ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΝ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ
Ὑπὸ τοῦ κ. Ἀναστασίου Ν. Μαρίνου, Δρος Ν.
Ἀντιπροέδρου τοῦ Συμβ. τῆς Ἐπικρατείας ἐ.τ.
AΠΟ τήν ἐποχὴ τῆς διαβόητης Μεταπολίτευσης ἄρχισε ἡ προσπάθεια ἀποθρησκευτικοποιήσεως τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ μὲ τὸ Σχέδιο Συντάγματος, τὸ ὁποῖον ἔδωκε στὴν δημοσιότητα τὸ1975 ὁ τότε «Ἐθνάρχης». Τὸ Σχέδιο αὐτὸ προεκάλεσε πολλὲς ἀντιδράσεις μὲ κορυφαίαν τὴν ὑπὸ τοῦ ὑπογράφοντος τὸ παρὸν κείμενον διενέργειαν ἐπιστημονικῆς ἀνακοινώσεως ἀπὸ τοῦ βήματος τοῦ Δικηγορικοῦ Συλλόγου Ἀθηνῶν. Διὰ τῆς ἀνακοινώσεως ἐκείνης ἐπεστήθη ἡ προσοχὴ τοῦ πολυπληθοῦς ἀκροατηρίου ἐπὶ τῶν σημείων τοῦ Συντάγματος.
α) Ὅτι εἶχεν ἀφαιρεθεῖ ἀπὸ τὴν κεφαλίδα τοῦ Συντάγματος ἡ ἐπίκληση εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα...
β) Ὅτι εἶχε καταργηθεῖ, ὡς προσόν, τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας τὸ Ὀρθόδοξον Χριστιανικὸν Θρήσκευμα καὶ ὁ ὅρκος αὐτοῦ πρὸ τῆς ἀναλήψεως τῶν καθηκόντων του ἐπίσης κατὰ τὸ Ὀρθόδοξον Χριστιανικὸν Δόγμα.
γ) Ὅτι εἶχε καταργηθεῖ ὁ κατὰ τὸν ὀρθόδοξον θρησκευτικὸν τύπον ὅρκος τῶν βουλευτῶν πρὸ τῆς ἀναλήψεως τῶν καθηκόντων τους καὶ
δ) Εἰς τὸ περὶ παιδείας ἄρθρον δὲν περιείχετο ἡ πρόβλεψη ὅτι ἡ παιδεία ἀποσκοπεῖ καὶ εἰς τὴν ἀνάπτυξι τῆς «θρησκευτικῆς συνειδήσεως» τῶν μαθητῶν. Ἡ δημιουργηθεῖσα κατὰ τὰ ἄνω ἀντίδραση ἀνάγκασε τὸν «Ἐθνάρχην» νὰ τροποποιήσει τὸ Σχέδιον τοῦ Συντάγματος, τὸ ὁποῖο ἰσχύει πλέον ὑπὸ τὴν σημερινήν του μορφήν.
Οἱ προσπάθειες ὅμως ἀποθρησκευτικοποιήσεως τοῦ λαοῦ μας συνεχίστηκαν αὐτὴν τὴν φορὰν ἀπὸ διαφορετικῆς πλευρᾶς ἀπὸ τὶς Κυβερνήσεις τοῦ ΠΑΣΟΚ καὶ εἰδικότερα ἐγένετο προσπάθεια καταργήσεως τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν καὶ τῶν ἄλλων συναφῶν τελετουργιῶν (προσευχή, ἁγιασμός κ.λπ.). Οἱ προσπάθειες αὐτὲς ποὺ ἀπέβλεπαν στὸ νὰ ἀπογαλακτισθοῦν θρησκευτικὰ οἱ νέες γενιὲς ἀποδείκνυαν καὶ ἀποδεικνύουν -διότι συνεχίζονται μέχρι σήμερον- ὅτι ἡ ἀποθρησκευτικοποίηση τοῦ λαοῦ μας ἀποτελεῖ ἐπιδίωξη Κέντρων τοῦ ἐξωτερικοῦ. Καὶ τὰ Κέντρα αὐτὰ ἁπλῶς χρησιμοποιοῦν ὡς ὄργανά τους διαφόρους ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ἀγνοοῦν τὴν πραγματικότητα καὶ νομίζουν ἀφελῶς ὅτι διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ ἀποδεικνύουν τὴν δημοκρατικότητά τους ἤ, τὸ χειρότερον, εἶναι καὶ αὐτοὶ συνειδητοὶ δολιοφθορεῖς τῆς θρησκευτικῆς ταυτότητος τοῦ λαοῦ μας.
