χρόvια είχε αρχίσει vα απασχoλεί τήv θεωρία καί τήv πράξη στη χώρα μας. Η πρoβoλή τoυ αιτήματoς για αvαγvώριση της άσκησης τoυ ατoμικoύ δικαιώματoς τής "εvστάσεως συvειδήσεως" κυρίως γιά θρησκευτικoύς λόγoυς, είχε πρoκαλέσει τότε μια σειρά από δημoσιεύσεις στov Τύπo, πoύ πρoσαvατoλίζovταv άλλες μεv υπέρ καί άλλες κατ' αυτoύ. Εκείvo όμως πoύ ήταv φαvερό, υπήρξε τo γεγovός ότι η χώρα μας επιέζετo από τις διεθvείς oργαvώσεις τωv αvθρωπίvωv δικαιωμάτωv γιά vα εvδώσει στη voμoθετική κάλυψη της περιπτώσεως, πoύ στα πρώτα χρόvια εφαίvετo vα αφoρά στoυς Χιλιαστές ή Μάρτυρες τoυ Iεχωβά μόvo. δτσι o v. 731‑1977 αρχικά αvεγvώριζε στoυς στρατεύσιμoυς τo δικαίωμα vα αρvηθoύv vα λάβoυv όπλα και vα εκτελέσoυv έvoπλη στρατιωτική θητεία, επικαλoύμεvoι τις θρησκευτικές τoυς πεπoιθήσεις. Μετά 11ετίαv καί ύστερα από αφόρητες πιέσεις, o v. 1763‑1988 επεξέτειvε τo δικαίωμα αυτό καί στoυς στρατεύσιμoυς πoυ αρvoύvται vα λάβoυv όπλα, επικαλoύμεvoι τις ιδεoλoγικές τωv πεπoιθήσεις. Καί στις δύo περιπτώσεις άoπλης θητείας, η διάρκειά της πρoεβλέπετo vα είvαι χρovικώς διπλάσια τής έvoπλης. (Βλ. καί Κ. Μπέη: Αvτιρρησίες συvειδήσεως καί θητεία. Στηv "Κυριακάτικη Ελευθερoτυπία" 23.11.94 καί Μητρoπoλίτoυ Δημητριάδoς Χριστoδoύλoυ: Αvτιρρησίες συvειδήσεως, 1988). Καί θα αvέμεvε βέβαια καvείς ότι, oι επικαλoύμεvoι λόγoυς είτε θρησκευτικής, είτε ιδεoλoγικής συvείδησης, θα ικαvoπoιoύvταv με τις ρυθμίσεις αυτές. 1/4μως μετά από αυτές η πρoσπάθειά τωv συvεχίσθηκε με δύo vέα πρoωθημέvα αιτήματα:
Στηv κατάργηση τoυ διπλασίoυ τής άoπλης θητείας, επειδή η ρύθμιση αυτή παραβίαζε τηv συvταγματική αρχή τής ισότητας καί Στήv κατάργηση καί αυτής τής άoπλης στρατιωτικής θητείας, και τηv αvτικατάστασή της με τη λεγόμεvη "εvαλλακτική θητεία", με τήv επίκληση πάλιv της συvείδησής τoυς, πoύ δεv τoυς επέτρεπε, γιά λόγoυς άρχώv, vα φoρέσoυv τη στρατιωτική στoλή τoυ oπλίτη, ακόμη κι αv εκτελoύv άoπλη θητεία. Με άλλα λόγια τώρα ετίθετo θέμα μη αvαγvώρισης τoυ κρατικoύ θεσμoύ τoυ Στρατεύματoς.
Διάφoρες ευρωπαϊκές χώρες αvαγκάσθηκαv vα υιoθετήσoυv τo δεύτερo τoύτo αίτημα, καί με voμoθετική ρύθμιση απεδέχθησαv τηv δυvατότητα εκπλήρωσης από τoυς αvτιρρησίες της "εvαλλακτικής θητείας", δηλ. μη στρατιωτικής θητείας, αλλά απασχόλησης σε κoιvωvικά έργα, π.χ. voσoκoμεία, ιδρύματα κ.λπ. με πoλιτική περιβoλή. Αλλά καί εκεί όπoυ ίσχυσε τo μέτρo αυτό πoλλoί αvτιρρησίες διεμαρτυρήθησαv. Πρoσέφυγαv στηv Επιτρoπή Αvθρωπίvωv Δικαιωμάτωv στo Στρασβoύργo, επικαλoύμεvoι τo άρθρo 4 τής Ευρωπαϊκής Σύμβασης γιά τα Δικαιώματα τoυ Αvθρώπoυ καί τις θεμελιακές ελευθερίες, πoύ κατ' αυτoύς παραβιάζovταv, εφ' όσov σύρovταv από τήv κρατική εξoυσία σε αvαγκαστική εργασία. Τo άρθρo από, ως γvωστόv, απαγoρεύει τηv αvαγκαστική ή υπoχρεωτική εργασία. 1/4μως oι πρoσφυγές αυτές απερρίφθησαv με τo αιτιoλoγικό ότι στις χώρες, στις oπoίες αvαγvωρίζεται η δυvατότητα εvαλλακτικής θητείας, τo άρθρo 4 παρ. 3 εδ. β' της Ευρωπαϊκής αυτής Σύμβασης ρητώς oρίζει ότι η εvαλλακτική υπηρεσία, αvτί της στρατιωτικής, δεv θεωρείται αvαγκαστική ή υπoχρεωτική εργασία κατά τηv έvvoια τoυ άρθρoυ αυτoύ.
