Ο τάφος του π. Χαρίτωνος Πνευματικάκη
Η συγκλονιστική μαρτυρία του π. Χαρίτωνος Πνευματικάκη, για τις λεηλασίες του Οκτωβρίου 1991 στην Κανάγκα του Κογκό.
Η Ιεραποστολή μας στην KANANGA (MISSION ORTHODOXE GRECQUE) στις κρίσιμες μέρες του τρομερού “Pillage” -πιγιάζ- διαρπαγής, λεηλασίας – αυτοκαταστροφής του Ζαΐρ(1): ΕΚΙΝΔΥΝΕΨΑΜΕ! Αφού όλα εκαταστρέφοντο. Από τον στρατόν και τον λαόν!
Αρπαγή και χαλασμός των πάντων. Οι λευκοί που ευρίσκοντο εργαζόμενοι εδώ πανικόβλητοι έφευγον να σωθούν.
Στις δύσκολες αυτές στιγμές όλως ξαφνικά και αρπόσμενα φάνηκε ο Δεσπότης μας, ο Κεντρώας Αφρικής Τιμόθεος. Κατέφθασε από την Ελλάδα όπου ευρίσκετο. Το μάθαμε κι' αυτό ξαφνικά, από τον ίδιον ο οποίος μας πήρε από την “Φωνή(2)” της Πρεσβείας μας.
Όταν άκουσα την φωνή του, τον χαιρετισμόν του εξέστην και εθαύμασα! Καλώς ωρίσατε Σεβασμιώτατε!
Τώρα μάλιστα, είστε ένας σαν τους Μεγάλους Πατέρας της Εκκλησίας μας, που έσπευδαν να παραυρεθούν στις κρίσιμες στιγμές κοντά στο κινδυνεύον ποίμνιό τους, να ενισχύσουν, παρηγορήσουν.
Θερμά και ταπεινά συγχαρητήρια εκφράζω!
Μας συγκινεί ο ερχομός σας!
Ευχαριστήσας και ευλογήσας όλους μας, άρχισε να μας ρωτά τι κάνουμε και πώς αντιμετωπίζουμε την φοβεράν κατάστασιν και εάν και πόσοι θέλετε να φύγετε.
Πάντως πρέπει να ξέρετε ότι εάν θα φύγετε θα καταστραφή το παν! Δεν θα μείνη τίποτε όρθιον!
Είχε τρομάξει από όσα είδε στην KINSHASA.
Εγώ Σεβασμιώτατε δεν θα φύγω και η Soeur Όλγα(3).
Όχι, απάντησε ο Σεβασμιώτατος, θέλω να ξέρω για όλους σας συγκεκριμένως, και παρακαλώ, εντός μιάς ώρας, θα περιμένω την απάντησί σας.
Μάλιστα θα την έχετε. Ευθύς, συνήχθη το Κλιμάκιον, Παιδαγωγοί και Νοσοκόμοι και η Γερόντισα Όλγα και με μια ψυχή και απόφασι απήντησαν:
Θα μείνωμε όλοι μαζί σας!
Απάντησις εδόθη παρευθύς και ο Σεβασμιώτατος εκπλαγείς για την τολμηράν αυτήν απόφασιν έδωσε μια ευλογία και συγκινηθείς δεν μπόρεσε να προσθέσει τίποτε άλλο.
Μετά τινας ημέρας ο ίδιος μας ειδοποιεί ότι, θέλει νά 'ρθη κοντά μας στην KANANGA, όπου είχαν αρχίσει να γίνωνται οι ίδιες ως εις KINSHASA καταστροφές, διαρπαγές και λεηλασίες!
Την μεθεπομένην ειδοποιεί ότι, η εκεί κατάστασις χειροτερεύει και αδυνατεί να έλθη.
Αυτή η δυσκολία επανελήφθη δις.
Τέλος στις 17 Οκτωβρίου θα έλθω μας δίδει νέαν υπόσχεσιν, του Κυρίου συνεργούντος να με περιμένετε.
