Ελλάδα και πιθανά αποθέματα Σπάνιων Γαιών… Θα αξιοποιήσουμε ότι έχουμε;

Πρόσφατα η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε την επένδυση $32 δισεκατομμυρίων σε 9 τεχνολογικά έργα (Saudi Arabia announces $6bn investments in steel complex, EV metals plant). Μεταξύ αυτών των έργων θα είναι και έργα εξόρυξης και κατεργασίας μετάλλων απαραίτητα για την ενεργειακή μετάβαση.

Η Σαουδική Αραβία ακολουθεί το παράδειγμα της Νορβηγίας η οποία χρησιμοποιεί τα χρήματα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια (Σπάνιες Γαίες και Υδρογονάνθρακες: Η Νορβηγία Δείχνει τον Δρόμο στην ΕΕ). Η Ελλάδα θα μπορούσε να πράξει το ίδιο. Η πρόταση για χρηματοδότηση Ελληνικής τεχνογνωσίας ΑΠΕ μέσω των χρημάτων που θα εισπράττει η Ελλάδα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της είχε κατατεθεί το 2018 (Σωτήρης Καμενόπουλος: Κινδυνεύουν οι επενδύσεις του ορυκτού μας πλούτου).

Η πρόταση επαναλήφθηκε το 2019 (Οικονομικές γέφυρες μεταξύ ΑΠΕ και υδρογονανθράκων). Όπως επίσης, υπάρχει ακόμη κατατεθειμένη από το 2015 η πρόταση για ενίσχυση της Εθνικής μας Άμυνας μέσω των χρημάτων από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων μας (Ορυκτοί Πόροι και Εθνική Άμυνα: Μια πρόταση 50 χρόνων…).   

Και κάτι ακόμη για το προαναφερόμενο άρθρο το οποίο αναφέρεται στη Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με το Σαουδάραβα Υπουργό Βιομηχανίας και Ορυκτών Πόρων: «Αυτές οι στοχευμένες επενδύσεις αντιπροσωπεύουν μια σημαντική προκαταβολή στις προσπάθειές μας να προχωρήσουμε πέρα από την εξερεύνηση και την εξόρυξη και στη δημιουργία ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας, κεντρική εστίαση της συνολικής μας στρατηγικής εξόρυξης».

Εφιστώ ιδιαιτέρως την προσοχή στη φράση του Σαουδάραβα Υπουργού για την αλυσίδα αξίας» (στο αγγλικό κείμενο: value chain). Ο όρος αυτός πρωτοεμφανίσθηκε στην Ευρώπη το 2017 με αφορμή την τότε επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Μακρόν στην Αθήνα. Τότε, ο γράφων, πρότεινε μεταξύ άλλων τα εξής:

«Εάν η Ελλάδα πραγματικά θέλει να αξιοποιήσει με βέλτιστο τρόπο και με όρους βιώσιμης ανάπτυξης τα πιθανά αποθέματα Σπάνιων Γαιών που ίσως διαθέτει θα πρέπει να στραφεί προς αναζήτηση κατάλληλων συνεργειών με σημαντικούς εταίρους, όπως πχ. η Γαλλία. Η αναζήτηση συνεργειών (1+1=3) και η δημιουργία συνεταιρισμών μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ ώστε να δημιουργηθεί αλυσίδα παραγόμενης υπεραξίας (value chain) καθετοποιημένης παραγωγής, κατεργασίας, πώλησης/διακίνησης προϊόντων υψηλής τεχνολογίας με πρώτη ύλη τις ΣΓ είναι αναγκαία συνθήκη για δημιουργία θέσεων εργασίας σε τομείς υψηλής τεχνολογίας. Οι τελικοί χρήστες αυτών των προϊόντων (πχ. μεγάλες πολυεθνικές υψηλής τεχνολογίας) θα μπορούσαν και αυτές να συμμετέχουν σε αυτήν την συνεταιριστική αλυσίδα (value chain)» Επίσκεψη κ. Μακρόν στην Αθήνα και Σπάνιες Γαίες (Terre Rare).

Έκτοτε, ο όρος value chain υιοθετήθηκε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως υιοθετήθηκε και η πρόταση του γράφοντα για δημιουργία συνεταιρισμού κρίσιμων ορυκτών. Απομένει να υιοθετηθεί επισήμως και η συνεργασία μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα. Οι σχετικές διαδικασίες έχουν ξεκινήσει ήδη μέσω του «EU-US Trade and Technology Council (TTC)» η επόμενη συνεδρία του οποίου θα πραγματοποιηθεί στα μέσα Μαΐου στο Παρίσι. Κάλλιο αργά παρά ποτέ.

Ας κλείσει το άρθρο με ένα πικάντικο κουίζ για δυνατούς λύτες. Πρόσφατα οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την ανανέωση της λίστας των κρίσιμων για την Εθνική τους Ασφάλεια ορυκτών (U.S. Geological Survey Releases 2022 List of Critical Minerals U.S. Geological Survey). Η νέα λίστα περιέχει 15 περισσότερα ορυκτά σε σύγκριση με την πρώτη λίστα κρίσιμων ορυκτών των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε το 2018. Μεγάλο μέρος της αύξησης στη νέα λίστα είναι αποτέλεσμα του διαχωρισμού των σπάνιων γαιών σε μεμονωμένες καταχωρίσεις αντί της συμπερίληψής τους ως «ομάδας ορυκτών». Η ανανέωση της συγκεκριμένης λίστας έχει «άρωμα Ελληνικό». Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε «Ελληνική» επιχειρηματολογία. Δεν θα εκπλαγώ αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβεί σύντομα σε παρόμοια ανανέωση της λίστας των κρίσιμων ορυκτών της ΕΕ (χωρίς να γνωρίζει φυσικά τα κρίσιμα παρασκήνια και τους λόγους τους οποίους οδήγησαν σε αυτό).

Πηγή: energia.gr, defence-point.gr