Τὸ θέμα τῆς καταργήσεως τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν ἔφθασε τὸ 1995 εἰς τὸ Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας τὸ ΣΤ′ Τμῆμα τοῦ ὁποίου ὑπὸ τὴν Προεδρίαν τοῦ ὑπογράφοντος τὸ παρὸν κείμενον ἐδέχθη μὲ τὴν ὑπ᾽ ἀριμ. 3356/1995 ὁμόφωνη ἀπόφασή του τὰ ἑξῆς ἑρμηνεύοντας τὶς διατάξεις τοῦ Συντάγματος:
α) Τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν στὰ σχολεῖα εἶναι ὑποχρεωτικό, πρέπει νὰ διδάσκεται ἐπὶ ἱκανὸν ἀριθμὸν ὡρῶν ἑβδομαδιαίως καὶ κατὰ τὸ ὀρθόδοξον χριστιανικὸν δόγμα.
β) Ὅσοι μαθηταί, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἑτερόδοξοι ἤ ἄθεοι ἔχουν τὸ δικαίωμα νὰ δηλώσουν διὰ τῶν γονέων των ὅτι θὰ ἀπέχουν διὰ λόγους συνειδήσεως τῆς παρακολοθήσεως τοῦ μαθήματος καὶ χωρὶς αὐτὸ νὰ ἔχει καμμίαν εἰςβάρος τους συνέπειαν π.χ. ἀπουσία κ.λπ.
γ) Ἡ ἐκδήλωση αὐτὴ δὲ προσβάλλει τὴν θρησκευτικὴ ἐλευθερίαν τῶν μαθητῶν ἤ τῶν γονέων τους καὶ
δ) Τὰ αὐτὰ ἰσχύουν καὶ γιὰ τὶς ἄλλες σχετικὲς σχολικὲς θρησκευτικὲς ἐκδηλώσεις, ὅπως προσευχή, ἁγιασμός, ἐκκλησιασμός.
Καὶ τότε ἡ Κυβέρνηση τοῦ ΠΑΣΟΚ ἀντέδρασε κατ᾽ ἄλλον τρόπον. Ἐμείωσε τὶς ὧρες διδασκαλίας τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτκῶν κατὰ μίαν (1) μόνον ὥρα τὴν ἑβδομάδα. Τὸ ζήτημα ἐπανῆλθεν εἰς τὸ Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας τὸ ὁποῖο, ὑπὸ τὴν Προεδρίαν καὶ πάλιν τοῦ ὑπογράφοντος τὸ παρὸν κείμενον, καὶ ὑπὸ ηὐξημένη σύνθεση ἐδέχθη μὲ τὴν ὑπ᾽ἀριθμ. 2176/1998 ἀπόφασή του ὅ,τι εἶχε δεχθεῖ καὶ μὲ τὴν προηγουμένην απόφασή του καὶ ἐπὶ πλέον ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν μίαν (1) μόνον ὥρα τὴν ἑβδομάδα δὲν εἶναι «ἱκανός» ἀριθμὸς ὡρῶν διδασκαλίας!
