ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Μπορεί η σεξουαλική δραστηριότητα, το αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών και άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές να βλάψουν το εφηβικό μυαλό; Με μια λέξη - ναι. Οι πρώιμες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών επαφών, έχουν πολύ ισχυρή επίδραση και φαίνεται να είναι επιβλαβείς για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Οι ορμόνες και τα νευρικά κυκλώματα που δημιουργούνται στην εφηβεία μπορούν να οδηγήσουν σε εθιστικές, υψηλού κινδύνου συμπεριφορές, κοινωνική απόσυρση και κατάθλιψη. Επιπλέον, αυτές οι εφηβικές συμπεριφορές ενδέχεται να έχουν και άλλες μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες - όχι μόνο γι 'αυτούς, αλλά και για τα μελλοντικά τους παιδιά.

Η οριοθέτηση, η διαμόρφωση αρχών,  και η  επικοινωνία με τους γονείς, συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και θα προστατεύσουν τον έφηβο, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων αλλά και μακροπρόθεσμα.

Επιπρόσθετα οι πολιτικές δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζουν σήμερα τους εφήβους ως νέους ενήλικες (δηλαδή ως πλήρως ικανούς) ώς προς τις ικανότητές τους να λύσουν προβλήματα και να λάβουν  υπεύθυνες αποφάσεις, θα πρέπει να επανεκτιμηθούν και να αναθεωρηθούν με βάση αυτά τα ερευνητικά δεδομένα.

ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ:

Οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν ότι ο εγκέφαλος του εφήβου δεν είναι πλήρως ώριμος μέχρι την ηλικία των περίπου 23-25 ετών. Η πρόσφατη και συνεχιζόμενη επιστημονική έρευνα, χρησιμοποιώντας τη Functional MRI, Λειτουργική MRI, (f MRI), καταδεικνύει ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας σχεδόν κάθε περιοχή του εγκεφάλου υφίσταται δραματικές αλλαγές - αλλαγές που δεν καθορίζονται μόνο γενετικά, αλλά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες και το περιβάλλον.Το δίλημμα «φύση ή ανατροφή » δεν είναι πλέον επίκαιρο, καθώς η έρευνα σαφώς καταδεικνύει ότι και τα δύο έχουν εντυπωσιακό αντίκτυπο. Το περιβάλλον επηρεάζει την ανάπτυξη και λειτουργικότητα των κυττάρων του εγκεφάλου, καθορίζει την δημιουργία των συνάψεων μεταξύ τους και κανονίζει ποιά κύτταρα ζουν και ποιά πεθαίνουν. Το πιο σημαντικό είναι ότι μέσω επιγενετικών διαδικασιών, οι περιβαλλοντικές επιδράσεις όπως το αλκοόλ και διάφορα φάρμακα, είναι δυνατόν να ενεργοποιούν ή να απενεργοποιούν γονίδια εντός του γονιδιώματος, με τρόπο ώστε αυτά τα γονίδια να εκφράζονται αντίθετα με το συνήθη τρόπο.(1,2)  Έτσι, οι δραστηριότητες και οι εμπειρίες ενός εφήβου έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη λειτουργία του εγκεφάλου του , όχι μόνο κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων, αλλά για μια ζωή.

Μεταξύ 11 και 13 ετών, ο εγκέφαλος του εφήβου παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη των νευρικών κυττάρων του  και δημιουργεί αυξημένο αριθμό συνδέσεων μεταξύ των νεύρων (συνάψεις). Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος των εφήβων βρίσκεται υπό ταχεία ανάπτυξη, είναι και εξαιρετικά ευάλωτος. Αυτή η ανάπτυξη ακολουθείται από μια περίοδο "περικοπής", κατά την οποία τα νευρικά κύτταρα που δεν χρησιμοποιούνται ή δε χρειάζονται, στερούνται θρέψης και πεθαίνουν. Η διαδικασία «περικοπής» επιτρέπει στον εφηβικό εγκέφαλο να λειτουργεί πιο γρήγορα για υποχρεώσεις που είναι ήδη γνωστές, αλλά μειώνει την ικανότητα του εγκεφάλου να μαθαίνει νέες δραστηριότητες ή να αποκτά νέες δεξιότητες.(3).