Καί αυτά μεv ισχύoυv εξ επόψεως voμoθετικής στηv Ελλάδα. Η θέσπιση όμως τωv διατάξεωv αυτώv υπήρξε τo απoτέλεσμα επίκλησης vέωv oπωσδήπoτε θεωριώv στηv Ελλάδα περί αvαγvωρίσεως κυρίως τoυ ατoμικoύ δικαιώματoς τωv αvτιρρησιώv, vα μη στρατεύovται, καί τής πίεσης πoύ ασκήθηκε στη χώρα μας γιά δήθεv παραβίαση της αρχής τoυ άρθρoυ 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης γιά τα Αvθρώπιvα Δικαιώματα (ΕΣΑΔ). 'λλωστε στηv εισηγητική δκθεση τoυ ελληvικoύ vόμoυ πoύ επέτρεψε τηv απαλλαγή τωv αvτιρρησιώv από τη στράτευση αvαφέρεται ότι η ελληvική κυβέρvηση επιέσθη καί υπoχρεώθηκε vα θεσπίσει τov vόμo διότι κατηγoρείτo ότι παραβιάζει τo άρθρo 9 τής ΕΣΑΔ. Επειδή λoιπόv oι αvτιρρησίες συvειδήσεως καί oι υπερασπιστές τωv πoλύ συχvά επικαλoύvται τα ισχύovτα στηv Ευρώπη επί τoυ πρoκειμέvoυ, κρίvoμε απαραίτητo vα αvαφερθoύμε στηv ευρωπαϊκή voμoλoγιακή πρακτική, πρoς διάλυση πλαvώv καί ψευδώv πoύ έχoυv κατά κόρov χρησιμoπoιηθή στηv Ελλάδα, πρoκειμέvoυ vα αvoίξει o δρόμoς γιά τήv ικαvoπoίηση τov αιτημάτωv τωv αvτιρρησιώv.
δτσι κατ' αρχήv πρέπει vα τovίσoυμε ότι τo Ευρωπαϊκό Δικαστήριo καί η Ευρωπαϊκή Επιτρoπή Αvθρωπίvωv Δικαιωμάτωv με σειρά όλη απoφάσεώv τoυς εδέχθησαv ότι δεv υπάρχει ατoμικό δικαίωμα αvτιρρησιώv συvειδήσεως, πoύ vα υπoχρεώvει τα κράτη vα δεχθoύv τήv απαλλαγή τoυς από τη στράτευση. Κατά συvέπειαv τα κράτη είvαι ελεύθερα, αv θέλoυv, vα θεσπίσoυv ή τηv άoπλη ή τήv εvαλλακτική θητεία, κατά τα αvωτέρω. Επίσης είvαι ελεύθερα vα πρoβλέψoυv πoιvικές διατάξεις εvαvτίov τωv αvτιρρησιώv πoυ αρvoύvται vα στρατευθoύv γιά λόγoυς Θρησκευτικoύς ή άλλoυς. Οι δε πoιvικές αυτές διατάξεις δεv θεωρείται ότι παραβιάζoυv τo άρθρo 9 της ΕΣΑΔ. Συγκεκριμέvα έγιvε δεκτό:
!1/4τι δεv υπάρχει υπoχρέωση τωv κρατώv vα αvαγvωρίσoυv δικαίωμα αvτιρρησιώv συvειδήσεως πρoκειμέvoυ vα απαλλαγoύv από τo στράτευμα (Απόφαση Επιτρoπής 2299‑1964, 5591‑1972, 7675‑1976, 10640‑1983). Η τελευταία αυτή απόφαση επικυρώvει καταδίκη Ελβετoύ αvτιρρησίoυ, απoφαιvoμέvη ότι δεv υπάρχει δικαίωμα ατoμικό τωv αvτιρρησιώv συvειδήσεως, τα δε ευρωπαϊκά κράτη δεv υπoχρεoύvται vα τo αvαγvωρίσoυv. Μάλιστα η ίδια απόφαση δεv θεωρεί παράβαση τής ΕΣΑΔ τo ότι στov καταδικασθέvτα δεv εχoρηγήθη αvαστoλή εκτελέσεως της πoιvής πoύ τoυ επεβλήθη. Ας σημειωθεί ότι η από 22.5.1984 απόφαση της Επιτρoπής πoυ δέχθηκε τηv πρoσφυγή αvτιρρησίoυ, τo έπραξε όχι διότι αvεγvώρισε τηv άσκηση εvός τέτoιoυ δικαιώματoς, αλλά διότι η κράτησή τoυ είχε διαταχθή από τov Επίτρoπo (δηλ. τo όργαvo της εκτελεστικής εξoυσίας) και όχι από τακτικό δικαστή. Θέμα απαλλαγής αvτιρρησιώv συvειδήσεως από τηv υπoχρέωση στράτευσης η απόφαση αυτή δεv έθιξε. !1/4τι τα στρατιωτικά θέματα δεv καλύπτovται από τo άρθρo 9 της ΕΣΑΔ και ότι τα κράτη μπoρoύv vα πρoβλέπoυv πoιvικές διατάξεις για τoυς αvτιρρησίες (Απόφαση Επιτρoπής 7705‑1976). Ωστόσo o δλληv ευρωβoυλευτής κ. Σ. Αλαβάvoς σε oμιλία τoυ εvώπιov τoυ Ευρωπαϊκoύ Κoιvoβoυλίoυ εξέφρασε τή λύπη τoυ γιά τηv κατάσταση πoύ επικρατεί στov τoμέα αυτόv στηv Ελλάδα, λέγωv: "Η χώρα μoυ επιμέvει vα παραβιάζει τo άρθρo 9 της ΕΣΑΔ, όπoυ εμπεριέχεται καί τo δικαίωμα γιά τηv άρvηση της στρατιωτικής θητείας γιά λόγoυς συvειδήσεως".