Καὶ τότε ἄρχισαν ἄλλες προσπάθειες καθ᾽ ὑπόδειξιν τοῦ Ὑπουργείου βοηθουμένου καὶ ὑπὸ τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου. Ἐγένετο πρόταση νὰ διδάσκεται τὸ μάθημα θρησκειολογικῶς δηλαδὴ νὰ διδάσκεται μὲν κατὰ τὸ ὀρθόδοξον χριστιανικὸν δόγμα, ἀλλὰ παραλλήλως νὰ εἰσέρχονται εἰς τὴν τάξι Ρωμαιοκαθολικοί, Προτεστάνται, Ἑβραῖοι,
Μουσουλμάνοι καὶ ἄλλων θρησκευμάτων καθηγηταί, γιὰ νὰ διδάσκουν τὰ θρησκευτικὰ σύμφωνα μὲ τὶς δικές τους θρησκεῖες. Καὶ ἡ πρόταση αὐτὴ αἰτιολογήθηκε μὲ τὴν βλακώδη σκέψη ὅτι διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ θὰ περιεσώζετο ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν κατὰ τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ δόγμα. Ἐγένετο καὶ ἄλλη ρόταση νὰ διδάσκεται ἀντὶ τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν τὸ μάθημα «Κράτος καὶ Θρησκεία».
Σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς προσπάθειες ἀντέδρασεν ὁ ὑπογράφων τὸ παρὸν κείμενον μὲ δημοσιεύματα διὰ τοῦ Τύπου. Τὸ χειρότερον ὅμως εἶναι ὅτι δύο ἀπὸ τὶς διαβόητες Ἀνεξάρτητες Ἀρχές οἱ ὁποῖες εἶναι, ὅπως λειτουργοῦν (ὅλες), εὐθέως ἀντισυνταγματικές, ἐξέδωκαν ἀποφάσεις ἀντίθετες πρὸς τὶς ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας. Τοῦτο συνέβη μὲ τὸν Συνήγορον τοῦ Πολίτη κ. Καμίνη καὶ μὲ τὴν Ἀρχὴ
Προστασίας Δεδομένων Προσωπικοῦ Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), ἡ ὁποία συνεδρίασε τὴν μίαν φορὰν ὑπὸ τὴν Προεδρίαν τοῦ κ. Δαφέρμου καὶ τὴν δευτέραν φορὰν ὑπὸ τὴν Προεδρίαν τοῦ κ. Γουργουράκη.
Καὶ φθάσαμε στὶς ἡμέρες μας κατὰ τὶς ὁποῖες:
α) Ἡ Ὑπουργὸς διὰ Βίου Μάθησης κ. Διαμαντοπούλου ἐπανέρχεται ἐπὶ τοῦ θέματος προσπαθώντας νὰ ὑποβαθμίσει τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν.
β) Τὸ κόμμα τῶν Οἰκολόγων Πράσινων ζητᾶ καὶ αὐτὸ τὸν πλήρη θρησκευτικὸ ἀποχρωματισμὸ τῆς Ἑλληνικῆς ἐκπαιδεύσεως.
γ) Ὁ Δήμαρχος Ἀθηναίων ἀπηγόρευσε νὰ τελεῖται προσευχὴ στὶς παιδικὲς κατασκηνώσεις τοῦ Δήμου Ἀθηναίων στὸν Ἅγιον Ἀνδρέα, τὶς ὁποῖες διοργανώνει ὁ Δῆμος δηλαδή Ν.Π.Δ.Δ. καὶ οἱ ὁποῖες, ὡς ἐκ τούτου, ἀποτελοῦν συνέχειαν τῆς ἐκπαιδεύσεως τῶν παιδιῶν
καὶ δ), Ὁ βουλευτὴς τῆς Δημοκρατικῆς Ἀριστερᾶς κ. Γρηγ. Ψαριανὸς ἀπηύθυνεν ἐπερώτησιν εἰς τὴν Ὑπουργὸν διὰ Βίου Μάθησης διὰ ποῖον λόγον ἐπιτρέπει τὴν τέλεση ἁγιασμοῦ εἰς τὰ σχολεῖα κατὰ τὴν ἔναρξη τῆς σχολικῆς περιόδου μετατρέποντας ἔτσι «τὴν πολυπολιτισμικὴν καὶ ἀνεξίθρησκον κοινωνία μας εἰς θεοκρατικὸν καθεστώς»! Στὴν ἐπερώτησιν αὐτὴν ἀντέδρασεν ὁ ὑπογράφων μέ τὸ παρὸν κείμενον διὰ τοῦ Τύπου (Βλ. «ΕΣΤΙΑ» τῆς 21.10.2011).
