Οι εξελίξεις στα ενεργειακά δρώμενα της χώρας τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα. Ας κάνουμε ένα στιγμιαίο πάγωμα της εικόνας για να δούμε σε ποιo σημείο βρισκόμαστε. Αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες εγκατάστασης ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών σε διάφορες περιοχές της χώρας. Οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν στην αποψίλωση των ελληνικών βουνών χάριν των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Σύμφωνα με την άποψη των ακτιβιστών πρέπει με κάθε τρόπο όσοι διαφωνούμε με αυτές τις δραστηριότητες που καταστρέφουν τη φύση, τα βουνά, το ζωικό βασίλειο, να αντιδράσουμε και να πούμε ένα μεγάλο όχι σε αυτές τις επενδύσεις, που στην ουσία δεν προσφέρουν και τίποτα. Θα καταστρέψουν ανεπανόρθωτα βιοτόπους και αρχέγονα μέρη, απλά για να κερδίσουν κάποιοι χρήματα που σε μερικές δεκαετίες θα είναι άχρηστα σιδερικά πάνω στα βουνά και θα μείνουν κατεστραμμένοι δρόμοι.
Οι θιασώτες των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είχαν από καιρό προειδοποιηθεί ότι οι ΑΠΕ αντιμετωπίζουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα Κοινωνικής Επιχειρησιακής Άδειας που αντιμετωπίζουν και οι υδρογονονάνθρακες. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο είχε προταθεί ένα ελάχιστο μορατόριουμ ώστε το παίγνιο να καταστεί win-win. Αντ’ αυτού, οι επιθέσεις του λόμπι των ΑΠΕ εναντίον της αξιοποίησης των ελληνικών υδρογονανθράκων –και λιγνιτών– συνέχισε απτόητο.
Την ίδια ακριβώς περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη μία οργανωμένη, ίσως, επιχείρηση γκρίζων ψυχολογικών τακτικών ή αλλιώς "μασάζ" της κοινής γνώμης, για το "καλλώπισμα" της πράσινης ενέργειας και το γκριζάρισμα των λιγνιτών. Η πράσινη ενέργεια είναι φθηνή, λέει ο πράσινος μύθος του Αισώπου.
Καταρχάς, φθηνό σε σχέση με τι; Με τη χρήση λιγνίτη; Αφού είναι γνωστό ότι το κόστος παραγωγής της ΔΕΗ έχει αυξηθεί τεχνηέντως εξαιτίας των προστίμων που υπέστη η δημόσια επιχείρηση από τις Βρυξέλλες ακριβώς επειδή χρησιμοποιεί ελληνικό λιγνίτη. Επίσης, πώς νοείται φθηνό ένα προϊόν όταν το πριμοδοτεί μέσω σκληρής έμμεσης και άμεσης φορολογίας ο καταναλωτής; Είναι μεγάλη υποκρισία να παρουσιάζεται ένα προϊόν ως φθηνότερο από κάποιο άλλο, όταν αυτό το προϊόν το διπλοπληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος.
"Παραγωγικό" μοντέλο με εισαγόμενη τεχνολογία
Αλήθεια, αφού είναι φθηνή η πράσινη ενέργεια, τότε γιατί δεν μηδενίζονται εντελώς οι έμμεσοι και άμεσοι πράσινοι φόροι; Θα μπορούσαν να επιβιώσουν στον ελεύθερο ανταγωνισμό οι εταιρείες ΑΠΕ χωρίς την πριμοδότησή τους από την τσέπη του Έλληνα καταναλωτή; Μάλλον όχι. Είναι μύθος λοιπόν η φθηνή πράσινη ενέργεια και όσοι το υποστηρίζουν αδικούν τους εαυτούς τους: ο Έλληνας καταναλωτής το αντιμετωπίζει αυτό καθημερινά στο πορτοφόλι του. It’s the money stupid.
Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο η κυβέρνηση και ορισμένοι φορείς χρησιμοποιούν την καραμέλα της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου ως πρόσχημα για τη μετάβαση στην πράσινη τεχνολογία. Δυστυχώς, η επίκληση αυτής της πραγματικής ανάγκης για αλλαγή παραγωγικού μοντέλου γίνεται με εντελώς λάθος τρόπο. Εξηγούμεθα. Το νέο αφήγημα της αποτυχημένης κυβερνητικής πολιτικής –στην οποία όμως συμφωνεί 100% σύσσωμη η ένοχη αντιπολίτευση– συσχετίζει την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μέσω της "πράσινης ανάπτυξης".
Θα ήταν ορθό, εάν αυτή η ανάπτυξη συνοδευόταν ταυτόχρονα από τη δημιουργία ελληνικής αλυσίδας υπεραξίας (value chain). Ποιά είναι π.χ. η ελληνική συμμετοχή στην αλυσίδα αξίας (από το ορυχείο στη μεταλλουργία, τη λειτουργία και την απεγκατάσταση) της τεχνολογίας των ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών; Καμία. Όλη η τεχνολογία είναι εισαγόμενη. Με λίγα λόγια, οι Έλληνες φορολογούμενοι πριμοδοτούν με σκληρούς έμμεσους και άμεσους φόρους την εισαγωγή ξένης τεχνολογίας (γερμανική και κινεζική) η οποία θα αντικατατήσει τον ελληνικό λιγνίτη ενώ ταυτόχρονα παρεμποδίζεται επί 10 χρόνια η αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων χάριν της εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου.
Πώς μπορεί να καταστεί αυτό το μοντέλο "παραγωγής" βιώσιμο; Ο ελληνικός λαός είναι ήδη πτωχευμένος. Αυτό όχι μόνο δεν αποτελεί δίκαιη ανάπτυξη, αλλά ούτε καν ανάπτυξη. Αποτελεί συνταγή αυτοκτονίας του ελληνικού λαού. Η Ελλάδα πληρώνει σήμερα τα σπασμένα της πολυετούς μονοκαλλιέργειας του τουρισμού και κάποιοι προσπαθούν να επιβάλουν, ως δήθεν αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, την πλήρη ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από το Βερολίνο, τη Μόσχα, και το Πεκίνο μέσω της μονοκαλλιέργειας των ΑΠΕ και του εισαγόμενου ρωσικού φυσικού αερίου. Τα μέσα παραγωγής, οι πρώτες ύλες και τα κέρδη από τις ΑΠΕ ελέγχονται αποκλειστικά από αυτούς τους τρεις παίκτες.
Πράσινος... δανεισμός και χρέος
Οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά δεν προέρχονται από το υπερπέραν, αλλά κατασκευάζονται από ορυκτά για τα οποία ισχύουν τα εξής:
- Δεν είναι απεριόριστα. Κάποια στιγμή θα εκλείψουν. Συνεπώς ο ισχυρισμός ότι οι ΑΠΕ είναι ανανεώσιμες (ενώ τα ορυκτά καύσιμα δεν είναι) είναι ψευδής/αναληθής (με τη μαθηματική λογική).
- Οι εξορύξεις αυτών των ορυκτών προκαλούν σοβαρότατες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την κοινωνία και σε ορισμένες εθνικές οικονομίες.
- Υπάρχει μεγάλη ασάφεια και πολλά κενά όσο αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ΑΠΕ στο συνολικό κύκλο ζωής τους (Life Cycle Assessment-LCA) λόγω των ορυκτών που περιέχουν. Για παράδειγμα, γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές τις ιδιωτικές μελέτες LCA των εταιρειών που προμηθεύουν τις εταιρείες κατασκευής ΑΠΕ με κατεργασμένα κρίσιμα ορυκτά;
Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτών των ιδιωτικών μελετών; Ποιο είναι το ισοζύγιο περιβαλλοντικού κόστους-οφέλους αυτών κρίσιμων ορυκτών που χρησιμοποιούνται στις ανεμογεννήτριες και στα φωτοβολταϊκά; Αν μία εταιρεία-προμηθευτής κατεργασμένων κρίσιμων ορυκτών διαπίστωνε από τις μελέτες LCA ότι το συνολικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο είναι αρνητικό, θα το δημοσίευαν ή αυτό θα κρατούταν καλά κρυμένο μυστικό ως Άγιο Δισκοπότηρο; Υπάρχει διαφάνεια σε αυτά τα δεδομένα;
Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούν ορισμένες παρατηρήσεις σχετικές με την πρόσφατη ομιλία του Προέδρου του ΣΕΒ. Ο Πρόεδρος του ΣΕΒ ανέφερε: «Υπάρχουν κλάδοι στους οποίους έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα ως χώρα και τους οποίους μπορούμε να αναπτύξουμε. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω τα μέταλλα, τα τρόφιμα, τη φαρμακευτική βιομηχανία, την πράσινη ενέργεια, τον ορυκτό πλούτο, τη ναυτιλία, ορισμένους τομείς της υψηλής τεχνολογίας».