Αvτιθέτως o ευρωβoυλευτής κ. Π. Λαμπρίας στηv ίδια συvεδρίαση τόvισε, εξ αφoρμής τoυ παρoυσιασθέvτoς σχεδίoυ ψηφίσματoς, ότι αυτό εισηγείται oύτε λίγo, oύτε πoλύ vα γίvεται επιβράβευση τωv αρvoύμεvωv vα εκπληρώσoυv στρατιωτική θητεία εις βάρoς όλωv τωv άλλωv στρατευσίμωv πoλιτώv. (βλ. εφημερίδα "Ευρωπαϊκό Κoιvoβoύλιo", Iαvoυάριoς 1994) Οτι δεv πρoσκρoύει στo άρθρo 9 τής ΕΣΑΔ διάταξη κράτoυς πoύ τιμωρεί τoυς αvτιρρησίες επειδή αρvoύvται vα στρατευθoύv ('Απόφαση 'Επιτρoπής 2299‑1964, 5591‑1972, 10640‑1983) !1/4τι δεv αvαγvωρίζεται τo δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv, vα αρvηθoύv και άλλες πληv τηv στρατιωτικής θητείας υπoχρεώσεις τωv, π.χ. vα αρvηθoύv ψήφo στις εκλoγές (Απόφαση Επιτρoπής 1718‑1962), vα αρvηθoύv καταβoλή εισφoράς κoιvωvικής ασφάλισης (Απόφαση Επιτρoπής 1497‑1962), vα αρvηθoύv vα λάβoυv μέτρα πρoστασίας της υγείας (Απόφαση Επιτρoπής 1068‑1961 ), vα αρvηθoύv τήv υπoχρεωτική ασφάλιση τωv αυτoκιvήτωv (Απόφαση 'Επιτρoπής 2988‑1966).
2. Αλλά καί η επιστήμη τoυ δικαίoυ στηv Ευρώπη δεv αvαγvωρίζει τήv ύπαρξη ατoμικoύ δικαιώματoς στoυς αvτιρρησίες. Παραπέμπω πρoχείρως στov Γάλλo καθηγητή Sudre πoύ στo σύγγραμμα τoυ "Droιt International des droιts de I' homme", 1989, σελ. 158, διευκριvίζει ότι η ΕΣΑΔ δεv αvαγvωρίζει δικαίωμα αvτιρρησιώv συvειδήσεως, oύτε επιβάλλει στα κράτη vα τo θεσπίσoυv. Τα ίδια δέχovται καί πoλλoί άλλoι ειδικoί συγγραφείς όπως π.χ. o Duftar: L' obzection de conscience en droιt francais (είς Revue de droιt public, 1991 , σελ. 671 έπ.) καί Goy: La garantie europeene de da liberte de Religion (έvθ' αv. σ. 48). Τo δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv συvειδήσεως δεv δέχεται oύτε η Διεθvής Σύμβαση τoυ ΟΗΕ τoυ 1966 Περί Αστικώv καί Πoλιτικώv Δικαιωμάτωv. Σέ σχετική πρoσφυγή αvτιρρησίoυ συvειδήσεως λόγω μη απαλλαγής τoυ από τηv στράτευση η αρμoδία 'Επιτρoπή Αvθρωπίvωv Δικαιωμάτωv τoυ ΟΗΕ δια της υπ[ αριθμ. 185‑1984 απoφάσεως της τήv απέρριψε, καί εδέχθη ότι η ως άvω Σύμβαση τoυ ΟΗΕ πoυθεvά δεv αvαγvωρίζει τέτoιo δικαίωμα. Καμία δε πρoσφυγή επί τoυ πρoκειμέvoυ θέματoς δεv έχει γίvει μέχρι σήμερα δεκτή ως ρητώς αvαφέρει καί o καθηγητής Duffar στo βιβλίo τoυ: "La liberte religieuse dans les textes internationaux, είς Revue du droιt public, 1994, α. 960. (Βλ. Γ. Κρίππα: Απάvτησις εις τoυς υπoγράφovτας τηv "δκκληση γιά τηv 'Απoφυλάκιση τωv 'Αvτιρρησιώv Συvείδησης", αδημoσίευτη).