Καὶ κάτι τελευταῖον,ἀλλὰ ἀξιοσημείωτον: Τὸ Β′ Τμῆμα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης μὲ τὴν ἀπὸ 3.11.2009 ἀπόφασήν του διέταξε τὴν Ἰταλικὴ Κυβέρνηση νὰ ἀφαιρέση τὶς εἰκόνες ἀπὸ τὶς αἴθουσες διδασκαλίας τῶν ἰταλικῶν σχολείων, διότι ἡ παρουσία τους παραβιάζει τὸν χαρακτήρα τοῦ ἰταλικοῦ Κράτους ὡς κοσμικοῦ. Αὐτὸ ἦταν. Μόλις ἔγινε γνωστὴ στὴν Ἑλλάδα ἡ ἀπόφαση αὐτὴ ξεσηκώθηκαν ὅλοι οἱ «δημοκράτες» καὶ ζήτησαν νὰ ἰσχύσει τὸ ἴδιο καὶ ἐδῶ. Δὲν πέρασε ὅμως πολὺ καιρὸς καὶ ἡ Ὁλομέλεια τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου, κατόπιν προσφυγῆς τῆς ἰταλικῆς Κυβερνήσεως, ὑπέρ τῆς ὁποίας εἶχε παρέμβει καὶ ἡ Ἑλλάς, ἀνέτρεψε τὴν ἀπόφαση τοῦ Β′ Τμήματος αὐτοῦ καὶ ἔκρινεν ὅτι ἡ ἰταλικὴ Κυβέρνηση μπορεῖ νὰ ἀναρτήσει ἐκ νέου τὶς εἰκόνες, διότι ἡ παρουσία αὐτῶν δὲν παραβιάζει τὴν Σύμβαση τῆς Ρώμης.
Νομίζω ὅτι εἶναι καιρὸς κάποιος νὰ ἐπιστήση σὲ ὅλους αὐτοὺς (Ὑπουργὸν διὰ Βίου Μάθησης, Ἀνεξάρτητες Ἀρχές, Δήμαρχον Ἀθηναίων, βουλευτὰς κ.λπ.) ὅτι μὲ τὴν πολεμικὴ τὴν ὁποίαν ἀσκοῦν κατὰ τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν παραβιάζουν εὐθέως τὶς ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας καὶ ἄρα προσβάλλουν τὸ δημοκρατικόν πολίτευμα τῆς χώρας.
πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 2/12/2011
Το μάθημα των θρησκευτικών και πάλι στο στόχαστρο
Υπό Αναστασίου Ν. Μαρίνου, Δρος Νομικής, Αντιπροέδρου του ΣτΕ ε.τ.
Η προσπάθεια αποθρησκευτικοποιήσεως του λαού της Ελλάδος η οποία άρχισε την περίοδο της "Μεταπολίτευσης", όταν ο τότε "Εθνάρχης" εξεστόμισε προς τον Μακαριστόν Αρχιεπίσκοπον Αθηνών Σεραφείμ την γνωστήν φράση: "να χωρίσουμε τα τσανάκια μας", ουδέποτε εγκατελείφθη. Συνεχίσθηκε έκτοτε και επειδή δεν κατέστη δυνατόν να ολοκληρωθεί συνεχίζεται μέχρι σήμερον.
Είναι εθνικώς απαραίτητο να υπενθυμίσουμε την μέχρι σήμερα πορεία αυτής της προσπάθειας.:
Στάδιον πρώτον:
Με υπόδειξη του τότε "Εθνάρχη" επεχειρήθη να εισαχθεί χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας με το Σχέδιον Συντάγματος του 1975 χωρίς να ενημερωθεί επί τούτου ο λαός. Έγινε προσπάθεια λαθραίας εισαγωγής χωρισμού...
