Στη μικρή αλλά φιλοπρόοδη χώρα της Βαλτικής τα «νοήμονα μηχανήματα» είναι κιόλας δικαστές και απονέμουν δικαιοσύνη σε περιπτώσεις αιτήσεων αποζημίωσης μέχρι του ποσού των 7.000 ευρώ – φυσικά, τυχόν ενστάσεις οδηγούν τις υποθέσεις στο κανονικό αστικό δικαστήριο
Θα επιθυμούσατε να κρίνεστε από έναν δικαστή-ρομπότ; Θα εμπιστευόσασταν έναν αλγόριθμο για την τύχη μεγάλων ζητημάτων, όπως είναι η προσωπική ελευθερία σας ή και η ιδιοκτησία σας; Πριν από μερικά χρόνια όλα τα παραπάνω ασφαλώς ακούγονταν «τρελά» στον πραγματικό κόσμο, δηλαδή εκτός κάποιου φιλμ επιστημονικής φαντασίας. Ομως οι καιροί άλλαξαν και η «επιστημονική φαντασία» προσγειώθηκε στην καθημερινότητά μας.
Η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στον νομικό κλάδο φέρνει μαζί της μια σειρά από προβλήματα και έναν εύλογο και βαθύ προβληματισμό από την άποψη της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ουσιαστικής απονομής δικαιοσύνης. Ωστόσο ακόμη και οι δικηγόροι πανηγυρίζουν – ορισμένοι, έστω. Πάντως ο Φάμπιο Πινέλι, αρθρογραφώντας στο Foglio είναι ενθουσιώδης: «Είναι εξαιρετική πρόκληση για το μέλλον της Δικαιοσύνης» διατείνεται.
Μάλιστα. Το μεγάλο μέλλον είναι κιόλας παρόν. Στη μικρή Εσθονία, τουλάχιστον.
Επειδή η χώρα της Βαλτικής κατέχει ηγετική θέση στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο για την επίλυση των αξιώσεων αποζημίωσης μέχρι την αξία των επτά χιλιάδων ευρώ
Γράφει ο δικηγόρος: «Στην περίπτωση της Εσθονίας, το αυτοματοποιημένο σύστημα αποφάσεων, το οποίο ήδη λειτουργεί για τις αστικές διαφορές, είναι σε θέση να λάβει την ηλεκτρονική τεκμηρίωση των μερών και να το συγκρίνει με κανονισμούς, να καταθέσει πράξεις, κανονισμούς, για να καταλήξει τελικά σε κάποια συμπεράσματα. Σε περίπτωση κάποιας ενστάσεως από πλευράς ενός εκ των διαδίκων, υπάρχει η πρόνοια της προσφυγής σε παραδοσιακό δικαστήριο, με έναν δικαστή που διαθέτει σάρκα και οστά».
Ο στόχος που ευνοεί την εισαγωγή των «νοημόνων» μηχανών στη Δικαιοσύνη είναι η ταχύτητα στην απονομή του δικαίου αλλά και η αποφόρτιση των συνηγόρων και των δικαστών. Ετσι τίθεται ένα λογικό ερώτημα: Μήπως η ποιότητα στην απονομή δικαιοσύνης θυσιάζεται στον βωμό της αποτελεσματικότητας;
Ο Πινέλι ευθαρσώς λέει ότι πέραν πάσης αμφιβολίας ο αλγόριθμος «είναι σε θέση να διαχειριστεί και να συγκρίνει όλα δεδομένα της νομολογίας», χωρίς να παραλείψει καμία περίπτωση και με ιδανικό τρόπο: «Οπως δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει κανένας άνθρωπος».
Αποφάσεις εν ψυχρώ
Στα θεωρούμενα προσόντα του ρομπότ συγκαταλέγονται: η αμεροληψία λόγω απουσίας συναισθημάτων και προκαταλήψεων κάθε είδους και η έλλειψη αμφισβήτησης όσον αφορά τις αποφάσεις του.
«Οσοι επιδιώκουν την ψυχρή απόφαση ενός δικαστή χωρίς συναισθήματα, βρίσκουν συναρπαστικό το σενάριο» να μας δικάζουν μηχανήματα. Ωστόσο, αποφαίνεται ο Πινέλι, «εξακολουθώ να πιστεύω ότι τέτοια ισχυρά εργαλεία πρέπει να χρησιμοποιούνται με τη βοήθεια ενός δικαστή, ακόμη και συναισθηματικά, κυρίως στον εγκληματικό τομέα».
Πηγή: Protagon, ID-on't renounce my freedom