Μαζί με τις αλλαγές στον αριθμό των νευρώνων, ο εγκέφαλος βιώνει επίσης αλλαγές στο ορμονικό του περιβάλλον. Είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι η εφηβεία χαρακτηρίζεται από ώσεις στις ορμόνες του φύλου - οιστρογόνα και τεστοστερόνη. Πρόσφατα έχει αποδειχθεί ότι οι υποδοχείς αυτών των ορμονών υπάρχουν σε πολλά όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου.Επιπλέον, άλλες ορμόνες και νευροδιαβιβαστές όπως η οξυτοκίνη, η βαζοπρεσίνη, η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη επηρεάζουν επίσης την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Η ντοπαμίνη, ο νευροδιαβιβαστής που είναι ο περισσότερο υπεύθυνος για το συναίσθημα της ευχαρίστησης, έχει ένα πολύ δυνατό αποτέλεσμα. Στο ανώριμο μυαλό του εφήβου, με τον αυξημένο αριθμό των νευρικών κυττάρων, κυκλοφορούν υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης στον προμετωπιαίο φλοιό, αλλά τα επίπεδα ντοπαμίνης στο κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου (nucleus accumbens- επικλινής πυρήνας), μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Αυτές οι αλλαγές στα επίπεδα ντοπαμίνης στο κέντρο ανταμοιβής, υποδηλώνουν πως ο  έφηβος απαιτεί περισσότερη ένταση και ενθουσιασμό για να επιτύχει το ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης με έναν ενήλικα.(4,5) Έτσι, ο έφηβος θα επιχειρήσει πιο επικίνδυνες συμπεριφορές για να καταφέρει να αισθανθεί πραγματικά ικανοποιημένος. Η ντοπαμίνη είναι επίσης ο νευροδιαβιβαστής που εκκρίνεται όταν τα άτομα αποκτούν εθιστικές συμπεριφορές. Η χρήση ναρκωτικών, τα τυχερά και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η πορνογραφία και οι σεξουαλικές εμπειρίες μπορούν να γίνουν εθιστικά, καθώς το άτομο προσπαθεί να επιτύχει μια απόλαυση που εξαρτάται από τη ντοπαμίνη. Καθώς ο εγκέφαλός τους είναι υπό κατασκευή και τώρα σχηματίζονται τα νευρωνικά μονοπάτια, οι έφηβοι καταλήγουν πιο εύκολα στον εθισμό.(6) Αυτή η ευπάθεια του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου μπορεί να εξηγήσει γιατί αυτές οι συμπεριφορές που αναγνωρίζονατι σε ενήλικες, κάνουν συχνά την έναρξή τους κατά την εφηβεία ή την πρώιμη ενηλικίωση. Για παράδειγμα, το 40% των ενηλίκων αλκοολικών αναγνωρίζει την έναρξη της νόσου μεταξύ 15 και 19 ετών.(7) Επιπλέον, οι έφηβοι είναι πιο πιθανό να εθισθούν, ακόμη και με ελάχιστη έκθεση στη συμπεριφορά υψηλού κινδύνου. Ακόμη και άν ένας έφηβος καπνίζει λιγότερα τσιγάρα από έναν ενήλικα, ο έφηβος παρουσιάζει υψηλότερα ποσοστά εθισμού.(8)