Έπρεπε να αντιδράσει ο υπογράφων το παρόν κείμενον με δημόσια ανακοίνωση από του βήματος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών την Ι6ην Ιανουαρίου 1975 διά να τροποποιηθεί το Σχέδιον και το κείμενον του Συντάγματος να λάβει την σημερινήν του μορφήν (Βλ. περί αυτού το βιβλίον του υπογράφοντος το παρόν: Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας,1984, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Μεγάρων και Σαλαμίνος σελ.18. εξ.)
Στάδιον δεύτερον:
Μετά την αποτυχίαν του Σχεδίου του "Εθνάρχη" την προσπάθειαν αποθρησκευτικοποιήσεως του λαού ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ και αυτήν φοράν ετέθη στο στόχαστρον το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία. Κατά την φάσιν αυτήν το θέμα έφθασε στο Συμβούλιον της Επικρατείας (ΣτΕ) το Στ' Τμήμα του οποίου υπό την προεδρίαν του υπογράφοντος το παρόν εξέδωκε την ύπ' άριμ.3356/1985 ομόφωνη απόφαση του με την οποίαν εγένοντο δεκτά τα έξης: α) Το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να διδάσκεται υποχρεωτικά κατά το ορθόδοξον χριστιανικόν δόγμα και επί "ικανόν" αριθμόν ωρών διδασκαλίας εβδομαδιαίως. β) Οι μαθηταί οι οποίοι είναι ορθόδοξοι υποχρεούνται να παρακολουθούν το μάθημα αυτό ως επίσης και να μετέχουν στις άλλες θρησκευτικού περιεχομένου σχολικές εκδήλωσεις(προσευχή, εκκλησιασμός), γ)0ι μαθηταί οι οποίοι είναι ετερόδοξοι, ετερόθρησκοι ή άθεοι έχουν το δικαίωμα να απέχουν αζημίως της παρακολουθήσεως του μαθήματος αυτού ἐπίμόνῃ τῇ δηλώσει των γονέων ή κηδεμόνων αυτών ότι έχουν εκ των ως άνω λόγων πρόβλημα θρησκευτικής συνειδήσεως. δ) Η δήλωσις αυτή των γονέων ή κηδεμόνων δεν προσβάλλει την θρησκευτικήν ελευθερίαν των δηλούντων ή των μαθητών.
Η απόφασις αυτή προεκάλεσε πολλές αντιδράσεις oι οποίες εκδηλώθηκαν και δι' επιθέσεων κατά του προσώπου του υπογράφοντος το παρόν κείμενον εις τον όποιον απέδωσαν τον χαρακτηρισμὀν του "φασίστα" επειδή ....εκκλησιάζεται κάθε Κυριακή. Το αστείον δε είναι ότι κατά της αποφάσεως του Δικαστηρίου επετέθη και ένας καθηγητής της θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ο όποιος την εσχολίασε χωρίς να την έχει μελετήσει, δηλαδή έκρινε με βάση όσα είχε αναγράψει δι' αυτήν ο Τύπος.