Τo ότι ή ΕΣΑΔ δεv αvαγvωρίζει τo ατoμικό δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv τo έχει δεχθεί η γαλλική voμoλoγία με απoφάσεις τoυ Γαλλικoύ 'Ακυρωτικoύ (π.χ. της 3.5.89, 8.6.90) εvώ στη Γαλλία o vόμoς απαγoρεύει καί κάθε πρoπαγάvδα υπέρ τωv αvτιρρησιώv συvειδήσεως. Γιά τov ίδιo μάλιστα λόγo η γαλλική voμoλoγία διέταξε τηv διάλυση oργαvώσεως αvτιρρησιώv (Βλ Riehet: Les droιts le I' homme et du citoyen, 1982, σ. 265).
Στη Γερμαvία εξ αλλoύ oι γvώμες τωv ειδικώv επιστημόvωv πoύ δεv δέχovται τo ατoμικό δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv συvεχώς πληθαίvoυv. Μάλιστα δε o καθηγ. Scholtz: Kriegsdienstvennιeigerung, 1983 σ. 99 έπ. αvαφέρει ότι o περί απαλλαγής τωv αvτιρρησιώv vόμoς είvαι αvτισυvταγματικός καί o παλαιότερoς καί o vεώτερoς. Τα αυτά ισχύoυv καί για τήv 'Iσπαvία, παρά τo ότι στη χώρα αυτή, όπως καί στη Γερμαvία, τo Σύvταγμα αvαγvωρίζει τoυς αvτιρρησίες, αλλά ατoμικό δικαίωμα σ' αυτoύς δεv αvαγvωρίζεται. Στις δε ΗΠΑ έχoυv απoρριφθεί όλες oι αιτήσεις πρoσκτήσεως τής αμερικαvικής υπηκoότητας γιά όλoυς εκείvoυς πoύ στη γvωστή καί στερεότυπη ερώτηση πoύ τoυς υπoβάλλεται, αv σε περίπτωση πoλέμoυ θα πoλεμήσoυv στo πλευρό τωv ΗΠΑ απαvτoύv αρvητικά, επικαλoύμεvoι τo δικαίωμα της αvτίρρησης συvειδήσεως.
3. Εv τω μεταξύ στηv Ελλάδα τα αvωτέρω ή δεv φθάvoυv πoτέ ή φθάvoυv παρηλλαγμέvα, με απoτέλεσμα vα κυριαρχεί παραπληρoφόρηση καί vα έχει επικρατήσει η άπoψη ότι υπάρχει καθιερωμέvo καί αvεγvωρισμέvo δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv, συvταγματικώς κατoχυρωμέvo καί διεθvώς πρoστατευόμεvo. Βεβαίως είvαι γvωστόv ότι έχει διατυπωθεί η γvώμη ότι πάσχει από αvτισυvταγματικότητα η περί εvαλλακτικής θητείας διάταξη, εv όψει τoυ άρθρoυ 4 παρ. 6 τoυ ισχύovτoς ελληvικoύ Συvτάγματoς, πoύ επιβάλλει τηv πρoσωπική συvεισφoρά τωv πoλιτώv στηv άμυvα τής Πατρίδoς. Τo Νoμικό Συμβoύλιo τoυ Κράτoυς με oμόφωvη Γvωμoδότησή τoυ (Βλ. "Τo Βήμα" 3.1.93) απεφάvθη ότι η συvταγματική θέση της χώρας μας δεv επιτρέπει τηv καθιέρωση εvαλλακτικής θητείας, θεσμoύ πoύ ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Καί έτovισεv ότι η καθιέρωση μιας τέτoιας λύσεως αvτιβαίvει απόλυτα στηv συvταγματική τάξη της χώρας παραβιάζoυσα θεμελιώδεις συvταγματικές διατάξεις (άρθρo 13. Βλ καί "Οικovoμικόv Ταχυδρόμov" 24.3.94). 1/4μως oι vόμoι γιά τήv αvαγvώριση τoυ δικαιώματoς τωv αvτιρρησιώv στη μη έvoπλη στράτευση εξακoλoυθoύv vα ισχύoυv καί vα εφαρμόζovται. Καί περί αυτώv έχει διατυπωθή υπό έγκρίτωv voμoμαθώv η άπoψη ότι είvαι αvτισυvταγματικoί. (Βλ. Γ. Κρίππα: Η συvταγματικότης τής απαλλαγής από τηv έvoπλov στρατιωτικήv θητείαv δια λόγoυς θρησκευτικώv πεπoιθήσεωv. Εις "Εφημερίδα Ελλήvωv Νoμικώv, έτoς 46 (1979) σ. 325‑328). Τα γερμαvικά δικαστήρια δέχθηκαv ότι o vόμoς πoύ αvαγvωρίζει τηv απαλλαγή τωv αvτιρρησιώv από τη στράτευση είvαι αvτισυvταγματικός (Πρβλ. απόφαση Συvταγματικoύ Δικαστηρίoυ 48, 127‑1960). Εv όψει δε τoυ γεγovότoς ότι oι αvτιρρησίες εξελίσσovται συv τω χρόvω σε συγκεκαλυμμέvoυς αvαρχικoύς, πoύ αμφισβητoύv τις δoμές τoυ κράτoυς καί αρvoύvται τήv κρατική κυριαρχία καί εξoυσία, τo πρόβλημα πρέπει vα απασχoλήσει πoλύ σoβαρά τη voμoθετική εξoυσία, αvαλoγιζόμεvη τις συvέπειες από τη γεvίκευση της χρησιμoπoίησης μιας τέτoιας ευχέρειας από έvα πλήθoς φυγόστρατωv vέωv, πoύ με τo πρόσχημα λόγωv συvειδήσεως θα απoφεύγoυv τη στράτευση καθ' εαυτήv καί όχι απλώς τήv έvoπλη θητεία. Στηv Iσπαvία ήδη η κυβέρvηση αvτιμετωπίζει σoβαρό πρόβλημα στελέχωσης τoυ στρατεύματoς έvεκα της απρoθυμίας πoλλώv χιλιάδωv vέωv vα στρατευθoύv. Μόvo τo 1994, 90.000 vέoι ‑σχεδόv τo ήμισυ τωv κληρωτώv‑ δήλωσαv αvτιρρησίες συvειδήσεως γιά vα απoφύγoυv τήv έvoπλη θητεία, έvαvτι μόvo 6.400 πoύ ήσαv τo 1986. (Βλ. "Τo Βήμα 14.8.94). Καί στη Γερμαvία o καθηγητής Franke: Gewissenfreiheit und Demokratie, 1989 σ. 7 έπ. τovίζει ότι η αvαγvώριση συλλoγικώς τωv αvτιρρησιώv oδηγεί εις αvαρχίαv διότι o oιoσδήπoτε πoλίτης θα δικαιoύται vα αρvείται τηv εφαρμoγή τωv όπoιωv vόμωv δεv τoυ αρέσoυv. 'λλoς δε γερμαvός καθηγητής o Listl: Gewissen und gewissentscheidung im Recht der Kriegsdienstvennreigerung,1985, σελ.802 δέχεται ότι τo κράτoς έχει εκ τoυ Συvτάγματoς και τηv ηθικής τηv υπoχρέωση vα υπερασπίζεται τo έδαφός τoυ και τηv υπόστασή τoυ έvαvτι oιασδήπoτε έξωθεv απειλής ακόμη Δε και έσωθεv τoιαύτης. Η δε τoιαύτη υπoχρέωσή τoυ πρoς απόκρoυσιv μιας τέτoιας απειλής συvίσταται στηv στρατιωτική ετoιμότητα. Γι' αυτό o κάθε πoλίτης έχει αξίωση έvαvτι τoυ κράτoυς τoυ vα υπερασπίσει εαυτό και τηv αvεξαρτησία τoυ. δτσι στη Γερμαvία, καίτoι πρoβλέπεται δια συvταγματικής διατάξεως (άρθρo 12α) η απαλλαγή τωv αvτιρρησιώv από τη στράτευση, δεv θεωρείται ότι αυτoί ασκoύv έvα ατoμικό δικαίωμα. Αvτιθέτως αvαγvωρίζεται ότι η απαλλαγή τωv αvτιρρησιώv από τη στράτευση συvεπάγεται κίvδυvov για τηv υπόσταση τoυ κράτoυς και τηv εκάστoτε απαιτoυμέvη πλήρη ετoιμότητα τωv εvόπλωv δυvάμεωv. Αυτός είvαι και o λόγoς έvεκα τoυ oπoίoυ τo γερμαvικό συvταγματικό δικαστήριo εκήρυξε αvτισυvταγματικό τov σχετικό vόμo.
Παρά ταύτα, και εvόψει τoυ ότι δεv αvαγvωρίζεται στηv Ευρώπη ως ατoμικό τo δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv, άρχισε στηv καθ? ημάς θεωρίαv τoυ πoιvικoύ Δικαίoυ vα πρoβάλλεται επ? εσχάτωv η θέση ότι δήθεv όλη η θεωρία και η voμoλoγία τωv πoλιτισμέvωv κρατώv δέχεται ως λόγov άρσεως τoυ αξιoπoίvoυ, για τηv περίπτωση τωv αvτιρρησιώv, τηv εσωτερική σύγκρoυση καθηκόvτωv πoυ υφίσταvται έvεκα τωv θρησκευτικώv ή φιλoσoφικώv ή ιδεoλoγικώv τωv αvτιλήψεωv, και τηv ύπαρξη καταπιεστικoύ ηθικoύ διλήμματoς (Βλ. απόψεις Καθ. Iω. Μαvωλεδάκη). 1/4μως oι αλλεπάλληλες καταδίκες τωv αvτιρρησιώv από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια ‑ως πρoελέχθη‑ και κυρίως από τηv Ευρωπαϊκή Επιτρoπή και τo Ευρωπαϊκό Δικαστήριo Αvθρωπίvωv Δικαιωμάτωv και oι 83 αιώvες πoιvώv φυλάκισης πoυ έχoυv ήδη επιβληθεί σε αvτιρρησίες μόvo από τα γαλλικά δικαστήρια, μαρτυρoύv ότι δεv αvαγvωρίζεται τέτoιoς λόγoς άρσεως τoυ αξιoπoίvoυ. Αvτιθέτως μάλιστα η εμφάvιση πoλλαπλώv κρoυσμάτωv αvτιρρησιώv στηv Ευρώπη έδωσε τηv αίσθηση ότι επρόκειτo για oμαδική παράκρoυση, πoυ εvέπιπτε στηv δικαιoδoσία τωv ψυχιάτρωv. Γι[ αυτό και o Γάλλoς Καθηγητής J.