Όντως την ημέραν αυτήν το απόγευμα επήγαν 3 Ιερείς και μια αδελφή στο Αεροδρόμιο της KANANGA να τον υποδεχθούν και να τον συνοδεύσουν άχρι της Ιεραποστολής μας.
Τα Σχολεία μας από νωρίς συνήχθησαν στην μεγάλη αυλή της Ιεραποστολής και του Καθεδρικού Ναού μας, του Αγίου Ανδρέου και κόσμος πολύς με πολλήν αδημονίαν και δέος!
Οι καμπάνες αίφνης ήρχισαν να ηχούν, το αυτοκίνητο εφάνη από μακρόθεν από το πανύψηλο καμπαναριό μας, ήταν πια σούρουπο και καιρός βροχερός όταν το αυτοκίνητο της Ιεραποστολής έφτασε με τον Μητροπολίτην μας και την συνοδία του κοντά μας.
Τα παιδιά χειροκροτούσαν, άλλοι έκλαιγαν σιωπηλά... Τα μικρά παιδιά, αγόρια – κορίτσια ελέχθη να φύγουν. Σιγά – σιγά εμπήκαν όλοι και ο Ναός μας εγέμισε.
Ο Σεβασμιώτατος συγκεκινημένος και αυτός αρχίζει την ομιλίαν του από την ωραία Πύλην.
“Εν τω κόσμω θλίψην έξετε, αλλά θαρσείτε εγώ νενίκα τον κόσμον”. Ευρισκόμενος στην Ελλάδα έμαθα την θλίψιν του λαού του Θεού και έσπευσα νάρθω στο πλάι του.
Δεν υπερηφανεύομαι γι' αυτό, δεν αποζητώ έπαινον. Σαν Επίσκοπος του Θεού έκανα απλώς το καθήκον μου.
Ανέπτυξε σύντομα αλλά βαθειά το ρητόν και ο κόσμος κατανυσσόμενος τον ήκουε.
Τέλος μετά το πέρας ο υποφαινόμενος που εστέκετο δίπλα του τού ζήτησε την άδεια να πη δύο λόγια της στιγμής:
Σεβασμιώτατε Άγιε Κεντρώας. Με πολλήν χαράν και συγκίνησιν ξεχωριστήν την φοράν αυτήν της μεγάλης και καταστρεπτικής δοκιμασίας του τόπου μας Σας υποδεχόμεθα: Σαν τον Μ. Βασίλειον, έτσι θά 'κανε κι' εκείνος και σαν τους Μεγάλους Πατέρας της Εκκλησίας μας εσπεύσατε και Σεις να δήτε και να ενθαρρύνετε τον λαόν Σας.
Σας ευχαριστούμε και ευλαβώς συγχαίρομεν την Σεβασμιώτητά Σας. Μας αναπτερώνετε όλους! Σας δώσαμε την υπόσχεσί μας, Σας την ξαναδίδωμε πάλι την στιγμήν αυτή, επισήμως, ενώπιον του πονεμένου λαού μας, πως θα σταθούμε κοντά Σας όλοι μας, ολόκληρο το Κλιμάκιο της Ιεραποστολής μας για όλο το ZAIRE και γι' αυτούς που καταστρέφουν τα πάντα και για όλους τους άλλους που δεν είναι και λίγοι που δεν μετέχουν στην δαιμονική αυτή καταστροφή. Γιατί συμπαθούμε τον λαόν τούτον και την έφεσιν πολλών προς την Ορθοδοξίαν.
Θα μείνωμε με τον γενναίον Επίσκοπόν μας, με τα Σχολεία μας, τους Παιδαγωγούς των, τις Αδελφές Νοσοκόμους μας, την γηραιάν και γενναίαν Αδελφήν Όλγαν! Όλοι με μια ευχή μέχρι τέλους!
Ο Σεβασμιώτατος συγκινηθείς και ευχαριστήσας, εδευτερολόγησε, σχολιάσας έτι το θέμα του, επί το θερμότερον, γιατί έβλεπε ότι, το ακροατήριόν του εδιψούσε ακόμη.
