Πολλές συζητήσεις προκάλεσε στην Ελλάδα ο πρόσφατος νόμος που
α) δίνει την δυνατότητα σε δεκάδες χιλιάδες αλλοδαπούς, που δεν ανήκουν ουσιαστικώς στο ελληνικό έθνος, να αποκτήσουν ελληνική υπηκοότητα και διαβατήριο, άρα και να ψηφίζουν στις βουλευτικές εκλογές και
β) σε ακόμη περισσότερους αλλοδαπούς, που δεν έχουν καν την ελληνική υπηκοότητα και παρά ταύτα δικαιούνται να ψηφίζουν, και ήδη ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές του 2010 στην Ελλάδα.
Ο νόμος αυτός προσεβλήθη με αίτηση ακυρώσεως στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και ήδη το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας εξέδωσε απόφαση με την οποία πράγματι ο νόμος αυτός κρίνεται ότι αντίκειται στο σύνταγμα και άρα ότι δεν πρέπει να εφαρμοσθεί.
Επειδή το ζήτημα είναι μείζωνος σημασίας, η υπόθεση θα ξαναδικασθεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ.
Ωστόσο, η σημασία της εκδοθείσης αποφάσεως περί αντισυνταγματικότητος είναι μεγάλη.
Το ΣτΕ στην απόφασή του αρχίζει με αναφορά στο θεμέλιο του πολιτεύματος, που είναι η λαϊκή κυριαρχία και στο ότι όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό και υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους.
Έλληνες είναι όσοι έχουν τα τυπικά προσόντα.
Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους.
Η οικογένεια είναι θεμέλιο της συντήρησης και της προαγωγής του Έθνους.
Το Κράτος μεριμνά για τη ζωή του αποδήμου Ελληνισμού και τη διατήρηση των δεσμών του με την Πατρίδα.
Μερικά από τα σημαντικά σημεία της αποφάσεως του ΣτΕ έχουν ως εξής:
Η νομιμοποίηση της κρατικής εξουσίας βασίζεται μεν στην βούληση του λαού, αλλά υπάρχει και ασκείται προς το συμφέρον του έθνους, οντότητος υπερβαίνουσας χρονικά την εν ζωή κοινότητα των ανθρώπων και τα γεωγραφικά όρια του ελληνικού κράτους.
Το έθνος αναφέρεται τόσο στις παρελθούσες, όσο και στις μέλλουσες γενεές, τα συμφέροντα των οποίων πρέπει να υπηρετεί η κρατική πολιτική.
Το ΣτΕ συνεχίζει ότι ο νόμος δεν πρέπει να επιτρέπει την είσοδο στην λαϊκή κοινότητα (λαός) αλλοδαπών προσώπων χωρίς ουσιαστικό πραγματικό δεσμό με αυτή – ιδίως με την πρόβλεψη αθρόων πολιτογραφήσεων ώστε να συγκροτείται αυθαιρέτως ο λαός (εκλογικό σώμα) και να αποσυντίθεται η έννοια του έθνους.
Ο Έλληνας νομοθέτης μεριμνά για την διαφύλαξη της εθνικής ομοιογένειας του Κράτους με την θέσπιση δικαίου ιθαγενείας βασιζομένου στο κριτήριο του δικαίου του αίματος (jus sanguinis), δηλαδή στην καταγωγή από Έλληνες γονείς, οπουδήποτε στον κόσμο κι αν έχει γεννηθεί το παιδί, σε αντίθεση με το δίκαιο του τόπου (jus soli), που κριτήριο έχει την γέννηση στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως ιθαγενείας των γονέων του παιδιού, που δεν προκρίνεται από το ελληνικό δίκαιο.
Την βασική αυτή από δεκαετιών επιλογή υπέρ του δικαίου του αίματος επιχειρεί να αλλάξει ο πρόσφατος νόμος που ήδη κρίθηκε αντισυνταγματικός, επιτρέποντας στα τέκνα των αλλοδαπών που γεννιούνται στην Ελλάδα να λαμβάνουν την ελληνική ιθαγένεια.
Το ΣτΕ συνεχίζει ότι ο Έλληνας νομοθέτης ακριβώς λόγω της σημασίας που απέδωσε στον θεσμό της ιθαγενείας, ερρύθμισε πάντοτε με ευνοϊκό τρόπο την απονομή της ιθαγενείας στους αλλοδαπούς ομογενείς.