Η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι έφηβοι που καταναλώνουν αλκοόλ είναι πιο πιθανό να συμμετάσχουν σε άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, περιλαμβανομένης της σεξουαλικής δραστηριότητας. Η μαριχουάνα είναι μιά ακόμη ουσία που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα λήψης αποφάσεων από τους εφήβους, να μειώσει τις αναστολές, και έτσι να αυξήσει τις συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.(9) Αυτές οι συμπεριφορές με τη σειρά τους τροποποιούν περαιτέρω τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Η οξυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη λειτουργούν ως ορμόνες που δημιουργούν ισχυρούς δεσμούς. Η οξυτοκίνη, ένα πεπτίδιο που εκκρίνεται κατά τη διαδικασία του τοκετού, στη γέννηση και το θηλασμό, είναι επίσης εξαιρετικά δραστήρια στον εγκέφαλο των γυναικών κατά τη διάρκεια της σωματικής επαφής ή ακόμα και στην έντονη  ματιά. Η απελευθέρωσή της αυξάνει την πιθανότητα να εμπιστευτεί η γυναίκα τον σεξουαλικό της σύντροφο, αλλά μειώνει τη λειτουργία του μετωπιαίου φλοιού, του κέντρου κρίσης. Η ορμόνη χρησιμεύει για το σύνδεσμο της γυναίκας με τον σύντροφό της, μέσω των επαναλαμβανομένων αγγιγμάτων και των σεξουαλικών  σχέσεων, αυξάνοντας την πιθανότητα μονογαμίας.(10).

Οι έφηβοι που ξεκινούν νωρίς τη σεξουαλική δραστηριότητα είναι πιο πιθανό να έχουν περισσότερους σεξουαλικούς συντρόφους φθάνοντας στην αρχή της  ενηλικίωσης. Τα Centers for Disease Control and Prevention, τεκμηριώνουν ότι το 49,2% των κοριτσιών και των γυναικών που ξεκίνησαν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα πρίν τα 16 χρόνια, αναφέρουν περισσότερους από πέντε σεξουαλικούς συντρόφους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο, εάν το σεξουαλικό ντεμπούτο έγινε στην ηλικία των 20 ετών και άνω, μόνο το 9,0% είχε πάνω από πέντε σεξουαλικούς συντρόφους κατά τη διάρκεια της ζωής τους.(11) Δεδομένου ότι η σεξουαλική επαφή φέρνει ευχαρίστηση και αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης, και ο αναπτυσσόμενος εφηβικός εγκέφαλος έχει επιθυμία για επαναλαμβανόμενη αύξηση της ντοπαμίνης, αυτή η δραστηριότητα υπερισχύει των υγιών αποτελεσμάτων σύνδεσης που δημιουργεί η ωκυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη. Αυτό, με τη σειρά του, καθιστά πιο δύσκολο για τον έφηβο να διατηρήσει μια μονογαμική σχέση αργότερα στη ζωή, όπως αποδεικνύεται από μελέτες που αναφέρουν ότι οι έγγαμοι ενήλικες που έχουν βιώσει προγαμιαίες σχέσεις είναι πιο πιθανό να πάρουν διαζύγιο σε σχέση με τους εγκρατείς.(12)

Ο μετωπιαίος λοβός, το κέντρο κρίσης, ο διευθύνων σύμβουλος του εγκεφάλου, επιτρέπει στο άτομο να μελετά, να σχεδιάζει δράσεις, να αξιολογεί τις συνέπειες των συμπεριφορών, να εκτιμά τον κίνδυνο και να σκέφτεται στρατηγικά. Είναι επίσης το "κέντρο αναστολών" του εγκεφάλου, που αποθαρρύνει το άτομο από το να δράσει παρορμητικά. Ο μετωπιαίος λοβός στην ώριμη κατάσταση  αναπτύσσει συνδέσεις με πολλές άλλες περιοχές του εγκεφάλου, έτσι ώστε οι εμπειρίες και τα συναισθήματα να υποβάλλονται σε επεξεργασία από το κέντρου κρίσης. Ο μετωπιαίος λοβός όμως δεν ωριμάζει πλήρως μέχρι την ηλικία των 23-25 ετών.(13) Η ανωριμότητα του κέντρου κρίσης του εφήβου εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την ανικανότητα των εφήβων να ερμηνεύουν σωστά τις εμπειρίες από το περιβάλλον και να λαμβάνουν τις κατάλληλες και επωφελείς αποφάσεις.

