Σεβαστοί πατέρες, αξιότιμοι κύριοι καθηγητές, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, η παρούσα εισήγηση αφορά τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή αλλιώς μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ), τα γνωστά και ως socialmedia στην αγγλική γλώσσα. Θα ξεκινήσουμε με τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που παρουσιάζουν ξεκάθαρα την δύναμη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων. Στην συνέχεια θα αναφερθούμε στην αλματώδη ανάπτυξη των τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες που οδήγησαν στο τρίπτυχο διαδίκτυο, ασύρματα δίκτυα και έξυπνα κινητά τηλέφωνα.

 

Εισήγηση με θέμα «Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης»

57^ο Παιδαγωγικό συνέδριο, 4 Ιανουαρίου 2017

Υπό Χρήστου Υφούλη

επικ. Καθηγητού Τμ. Αυτοματισμού, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης.

Εισαγωγή

Σεβαστοί πατέρες, αξιότιμοι κύριοι καθηγητές, κυρίες και κύριοι σύνεδροι,

η παρούσα εισήγηση αφορά τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή αλλιώς μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ), τα γνωστά και ως socialmedia στην αγγλική γλώσσα.

Θα ξεκινήσουμε με τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που παρουσιάζουν ξεκάθαρα την δύναμη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων.

Στην συνέχεια θα αναφερθούμε στην αλματώδη ανάπτυξη των τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες που οδήγησαν στο τρίπτυχο διαδίκτυο, ασύρματα δίκτυα και έξυπνα κινητά τηλέφωνα.

Η πρόοδος αυτών των τεχνολογιών οδήγησε και στην εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που έτυχαν μεγάλης αποδοχής και δημοφιλίας κατά τα τελευταία 5-10 χρόνια. Θα κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή, θα περιγράψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά τους και θα εξηγήσουμε γιατί καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος του χρόνου μας και δημουργούν μια εντελώς νέα πραγματικότητα, εικονική σε μεγάλο βαθμό.

Οι ρυθμοί ανάπτυξης της τεχνολογίας και των νέων ευφυών διαδικτυακών τεχνολογίων είναι ταχύτατοι. Το αποτέλεσμα είναι μια πληθώρα προιόντων και εργαλειών με πολλές δυνατότητες στους τομείς της έρευνας, εκπάιδευσης και καινοτομίας, του εμπορίου και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Θα εστιάσουμε στον τομέα της εκπαίδευσης επισημαίνοντας τα οφέλη από την χρήση των ΜΚΔ.

Στο τελευταίο μέρος της εισήγησης θα αναφερθούμε στους κινδύνους και τις συνέπειες της αλόγιστης χρήσης των ΜΚΔ σε ανήλικους και σε ενήλικους και θα προχωρήσουμε στην διατύπωση χρήσιμων συμπερασμάτων.

Τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα της δύναμης των ΜΚΔ

Στις 3 Νοεμβρίου 2008, ο Μπάρακ Ομπάμα, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, την βραδιά της εκλογής του δήλωσε : «Δεν ήμουν ποτέ ο καταλληλότερος υποψήφιος γι΄αυτό το αξίωμα. Ξεκινήσαμε χωρίς πολλά χρήματα ή μεγάλη υποστήριξη. Η καμπάνια μας υποστηρίχθηκε από εργαζόμενους, οι οποίοι, αν και διέθεταν ελάχιστες οικονομίες, προσέφεραν πέντε, δέκα ή είκοσι δολλάρια γι’ αυτόν τον σκοπό».

Η προεκλογική του εκστρατεία έσπασε κάθε ρεκόρ : κατάφερε να συλλέξει 600 εκ. δολλάρια από περισσότερους από 3 εκατομμύρια Αμερικανούς.

Εκμεταλλεύτηκε τη δύναμη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων, με την δημιουργία της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης myBarackObama.com, η οποία στο αποκορύφωμα της έφθασε τα 1,5 εκατομμύρια μέλη. O Τζόν. Φ. Κένεντι είχε κάνει το ίδιο με την τηλεόραση το 1960.

Εκμεταλλεύθηκε επίσης τα κοινωνικά μέσα επικοινωνίας, οπως το YouTube, για δωρεάν διαφήμιση. Έτσι οι ψηφοφόροι παρακολούθησαν 14,5 εκατομμύρια ώρες επίσημων πολιτικών διαφημίσεων στο διαδίκτυο, χρόνος τεράστιος, που θα είχε στοιχίσει στην τηλεόραση 47 εκατομμύρια δολλάρια!

Οι υποστηρικτές του δημιούργησαν 35.000 διαδικτυακές ομάδες.

Η καμπάνια του Ομπάμα διοργάνωσε περισσότερες από 1.000 εκδηλώσεις.

Ένα δεύτερο παράδειγμα με στοιχεία ακτιβισμού είναι αυτό του Όσκαρ Μοράλες, ενός 33χρονου από την Κολομβία, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2008, κινητοποίησε εκατομμύρια ανθρώπους με το κοινωνικό του δίκτυο.

Δημιούργησε στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Facebook μια ομάδα αποτελούμενη από τον ίδιο και πέντε φίλους του, η οποία διαμαρτυρόταν για την κράτηση αιχμαλώτων από την στρατιωτική οργάνωση FARC (Δύναμη Ενόπλων Επανασταστών της Κολομβίας). Η ομάδα του, που ονομαζόταν «Όχι άλλο πια» έφτασε τα 272.578 μέλη μέσα σε έναν μήνα. Στις 4 Φεβρουαρίου του 2008, 4,8 εκατομμύρια άτομα έλαβαν μέρος σε σχεδόν τετρακόσιες εκδηλώσεις στην Κολομβία, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι σε διάφορες χώρες, από τη γειτονική Βενεζουέλα έως τη Σουηδία, την Ισπανία, το Μεξικό, την Αργεντινή, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ.

Το περιστατικό αυτό των διαδηλώσεων καταδεικνύει την εντυπωσιακή δύναμη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων να μεγεθύνουν οτιδήποτε κυκλοφορεί στο εσωτερικό τους.

Ένα τρίτο παράδειγμα νέας μορφής κοινωνικής αλληλεπίδρασης με στοιχεία εθελοντισμού στα ΜΚΔ είναι οι ιστοσελίδες ανοικτής πρόσβασης.