Ποια είναι η μεταποίηση όσον αφορά την πράσινη ενέργεια; Η πρόσφατη πολιτική του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, η οποία αφορά στο "φύτεμα" ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών, δεν περιλαμβάνει συμμετοχή ελληνικών βιομηχανιών στην αλυσίδα αξίας τους. Ποια είναι, για παράδειγμα, τα ελληνικά ορυχεία από τα οποία θα προέλθουν οι πρώτες ύλες αυτών των ΑΠΕ; Τα ίδια ισχύουν και για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Μόνο για εισαγωγές πρόκειται, δηλαδή απώλεια συναλλάγματος και εξωτερικός δανεισμός, δηλαδή αύξηση του ελληνικού χρέους εις το διηνεκές.
Ας γίνουμε Πορτογαλία
Κανένα στρατηγικό σχέδιο για ανάπτυξη Made in Hellas τεχνολογίας ΑΠΕ δεν υφίσταται. Διαπιστώνουμε τι πρόκειται να συμβεί στον κάμπο της Λάρισας. Χιλιάδες στρέμματα καλιεργειών (δηλαδή πρωτογενούς παραγωγής) πρόκειται να αλλάξουν χρήση χάριν των φωτοβολταϊκών. Για ποια τρόφιμα μιλάμε λοιπόν; Από πού θα παραχθούν; Από ποιές καλλιέργειες;
Μία ανεμογεννήτρια των 3 MW απαιτεί 1200 τόνους τσιμέντου για την στερέωσή της. Αν αναλογισθεί κανείς το εύρος των ποσοτήτων που θα απαιτηθούν, μήπως τότε θα ομιλούμε για τσιμεντοποίηση της ελληνικής φύσης χάριν των ΑΠΕ; Επίσης, ας γίνει η υπενθύμιση ότι η φαρμακευτική βιομηχανία στηρίζεται στην πετροχημεία, δηλαδή στους υδρογονάνθρακες.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ χρησιμοποίησε ως παράδειγμα την περίπτωση της Πορτογαλίας. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε: «Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της υστέρησης, αλλά και το μέγεθος της ευκαιρίας, αρκεί να δούμε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης που μοιάζουν αρκετά με την Ελλάδα, όπως η Πορτογαλία. Η Πορτογαλία εξάγει βιομηχανικά προϊόντα αξίας 53 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα περίπου 30 δισ. ευρώ της χώρας μας. Λόγω αυτής της βιομηχανικής εξωστρέφειας, το 17% των εργαζομένων εργάζεται σε βιομηχανικές επιχειρήσεις, έναντι 9% στην Ελλάδα. Αντίστοιχα ωφελούνται και μεσαίου και μικρού μεγέθους επιχειρήσεις που συνεισφέρουν το 57% των εξαγωγών, έναντι 45% στην Ελλάδα».
Αφού ο Πρόεδρος του ΣΕΒ χρησιμοποίησε το παράδειγμα της Πορτογαλίας, ας εξετάσουμε τους 10 κορυφαίους τομείς εξαγωγών της Πορτογαλίας το 2019. Τρίτος εξαγωγικός κλάδος της Πορτογαλίας είναι τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου. Πέμπτος εξαγωγικός κλάδος της Πορτογαλίας είναι τα πλαστικά, δηλαδή η πετροχημεία (=υδρογονάνθρακες). Ας γίνουμε Πορτογαλία λοιπόν. Καμία αντίρρηση.
Πηγή: slpress.gr
