29/3/2007
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ευθύς ως εκυκλοφόρησε το βιβλίον της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού εγένετο δέκτης παραπόνων και αντιδράσεων προερχομένων κατ’ αρχήν από
τον εκπαιδευτικό κόσμο καθώς και από γονείς παιδιών, με επίκεντρο το περιεχόμενο του ως άνω βιβλίου. Προκειμένου να έχει υπεύθυνη εισήγηση επί των ανωτέρω πληροφοριών και διαμαρτυριών παρέπεμψε το βιβλίον εις την Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητας αποτελουμένη από εγκρίτους επιστήμονας μεταξύ των οποίων και ιστορικοί, προκειμένου να έχει υπεύθυνη εισήγηση. Εν τω μεταξύ άρχισαν να καταφθάνουν πλήθος κειμένων προερχομένων εκ διαφόρων πλευρών τα οποία εξέφραζαν την έντονη διαμαρτυρία τους δια το περιεχόμενον του βιβλίου.
Η ανωτέρω επιτροπή υπέβαλε εις την Ιερά Σύνοδο το λίαν αξιόλογο πόρισμά της, το οποίον εκείνη εμελέτησε κατ’ αρχήν. Λόγω της σοβαρότητος του θέματος και του διαρκώς αυξανομένου κύματος αντιδράσεων από όλο σχεδόν το φάσμα της ελληνικής κοινωνίας ανέθεσε εις τον Συνοδικό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλο να μελετήσει το ανωτέρω πόρισμα καθώς και πλήθος κειμένων και δημοσιευμάτων τα οποία εν τω μεταξύ συνέχισαν να φθάνουν εις την Ιεράν Σύνοδον. Μετά και την εισήγηση του ως άνω Συνοδικού Μητροπολίτη η Ιερά Σύνοδος επιθυμεί να επισημάνει τα κατωτέρω:
Η Εκκλησία και το ενδιαφέρον της
Δικαιούται η Εκκλησία να έχει άποψη για το βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού; Είναι το πρώτο ερώτημα εις το οποίο θεωρούμε απαραίτητο να απαντήσουμε, καθόσον κάποιοι παράγοντες και κύκλοι της πατρίδος μας αμφισβητούν αυτό το δικαίωμα στην Εκκλησία και ενοχλούνται όταν αυτή το ασκεί. Αυτή η αντίληψη όμως προσκρούει σε βασικές αρχές του Δημοκρατικού Πολιτεύματος φανερώνει σοβαρό έλλειμμα δημοκρατικής συνειδήσεως. Κάθε απόπειρα φίμωσης της Εκκλησίας φανερώνει νοοτροπία ολοκληρωτισμού και αυταρχισμού.
Η Εκκλησία και δικαιούται και επιβάλλεται να έχει λόγον πρώτον διότι οι Ποιμένες Της είναι ελεύθεροι πολίτες αυτού του τόπου και δύνανται να έχουν λόγο όπως όλοι οι Έλληνες πολίτες· δεύτερον διότι το βιβλίον αναφέρεται σε θέματα που αφορούν την Εκκλησία, την Ιστορία της και τη σχέση της με αυτό τον τόπο· τρίτον διότι η Εκκλησία έχει μια βαθειά και πολύχρονη σχέση με την Παιδεία, την οποία δεν έχει την πρόθεση να απεμπολήσει και τέταρτον διότι οι τρόφιμοι της Παιδείας είναι και παιδιά της Εκκλησίας και είναι αυτονόητο το ενδιαφέρον της για την πνευματική τροφή η οποία προσφέρεται εις αυτά, πολλώ μάλλον καθόσον αποτελεί επιταγή του Συντάγματος η διαμόρφωση δια της παιδείας της εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως των μαθητών.
