Το 1967 ημουν νεος-Εφημεριος σε Ενορία στο κεντρο της Θεσσαλονικης.
Καποια ημερα ηλθαν στον Ιερο Ναο δυο μελλονυμφοι για να τακτοποιησουν τα του γαμου τους.
Την ωρα που ετοιμαζα τα δικαιολογητικα για την εκδοση της σχετικης αδειας, ισως αντιληφθηκα δυσφορια των δυο νεων, που ησαν αναγκασμενοι να ελθουν στην Εκκλησια και τους ερωτησα: «εαν υπηρχε πολιτικος γαμος στην Ελλαδα, θα κανατε γαμο Εκκλησιαστικο;».
Η ερωτηση μου προκαλεσε αμεση, αυθορμητη και ισως επιθετικη απαντηση.
Η υποψηφια νυφη πολυ εντονα μου ειπε: «Οπωσδηποτε όχι» (δηλαδη δεν θα σκεπτομουν). Να σημειωθει οτι η μια ηταν δικηγορος και ο αλλος γιατρος ή αντιστροφα.
Η απαντηση τους, ισως υπερβολικα καθετη, ηταν αναμενομενη απο τη δυσφορια που διεπιστωνα.
Αισθανθηκα να υποβαθμιζομαι απο Ιερεας σε στρατοκρατη που υποχρεωνα ανθρωπους να ενεργουν περα απο τη θεληση τους, οτι οι Ιερεις ξεπεφτουμε απο εργατες της Αγιοπνευματικης ζωης της Εκκλησιας σε υπηρεσιακους ληξιαρχικους υπαλληλους.
Το στιγμιοτυπο μου επετεινε τον προβληματισμο, που ειχα ηδη απο τα φοιτητικα μου χρονια. Ενα προβληματισμο με δυο σκελη. Πρωτον, πως ειναι δυνατον να υποχρεωνει η Εκκλησια τους ανθρωπους να τελουν και να δεχονται τα Μυστηρια, να παραβιαζει την ελευθερια του στο ονομα του Χριστου και δευτερον το και σπουδαιοτερον γιατι επιτρεπεται να εμπαιζουμε ετσι το Μυστηριο του Γαμου;
Τα Μυστηρια της Εκκλησιας, ολα τα Μυστηρια, πρεπει να τα παιρνουν οι πιστοι, «οσοι πιστοι», με ελευθερια, με επιγνωση, με μετανοια, με ζηλο και ενθουσιασμο.
Δωδεκα χρονια αργοτερα το περιοδικο «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» στα τευχη Ιουλιου και Αυγουστου του 1979 δημοσιευσε αξιολογα αρθρα τριων σημαντικων προσωπικοτητων, που και τα τρια -ωραιοτατα και θεολογικα- ησαν κατα της εφαρμογης του Πολιτικου γαμου στην Ελλαδα.
Τοτε αποτυπωσα τον προβληματισμο μου σε ενα αρθρο με τον τιτλο: «Πολιτικος Γαμος-ΟΧΙ ή ΝΑΙ;».
Για τους πιστους ασφαλως «μετα γνωμης του Επισκοπου την ενωσιν ποιεισθαι, ινα ο γαμος η κατα Κυριον και μη κατ’ επιθυμιαν», οπως γραφει ο αγιος Ιγνατιος ο Θεοφορος (ΒΕΠ τομος 2ος προς Πολυκαρπον V, 16-18).
Δηλαδη με το Μυστηριο της Εκκλησιας υπαρχει ο κατα Θεον Γαμος.
Αυτο ομως για τους χριστιανους, που ελεύθερα θελουν να ακολουθουν τη ζωη του Χριστου.
Μια αναγκη που πρεπει να ευαγγελισθουμε, να επανευαγγελισθουμε δυνατα στο λαο και να καλεσουμε τους ανθρωπους «επ’ ελευθερια» να δεχτουν τη ζωη του Χριστου και της Εκκλησιας και οχι αναγκαζοντας τους να ζησουν, οπως εμεις θελουμε.
Ο προβληματισμος μου «Πολιτικος Γαμος-οχι ή ναι;», εκτος απο τα παραπανω, προεβλεπε ισως και το γεγονος οτι αργα η γρηγορα η Πολιτεια θα νομοθετουσε τον πολιτικο γαμο.
Με τις παραπανω σκεψεις διαπραγματευομαι και σημερα το θεμα μας.
