Από τη στιγμή που μία γεωγραφική περιοχή αποκτά την ιδιότητα της εν δυνάμει πλουτοπαραγωγικής περιοχής, τότε, αυτόματα η περιοχή αυτή τείνει να μετατραπεί σε εστία διεκδικήσεων και ίσως συγκρούσεων (resource wars). Αυτή είναι ίσως η κατάρα των πλουτοπαραγωγκών πηγών (resource curse). Όταν στις πλούσιες πλουτοπαραγωγικές περιοχές υφίσταται διαφθορά, πελατειακό κράτος και έλλειψη ισχυρών θεσμών, τότε αυτή η κατάρα παίρνει καταστροφικές διαστάσεις. Αυτό το παίγνιο βλέπουμε να εξελίσσεται από τη νότια Σινική θάλασσα, έως το Ιράκ, και μέχρι τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αυτό το ενεργειακό τόξο αποτελεί τεράστια πρόκληση για τον πλανήτη. Μία πρόκληση που αντιμετωπίζουμε ως ανθρωπότητα ίσως μία φορά στα 100 χρόνια... Τα γεωπολιτικά παίγνια που παίζονται σε αυτό το τόξο δεν είναι απολύτως ξεκομμένα και άσχετα μεταξύ τους: ίσως αλληλοσυνδέονται ή/και προσομοιάζουν μεταξύ τους..

Το διακύβευμα στη Σινική θάλασσα είναι κυρίως τρεις (3) συγκεκριμένες πλουτοπαραγωγικές πηγές, ήτοι: οι υδρογονάνθρακες (μαζί με την "ενεργειακή" ναυσιπλοοία), οι σπάνιες γαίες και η αλιεία. Το 2010 ξεκίνησε η κρίση μεταξύ της Ιαπωνίας και της Κίνας σχετική με το καθεστώς των νήσων Senkaku. Σε εκείνη την κρίση αναδείχθηκε το γεωπολιτικό βάρος των σπάνιων γαιών: η Κίνα διέκοψε εκβιαστικά την προμήθεια των σπάνιων γαιών προς την Ιαπωνία ως αντίβαρο στη διεκδίκηση κάποιων "άχρηστων" βραχονησίδων στη μέση του πουθενά (σας θυμίζει κάτι αυτό;). Στη νότια Σινική θάλασσα εξελίσσεται ένα γεωπολιτικό παίγνιο ανάλογο, αν όχι παρόμοιο, με το παίγνιο της νοτιοανατολικής Μεσογείου και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή των Ιμίων. Στη νότια Σινική θάλασσα η Κίνα διεκδικεί βραχονησίδες και υφάλους (νήσοι Senkaku, Spartly islands κλπ.) για να εκμεταλλευθεί τις ΑΟΖ τους. Σε αυτή την περίπτωση οι όμορες χώρες αντέδρασαν (με αποκορύφωμα τη νίκη των Φιλιππίνων έναντι της Κίνας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης) και συνεχίζουν να αντιδρούν με τη δημιουργία δυαδικών ή τριαδικών συμμαχικών διπλωματικών σχέσεων και αντίστοιχων στρατιωτικών ασκήσεων (και όχι μόνο: ακόμη και σε επίπεδο ακτοφυλακών...) εναντίον της Κίνας. 

Στην περίπτωση της Μεσογείου το ρόλο της Κίνας θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος πως τον παίζει η Τουρκία. Η Τουρκία μέσω του δόγματος του αναθεωρητισμού (αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) προσπαθεί να μετατραπεί σε "Κίνα" της Μεσογείου. Μία από τις ομοιότητες των δύο παιγνίων είναι πως η Κίνα στη Σινική θάλασσα προσπαθεί να μετατραπεί σε ηγεμόνα της περιοχής: αυτό καταλογίζουν στην Κίνα τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη (stakeholders) πέριξ της Σινικής θάλασσας. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να πετύχει η Τουρκία στη νοτιοανατολική Μεσόγειο: να καταστεί ο ηγεμόνας της περιοχής. Δηλαδή, παρουσιάζεται μία αντίστοιχη συμπεριφορά με την Τουρκία η οποία προσπαθεί μέσω του δόγματος αναθεωρητισμού να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να καταστεί ο ηγεμόνας της Ανατολικής Μεσογείου. Στο σημείο αυτό, ας υπενθυμίσουμε πως κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας τα κράτη της Ελλάδος και του Ισραήλ δεν υφίστανται...Δεδομένου του γεγονότος πως οι "επεκτατικές" βλέψεις του κ. Ερντογάν φτάνουν μέχρι την Αφρική (πρόσφατα ο κ. Ερντογάν επισκέφθηκε και πάλι διάφορες Αφρικανικές χώρες), τότε οι ηγεμονικές βλέψεις της Τουρκίας ίσως ξεπερνά τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. 

Από στρατηγικής άποψης, εάν η συμπεριφορά της Κίνας στη Σινική θάλασσα θεωρείται καταδικαστέα από τα εμπλεκόμενα μέρη (stakeholders), τότε αυτομάτως θα πρέπει να θεωρηθεί καταδικαστέα και η στάση της Τουρκίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Αντιστοίχως, εάν η στάση της Τουρκίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο θεωρείται αποδεκτή από τα εμπλεκόμενα μέρη (stakeholders) τότε και η στάση της Κίνας στη Σινική θάλασσα θα πρέπει να θεωρηθεί αποδεκτή. 

Το διακύβευμα στο παίγνιο του νεοθωμανισμού είναι οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και πιο συγκεκριμένα η πιθανή παρουσία υδρογονανθράκων. Σήμερα, μετά από 100 χρόνια από τη μυστική "ενεργειακή" συμφωνία Sykes-Picot (η οποία αποτέλεσε την ταφόλακα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και ταυτόχρονα τη δημιουργία διάφορων σημερινών ενεργειακών επιχειρηματικών κολοσσών) και τις Συνθήκες Λωζάννης και Σεβρών, διαφαίνεται πως η περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου αποκτά ενεργειακό ενδιαφέρον. Δύο κρίσιμοι παράγοντες στη σχετική γεωπολιτική συνάρτηση είναι το παγκόσμιο (αλλά και το τουρκικό) δημογραφικό, και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που επιτρέπουν την εκμετάλλευση κοιτασμάτων τα οποία υπήρχαν αλλά δεν μπορούσαν μέχρι πρότινος να αξιοποιηθούν λόγω της θέσης τους (ultra deep waters) λόγω της έλλειψης σχετικής τεχνολογίας. 

Το ερώτημα είναι: διαθέτουμε ικανό πολιτικό στελεχικό προσωπικό το οποίο να σκέφτεται με τη Μεγάλη (ενεργειακή) Εικόνα στο μυαλό του; Να σκέφτεται με ενεργειακούς όρους και αντιλήψεις "ενεργειακής ισχύος" (energy power) και όχι με τη νοοτροπία κοινοτάρχη της δεκαετίας του 1950 προσκολλημένο στις ιδεοληψίες του; Αν όχι, τότε μπλέξαμε άσχημα…

ΥΓ. Το παρόν άρθρο είναι ίσως από τα τελευταία τα οποία υπογράφω ως "υποψήφιος" διδάκτωρ...

Πηγή: Capital