Επιστολή διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

"ΝΑΥΣ - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΔΟΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ".

Το Σωματείο μας απέστειλε στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων επιστολή διαμαρτυρίας, με την αφορμή ενός χάρτη στην 11η σελίδα του βιβλίου

"ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ - Α', Β' και Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ", ο οποίος εσφαλμένα αποκλείει την περιοχή της Μακεδονίας από τις ελληνόφωνες περιοχές της αρχαιότητας. Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής, καθώς και ο σχετικός χάρτης.

Θεσσαλονίκη, 1η Oκτωβρίου 2008

Αξιότιμε κύριε Yπουργέ,

με μεγάλη λύπη αντιληφθήκαμε την ύπαρξη ενός χάρτη, ο οποίος απέχει μακράν της ιστορικής αλήθειας, στο βιβλίο «Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου» με συγγραφείς τους κκ. Αν. Στέφο, Εμ. Στεργιούλη, Γ. Χαριτίδου και υπεύθυνη εικονογράφησης την κα Υακίνθη Παρίση. Από τον χάρτη αυτό, ο οποίος τιτλοφορείται «Οι αρχαίες διάλεκτοι κατά γεωγραφικές περιοχές στην μητροπολιτική Ἑλλάδα» και στον οποίο χρωματικά απεικονίζονται οι περιοχές, στις οποίες ομιλούνταν οι ελληνικές διάλεκτοι, επιδεικτικά απουσιάζει ο ευρύτερος μακεδονικός χώρος, με εξαίρεση μόνο την χερσόνησο της Χαλκιδικής και τμήμα των παραλίων της ανατολικής Μακεδονίας, περιοχές δηλαδή, όπου κυρίως κυριαρχούσαν αποικίες πόλεων της νοτίου Ελλάδος. Σημειώνουμε ότι παραλείπεται οποιαδήποτε αναφορά σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο και ως εκ τούτου ο όρος «μητροπολιτική Ελλάδα» καθίσταται ασαφής.

Εγείρονται ερωτήματα στον καλόβουλο αναγνώστη, τόσο για την ιστορική κατάρτιση των συγγραφέων, όσο και για το αίτιο της «παράλειψης» σημαντικών ελληνόφωνων περιοχών του βορειοελλαδικού χώρου, η ελληνοφωνία των οποίων καταμαρτυρείται, εκτός από τις γραπτές πηγές [1], και από πλειάδα αρχαιολογικών τεκμηρίων. Η εξαίρεση από τις ελληνόφωνες περιοχές των παραλίων της Πιερίας και του μυχού του Θερμαϊκου κόλπου, όπου ο ίδιος ο Στράβων αναφέρει πλείστες όσες «ελληνίδες πόλεις» εγείρει πολλαπλά ερωτήματα, εάν λάβει κανείς υπόψη την χρονική περίοδο, την οποία διάγουμε και την κρίσιμη καμπή, στην οποία βρίσκεται το ύψιστο εθνικό ζήτημα της Μακεδονίας, για την «κατά λάθος» ή την «εις τον δαίμονα του τυπογραφείου» αποδιδόμενη ευθύνη. Αναρωτάται, επίσης, κανείς κατά πόσο ο φορολογούμενος ελληνικός λαός χρηματοδοτεί συγγραφείς, οι οποίοι «ερωτοτροπούν» με τις σκοπιανές θέσεις αναφορικά με την διαφοροποίηση της γλώσσας των αρχαίων Μακεδόνων – που δεν είναι τίποτα άλλο από μία δωρική διάλεκτος – σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες [2].