Δια τον λόγον τούτον ηναγκάσθη να μείνη ακόμη λίγες μέρες, ώστε την Κυριακήν της 20ης Οκτωβρίου να λειτουργήση στον κατάμεστον Καθεδρικόν Ναόν μας και την επομένην να αναχωρήση εις Λουμπουμπάσι.
Εκεί ευρέθηκε απρόοπτα σε μια τρομερή και ανεκδιήγητη, ως εμάθαμε καταστροφή των πάντων: Όργιον μέγα είδαν τα μάτια του!
Αλλά και εδώ μετά τινας ημέρας τα πράγματα ωξύνθησαν εις το έπακρον. Η KANANGA που άλλοτε ήτο τόσο ήσυχη, έξαφνα εξετροχιάσθη επικίνδυνα!
Στις 26 Οκτωβρίου εξέσπασε ένα νέο τρομερό κύμα λεηλασίας! Όλη την νύχτα σφοδροί και αδιάκοποι πυροβολισμοί ατάκτου στρατού, πάντοτε ο ίδιος αναστάτωσε την πολιν ψάχνοντας να βρει τα σπίτια και τα καταστήματα – μαγαζιά που έμεναν ακόμη όρθια για να τα λεηλατήση, βοηθούντος πάντοτε και του λαού!
Τα ξημερώματα της 26ης Οκτωβρίου ήρθε και η σειρά μας! Την νύχτα είμαστε όλοι στο πόδι, άγρυπνοι. Σε μια στιγμή ακούω δυνατούς πυροβολισμούς στη δεύτερη μεγάλη σιδερένια πόρτα της Ιεραποστολής μας! Μας μπλόκαραν φώναξα, το νού σας!
Είχαν πει οι Αδελφές εάν μπουν μέσα να τους προτείνουμε χρήματα προς κατευνασμόν, αλλά εκείνη την στιγμήν επεκράτησε άλλη σκέψις. Επλησίασα την εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας κρεμασμένη στον τοίχο έξω της πόρτας του δωματίου μου και της φώναξα:
“Παναγία μου, κάνε το θαύμα σου, τώρα!”
Οι στρατιώτες είχαν μπει ευθύς μέσα! Αφού προχώρησαν λίγα βήματα κατάλαβαν ότι βρέθηκαν στην αυλή της Ιεραποστολής μας και είπαν στον νυχτοφύλακα: “Μας συγχωρήτε, κάναμε λάθος, δεν ξέραμε ότι χτυπήσαμε στην MISSION ORTHODOXE” και έφυγαν σιγά – σιγά.
Χαρά και ανακούφισις διεδέχθη την ολονύχτιον τρομάρα, αίνος δε και δόξα στον Μονογενή Υιόν της Παρθένου και στην Μητέρα Του, την Παναγία μας την Πορταϊτισσά μας που έκανε όντως το θαύμα της αμέσως “τώρα”.
Αυτό το γεγονός που έγινε γνωστόν από τον Μητροπολίτην μας και τον Πρέσβυ μας, ως και η όλη έκνομος κατάστασις του ZAIRE ώθησε αμφοτέρους να προβούν εις άμεσα μέτρα! Να αναχωρήση – εγκαταλείψη το Κλιμάκιό μας ολόκληρο την KANANGA, το δε Κολουέζι(4) το ίδιο!
Ο Μητροπολίτης μας ώρισε τρεις από τους καλυτέρους Ιερείς μας να αναλάβουν τα πάντα, οικήματα, Σχολεία κ.λ.π. ημείς δε να αναχωρήσωμε παρευθύς, μηδέ του υποφαινομένου.
Ο εξοχώτατος κ. Πρέσβυς με την αγάπη και εκτίμησι στο Κλιμάκιό μας από το Γραφείο του, - ο Σεβασμιώτατος απουσίαζε εις Λουμπουμπάσι αλλ' ανέμενε – με πήρε στη “φωνή”: Πάτερ Χαρίτων την Δευτέρα 28 Οκτωβρίου θά 'ρθη στην KANANGA στρατιωτικό αεροπλάνο να πάρη όλους σας και όποιον άλλον ομογενή που βρίσκεται κοντά σας να φύγετε.
