Από τα τέλη του Παλαιοζωικού Αιώνα μέχρι σήμερα η περιοχή μεταξύ της Αφρικανικής Πλάκας και της Ευρασιατικής Πλάκας σημερινής γνώρισε δύο μεγάλες γεωλογικές περιόδους που είναι υπεύθυνες για τα αμύθητα αποθέματα σε υδρογονάνθρακες (ενεργειακό πλούτο) που έχει η ανθρωπότητα. Αυτές οι δύο περίοδοι είναι οι εξής:
Η πρώτη είναι η περίοδος της δημιουργίας του Ωκεανού της Τιθύος που κράτησε περίπου 245 εκατομμύρια χρόνια. Η δεύτερη είναι η περίοδος που αφορά την εξαφάνιση του Ωκεανού της Τιθύος και την δημιουργία του Περσικού Κόλπου και της Μεσογείου Θάλασσας
Εικόνα 1. Η Πανγαία και Πανθάλασσα πριν 265 εκατ. χρόνια.
Κατά τα τέλη του ΠαλαιοζωΪκού Αιώνα, ήτοι πριν 265 εκατομμύρια χρόνια, υπήρχε μία Ήπειρος, Η Πανγαία, και μία θάλασσα, Η Πανθάλασσα (εικόνα 1). Στην αρχή του Μεσοζωϊκού Αιώνα η Πανγαία διασπάται σε δύο Υπερηπείρους την Λαυρασία και την Γκοντβάνα ενώ στον ενδιάμεσο χώρο δημιουργείται ο μεγάλος ωκεανός της Τιθύος. Αυτός ο ωκεανός ξεκινούσε από τον σημερινό Ινδικό Ωκεανό περνούσε μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής και έφθανε στον σημερινό Ατλαντικό Ωκεανο.
Ο ωκεανός της Τιθύος κράτησε για 235 εκατομμύρια χρόνια (εικόνα 2.), και γέμισε τον βυθό της θάλασσας με κολοσσιαίες ποσότητες ιζημάτων, τα οποία φιλοξενούσαν μεγάλες ποσότητες φυτοπλαγκτού αλλά ιδιαίτερα κάτω από την Κρήτη τα υπολείμματα/οργανική ουσία των σπόγγων που το σώμα τους αποτελείτο από χοληστάνες. Οι χοληστάνες είναι οι πρόδρομες ενώσεις του πετρελαίου. Άρα μέσα στα μεγάλα πάχη των ιζημάτων του Μεσοζωικού αιώνα και ολοκλήρου του Παλαιογενούς (Παλαιοώκαινο, Ηώκαινο, Ολιγοκαινο) που φθάνουν και τα 20 χιλιόμετρα, (εικόνα 3).
Εικόνα 2. Οι Ήπειροι και ο Ωκεανός της Τιθύος κατά το τέλη του Ιουρασικού
Ο ωκεανός της Τιθύος είναι η μητέρα γένεσης των τεραστίων κοιτασμάτων πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Κατάρ, Κουρδιστάν, Συρία, (εικόνα 4), αλλά και στον Περσικό κόλπο, (εικόνα 5). Επίσης τα κοιτάσματα στην Αίγυπτο, Λιβύη και Αλγερία οφείλουν την ύπαρξή τους στους οργανισμούς που έζησαν στη θάλασσα της Τιθύος. Επιπροσθέτως, κοιτάσματα πετρελαίου της ίδιας ηλικίας έχουν εντοπιστεί στην Κύπρο, 1.5 δισ. βαρέλια στο μπλόκ 10 της Κυπριακής ΑΟΖ, και 1.5 δισ. βαρέλια κάτω από το κοίτασμα φυσικού αερίου του Λεβιάθαν στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Εικόνα 3. Πάχη των ιζημάτων στην υδρόγειο. Μεγάλα πάχη ιζημάτων, 10-22 χιλιόμετρα νότια της Κρήτης
Η γεωλογική υπηρεσία του Ισραήλ σε επίσημη ανακοίνωσή της εκτιμά, με πιθανότητα 50%, τα κοιτάσματα του πετρελαίου που υπάρχουν σε ιζήματα/πετρώματα του Μεσοζωϊκού Αιώνα να πλησιάζουν τα 26 δισ. βαρέλια. Επίσης στην λεκάνη του Ηρόδοτου, πάνω από 13 δισ. βαρέλια σε ιζήματα του Μεσοζωϊκού Αιώνα, (εικόνα 6). Η λεκάνη του Ηρόδοτου είναι υπόλειμμα της Τιθύος. Τα 2/5 της λεκάνης ανήκουν στην Αίγυπτο τα 2/5 στην Ελλάδα και το 1/5 στην Κύπρο. Είναι αδήριτος ανάγκη να ανακηρυχθεί και να οριοθετηθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου για να εκμεταλλευτούμε τα κοιτάσματα πετρελαίου.