Πολλές άλλες περιοχές του εγκεφάλου κατά ανάλογο τρόπο δεν έχουν ολοκληρώσει την μυελίνωση, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας των '20. Η αμυγδαλή, που είναι το κέντρο των συναισθημάτων του εγκεφάλου, είναι ανώριμη στους εφήβους και δεν έχει συνδεθεί πλήρως με τον μετωπιαίο λοβό. Επομένως, οι έφηβοι μπορεί να έχουν δυσκολία να ερμηνεύσουν τα συναισθήματά τους, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων.(13) Το πιο σημαντικό είναι όμως πως δεδομένου ότι η αμυγδαλή συνδέεται ακόμη ατελώς με το κέντρο κρίσης του εγκεφάλου, ο έφηβος είναι πιο πιθανό να λαμβάνει αποφάσεις με βάση το συναισθηματικό κριτήριο, παρά με τη λογική. Όπως αναφέρουν οι Pustilnik και Henry, η εκτελεστικές λειτουργίες και οι συναισθηματικές αντιδράσεις δεν είναι απλά λιγότερο ανεπτυγμένες ή διαφορετικές στους εφήβους: Αυτές οι δύο εγκεφαλικές λειτουργίες είναι λιγότερο στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους, σε σχέση με τον τυπικό ενήλικο εγκέφαλο.Ως αποτέλεσμα, ένας έφηβος μπορεί να κατανοήσει διανοητικά ένα ζήτημα και να απαντήσει συναισθηματικά σε αυτό το ζήτημα, αλλά οι δύο διαδικασίες θα εκδηλωθούν σχεδόν παράλληλα και όχι σε συνενόηση μεταξύ τους. Ομως οι συναισθηματικές και οι εκτελεστικές λειτουργίες πρέπει να συνεργαστούν για να επιφέρουν σχεδόν οποιουδήποτε είδους σωστή απόφαση."(14)

Ο ιππόκαμπος, το κέντρο μνήμης του εγκεφάλου, είναι επίσης ανώριμος και είναι πολύ ευαίσθητος στη δράση του οινοπνεύματος και της μαριχουάνας. Το αλκοόλ και η μαριχουάνα μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη της μνήμης και, ως εκ τούτου, να επηρεάσουν τη μάθηση. Οι έφηβοι που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στις αρνητικές επιπτώσεις του στον αναπτυσσόμενο ιππόκαμπο.(15)

Μια άλλη περιοχή του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου που αξίζει προσοχής είναι τα κύτταρα που συνθέτουν το σύστημα «νευρώνων με λειτουργία καθρέπτη». Οι νευρώνες καθρέπτη είναι εκείνα τα κύτταρα που βοηθούν στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και της συμπόνιας, καθώς ενεργοποιούνται όταν ένα άτομο είτε βιώνει ένα συναίσθημα, είτε παρατηρεί το συναίσθημα που βιώνει κάποιος άλλος. Αυτή είναι η «γνωστική ενσυναίσθηση» - η δυνατότητα να παίρνεις τη θέση ενός άλλου προσώπου - και αυτό το σύστημα υφίσταται επίσης δραματικές αλλαγές κατά την εφηβεία. Οι ερευνητές της UCLA μελέτησαν τις συνέπειες της χρήσης κινητού τηλεφώνου και του χρόνου μπροστά στις οθόνες ώς προς την ικανότητα των εφήβων να  αντιλαμβάνονται και να ερμηνεύουν τα συναισθήματα των άλλων. Παιδιά της έκτης Δημοτικού που παρακολούθησαν μιά κατασκήνωση με  επιστημονικά και οικολογικά ενδιαφέροντα,  και τα οποία συμμετείχαν χωρίς smartphone ή άλλο ηλεκτρονικό μέσο με  οθόνη, μέσα σε  μόλις πέντε ημέρες, βελτίωσαν την ικανότητά τους να ερμηνεύουν τις εκφράσεις του προσώπου στις φωτογραφίες και στα βίντεο. Οι συγγραφείς δηλώνουν: "Η αντικατάσταση της προσωπικής κοινωνικής επικοινωνίας με την  επικοινωνία μέσω  της οθόνης, φαίνεται να μειώνει τις κοινωνικές δεξιότητες." (16)