Οι ιστοσελίδες λογισμικού ανοικτού πηγαίου κώδικα (opensourcesoftware) επιτρέπουν στον κόσμο να συνεισφέρει κώδικες για την βελτίωση κάποιου υπολογιστικού προγράμματος, γεγονός που οδηγεί στην ανάπτυξη ιστοσελίδων αναζήτησης όπως το Firefox και λειτουργικών συστημάτων όπως το Linux, που ανταγωνίζονται προιόντα της Microsoft και της Apple.

Το πιο διαδεδομένο παράδειγμα αυτής της νέας μορφής κοινωνικής αλληλεπίδρασης είναι τα Wiki (ουίκι). Το καλύτερο παράδειγμα είναι η Wikipedia, μια διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια, που στην τελευταία καταμέτρηση είχε πάνω από 20 εκ. καταχωρήσεις, γραμμένες σε 271 γλώσσες.

Όπως κάθε άλλο wiki, διατηρείται από εθελοντές, που συνεργάζονται μεταξύ τους και δημιουργούν τους δικούς τους κανόνες σχετικά με τον τρόπο αλληλεπίδρασης. Ο λόγος που μια τέτοια ιστοσελίδα ανοικτή πρόσβασης λειτουργεί εντυπωσιακά καλά και δεν αχρηστεύεται από την παραπληροφόρηση και τις κακόβουλες αναρτήσεις, είναι η δημιουργία κοινωνικών δικτύων γύρω από κάθε θέμα.

Κοινωνία της πληροφορίας και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)

Οι ριζικές μεταβολές που επήλθαν από την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας της πληροφορικής, όπως οι διάφορες μορφές Η/Υ και η καταφανής επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη, συνιστούν μια επανάσταση, την λεγόμενη μετα-βιομηχανική εποχή.

Ο όρος «κοινωνία της πληροφορίας» είναι ένας περιεκτικός όρος περιγραφής των ριζικών κοινωνικών αλλαγών που έλαβαν χώρα κατά το δεύτερο ήμισυ του 20^ου αιώνα. Οι απαρχές της «κοινωνίας της πληροφορίας» θα πρέπει να αναζητηθούν στην δεκαετία του 60 στις ΗΠΑ. Τότε εισήλθε η ανθρωπότητα στην εποχή του διαστήματος και χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά συστήματα μετάδοσης σημάτων μέσω δορυφόρου.

Κατά τον 20^ο αιώνα οι πλέον ανεπτυγμένες χώρες σταδιακά εισήλθαν στη φάση της κοινωνίας της πληροφορίας και αναμένεται ότι σε λίγες το πολύ δεκαετίες, η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει και θα εργάζεται σε μια ενιαία, παγκόσμια κοινωνία της πληροφορίας.

Οι ΤΠΕ ενσωματώνουν μερικά εντελώς νέα τεχνολογικά συστήματα (διαδίκτυο, κινητή τηλεφωνία κλπ.), τα οποία αυτοματοποίησαν την καθημερινή μας ζωή. Στις ΤΠΕ ενσωματώνονται επίσης προγενέστερα πληροφοριακά και επικοινωνιακά συστήματα, όπως συμβατική ενσύρματη τηλεφωνία, ραδιοκύματα, τηλεόραση, και οικιακές ηλεκτρονικές συσκευές.

Οι συμβατικές δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής συμπληρώνονται, υποστηρίζονται ή και διευθετούνται από τις ΤΠΕ και επαυξάνονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να περνούν στη σφαίρα της εικονικής πραγματικότητας. Μιλάμε επομένως για ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce), ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-administration), ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, τραπεζική μέσω Διαδικτύου κλπ.

Καινοτομία, έρευνα και ΤΠΕ

Η χρήση των ΤΠΕ ασκεί σημαντική επιρροή στις διαδικασίες της καινοτομίας και στην υποκείμενη επιστημονική έρευνα. Η χρήση των Η/Υ επέφερε νέα αποτελέσματα σε ορισμένους βασικούς επιστημονικούς τομείς. Για παράδειγμα, τα πλέον πρόσφατα αποτελέσματα στην Αστρονομία, στην Αεροπλοΐα και στην Μοριακή Βιολογία, είναι δύσκολο να τα φανταστούμε να πραγματοποιούνται χωρίς την ύπαρξη των τεχνολογιών της Πληροφορικής.

Δεν υπάρχουν πλέον περιοχές και τομείς οι οποίοι να μην έχουν επηρεαστεί, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από την Πληροφορική. Η σύζευξη της πληροφορικής με τις άλλες επιστήμες, έχει οδηγήσει στην εμφάνιση νέων διαθεματικών και πολυθεματικών Επιστημών (για παράδειγμα η Βιοπληροφορική).

Επιπλέον, οι ΤΠΕ έχουν οδηγήσει στην αναζωπύρωση των σχέσεων στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα, από τη στιγμή που ακόμη και γεωγραφικά απομακρυσμένες ερευνητικές ομάδες, οι οποίες ενώ βρίσκονται μακριά η μια από την άλλη, είναι πλέον σε θέση να συνεργάζονται καθημερινά, σε επίπεδο ρουτίνας.

H επανάσταση του Web 2.0

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των ΜΚΔ έπαιξε η επανάσταση του Web 2.0, όρος που αναφέρεται στις δικτυακές υπηρεσίες δεύτερης γενιάς. Από τεχνικής απόψεως, οι εφαρμογές του Web 2.0 λειτουργούν με βάση μια απλή, φιλική προς τον χρήστη, αρχή : δεν απαιτούνται κάποιες ιδιαίτερες (προγραμματιστικές) γνώσεις για να μπορέσει καποιος χρήστης να δημιουργήσει κάποιο περιεχόμενο και να το δημοσιεύσει στον Παγκόσμιο Ιστό.

Πριν την εμφάνιση του Web 2.0 ένα από τα χαρακτηριστικά των παρεχόμενων υπηρεσιών ήταν ότι τα περιεχόμενα τα οποία οι χρήστες διάβαζαν, άκουγαν ή παρακολουθούσαν –παρόμοια με τα παραδοσιακά, μονόδρομης επικοινωνίας, μέσα- ήταν προιόντα δημιουργίας λίγων μόνο δημιουργών. Σε αντίθεση με την κατάσταση αυτή, η ουσία του Web 2.0 είναι ότι τα περιεχόμενα δημιουργούνται και διαμοιράζονται από τους ίδιους τους χρήστες.