Σημερα: Στο 2013 η πατριδα μας, εδω και καποιες δεκαετιες εχει εξελιχθει (εξελιξη ειναι αυτη;) σε πολυπολιτισμικη, πολυεθνικη και πολυθρησκευτικη κοινωνια. Η εξελιξη αυτη ειναι μια πραγματικοτητα.
Οι πολιτικες εξουσιες ολων των παραταξεων, ειτε απο αρνηση, ειτε απο ητοπαθεια, ειτε απο αδυναμια, συνετελεσαν ωστε η Ελλαδα να μην ειναι πια μια Ορθοδοξη Πολιτεια. Δεχθηκε ακριτα τα ρευματα που μπηκαν στη χωρα, περιφρονησε την Ελληνορθοδοξη Παραδοση της και νομοθετησε ανετα συμφωνα με τις επιταγες η και τις συνηθειες του Δυτικου κοσμου. Φανηκε εξαρτημενη και παρουσιαστηκαμε ως «ευρωλιγουρηδες» προσπαθωντας να μη μεινουμε δηθεν καθυστερημενοι.
Υπερ ή κατα -Οχι ή Ναι;
Στο αρθρο του 1979 και μεχρι σημερα λεμε ΝΑΙ στην εφαρμογη του Πολιτικου Γαμου απο μια διαμετρικα αντιθετη αποψη.
Θελαμε η Εκκλησια με ηγετικη πρωτοπορια, με επιγνωση των κοινωνικων συνθηκων και των πολιτικων εξελιξεων, να προηγηθει. Να ενημερωσει το λαο με τα μεσα ενημερωσης. Να εξηγησει οτι οι εξελιξεις επιβαλλουν την εφαρμογη του πολιτικου γαμου, διοτι σεβεται την ελευθερια των πολιτων, δεν θελει να τους υποχρεωνει σε κατι που ελευθερα θα ηθελε να επιλεγουν και αφ’ ετερου διοτι δεν πρεπει να εμπαιζουμε το Μυστηριο.
Ετσι η Εκκλησια δεν θα εφθανε να δεχθει μια ακομη «κλωτσια» της πολιτειας και την περιθωριοποιηση της στο περιθωριο της ζωης της πατριδας μας.
Το 1982, και ενω συζητιοταν η σχετικη νομοθετηση, κυκλοφορηθηκε αυτοτελες φυλλαδιο του μακαριστου κανονολογου και γνωστου πνευματικου πατερα, Αρχιμ.π.Επιφανιου Θεοδωροπουλου, στο οποιο μεταξυ αλλων εγραφε και τα εξης:
«Υπ’ αυτας τας δυο προυποθεσεις (σεβασμου του Μυστηριου αλλα, και της ελευθεριας του ανθρωπου) ο πολιτικος γαμος ειναι οχι απλως ανεκτος, αλλ’ ευκταιος και επιθυμητος. Θα παυση ουτως η Εκκλησια να συνεργει, αδηριτω πεικουσα αναγκη, εις την διακωμωδησιν του Μυστρηριου του Γαμου, ζητουσα παρα του Θεου να ευλογηση εν τω ονοματι Του συνειδητους και κεκηρυγμενους αρνητας Του».
Μπορουσε λοιπον να προηγηθει η Εκκλησια δυναμικα με τις δικες της πνευματικες προδιαγραφες, αντι να κρυβεται και να περιμενει τη νομοθετικη επιβολη της Πολιτειας με τις αθεϊστικες και αμοραλιστικες συνεπειες.
Για την Εκκλησια
Ειπαμε ΝΑΙ στο πολιτικο γαμο για τους προαναφερθεντες λογους.
Η Εκκλησια θα ηταν κερδισμενη, εαν πρωτη ειχε εισηγηθει την εφαρμογη του, με παραλληλη ενημερωση του πιστου λαου. Ενημερωση οτι για την Εκκλησια ο «Πολιτικος Γαμος» ειναι ανυπαρκτος ως γαμος, οτι ειναι το ιδιο ο,τι και μια ελευθερη συμβιωση, που για την Εκκλησια ειναι «Παλλακεια» και ειναι σχεση πορνικη.