Όλη αυτή η έρευνα καταδεικνύει ότι ο εγκέφαλος του εφήβου είναι ανώριμος  σχεδόν σε κάθε περιοχή που έχει μελετηθεί. Είναι επιρρεπής στην αναζήτηση της συναρπαστικής εμπειρίας σε μια περίοδο που ο μετωπιαίος λοβός δεν είναι αρκετά ώριμος για να ελέγξει μια τέτοια συμπεριφορά. Αυτή είναι και η περίοδος κατά την οποία ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο να σχηματίσει νευρωνικές συνδέσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε εθισμούς και να επηρεάσουν τη μελλοντική συναισθηματική υγεία και ικανότητα λήψης αποφάσεων. Και για να γίνουν  τα πράγματα χειρότερα, τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χαρακτηρίζουν τις συμπεριφορές υψηλού κινδύνου αξιοθαύμαστες, συναρπαστικές και ασφαλείς ακόμη,ενώ  συγχρόνως αποθαρρύνουν  τη συμμετοχή των γονέων στις αποφάσεις, η οποία θα τροποποιούσε προς το ασφαλέστερο αυτές τις συμπεριφορές.

Υπάρχει σαφής αιτιολογική σχέση μεταξύ συμπεριφορών υψηλού κινδύνου και επακόλουθης κατάθλιψης, ακόμη και αυτοκτονίας. Στην Εθνική Διαχρονική Μελέτη για την Υγεία των Εφήβων, 13.491 έφηβοι από την πρώτη Γυμνασίου έως το Λύκειο, έδωσαν συνεντεύξεις το 1995, και πάλι ένα χρόνο αργότερα. Οι συγγραφείς ταξινόμησαν  τα αίτια και τα αποτελέσματα της κατάθλιψης και διαπίστωσαν ότι οι πρώιμες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής δραστηριότητας και της χρήσης ναρκωτικών, συνδέονταν με όψιμη εκδήλωση κατάθλιψης, αλλά η πρώιμη κατάθλιψη δεν προκαλούσε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.(22).  Περαιτέρω ανάλυση της ίδιας μελέτης αποκάλυψε ότι οι έφηβοι που είχαν εμπλακεί σε οτιδήποτε από τα επόμενα: κάπνισμα και / ή σεξουαλική δραστηριότητα ήταν σημαντικά πιθανότερο  να υποφέρουν από κατάθλιψη, αυτοκτονικό ιδεασμό και να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας»(23).

Συνοψίζοντας, αυτή η έρευνα που βασίστηκε σε πραγματικά περιστατικά και αφορούσε την ανάπτυξη του εγκεφάλου, πρέπει να αποτελέσει σοβαρό κίνητρο για όλους τους ενήλικες που συναναστρέφονται και φροντίζουν εφήβους να επανεξετάσουν τις πληροφορίες που παρέχονται στούς νέους  σχετικά με την υγεία. Ο εφηβικός εγκέφαλος βρίσκεται υπό κατασκευή και μπορεί να επηρεαστεί δυσμενώς από συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και από το περιβάλλον απο το οποίο λαμβάνει ερεθίσματα.Το κέντρο  της κρίσης είναι ανώριμο, και οδηγεί  στη λήψη αποφάσεων κακής ποιότητας . Το ντοπαμινεργικό σύστημα ικανοποίησης βρίσκεται σε κατάσταση ταχείας ανάπτυξης και κατευθύνει δυναμικά στη συμμετοχή σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου και εθισμούς. Η οξυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη είναι παρούσες και έτοιμες να δεσμεύσουν συναισθηματικά τον ή την  έφηβο με οποιοδήποτε άτομο έχει  σεξουαλικές εμπειρίες, αυξάνοντας έτσι και τις δυσάρεστες συνέπειες σε πιθανό τερματισμό αυτής της σχέσης.