Το Web 2.0. είναι συμβατό με οποιοδήποτε λειτουργικό σύστημα κι αν χρησιμοποιεί ο εκάστοτε χρήστης, και είναι εκτός από πλούσιο και «ελαφρύ». Τo λογισμικό και το υλικό δεν απασχολούν πλέον τους προγραμματιστές στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν, αφού το περιεχόμενο, η διαμόρφωση και η αξιοποίησή του είναι τα θέματα στα οποία επικεντρώνεται κυρίως το ενδιαφέρον. Oι εφαρμογές δεν είναι πια στατικές αλλά δυναμικές, ενώ η εξουσία δεν ανήκει αποκλειστικά στον σχεδιαστή, αφού η νοημοσύνη και η προσφορά του χρήστη αξιοποιείται και συνεισφέρει στη συνολική υλοποίηση μιας υπηρεσίας. Τέλος, όσον αφορά στα δεδομένα, επικρατεί η τάση να δημοσιοποιούνται (open projects), αντί να παραμένουν απαράβατα και κρυφά όπως γινόταν στο παρελθόν.

Smartphones, Tablets & Phablets, χαρακτηριστικά και λειτουργίες

Κομβικότατο ρόλο στην δημιουργία και την ταχύτατη εξάπλωση των ΜΚΔ κατά την τελευταία δεκαετία έπαιξε ασφαλώς και η διάθεση στην αγορά των έξυπνων φορητών συσκευών (κινητών τηλεφώνων και ταμπλετών) με δυνατότητα ασύρματης σύνδεσης στο διαδικτυο.

Η δημιουργία του λειτουργικού συστήματος Android OS το 2004 από την ομώνυμη εταιρία και η εξαγορά της από τη Google το 2005 έδωσε μεγάλη ώθηση στην επικράτηση των έξυπνων κινητών τηλεφώνων (Smartphones). Το Android υιοθετήθηκε σταδιακά από τις μεγαλύτερες εταιρίες συσκευών, όπως Motorola, Samsung, HTC κ.α. Παράλληλα ξεκίνησε η μόδα των ταμπλετών (tablets) και των υβριδίων Smartphone/Tablet (phablets). Τα υβρίδια έχουν αντίστοιχες λειτουργίες με τα Smartphones αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα λόγω μεγαλύτερων δυνατοτήτων σε οθόνη, μνήμη, επεξεργαστική ισχύ, και περιφερειακές συσκευές. Αλλά και άλλοι τύποι έξυπνων συσκευών έκαναν σύντομα την εμφάνιση τους, όπως ρολόγια, γυαλιά, αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, κονσόλες παιχνιδιών κλπ.

Οι έξυπνες κινητές συσκευές σήμερα συνδυάζουν χαρακτηριστικά κινητού τηλεφώνου, προσωπικού βοηθού (PDA, Personal Digital Assistant, όπως ημερολόγιο και οργάνωση των επαφών), βιντεοκάμερας/φωτογραφικής μηχανής, και φορητού υπολογιστή.

Η χρήση της οθόνης αφής έχει επικρατήσει, και όπως και στους υπολογιστές εξειδικευμένο λογισμικό (κινητές εφαρμογές) μπορεί να εγκατασταθεί προκειμένου να προσφέρει προηγμένες λειτουργίες σε σύγκριση με ένα συμβατικό κινητό τηλέφωνο. Παραδείγματα λειτουργιών που μπορούν να προσφερθούν από τις σύγχρονες κινητές συσκευές είναι οι εξής:

– Διαχείριση επαφών

– Ημερολόγιο καθώς και άλλα χρήσιμα εργαλεία, π.χ. αριθμομηχανή

– Διαδικτυακή περιήγηση

– Προβολή video και τηλέοραση

– Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

– Υπηρεσίες προσδιορισμού θέσης και πλοήγησης

– Βιντεοσκόπηση, μαγνητοφώνηση καθώς και διαχείριση της συσκευής με φωνητικές εντολές

– Πολλές άλλες λειτουργίες...

Τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα και οι δυνατότητες τους

Η κοινωνική δικτύωση είναι μια μορφή συγκέντρωσης ατόμων σε «κοινότητες» κάτι αντίστοιχο με την έννοια της γειτονιάς, με στόχο την διαμόρφωση κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα σε άτομα ή ομάδες ατόμων τα οποία μοιράζονται κοινές αντιλήψεις ή έχουν κοινά ενδιαφέροντα.

Τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο είναι υπηρεσίες που υποστηρίζουν την κοινωνική δικτύωση και που στην ουσία αποτελούν «προσωπικούς χώρους» για επικοινωνία και διαμοιρασμό περιεχομένου. Χαρακτηρίζονται από ευκολία στη χρήση, διευκολύνουν τη δημιουργία αυθόρμητων σχέσεων, και διευρύνουν την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία μεταξύ των χρηστών τους.

Τι μπορεί όμως να κάνει κάποιος χρήστης κοινωνικών δικτύων;

• δημιουργία και επέκταση προϋπαρχόντων δικτύων φιλίας

• εύρεση αγνώστων με τους οποίους μοιράζεται ενδιαφέροντα, πολιτικές πεποιθήσεις ή χόμπι.

• διαφοροποίηση βάσει γλώσσας, θρησκείας, εθνότητας,

• διαφοροποίηση βάσει υπηρεσιών που παρέχουν, π.χ. διαμοιρασμός video, εικόνας ή φωτογραφιών.

Πιο συγκεκριμένα, ένας χρήστης ηλεκτρονικού κοινωνικού δικτύου μπορεί να δημιουργεί, να διαθέτει και να συντηρεί :

 Ένα δημόσιο ή ημι-δημόσιο προφίλ (μια αρχική σελίδα)

• Nα γράφει προσωπικές πληροφορίες (ενδιαφέροντα, αγαπημένη μουσική, ταινίες, το αγαπημένο moto του κλπ).

• Nα γράφει πληροφορίες σχετικά με την επαγγελματική του δραστηριότητα.

• να παρέχει φωτογραφίες.

• Με απλά λόγια, το προφίλ επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να δουν την προσωπική ατζέντα του χρήστη και να αλληλεπιδράσουν άμεσα με τα στοιχεία που περιέχει.

Πρόσβαση στις λίστες των φίλων.