Το βιβλίο και η ταυτότητά του
Το βασικό χαρακτηριστικό του βιβλίου ευρίσκεται στην επιστημονική μεθοδολογία με την οποία έχει δομηθεί και η οποία κατατείνει σε μια ιδεολογικοποιημένη προσέγγιση της Ιστορίας. Αυτό από μόνο του μετατρέπει την Ιστορία σε προπαγάνδα. Η Ιστορία παράγει Ιδεολογία, αλλά η ιδεολογία όταν επιχειρεί να παραγάγει «ιστορία» τότε τη διαστρέφει. Το όλο επιχείρημα στηρίζεται στην πολιτική αντίληψη «διόρθωσης του κακού» ώστε να μην αναπαράγεται εκ της αναφοράς σε αυτό το «μίσος», σαν να επρόκειτο για διδασκαλία του κακού και όχι για αποτίμηση και μάλιστα κριτική. Προτείνεται δηλαδή η λήθη αντί της αλήθειας. Όμως η ιστορική λήθη μας καταδικάζει σε επανάληψη του αποτρόπαιου τόσον, όσον η επισημαίνουσα μνήμη μας βοηθάει να το αποφύγουμε. Στο συγκεκριμένο λοιπόν βιβλίο το δύσκολο ερώτημα για τη σχέση της μνήμης με την ιστορία αντιμετωπίζεται με την προσβολή της μνήμης και την παραχάραξη της ιστορίας Ένα επί πλέον μεθοδολογικό πρόβλημα του βιβλίου είναι ότι ολόκληρο διαπεράται από το σχήμα του πρωθύστερου. Η ανάδειξη των ιστορικών γεγονότων η πλευρών αυτών γίνεται με βάση τα κριτήρια του σήμερα εις ό,τι αφορά τη σημασία τους.
Βάση του κρινομένου βιβλίου, παρά τις όποιες διαψεύσεις είναι η τετράτομη «Κοινή Ιστορία Νοτιοανατολικής Ευρώπης» η οποία προωθείται προς διάθεση εις τα ελληνικά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως ως «εναλλακτικό εκπαιδευτικό υλικό», βοήθημα προς τους εκπαιδευτικούς, την οποία εξέδωκε «το Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη». Είναι χαρακτηριστικό ότι στον πρώτο τόμο της εν λόγω ιστορίας (σ. 62-64) το παιδομάζωμα χαρακτηρίζεται «πρωτότυπη οθωμανική πρακτική» η οποία ευνοούσε την «κοινωνική ανέλιξη»
Το βιβλίο.
Το βιβλίο έχει τον τίτλο «Ιστορία ΣΤ Δημοτικού, στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια» και η ύλη του δομείται σε 5 ενότητες με τους κάτωθι τίτλους: α. Η Ευρώπη στα νεότερα χρόνια, β. Οι Έλληνες κάτω από ξένη κυριαρχία, γ. Η Μεγάλη Επανάσταση, δ. Η Ελλάδα γίνεται ανεξάρτητο κράτος, ε. Η Ελλάδα στον 20ον αιώνα.
Οι βασικές ενστάσεις μας για το βιβλίο αφορούν πρώτον εις την διαγραφή της εθνικής προσφοράς της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των κληρικών όλων των βαθμίδων και δεύτερον εις την διαστρέβλωση της ιστορικής πραγματικότητος σε μια προσπάθεια να εξωραϊσθούν καταστάσεις που πιθανόν θα ενοχλούσαν τους Τούρκους.
Όλοι όσοι με σοβαρότητα ασχολήθηκαν με την Τουρκοκρατία αναγνωρίζουν τον πολύτιμο ρόλο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ρόλο αφυπνιστικό, εκπαιδευτικό, αγωνιστικό, κοινωνικό. Αυτή την αλήθεια ομολογούν συγγραφείς με διαφορετικές ιδεολογικές η θρησκευτικές καταβολές όπως ο φιλεύθερος Απόστολος Βακαλόπουλος, ο μαρξιστής Νίκος Σβορώνος, ο Βρετανός Βυζαντινολόγος Στήβεν Ράνσιμαν, ο σύγχρονος Ρωμαιοκαθολικός πάστωρ Γκέρχαρντ Ποντσκάλσκι κ. α.. Εξ άλλου οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του 1821 όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Μακρυγιάννης, ο Κασομούλης, αλλά και τα επίσημα κείμενα και τα Συντάγματα του Αγώνα καταγράφουν την Ορθόδοξη πίστη ως μέγιστο ιδανικό των εξεγερθέντων και τονίζουν την προσφορά του Ορθοδόξου κλήρου.