Απάντησις: Λυπούμεθα κ. Πρέσβυ διότι δεν θα το μπορέσουμε, δυσκολευόμεθα όλοι, να εγκαταλείψωμε σε τέτοιες στιγμές την KANANGΑ! Τους πιστούς, τα Σχολεία μας όλα, διότι θα καταστραφούν τα πάντα – ως μας είπε και ο Σεβασμιώτατος. Ο κ. Πρέσβυς επέμενε. Σκεφθήτε το και αύριο Κυριακή στις 10 η ώρα μου δίδετε την τελικήν απόφασίν σας.
Να προσευχηθούμε όλοι στη Θ. Λειτουργία μας ελέχθη. Όπερ και εγένετο. Στις 10 η ώρα είμαστε όλοι συγκεντρωμένοι στη Σάλα του σπιτιού μας για να δοθή η απάντησις.
Ήρχισε η συζήτησις. Όχι συζήτησις, καθένας ένα μικρό χαρτάκι να πάρη και να γράψη και να υπογράψη τι θέλει να κάνη.
Μαζεύτηκαν όλα τα χαρτάκια και έγραφαν: “Να μείνωμε όλοι εδώ μέχρι θανάτου!”
Η φυγή μας θα 'ναι η πιο μεγάλη ντροπή μας! Όχι, δεν θα εγκαταλείψωμε τον δύσμοιρον τούτον λαόν στην δυστυχία του και αυτοκαταστροφή του. Σύμφωνοι!”
Αυτά ευθύς ελέχθησαν στον κ. Πρέσβυ. Τα άκουσε έκπληκτος! Κι' εγώ π. Χαρίτων, αυτά εσκέφθηκα και αυτά σκεπτόμουνα όλη την νύχτα, αλλ' είδα ότι πρέπει να φύγετε όλοι σας. Όλόκληρο το Κλιμάκιο.
Απάντησις: Κύριε Πρέσβυ, τιμούμε και σεβόμαστε την Εξοχότητά Σας, τις σκέψεις Σας, την αγάπη Σας δα, για μας! Όμως παρακαλούμε, αφήστε μας εδώ, δεν θα πάθωμε τίποτε. Θα σεβαστούν την παραμονήν μας, εδώ η κοινωνία της KANANGA, υπάλληλοι, στρατιωτικοί, το Κυβερνείον, δικαστικοί και λαός μη Ορθόδοξοι τιμά και αγαπά το έργον μας, τα Σχολεία μας, την Ορθοδοξία μας.
Εάν φύγουμε θα μας επικρίνουν. Ώστε μόνο λόγια ήξευραν κι' αυτοί να λένε... και τότε δικαιούνται να καταστρέψουν τα πάντα όσα θα αφήσουμε!
Δεν θα φύγωμε, λοιπόν, εξοχώτατε κ. Πρέσβυ, καίτοι η αγάπη σας μας συγκινεί και μας σπρώχνει. Θα μείνωμε με τον κακοπαθούντα λαόν του ZAIRE. Επιτέλους ένας θάνατος σε τέτοιες στιγμές αξίζει πιο πολύ από εκατομμύρια λόγια. Αλλ' εμείς δεν το αξίζουμε τον θάνατον αυτόν, γι' αυτό κανείς δεν θα μας πειράξει.
Ο κ. Πρέσβυς δεν επέμεινε περισσότερο.
Εστενοχωρήσαμε την αγάπην του, τού ζητούμε συγγνώμη.
Όμως την ίδια μέρα ειδοποιήσαμε τον κ. Πρέσβυ ότι, τη επιμόνω συστάσει του από πολλού φίλου ανωτάτου Αξιωματικού, αρχηγού του στρατεύματος της KANANGA, υποχρεώθημεν να εγκαταλείψουν την KANANGA, τρεις νεώτερες Αδελφές της Ιεραποστολής μας προσωρινώς δια λόγους ασφαλείας.