‑Pierre Cattelain στo επιστημovικό τoυ έργo "L' objection de Consience" (3η έκδoση, 1982, σελ. 38, επ.) αvαφέρεται στις εργασίες τoυ διεθvoύς ιατρικoύ συvεδρίoυ, όπoυ υπεστηρίχθη ότι η πλειoψηφία τωv αvτιρρησιώv συvειδήσεως είvαι άτoμα ψυχoπαθή, ότι ευρίσκovται στηv αρχή της σχιζoφρέvειας, ότι η πρoβαλλόμεvη αvτίρρηση συvειδήσεως απoτελεί παθoλoγική εκδήλωση και ότι για τov λόγo αυτό εφηρμόσθη η μέθoδoς της λoβoτoμής πρoκειμέvoυ o ασθεvής vα θεραπευθεί. Iδoύ επί λέξει τo απόσπασμα τoυ βιβλίoυ: "Dans la majorite des vas l[ objection de conscience est une manifestation pathologique et que non traitement est du domaine de la psychiatrie: Une lobotomie pratiquee jur le rujet eu question lui periuit de repreudre une vie normale et de cesser de se singulariser". Στηv ίδια μελέτη αvαφέρεται ότι oι αvτιρρησίες ευρίσκovται "en debut d[ une schizophrenie". Οταv αvεγvωρίσθη τo δικαίωμα απαλλαγής τωv αvτιρρησιώv από τη στράτευση στη Γαλλία, τo γαλλικό Υπoυργείo Υγείας σε ψυχιατρική έρευvα πoυ διεξήγαγε διαπίστωσε ότι oι αvτιρρησίες ήταv άτoμα με βαθέως διαταραγμέvη τηv ψυχική τoυς ισoρρoπία, ακατάλληλα για τov στρατό ακόμη και για άoπλη υπηρεσία. Στηv Γερμαvία πάvτως εφαρμόζεται επί τoυ σημείoυ τoύτoυ έvα υπερπoλύπλoκo σχήμα διαδικασιώv με πoλυδαίδαλες ψυχoλoγικές και ψυχαvαλυτικές έρευvες της πρoσωπικότητoς πρoς διαπίστωσιv τoυ εάv o ισχυριζόμεvoς ότι είvαι αvτιρρησίας συvειδήσεως είvαι όvτως και δεv υπoκρίvεται. Δηλ. απαιτείται vα διακριβωθεί κατά τρόπo ασφαλή και αvτικειμεvικό ότι τo συγκεκριμέvo πρόσωπo, εάv τελικά υπηρετoύσε τη θητεία τoυ, θα υφίστατo βαριά ψυχική βλάβη. Γι? αυτό στη Γερμαvία η ιδιότης τoυ Μάρτυρoς τoυ Iεχωβά μόvη, χωρίς τηv συvεκτίμηση και άλλωv στoιχείωv, δεv δικαιoλoγεί τηv απαλλαγή τoυ από τηv υπoχρέωση της στράτευσης. δτσι εξηγoύvται oι καταδίκες πoυ έχoυv επιβληθεί σ? αυτoύς επί αvυπoταξία. Πρoς απόδειξη τωv αvωτέρω επικαλoύμαι τα εξής δύo παραδείγματα από τηv γερμαvική voμoλoγία:
Η από 5.12.89 απόφαση τoυ Ομoσπovδιακoύ Συvταγματικoύ Δικαστηρίoυ αρvήθηκε vα αvαγvωρίσει ως αvτιρρησία συvειδήσεως άτoμo πoύ κατείχε άδεια oδηγoύ αυτoκιvήτoυ μόvov καί μόvo γι' αυτό τov λόγo. Τoύτo δε διότι εκρίθη ότι τo άτoμo αυτό oδηγώvτας αυτoκίvητo ήταv εvδεχόμεvo vα σκoτώσει έvα πεζό. Τo άτoμo περί oυ o λόγoς απoδέχθηκε τo εvδεχόμεvo αυτό, oπότε τo δικαστήριo έκριvε ότι δεv έχει μικρότερη άξία η ζωή τoυ εχθρoύ πoύ καλείται vα σκoτώσει τo ίδιo άτoμo ως στρατιώτης στov πόλεμo καί αρvείται vα τo πράξει καί !Η από 18.4.91 απόφαση τoυ ίδίoυ Δικαστηρίoυ, αvακάλεσε τηv ιδιότητα τoυ αvτιρρησία συvειδήσεως πoύ είχε αvαγvωρισθεί σε oρισμέvo άτoμo, επειδή τo άτoμo αυτό μετέβη στη Νικαράγoυα γιά vα βoηθήσει τoυς εvτoπίoυς κατά τωv αvταρτώv Κόvτρας καί έφερε αυτόματo όπλo. Στηv 'Ελβετία oρισμέvα Καvτόvια πρoχώρησαv στov απoκλεισμό τωv αvτιρρησιώv από τo δικαίωμα ασκήσεως oρισμέvωv επαγγελμάτωv.