Είναι χαρακτηριστικές οι τοποθετήσεις του Νίκου Σβορώνου ο οποίος σημειώνει: «Οι αξιόλογες προσπάθειες της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την εκπαίδευση, η οποία στους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια της… οι αγώνες για τη διαφύλαξη της χριστιανικής πίστης και την καθαρότητα της Ορθοδοξίας, τα μέτρα για το σταμάτημα των εξισλαμισμών, αποτελούν θεμελιακή συμβολή για τη διατήρηση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων. Οι Νεομάρτυρες, συχνό φαινόμενο της εποχής που δέχονται το μαρτυρικό θάνατο για τη χριστιανική πίστη είναι συγχρόνως οι πρώτοι εθνικοί ήρωες του Νέου Ελληνισμού…. Η ορθόδοξη Εκκλησία βρίσκεται επικεφαλής των δυνάμεων που οργανώνουν την άμυνα του Ελληνισμού και εξασφαλίζουν τη διατήρησή του μέσα στις δύσκολες συνθήκες της κατάκτησης και συνδέεται άρρηκτα με το Έθνος» («Το Ελληνικό Έθνος-Γένεση και διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού» Εκδ. «Πόλις», Αθήνα 2004, σελ. 84-85).
Αυτή η ιστορική πραγματικότητα την οποία καταθέτει ένας ερευνητής, ο οποίος δεν διέκειτο φιλικά προς την Εκκλησία, αποκρύπτεται συστηματικά από τους συγγραφείς του κρινομένου βιβλίου. Η φιλοσοφία τους τους οδηγεί από αυτήν ακριβώς την ιστορική πραγματικότητα και από όσους την φανερώνουν να κρατήσουν μακριά τα νέα παιδιά.
Τα επίμαχα σημεία
Όπως έχει ήδη καταγραφεί τα σημαντικότερα σημεία για τα οποία το βιβλίο έχει αποδοκιμασθεί είναι τα κάτωθι:
α. Η πλήρης όχι απλώς υποβάθμιση αλλά απάλειψη του ρόλου της Εκκλησίας και στα χρόνια της δουλείας και κατά την επανάσταση. Αποσιωπάται επίσης η σημασία της Ορθόδοξης παράδοσης στη διατήρηση της Εθνικής Συνείδησης των Ελλήνων καθώς και η παρουσία των Νεομαρτύρων.
β. Ο τρόπος που παρουσιάζεται η έξοδος των Ελεύθερων πολιορκημένων του Μεσολογγίου, που αποδομεί μία από τις ηρωικότερες σελίδες του αγώνα της Εθνεγερσίας και δεν δικαιολογεί βεβαίως τον τρόπο και την τιμή που αποδίδει σήμερα η Πολιτεία στην ηρωική εκείνη πράξη.
γ. Η πλήρης διαγραφή της θυσίας των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο, τη στιγμή μάλιστα που το βιβλίο επιχειρεί να αναβαθμίσει την γυναικεία παρουσία στον αγώνα.
δ. Η υποβάθμιση της παρουσίας ηρώων του 1821, όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης, ο Αθ. Διάκος, ο Παπαφλέσσας.
ε. Η πλήρης διαγραφή της μορφής και της θυσίας του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε και η περίπου απαξιωτική αναφορά στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και στο τεράστιο ιεραποστολικό έργο του, έργο καθοριστικό για τη διατήρηση της αυτοσυνειδησίας του γένους.
στ. Η απουσία σημαντικών ιστορικών γεγονότων, όπως η μάχη της Αλαμάνας, η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, η Γραβιά, τα Δερβενάκια, η Ναυμαχία της Ναυπάκτου.
ζ. Γίνεται προσπάθεια εξωραϊσμού της Οθωμανικής Αυκρατορίας, όπου παρουσιάζονται οι έλληνες να ζουν αρμονικότατα με τους κατακτητές, ενώ οι αγώνες των κλεφτών παρουσιάζονται με τρόπο που ολίγον απέχει από το να τους αποδώσει, με βάση τα σημερινά δεδομένα, την μομφή του τρομοκράτη.
η. Δεν γίνεται καμμία αναφορά σε γενοκτονικής φύσεως ολοκληρωτικές σφαγές, εγκλήματα, λεηλασίες, ταπεινώσεις, εξισλαμισμούς και παιδομαζώματα παλαιότερα και νεώτερα, όπως η γενοκτονία των Ποντίων και των Αρμενίων. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη αντίδραση στο συγκεκριμένο βιβλίο εκδηλώθηκε τον περασμένο Ιούλιο στο πλαίσιο του 6ου Παγκοσμίου Ποντιακού Συνεδρίου όπου εκπρόσωποι 600 Ποντιακών οργανώσεων ζήτησαν ομόφωνα την απόσυρση του βιβλίου. Έχει παρατηρηθεί ότι η απόκρυψη που επιχειρείται είναι αντίστοιχη με προσπάθειες συγκάλυψης του Ολοκαυτώματος. Ενώ όμως το Ολοκαύτωμα δεν τολμά να το αποκρύψη, αποκρύπτει την άλλη μεγάλη και διεθνώς αναγνωρισμένη γενοκτονία των Αρμενίων.
θ. Αποτελεί πρόκληση ο τρόπος που παρουσιάζεται ένα γεγονός τεράστιας σημασίας για τον νέο ελληνισμό, όπως αυτό της Μικρασιατικής καταστροφής, και ύβριν απέναντι στη θυσία και στη σφαγή τόσων αθώων και τον ξερριζωμό χιλιάδων ανθρώπων. Ουδεμία επίσης αναφορά στο μαρτυρικό θάνατο του Εθνοϊερομάρτυρος Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και στην εθελούσια θυσία του υπέρ του λαού του, ενώ η απελευθέρωση ελληνικών εδαφών παρουσιάζεται «ως κατάληψη». Το ζήτημα το οποίο προκύπτει είναι εάν στην εκπαιδευτική διαδικασία τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν την ελληνική ιστορία η την ιστορία του κράτους της Ελλάδος.
ι. Εξιδανικεύεται ο ιστορικός ρόλος του Κεμάλ Ατατούρκ και παρουσιάζεται «ως ηγέτης του απελευθερωτικού αγώνος των Τούρκων και μετέπειτα Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας»!!!
ια. Αποσιωπάται το ιστορικό ΟΧΙ των Ελλήνων το 1940 και η ηρωική αντίσταση του λαού μας. Το έπος του ’40 συντρίβεται στην ψυχρή έκφραση «Οι Έλληνες απομακρύνουν τα ιταλικά στρατεύματα». Ουδεμία επίσης αναφορά γίνεται για την Εθνική Αντίσταση του λαού μας στα χρόνια της κατοχής. Τα παιδιά προφανώς δεν θα καταλάβουν από την ιστορία τους γιατί να εορτάζουν την Εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου 1940, αφού τίποτα σπουδαίο δεν έγινε, όπως επίσης δεν θα μάθουν γιατί εορτάζουν την Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου, αφού ακόμα και την ημερομηνία, η ιστορία που διδάσκονται δεν την αναφέρει καθόλου.
ιβ. Η σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία παρουσιάζεται με τρόπο που προκάλεσε ήδη την Παγκύπρια αντίδραση.
Οι αντιδράσεις
Δεν γνωρίζομε αν υπάρχει άλλο βιβλίο το οποίο να προκάλεσε τόσες πολλές αντιδράσεις από τόσο διαφορετικούς χώρους, σε σημείο μάλιστα που η Κύπρος να θεωρεί ότι το εν λόγω βιβλίο υπονομεύει τον Εθνικό της αγώνα. Η επίσημη παρέμβαση του Κυπρίου Υπουργού Παιδείας, ως εκφραστού της πανδήμου Κυπριακής αντιδράσεως, προς την Υπουργό Παιδείας της χώρας μας είναι ενδεικτική του κλίματος που δημιουργήθηκε. Παράλληλα το βιβλίο ξεσήκωσε τα Ποντιακά σωματεία, τις Μικρασιατικές οργανώσεις και την Αρμενική Κοινότητα στην Ελλάδα, αφού στην ουσία διαγράφει και αμφισβητεί την Ιστορία τους, αυτά που γι’ αυτούς είναι τα Ιερά και τα Όσιά τους, η ψυχή τους και η συνείδησή τους.
Άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους, ακαδημαϊκοί, εκπαιδευτικοί, επιστήμονες, βουλευτές, πανεπιστημιακοί καθηγητές, με τεκμηριωμένο λόγο και επιχειρήματα εξέφρασαν την πλήρη αντίθεσή τους εις το βιβλίο και προσήψαν εις αυτό την κατηγορία «ότι διαστρέφει την ελληνική ιστορία».