Στάδιον τρίτον:
Φυσικόν ήταν η απόφαση αυτή να δημιουργήσει πανικόν εις τούς κυβερνητικούς παράγοντας οι οποίοι συνέχιζαν την προσπάθεια του "Εθνάρχη" και οι οποίοι απεφάσισαν, αυτή την φορά, να ακολουθήσουν άλλην οδόν πονηράν και ύπουλον διά να ολοκληρώσουν την συγκεκριμένη προσπάθεια. Με απόφαση δηλαδή του Υπουργού Εθνικής Παιδείας (τότε δεν είχε καταργηθεί ακόμα το επίθετο "Εθνική") απεφασίσθη η μείωσις των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών σε μία ώρα εβδομαδιαίως. Επίστεψαν ότι διά του τρόπου αυτού το μάθημα θα αχρηστευόταν στην ουσία. Επλανήθησαν όμως διότι το θέμα επανήλθεν εις το ΣτΕ το Στ’ Τμήμα του οποίου υπό την προεδρία και πάλιν του υπογράφοντος το παρόν κείμενον, εξέδωκε την υπ' αριθμ. 2I76/I995 απόφαση με την οποίαν εγένοντο δεκτά τα εξής: α) Επανελήφθη κατά το κύριον περιεχόμενον η προηγουμένη απόφαση, β) Ακυρώθηκε η απόφαση του Υπουργού Παιδείας διά τον λόγον ότι η μία (1) ώρα διδασκαλίας εβδομαδιαίως του μαθήματος των θρησκευτικών δεν ήτο "κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας" ό "ικανός αριθμός ωρών διδασκαλίας ο οποίος, σύμφωνα με την προηγουμένη απόφαση του ΣτΕ επιβάλλεται κατά το Σύνταγμα, να διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών. Η τελευταία αυτή κρίσις του ΣτΕ δεν ήτο κρίσις δικαστηρίου ουσίας, αλλά κρίσις ακυρωτική τούθ' όπερ έχει σημασίαν δι' όσους γνωρίζουν την διαφοράν. Το κρίσιμον αυτό σημείον της αποφάσεως δεν το αντελήφθησαν όμως ορισμένοι ή έκαναν ότι δεν το αντελήφθησαν ή δεν ήσαν σε θέση να το αντιληφθούν και άσκησαν κριτικήν κατά της αποφάσεως επιστημονικώς εσφαλμένη. Βλ. π.χ. τον Σταύρο Τσακυράκη, εις ΝοΒ Ιανουαρίου 1999 σελ. 145, ο οποίος ισχυρίζεται ότι το ΣτΕ παρεβίασε με την απόφαση του το δημοκρατικό πολίτευμα, αποσιωπά όμως ότι η πρώτη απόφαση του ΣτΕ παραπέμπει σε ρητές διατάξεις της κοινής νομοθεσίας δηλαδή στην βούληση του λαού με τις οποίες ορίζεται ότι ή Παιδεία αποβλέπει εις την κατά το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα ανάπτυξη της "θρησκευτικής" συνειδήσεως των μαθητών και τις οποίες διατάξεις δεν έκρινε το ΣτΕ ότι είναι αντισυνταγματικές.
Στάδιον τέταρτο:
Η κατάσταση εις το θέμα αυτό παρέμεινεν έκτοτε, ως είχε κρίνει το ΣτΕ και όλως αιφνιδίως οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ επανήλθαν επ' αυτού υπό άλλην μορφήν επιθέσεως. Ειδικότερα άρχισαν σκέψεις και προτάσεις για καθιέρωση "θρησκειολογικής" διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών δηλαδή να εισέρχονται στις σχολικές αίθουσες διδάσκαλοι όλων των θρησκειών και να διδάσκει ο κάθε ένας την δική του θρησκεία. Αλλά και αυτή ή λύση ήταν αντίθετη με ό,τι είχεν ορίσει το ΣτΕ και ο υπογράφων το παρόν αναγκάσθηκε να αντιδράσει δημοσία (Βλ. ΕΣΤΙΑ της Ι4.Ι.20ΙΙ).
Στάδιον πέμπτον:
Επηκολούθησε μετ' ολίγον και νέα προσπάθεια με πρόταση αντικαταστάσεως του μαθήματος των θρησκευτικών διά του μαθήματος "Θρησκεία και Κόσμος". Άλλα και εις την πρόταση αυτή αντέδρασεν ο υπογράφων το παρόν (Βλ. ΕΣΤΊΑ 7.4.2011).