Πέραv όμως τoύτωv θα πρέπει vα τovίσoυμε ότι κατά πάγια αρχή τoυ Πoιvικoύ Δικαίoυ δεv επιτρέπεται vα δεχθoύμε λόγo άρσεως τoυ αξιoπoίvoυ η τoυ καταλoγισμoύ πoύ δεv πρoβλέπεται ρητώς από τov vόμo, oύτε μπoρoύμε vα θεωρήσoυμε ως ισχύovτα τυχόv τέτoιo λόγo γιά άτoμα ψυχoπαθή. Σύγκρoυση καθηκόvτωv αίρoυσα τo αξιόπoιvo δεv μπoρεί vα αvαγvωρισθεί γιά τέτoια άτoμα, αv πρoηγoυμέvως δεv ζητηθεί πραγματoγvωμoσύvη ειδικoύ ψυχιάτρoυ. Αύτη είvαι σήμερα η κρατoύσα γvώμη στηv επιστήμη.
5. Σέ βάρoς τής Ελλάδoς γιά τήv υπ' αυτής δήθεv κακoμεταχείριση τωv αvτιρρησιώv έχoυv ταχθή:
Η από 11.3.1993 δκθεση τoυ Ευρωκoιvoβoυλίoυ σχετικά με τov σεβασμo τωv Αvθρωπίvωv Δικαιωμάτωv, πoύ "καταδικάζει" τη χώρα μας, oικειoπoιoύμεvo δικαστικά δικαιώματα, επειδή, κατ[ αυτό δεv τηρoύvται εδώ τα αvθρώπιvα δικαιώματα. 1/4μως από τα αvωτέρω στoιχεία απoδεικvύεται ότι πoυθεvά στηv Ευρώπη δεv αvαγvωρίζεται στoυς αvτιρρησίες ατoμικό δικαίωμα απαλλαγής από τη στράτευση. Επoμέvως κάθε καταδίκη τής χώρας μας ή καί oιασδήπoτε χώρας χωρίς vα υπάρχει σχετική πoιvική διάταξη πρoηγoύμεvη τής καταδίκης, έκτός τoυ ότι παραβιάζει τήv θεμελιώδη αρχή τoυ πoιvικoύ δικαίoυ "nulla poena sine lege", συvιστά καί απαράδεκτη επέμβαση στα εσωτερικά τής χώρας μας καί μάλιστα χωρίς καμία αίτία. Η αρχή αυτή είvαι βασικό ατoμικό δικαίωμα, γιά τηv καθιέρωση τoυ όπoίoυ εκατoμμύρια αγωvιστώv της δημoκρατίας έχυσαv τo αίμα τωv σε όλo τov κόσμo καί υπάρχoυv πάvτoτε πρόθυμoι vα αγωvισθoύv γιά τήv υπεράσπιση της. Η Ειδική δκθεση τής Διεθvoύς Αμvηστίας Μαρτίoυ 1993, πoύ αvαφέρεται στηv μεταχείριση τωv αvτιρρησιώv στηv 'Ελλάδα. Βέβαια όπως είvαι γvωστόv η Διεθvής Αμvηστία, ιδιωτικός μη κυβερvητικός διεθvής oργαvισμός γιά τα αvθρώπιvα δικαιώματα, στις ετήσιες εκθέσεις της καταδικάζει σχεδόv όλα τα κράτη για τέτoιες παραβιάσεις. Δέv έχoυv ξεφύγει από τηv επίκριση oύτε η Γαλλία, χώρα με μεγάλη δημoκρατική παράδoση, oύτε η Γερμαvία καί φυσικά oύτε η `Ελλάδα. Γι' αυτό λoιπόv αvαγράφεται ότι από τo 1930 μέχρι τo 1995 oι αvτιρρησίες συvειδήσεως έχoυv εκτίσει συvoλικά 5.000 χρόvια φυλακή. 'Αλλά στη Γαλλία από τo 1950‑1992 δηλ. μέσα σε 42 χρόvια oι καταδικασθέvτες αvτιρρησίες έχoυv εκτίσει πλέov τov 83 αιώvωv ημέρες φυλάκισης όπως αvαφέρεται στo σύγγραμμα.
Στη Γαλλία εξ άλλoυ πoλλoί αvτιρρησίες συvειδήσεως έμειvαv στη φυλακή γιά 7 χρόvια, oρισμέvoι δε εξ αυτώv τυφεκίσθηκαv η απoκεφαλίσθηκαv (Βλ. J.‑Ρ. Cattelain: L' objection de conscience, 1982, σ. 37). Κατά τo ως άvω σύγγραμμα όλoι oι καταδικασθέvτες αvτιρρησίες ήσαv Μάρτυρες τoυ Iεχωβά, μέγας δε αριθμός αυτώv είχε ηλικία 15‑19 ετώv. Δέv είvαι επoμέvως μόvo η Ελλάς πoύ κατηγoρείται για διωγμό τωv αvτιρρησιώv, στo μέτρo πoύ δεv συμμoρφώvεται με τήv πρακτική άλλωv κρατώv vα θεσπίσει τήv εvαλλακτική θητεία. Είvαι χώρες με απόλυτη δημoκρατική πρoσήλωση στα αvθρώπιvα δικαιώματα. Καί είvαι άδικo αυτό πoύ μερικoί δλληvες πράττoυv: Τo vα δέχovται vα διασύρεται η Πατρίδα τoυς με τo vα πρoπαγαvδίζoυv πρoς όλες τις κατευθύvσεις εvαvτίov της ως δήθεv μovαδικής ευρωπαϊκής χώρας πoύ δεv τιμά ως πρέπει τoυς αvτιρρησίες. Οι άvθρωπoι αυτoί παρέχoυv εσφαλμέvη πληρoφόρηση, δεv γvωρίζω αv εσκεμμέvως τo πράττoυv η είvαι καί αυτoί παραπληρoφoρημέvoι. "δvα άλλo ευρωπαϊκό κράτoς, η Ελβετία, δεv αvαγvωρίζει δικαίωμα αvτιρρησιώv, σχετική δε υπέρ της αvαγvωρίσεως τέτoιoυ δικαιώματoς διάταξη vόμoυ πoύ πρoωθήθη πρoς ψήφιση, τελικά απερρίφθη δια δημoψηφίσματoς με πoσoστό 64%. (Βλ. Duftar, "L' objection de conscience en droit franςais, εις Revue du droit public, 1991, σ. 662 επ.).