• Να έχουν πρόσβαση στις λίστες των φίλων

• Να βλέπουν και να πλοηγούνται στη λίστα των συνδέσμων τους

• Να βλέπουν και να πλοηγούνται στη λίστα των δραστηριοτήτων που δημοσιεύουν οι φίλοι τους

• Να αφήνουν δημόσια μηνύματα στο προφίλ των φίλων τους.

• Ταυτόχρονα παρέχεται και μηχανισμός ιδιωτικής επικοινωνίας συνήθως με μορφή μηνυμάτων, παραπλήσια αυτής του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

 Χρήση διαφόρων υπηρεσιών και εργαλείων όπως:

• Ο διαμοιρασμός περιεχομένου (φωτογραφιών, video, ανακοινώσεων).

• Η δημιουργία συζητήσεων.

• Η δημιουργία ομάδων κοινών ενδιαφερόντων.

• Η παροχή ιστολογίων.

• Η χρήση σύγχρονης επικοινωνίας (chat).

• H πρόσβαση μέσω κινητού.

Κατηγορίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ΜΚΔ με βάση την κοινωνική δικτύωση, το περιεχόμενο ή την βασική τους λειτουργία

1. Βασισμένα στην κοινωνική δικτύωση

• Κοινωνικά Δίκτυα (Facebook, MySpace, Linkedin)

• Ιστολόγια (Blogs) (Blogger, WordPress)

• Μικροϊστολόγια-Microblogging (Twitter, Tumblr)

• Wikis(Wikipedia, Wikinews)

2. Βασισμένα στο περιεχόμενο

• Φωτογραφίες και εικόνες (Instagram)

• Βίντεο (YouTube)

• Μουσική (MySpace)

• Παρουσιάσεις και αρχεία κειμένων (SlideShare, Scribd)

3. Βασισμένα σε μία λειτουργία

• Τηλεδιάσκεψη σε ζωντανή μετάδοση- Livebroadcast(Skype)

Επίσης, τα ΜΚΔ διαφοροποιούνται σαφώς και με βάση την χρήση τους

• Προσωπική Χρήση: Οι χρήστες χρησιμοποιούν τα ΜΚΔ, με σκοπό τη σύναψη διαδικτυακών σχέσεων με άλλους χρήστες, τη δημιουργία, το διαμοιρασμό περιεχομένου, την ενημέρωση και πολλές άλλες δραστηριότητες.

• Εταιρική χρήση: Οι εταιρείες και οι οργανισμοί δραστηριοποιούνται στα ΜΚΔ, με σκοπό την προώθηση των προϊόντων-θέσεων τους (διαφήμιση), την ενημέρωση των πελατών-ακολούθων τους, την παροχή κατευθύνσεων και οδηγιών και την επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων τους.

• Επικοινωνία για Πολιτικές Προτεραιότητες: Ο σκοπός είναι η έκδοση επίσημων ανακοινώσεων και δελτίων τύπου.

• Επικοινωνία με ενδιαφερομένους για διάφορες Εκστρατείες (καμπάνιες): Αποσκοπεί στο να πληροφορήσει τους πολίτες, να μοιρασθεί, να προωθήσει πολιτικές και εμπειρίες και να έρθει σε επαφή με ενδιαφερομένους.

Ακολουθούν κάποια πρόσφατα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα 8 δημοφιλέστερα κοινωνικά δίκτυα.

Το Facebook που συνδυάζει πολλές μορφές περιεχομένου είναι η ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης με τα περισσότερα μέλη από όλο τον κόσμο. Είναι 1^ο με 1,1 δις μοναδικούς μηνιαίους επισκέπτες.

Ακολουθεί 2^ο το Youtube που χρησιμοποιείται για την προβολή video με 1 δις μοναδικούς μηνιαίους επισκέπτες.

Έπεται στην 3^η θέση το Twitter με 310 εκ. επισκέπτες. Η πιο σημαντική ενέργεια στο δίκτυο αυτό είναι η ανάρτηση δημοσιεύσεων οι οποίες δεν ξεπερνούν τους 120 χαρακτήρες, δηλαδή σύντομων μηνυμάτων. Χρησιμοποιείται ευρύτατα από πολιτικούς, καλλιτέχνες και άλλους διάσημους για να κρατούν επαφή με το κοινό σχολιάζοντας την επικαιρότητα.

Στην 4^η θέση βρίσκεται το LinkedIn με 255 εκ. επισκέπτες. Το LinkedIn αποτελεί σήμερα κορυφαίο σημείο συνάντησης στο Web για επαγγελματίες και επιχειρήσεις που επιδιώκουν την προβολή τους σε μία ιστοσελίδα που αξιοποιεί την κοινωνική δικτύωση αλλά με πιο επαγγελματικά και επιχειρηματικά χαρακτηριστικά. Προτείνεται ανεπιφύλακτα σε όσους ασχολούνται, κυρίως, με το εξαγωγικό εμπόριο.

Στις επόμενες θέσεις βρίσκονται τα Pinterest με 250 εκ. και Ιnstagram με 100 εκ. επισκέπτες που εστιάζουν στην επεξεργασία και δημοσίευση φωτογραφιών, ενώ το Google+ συγκεντρώνει αρκετές προτιμήσεις (120 εκ. επισκέπτες) γιατί εμφανίζει διαλειτουργικότητα με τα εργαλεία της Google.

Πληροφορία και ενημέρωση στο διαδίκτυο

Είναι πολύ χαρακτηριστική η ποσότητα δεδομένων που διακινείται κάθε λεπτό στο διαδίκτυο και αφορά την χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης σε σύγκριση και με άλλες υπηρεσίες. Πιο συγκεκριμένα, κάθε λεπτό στο διαδίκτυο

έχουμε 204 εκ μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, 2 εκ αναζητήσεις στην μηχανή αναζήτησης του Google, 6 εκ θεάσεις (views) στο Facebook, 1 εκ 300.000 θεάσεις video στο Utube, 1.300 νέους χρήστες κινητών τηλεφώνων, 6 εκ. Ευρώ εμπορικές συναλλαγές, αλλά και 21 υποκλοπές στοιχείων ταυτότητας, και 135 νέες μολύνσεις από κακόβουλο λογισμικό.

Βασικός πυλώνας πλέον της καθημερινής ενημέρωσης ως μέσο είναι το διαδίκτυο. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία στην Ελλάδα

• το 68% περίπου του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. 