Τα καλά νέα είναι ότι οι γονείς διαδραματίζουν σε αυτές τις ηλικίες ακόμη βασικό και κρίσιμο ρόλο και η επιρροή τους μπορεί να επηρεάσει θετικά τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Δεδομένου ότι ο προμετωπιίος  φλοιός των παιδιών είναι ανώριμος, οι έφηβοι θα ωφεληθούν από τη σοφία και την καθοδήγηση των γονέων τους στη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση στρατηγικής. Η οριοθέτηση, η διαμόρφωση αρχών,  και η  επικοινωνία με τους γονείς, συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και θα προστατεύσουν τον έφηβο, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων αλλά και μακροπρόθεσμα. Οι γονείς μπορούν ακόμη να επωφεληθούν από την ανάγκη για συναρπαστικές εμπειρίες, προτείνοντας θετικές δραστηριότητες για τους εφήβους τους. Μπορούν να τους προκαλέσουν να βιώσουν συγκινήσεις μέσα από την προσέγγιση νέων ενδιαφερόντων πραγμάτων. Για τους  εφήβους που αρέσει η μάθηση, αυτό μπορεί να είναι μια ξένη γλώσσα ή κάποια τέχνη. Για τους αθλητικούς τύπους μπορεί να είναι να εκπαιδευτούν στις καταδύσεις ή κάποιο άλλο δυναμικό άθλημα. Αυτές οι δραστηριότητες χωρίς να έχουν μειονεκτήματα, παράγουν το ίδια υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης και ικανοποίησης στα εφηβικά μυαλά με τα  πράγματα που τους οδηγούν σε μπελάδες, είναι επικίνδυνα, και ενίοτε παράνομα.(24)

Η συμμετοχή σε συναρπαστικές δραστηριότητες και του ίδιου του γονέα μαζί με το παιδί,  θα βοηθήσει τον γονέα και τον έφηβο να συνδεθούν  και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Έρευνες από την Εθνική Διαχρονική Μελέτη για την Εφηβική Υγεία, έδειξαν ότι οι έφηβοι είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου όταν είναι δεμένοι και επικοινωνούν καλά με τους γονείς τους.(25) Ο Alan Booth, ερευνητής στο Pennsylvania State University, αξιολόγησε το ρόλο της φροντίδας των γονέων σε εφήβους που είχαν ροπή σε επικίνδυνες συμπεριφορές και διαπίστωσε πως ακόμη και εκείνοι με την μεγαλύτερη τάση συμμετοχής σε αυτές, είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν τελικά,  εάν έχουν στενή σχέση με τους γονείς τους.(26)

 Οι ερευνητές στο Εθνικό Κέντρο για την Εξάρτηση και την Κατάχρηση Ουσιών National Center on Addiction and Substance Abuse (CASA), στο  Columbia University, απέδειξαν ότι οι έφηβοι με  γονείς που είχαν την έγνοια τους, που παρακολουθούσαν τις δραστηριότητές  τους και συμμετείχαν μαζί τους στο οικογενειακό δείπνο, είχαν στο ένα τέταρτο το κίνδυνο κατάχρησης ουσιών, σε σχέση με εκείνους τους έφηβους που οι γονείς δεν είχαν έγνοια για τα  παιδιά τους.(27).