Από τον χάρτη των ελληνοφώνων περιοχών εξαιρείται τόσο η Πέλλα, πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, όσο και η Βεργίνα, αλλά και το Δίον, η Βέρροια, η Μίεζα, η Έδεσσα, η Αιανή, η Θεσσαλονίκη, καθώς και η συντριπτική πλειονότητα των πόλεων του μακεδονικού βασιλείου. Το γεγονός αυτό δείχνει, στην καλύτερη περίπτωση, την παντελή άγνοια πλήθους αρχαιολογικών δεδομένων από την συγγραφική ομάδα του εν λόγω πονήματος, όπως τις ενεπίγραφες στήλες, που βρέθηκαν ενσωματωμένες στο μεγάλο τύμβο της Βεργίνας [3], τον διαλεκτικό κατάδεσμο της Πέλλας [4], σειρά επιτυμβίων στηλών από την Πέλλα [5], δὺο χρυσά φύλλα δάφνης, καθώς και βάση ενός μελαμβαφούς πινακίου, πάλι από την μακεδονική πρωτεύουσα, τα οποία φέρουν χαραγμένα τα ελληνικά ονόματα Ηγησίσκα, Φερσεφόνη, Δωρίμα και Ποσείδιππος [6], τις νομισματικές κοπές των βασιλέων της Μακεδονίας [7], το μεγάλο αριθμό επιγραφών, που σώζονται στο μουσείο της Βερροίας [8], τις επιγραφές στον τάφο Λύσωνος και Καλλικλέους στα Λευκάδια [9] και χορεία άλλων επιγραφικών μαρτυριών [10], που αποτελούν απτές αποδείξεις της ελληνοφωνίας των κατοίκων της περιοχής και τα οποία οι συγγραφείς του διδακτικού εγχειριδίου επιδεικτικά αγνόησαν. Αξίζει δε να αναφερθεί ότι εις εκ των μεγαλυτέρων τραγικών ποιητών, ο Ευριπίδης, έζησε μέρος της ζωής του και απεβίωσε στην Πέλλα, όπου συνέθεσε και δίδαξε την τραγωδία του «Αρχέλαος» [11]. Σε ποια γλώσσα άραγε απευθύνθηκε στο κοινό της πρωτεύουσας του μακεδονικού βασιλείου, το οποίο διδάχτηκε την τραγωδία;

Κύριε Υπουργέ, τέτοιες «παραλείψεις», οι οποίες εναρμονίζονται πλήρως – θέλουμε να πιστεύουμε όχι εκούσια – με τις ανιστόρητες θέσεις της σκοπιανής προπαγάνδας είναι αδιανόητο να επιχωριάζουν στα σχολικά εγχειρίδια του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας της χώρας μας και να διδάσκονται στους μαθητές των πρώτων τάξεων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Εάν εμείς οι ίδιοι με πράξεις υποσκάπτουμε τα δίκαια και την ιστορική αλήθεια, τότε τι περισσότερο ή τι λιγότερο αναμένουμε να πράξουν οι αργυρώνητοι ιστορικοί του γειτονικού κράτους, θεράποντες των συμφερόντων και όχι της ιστορικής αλήθειας;

Πιστεύουμε πως εσείς προσωπικά θα επιληφθείτε του θέματος και αναμένουμε την επίσημη τοποθέτηση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων της χώρας μας. Ευχαριστούμε για τον χρόνο που διαθέσατε για την ανάγνωση της παρούσας επιστολής διαμαρτυρίας. Καλή δύναμη στην συνέχιση του έργου σας.

Με τιμή,

για το Δ.Σ. του Σωματείου

«ΝΑΥΣ – ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΔΟΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ»

Ο Γενικός Γραμματέας                                                          Ο Πρόεδρος

Ζωγραφόπουλος Δημήτριος                                          Βουβουλής Αλέξανδρος

[1] Η ελληνική καταγωγή και η ελληνοφωνία των αρχαίων Μακεδόνων τεκμαίρεται πράγματι από πλήθος αρχαίων μαρτυριών. Βλ. ενδεικτικά Ηρόδοτος, ΙΧ, 45, 2/ V, 22, 2, Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Ι, 16, 7/ ΙΙ, 14, 4, Θουκυδίδης, ΙΙ, 99, 3, Στράβων, VII, Frg. 9.