• Το ποσοστό στους κάτω των 44 ετών είναι 83% και πάνω, σε αντίστροφη αναλογία με την ηλικία.

• Από αυτούς, το 85% διαβάζει ειδήσεις online.

• Το 65% (που γίνεται 88% στις μικρές ηλικίες) χρησιμοποιεί ΜΚΔ

Κατά μέσο όρο, ήδη στην Ελλάδα, πάνω από τους μισούς κατοίκους της χώρας ενημερώνονται από το διαδίκτυο. Αν συνυπολογιστεί και η χρήση των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (που φιλοξενούν ενημερωτικούς συνδέσμους κάθε είδους) το ποσοστό γίνεται τεράστιο, ιδίως στις ενεργές ηλικίες. Η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στην ΕΕ στις οποίες το διαδίκτυο διαθέτει μεγαλύτερη αξιοπιστία από ό,τι τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και οι εφημερίδες.

Επίσης, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ ως προς τη θετική πρόσληψη της αξιοπιστίας των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ενώ σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους της Ε.Ε., είμαστε από τους τελευταίους στην χρήση του Internet, στη χρήση του Facebook, είμαστε από τους πρώτους. Δεν εκπλήσσει επομένως το γεγονός ότι κατέχουμε ακόμη μια θλιβερή πρωτιά. Δυστυχώς, μαζί με την Ρουμανία, η Ελλάδα εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ευρωπη διαδικτυακού και πραγματικού τζόγου, καθώς και διαδικτυακού εκφοβισμού σε ανήλικους.

Ιστορική αναδρομή και μέλλον των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων

Η πρώτη αναγνωρίσιμη ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, το SixDegrees.com ξεκίνησε το 1997, προσέλκυσε πολλούς χρήστες, αλλά απέτυχε ως επιχείρηση το 2000, πιθανότατα επειδή η αγορά δεν ήταν έτοιμη για μια τέτοια ιδέα. Το 2002 εμφανίστηκε το Friendster ως ιστοσελίδα εύρεσης συντρόφων και μεγάλωσε ταχύτατα, φθάνοντας τους 300.000 χρήστες έως το 2003. Όταν μάλιστα άρχισε να τραβά την προσοχή των ΜΜΕ, το ενδιαφέρον εκτοξεύτηκε στα ύψη, σε βαθμό που άρχισε να αντιμετωπίζει τεχνικά προβλήματα.

Το MySpace ξεκίνησε το 2003, εκμεταλλευόμενο την δυσαρέσκεια των πρώην χρηστών του Friendster. Ωστόσο, ως μια ιστοσελίδα γενικευμένης κοινωνικής δικτύωσης, σύντομα επισκιάστηκε από έναν ανταγωνιστή, το Facebook.

Το Facebook ξεκίνησε στο πανεπιστήμιο του Harvard το 2004, αλλά η ιστορία του έχει τις ρίζες της στον πραγματικό κόσμο. Αρχικά οι χρήστες έπρεπε να είναι μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, και η ιστοσελίδα καλλιεργούσε μια αίσθηση οικειότητας και εχεμύθειας. Μέσα σε έναν μόλις χρόνο, η δυνατότητα συμμετοχής δόθηκε και σε μαθητές του λυκείου και, στην συνέχεια, σε γεωγραφικά προσδιορισμένες κοινότητες και εταιρικά δίκτυα. Τον Ιούνιο του 2008, το Facebook ξεπέρασε το MySpace στον συνολικό αριθμό χρηστών σε παγκόσμιο επιπεδο και έγινε το μεγαλύτερο ηλεκτρονικό κοινωνικό δίκτυο. Στις αρχές του 2009 είχαν εγγραφεί και χρησιμοποιούσαν ενεργά την ιστοσελίδα πάνω από 175 εκατομμύρια άτομα. Σήμερα επισκέπτονται το Facebook παγκοσμίως κάθε μήνα πάνω από 1 δις χρήστες. Όλοι αυτοί χρησιμοποιούν τις πολύ δημοφιλείς διαδικτυακές υπηρεσίες Messenger και WhatsΑpp και οι μισοί περίπου το Instagram, που ανήκουν όλες στο Facebook, καθιστώντας το τον κυρίαρχο του παιχνιδιού στα ΜΚΔ.

Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) είναι το σημαντικότερο και ιστορικά σπουδαιότερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, που χρησιμοποιείται καθημερινά από όλους σχεδόν τους χρήστες του Διαδικτύου εδώ και πολλές δεκαετίες. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία εχει πλέον αποκτήσει ισχύ επίσημης αλληλογραφίας σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς. Εξάλλου είναι η βάση για την δημιουργία λογαριασμού σε οποιοδήποτε από τα ΜΚΔ.

Οι σύγχρονες λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τα σύγχρονα σχετικά λογισμικά οργάνωσης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας προσφέρουν προηγμένες δυνατότητες, και περιέχουν πολλές πολύτιμες πληροφορίες κοινωνικής δικτύωσης, με τρόπο δυναμικό και από πολλές απόψεις πιο αποτελεσματικό από τις ιστοσελίδες που προορίζονται ρητά για κοινωνική δικτύωση. Οι τελευταίες είναι όμως πολύ περισσότερο ελκυστικές και δημοφιλείς, γιατί είναι απλές στην χρήση και προσθέτουν σήμερα επιλογές επικοινωνίας σε πραγματικό χρόνο, όπως οι υπηρεσίες παρουσίας και μηνυμάτων, ή με περιεχόμενο που δημιουργούν οι ίδιοι οι χρήστες (φωτογραφίες, μουσική, βίντεο κλπ)

Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης θα επιβιώσουν και με ποια μορφή. Ύστερα από μια δεκαετία καινοτομιών, φαίνεται πως τέτοιου είδους ιστοσελίδες, τουλάχιστον υπό ορισμένη μορφή, ήρθαν για να μείνουν. Ακόμα και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας γίνονται μέλη ιστοσελίδων. Αργά, αλλά σταθερά, μεταφέρουμε την ζωή μας στο διαδίκτυο.

Εκπαίδευση και κοινωνικά δίκτυα

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται ήδη επιτυχώς και προβλεπεται να ενσωματωθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία πολυ περισσότερο στο μέλλον. Φυσικά πρόσωπα (καθηγητές, φοιτητές κ.α.) αλλά και εταιρείες, οργανισμοί, πανεπιστήμια κλπ. συνδέονται μεταξύ τους μέσω των σύγχρονων κοινωνικών δικτύων και αλληλεπιδρούν ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των μελών.