Ειδικώς για τους ομογενείς η παλαιότερη νομοθεσία όριζε ότι για να λάβει ως αλλοδαπός μεν, αλλά ομογενής την ελληνική υπηκοότητα, θα έπρεπε να έχει την ελληνική εθνικότητα, δηλ. να ανήκει στο ελληνικό έθνος.
Η έννοια του ομογενούς οριζόταν ως «… ο συνδεόμενος με το Έθνος διά της κοινής γλώσσης, (ουχί απαραιτήτως) θρησκείας, κοινών παραδόσεων, αλλά κυρίως διά της συνειδήσεως των κοινών ιστορικών πεπρωμένων, ήτοι διά της ελληνικής συνειδήσεως».
Τα δικαστήρια υιοθέτησαν την έννοια αυτή του ομογενούς, κρίνοντας ότι « … διά του όρου ομογενής νοείται ο ανήκων εις το ελληνικόν γένος ή έθνος, ήτοι ο κεκτημένος ελληνικήν εθνικήν συνείδησιν, συναγομένην κυρίως εκ των συνδεόντων αυτόν στοιχείων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητός του, των αναφερομένων ιδία εις την καταγωγήν του (εκ πατρός ή μητρός ή απωτέρων προγόνων), την γλώσσαν, την θρησκείαν, τα εθνικάς παραδόσεις και εν γένει την κοινήν συνείδησιν των ιστορικών πεπρωμένων του έθνους». (ΣτΕ 2756/1983, 275/1999).
Σε επόμενο άρθρο, θα συνεχίσουμε την εν περιλήψει αναφορά μας στην σημαντική απόφαση του ΣτΕ με την οποία εκρίθη αντισυνταγματικός ο νόμος 3838/2010, με τον οποίο παρέχεται η δυνατότητα αθρόας αποδόσεως της ελληνικής ιθαγενείας σε αλλοδαπούς που δεν ανήκουν ουσιαστικώς στο ελληννικό έθνος, καθώς και η δυνατότητα σε ακόμη περισσότερους αλλοδαπούς να ψηφίζουν και να εκλέγονται στις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές (όχι όμως Δήμαρχοι), παρά το γεγονός ότι δεν έχουν καν την ελληνική υπηκοόττητα!
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με την υπ΄αριθ. 351/2011 απόφασή του (Τμήμα Δ’, επταμελές), έκρινε ότι ο Ν.3838/2010, που προβλέπει την αθρόα πολιτογράφηση αλλοδαπών και την συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές μη Ελλήνων, είναι αντισυνταγματικός.
Το ανώτατο δικαστήριο, αφού περιέγραψε ποιοί συναποτελούν το ελληνικό έθνος, που βάσει του Συντάγματος, είναι ο ελληνικός λαός, στον οποίο συμμετέχουν και οι ομογενείς, διαπίστωσε ότι αθρόα πολιτογράφηση, δηλαδή απονομή της ελληνικής ιθαγένειας σε ομάδες αλλοδαπών χωρίς εξατομικευμένη κρίση, αλλά ευθέως βάσει γενικών διατάξεων ουσιαστικού νόμου, το ελληνικό δίκαιο γνώρισε μόνο κατά τις περιόδους μεγάλων ανακατατάξεων του νέου εθνικού κράτους, όπως το 1913 με τις Συνθήκες Ειρήνης Ελλάδος – Τουρκίας, με την Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 και με την Συνθήκη Ειρήνης των Συμμάχων με την Ιταλία το 1947, με την απόκτηση της ελληνικής ιθαγενείας και την ταυτόχρονη απώλεια της ιταλικής, των Ελλήνων κατοίκων των Δωδεκανήσων.
Το ΣτΕ συνεχίζει ότι μετά την πτώση των καθεστώτων της ανατολικής Ευρώπης, η Ελλάς θέσπισε ρυθμίσεις απονομής της ιθαγενείας σε ομογενείς εκ των πρώην κομμουνιστικών χωρών με κριτήρια την ελληνική καταγωγή και την ελληνική εθνική συνείδηση, δηλαδή κριτήρια αποτελούντα τον πυρήνα του έθνους και της εθνικότητος.
