Μέχρι σήμερα οι Τούρκοι υποστηρίζουν ότι το 1922 έριξαν στη θάλασσα τον ελληνικό στρατό, ισχυρισμός που κατά τον αρθρογράφο Ουζγκιούρ Αϊντίν είναι αναληθής. Όπως μάλιστα γράφει από τη Σμύρνη και για το πρακτορείο ANF, αυτό που έκανε ο τουρκικός στρατός ήταν να ρίξει Έλληνες και Αρμένιους στη θάλασσα. Διαβάστε το άρθρο του:
Είναι όμως απόλυτα εξακριβωμένο ότι όταν ο τουρκικός στρατός μπήκε στη Σμύρνη, ο ελληνικός στρατός την είχε ήδη εγκαταλείψει.
Οι αιματηρές εξεγέρσεις του 16ου και 17ου αι., που ονομάστηκαν «εξεγέρσεις Τζελαλί», εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ανατολή. Μέρος των Αρμενίων κατάφερε να ξεφύγει και να κρυφτεί, γλιτώνοντας από τις σφαγές. Περίπου χίλιοι Αρμένιοι από το Ναχιτσεβάν, το Καραμπάγ και το Εριβάν, κατάφεραν να φθάσουν και να εγκατασταθούν στη Σμύρνη.
Το 18ο αι., μετά την καταστροφή του Ισφαχάν από τους Αφγανούς, ακολούθησαν μαζικές εγκαταστάσεις Αρμενίων από τη Νέα Γκούλφα και το Ναχιτσεβάν στη Σμύρνη, ενώ το 19ο αι. έγινε το ίδιο με Αρμενίους από τη Θεοδοσιούπολη (Ερζερούμ), Ευδοκιάδα (Τοκάτη), Καισάρεια και Τυφλίδα να εγκαθίστανται στη Σμύρνη. Εκατοντάδες ορφανά που γλίτωσαν από τις σφαγές των Αρμενίων του 1894-1896 και του 1909 (σφαγή των Αδάνων), εγκαταστάθηκαν σε ορφανοτροφεία που οργάνωσε η αρμενική κοινότητα της Σμύρνης.
Από τα 900 αρμενικά σπίτια, μόλις 37 διασώθηκαν. Καταστήματα, εργαστήρια, το σχολείο Χιριπσιμάντς, η εκκλησία Σουρπ Ισπεντάνος και όλα τα αρχεία της, παραδόθηκαν στις φλόγες και καταστράφηκαν.
Το 1922 η αρμενική κοινότητα είχε 21 ιδρύματα που ασχολούνταν με την εκπαίδευση, την αλληλοβοήθεια, τις τέχνες και τον αθλητισμό, ενώ υπήρχαν και πολλές αρμενικές εταιρείες και επιχειρήσεις, που συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης. Κάτοχοι ακινήτων γαιών ήταν οι Hovsep Çelebi Yusufyan, Krikor Kuyumcuyan, επιχειρηματίες οι αδελφοί İspartalıyan, Ekizyan, αδελφοί Yesayan, υφασματέμποροι πρώτης κατηγορίας οι Stepan- Dikran İplikçiyan, έμποροι βάμβακος, σιτηρών, σύκων και σταφίδας οι Elmasyan, αδελφοί Tavityan και πόσοι άλλοι.
Η επίσημη θέση του τουρκικού κράτους είναι ότι τη Σμύρνη την έκαψαν οι Αρμένιοι και οι Ρωμιοί. Όμως μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε ότι την πυρκαγιά την έβαλαν οι Τούρκοι κομιτατζήδες. Αν συνεκτιμήσει δε κανείς τα όσα έχουν ειπωθεί και γραφτεί από Άγγλους και Έλληνες, τότε βγαίνει το συμπέρασμα ότι την πόλη την έκαψαν οι «άτακτοι», ενώ η στρατιωτική διοίκηση έκανε τα στραβά μάτια.
Οι λεηλασίες άρχισαν στη συνοικία των Αρμενίων και μετά ακολούθησαν οι πυρκαγιές. Άγγλοι και άλλοι αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν ότι ανάμεσα σε εκείνους που έβαλαν τη φωτιά, ήταν και Τούρκοι στρατιώτες.
Για χρόνια μας έκαναν πλύση εγκεφάλου, λέγοντας ότι «ρίξαμε στη θάλασσα τον ελληνικό στρατό». Όμως, έχει αποδειχτεί ότι όταν ο τουρκικός στρατός μπήκε στη Σμύρνη, ο ελληνικός είχε ήδη αναχωρήσει. Αυτοί που ρίξαμε στη θάλασσα, ήταν ο ελληνικός και ο αρμενικός λαός. Όταν ξέσπασε η πυρκαγιά, μαζί με τους Έλληνες δολοφονήθηκαν εκατοντάδες Αρμένιοι. Λεηλατήθηκαν οι περιουσίες, τα καταστήματα και τα σπίτια τους. Όσοι μπόρεσαν να γλιτώσουν, σκόρπισαν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Πρώτα στην Ελλάδα κι από εκεί στην Ευρώπη και την Αμερική. Κάποιοι εγκαταστάθηκαν στη Βηρυτό, τη Συρία και την Αρμενία.
Η περιοχή πάνω στην οποία εγκαταστάθηκε και επεκτάθηκε η Διεθνής Έκθεση Σμύρνης, αμέσως μετά την τραγωδία –η οποία φιλοξενεί, ερήμην των πραγματικών ιδιοκτητών της αρκετές δραστηριότητες μεταξύ των οποίων και πολιτιστικές με σημαντικούς προσκεκλημένους- είναι η περιοχή της Αρμενικής συνοικίας Χαϊνότς, που λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε το 1922.
Τώρα στο εσωτερικό υπάρχουν τεράστια δένδρα και ταμπέλες που γράφουν «Τι ευτυχία να λες ότι είσαι Τούρκος», «Ένας Τούρκος αξίζει όσο ολόκληρος ο κόσμος», ενώ υπάρχουν παντού προτομές του Μουσταφά Κεμάλ.
Πηγή: Ινφογνώμων Πολιτικά