Τά εἶδα, τά βίωσα. Εἰσέπραξα τόν παλμό τοῦ πλήθους καί τό πάθος τῶν Ἑλλήνων πού ἤθελαν νά ἀγκαλιάσουν τήν Ἑλλάδα, νά ζεσταθοῦν μέ τήν αὔρα της, νά κρατηθοῦν ἀπό τίς ἀντοχές της. Τό Ἀβέρωφ παίρνει σάρκα καί ὀστᾶ Ἑλλάδας, μιά μορφή φυλαχτοῦ καί ὀνείρου, μιά πνοή ἀλύτρωτης ἐλπίδας καί ὑπερηφάνειας. Δεκάδες χιλιάδες εἶναι οἱ Βορειοελλαδίτες πού περιμένουν νά πισωπλατήσουν τόν φόβο ἀπ τούς καιρούς ἀνεβαίνοντας στό θωρηκτό τῆς νίκης, νά στερεώσουν τό θάρρος τους πατώντας στό κατάστρωμά του, νά ἀναγεννηθοῦν ἐνθυλακώνοντας τήν ἱστορία του.

Ι. ΘΩΡΗΚΤΟ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ»
ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΠΟΥ ΕΝΩΝΕΙ ΠΝΟΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΕΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ*
τῆς κ. Πολυξένης Χούση, διευθύντριας Σύνταξης τοῦ περιοδικοῦ «Ναυτική Ἑλλάς» Θωρηκτό «Γ. ΑΒΕΡΩΦ», Θεσσαλονίκη, Ὀκτώβριος 2017.

Τά εἶδα, τά βίωσα. Εἰσέπραξα τόν παλμό τοῦ πλήθους καί τό πάθος τῶν Ἑλλήνων πού ἤθελαν νά ἀγκαλιάσουν τήν Ἑλλάδα, νά ζεσταθοῦν μέ τήν αὔρα της, νά κρατηθοῦν ἀπό τίς ἀντοχές της.

Τό Ἀβέρωφ παίρνει σάρκα καί ὀστᾶ Ἑλλάδας, μιά μορφή φυλαχτοῦ καί ὀνείρου, μιά πνοή ἀλύτρωτης ἐλπίδας καί ὑπερηφάνειας.

Δεκάδες χιλιάδες εἶναι οἱ Βορειοελλαδίτες πού περιμένουν νά πισωπλατήσουν τόν φόβο ἀπ τούς καιρούς ἀνεβαίνοντας στό θωρηκτό τῆς νίκης, νά στερεώσουν τό θάρρος τους πατώντας στό κατάστρωμά του, νά ἀναγεννηθοῦν ἐνθυλακώνοντας τήν ἱστορία του.

Κυριακή 21 Ὀκτωβρίου 2017. Δέκα ἡμέρες ἀφ ὅτου ἄνοιξε τό ἐπισκεπτήριο στό Ἀβέρωφ. Ἡ ὥρα εἶναι ὀκτώ καί μισή τό πρωΐ, τό ἐπισκεπτήριο ἀρχίζει στίς ἐννέα καί ὁ ἀριθμός τῶν ἀνθρώπων πού περιμένουν ν ἀνέβουν στό πλοῖο ἀγγίζει τούς ἐννιακόσιους. Συνολικά 4.440 ἄνθρωποι καταφέρνουν νά ἐπιβιβασθοῦν τήν ἡμέρα αὐτή, χωρίς ὡστόσο νά καταστεῖ δυνατή ἡ ἐπιβίβαση γιά ὅλους ὅσοι περιμένουν. Ἕνα μήνα τώρα παραμονῆς τοῦ Ἀβέρωφ στή Θεσσαλονίκη καί οἱ ἐπισκέπτες ἄγγιξαν τόν ἀριθμό τῶν 80.000, ὅταν στό Φάληρο, μόνιμο χῶρο ἐλλιμενισμοῦ τοῦ πλοίου, ἐτησίως ὁ ἀριθμός αὐτός φθάνει τίς 60.000.

