Η Ελλάδα, ως γεωγραφικός χώρος και ως ιδέα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θάλασσα.
Τη θάλασσα, που μαζί της συνδέθηκε και εξακολουθεί να συνδέεται η ιστορία της. Τη θάλασσα, που για τον Έλληνα δεν είναι απλά ένα ταξίδι ή μια περιπέτεια αλλά ένας τρόπος ζωής που μονιάζει και μανιάζει μαζί της ένας ολάκερος λαός, μια ιστορία απέραντη.
Από τα «ξύλινα τείχη» της αρχαιότητας, την επί επτά αιώνες θαλασσοκρατία του Βυζαντίου, το «θαύμα» του 1821 όπου τα «σιτοκάραβα» με τους «εμποροκαπετάνιους» έγιναν «πολεμικά» και «κυβερνήτες», τα κατορθώματα του θρυλικού «Αβέρωφ», μέχρι και σήμερα με τις ένδοξες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και το φιλότιμο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος.
Για την Ελλάδα, με την πρώτη ναυτιλία στον κόσμο, με την μακραίωνα παράδοση στη ναυτική τέχνη, με τα χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, με το τεράστιο πλήθος νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, με τους χιλιάδες ναυτικούς και ψαράδες, με ένα Αιγαίο λίκνο του ελληνικού πολιτισμού, πόλο έλξης εκατομμυρίων τουριστών και τόσα άλλα… η θάλασσα, αιώνες τώρα, είναι η πηγή της ζωής της και η σημασία της, αποκρυσταλλώνεται στη ρήση του Περικλή «Μέγα το της θαλάσσης κράτος» που κοσμεί και το θυρεό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Το επίσημο Ελληνικό Κράτος, έναν αιώνα πριν, έχοντας υπόψη όλα αυτά και για «την προστασία και ενίσχυση της εθνικής ναυτικής συνείδησης δια παντός προς τούτο προσφόρου μέτρου», πήρε δυο σημαντικές πρωτοβουλίες.
Το 1928 εξέδωσε το περιοδικό "ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ" και ίδρυσε (Ν. 5059/1931 ΦΕΚ 176 Α/30-6-1931, Ν.Δ του 1935 ΦΕΚ 428 Α/27-9-1935) την "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΝΩΣΗ" ως ΝΠΔΔ. Και τα δυο, υπαγόμενα στο θεματοφύλακα της ναυτικής μας παράδοσης, το Πολεμικό Ναυτικό (Γενικό Επιτελείο Ναυτικού).
Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες, κατατέθηκαν και εξετάστηκαν διάφορες ιδέες. Τελικά, επικράτησε η καθιέρωση μιας πανελλήνιας εορταστικής εκδήλωσης με τον τίτλο «Ναυτική Εβδομάδα». Έτσι, θεσμοθετήθηκε η «Ναυτική Εβδομάδα», ως συνέχεια της παράδοσης των παραλιακών πόλεων, όπου στην αρχαία Ελλάδα εόρταζαν τα Δελφίνια, τα Πλοιοθέσια, τα Κυβερνήσια και τα Ποσειδώνια.
Η Ε.Θ.Ε, ο στυλοβάτης της ‘’Ναυτικής Εβδομάδας’’, καταργήθηκε το 2013 με το άρθρο 1 του Ν. 4109/2013 ενώ το περιοδικό "ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ" (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1979) συνεχίζει την έκδοσή του από την Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού.
Η «Ναυτική Εβδομάδα» λοιπόν, καθιερώθηκε και άρχισε να εορτάζεται συνεχώς από το 1933. Ο εορτασμός στην αρχή ήταν ετήσιος και στη συνέχεια διετής. Δεν γιορτάστηκε «Ναυτική Εβδομάδα» μόνο στην κατοχική περίοδο (1941-1944) και το 2004 λόγω της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Από το 1984, με πρωτοβουλία της Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, ως επίκεντρο του εορτασμού της επιλέγονταν και στεριανές πόλεις ώστε όλοι οι Έλληνες να έρθουν πιο κοντά στη θάλασσα.
Ο τελευταίος εορτασμός της "Ναυτικής Εβδομάδας" πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2008, υπό τον τίτλο "Ελάτε να γνωρίσετε τους ανθρώπους της θάλασσας" σε όλη την Ελλάδα και επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη.
