Το αστέρι της Βηθλεέμ

Είκοσι αιώνες πριν, στην πρωτεύουσα του σημερινού Ισραήλ, την Ιερουσαλήμ, βασίλευε ο Ηρώδης. Τη βασιλεία του ήρθε να αναταράξει ένα κάπως ασυνήθιστο γεγονός, το οποίο περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: Μια μέρα, τρεις ανατολίτες αστρονόμοι, εμφανίστηκαν στην πόλη ζητώντας πληροφορίες, όπως υποστήριζαν, για το νέο βασιλιά που είχε γεννηθεί. Ο Ηρώδης, ταραγμένος, τους κάλεσε σε ακρόαση και έμαθε από αυτούς για το μεγάλο ταξίδι που είχαν ξεκινήσει περίπου δύο χρόνια νωρίτερα.

Κατά τα λεγόμενα των σοφών, είχε εμφανιστεί στο στερέωμα ένα αστέρι με ασυνήθιστη λάμψη, το οποίο ερμήνευσαν σαν ένδειξη της χαρμόσυνης είδησης της γέννησης κάποιου πανίσχυρου νέου ηγεμόνα. Ξεκίνησαν αμέσως από την πατρίδα τους για να τον προσκυνήσουν, και ακολουθούσαν το αστέρι που έλαμπε μπροστά τους συνεχώς, δείχνοντάς τους το δρόμο προς το νεογέννητο βασιλιά. Μόνο που σαν έφτασαν στην Ιερουσαλήμ το αστέρι χάθηκε από τα μάτια τους.

Η συνέχεια είναι γνωστή… Αφού οι μάγοι έφυγαν από την Ιερουσαλήμ, το άστρο επανεμφανίστηκε, οδηγώντας τους στη Βηθλεέμ, στο σπίτι όπου έμεναν ο Ιωσήφ, η Μαρία και ο σχεδόν διετής Χριστός. Το θαυμαστό γεγονός του τεράστιου ταξιδιού και της προσκύνησης των Μάγων συγκινεί και διδάσκει τον καθένα μας.

Αλλά… τι ήταν πραγματικά το αστέρι που έβλεπαν οι Μάγοι; Ήταν θεϊκό σημείο; Ήταν κάτι το συμπτωματικό; Επιβεβαιώνεται επιστημονικά; Θα επιχειρήσουμε παρακάτω να κάνουμε μια προσέγγιση σε κάποια από αυτά τα ερωτήματα, με στόχο να δούμε αν υπάρχει κάποια απάντηση από το χώρο της επιστήμης.

Η αλήθεια είναι τις (λίγες) πληροφορίες για το συγκεκριμένο άστρο τις αντλούμε μόνο από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Παρόλα αυτά πολλοί επιστήμονες στη διάρκεια της Ιστορίας επιχείρησαν να δώσουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα σχετικά μ’ αυτό. Έτσι, η πρώτη θεωρία που αναπτύχθηκε, ήταν πως το άστρο που ακολούθησαν οι Μάγοι ήταν ένας μετεωρίτης. Αυτή η θεωρία φαίνεται μάλλον απίθανη, καθώς οι μετεωρίτες είναι πολύ συνηθισμένοι και δε θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναστάτωση σε μορφωμένους αστρονόμους εκείνης της εποχής.

Η επόμενη πιθανότητα που εξετάστηκε, η οποία υποστηρίχθηκε από τον Ωριγένη, ήταν να επρόκειτο για κάποιον κομήτη. Έναν κομήτη όμως τον παρατηρούν όλοι, ενώ το άστρο της Βηθλεέμ το έβλεπαν μόνο οι τρεις σοφοί. Επίσης, οι λαοί της αρχαιότητας έβλεπαν τους κομήτες με αρνητική διάθεση, ως προάγγελους καταστροφών, και σίγουρα όχι όπως αντιμετώπιζαν οι Μάγοι το αστέρι.

Ούτε ως υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) μπορεί να θεωρηθεί το αστέρι της Βηθλεέμ, καθώς τέτοιοι αστέρες είναι ορατοί από όλους. Ούτε κάποιος πλανήτης μπορούσε να είναι ˙ οι αστρονόμοι ήξεραν να ξεχωρίζουν πότε ένας απλός πλανήτης έλαμπε περισσότερο από το συνηθισμένο.

