Στίς 17 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται 95 χρόνια ἀπό τήν ἔναρξη τοῦ ἡρωικοῦ Αὐτονομιακοῦ Ἀγῶνος τῶν Βορειοηπειρωτῶν Ἑλλήνων. Ὁ Ἑλληνικός Στρατός εἶχε ἀπελευθερώσει ὅλη τήν ἑνιαία τότε Ἤπειρο ἀπό τόν τουρκικό ζυγό τό 1912-13. Ὅμως οἱ πιέσεις τῶν Μεγάλων Δυνάμεων καί ἡ γεωπολιτική ἀνάγκη τῆς Ἰταλίας καί τῆς Αὐστρουγγαρίας νά ἐλέγξουν τήν εἴσοδο τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης ὁδήγησαν στήν ἵδρυση τοῦ Ἀλβανικοῦ  κράτους. Τότε ἡ Ἑλλάς ἀναγκάσθηκε νά ἀποσύρει τόν Στρατό της ἀπό τό βόρειο τμῆμα τῆς Ἠπείρου, ἄν καί κατοικεῖτο κατά μεγάλη πλειοψηφία ἀπό Ἕλληνες Ὀρθοδόξους. Οἱ Ἕλληνες τῆς περιοχῆς εἶχαν ἐπανειλημμένως ἐξεγερθεῖ κατά τῶν Ὀθωμανῶν Τούρκων μέ ἐπίκεντρο τήν ἀδούλωτη Χειμάρρα. Τήν διατήρηση τῶν Χριστιανικῶν παραδόσεων καί τήν ἀποτροπή τοῦ ἐξισλαμισμοῦ στήν περιοχή ἐνίσχυσε ἡ διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὁ ὁποῖος μάλιστα μαρτύρησε δι’ ἀπαγχονισμοῦ στό Κολικόντασι τῆς Βορείου Ἠπείρου τό 1779.

Πιστοί στίς ἀγωνιστικές τους παραδόσεις οἱ Βορειοηπειρῶτες ἀπεφάσισαν νά πάρουν τά ὅπλα καί νά διεκδικήσουν μόνοι τους τήν έλευθερία καί τά δικαιώματά τους. Στίς 17 Φεβρουαρίου 1914 2000 νέοι Ἱερολοχῖτες μαζί μέ τήν προσωρινή κυβέρνηση τῆς Β. Ἠπείρου κήρυξαν στό Ἀργυρόκαστρο τήν Αὐτονομία τῆς Βορείου Ἠπείρου, ἡ ὁποία περιλάμβανε μέ τά τότε διοικητικά θέσμια τούς Νομούς Ἀργυροκάστρου καί Κορυτσᾶς. Στίς 18 Φεβρουαρίου ἠ Κυβέρνηση τῆς Αὐτονόμου Ἠπείρου ὕψωσε τήν σημαία της πού ἦταν ἡ ἑλληνική πολεμική σημαία μέ τόν δικέφαλο ἀετό στό κέντρο τοῦ λευκοῦ σταυροῦ καί μέ τά ἀρχικά Α.Η., δηλαδή Αὐτόνομος Ἤπειρος. Τήν ἴδια ἡμέρα ἡ Κυβέρνηση ἐξέδωσε προκήρυξη, ἡ ὁποία μεταξύ ἄλλων ἔλεγε τά ἑξῆς:

«Ἠπειρῶτες,

Ἡ ἀπόφαση γιά τήν αὐτόνομη πολιτεία τῆς Βορείου Ἠπείρου ἐλήφθη γιατί ἡ πατρίδα μας κινδυνεύει..... Μᾶς ἀποσποῦν ἀπό τήν ἀγκαλιά τῆς μητέρας μας Ἑλλάδος. Μᾳς ἀρνοῦνται τήν αὐτοδιοίκηση στό ἀλβανικό κράτος. Μᾶς ἀρνοῦνται ἀκόμη καί τίς ἐγγυήσειςπού θά περιφρουροῦσαν τήν ζωή, τή θρησκεία, τήν περιουσία, τήν ἐθνική μας ὕπαρξη.

Γι’ αὐτούς τούς λόγους.