Μια διεθνής μελέτη που αφορούσε πάνω από 5000 εφήβους και νεαρούς ενήλικες ηλικίας 10 έως 30 ετών από 11 χώρες, έδειξε ότι οι έφηβοι σε όλες τις χώρες επεδίωκαν εμπειρίες αυξημένου  κινδύνου. Ωστόσο, η ανάληψη κινδύνου εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους ανάλογα και με το πολιτισμικό πλαίσιο. Οι συγγραφείς της μελέτης δηλώνουν ότι "όσο ευρύτερο είναι το πλαίσιο ανοχής μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι έφηβοι, τόσο μεγαλύτερος ο βαθμός που  οι νέοι αυτοί εμπλέκονται σε επικίνδυνες  και ανθυγιεινές συμπεριφορές."(28).Σε μια συνέντευξη στους New York Times, ο κύριος συγγραφέας, Dr. Laurence Steinberg, δήλωσε ότι τα χαμηλότερα ποσοστά ριψοκίνδυνων αποφάσεων εμφανίζονται σε πολιτισμούς που "ενθαρρύνουν τον αυτοέλεγχο από πολύ μικρή ηλικία και δομούν την εφηβεία με τέτοιο τρόπο ώστε δεν δίνει στα παιδιά πολύ ελεύθερο, απρογραμμάτιστο χρόνο που δίνει  στο παιδί τη δυνατότητα να εμπλακεί σε προβλήματα." (29)

Οι γονείς μπορούν να διαμορφώσουν το περιβάλλον των εφήβων παιδιών τους,  να επηρεάσουν την τάση τους να συμμετέχουν σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και να τα βοηθήσουν να αποκτήσουν ικανότητα λήψης αποφάσεων και κριτική σκέψης Η στενή σχέση του ή της εφήβου με τον γονέα προστατεύει το παιδί και δεν το αγγίζουν οι αρνητικοί  περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η έρευνα δείχνει σαφώς ότι οι γονείς διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών τους.

Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να το αναγνωρίσουν, να ενθαρρύνουν τους γονείς να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις με τα παιδιά τους και να τους στηρίξουν στον ρόλο της γονικής μέριμνας. Σε ευρύτερο επίπεδο, οι πολιτικές δημόσιας υγείας που αντιμετωπίζουν σήμερα τους εφήβους ως νέους ενήλικες ώς προς τις ικανότητές τους να λύσουν προβλήματα και να λάβουν  υπεύθυνες αποφάσεις, θα πρέπει να επανεκτιμηθούν και να αναθεωρηθούν με βάση αυτά τα ερευνητικά δεδομένα, ενώ  απαιτείται  και η συνεχής αναθεώρησή τους  καθώς αναδύονται νέες πληροφορίες.

Αναφορές:

1. Masten AS, Faden VB, Zucker RA, et al. Underage drinking: A developmental framework. 2008;121(Suppl 4): S235-S251

2. Berger SL, Kouzarides T, Shiekhattar R, Shilatifard Al. An operational definition of epigenetics.  Genes and Development. 2009; 23:781-783.

3. Giedd JN. Structural magnetic resonance imaging of the adolescent brain. Annals N.Y. Acad Sci. 2004;1021:77-85.

4. Galvan A, Adolescent development of the reward system. Frontiers in Human Neuroscience 2010;  4:1-9.

5. Spear LP, Adolescent Neurodevelopment.  J Adolescent Health.  2013;   52(2 0 2): S7–13. doi:10.1016/j.jadohealth.2012.05.006.

6. Spear LP, Neurobehavioral changes in adolescence. Current Directions in Psychological Science.2000;9:111-114.

7. Helzer JE, Burnam MA,McEvoy LT. Alcohol abuse and dependence. In Robins LN, Regier DA, eds. Psychiatric Disorders in America: The Epidemiologic Catchment Area Study. New York: Free Press;1991: 81-115.

8. Chambers RA, Taylor JR, Potenza MN. Developmental neurocircuitry of motivation in adolescence: A critical period of addiction vulnerability. Am J Psychiatry. 2003;160: 1041-1052.

9. Lane SD, Cherek DR. Risk taking by adolescents with maladaptive behavior histories. Experimental and Clinical Psychopharmacology.2001; 9: 74-82.