Το Μάιο του 2010, μια λιτή ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού γνωστοποιούσε ότι: «ο διετής πανελλήνιος εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας δεν θα γίνει λόγω των δημοσιονομικών συνθηκών, της σημαντικής μείωσης του λειτουργικού σκέλους του Π/Υ ΓΕΝ και της περιστολής των κρατικών δαπανών». Έκτοτε, κανένας Κρατικός Φορέας δεν ανέφερε τι συμβαίνει με το θεσμό «Ναυτική Εβδομάδα». Αναβολή, προσωρινή ματαίωση, οριστική κατάργηση ή μήπως σιωπηρή αντικατάστασή της από την «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα»;
***
Τα ευρωπαϊκά όργανα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), το Μάιο του 2008, με Κοινή Δήλωσή τους, καθιέρωσαν την 20η Μαΐου ως «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα - European Maritime Day».
Σύμφωνα με τη ‘Δήλωση’ κάθε χρόνο, την ημέρα αυτή, θα διοργανώνονται δραστηριότητες σε μια ευρωπαϊκή πόλη.
Ο πρώτος εορτασμός της έγινε το 2008 στις Βρυξέλλες. Για το 2015, πραγματοποιήθηκε πρόσφατα (28-31 Μαΐου) στον Πειραιά, όπου έγιναν περισσότερες από 60 εκδηλώσεις. Για το 2016, ο εορτασμός αποφασίστηκε να γίνει στο λιμάνι Turku της Φιλανδίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιέρωσε την «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα» καθώς… (όλα όσα αναφέρονται εδώ είναι από το κείμενο της Κοινής Δήλωσης)… η Ευρώπη είναι μια θαλάσσια ήπειρος με ακτογραμμή μήκους περίπου 70.000 χιλιομέτρων, τα 22 εκ των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι παράκτια ή νησιωτικά, οι θαλάσσιες περιφέρειές της αντιπροσωπεύουν το 40% του ΑΕΠ και του πληθυσμού της, … πάνω από τα δύο τρίτα των ορίων της είναι θαλάσσια και οι θαλάσσιες εκτάσεις υπό τη δικαιοδοσία των κρατών μελών της είναι μεγαλύτερης έκτασης από τη χερσαία επικράτειά τους… πρέπει να αυξήσει την ικανότητά της να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όπως είναι η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή αειφορία και οι περιβαλλοντικές πιέσεις τις οποίες υφίστανται οι ακτές και οι θάλασσές της… έχουν οικονομική σημασία οι συνέργειες μεταξύ κλάδων όπως η ναυπηγική βιομηχανία και η ναυτιλία, οι λιμένες και η αλιεία, η παραγωγή ενεργειακών πόρων στην ανοικτή θάλασσα, ο τουρισμός, το περιβάλλον και η θαλάσσια κληρονομιά κλπ.
***
Υπάρχει άραγε σύγκριση μεταξύ ελληνικής και ευρωπαϊκής ναυτικής συνείδησης ώστε να δικαιολογείται μόνο η προβολή της δεύτερης και όχι της πρώτης ;
Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι ο εορτασμός της Ναυτικής Εβδομάδας σταμάτησε το 2008, τότε που με την Κοινή Δήλωση των Ευρωπαϊκών Οργάνων, καθιερώθηκε να εορτάζεται 20η Μαΐου, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η «Ευρωπαϊκή Ημέρα για τη Θάλασσα-European Maritime Day»;
Μήπως και στην περίπτωση της «Ναυτικής Εβδομάδας», χάριν της Ε.Ε, απεμπολούμε Θεσμούς και Παραδόσεις ;
Αλεξανδρούπολη Ιούνιος 2015
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α)
Υ.Γ Αξίζει ο δημόσιος έπαινος στους Φορείς του Βόλου (Ιερά Μητρόπολη, Δήμο, Συλλόγους κλπ ) οι οποίοι σε πείσμα των καιρών, επανέφεραν στο Βόλο το Θεσμό της «Ναυτικής Εβδομάδας» και τον εόρτασαν με μεγάλη επιτυχία από 2 έως 8 Ιουνίου 2015. Μάλιστα σε συναυλία στην παραλία της πόλης από την περίφημη Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού παραβρεθήκαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Παναγιώτης Καμμένος, o Δήμαρχος Βόλου Αχιλλέας Μπέος και πλήθος κόσμου.