Για το πιστο μελος της Εκκλησιας ειναι αδιανοητο οτι δεν θα τελεσει το Μυστηριο στην Εκκλησια. Οι μελλονυμφοι πιστοι χριστιανοι προσερχονται να καταθεσουν την εκλογη τους και την αγαπη τους στον Παντοδυναμο Κυριο, αφου «ο Θεος αγαπη εστι». Και αφου «ο Θεος αγαπη εστι» , σ’ Εκεινον καταθετουμε ταπεινα και με επιγνωση της ανθρωπινης ατελειας τη δικη μας αγαπη, για να την αυξανει, να την ωραιοποιει, να την κανει ανθεκτικη στο χρονο και στην αιωνιοτητα.
Γνωριζουμε οτι μεσα στην ευλογια του Θεου οι συνεπεις χριστιανοι συζυγοι αγαπουν ο ενας τον αλλο ολο και περισσοτερο οσα τα χρονια περνουν, διοτι η αγαπη τους μπολιαζεται απο την απολυτη αγαπη του Θεου.
Ανυπαρκτος λοιπον για μας ο λεγομενος πολιτικος γαμος και μας ειναι ακατανοητο πως βαπτισμενοι ορθοδοξοι χριστιανοι αρνουνται να δεχτουν την ευλογια του Θεου της αγαπης για να στεριωσουν μια ευλογημενη-ευτυχισμενη συζυγια και οικογενεια.
Ανυπαρκτος ο γαμος και αμαρτωλη η συμβιωση εξω απο το Μυστηριο της Εκκλησιας.
Θα μπορουσε ισως καποιος να προβαλει τον αντιλογο οτι η Ιερολογια του Γαμου στην Εκκλησια επιβληθηκε με νομο το 893 μ.Χ. με την 89η «Νεαρα» -νομο του Λεοντος του Σοφου.
Ο αντιλογος αυτος ειναι χωρις σημασια αν σκεφθουμε οτι μεχρι τοτε η Ιερολογια, το Μυστηριο του Γαμου υπηρχε, αλλα δεν ηταν υποχρεωτικος. Και δεν ηταν υποχρεωτικος, διοτι ηταν αυτονοητη και βιωματικα αναμφισβητητη η τελεση του Μυστηριου.
Αιτιασεις υπερ του «Πολιτικου Γαμου»
Η κυρια προφαση για την αποφυγη του Μυστηριου ειναι ενας επιπολαιος και καθολου σοβαρος λογος. Οτι δηθεν για τον εκκλησιαστικο γαμο απαιτουνται πολλα εξοδα.
Κατα καιρους η Εκκλησια ανεχθηκε επιδειξεις στους Γαμους μεσα στους Ναους. Ανεχθηκε για να μην αρνηθει τη συμμετοχη της στη χαρα των νεονυμφων. Οι επιδειξεις αυτες εξελιχθηκαν σε εκκοσμικευση που ζημιωνει την ουσια του Μυστηριου.
Συνδεθηκε δε ο Γαμος και με πολυδαπανα γευματα η δειπνα, που εγιναν δυσβασταχτα για τους νεους και τις οικογενειες τους.
Αλλα ολα αυτα δεν εχουν καμια σχεση με το Μυστηριο και την Εκκκλησια.
Ελατε, ειπαμε πολλες φορες στους νεους, οι δυο σας με τον κουμπαρο σας και τους γονεις σας, απλα και ταπεινα να τελεσουμε το Μυστηριο, να ζητησετε την ευλογια του Θεου για τη νεα σας ζωη.
Ελατε χωρις χρηματα, χωρις εξοδα, χωρις επιδειξεις, να τελεσθει το Μυστηριο και οποτε θα εχετε την οικονομικη ευχερια καλειτε συγγενεις κα φιλους για να εορτασετε. Δεν συμφερει πνευματικα και δεν αρμοζει σε πιστους χριστιανους να συζουν χωρις την ευλογια του Θεου με την προφαση πολυδαπανης κοσμικης τελετης.
Υπαρχουν πολιτικοι Γαμοι αποδεκτοι;
Υπαρχουν τετοιοι γαμοι που εγιναν συμβατικα σε αντιθεα σκληρα καθεστωτα, οπου απαγορευοταν καθε Ιερολογια, που δεν υπηρχε Εκκλησια, ουτε Ιερεις.
Πιστοι ανθρωποι συνηψαν συμβατικα πολιτικο γαμο με επιγνωση οτι δεν ειναι ο,τι καλλιτερο. Με προσευχη και με φοβο Θεου ζητησαν την ευλογια Του.
Οι γαμοι αυτοι, μολις τους δοθηκε η δυνατοτητα, ζητησαν ταπεινα την Εκκλησια και η Εκκλησια με την οικονομία της εστεφάνωσε τους πιστους χριστιανους.