Κάθε ἡμέρα περισσεύει ἡ λαχτάρα καί ἡ ζέση τῶν ἀνθρώπων νά «ταξιδέψουν» μέ τό Ἀβέρωφ. Κάθε ἡμέρα καί ὁ λαϊκός ξεσηκωτικός παλμός δυναμώνει.

Τά βλέμματα ὑγραίνονται ἀπό χαρά καί συγκίνηση. Μιά περιρρέουσα ἄνοιξη ἐθνικοκοινωνικῆς ὁμοψυχίας καί ἠθικῆς ἀνάτασης σκορπᾶ ἐνθουσιασμό.

Ἐπί τοῦ πλοίου

Ἡ ὑπερήλικη γυναίκα πού μόλις πατάει τό κατάστρωμα τοῦ Ἀβέρωφ γονατίζει καί τό φιλᾶ, ὁ ἀπόμαχος ἡλικιωμένος πού τρέχει στό κοντάρι τῆς σημαίας καί ἀγκαλιάζοντάς το ξεσπάει σέ λυγμούς, ὁ ταξίαρχος τοῦ στρατοῦ Ξηρᾶς, ἔνστολος, πού μέ σκυμμένο τό κεφάλι καί κατεβαίνοντας τήν κλίμακα τοῦ πλοίου κάνει τόν σταυρό του, ὅπως καί ἄλλοι πού ἀποχωρώντας σταυροκοπιοῦνται, οἱ ὁμάδες ἀπό μαθητές πού τραγουδᾶνε τό «Μακεδονία ἡ ξακουστή», ἡ ὁμάδα ἀπό νέους τῆς Κρήτης πού ἐπιδίδεται σέ ἕναν πολεμικό χορό στόν προβλήτα τοῦ πλοίου, ὁ ὀγδοντάχρονος πού προσφέρει κλαίγοντας μία χρυσή λίρα τοῦ 1900 γιά τήν ἐπισκευή τοῦ Ἀβέρωφ εἰς μνήμην τοῦ πατέρα του, ὁ ὁποῖος ὑπηρέτησε ναύτης σέ αὐτό, ὁ ἀνάπηρος στό καροτσάκι πού μέ τή βοήθεια ἀνδρῶν τοῦ πληρώματος ἀνεβαίνει στό καράβι καί δέν μπορεῖ νά συγκρατήσει τά δάκρυά του, ἡ γυναίκα μέ τό λευκό μπαστουνάκι (τυφλή) πού ἔχει κατέβει στό δεύτερο ὑπόστρωμα τοῦ πλοίου καί ρωτᾶ τόν ξεναγό-ναύτη ἄν μπορεῖ νά ἀγγίξει κάποιο ἀντικείμενο πού ἐκεῖνος περιγράφει γιά νά κατανοήσει τήν περιγραφή του, τό 5χρονο ἀγοράκι πού ρωτᾶ τόν πατέρα του «ἄν αὐτό τό πλοῖο πολέμησε» καί τοῦ ζητᾶ νά τό σηκώσει στά χέρια γιά νά ἀγγίξει τό πυροβόλο τοῦ Ἀβέρωφ, ὁ καθηγητής καί κοσμήτορας τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν τοῦ Α.Π.Θ. κ. Ξενοφῶν Σαχίνης πού δέν μπορεῖ νά κρύψει τά δάκρυά του, τή στιγμή κατά τήν ὁποία προσφέρει στόν Κυβερνήτη τοῦ πλοίου ἀρχιπλοίαρχο Σ. Χαραλαμπόπουλο ΠΝ, ἕναν ξυλόγλυπτο πίνακα μέ τό Ἀβέρωφ, πού ὁ ἴδιος φιλοτέχνησε μέ τήν ἔλευση τοῦ πλοίου στή Θεσσαλονίκη, ὁ παραολυμπιονίκης Ἀντώνης Τσαπατάκης πού μέ τή δάδα τῆς λαμπαδηδρομίας τῶν χειμερινῶν Ὀλυμπιακῶν τοῦ 2018, «πυρσώνει» τό πυροβόλο τοῦ Ἀβέρωφ, ἀκουμπώντας αὐτή στήν κάνη του, εἶναι μερικές ἀπό τίς εἰκόνες, πού διαπερνοῦν τίς αἰσθήσεις καί προκαλοῦν τήν ψυχή ν ἀναρριγήσει.