10. Brizendine L. The Female Brain. New York: Morgan Road Books; 2006: 68.10.

11. Chandra A, Martinez FM, Mosher WD, et al. Fertility, family planning, and reproductive health of U.S. women: Data from the 2002 National Survey of Family Growth. National Center for Health Statistics. Vital and Health Statistics.2005; 23(25):1-160.

12. Heaton T. Factors contributing to increasing marital stability in the United States. Journal of Family Issues. 23; April 2002; 392-409.

13. National Institute of Mental Health (2001). Teenage Brain: A work in progress. National Institute of Mental Health publication accessed March 22, 2011 at http://www.nimh.nih.gov/health/publications/teenage-brain-a-work-in-progress-fact-sheet/index.shtml.

14. Pustilnik AC, and Henry LM. Adolescent Medical Decision Making and the Law of the Horse   Journal of Health Care Law and Policy 2012; 15:1-14.  (U of Maryland Legal Studies Research Paper 2013-14).

15. Brown A, Tapert S, Granholm E. et. al. Neurocognitive functioning of adolescents: Effects of protracted alcohol use. Alcoholism: Clinical and Experimental Research. 2000; 24: 164-171.

16. Uhls YT, Michikyan M, et al. “Five days at outdoor education camp without screens improves preteen skills with nonverbal emotion cues” Computers in Human Behavior.  Oct 2014 39:387-392.        http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563214003227.

17. Ruigrok AN, Salimi-Khorshidi G, Lai MC, et al. A meta-analysis of sex differences in human brain structure.  Neuroscience and Biobehavioral Reviews.  2014; 39:34 – 50.

18. Blakemore SJ, Burnett S, and Dahl RE. The Role of Puberty in the Developing Adolescent Brain.  Human Brain Mapping. 2010; 31:926-933.

19. Gillies GE and McArthur S.  Estrogen actions in the brain and the basis for differential action in men and women:  a case for sex specific medicines.  Pharmacol Rev. 2010 62(2): 155 – 198.

20. Tiemeier H, Lenroot RK, Greenstein DK, et al. Cerebellum development during childhood and adolescence:  a longitudinal morphometric MRI study.    2010; 49(1):  63 – 70.

21. Joel D, Berman Z, Tavor I, et al. Sex beyond the genitalia:  The human brain mosaic.  Proceedings of the National Academy of Sciences.  2015; 112 (50):  15468-15473.

22. Hallfors DD, Waller MW, Bauer D, et al. Which comes first in adolescence –sex and drugs or depression? Am J Prev Med. 2005; 29:163-70.

23. Hallfors DD, Waller MW, Ford CA, et al. Adolescent depression and suicide risk: association with sex and drug behavior. Am J Prev Med. 2004; 27:224-31.

24. Harris, Alex and Brett. Do Hard Things: A Teenage Rebellion Against Low Expectations. Multinomah Books, Colorado Springs, CO. 2008.

25. Resnick MD, Bearman PS, et al. Protecting Adolescents from Harm – Findings from the National Longitudinal Study on Adolescent Health.  JAMA  1997; 278:823-832.

26. Bower B. Hormone-linked problems reflect parent-child bond – Testosterone’s Family Ties. Science News. Accessed March 17, 2016 at http://findarticles.com/p/articles/mi_m1200/is_3_163/ai_96953948/.

27. WebMD Health News. Hands-on parents help teens so no to drugs. 2001. Accessed March 18, 2016 at http://www.webmd.com/parenting/news/20010221/hands-on-parents-help-teens-say-no-to-drugs.

28. Steinberg L, Icenogle G, Shulman EP, et al. Around the world, adolescence is a time of heightened sensation seeking and immature self-regulation. Developmental Science. 2017; Feb 01.

29. Damour L. Teenagers Do Dumb Things, but There Are Ways to Limit Recklessness. The New York Times. March 8, 2017.

 

Πηγή: Αμερικανικό Κολλέγιο Παιδιάτρων, Μαμά Μπαμπάς και Παιδιά