[2] Για την σχέση αρχαίων Μακεδόνων και νοτίων Ελλήνων, βλ. Ξυδόπουλος Ι.Κ., Κοινωνικες και πολιτιστικὲς σχέσεις των Μακεδόνων και των άλλων Ελλήνων. Συμβολή στην έρευνα της γραμματειακής και επιγραφικής παράδοσης για την αρχαία Μακεδονία, (διδ. διατριβή), Θεσσαλονίκη 1998. Επίσης, για την μακεδονική διάλεκτο, βλ. Κοπιδάκης Μ. (ἐπιμ.), Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 1999, σ. 34-35. Παναγιώτου Α., Η γλώσσα της Μακεδονίας, Μπαμπινιώτης Γ. (επιμ.), Αθήνα 1992, σ. 181-194.

[3] Σαατσόγλου-Παλιαδέλη Χ., Τα επιτάφια μνημεία από την μεγάλη τούμπα της Βεργίνας, (διδ. διατριβή) 1984. Ανδρόνικος Μ., Βεργίνα. Οι βασιλικοί τάφοι, Αθήνα 1984, σ. 83-85.

[4] Βουτυράς, Ε., «Ένας διαλεκτικός κατάδεσμος από την Πέλλα», Ελληνική Διαλεκτολογία 3 (1992 – 1993), Θεσσαλονίκη 1993, 43 – 48. Toubois, L., « Une tablette de malediction de Pella s’ agilt-il du premier texte macedonien? », REG 108 (1995), Παρίσι 1995, 190 – 197. Voutiras. E., “Επί εξαμέτρῳ δίμετρον. Ein Grabgedicht aus Pella”, ZPE 88 (1991), Βόννη 1991, 106 – 108. Voytyras, E., Διονυσοφώντος Γάμοι. Marital Life and magic in Fourth Century Pella, Άμστερνταμ 1998.

[5] Ακαμάτης Ι.Μ., «Ξάνθος Δημητρίου και Αμαδίκας υιός», στον τόμο: «Αμητός. Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Μ. Ανδρόνικο», Α' (1987) 13-32. Χρυσοστόμου Π., «Η επιτύμβια στήλη της Φίλας Μενάνδρου από την Πέλλα», Άγαλμα. Μελέτες για την αρχαία πλαστική προς τιμήν του Γιώργου Δεσπίνη, Θεσσαλονίκη 2001, 233 – 242.

[6] Λιλιμπάκη-Ακαμάτη Μ., «Ανατολικό νεκροταφείο Πέλλας. Ανασκαφή 1989», ΑΔ 44-46 (1989-1991), Α΄ Μελέτες, σ. 80, 48. Για το κύριο όνομα Δωρίμα, πρβλ. και Fraser P.M.-Mattheus E. (eds), A Lexicon of Greek Personal Names, 1987, σ. 144.

[7] Gaebler H., Die antiken Münzen Nord-Griechenlands, Band III. Makedonia und Paionia. Zweite Abteilung,. Berlin 1935. SNG, The Royal Collection of Coins and medals, Danish National Museum, Macedonia, New Jersey 1982. SNG Grèce, Collection Rèna H. Evelpidis, Athènes, Part. II, Macedoine-Thessalie-Illyrie-Épire-Corcyre (T. Hackens), 1975. SNG, Sammlung Dreer/Klagenfurt im Landesmuseum für Kärnten, teil III, Thracien-Macedonien-Päonien (L. Springschitzi), Klagenfurt 1990
[8] Γουναροπούλου Λ.-Χατζόπουλος Β.Μ., Επιγραφές Κάτω Μακεδονίας: μεταξύ του Βερμίου όρους και του Αξιού ποταμού, 1998.
[9] Miller S.G., The tomb of Lyson and Kallikles: a painted Macedonian tomb, Mainz am Rhein, 1993.

[10] Ριζάκης Θ.-Τουράτσογλου Γ., Επιγραφές Άνω Μακεδονίας: Ελίμεια, Εορδαία, Νότια Λυγκηστίς, Ορεστίς, 1985.

[11] Lesky A., Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, 1896. Λεξικὸ Σουΐδα, λ. Ευριπίδης.