Στάδιον έκτον:
Το Υπουργείον Διά Βίου Μάθησης ούτε τότε έκανε πίσω αλλά άρχισε να δίνει με εγκυκλίους προς τους Διευθυντές των Σχολείων οδηγίες, όσον αφορά το μάθημα των θρησκευτικών, οι οποίες ήσαν αντίθετες προς ό,τι είχε κρίνει το ΣτΕ. Το λυπηρό δε είναι ότι προς το πνεύμα των εγκυκλίων αυτών είχαν από παλιότερα συνταχθεί και ο τότε Συνήγορος του Πολίτη κ. Καμίνης και ο Πρόεδρος της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων. Ο υπογράφων αντέδρασε και πάλιν εγγράφως (Βλ. ΕΣΤΙΑ 26.6.2011). Και εφθάσαμεν αισίως εις το σημερινόν στάδιον.
Στάδιον έβδομον:
Tο Υπουργείον Διά Βίου μάθησης έστειλε στα σχολεία (Δημοτικό και Γυμνάσια) "Ειδικό Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών στα θρησκευτικά" και με το πρόγραμμα αυτό εις το μάθημα των θρησκευτικών δίδεται περιεχόμενο θρησκειολογικό διότι περιέχει ιστορικοσυγκριτική θεώρηση των θρησκειών (Ιουδαϊσμού, Μουσουλμανισμού, Ινδουισμού, Ταοϊσμού και Κομφουκιανισμού) σε σχέση με τον Χριστιανισμό. Αλλά και τα θέματα του Χριστιανισμού φαίνονται να αναλύονται όχι με βάση την επιστήμην της Θεολογίας και το Δόγμα, αλλά κατά τρόπον εμπειρικόν και κοινωνικόν. Με άλλα λόγια με βάση αυτές τις οδηγίες η διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών δεν πραγματοποιείται στα πλαίσια του Ορθοδόξου Χριστιανικού Δόγματος, αλλά αποτελεί μίαν ιστορικήν και μόνον αφήγησιν, δυσνόητη εν πολλοίς, και γι' αυτό σε πολλά σχολεία οι δάσκαλοι και οι καθηγητές αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν τις οδηγίες αυτές, ως μας επληρηφόρησαν πολλοί αρμόδιοι.
Πέραν αυτού υπάρχει μία αοριστία ως προς τον αριθμόν των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών. Με άλλα λόγια το Υπουργείον περιφρονεί το περιεχόμενο των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας και προσπαθεί η περιφρόνηση αυτή να γίνεται κατά τρόπον συγκεκαλυμένον, εφ' όσον μάλιστα δεν έχει διανεμηθεί και βιβλίο για το μάθημα των θρησκευτικών.
Η προσπάθεια όμως αποθρησκευτικοποιήσεως της νεολαίας εκδηλώνεται τώρα τελευταία όχι μόνο από το Υπουργείον Διά Βίου μάθησης, αλλά και από διαφόρους άλλους δημόσιους λειτουργούς. Έτσι ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Γ. Καμίνης, όπως αναφέρουν πληροφορίες, απηγόρευσε την τέλεση πρωινής προσευχής στις κατασκηνώσεις του Δήμου, ο δε βουλευτής του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Γρ. Ψαριανός έκαμε, επερώτηση στην Βουλήν διαμαρτυρόμενος διότι, ενώ είμαστε, όπως λέγει, μία "ελεύθερη πολυπολιτισμική και ανεξίθρησκη κοινωνία", τείνουμε με τους αγιασμούς στα σχολείο: να γίνουμε ένα "θεοκρατικό καθεστώς. Για την τελευταίαν αυτήν ενέργειαν αντέδρασα δημοσία (Βλ. Εφημ. ΕΣΤΙΑ της 21.10.2011).
Όλα όμως αυτά αποδεικνύουν ότι η προσπάθεια αποθρησκευτικοποιήσεως της νεολαίας κινείται βάσει σχεδίου και ο καθείς είναι ελεύθερος να υπόθεση ποίοι πατρονάρουν αυτό το σχέδιο. Η πολιτική ηγεσία του τόπου δεν πρόκειται να ασχοληθεί με το ζήτημα.
Νοέμβριος 2011
Αν. Ν. Μαρίνος Δρ. Ν.
Αντιπρόεδρος του ΣτΕ ε.τ.