Εικόνα 4. Κατανομή των υδρογονανθράκων (H/C) στα ιζήματα του Μεσοζωϊκού Αιώνα και του Παλαιογενούς
Εικόνα 5. Κοιτάσματα υδρογονανθράκων ( φυσικού αερίου με ερυθρό χρώμα και αργού πετρελαίου με πράσινο χρώμα) στον Περσικό Κόλπο.
Τι ποσότητες αντιστοιχούν στην Ελλάδα;
Αυτά τα γεωλογικά γεγονότα μας οδηγούν αβίαστα στην ύπαρξη κοιτασμάτων αργού πετρελαίου και στην νότια περιοχή της Ελληνικής ΑΟΖ με έκταση πάνω από 200000 Km2. Και αν η ΑΟΖ του Ισραήλ που έχει 50.000 Km2 υπολογίζεται να έχει 26 δισ. βαρέλια Μεσοζωϊκού αργού πετρελαίου εμείς τι ποσότητες θα περιμένουμε να έχουμε στα αντίστοιχα πετρώματα που είναι νότια της Κρήτης και νότια των Δωδεκανήσων; Ίσως και 55-60 δισ. βαρέλια με μια αξία των $ 3.85-$ 4.2 τρισ. Άρα αξίζει τον κόπο να ερευνήσουμε την Ελληνική ΑΟΖ και σε μεγαλύτερα βάθη όπου υπάρχουν ιζήματα του Μεσοζωϊκού Αιώνα.
Εικόνα 6. Λεκάνη του Ηρόδοτου με αλληλοεπικαθήμενα κοιτάσματα ( 6 παγίδες) αργού πετρελαίου σε ιζήματα του Μεσοζωϊκού Αιώνα
Η δεύτερη σημαντική γεωλογική εποχή αρχίζει πριν 20 περίπου εκατομμύρια χρόνια και οφείλεται στην αποκόλληση της Αραβικής πλάκας από την Αφρικανική Ήπειρο και την προσκόλληση της στην Ασιατική Ήπειρο κόβοντας την επικοινωνία που είχε ο Ωκεανός της Τιθύος τόσο με τον Ινδικό Ωκεανό όσο και με τον Ατλαντικό. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην δημιουργία της Μεσογείου Θάλασσας, (εικόνα 7).
Εικόνα 7. Βόρεια μετακίνηση της Αφρικανικής Ηπείρου κατά τα μέσα του Μιοκαίνου και πριν την προσκόλληση της Αραβικής Πλάκας στην Ασιατική Ήπειρο και το κλείσιμο του διαύλου επικοινωνίας της Τιθύος με τον Ατλαντικό Ωκεανό, Scotese, 2000
Η χρονική αλληλουχία των γεωλογικών εξελίξεων από τότε που δημιουργήθηκε η Μεσόγειος, το λεγόμενο, Timing Events, ήταν αυτό που δημιούργησε τις ιδανικές συνθήκες για την γένεση και αποθήκευση του φυσικού αερίου στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και κατ’ επέκταση στην Ελληνοκυπριακή ΑΟΖ. Πρώτον, κατά τα μέσα του Μιοκαίνου, ήτοι μεταξύ 11 εκατ. και 6 εκατ. ετών, δημιουργήθηκαν στην Μεσόγειο οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που αποτέλεσαν της τεράστιες αποθήκες στις οποίες αργότερα εγκλωβίστηκε το φυσικό αέριο, (εικόνα 8). Κατά το Μεσσήνιο, τέλη του Μιοκαίνου, ήτοι πριν 6 εκατομμύρια χρόνια η Μεσόγειος αποξηράνθηκε για περίπου 1000000 χρόνια, δημιουργώντας κατά τόπους τεράστιες λιμνοθάλασσες και τάφρους όπου αναπτύχθηκαν τεράστιες ποσότητες υδροχαρών φυτών, (εικόνα 9).
