Ένα νέο Τειρεσία, μια γιγαντιαία βάση δεδομένων που θα καταγράφει σε πραγματικό χρόνο όλες τις συναλλαγές των επιχειρήσεων με τους καταναλωτές, δίνοντας τη δυνατότητα στις τράπεζες να επεξεργάζονται τα στοιχεία για να προχωρούν σε πιστοληπτικές αξιολογήσεις, επιχειρούν να στήσουν οι τραπεζίτες με ελάχιστο κόστος, εκμεταλλευόμενοι κατά τον καλύτερο τρόπο την αγωνία του υπουργείου Οικονομικών να ενισχύσει το λεγόμενο «κίνημα των αποδείξεων».
Όσο προχωρά η διαδικασία σχεδιασμού της νέας ηλεκτρονικής κάρτας από το υπουργείο Οικονομικών και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, τόσο αποκαλύπτεται με σαφέστερο τρόπο η προσπάθεια των τραπεζιτών να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα, αποκτώντας τεράστια οφέλη, στην… πλάτη της κυβέρνησης:
- Η εταιρεία ΔΙΑΣ και οι τράπεζες που μετέχουν στην Ένωση έχουν προσφέρει ευγενώς στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να εκδώσουν χωρίς χρέωση για τους φορολογούμενους ή το υπουργείο Οικονομικών τις νέες κάρτες, μέσω των οποίων θα καταγράφονται οι συναλλαγές των καταναλωτών. Αυτή η δωρεάν παροχή δεν έχει και μεγάλη αξία, βέβαια, καθώς υπολογίζεται ότι το κόστος των καρτών δεν θα ξεπεράσει τα 1-2 εκατ. ευρώ, ποσό μηδαμινό για τις τράπεζες.
- Σε ό,τι αφορά την άλλη πλευρά του συστήματος, τα συστήματα PointofSales(POS), μέσω των οποίων θα καταγράφονται οι συναλλαγές σε κάθε κατάστημα, οι τράπεζες προτείνουν να αξιοποιηθεί η υπάρχουσα υποδομή συσκευών ανάγνωσης πιστωτικών και χρεωστικών καρτών, που υπάρχει ήδη σε πολλά καταστήματα και την οποία, βέβαια, χρυσοπληρώνουν οι επιχειρηματίες, μέσω των προμηθειών που πληρώνουν για να έχουν το προνόμιο να παρέχουν στους πελάτες τους τη δυνατότητα εξόφλησης αγορών με κάρτες. Βέβαια, τέτοια συστήματα ως γνωστόν δεν διαθέτουν πολλές μικρές ελληνικές επιχειρήσεις, που λόγω οικονομικών στοιχείων δεν μπορούν να συνάψουν συμβάσεις για να πληρώνονται μέσω καρτών. Όταν όμως επεκταθεί η χρήση της νέας κάρτας, από το 2011, σε όλη την ελληνική αγορά, ακόμη και το τελευταίο μαγαζάκι θα είναι υποχρεωμένο από το υπουργείο Οικονομικών να προμηθευτεί τέτοια συστήματα POS. Αναπάντητο είναι προς το παρόν το ερώτημα πώς ακριβώς θα πληρωθούν αυτά τα συστήματα (από το υπ. Οικονομικών, ή τις επιχειρήσεις), ή αν θα προσφερθούν εξίσου ευγενώς οι τράπεζες να τα εγκαταστήσουν δωρεάν.
- Σε κάθε περίπτωση, από το σημείο αυτό και μετά για τις τράπεζες ανοίγει ο δρόμος για να δημιουργήσουν με ασήμαντο κόστος μια τερατώδη βάση δεδομένων, όπου θα καταγράφονται όλες οι συναλλαγές λιανικής στην ελληνική αγορά, που θα τους δίνει τη δυνατότητα να γνωρίζουν σε πραγματικό χρόνο τις λιανικές πωλήσεις όλων των επιχειρήσεων, να διαμορφώνουν πιστοληπτικές αξιολογήσεις υψηλής ακρίβειας και να κατευθύνουν ανάλογα την πολιτική των πιστώσεων.
