ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ
Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 9 Ὀκτωβρίου 2016
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ (2)
1. Τά κυριακάτικα κηρύγματά μας, ἀδελφοί χριστιανοί, ἀναφέρονται στά Δόγματα τῆς πίστης μας, τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας. Καί εἴπαμε στό προηγούμενο κήρυγμά μας ὅτι τά ὀρθόδοξα Δόγματα ἔχουν κάποια βασικά σημεῖα, πού δέν τά ἔχουν οἱ ἄλλες χριστιανικές αἱρετικές κοινότητες. Σᾶς ἀνέφερα τρία ἀπό αὐτά τά σημεῖα στό προηγούμενο κήρυγμά μου. Τό ἕνα εἶναι ὅτι στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας δέν δημιουργοῦμε, ὅπως οἱ Παπικοί, καινούργια Δόγματα, ἀλλά κρατοῦμε τήν παραδοθεῖσα πίστη τῆς Ἐκκλησίας, χωρίς νά προσθέτουμε οὔτε καί νά ἀφαιροῦμε τίποτε σ᾽ αὐτήν.
Τό ἄλλο βασικό τῶν Ὀρθοδόξων Δογμάτων πού σᾶς εἶπα εἶναι ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Δογματική διδασκαλία, μιλῶντας γιά τόν Θεό, κάνει διάκριση μεταξύ Οὐσίας καί Ἐνέργειας σ᾽ Αὐτόν. Τήν διάκριση αὐτή δέν τήν κάνουν οἱ Παπικοί καί γι᾽ αὐτό μᾶς παρουσιάζουν ἕνα φρικτό θεό ὡς Οὐσία μόνο. Ἡ ἴδια ἡ νεολαία τῶν Καθολικῶν ἀποκρούει αὐτόν τόν θεό καί καταλήγει στόν... θάνατό του! Σέ πινακίδες τους γράφουν: «Πέθανε ὁ θεός»! Ὁ δικός τους θεός πέθανε, τοῦ Βαρλαάμ ὁ θεός, ὁ οὐσία μόνον. Καί τό τρίτο βασικό πού σᾶς ἀνέφερα, χριστιανοί μου, στό προηγούμενο κήρυγμά μου εἶναι ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Δογματική κάνει διάκριση μεταξύ κτιστοῦ καί ἀκτίστου, μεταξύ Ὄντος καί μή Ὄντος. Ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος, καί οἱ Ἐνέργειές Του εἶναι ἄκτιστες, ἐνῶ ὅλοι ἐμεῖς εἴμαστε κτιστοί. Οἱ Παπικοί δέχονται ὡς κτιστές τίς Ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Στό σημερινό μου κήρυγμα θά σᾶς ἀναφέρω ἄλλα τρία βασικά τῶν Ὀρθοδόξων Δογμάτων. Παρακαλῶ προσέξετε:
2. Τά Δόγματα τῆς πίστης μας, ἀγαπητοί μου, δέν εἶναι κάποιες θεωρητικές ἀλήθειες, πού μορφώνουν τό μυαλό, ἀλλά εἶναι ἀλήθειες πού μᾶς βοηθοῦν νά «φτιάξουμε» τήν ψυχή μας. Νά καθαρίσουμε δηλαδή τήν ψυχή μας ἀπό τά ἁμαρτωλά πάθη καί νά βροῦμε ἔτσι τόν Θεό μας. Γιατί μόνο μέ καθαρή ψυχή μποροῦμε νά «δοῦμε», νά γευθοῦμε τόν Θεό μας. Ἔτσι εἶπε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός: «Οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. 5,8). Τά ὀρθόδοξα λοιπόν Δόγματα μέ τόν ἀσκητικό μας ἀγώνα «καθαρίζουν» τήν ψυχή μας ἀπό τήν ἁμαρτία. Αὐτό τό «καθαρίζουν» πού εἶπα, λέγεται καλύτερα «θεραπεύουν» τήν ψυχή μας. Γιατί ἡ ψυχή μας «ἀρρωσταίνει» μέ τήν ἁμαρτία, καί ὁ ἀσθενής καί λαβωμένος ἀπό τήν ἁμαρτία ἄνθρωπος ἔρχεται στήν Ἐκκλησία, σάν νά πηγαίνει σέ θεραπευτήριο. Καί ἐκεῖ οἱ ἱερεῖς, πού εἶναι σάν πνευματικοί ἰατροί, μέ τήν σωστή μέθοδο (αὐτά εἶναι τά ὀρθόδοξα Δόγματα!), θεραπεύουν τήν ψυχή καί γίνεται ὑγιής. Αὐτό εἶναι ἡ Ἐκκλησία, χριστιανοί μου! Εἶναι θεραπευτήριο! Ἀκοῦστε ἕνα ὡραῖο λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, λόγο πού λέγει τήν ἀλήθεια αὐτή: «Ἰατρεῖον ὁ οἶκος οὗτος (δηλαδή, ἡ Ἐκκλησία) ἕστηκε πνευματικόν, ἵνα ἅπερ ἄν λάβωμεν ἔξωθεν τραύματα, ἐντεῦθεν θεραπεύσωμεν». Προσέξετε τό «θεραπεύσωμεν», πού λέγει ὁ ἅγιος πατέρας. Τά ὀρθόδοξα λοιπόν Δόγματα εἶναι «θεραπευτικά». Ἀλλά ὅταν θεραπευόμαστε, σωζόμαστε. Ἔτσι, τά ὀρθόδοξα Δόγματα ἔχουν «σωτηριολογικό» χαρακτῆρα.