Οι περιπτωσεις αυτες δεν μπορουν να δικαιολογουν την αποστασια των «χριστιανων», που αρνουνται την τελεση του Μυστηριου.
Ελευθερη συμβιωση
Εξελιξη της αποδεσμευσης απο το Μυστηριο και της αποδοχης του «Πολιτικου Γαμου» ειναι η ελευθερη συμβιωση, χωρις κανενα γαμο και καμια δεσμευση, ουτε κοινωνικη. Παρατηρειται το φαινομενο νεοι ανθρωποι να συζουν ελευθερα, χωρις φυσικα να υπολογιζουν το Θεο, αλλα και χωρις να αναλαμβανουν τις ευθυνες και τις υποχρεωσεις της συζυγιας και της οικογενειακης ζωης.
Η ελευθερη συμβιωση αποτελει τη χειροτερη εξελιξη μιας κοινωνιας χωρις Θεο και ανοιγει δρομους σε διαφορες διαστροφες.
Συνεπειες της εφαρμογης του πολιτικου γαμου
- Οσοι αρνουνται να τελεσουν το Μυστηριο του Γαμου και αρκουνται στον πολιτικο, πρεπει να συνειδητοποιησουν οτι μονοι τους θετουν τον εαυτο τους εκτος Εκκλησιας. Σε μια κορυφαια στιγμη της ζωης τους αρνουνται την ευλογια της Εκκλησιας. Αρνουνται την Εκκλησια και αρα μενουν εκτος, οχι διοτι καποιος τους αφοριζει, αλλα διοτι μονοι τους λενε ΟΧΙ στην Εκκλησια του Χριστου.
- Η αρνηση αυτη συνεπαγεται οτι πλεον κανενα Μυστηριο δεν εχουν δυνατοτητα να παιρνουν και φυσικα, ουτε τη θεια Κοινωνια. Τους περιμενει πρωτα το Μυστηριο της Μετανοιας.
- Εφ’ οσον βρισκονται στην αταξια αυτη, δεν μπορουν να γινονται αναδοχοι-νονοι στις Βαπτισεις. Αφου ειναι σε ακαταστασια και αρνηση εκκλησιαστικη, πως μπορουν να αναλαμβανουν την ευθυνη της κατηχησης και της καθοδηγησης ενος νεου χριστιανου;
Σημειωση: Τα παιδια των πολιτικων γαμων μπορουν να βαπτιζονται, εφ’ οσον θα εχουμε την εγκριση των γονεων.
- Η ακαταστασια και η αμαρτια της αποστασιας αυτης δεν ειναι βεβαια τελεσιδικη. Ο Θεος της αγαπης μας εδωσε τη δυνατοτητα μεσα απο τη Μετανοια να επανασυνδεουμε τη ζωη μας με την Εκκλησια. Εαν κατανοουμε το λαθος μας, εαν μετανοουμε, εαν καταθετουμε στο Μυστηριο της Εξομολογησεως την ειλικρινη μας μετανοια, ειναι παντοτε δυνατη η επανασυνδεση μας με την Εκκλησια.
Η παραβολη του Ασωτου γιου και του Στοργικου Πατερα ειναι στο επακρο ενθαρρυντικη.
Συμπερασματα
- Ο Γαμος ειναι Μυστηριο αγαπης. Ως Μυστηριο χρειαζεται μυηση στη μεγαλη αληθεια της αγαπης. Τη μυηση αυτη θα την βρουμε στο Κυριο μας, αφου ο Θεος «αγαπη εστι».
- Για τον πιστο χριστιανο ειναι αδιανοητο οτι κορυφαιο αυτο γεγονος της ζωης του θα το αφησει εξω απο την ευλογια και την αγαπη του Θεου, εξω απο το Μυστηριο της Εκκλησιας.
- Εαν ειπαμε ΝΑΙ στον πολιτικο γαμο, ειναι διοτι η αγαπη και η ευλογια του Θεου βιωνονται μονο με ελευθερια. Ποτε με καταναγκασμο.
- Εργο της Εκκλησιας ειναι να επανευαγγελισθει το Ευαγγελιο του Χριστου στο λαο μας, τον βαπτισμενο και θεωρουμενο Ορθοδοξο λαο. Να ευαγγελισθει με ολα τα μεσα που διαθετει η συγχρονη ενημερωση.
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
