Διάλογος του μεγαλύτερου Γερμανού φιλοσόφου, Γκαίτε, με τους μαθητές του : - Δάσκαλε τί να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί σαν κι εσένα; - Τους Έλληνες κλασικούς. –Κι όταν τελειώσουμε τους Έλληνες κλασικούς τί να διαβάσουμε; -Πάλι τους Έλληνες κλασικούς!
Βέβαια ο Γκαίτε δεν είχε ζήσει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δεν ήξερε πώς χιλιάδες ώρες διδασκαλίας αυτών των κλασικών μπορούν να τους καταστήσουν απωθητικούς και ανυπόφορους και πώς η μελέτη τους μπορεί να καταλήξει να θεωρείται αγγαρεία. Δεκαετίες τώρα, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν έχει καταφέρει να συνδέσει την αρχαία ελληνική γλώσσα με τη νέα, με συνέπεια η πρώτη να θεωρείται ξένη γλώσσα. Ακριβώς εδώ πατάει ο Νίκος Φίλης, εκεί δηλαδή που πονάει ο φιλολογικός κόσμος. Και δίνει το «χτύπημα» με τη μείωση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο.
Έχει όμως και αντιπάλους. Πολιτικούς κυρίως. Οι οποίοι θεωρούν ότι είναι ένας από τους «αδύναμους κρίκους» του υπουργικού συμβουλίου και του ασκούν ένα απίστευτο bullying. O «αμόρφωτος» υπουργός που δεν έχει καταφέρει να τελειώσει τη Νομική κλπ. Είμαι ο τελευταίος που θα τον υπερασπιστεί. Πέρυσι έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Φίλης, ο νέος Πάγκαλος» και μάλλον έχω ήδη δικαιωθεί για τον τίτλο. Έχει την ικανότητα να πετάει ατάκες οι οποίες συζητιούνται πολύ, μένουν και προκαλούν αντιδράσεις. Χρόνια συνδικαλιστής, ξέρει πώς να προκαλεί εντυπώσεις και να στρέφει την προσοχή του ακροατηρίου του στα σημεία που αυτός θέλει. Να προκαλεί διαμάχες οι οποίες δεν αφήνουν περιθώρια νηφάλιας προσέγγισης δύσκολων θεμάτων όπως η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση αμόρφωτοι ή χωρίς ενημέρωση είναι οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Ο Ν. Φίλης υπήρξε αριστούχος μαθητής της Ευαγγελικής Σχολής της Νέας Σμύρνης. Ενός από τα πλέον κλασικά σχολεία της χώρας. Ξέρει να διαβάζει αρχαία από το πρωτότυπο και γνωρίζει πάρα πολύ καλά την αρχαία ελληνική γραμματεία. Δεν τη μισεί, είναι γνώστης της. Άλλος είναι ο λόγος που μειώνει τις ώρες των Αρχαίων. Ως επίσης, δεν ήταν τεμπέλης φοιτητής της Νομικής. Με πατέρα και αδέρφια νομικούς, θα μπορούσε να την είχε τελειώσει. Όπως έκαναν πολλές και πολλοί άλλοι φοιτητές όμως, την εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με κάτι που τον ενδιέφερε περισσότερο. Τη δημοσιογραφία και, φυσικά, την πολιτική.
Ο Φίλης έχει όμως έναν άχαρο ρόλο. Μια αποστολή που πρέπει να εκτελέσει. Πρέπει να περιορίσει το δημόσιο σχολείο. Πρώτα ως προς τις δαπάνες του κι έπειτα ως προς το ρόλο του. Δεν του φταίνε τα Αρχαία, ούτε οι φιλόλογοι. Ας μην εκπλησσόμαστε. Μέτρα του ΟΟΣΑ εφαρμόζει, τα οποία μας είχε προαναγγείλει η κυρία Διαμαντοπούλου. Ναι, η υπουργός Παιδείας που πρότεινε να γίνει δεύτερη επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους η αγγλική! Το σχολείο που προωθούν παλιοί και νέοι μνημονιακοί υπουργοί δεν θέλει πολλές ώρες διδασκαλίας. Δεν θέλει επίσης πολλούς καθηγητές αλλά μόνο 4-5 ειδικότητες που θα διδάσκουν όλα τα μαθήματα. Μαθηματικοί που θα διδάσκουν Γεωγραφία και Πληροφορική, Φυσικοχημικοί που θα διδάσκουν Βιολογία, Γεωλογία, Γεωγραφία κλπ. Ξενόγλωσσοι που θα διδάσκουν και Ιστορία και πάει λέγοντας. Γενικώς, καθηγητές που τα κάνουν όλα και δεν αφήνουν κενά. Άρα δεν χρειάζονται ούτε αναπληρωτές ούτε νέες προσλήψεις.