Πιό ἐκεῖ, ἕνας ἀνθυποπλοίαρχος τοῦ Ἐμπορικοῦ Ναυτικοῦ, πού ἦρθε ἀπό τή Λῆμνο, ὅπου ὑπηρετεῖ τή θητεία του στό Πολεμικό Ναυτικό, ἀποκλειστικά γιά νά δεῖ τό Ἀβέρωφ, ἀναζητᾶ τόν Κυβερνήτη.
Τόν βρίσκει: «Κύριε Κυβερνήτα, θέλω νά ἐπιβαίνω στό πλοῖο κατά τήν ἐπιστροφή του στό Φάληρο. Θέλω πολύ ἐπίσης νά μείνω μόνιμος στό Πολεμικό Ναυτικό, ἀλλά ἀποκλείομαι, μόλις γιά ἕξι μῆνες, λόγῳ ὁρίου ἡλικίας. Ἄν γινόταν κάτι κύριε Κυβερνήτα... Ἀφήνω τίς 4.000 εὐρώ πού παίρνω στά καράβια, γιά νά ὑπηρετήσω τή Σημαία μας». Ὁ Κυβερνήτης τοῦ σφίγγει τό χέρι καί τόν ἀγκαλιάζει.

Στιγμές καί σκηνές μιᾶς ὡραίας Ἑλλάδας, μιᾶς ζεστῆς κοινωνίας, ὅπου ἕνα κράμα ἀξιῶν καί ἰδανικῶν, χαλυβδώνει τόν ἄνθρωπο νά ἀντιστέκεται στήν εὐτέλεια καί στό γκρέμισμα τῶν κοινωνικῶν ἰσορροπιῶν.

Λυτρωτικό κράτημα

Ἡ παρουσία τοῦ Ἀβέρωφ στή Θεσσαλονίκη μοιάζει νά κινητοποίησε ἠθικά ἀνακλαστικά τῆς κοινωνίας, γνωρίζοντας στούς νεώτερους καί ἐνισχύοντας στούς παλαιότερους τήν Ἐθνική αὐτογνωσία. Ποιοί εἴμαστε ὡς λαός καί κοινωνία, ποῦ εἴμαστε καί ποῦ θέλουμε νά πᾶμε; Μέσα ἀπό τήν ἀφύπνιση τῆς Ἐθνικῆς συνείδησης πού προκαλεῖ τό ζωντανό αὐτό κειμήλιο, ἔμφορτο δόξας καί ἀξιοσύνης, ξεπροβάλλει τό χρέος ὡς δρομολογημένη πορεία, ἡ πίστη στήν ἐλευθερία ὡς ὑπέρτατο ἀγαθό, ἡ πίστη στόν Θεό ὡς ἀντιρρόπηση στήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία, ἡ διαφύλαξη μιᾶς ἀδούλωτης πατρίδας ὡς καταφύγιο καί καταφυγή τῶν ἀνθρωπίνων κοινωνιῶν, συστατικά, πού ὁριοθετοῦν ἤ καί συγκροτοῦν κατά τό πλεῖστον ὑπαρξιακή θέση μέ προσανατολισμό καί στόχευση, μέ ἀσφάλεια καί δύναμη, ἐπιτρέποντας τήν ἐλπίδα καί τό ὄνειρο.

Ἔτσι λοιπόν, τό Ἀβέρωφ λειτουργεῖ ὡς λυτρωτικό κράτημα σέ μιά κοινωνία, πού ἀναζητᾶ ἀπεγνωσμένα τήν αἰσιοδοξία, τή σιγουριά καί τή δύναμή της.