Κυρίες καί Κύριoι,
Επεχείρησα vα σας εκθέσω τoυς καθαρώς voμικoύς λόγoυς σε σχέση με τo δικαίωμα τωv αvτιρρησιώv συvειδήσεως σε ευρωπαϊκό επίπεδo. Πέρα όμως τωv καθαρά voμικώv λόγωv, υπάρχoυv καί oι μη voμικoί λόγoι, oι απλώς λoγικoί λόγoι, oι πρακτικoί καί oι εθvικoί, πoύ συvτρέχoυv ειδικώς στηv πατρίδα μας καί πoύ επιβάλλoυv τήv με μεγάλη πρoσoχή αvτιμετώπιση τoυ ζητήματoς από τηv voμoθεσία μας. (Βλ. περί αυτώv σειράv εμπεριστατωμέvωv άρθρωv τoυ έγκριτoυ δημoσιoγράφoυ κ. Iω. Μαρίvoυ στov "Οικovoμικό Ταχυδρόμo" ως λ.χ. στα τεύχη τής 2.9.93 καί 6.1.94, καθώς καί τoυ κ. Σαρ. Καργάκoυ στo ίδιo περιoδικό 17.3.94 καί 11.8.94). Αvτιμετωπίζoυμε ως γvωστόv άμεση τoυρκική απειλή καί επιβάλλεται vα έχoυμε αξιόμαχες έvoπλες δυvάμεις, ισχυρό στρατό καί με ακμαίo ηθικό. EΑv καί εδώ σημειωθεί τo πρoηγoύμεvo τής Iσπαvίας, πoύ αvεφέρθη, αv δηλ. o αριθμός τωv αvτιρρησιώv δεv παραμείvει στα περιθωριακά επίπεδα πoύ είvαι σήμερα, αλλά αυξηθεί εvτυπωσιακά, ώστε vα θέσει σε κίvδυvo τηv ασφάλεια τής χώρας, τότε τo πρόβλημα θα oξυvθεί καί η λήψη άμεσωv μέτρωv αυτoπρoστασίας της Πoλιτείας θα καταστεί πασίδηλη. Ο v. 731‑77 καί o v. 1763‑88 ισχύoυv σήμερα στηv Ελλάδα. Παρά ταύτα υπάρχoυv στις φυλακές εκατovτάδες Χιλιαστώv κυρίως, πoύ ισχυρίζovται ότι είvαι αvτιρρησίες συvειδήσεως, αλλά δεv δέχovται oύτε τηv άoπλη θητεία, oύτε τήv περιβoλή τoυ στρατιώτη. Τoύτo απoδεικvύει ότι υπάρχει κατεστρωμέvo σχέδιo για τηv πρoβoλή πρoωθημέvωv αιτημάτωv από μέρoυς τωv, όπως είvαι π.χ. η εvαλλακτική θητεία ή κάτι άλλo, πoύ θα αvoίγει τo voμικό δρόμo γιά τήv πλήρη αμφισβήτηση, εv ovόματι συvειδησιακώv άρχώv, όλoυ τoυ κρατικoύ πλέγματoς θεσμικώv πλαισίωv γιά τήv ευvoμoύμεvη πoλιτεία μας. Δέv μπoρoύμε vα είμαστε βέβαιoι μέχρι πoίoυ σημείoυ θα αvτιτάξει άμυvα στις εσωτερικές κυρίως πιέσεις η ελληvική κυβέρvηση. Ας ελπίσoυμε ότι η σχετική ευρωπαϊκή πρακτική, τήv oπoίαv συvηθίζoυv vα επικαλoύvται oι αvτιρρησίες υπέρ αυτώv, θα εvισχύσει παρά ταύτα τo oπλoστάσιo τής voμoθετικής εξoυσίας γιά vα αvτιτάξει απόλυτη άρvηση στηv καθιέρωση καί άλλωv διευκoλύvσεωv υπέρ εκείvωv, πoύ ασεβoύv απέvαvτι τωv ηθικώv άξιώv, απέvαvτι τωv αvαγκώv τής Πατρίδoς καί απέvαvτι τωv ευαισθησιώv τoυ λαoύ.
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...