Έπειτα τα Ελληνόπουλα μαθαίνουν «πολλά». Δεν τα χρειάζεται η αγορά εργασίας. Στοιχειώδεις γνώσεις θέλει μόνο και συγκεκριμένες δεξιότητες που θα πάρουν μετά στα επαγγελματικά λύκεια τα οποία φιλοδοξούν να γεμίσουν με μαθητές χαμηλών απαιτήσεων. Στα Γενικά Λύκεια θα συνεχίζουν ελάχιστοι, όσοι αντέξουν. Και όσα σχολεία αντέξουν, αφού και αυτά πρέπει να βρουν χορηγούς αν θέλουν να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Οι σχεδιασμοί υπάρχουν και δεν κρύβονται ούτε από τις αβανταδόρικες υπουργικές δηλώσεις για «παρα φύσιν» σχέση στη διδασκαλία αρχαίας και νέας ελληνικής γλώσσας. Όσο όμως ο φιλολογικός κόσμος θα το αντιμετωπίζει είτε συντεχνιακά (μας κόβουν τις ώρες) είτε προγονόπληκτα (θα χάσουμε τη συνέχεια με την κληρονομιά μας) θα είναι εύκολο θήραμα για κάθε υπουργό ο οποίος ξέρει που πατάει. Τελειώνοντας το σχολείο ελάχιστοι μαθητές/τριες (πλην αυτών των Ανθρωπιστικών Σπουδών) έχουν κατανοήσει όχι την ανάγκη διδασκαλίας των Αρχαίων από το πρωτότυπο αλλά έστω την ανάγκη ενασχόλησης συνολικά με την αρχαία ελληνική γραμματεία. «Πού θα μας χρειαστούν» είναι η εκνευριστικά «αφελής» ένστασή τους. Ε, αυτό δεν μπορούμε να το χρεώσουμε σε κανέναν Φίλη. Είναι ανεπάρκεια συνολικά του φιλολογικού κόσμου και επιμέρους διδασκόντων. Ισχύει για κάθε επιστήμη, αλλά πολύ περισσότερο για τις Ανθρωπιστικές : για να διδάξεις κάτι πρέπει να το αγαπάς εσύ ο ίδιος.
Φιλόλογος δεν είμαι για να προτείνω διδακτικές προσεγγίσεις για τα αρχαία κείμενα. Τα αγαπάω όμως και τα διαβάζω ακόμα και τώρα. Γι’ αυτό και στενοχωριέμαι όταν βλέπω ότι δεν μπορούν να «αγγίξουν» τα παιδιά. Μετά από τόσα χρόνια διδασκαλίας ένα βάσανο έχω καταλάβει ότι έχουν. Πολύ γραμματική, πολύ συντακτικό, πολλές παρατηρήσεις, πολύ τυπολατρεία και λίγη ουσία. Τα νοήματα των κειμένων δεν περνάνε στα παιδιά. Η εντύπωση που εισπράττω για το φιλολογικό κόσμο είναι ότι είναι κληρονόμοι μιας παγκόσμιας κληρονομιάς την οποία όμως δεν μπορούν να διαχειριστούν και να αξιοποιήσουν. Και έχω γνωρίσει πολλούς εξαιρετικούς φιλολόγους, παθιασμένους με τη δουλειά τους.
Οι Ανθρωπιστικές Σπουδές διέρχονται κρίση παγκοσμίως. Η πρόβλεψή μου είναι ότι θα συναντήσουν Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες. Αλήθεια πώς τους κατανοούν, αυτούς, τα παιδιά; Όπως τους ερμήνευσε ο Καβάφης ή ως περιπέτεια του Οδυσσέα; Μήπως σαν ενδιαφέρουσα πλοκή του ομηρικού σεναρίου επιστροφής στην πατρίδα; Ή μήπως όπως τους απέδωσε το Hollywood στη σχετική ταινία του;
Πηγή: Άλφα-Βήτα