«Πᾶμε Ἀβέρωφ»

Κοινωνικό φαινόμενο πού ἀνατρέπει τήν «κανονικότητα τοῦ γκρίζου» τῶν καιρῶν μας, θά μποροῦσε νά χαρακτηρισθεῖ αὐτή ἡ λαϊκή λαχτάρα γιά τό Ἀβέρωφ στή Θεσσαλονίκη. Ἀκόμη καί τό βράδυ, ὅταν τά κιγκλιδώματα φράζουν τήν εἴσοδο τοῦ πλοίου, ὁ κόσμος καί εἰδικά ὁ νεαρόκοσμος μέ τό σύνθημα «Πᾶμε Ἀβέρωφ» συγκεντρώνεται γύρω ἀπό αὐτά, καί παραμένει γιά ὧρες σέ ἀπόσταση ἀναπνοῆς ἀπό τό πλοῖο, ὡς νά δηλώνει τό «παρών» του σέ μιά «εὐλαβική περιφρούρησή» του.
Τί εἰκόνες ἐθνικῆς ὡραιότητας, τί ἀναγεννητικά συναισθήματα ὁμοψυχίας καί κοινωνικῆς συνοδοιπορίας!

«Μέγα τό τῆς θαλάσσης κράτος»

Τό Πολεμικό Ναυτικό κατορθώνει, μέ ἕνα πλοῖο-σύμβολο 106 ἐτῶν, νά ἐμφυσήσει ἐλευθερία καί ὀμορφιά, ἀπελευθερώνοντας καταπιεσμένες συνειδήσεις ἀπό τούς ἄπνοους κοινωνικά καί ἀφυδατωμένους ἐθνικά καιρούς μας, σέ μιά νικηφόρα ἀντιπαράθεση μέ τίς ὅποιες μηδενιστικές ἀντιλήψεις. Τό «μέγα τό τῆς θαλάσσης κράτος» ὑπογράφει τό εὔστοχο καί ἐπιτυχές αὐτό ἐγχείρημα, τῆς παρουσίας τοῦ θωρηκτοῦ Ἀβέρωφ, μετά ἀπό 72 χρόνια στή Θεσσαλονίκη, ἐπιτυγχάνοντας ἔτσι, στήν ἐμβέλεια τῆς τοπικῆς κοινωνίας καί ὄχι μόνο:

Ἡ ἱστορία νά εἶναι παρούσα, τό Ἔθνος σέ ἀφύπνιση, ἡ κοινωνία σέ ἀνάταση καί ὅλα αὐτά στοιχισμένα πίσω καί γύρω ἀπό ἕνα πλοῖο. Τό θωρηκτό «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ». Τό πλοῖο πού ἑνώνει πνοές καί συνθέτει δυνάμεις. Εἴθε ἀδιασάλευτα ἡ πορεία του νά κρατᾶ ἀρραγή τήν κοινωνική καί ἐθνική ἑνότητα, καί νά ὁρίζει ἐσαεί τή ρότα μιᾶς ἀναγεννητικῆς ὁρμῆς!

ΙΙ.

«ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟ ΚΑΝΟΥΜΕ ΘΑΥΜΑΤΑ»

Ἀπόσπασμα συνεντεύξεως τοῦ Κυβερνήτη τοῦ «Γ. Ἀβέρωφ» Ἀρχιπλοιάρχου Π.Ν. κ. Σ. Χαραλαμπόπουλου

Ἄριστος ἐκφραστής τοῦ πνεύματος τοῦ «Γ. Ἀβέρωφ», τοῦ πλοίου-θρύλος, ὁ κυβερνήτης του κ. Σωτήριος Χαραλαμπόπουλος, Ἀρχιπλοίαρχος ΠΝ (τό ἀντίστοιχο τοῦ Ταξιάρχου στόν Στρατό Ξηρᾶς).