Έχει βαρύνουσα σημασία η γνωμάτευση της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία εζητήθη υπό της Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ως κατ’ εξοχήν αρμοδίου οργάνου προς έκφραση γνώμης επί του θέματος. Η Ακαδημία σε μία αναλυτική έρευνα επισημαίνει ότι το βιβλίο «πάσχει από πολλές απόψεις». Ειδικότερα θεωρεί ότι δεν είναι επιμελημένο ως κείμενο, ότι έχει αποκλίσεις από τους ιστοριογραφικούς κανόνες και δεν είναι αρκούντως ελκυστικό εις τους μαθητές. Επίσης θεωρεί ότι οι αδυναμίες του «ως βιβλίου ιστορίας» αποκαλύπτουν ότι οι συγγραφείς δεν έχουν επαρκείς ιστορικές γνώσεις, καθόλου ιστορική σκέψη, ούτε εμπειρία συγγραφής βιβλίων. Παρατηρεί επίσης ότι στο βιβλίο διαπιστώνονται πολλές παραλείψεις γεγονότων και αοριστίες οι οποίες «απισχναίνουν την ιστορία», διερωτάται δε αν δοκιμάσθηκε πειραματικά η διδασκαλία του πριν διδαχθεί σε όλα τα σχολεία. Κρίνει επίσης ως απογοητευτική και αυτή την εμφάνιση του βιβλίου, συγκρινομένη με ξένα σχολικά εγχειρίδια και διατυπώνει το ερώτημα αν σχεδιάσθηκε από ειδικό.
Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της «η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών» έπειτα από ενδελεχή επιστημονική μελέτη, εις την οποία προέβησαν εντεταλμένοι Εταίροι της, διακεκριμένοι Καθηγητές της Ελληνικής Ιστορίας εις τα Πανεπιστήμια, απεφάνθη ότι το κρινόμενο διδακτικό βιβλίο παραποιεί την ελληνική ιστορία με συγκεκριμένες αναφορές και ιδίως με ασύγγνωστες παρασιωπήσεις γεγονότων όπως η μεγάλη σφαγή των αμάχων στη Σμύρνη τον Αύγουστο του 1922 και η αποφασιστική συμβολή της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Εθνική Παλιγγενεσία.
Αντίδραση έμμεσος πλην σαφής διετυπώθη επίσης και υπό του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, ο οποίος εις δηλώσεις του την 21η Φεβρουαρίου 2007 εις τα Ιωάννινα ετόνισε: «Στις μέρες μας η ιστορία δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Έχουμε όλοι μας ευθύνη να ενθαρρύνουμε τους νέους ανθρώπους να εντρυφήσουν στην ελληνική ιστορία. Χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς στερεότυπα και έτοιμες σκέψεις να αναζητήσουν την αλήθεια των γεγονότων για να μπορέσουν να δουν μπροστά. Η γνώση της ιστορίας είναι αναγκαία για την εθνική αυτογνωσία αλλά και τους εθνικούς σχεδιασμούς, για την προβολή στο μέλλον. Αν κάτι είναι αναμφισβήτητο στην ελληνική ιστορία, αυτό είναι το ηθικό μεγαλείο ανθρώπων που κέρδισαν η δεν κέρδισαν υστεροφημία για τον πατριωτισμό και για τον ηρωισμό τους…»
Τα επιχειρήματα
Ένα βασικό επιχείρημα της συγγραφέως ως και των υπολοίπων απολογητών του εγχειρήματος είναι ότι δια του κρινομένου βιβλίου επιχειρείται «μια πολιτικά ήπια ιστορία χωρίς τη λατρεία του αίματος». Το επιχείρημα γεννά ένα καίριο ερώτημα: Οι αγώνες λοιπόν του λαού μας για την ελευθερία και την εθνική αξιοπρέπεια, η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου, ο ξεσηκωμός του 1821, η μικρασιατική τραγωδία, η αντίσταση το 1940 συνιστούν «λατρεία του αίματος»; Λάτρης του αίματος και ο Κωστής Παλαμάς που καλούσε σε αντίσταση γράφοντας: «τούτο το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλο κανένα, μεθύστε με το αθάνατο κρασί του ’21»; Μήπως ένας τέτοιος ισχυρισμός εγγίζει τα όρια της ύβρεως απέναντι εις εκείνους οι οποίοι θυσιάστησαν και δεν συμβιβάστηκαν; Θα ήτο δυνατόν να διανοηθούμε τους Γάλλους να διαγράφουν από την ιστορία τους την Γαλλική Επανάσταση με ανάλογο επιχείρημα;
Ας σημειωθεί ότι ο εν λόγω ισχυρισμός προκάλεσε την αντίδραση πολλών αξιόλογων ανθρώπων, οι οποίοι αμφισβήτησαν και την λογική και την ιστορική και την πρακτική του ορθότητα.
Ένα επίσης από τα βασικά επιχειρήματα, είτε δια την παράλειψιν σημαντικών γεγονότων της εθνικής μας ιστορίας είτε δια την συνοπτικήν παρουσίασιν ετέρων, είναι ότι αυτά θα διδαχθούν εκτενέστερα εις τις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Εκ της γενομένης ερεύνης διαπιστώνεται ότι τούτο είναι αληθές.
