20.09.09
Νομολογιακές αποφάσεις σχετικά με ζητήματα Θρησκευτικής ελευθερίας (κατά το δοκούν;;;)του Σπυρίδων ΠαπακωστόπουλουΤι σημαίνει ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ; είναι η δικαστική ερμηνεία του νόμου. Αγαπητοί συνάδελφοι σας παραθέτω, παρακάτω, κάποιες δικαστικές αποφάσεις, που σχετίζονται με ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, προκειμένου να είστε ενημερωμένοι, λλά και να εξάγετε τα συμπεράσματά σας.
1)ΕφΛαρ 749/1986: Η συνταγματική διάταξη περί "επικρατούσας θρησκείας" των Ελλήνων, αποτελεί (έντονη) προγραμματική διακήρυξη (κρατικού καθορισμού σκοπού), δεν ατονεί όμως από αυτήν το θεμελιώδες δικαίωμα του ετεροδόξου προς ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, ούτε η συναφής ελευθερία της πίστεως και της συνειδήσεώς του.
2) Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων 77Α/2002: Το θρήσκευμα αποτελεί ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο. Η καταχώρησή του στους απολυτήριους τίτλους των σχολείων της στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης προσβάλλει την αρχή της αναγκαιότητας.
3) ΟλΣτΕ 2279 - 2282/2001: Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στα δελτία αστυνομικών ταυτοτήτων αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και η αναγραφή τους συνιστά επεξεργασία. Αντίκειται στο Σύνταγμα η υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες.
4) Συνήγορος του Πολίτη, Πράξη της 6 - 8 - 2002: Κατά τη διάρκεια του μαθήματος των θρησκευτικών είναι ανεπίτρεπτο να διατυπώνονται προσβλητικοί χαρακτηρισμοί σε βάρος των άλλων θρησκειών. Αποτελεί επιπλέον παράνομη ενέργεια η, για τον ίδιο σκοπό, χρήση εποπτικού υλικού, το οποίο μάλιστα δεν έχει τύχει προηγούμενης εγκρίσεως από το ΥΠΕΠΘ.
5) ΣτΕ 2176/1998: Στους σκοπούς της σχολικής παιδείας ανήκει, σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος και η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών, κατά τις αρχές του ορθόδοξου χριστιανικού δόγματος. Προς υλοποίηση του σκοπού αυτού εκ μέρους της Πολιτείας, επιβάλλεται η λήψη των κατάλληλων εκείνων νομοθετικών και κανονιστικών μέτρων, που θα εξασφαλίζουν τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών στους μαθητές σε επαρκή αριθμό ωρών διδασκαλίας εβδομαδιαίως.
6) ΣτΕ 3356/1995: Το κατοχυρωμένο με το άρθρο 13 του Συντάγματος και τις σχετικές διατάξεις της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων Ανθρώπου) δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας επιτρέπει ώστε ένας ή περισσότεροι μαθητές, ή οι γονείς τους, να δηλώσουν με οποιοδήποτε τρόπο προς τον Διευθυντή του Σχολείου ότι για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, δηλαδή διότι είναι ετερόδοξοι, ετερόθρησκοι ή άθεοι, δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών ή να μετάσχουν στις άλλες θρησκευτικές εκδηλώσεις που προβλέπονται από το σχολικό πρόγραμμα. Στην περίπτωση αυτή, ο Διευθυντής έχει υπηρεσιακό καθήκον, που απορρέει από τις πιο πάνω διατάξεις, να προβεί αμέσως σε όλες τις αναγκαίες κατά το νόμο ενέργειες, ούτως ώστε οι μαθητές αυτοί να μην μετέχουν στις πιο πάνω θρησκευτικές εκδηλώσεις και να μην παρακολουθούν τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών, χωρίς βεβαίως η αποχή τους αυτή να συνεπάγεται για τους ίδιους οποιασδήποτε μορφής σχολική κύρωση (καταλογισμό απουσιών, μείωση διαγωγής, πειθαρχικές κυρώσεις κλπ). Ο μαθητής μπορεί, στο πλαίσιο των κειμένων διατάξεων, να αρνηθεί τη δημόσια απαγγελία της προσευχής και όταν έχει άλλους προσωπικούς λόγους, οι οποίοι δικαιολογούν, κατά τους κανόνες της παιδαγωγικής επιστήμης, την άρνησή του αυτή (παρουσιάζει δυσαρθρία, του λείπει το θάρρος, έχει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα κλπ.).