Oι ομάδες εργασίας (groups ) είναι ο πυρήνας του εκπαιδευτικού μοντέλου και δημιουργούνται από ανθρώπους που έχουν ως σκοπό να επικοινωνούν μεταξύ τους τακτικά, και να αλληλεπιδρούν ο ένας με τον άλλο με αμοιβαία επιρροή, κοινή αίσθηση συναδελφικότητας, και οι οποίοι εργάζονται μαζί για να πετύχουν ένα κοινό σύνολο στόχων. Τέτοιες ομάδες εργασίες μπορούμε να δημιουργήσουμε εύκολα μέσω της Google με τα Google Groups, της Yahoo! με τα Yahoo! Groups, τα groups στο facebook στο LinkedIn και αλλού.

Η ηλεκτρονική συνομιλία (chat) έχει ενσωματωθεί πλέον στις γνωστές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως facebook, myspace και άλλες. Η επικοινωνία καθηγητών-φοιτητών φαίνεται και αυτή να περνάει πλέον απ τις αίθουσες και τους χώρους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε νέες μορφές επικοινωνίας και δικτύωσης.

Mε την τηλεδιάσκεψη παρέχεται δηλαδή η δυνατότητα στον καθηγητή να ξεκινήσει ένα απομακρυσμένο μάθημα (remote lesson) με τους φοιτητές του, αλλά και άλλους ενδιαφερόμενους που θέλουν να παρακολουθήσουν το μάθημα. Υπάρχουσες δημοφιλείς εφαρμογές για τηλεδιάσκεψη είναι το MS Office Live Meeting και το GoToMeeting. Το πρόγραμμα Skype παρέχει επίσης παρόμοιες υπηρεσίες για ένα online lesson, με αρκετά όμως λιγότερες δυνατότητες.

Καθηγητές και φοιτητές ανταλλάσουν καθημερινά έγγραφα με εργασίες και άλλες αναφορές κυρίως με τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Με τη χρήση όμως των open documents όπως είναι π.χ. τα Google documents, παρέχεται η δυνατότητα να επεξεργαστούν και να προβάλουν τα έγγραφά τους από οποιοδήποτε υπολογιστή ή smart phone. Με τα Google docs μπορείς να επεξεργαστείς έγγραφα μαζί με άλλους (collaborative edit) και να δεις τις αλλαγές καθώς οι άλλοι πληκτρολογούν.

Κατά τη διάρκεια μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως μίας διάλεξης ή ενός μαθήματος είναι πολύ πιθανό ο καθηγητής να θέλει να την εμπλουτίσει με την παρουσίαση ενός σχετικού video. Εύκολα μπορεί να αναζητήσει και να βρει αυτό που ψάχνει σε ελάχιστο χρόνο με χρήση και πάλι δημοφιλών πλατφορμών όπως είναι το Google video, όπου μπορεί κάποιος να αναζητήσει και να παρακολουθήσει εκατομμύρια videos.

Το twitter μπορεί να χρησιμεύσει για να μπορεί εύκολα ένας καθηγητής να κάνει ανακοινώσεις στους φοιτητές

Τέλος, η χρήση του λεγόμενου νέφους (Cloud) επιτρέπει πρόσβαση στα δεδομένα μας από οποιαδήποτε τοποθεσία που απλά έχει πρόσβαση στο internet, χωρίς να υπάρχει μέριμνα για αποθηκευτικούς χώρους.

Τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει η εκπαιδευτική διαδικασία από την χρήση των ΜΚΔ είναι πολλά και διάφορα λόγω της μαθητοκεντρικής προσέγγισης που εγκαινιάζεται. Η ευκολία χρήσης των κοινωνικών δικτύων και η δυνατότητα άμεσης διάδρασης, υποστηρίζουν την αλληλεπιδραστική μάθηση, την κριτική σκέψη, την επιχειρηματολογία και τεκμηρίωση των απόψεων των μαθητευόμενων. Επιπρόσθετα, η κοινωνική δικτύωση μπορεί να αξιοποιηθεί και στη δια βίου μάθηση, τόσο στη διευκόλυνση της επικοινωνίας των ενηλίκων στη διδασκαλία, όσο και στην επιτυχή υλοποίηση δραστηριοτήτων συνεργατικής μάθησης από απόσταση. Όπως αποδείχθηκε και με διάφορες πιλοτικές εφαρμογές, η συνδυασμένη χρήση του Facebook και άλλων κοινωνικών δικτύων, μπορεί να προσφέρει τα μέσα που χρειάζονται για να υποστηρίζεται αποτελεσματικά και ποιοτικά η μάθηση.

Σοβαροί κίνδυνοι και συνέπειες από την αλόγιστη χρήση των ΜΚΔ

Δυστυχώς, η χρήση των ΜΚΔ δεν είναι απαλλαγμένη από σοβαρούς κινδύνους. Αναφέρουμε τους κυριότερους:

• Απατηλοί σύνδεσμοι Ransomware–Cryptolocker, που οδηγούν μέσω κρυπτογράφησης των αρχείων μας σε οικονομική εξαπάτηση.

• Απατηλό (spam) email

• Κλοπή Διαδικτυακής Ταυτότητας (IdentityTheft), με σκοπό πάλι την οικονομική εξαπάτηση, τον εξευτελισμό ή την διάδοση φημών

• Ψεύτικα προφίλ σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης.

• Ηλεκτρονική διαπόμπευση (1 στα 5 παιδιά θύμα εκφοβισμού)

• Πληθώρα αγγελιών που αποστέλλονται μέσω email ή δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες π.χ. για εύρεση εργασίας στο εξωτερικό, όπου από τα θύματα είτε αποσπώνται χρηματικά ποσά για προκαταβολή ή άλλο λόγο, είτε ζητείται να μεταφέρουν χρηματικά ποσά κρατώντας ένα ποσοστό. Στην περίπτωση αυτή τα θύματα αυτά λειτουργούν ως «βαποράκια» ή μουλάρια (mules) εν αγνοία τους.