Όπερ και ανεχώρησαν την επομένην ημέραν Δευτέρα 28-10-1991 με το στρατιωτικό αεροπλάνο δια το BRAZZAVILLE(5), το ξένο αεροδρόμιον άτε το δικό μας της KINSHASA ήταν κατεστραμένο, με πολλύν στενοχωρίαν ολονών μας.
Εκεί παρέμειναν επί τριήμερον αναμένουσαι το αεροπλάνο της Ολυμπιακής δια να έλθη εξ Ελλάδος να παραλάβη αυτάς και άλλους τινάς ομογενείς που η Πρεσβεία μας είχε ετοιμάσει δι' αναχώρησιν.
Όταν ηκούσθη ότι το Κλιμάκιο της Ορθοδόξου Ιεραποστολής παρέμεινε στην θέσιν του εχάρησαν πάντες και ανέπνευσαν! “Παρέμεινε και ο πάτερ, ρώτησε ο Κυβερνήτης; Ναι παρέμεινε, του είπαν!
Μπράβο στην Ορθοδοξία!”
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας, το σπασμένο λουκέτο της πόρτας της Ιεραποστολής και ένας κάλυκας από τις σφαίρες των στρατιωτών
Ο τάφος του π. Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου
Ο τάφοι των π. Χαρίτωνος Πνευματικάκη και του π. Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου
Ο τάφος της αδελφής Όλγας Παπασαράντου
Ο τάφος της αδελφής Όλγας Παπασαράντου
1. Το σημερινό Κογκό (Ρεπουμπλικανική Δημοκρατία του Κογκό), με πρωτεύουσα την Κινσάσα, ανεξαρτητοποιήθηκε από το Βέλγιο, στις 30-01-1960. Μεταξύ των ετών 1971 και 1997, είχε λάβει την ονομασία Ζαΐρ.
2. Είδος ασυρμάτου, μέσω του οποίου επικοινωνούσε το ιεραποστολικό κλιμάκιο, με την πρωτεύουσα και μέσω αυτής με την πατρίδα, ελλείψει άλλων τεχνικών μέσων της εποχής.
3. Αδελφή Νοσοκόμος Όλγα Παπασαράντου, ανηψιά και συνεργάτιδα του πρώτου συγχρόνου ιεραποστόλου π. Χρυσοστόμου Παπασαραντοπούλου. Περισσότερα στοιχεία μπορεί κανείς να βρει στο περιοδικό “Φώς Εθνών”, που δημοσιεύει ο Σύλλογος Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής “Ο ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ”, Μιαούλη 68 , ΤΚ 26222, ΠΑΤΡΑ, τηλέφωνο : 2610.329.737 φαξ : 2610329390, email: protoklitos@gmail.com
4. Έτερο ιεραποστολικό κλιμάκιο στη χώρα του Κογκό (με πρωτεύουσα την Κινσάσα), το οποίο λειτουργεί υπό την πνευματική καθοδήγηση της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, με προϊστάμενο σήμερα (2016) τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Katanga π. Μελέτιο Γρηγοριάτη, διάδοχο του αειμνήστου π. Κοσμά Γρηγοριάτη.
5. Πρωτεύουσα της έτερης χώρας με το ίδιο όνομα Κογκό (Republic of the Congo), παλαιά γαλλική αποικία.
Για τη μεταγραφή από το πρωτότυπο: Τράπεζα Ιδεών.
• Γίνεται μνεία ότι δεν χρησιμοποιήθηκε το πολυτονικό σύστημα τονισμού των λέξεων, για λόγους συμβατότητας, ώστε να μπορεί να αναγνωσθεί το παρόν σε όλες τις συσκευές.
• Οι υποσημειώσεις προστέθηκαν από την Τράπεζα Ιδεών, προς διευκόλυνση των αναγνωστών.
• Ακολουθεί η σκαναρισμένη πρωτότυπη “αναφορά” των γεγονότων που συνέταξε ο ίδιος ο π. Χαρίτων Πνευματικάκης.