7) ΣτΕ 2702/1987: Όπως προκύπτει από το Ν 1566/1985, δεν εντάσσεται στους σκοπούς του νηπιαγωγείου η εξοικίωση των μαθητών με ηθικές, θρησκευτικές, εθνικές, ανθρωπιστικές και άλλες αξίες ούτε, άλλωστε, η ηλικία των παιδιών προσφέρεται για κάτι τέτοιο, όπως είναι κοινώς γνωστό. Και τούτο σε αντίθεση με το άρθρο 4§1 περ.ε' του ίδιου Ν 1566/1985, για τους σκοπούς του δημοτικού σχολείου, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι σκοπός του δημοτικού σχολείου, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι σκοπός του δημοτικού σχολείου είναι να βοηθά τους μαθητές να εξοικιώνονται και με τις ηθικές και θρησκευτικές αξίες, όπως βέβαια τις δέχεται η ορθόδοξη χριστιανική πίστη.
8) ΔΕφΑθ 299/1988: Συγχωρείται, επί του παρόντος, ο αποκλεισμός του διορισμού ως δασκάλων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Ελλήνων πολιτών αθέων ή αλλοθρήσκων ή χριστιανών άλλου (πλην του Ανατολικού Ορθοδόξου δόγματος) (πρβλ. και ΣτΕ 3533/1986). Διαφορετική θα ήταν, όμως, η συναγόμενη ρύθμιση, εάν είχε επεκταθεί και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η ανάθεση στους διδασκάλους της διδασκαλίας ορισμένων μόνο και όχι όλων των μαθημάτων (δηλαδή και του μαθήματος των θρησκευτικών) οπότε και θα ήταν νόμιμος ο διορισμός ως δασκάλων ειδικοτήτων (μαθηματικών, γυμναστικής, αγγλικής κλπ.) και αθέων, αλλοθρήσκων ή ετεροδόξων.
9) ΣυμβΠλΤρικ 186/1986 (Βούλευμα): Η απλή διανομή θρησκευτικών εντύπων σε περαστικο΄ς δεν στοιχειοθετεί το έγκλημα του προσηλυτισμού.
10) Απόφαση(επί προσφυγής) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων Ανθρώπου - Υπόθεση ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ (1988/02 - 1977/02, 12.12.2002): Το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας αποτελεί δημόσιο έγγραφο, του οποίου το περιεχόμενο δεν μπορεί να καθορίζεται από τις επιθυμίες του ενδιαφερομένου. Η μη αναγραφή του θρησκεύματος των πολιτών στα στοιχεία που περιλαμβάνονται στις αστυνομικές τους ταυτότητες δεν προσβάλλει το δικαίωμά τους στη θρησκευτική ελεθερία.
11) Απόφαση (επί προσφυγής) του ΕΔΔΑ - Υπόθεση ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ (77/1996/696/888, 18.12.1996) - ΒΑΛΑΣΑΜΗΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ (74/1995/580/666, 18.12.1996): Δεν αποτελεί στέρηση του δικαιώματος των γονέων να διαμορφώνουν την αγωγή των τέκνων τους σύμφωνα με τις δικές τους θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις (άρθρο 2 Πρώτου Πρωτοκόλλου), ούτε συνιστά παραβίαση του δικαιώματός τους στη θρησκευτική ελευθερία (άρθρο 9 ΕΣΔΑ), η υποχρεωτική από το νόμο συμμετοχή των τέκνων τους στις μαθητικές παρελάσεις.