• Παραπλανητικές δημοσιεύσεις, και διάδοση ψευδών ειδήσεων. Αφού κατηγορήθηκε έντονα ότι επηρέασε το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών πρόσφατα  λόγω της διάδοσης ψευδών ειδήσεων μέσα από το κοινωνικό δίκτυο του, το Facebook  προσπαθεί να καταπολεμήσει το φαινόμενο και να βρει μεθόδους για να κρατήσει στο περιθώριο τις παραπλανητικές δημοσιεύσεις.

• Ίσως το σημαντικότερο είναι ότι αν έχεις μετανιώσει για κάτι που έχεις γράψει στα ΜΚΔ είναι σχεδόν αδύνατο να το διαγράψεις. Θα πρέπει να τονιστεί ιδιάιτερα το γεγονός ότι στις δηλώσεις αποποίησης ευθύνης πολλών μέσων κοινωνικής δικτύωσης προβλέπεται η εκχώρηση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης του περιεχομένου των δεδομένων και πληροφοριών που έχει αναρτήσει ο χρήστης, γεγονός που δυστυχώς η πλειοψηφία των χρηστών αγνοεί.

Πάμπολλες και πολύ σοβαρές είναι επίσης οι συνεπειες από την αλόγιστη χρήση των ΜΚΔ στους ανηλίκους. Τα θέματα εθισμού, εσωστρέφειας, και απομόνωσης θα εξεταστούν σε επόμενες εισηγήσεις, έτσι εδώ εμείς θα επικεντρωθούμε σε κάποιες συνέπειες που σχετιζονται με τα ΜΚΔ.

• Τα ΜΚΔ προσφέρουν έδαφος στην παραπληροφόρηση, την απάτη, τη δυσφήμιση και τη λασπολογία.

• Το γλωσσικό επίπεδο πολλών χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πολλές φορές κατρακυλάει σε ύβρεις και χυδαιολογίες ενώ η ελληνική ορθογραφία και γλώσσα παραχαράσσονται.

• Σε χρήστες μικρότερης ηλικίας αναπτύσσεται ανταγωνισμός για το ποιος θα προσεγγίσει περισσότερους φίλους, ιδιαίτερα του αντίθετου φύλου.

• Δυστυχώς, από διάφορες μελέτες προκύπτει ότι οι φανατικοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πολύ γρήγορα και αβασάνιστα κάνουν δεκτά αιτήματα φιλίας και "προσθέτουν" φίλους με κριτήριο μία ωραία φωτογραφία του άλλου ατόμου ενώ παράλληλα προτίθενται άμεσα και χωρίς καμία επιφύλαξη να αποκαλύψουν κάθε είδους προσωπική πληροφορία μετά από μία σύντομη διαδικτυακή συνομιλία.

• Αυτή η αλυσίδα φίλων που έχει πρόσβαση σε πληθώρα προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών του χρήστη, μετατρέπει τα δεδομένα του κάθε χρήστη, διαθέσιμα στον οποιονδήποτε.

• Σημαντική είναι και η απόσπαση προσοχής που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη μάθηση. Από μελέτες διαπιστώθηκε ότι μαθητές γυμνασίου, λυκείου και φοιτητές ελέγχουν τον λογαριασμό τους στο Facebook τουλάχιστον μια φορά ανά 15 λεπτά.

• Οι χρήστες με μεγαλύτερη εξάρτηση από μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσίαζαν την ίδια νοσηρή σχέση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τον υπολογιστή γενικότερα.

• Οι περισσότεροι χρήστες τέτοιων μέσων δεν κατάλαβαν την εξάρτηση από αυτό μέχρι που κατέληξαν να καταναλώνουν πολλές ώρες ασχολούμενοι με τις εφαρμογές του και να σκέφτονται για αυτό ακόμα και όταν έκλειναν τον υπολογιστή.

• Μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook ή το Twιtter παρέχουν το προσωπείο τις αυτοεκτίμησης. Πολλοί ορθώνουν συναισθήματα μέσα από αυτό που δεν θα τολμούσαν στην πραγματική τους ζωή. Το ένστικτο και το συναίσθημα απελευθερώνεται. Αρκετοί χρήστες διατηρούν παραπάνω από δυο λογαριασμούς σε τέτοιου είδους μέσα με διαφορετικά χαρακτηριστικά κάθε φορά. Εμφανιζουν έτσι πολλαπλές και διαφορετικές προσωπικότητες.

Tο φαινόμενο των Social Media θα μπορούσε να θεωρηθεί περισσότερο θετικό για τους ενήλικους, ωστόσο τείνει να γίνει άκρως ανησυχητικό και για αυτούς… Σύμφωνα με έρευνα της Microsoft, τα Social Media αποσπούν την προσοχή μας από την δουλειά. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι διακόπτουν κατά μέσο όρο 4 φορές την δουλειά τους για να ελέγξουν τί συμβαίνει στο Facebook, Twitter, κ.λ.π. Aυτό σημαίνει πως το 28% της ημέρας δαπανάται στα κοινωνικά δίκτυα, ποσοστό που δείχνει το μέγεθος του προβλήματος της κατάχρησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης!

Αυτή η εξελισσόμενη διάδοση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οδηγεί συχνά στη συστηματική παρενόχληση που ασκείται από οργανωτικές δομές εκ μέρους συναδέλφων ή ιεραρχικά ανωτέρων, την κατ΄επανάληψη παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, της τιμής και υπόληψης του ατόμου, με βλαβερές συνέπειες σε επαγγελματικό ή κοινωνικό επίπεδο. Ένας άλλος πολύ σοβαρός κίνδυνος που ενέχεται είναι και αυτός σχετικά με τις ηλεκτρονικές πληρωμές.

Είναι εξάλλου πολύ ανησυχητικό ότι ένα στα τέσσερα άτομα αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα σχετικό με την κατάχρηση των νέων τεχνολογιών σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Αυτή η κατάχρηση οδηγεί στην μοναξιά, αλλά και στην χαμηλή απόδοση στην εργασία ή τις σπουδές μας, σε διαταραχές συμπεριφοράς, οικονομικά προβλήματα, καθιστική ζωή και παχυσαρκία. Επίσης, πολλά μπορούν να είναι τα προβλήματα που άπτονται της σωματικής υγείας των χρηστών, όπως η τενοντίτιδα, οι διαταραχές της όρασης, του ύπνου και οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.