2. Ἕνα ἄλλο βασικό τῆς Ὀρθόδοξης Δογματικῆς, εἶναι ὅτι τόν Θεό δέν μποροῦμε νά τόν νοήσουμε καί οὔτε βεβαίως νά τόν ἐκφράσουμε. Εἶναι σπουδαῖο νά μάθουμε ἀπέξω αὐτόν τόν ὡραῖο λόγο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου: «Θεόν φράσαι ἀδύνατον, νοῆσαι δέ ἀδυνατώτερον»! Καί βέβαια ἔτσι εἶναι, γιατί ὁ Θεός εἶναι ἄπειρος καί ἀκατάληπτος. Καί ὅσο κανείς ἐρευνᾶ τό μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ καταλαβαίνει αὐτό ἀκριβῶς: Τήν ἀπειρία Του καί τήν ἀκαταληψία Του! Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ μεγάλος δογματολόγος τῆς Ἐκκλησίας μας, λέγει σχετικά: «Ἄπειρον τό θεῖον καί ἀκατάληπτον, καί τοῦτο μόνον αὐτοῦ καταληπτόν, ἡ ἀπειρία καί ἡ ἀκαταληψία»! Ἀξίζει καί αὐτόν τόν λόγο νά τόν μάθουμε ἀπέξω.
3. Ἀλλά, ἐάν δέν γνωρίζουμε γιά τόν Θεό, ἐπειδή εἶναι ἄπειρος καί ἀκατάληπτος, τότε, ἀπό ποῦ γνωρίζουμε τά τόσα ὡραῖα γι᾽ Αὐτόν, γιά τά ὁποῖα μᾶς μιλᾶνε τά Ὀρθόδοξα Δόγματα; Ναί, σωστή ἐρώτηση. Τά σχετικά μέ τόν Θεό, ἀδελφοί μου χριστιανοί, γιά τά ὁποῖα μιλᾶνε τά Δόγματα τῆς πίστης μας, τά γνωρίζουμε ἀπό τήν «αὐτο-αποκάλυψη» τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τήν «αὐτο-αποκάλυψη» τοῦ Θεοῦ τήν λέμε καί «θεοφάνεια Θεοῦ». Ἡ πηγή λοιπόν γιά τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία μας, γιά τά Ὀρθόδοξα Δόγματά μας, εἶναι οἱ θεοφάνειες τοῦ Θεοῦ. Καί ποῦ μαθαίνουμε γι᾽ αὐτές τίς θεοφάνειες; Γι᾽ αὐτές μαθαίνουμε στήν Ἁγία Γραφή! Ναί! Ἡ Ἁγία Γραφή, χριστιανοί μου, εἶναι βιβλίο θεοφανειῶν. Καί συγκεκριμένα εἶναι βιβλίο θεοφανειῶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Μάλιστα! Καί ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή Διαθήκη, καί τά δυό αὐτά μέρη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, μιλᾶνε γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ. Ἡ μέν Παλαιά Διαθήκη μιλάει γιά τόν Χριστό, πού δέν σαρκώθηκε ἀκόμη, ἀλλά ἐμφανιζόταν στά χρόνια της ὡς Ἄγγελος Κυρίου· ἡ δέ Καινή Διαθήκη μιλάει γιά τόν σαρκωθέντα αὐτόν Ἄγγελο τοῦ Κυρίου, στήν Κοιλία τῆς Παναγίας μας. Ἔτσι πρέπει νά βλέπουμε τήν Ἁγία Γραφή, ὡς βιβλίο θεοφανειῶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὄχι ἁπλᾶ ὡς ἕνα βιβλίο μέ «καλά» λόγια, ἀλλά ὡς βιβλίο θεοφανειῶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός λοιπόν καί στήν Παλαιά Διαθήκη, ὡς ἄσαρκος ἀκόμη, ἀλλά πολύ περισσότερο στήν Καινή Διαθήκη, ὡς σαρκωμένος Υἱός τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἀπεκάλυψε τήν ἀλήθεια περί τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής μᾶς λέγει τόν ἑξῆς ὡραῖο, σχετικό μέ τά παραπάνω, σύντομο λόγο: «Θεόν οὐδείς ἑώρακε πώποτε»! Εἶναι αὐτό πού εἴπαμε, ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τόν Θεό, γιατί εἶναι ἄπειρος καί ἀκατάληπτος. Ἀλλά λέγει στήν συνέχεια ὁ Εὐαγγελιστής: «Ὁ μονογενής Υἱός, ὁ ὤν εἰς τόν κόλπον τοῦ Πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» (Ἰωάν. 1,18). Παρά, δηλαδή, τό ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀκατάληπτος, ὅμως ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού σαρκώθηκε καί γνωρίζει ἀπόλυτα τόν Θεόν Πατέρα, ὡς ὁμοούσιος μέ Αὐτόν (αὐτό σημαίνει τό «ὁ ὤν εἰς τόν κόλπον τοῦ Πατρός»), Αὐτός μᾶς ἀποκάλυψε γιά τόν Θεό («ἐκεῖνος ἐξηγήσατο»).
Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, πηγή τῶν Δογμάτων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἡ ἀποκάλυψη πού μᾶς ἔφερε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ Χριστός μας λοιπόν εἶναι ὁ μόνος «διδάσκαλος», ὁ μόνος «καθηγητής» (βλ. Ματθ. 23,8.10), ὁ μόνος «θεολόγος», ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.
Μέ πολλές εὐχές,
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
Πηγή: Ακτίνες
Σχετικά άρθρα:
1. Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ιερεμίας: Βασικά της Ορθόδοξης Δογματικής (1)