Τότε τι ήταν το άστρο που οδήγησε τους Μάγους στο νεογέννητο Σωτήρα;

Ο Γιόχαν Κέπλερ το 1614 εξέδωσε τη θεωρία του σχετικά με το άστρο των Χριστουγέννων: «Το άστρο αυτό (της Βηθλεέμ) δεν ήταν οι συνήθεις κομήτες ή ένα άστρο, αλλά με έναν ιδιαίτερα θαυμαστό τρόπο κινούνταν στο κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας… για να οδηγήσει τους Μάγους από τη Χαλδαία στη Βηθλεέμ». Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Κέπλερ, που έθετε τη Γέννηση του Χριστού στο έτος 6 π.Χ., οι πλανήτες Δίας και Κρόνος στη διάρκεια του 7 π.Χ. έλαβαν μέρος σε μια τριπλή ή μεγάλη συζυγία. Προσπέρασαν δηλαδή ο ένας τον άλλο στις 27 Μαϊου, στις 5 Οκτωβρίου και την 1η Δεκεμβρίου. Κάτι που κανονικά συμβαίνει μια φορά κάθε 20 χρόνια, μ’ έναν (παράξενο για τους Μάγους) τρόπο είχε συμβεί τρεις φορές σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Τέτοιες σύνοδοι όμως συμβαίνουν συχνά άρα μάλλον ούτε ως σύνοδος πλανητών μπορεί να θεωρηθεί η μακρόχρονη λάμψη που έφερε το μήνυμα της Γέννησης.

Όπως φαίνεται είναι μάλλον δύσκολο να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα σχετικά με το υπερφυσικό γεγονός της εμφάνισης του εκπληκτικού αυτού άστρου είκοσι αιώνες πριν. Αφήνουμε όμως τον επίλογο στον διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανηταρίου κ. Διονύσιο Σιμόπουλο:

«…δυστυχώς μέχρι τώρα καμιά από τις εισηγήσεις που έχουν προταθεί δεν μπορεί να ικανοποιήσει πλήρως. Γιατί είναι μάλλον δύσκολο να αποδείξουμε όλα τα επί μέρους στοιχεία που απαιτεί μια πλήρης και τεκμηριωμένη απόδειξη.

Πολλοί μάλιστα ερευνητές των Γραφών, υποστηρίζουν ότι το Αστρο της Βηθλεέμ δεν είναι κάποιο συγκεκριμένο αστρονομικό σώμα ή φαινόμενο, αλλά πρόκειται απλά και μόνο για ένα συμβολικό άστρο των προφητειών της Π. Διαθήκης για τον προσδοκώμενο Μεσσία. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει επίσης και το γεγονός ότι η εμφάνιση κάποιου άστρου ή άλλου αξιοσημείωτου ουράνιου φαινόμενου κατά τη Γέννηση σπουδαίων ανδρών της ιστορίας είναι αρκετά διαδεδομένη στα αρχαία κείμενα.

Σε τελική όμως ανάλυση δεν έχει και μεγάλη σημασία το τι συνέβη στον ουρανό εκείνη τη νύχτα των Χριστουγέννων, γιατί το πολύ πιο σπουδαίο συνέβαινε επάνω στη γη μας. Κάτι υπέροχο συνέβη στη μικρή πόλη της Βηθλεέμ εκείνο το βράδυ, και το γεγονός ήταν πολύ πιο σπουδαίο απ’ οτιδήποτε γινόταν στον ουρανό. Γιατί όταν ο Ηλιος ανέτειλε το άλλο πρωινό, την πρώτη εκείνη μέρα των Χριστουγέννων, ανέτειλε πάνω από έναν κόσμο που ποτέ πια δεν θα μπορούσε να είναι ο ίδιος. Σήμερα η Γέννηση του Χριστού αντιμετωπίζεται ως ένα θαύμα. Πολλοί μάλιστα πιστοί θεωρούν και την εμφάνιση του Αστρου της Βηθλεέμ ως ακόμη ένα θαύμα. Αν προτιμάτε να πιστεύετε ότι το Αστρο των Χριστουγέννων ήταν ένα θαύμα, η επιστήμη δεν έχει τη δυνατότητα ούτε να υποστηρίξει, αλλά ούτε και να απορρίψει κάτι τέτοιο. Είναι ασφαλώς έξω από το πεδίο της επιστήμης και απόλυτα μέσα στο πεδίο της πίστης.»

Α. Χ.

δευτεροετής φοιτητής Μαθηματικών, Αθήνα

(Βοήθημα-Πηγή: «Το αστέρι των Μάγων», άρθρο του Διονυσίου Σιμόπουλου στο ΓΕΩ Ελευθεροτυπία, 30/12/2000)