- Όπως σημειώνουν νομικοί, οι τράπεζες και το υπουργείο Οικονομικών επιχειρούν να τηρήσουν μια λεπτή ισορροπία, για να αποφύγουν «ενοχλητικές» παρεμβάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων: μέσω των νέων καρτών, δεν θα καταγράφονται από την ΔΙΑΣ τα ονόματα των πελατών που προχωρούν σε συναλλαγές, αλλά μόνο το ΑΦΜ τους και το ΑΦΜ του εμπόρου, καθώς και τα στοιχεία της κάθε συναλλαγής. Το νέο σύστημα δεν θα γνωρίζει, δηλαδή, το όνομα του φορολογούμενου που προχώρησε σε κάποια συναλλαγή, αλλά θα αποστέλλει τακτικά τα υπόλοιπα στοιχεία στην Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, η οποία θα κάνει τις αντιστοιχήσεις και θα καταχωρεί στο ΑΦΜ κάθε φορολογούμενου το ποσό των αγορών που έχει κάνει. Έτσι, οι τράπεζες και το υπουργείο Οικονομικών επιχειρούν να «ξεγλιστρήσουν» από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία βέβαια δεν θα μπορούσε να επιτρέψει σε μια ιδιωτική εταιρεία να συγκεντρώνει τέτοιο όγκο στοιχείων για κάθε φορολογούμενο πολίτη, καταγράφοντας πλήρως τις εμπορικές του συναλλαγές.
- Όμως, το σχέδιο των τραπεζών είναι να μένουν στην ΔΙΑΣ πολύτιμα στοιχεία για τις συναλλασσόμενες κάθε φορά επιχειρήσεις: το ΑΦΜ κάθε επιχείρησης και οι πωλήσεις της θα καταγράφονται κεντρικά και θα «παντρευτούν» με το τεράστιο αρχείο του Τειρεσία, ώστε να προστεθεί σε αυτό ένα πολύ σημαντικό νέο στοιχείο, δηλαδή οι πωλήσεις όλων των επιχειρήσεων, από τις μικρότερες μέχρι τις μεγαλύτερες, που θα καταγράφονται μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. Με τον τρόπο αυτό ξεπερνούν οι τράπεζες τη μεγάλη τους αδυναμία να αξιολογήσουν πιστοληπτικά τον τεράστιο όγκο των μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων, δημιουργώντας με ελάχιστο κόστος και πολύ γρήγορα μια πολύτιμη βάση δεδομένων.
Αν και το σχέδιο έχει αρκετά «λεπτά» σημεία: η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, για παράδειγμα, θα πρέπει να κρίνει αν και πώς θα επιτραπεί σε ιδιωτικούς φορείς, όπως οι τράπεζες, να συγκεντρώνουν και να επεξεργάζονται στοιχεία για ιδιωτικές επιχειρήσεις, τα οποία προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για φορολογικούς σκοπούς. Τέτοια μαζική επιχείρηση πλήρους καταγραφής σε πραγματικό χρόνο των πωλήσεων όλων των ελληνικών επιχειρήσεων λιανικής δεν έχει γίνει στο παρελθόν, ούτε και έχει επιτραπεί ποτέ η επεξεργασία οικονομικών στοιχείων που προορίζονται για το υπουργείο Οικονομικών από εταιρείες που διαχειρίζονται συστήματα πληροφορικής (χαρακτηριστική περίπτωση το σύστημα «Ήφαιστος», που καταγράφει όλες τις αγοραπωλησίες πετρελαίου θέρμανσης).
Πάντως, αν οι τράπεζες καταφέρουν να προωθήσουν την επιχειρηματική τους ατζέντα «στην πλάτη» του υπουργείου Οικονομικών, συγκεντρώνοντας τόσο γρήγορα τέτοιο όγκο πληροφοριών για τις ελληνικές επιχειρήσεις, είναι προφανές ότι θα είναι στην πραγματικότητα οι μεγάλοι κερδισμένοι από την προσπάθεια του υπουργείου Οικονομικών να θέσει υπό έλεγχο τη φοροδιαφυγή, μέσω του «κινήματος των αποδείξεων»…