Κ η ρ ύ σ σ ε ι

Ἡ Βόρειος Ἤπειρος τήν ἀνεξαρτησία της καί προσκαλεῖ τούς πολίτες της, μέ κάθε θυσία νά ὑπερασπίσουν τήν ἀκεραιότητα τοῦ ἐδάφους καί τίς ἐλευθερίες της ἐναντίον κάθε προσβολῆς.

Ἡ προσωρινή Κυβέρνηση

Ὁ Πρόεδρος

Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος

Τά μέλη

Ὁ Δρυινουπόλεως Βασίλειος

Ὁ Κρυτσᾶς Γερμανός

Ὁ Βελλᾶς καί Κονίτσης Σπυρίδων»

Ὁ ἀγώνας μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ὀρθόδοξο κλῆρο διήρκεσε τρεῖς περίπου μῆνες καί οἱ Ἕλληνες Ἠπειρῶτες νίκησαν τά στρατεύματα τοῦ νεαροῦ ἀλβανικοῦ κράτους χωρίς νά ἔχουν τήν παραμικρή ἐπίσημη ἐνίσχυση ἀπό τήν κυβέρνηση τῆς Ἑλλάδος. Στόν ἡρωικο ἀυτό Αὐτονομιακό Ἀγῶνα διεκρίθησαν Μακεδονομάχοι ὅπως ὁ Χειμαριώτης Σπυρομήλιος, φοιτητές ἐθελοντές ἀπό τό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν καθώς καί πολλοί Ἕλληνες ἀπό τήν Κύπρο καί τήν Ὁμογένεια. Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση εἶχε ὑποστῆ τόν ἐκβιασμό: Ἤ ἀφήνετε τήν Βόρειο Ἤπειρο ἤ χάνετε τά νησιά τοῦ Βορείου Αἰγαίου. Τελικά ὁ ἀγώνας ἐστέφθη μέ μία διπλωματική ἐπιτυχία. Στίς 17 Μαΐου 1914 στήν Κέρκυρα ὑπεγράφη Πρωτόκολλο μεταξύ τῶν Βορειοηπειρωτῶν, τῆς Ἀλβανίας καί τῶν Μεγάλων Δυνάμεων τῆς ἐποχῆς, μέ τό ὁποῖο ἡ ἀλβανική κυβέρνηση ἀνελάμβανε τήν δέσμευση  νά στηρίσει ἐμπράκτως τήν διοικητική, ἐκκλησιαστική, ἐκπαιδευτική καί ἀστυνομική αὐτονομία καί αὐτοδιοίκηση τῶν Ἑλλήνων στούς Νομούς Ἀργυροκάστρου καί Κορυτσᾶς. Δυστυχῶς τό Πρωτόκολλο τῆς Κερκύρας δέν ἐτηρήθη ἀπό ἀλβανικῆς πλευρᾶς οὔτε ὑποστηρίχθηκε ὅσο θά ἔπρεπε ἀπό τήν ἐπίσημη Ἑλλάδα.

Σήμερα οἱ ἀγῶνες τῶν Ἑλλήνων Βορειοηπειρωτῶν συνεχίζονται μέ διαφορετικές βεβαίως συνθῆκες, ἀλλά μέ ἔντονα προβλήματα ἐθνικῆς καί πολιτιστικῆς ἐπιβιώσεως. Ἀπό τά μέσα Νοεμβρίου 2008 στήν περιοχή τῆς ἱστορικῆς Χειμάρρας οἱ ἐκσκαφεῖς τοῦ ἀλβανικοῦ κράτους προσπαθοῦν νά καταπατήσουν ἐκκλησιαστική γῆ πού ἀνήκει στό Ὀρθόδοξο μοναστῆρι τῆς Κακαομαίας καί νά μετατρέψουν τήν περιοχή σέ ξενοδοχειακή ζώνη. Οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς μέ ἐπίκεντρο τό χωριό Νίβιτσα ἐξεγείρονται καί ἀντιμετωπίζουν ἄφοβα τούς ὁδοστρωτῆρες καί τήν ἀστυνομική βία. Δυστυχῶς τά ἑλληνικά ΜΜΕ ἐλάχιστα ἀσχολήθηκαν μέ τό θέμα . Ἐπί μῆνες γυνᾶικες καί παιδιά ματώνουν γιά νά περιφρουρήσουν τήν περιουσία τους καί τήν ἑλλληνορθόδοξη ταυτότητα τῆς Βορείου Ἠπείρου μέ σεβασμό πάντοτε πρός τά ὑφιστάμενα σύνορα. Ἡ καλή γειτονία μεταξύ Ἑλλάδος καί Ἀλβανίας εἶναι ἐπιθυμητή ἀπό ὅλους, ἀλλά μόνον ἡ Ἑλλάς τήν ὑλοποιεῖ μέ ἔργα καί λόγια. Ἀντιθέτως παρατηροῦμε μέ θλίψη νά παραβιάζονται τά δικαιώματα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐθνικῆς Μειονότητος, ἀλλά καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀλβανίας.