Νά τί λέγει σέ συνέντευξή του στήν κ. Ντέπυ Χιωτοπούλου στήν ἐφημ. Ἔθνος (Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 2017):

«Κατά τήν ἐπίσκεψή σας στό θωρηκτό θά διαπιστώσετε τή δυνατή συνύπαρξη τοῦ θρησκευτικοῦ στοιχείου μέ τό ἡρωϊκό. Αὐτό πού βλέπει πρῶτα κανείς στό πλοῖο εἶναι τό ἐκκλησάκι τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὅπου οἱ Ἰταλοί τό εἶχαν πυριτοθήκη. Ἐμεῖς τό κάναμε ἐκκλησάκι καί πάντοτε ὑπηρετοῦσε στρατιωτικός ἱερέας, ὁ ὁποῖος εἶχε συμβολικό καί ἰδιαίτερο ρόλο. Εκτός ἀπό τή Λειτουργία, ἐμψύχωνε τό πλήρωμα, στά μηχανοστάσια καί σέ ἄλλους χώρους, μέ θερμοκρασίες πάνω ἀπό 50-55 βαθμούς στό λεβητοστάσιο. Καί ὅταν τό πλοῖο ἔπιανε σέ κάποιο λιμάνι, μάζευε τούς ναῦτες, πού οἱ περισσότεροι ἦταν ἀγράμματοι, καί τούς μάθαινε ἀνάγνωση καί γραφή».

Ὑπάρχουν πολλά θρησκευτικά ἀντικείμενα, ὅπως ὁ κουβάς μέ τό θαῦμα καί τήν ἀποτύπωση τοῦ Ἁγίου Νικολάου, καθώς καί ὁ σταυρός πού φτιάχτηκε ἀπό τούς μηχανικούς τοῦ πλοίου τή Μεγάλη Πέμπτη τοῦ 1941. «Τό πλοῖο βαδίζει ἔχοντας τό θρησκευτικό παράλληλα μέ τό ἡρωϊκό. Τό πλοῖο εἶναι ζωντανό καί τά μηνύματα πού μεταφέρει εἶναι ὅτι μέ τήν ἀγάπη στήν πατρίδα καί τήν πίστη στόν Θεό κάνουμε θαύματα. Οἱ ἄνθρωποι πού ἦταν μέσα ἦταν ἥρωες, ἀγαποῦσαν τήν πατρίδα τους, πίστευαν καί στόν Θεό» ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὁ κ. Χαραλαμπόπουλος.

ΙΙΙ.
«ΕΔΩ ΠΟΥ ΑΚΟΥΜΠΑΕΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΒΛΗΜΑ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΣΕΙ»
(Ναύαχος Παῦλος Κουντουριώτης)

Ρεπορτάζ γιά τό πλοῖο-θρύλος ἔχει καί τό περιοδικό Metrosport. Στό History Metropoplus τῆς 14 Νοεμβρίου 2017, σ. 23, διαβάζουμε:

Εἶναι καθοριστικές, ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, οἱ Ναυμαχίες τῆς Ἕλλης καί τῆς Λήμνου. Εἶναι οἱ ναυμαχίες πού κερδίζει ἡ Ἑλλάδα στούς Βαλκανικούς Πολέμους, μέ μπροστάρη τό «Ἀβέρωφ» καί οὐσιαστικά διέλυσαν τίς προσδοκίες τοῦ Σουλτάνου γιά τόν ἔλεγχο τοῦ Αἰγαίου.