12) ΣτΕ 4045/1983: Η ιδιότητα κάποιου ατόμου ως λειτουργού γνωστής θρησκείας, δεν μπορεί να αποτελέσει κώλυμα διορισμού ή διατηρήσεως δημόσιας θέσης. Με τις διατάξεις του Ν 1256/1982 θεσπίζεται για τους ιερείς, οι οποίοι κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού κατέχουν οργανική θέση εφημερίου της Εκκλησίας της Ελλάδος, κώλυμα παράλληλης διατηρήσεως και της θέσεως που τυχόν αυτοί κατέχουν δημοδιδασκάλου ή καθηγητή στη δημόσια εκπαίδευση, εφόσον οι ακαθάριστες αποδοχές τους υπερβαίνουν τα 3/5 των ακαθάριστων αποδοχών του Προέδρου του Αρείου Πάγου, θεσπίζεται δε συγχρόνως υποχρέωσή τους, με την απειλή μάλιστα ποινικών και πειθαρχικών κυρώσεων και από μόνο το λόγο ότι είναι ιερείς - εφημέριοι, ή να πάψουν να είναι εφημέριοι, για να δύνανται να διατηρήσουν τη θέση τους ως εκπαιδευτικοί λειτουργοί, ώστε να τίθενται έτσι προ διλήμματος συνειδήσεως, ή να παραμείνουν εφημέριοι, ικανοποιώντας έτσι τη θρησκευτική τους συνείδηση, με απώλεια όμως ενός δικαιώματος, το οποίο μπορεί να απολαύσει οποιοσδήποτε έχει τα νόμιμα προσόντα, δηλαδή του δικαιώματος να παραμείνουν παράλληλα και εκπαιδευτικοί λειτουργοί. Όπως, όμως, έχουν οι προπαρατεθείσες διατάξεις, και χωρίς να να μπορούν να δικαιολογηθούν από κάποιον λόγο, από αυτούς που αναφέρονται στις παρ. 2 και 4 του άρθρου 13 του Συντάγματος, έρχονται σε ευθεία σύγκρουση προς το άρθρο 13 του Συντάγματος και είναι ανίσχυρες.
13) ΣτΕ ΠρΕπεξ 117/2007: Αντίθετες προς τις διατάξεις του άρθρου 16 του Συντάγματος όσες ρυθμίσεις του Ν 3432/2006 προβλέπουν οργάνωση και λειτουργία των Ανώτατν Εκκλησιαστικών Ακαδημιών (Α.Ε.Α.) κατά παρέκκλιση των συνταγματικών αρχών της αυτοδιοικήσεως των ΑΕΙ και της ακαδημαϊκής τους ελευθερία. Η διδασκαλία στις Α.Ε.Α. των θρησκευτικών αληθειών ορισμένου δόγματος, με σκοπό όχι την επιστημονική τους μελέτη αλλά την μεταλαμπάδευση αυτούσιων των αληθιών αυτών σε υποψηφίους κληρικούς, αντίκειται στη συνταγματικά κατοχυρμένη αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας.
14) ΣτΕ ΠρΕπεξ 118/2007: Αντίθετη στο άρθρο 16 του Συντάγματος η διάταξη του άρθρου 4§2 Ν 3432/2006, που ορίζει ως προϋποθέσεις, για την εισαγωγή σπουδαστών στο Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών, τη συστατική επιστολή Επισκόπου και την προκαταρκτική συνέντευξη ενώπιον ειδικής επιτροπής.
15) ΟλΣτΕ 2105 - 2106/1975: Γνωστή θρησκεία είναι εκείνη που έχει, αφενός μεν δοξασίες φανερές και όχι κρυφές, δημόσια διδασκόμενες, αφετέρου δε λατρεία επίσης φανερή. Είναι αδιάφορο αν το δόγμα αυτής αποτελεί αίρεση σε σχέση προς τη θρησκεία που επικρατεί στην Ελλάδα, καθώς επίσης είναι αδιάφορο αν οι οπαδοί του δόγματος αυτού δεν διατηρούν εκκλησιαστικές αρχές ή αν οι θρησκευτικοί λειτουργοί αυτών στερούνται ιερωσύνης, με την καθιερωμένη στην Ορθόδοξη Εκκλησία έννοια του όρου αυτού.
Το δόγμα των Μαρτύρων του Ιεχωβά αποτελεί γνωστή θρησκεία.ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ: Πότε πρέπει να ισχύει το "πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις;". Ας απαντήσουμε σύμφωνα με τη συνείδησή μας.Με αδελφική αγάπηΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣπηγή: http://exagorefsis.blogspot.com/
Τελευταία ανανέωση ( 20.09.09 )