Στίς 12-1-2009 παρόντος τοῦ Ἕλληνος Ὑφυπουργοῦ Ἐξωτερικῶν κ. Θ. Κασσίμη πραγματοπιήθηκε στήν Δερβιτσάνη τῆς Β. Ἠπείρου σύσκεψη τῶν ἡγετικῶν κλιμακίων τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος μέ τήν συμμετοχή τῆς ὀργανώσεως ΟΜΟΝΟΙΑ καί τοῦ Κόμματος Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στό ψήφισμα, τό ὁποῖο ἐξεδόθη, ἀναφέρονται καί τά ἑξῆς:

«Σέ μιά περίοδο πού γιά τήν Ἀλβανία διανοίγεται προοπτική Εὐρωπαϊκῆς πορείας, οἱ λογικές ρατσισμοῦ καί ἐθνοκάθαρσης καθυστεροῦν τίς διαδικασίες ἔνταξης... Ὁ Βορειοηπειρωτικός Ἑλληνισμός δέν πρόκειται νά ἀνεχθεῖ τήν συνέχιση τῶν προκλήσεων καί θά ἀντιδράσει ὅπως ἐπιβάλλουν ἡ Ἱστορία του καί ὁ πολιτισμός του». Ἐπίσης ἐκφράζεται ἡ ἔντονη ἀνησυχία γιά τήν συνεχιζόμενη ἀμφισβήτηση καί ὑφαρπαγή τῆς ἀκίνητης περιουσίας μονμαστηριῶν, ἐνοριῶν καί κοινοτήτων μας μέ προφανῆ στόχο τήν ἀπξένωση τῆς Ἐθνικῆς Ἑλληνικῆς Μειονότητος στά πάτρια ἐδάφη. Ὑπενθυμίζεται ἐξ ἄλλου στήν Ἀλβανία ὅτι ἔχει ἀθετήσει τήν ὑποχρέωσή της πρός τούς διεθνεῖς Ὀργανισμούς νά διενεργήσει ἀντικειμενική ἀπογραφή τῶν μειονοτήτων καί νά καταγράψει τόν πραγματικό ἀριθμό τῶν Ἑλλήνων σέ ὅλη τήν ἀλβανική ἐπικράτεια.

Ὡς Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι καί ὡς δημοκρατικοί πολίτες ἐπιθυμοῦμε τήν εἰρηνική συνύπαρξη μέ ὅλους τούς γείτονες καί εὐχόμεθα τήν εὐημερία τοῦ ἀλβανικοῦ λαοῦ. Ὅμως δέν μποροῦμε νά μένουμε ἀπαθεῖς ἐνώπιον μιᾶς συνεχιζομένης καί μεθοδευμένης καταπιέσεως τῶν ἀδελφῶν μας Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων τῆς Ἀλβανίας. Σέ μιά ἐποχή, κατά τήν ὁποία ἄλλοι κτασκευάζουν ἀνύπαρκτες μειονότητες, ἐμεῖς ὀφείλουμε νά προστατεύσουμε τίς ὑπαρκτές μειονότητες, ὅπως εἶναι οἱ ἀγωνιζόμενοι Βορειοηπειρῶτες.

Κ.Χ. ΦΕΒ. 2009