Ἡ ναυμαχία τῆς Ἕλλης (3 Δεκεμβρίου τοῦ 1912) πραγματοποιήθηκε στήν ἔξοδο τῶν στενῶν τῶν Δαρδανελλίων (τοῦ Ἑλλησπόντου) καί ἔληξε μέ τήν νίκη τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου καί τόν ἐγκλεισμό τοῦ ὀθωμανικοῦ ἐντός τῶν στενῶν. Λίγες μέρες μετά, στήν Ναυμαχία τῆς Λήμνου (18 Ἰανουαρίου τοῦ 1913) ἡ νέα νίκη τοῦ Ἑλληνικοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ, ἔκλεισε πάλι τόν τουρκικό στόλο στά στενά. Εἶναι συγκλονιστικός ὁ τρόπος τῆς περιγραφῆς ἀπό τόν κ. Χαραλαμπόπουλο:

«Εἶναι 3 Δεκεμβρίου τοῦ 1912 καί τό καράβι, ἐπικεφαλῆς τοῦ  ̔Ελληνικοῦ Στόλου, κινεῖται ἐναντίον τοῦ τουρκικοῦ, πού βγαίνει ἀπό τά Δαρδανέλλια.

Ὁ Ναύαρχος ἀντί νά εἶναι στά διαμερίσματά του, ἀπρόσιτος καί μακριά ἀπό τό πλήρωμα, φωνάζει τόν Ἀρχιμανδρίτη, τόν Δάφνο, νά τοῦ φέρει ἕναν ξύλινο σταυρό ἀπό τήν Ἐκκλησία. Παίρνει τόν ξύλινο σταυρό καί ἀρχίζει νά περνάει ἀπό ὅλες τίς θέσεις. Ἀπό λεβητοστάσια, μηχανοστάσια, πυροβόλα καί κοιτάζει στά μάτια ἕναν-ἕναν ὅλο τό πλήρωμα.

Εἶχε ψυχική ἐπαφή μέ τόν καθένα τοῦ πληρώματος. Ἤθελε νά μιλάει στίς ψυχές τους καί τούς δείχνει ὅτι ὁ σταυρός αὐτός θά τούς δώσει τή νίκη. Μετά, μέ τόν σταυρό, πηγαίνει στήν κόντρα-γέφυρα, στήν ἀκάλυπτη γέφυρα. Δέν μπῆκε ποτέ νά προστατευτεῖ στή θωρακισμένη γέφυρα, πού προβλέπεται στή Ναυμαχία.»

Ἦταν ἀκάλυπτος. Ἀκουμπάει τόν σταυρό καί λέει: "Ἐδῶ πού ἀκουμπάει ὁ σταυρός, τούρκικο βλῆμα δέν θά πέσει". Ὅπως καί δέν ἔπεσε. Καί μετά φόρεσε τόν σταυρό στόν λαιμό. Οἱ Τοῦρκοι ἔριξαν 1800 βλήματα ἐναντίον τοῦ πλοίου καί πάνω ἔπεσαν μόνο 20, κάνοντας ἀμυχές. Τίποτα δέν ἔπαθε τό καράβι. Καί ἕναν μήνα μετά, στή Ναυμαχία τῆς Λήμνου, ὁ Ναύαρχος ἦταν μέ τόν σταυρό στό ἕνα χέρι καί τά κυάλια στό ἄλλο. Σέ ἕναν μήνα −παγκόσμια μοναδικότητα εἶναι αὐτό− ἕνα πλοῖο τά βάζει μέ ἕναν στόλο, δύο φορές, καί τόν βγάζει ἐκτός μάχης γιά πάνω ἀπό 12 μῆνες. Καί γιά 60 χρόνια δέν ξανατόλμησε ὁ τουρκικός στόλος νά βγεῖ στό Αἰγαῖο. Ἀπό τόν Ἰανουάριο τοῦ 1913, μέ τή Ναυμαχία τῆς Λήμνου πού ἔπαθε τό καθοριστικό χτύπημα, ξαναβγῆκε τή δεκαετία τοῦ 70. Καί δέν εἶναι μόνο αὐτό. Κλείνει τόν τουρκικό στόλο μέσα στά στενά καί κάνει τό Αἰγαῖο ἑλληνική θάλασσα. Ὑπάρχουν 250.000 Τοῦρκοι στά παράλια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας πού περιμένουν νά περάσουν μέ τά πλοῖα, γιά νά ἐνισχύσουν τούς Τούρκους σέ Μακεδονία καί Θράκη. Αὐτοί δέν μεταφέρθηκαν ποτέ.