Ακολούθως, όμως, λόγω ισχυρών μεταναστευτικών ρευμάτων προς την χώρα, ίσχυσαν νόμοι που «νομιμοποιούσαν» την παράνομη είσοδο, διαμονή και εργασία αλλοδαπών, δηλαδή εθεωρήθησαν ως νομίμως εισελθόντες στη χώρα αλλοδαποί στερούμενοι ταξιδιωτικών εγγράφων και θεωρήσεως εισόδου.
Συνέπεια αυτής της νομοθετικής πολιτικής και διοικητικής πρακτικής είναι ότι καθίσταται ανέφικτη η διαπίστωση αν υπήρξαν πρόσωπα, ποία και πόσα, τα οποία πράγματι να διέμειναν και να εργάσθηκαν νομίμως μέχρι σήμερα στην χώρα. Δηλαδή το ΣτΕ διαπιστώνει την ουσιαστική ανικανότητα του κράτους να ελέγξει τα σύνορά του, το ποιός εισέρχεται, πόσο μένει και τι κάνει στην χώρα.
Με τον Ν.3838/2010 εισάγεται ένας νέος τρόπος κτήσεως της ελληνικής ιθαγενείας, με την γέννηση του αλλοδαπού (από αλλοδαπούς γονείς) στην Ελλάδα ή με την φοίτηση σε ελληνικό σχολείο και σχετική δήλωση των γονέων. Ο τρόπος αυτός κτήσεως της ιθαγενείας αφορά, δυνάμει, μεγάλο αριθμό αλλοδαπών (αθρόα πολιτογράφηση) χωρίς τούτο να συνάπτεται προς εκπλήρωση διεθνούς υποχρεώσεως της χώρας.
Η πολιτογράφηση αυτή γίνεται με αμιγώς τυπικές προϋποθέσεις, χωρίς εξατομικευμένη κρίση περί της συνδρομής της ουσιαστικής προϋποθέσεως του δεσμού προς το ελληνικό έθνος του αιτούντος την πολιτογράφηση αλλοδαπού, δηλαδή την εκ μέρους του εθελουσία αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισμό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής εθνικής συνειδήσεως.
Κατόπιν των ανωτέρω το ΣτΕ ήχθη στο συμπέρασμα ότι ο Ν.3838/2010 αντίκειται στο Σύνταγμα., διότι δεν προβλέπει διαδικασίες ειδικής διαπιστώσεως εάν κάθε αλλοδαπός έχει αποκτήσει γνήσιο δεσμό προς το ελληνικό έθνος, αλλά και διότι ο νόμος αυτός δύναται να οδηγήσει σε αναίρεση του κατοχυρωμένου από το Σύνταγμα εθνικού χαρακτήρα του Κράτους.
Το ΣτΕ κρίνει επίσης αντισυνταγματικές τις διατάξεις του ίδιου νόμου αναφορικώς με το δικαίωμα ψήφου και εκλογής (πλην του Δημάρχου) σε αλλοδαπούς που δεν έχουν ελληνική ιθαγένεια. Οι εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων των ΟΤΑ έχουν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα και η εκλογή αυτή ανάγεται στην πολιτική ζωή της Χώρας γενικώς.
Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοικήσεως αποτελεί λειτούργημα απαραίτητο για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας (ΣτΕ 3705/1987, 1273/1993 Ολομ.), ως τοιαύτης νουμένης της ασκουμένης από τον λαό ως εκλογικό σώμα απαρτιζόμενο μόνο από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου Έλληνες πολίτες.
Συνεπώς, η άσκηση του δικαιώματος τόσο του εκλέγειν, όσο και του εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές αυτές επιφυλάσσεται μόνον στους Έλληνες πολίτες και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους μη έχοντες την ιδιότητα αυτή χωρίς αναθεώρηση της σχετικής διατάξεως του Συντάγματος. Συνεπώς οι ρυθμίσεις του Ν.3838/2010 είναι ανίσχυρες ως αντίθετες στα άρθρα 1 παρ. 2 και 3, 52 και 102 παρ. 2 του Συντάγματος.
Αντί άλλου σχολίου, θέτουμε το ερώτημα: οι χιλιάδες αλλοδαποί που ήδη ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές του 2010, γεγονός παράνομο, ως αντισυνταγματικό και ανίσχυρο κατά το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, πλήττουν το κύρος του εκλογικού αποτελέσματος και άρα της ουσίας της δημοκρατίας στην Ελλάδα;
*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
ktimatologiolaw@yahoo.gr
ΠΗΓΗ: http://nomika-themata.blogspot.com/