Εικόνα 8. Ο κοραλλιογενής ύφαλος Ζορ στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ
Εικόνα 9. Παλαιολιμνοθάλασσες και παλαιοτάφροι όπου αναπτύχθηκαν τεράστιες ποσότητες υδροχαρών φυτών. Η αναερόβιος αποσύνθεσή τους δημιούργησε το βιογενές φυσικό αέριο το οποίο αποθηκεύτηκε στους κοραλλιογενείς υφάλους τύπου Ζορ.
Κατά την αναερόβιο αποσύνθεση αυτής της τεράστιας βιομάζας από τα μεθανοβακτήρια δημιουργήθηκαν αμύθητες ποσότητες βιογενούς φυσικού αερίου που αποθηκεύτηκαν στους ήδη προ-υπάρχοντες κοραλλιογενείς υφάλους. Όταν η Μεσόγειος αποξηράνθηκε τελείως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι καλύφθηκαν/σφραγίστηκαν αρχικά με γύψο και κατόπιν με χλωριούχο νάτριο, (εικόνα 10).
Έτσι το φυσικό αέριο παρέμεινε μέχρι σήμερα εγκλωβισμένο στους κοραλλιογενείς υφάλους. Αυτοί οι ύφαλοι που έχουν στοχοποιηθεί από την ΕΔΕΥ, (εικόνα 11), περιμένουν τώρα την εκμετάλλευση του βιογενούς φυσικού αερίου όπως ακριβώς το Ζορ στην Αίγυπτο, (εικόνα 12), και το κοίτασμα της Καλυψώς στην Κύπρο.
Εικόνα 10. Κατανομή των διαφόρων τύπων αλάτων (εβαποριτών) όταν αποξηράνθηκε τελείως η Μεσόγειος. Τοποθεσίες γεωτρήσεων που έγιναν από ωκεανογραφικά σκάφη κατά την διάρκεια των ερευνητικών προγραμμάτων DSDP-ODP. Επίσης εμφανείς είναι και οι τοποθεσίες των ανοξικών παλαιολιμνών που βρίσκονται στις κορυφές της Μεσογειακής Ράχης οι οποίες δημιούργησαν το βιογενές φυσικό αέριο.
Συμπερασματικά, οι γεωλογικές εξελίξεις δια μέσου των γεωλογικών αιώνων ευνόησαν πάρα πολύ την δημιουργία υδρογονανθράκων στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου ιδιαίτερα όμως στην παράκτιο νότια Κρήτη.
Εικόνα 11. Δεκαέξι κοραλλιογενείς ύφαλοι τύπου Ζορ κάτω από την Κρήτη με αποθέματα φυσικού αερίου που κυμαίνονται, ο κάθε ένας, από 3 τρις κυβικά πόδια (ισοδύναμα με 547 εκατ. βαρέλια πετρελαίου) έως 30 τρις κυβικά πόδια (ισοδύναμα με 5.47 δις εκατ. βαρέλια πετρελαίου).
Εικόνα 12. Το κοίτασμα Ζορ σε τρισδιάστατη απεικόνιση με απόθεμα 30 τρις κυβικά πόδια ( ενεργειακό ισοδύναμο 5.47 δις βαρέλια αργού πετρελαίου που αντιστοιχούν σε 36 ισοδύναμα κοιτάσματα Πρίνου).
Έχουμε υδρίτες στον πυθμένα της θάλασσας, αμέσως βαθύτερα βιογενές φυσικό αέριο, και ποιο βαθειά πυρολιτικό φυσικό αέριο, υγρούς αέριους υδρογονάνθρακες και ακόμα βαθύτερα αργό πετρέλαιο, (εικόνα 13).
Εικόνα 13. Η αλληλουχία των διαφόρων τύπων υδρογονανθράκων που θα πρέπει να υπάρχουν σε συνάρτηση με το βάθος των πετρωμάτων που απαντώνται νότια της Κρήτης
Μόλις προ 2 ετών συνειδητοποιήσαμε το μέγεθος των αποθεμάτων του βιογενούς φυσικού αερίου. Δεν έχουμε όμως καταλάβει τι τεράστιο πλούτο έχουμε ακόμα ποιο βαθειά. Αν όλα αυτά συνεκτιμηθούν τότε και μόνο τότε θα καταλάβουμε την δύναμη της Ελλάδας. Οικονομία, γεωπολιτική θέση, εξωτερική πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον ενεργειακό μας πλούτο.
Πηγή: slpress.gr