Γι αὐτό καί κερδίσαμε τούς Βαλκανικούς Πολέμους. Οὐσιαστικά διπλασιάστηκε ἡ Ἑλλάδα. Ἀκόμη καί ἀργότερα, στή Μικρασιατική Καταστροφή, οὐδέποτε βγῆκε ὁ τουρκικός στόλος στό Αἰγαῖο. Ἔτσι, ἀκόμη καί τότε, σέ δύσκολες καταστάσεις, μπόρεσε καί ὁ στρατός μας καί οἱ πρόσφυγες νά μεταφερθοῦν στήν Ἑλλάδα. Καί ὁ στρατός μας, ὅταν ὑποχώρησε, δέν ἔφτασε στά παράλια ἀτάκτως. Τά πλοῖα μας, τό Ναυτικό μας, κράτησαν στά ὑψώματα τούς Τούρκους καί τά στρατεύματα ἦρθαν πίσω τακτικά. Τό «Ἀβέρωφ» τότε ἦταν στό Ἀϊβαλί. Καί μετά, γιά τή συνθήκη τῆς Λωζάνης, ὁ Βενιζέλος εἶχε ἕνα ἰσχυρό χαρτί στά χέρια του. Τό Πολεμικό Ναυτικό εἶχε τόν ἔλεγχο τοῦ Αἰγαίου καί δέν φτάσανε τά σύνορά μας στή Βοιωτία ἀλλά χάσαμε τά λιγότερα δυνατά. Λόγῳ τοῦ ἰσχυροῦ στόλου μας.»

Συζητᾶμε γιά τήν εὐχή καί τό κατευόδιο ὅλων τῶν Ἑλλήνων. Στήν κουβέντα ὁ Κυβερνήτης βάζει πάνω ἀπό ὅλα τόν προστάτη, Ἅγιο Νικόλαο.

«Εἶναι τό καράβι μας, εἶναι ἡ ναυαρχίδα μας, εἶναι ὅλων τῶν Ἑλλήνων. Ὅταν ἀγοράστηκε ἀπό τούς Ἰταλούς, τό 1/3 τό ἔδωσε ὁ Ἀβέρωφ. Ἀπό τά 24 ἑκ. δραχμές, τά 8 ἦταν ἀπό τή διαθήκη του. Γιά τά ὑπόλοιπα ἔγινε ἔρανος ἀπό Ἕλληνες καί ἐντός συνόρων καί τοῦ ἐξωτερικοῦ. Εἶχε τήν εὐχή καί τό κατευόδιον ὅλου τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Γι αὐτό ἔκανε αὐτά πού ἔκανε. Δέν ἔπαθε τίποτα σέ καμία ναυμαχία. Εἶχε ἐλάχιστους νεκρούς. Εἶχε 2 νεκρούς καί 10 τραυματίες σέ ὅλη του τήν πορεία, ἀπό τό 1911 μέχρι τά 1952».

Κάποιος προστάτευε αὐτό τό πλοῖο...

«Μέ τήν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ, τάς εὐχάς τοῦ Βασιλέως καί ἐν ὀνόματι τοῦ δικαίου, πλέω μεθ ὁρμῆς ἀκαθέκτου καί μέ τήν πεποίθησιν τῆς νίκης, πρός συνάντησιν τοῦ ἐχθροῦ τοῦ γένους». Ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης, Ἀρχηγός Στόλου «Σῆμα», ὀλίγον πρό τῆς νικηφόρου γιά τά ἑλληνικά ὅπλα Ναυμαχίας τῆς Ἕλλης (3 Δεκεμβρίου 1912)

* Ἀπό τό περιοδικό «Ναυτική Ἑλλάς», τ. 1009 (Νοέμβριος 2017), σσ. 6-7.

Πηγή: Περιοδικό «Παρακαταθήκη»