Ευφυείς διαδικτυακές τεχνολογίες και Μεγάλος Αδελφός

Η κοινωνία της πληροφορίας φέρνει σε επαφή σήμερα δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους που αναμένεται να γίνουν ένα δισεκατομμύριο σε μια δεκαετία. Μερικοί υποστηριζουν ότι επειδή δεν πρόκειται για την φωνή ενός μενονωμένου περιοδικού ή τηλεοπτικού σταθμού, και συνεπώς ακούγονται οι φωνές όλων των χρηστών, δεν θα υπάρχει στοιχείο «Μεγάλου Αδελφού».

Ομως, οι νέες ευφυείς τεχνολογίες που αναπτύσσονται παίζουν ακριβώς αυτόν τον ρόλο, μας παρακολουθούν συνεχώς και συγκεντρώνουν στοιχεία που καλύπτουν όλες τις πλευρές της προσωπικής μας ζωής, με σκοπό να υποβοηθήσουν την καθημερινότητα μας. Σαφέστατα, υπάρχει μεγάλο όφελος στην ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών απο τις διάφορες εταιρίες για διαφημιστικούς σκοπούς, ποιος όμως μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν και για άλλους σκοπούς?

Μέσω των κοινωνικών δικτύων διεξάγεται μια συνεχής παρακολούθηση των συνδέσεων μας και των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, και αναπτύσσονται νέα συστήματα τα οποία παράγουν αυτόματα τεράστιες ποσότητες παθητικά συλλεγμένων δεδομένων από το διαδίκτυο.

Πρόσφατη έρευνα της βελγικής αρχής προστασίας δεδομένων με συνδρομή πανεπιστημιακών τμημάτων Ασφάλειας Η/Υ και Κρυπτογραφίας, καθώς και ΜΜΕ, πληροφορίας και τηλεπικοινωνιών, αποκάλυψε ότι το Facebook παρακολουθεί την online δραστηριότητα των Ευρωπαίων χρηστών που επισκέπτονται την σελίδα του, ακόμα και αν δεν εισέλθουν σε αυτήν, ή δεν διαθέτουν λογαριασμό ή και εάν επιλέξουν να μην παρακολουθείται η δραστηριότητα τους για διαφημιστικούς σκοπούς. Αυτή η πολιτική παραβιάζει την σχετική ευρωπακή ντιρεκτίβα. Εντύπωση προκαλεί ότι κάτι αντίστοιχο δεν συμβαίνει με τους αμερικανούς ή καναδούς χρήστες.

Σκέψεις, συμπεράσματα, και επίλογος

Τα δίκτυα έχουν καταστεί τα πλέον βασικά στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμού, εφόσον η ζωή σε καθημερινή βάση δεν είναι νοητή σήμερα χωρίς τα σύγχρονα oδικά, κοινής ωφέλειας και επικοινωνιακά δίκτυα.

Εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο σε καθημερινή βάση και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ασκεί τόσο σημαντική επίδραση στο σύστημα των κοινωνικών σχέσεων, στις θεσμικές και μη δομές της κοινωνίας, στο κοινωνικό κεφάλαιο και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης.

Οι ΤΠΕ και το διαδίκτυο παρεχουν σημαντικά εργαλεία όχι μόνον για επικοινωνία, ή διασκέδαση αλλά και στους τομείς της διδασκαλίας και της έρευνας, αλλά συνδυάζονται δυστυχώς από πληθώρα παρενεργειών και κινδύνων.

Κάθε νέα τεχνολογία έχει θετικές συνέπειες αλλά και παρενέργειες. Υπάρχει η πυρηνική ιατρική και η πυρηνική βόμβα, ο ηλεκτρισμός και η ηλεκτρική καρέκλα. Οι άνθρωποι αντιστάθηκαν στα αυτοκίνητα πριν από 100 χρόνια. Τώρα έχουν πλέον ενσωματωθεί στην κουλτούρα μας, και κανείς δεν αμφιβάλει για το αν τα χρειαζόμαστε ή όχι, αν και έχουμε μόλυνση και ατυχήματα. Η ίδια η τεχνολογία δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή, οι άνθρωποι με τον τρόπο που την χρησιμοποίουν της δίνουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο.

Θα περιμέναμε η σύγχρονη τεχνολογία με τους αυτοματισμούς και τις προηγμένες δυνατότητες επικοινωνίας και μεταφορών να συμβάλει αποφασιστικά στην προσωπική μας βελτίωση, να μας εξασφαλίζει χρόνο και πόρους για δραστηριότητες που θα βοηθήσουν στον πνευματικό μας αγώνα για την απόκτηση αρετών και τον αγιασμό μας σε προσωπικό επίπεδο, αλλά την πρόοδο του ανθρωπίνου γένους, την επικράτηση της ειρήνης, την αλληλεγγύη των λαών κλπ.

Αντιθέτως, ο άνθρωπος κολλάει περισσότερο πανω στην ύλη και στα υλικά αγαθά, όπως τα σύγχρονα προιόντα της τεχνολογίας που γίνονται όλο και πιο σαγηνευτικά και ελκυστικά. Γίνονται τα αντικείμενα μιας σύγχρονης ειδωλολατρίας, γιατί αξιοποιούνται με σκοπό την απόκτηση όλων και περισσότερων υλικών αγαθών που εξασφαλίζουν χρήμα, δόξα και απολαύσεις που δεν μπορούν να γεμίσουν την ανθρώπινη ψυχή. Έτσι η μεγάλη πλειοψηφία του ανθρωπίνου γένους αποτυγχάνει ακόμη περισσότερο να καταλάβει τον πιο πολύτιμο πόρο στη Γή : τους εαυτούς μας, και την βασιλεία του Θεού, που είναι μέσα μας.

Μετά από τρείς επαναστάσεις, 1^η την αγροτική που βασιζόταν στο άροτρο, 2^η την βιομηχανική, που βασιζόταν στην μηχανή, και τρίτη την επανάσταση της πληροφορίας που βασίζεται στους υπολογιστές, έχει φθάσει ο καιρός για μια νέα επανάσταση που δεν θα βασίζεται στα αντικείμενα, όπου ο θησαυρός της ορθοδοξίας θα λάμψει για να πραγματοποιηθεί ή προφητεία, «…Kαι γενήσεται μία ποίμνη, εις ποιμήν» (Iωάν. 10,16).

 

 

Ευχαριστούμε τον κύριο Χρήστο Υφούλη για την παραχώρηση της ομιλίας του.