Ειδικότερα :
α. Εις την Ιστορία της Γ Γυμνασίου γίνεται εκτενέστατη αναφορά στη περίοδο 1821-1831, με έμφαση σε μάχες και με φωτογραφίες ηρώων. Παρατίθενται φωτογραφίες της σημαίας της φιλικής Εταιρείας και της διακήρυξης της Ανεξαρτησίας από την πρώτη Εθνοσυνέλευση.
Υπάρχει επίσης εκτενής αναφορά στον Μικρασιατικό Ελληνισμό, τους πρόσφυγες και τη Μικρασιατική καταστροφή και στην πυρπόληση της Σμύρνης, με πολλές φωτογραφίες.
β. Εις την Β Ενιαίου Λυκείου, εις την Ιστορία επιλογής, γίνεται αναφορά εις την Μικρασιατική καταστροφή, εις τα Σεπτεμβριανά του 1955, εις την καταπίεση εκ μέρους των Τούρκων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εις τους Κρυπτοχριστιανούς του Πόντου και εις την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
γ. Εις την Γ ενιαίου Λυκείου («ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ») υπάρχουν εκτενείς αναφορές στη Μικρασιατική καταστροφή και στο προσφυγικό ζήτημα, με φωτογραφίες προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, καθώς και με αφηγήσεις Μικρασιατών για την καταστροφή.
Επίσης εις την Γ Λυκείου («ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ» Α και Β τεύχη) γίνεται εκτενής αναφορά στους αγωνιστές της Επαναστάσεως του 1821 με εκτενή παράθεση κειμένων και φωτογραφίες ηρώων (Α τεύχος σελ. 81-132) και εις τον προσφυγικό ελληνισμό και την μικρασιατική καταστροφή με εκτενέστατη παράθεση κειμένων και με αναφορά σε αριθμούς θυμάτων και προσφύγων (τεύχος Β σελ. 88-110).
Η αίσθηση που δημιουργείται από την ανάγνωση του βιβλίου της ΣΤ Δημοτικού και των ανωτέρω βιβλίων είναι ότι πρόκειται για δύο διαφορετικούς κόσμους, για δύο τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις. Ο προβληματισμός που γεννιέται είναι ποιος από τους δύο θα υπερισχύσει. Μήπως η αλλαγή που παρατηρείται, δηλαδή η αντιμετώπιση της Ιστορίας μέσα από το πρίσμα της ιδεολογίας, παρασύρει αργότερα και τα ανωτέρω βιβλία ;
Εις το ερώτημα για τη μη αναφορά της προσφοράς της Εκκλησίας εις την Τουρκοκρατία και εις την εθνική επανάσταση η απάντηση της συγγραφέως είναι αποκαλυπτική: «εάν γινόταν αναφορά αυτή θα ήταν αρνητική». Αυτή όμως η απάντηση, αυτός ο απόλυτος αφορισμός, δεν προέρχεται από την ιστορία, αλλά από την ιδεολογία της συγγραφέως, η οποία εν τέλει φανερώνει ότι το κρινόμενο βιβλίο δεν αποτελεί βιβλίο ιστορίας, αλλά εγχειρίδιο ιδεολογικής προπαγάνδας με το οποίο επιχειρείται η χειραγώγηση της συνειδήσεως των μικρών μαθητών.
Επίλογος
Το καίριο ερώτημα είναι εάν το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικου αποτελεί το πρόκριμα για τον τρόπο με τον οποίο στο μέλλον και στις επόμενες βαθμίδες της εκπαίδευσης θα προσεγγίζεται η ιστορία η είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Ας θυμόμαστε την εκτίμηση του Μ. Κούντερα ότι «για να εξαφανίσει κανείς ένα λαό θα πρέπει να του αφαιρέσει πρώτα τη μνήμη, να του καταστρέψει την παιδεία και την ιστορία του. Μετά τα υπόλοιπα είναι εύκολα».Το γεγονός ότι το βιβλίο προκάλεσε καθολική αντίδραση εις τον εντός και εκτός Ελλάδος Ελληνισμό ελπίζομε ότι θα προβληματίσει τους αρμοδίους για την ανάγκη τα παιδιά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης να διδάσκονται την ιστορία της Ελλάδος και όχι την ιστορία κάποιων ιστορικών.
