Αποστόλης Β. Τσακούμης
Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Αχαΐας, Αιτωλ/νίας και Κεφαλληνίας
- «Ενημέρωση για το νομικό πλαίσιο αντιμετώπισης
λειτουργικών ζητημάτων σχολείων
που άπτονται των αρμοδιοτήτων μου»
Μετά από πρόσφατη ανταλλαγή απόψεων μαζί σας για διάφορα ζητήματα λειτουργίας των σχολείων της περιοχής μας που άπτονται των αρμοδιοτήτων μου, σας στέλνω τις ισχύουσες εγκυκλίους-αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας, δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων:
1) Για την ύπαρξη (ή ανάρτηση) θρησκευτικών εικόνων στις αίθουσες των σχολείων Β/θμιας εκπ/σης.
2) Για τις προθεσμίες και τις προϋποθέσεις αιτήσεων απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών.
Αναλυτικά:
Για το 1ο θέμα ισχύει η εγκύκλιος Γ2/76172/29-6-09/Δ-νση Σπ. Δ/θμιας Επ/σης / ΥΠΕΠΘ, η οποία ανάμεσα σε άλλα αναφέρει: «η ανάρτηση των εικόνων στις αίθουσες διδασκαλίας…είναι σύμφωνη με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση και προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία».
Για το 2ο θέμα:
α) Σε σχέση με την προθεσμία υποβολής αίτησης απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών ισχύει η εγκύκλιος Γ2/12907/8-2-05/Δ-νση Σπ. Δ/θμιας Εκπ/σης /ΥΠΕΠΘ, η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων: «η κατάθεση των δικαιολογητικών γίνεται εντός πέντε ημερών από της ενάρξεως των μαθημάτων» και «το αίτημα για απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών να γνωστοποιείται στη Δ/νση του σχολείου με την έναρξη της διδασκαλίας των μαθημάτων».
β) Σε σχέση με τις προϋποθέσεις αιτήσεων απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών ισχύουν οι παρακάτω εγκύκλιοι και Υπουργικές αποφάσεις:
i.) Γ2/91109/10-7-08/Δ-νση Σπ. Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπ/σης/ΥΠΕΠΘ
ii.) Γ2/104071/4-8-08/ Δ-νση Σπ. Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπ/σης/ΥΠΕΠΘ
iii.) Φ 12/977/109744/Γ1/26-8-08/ Δ-νση Σπ. Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπ/σης/ΥΠΕΠΘ
iv.)ΙΗ/56664/25-6-10/ΥΠ.Π.Δ.Β.Μ.&Θ. (Απόφαση Υφυπουργού κας Χριστοφιλοπούλου)
Αποστόλης Β. Τσακούμης
Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Αχαΐας, Αιτωλ/νίας και Κεφαλληνίας
Πηγή: http://www.dide.ach.sch.gr/thriskeftika
Και από: http://exagorefsis.blogspot.com
***
«Χαιρετισμός - Οδηγίες διδασκαλίας των Θρησκευτικών
για τη σχολική χρονιά 2010-11,
του Σχολικού Συμβούλου Αποστόλου Τσακούμη, κλ.ΠΕ01»
Αγαπητοί συνάδελφοι/σσες,
Α) Mε την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων μου, ως Σχολικού Συμβούλου, (μετά τη συνταξιοδότηση του κ. Χ. Ζήκου) εύχομαι σε όλους/ες υγεία, καλή και δημιουργική σχολική χρονιά και κάθε ατομικό και οικογενειακό καλό.
Β) Παραθέτω ορισμένες σκέψεις μου για το ρόλο του εκπαιδευτικού Θεολόγου και οδηγίες – κατευθύνσεις για την καλύτερη προσφορά του μαθήματός μας
1) Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Θεολόγου στο χώρο του σχολείου:
Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι ο Θεολόγος εκπαιδευτικός είναι καταξιωμένος στη συνείδηση των μαθητών του, των συναδέλφων του, των προϊσταμένων του, των γονέων και της ευρύτερης κοινωνίας. Αυτή την πεποίθηση της κοινωνίας οφείλουμε να μην την κλονίσουμε ποτέ.
Με τις γνώσεις, την επιστημονική μας συγκρότηση και την «δια βίου» κατάρτισή μας συμβάλλουμε στην καλλιέργεια και ανάπτυξη των γνωστικών και μεταγνωστικών ικανοτήτων των μαθητών μας, στον τομέα ευθύνης μας. Για το σκοπό αυτό δουλεύουμε οργανωμένα στην τάξη με σχέδιο μαθήματος. Με το ήθος και την ψυχοπαιδαγωγική μας επάρκεια συμβάλλουμε στη συναισθηματική καλλιέργεια των μαθητών για την αποδοχή αρχών και αξιών, που κατά κύριο λόγο προσφέρει το μάθημά μας, προκειμένου αυτοί να διαμορφώσουν θετική στάση για τη ζωή. Αγαπάμε και ενθαρρύνουμε ισότιμα όλους τους μαθητές μας μέσα και έξω από την αίθουσα στα πλαίσια της εξατομικευμένης επικοινωνίας και αγωγής. Με την επιμονή, την ενθάρρυνση, την προβολή προτύπων που αντλούμε από τη διδακτική μας ύλη (Δίκαιοι Π.Δ, Προφήτες, Παναγία, Απόστολοι, Άγιοι) και Αρχετύπων (όπως ο Χριστός), συμβάλλουμε στην καλλιέργεια ψυχοκινητικών ικανοτήτων των παιδιών για την απόκτηση δεξιοτήτων και την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία.
Με τους συναδέλφους μας των άλλων ειδικοτήτων στο σχολείο είμαστε πάντα συνεργάσιμοι και φιλικοί.
Απέναντι στους Δ/ντές και Προϊσταμένους μας λειτουργούμε με σεβασμό και εκτίμηση. Στο χώρο του σχολείου είμαστε πρώτα πιστοί στα καθήκοντά μας και μετά διεκδικούμε τα δικαιώματά μας. Στις έκτακτες εργασίες του σχολείου παίρνουμε πρωτοβουλίες, κάνουμε αν χρειαστεί κάτι παραπάνω, χωρίς να περιμένουμε πάντα την επιβράβευση. Στις παιδαγωγικές συνεδριάσεις των συλλόγων διδασκόντων καταθέτουμε τις ιδέες, τους προβληματισμούς, τις εμπειρίες μας και συνδιαμορφώνουμε τις αποφάσεις. Καταθέτουμε στον/στην Διευθυντή/τριά μας τον ετήσιο προγραμματισμό της ύλης και υπενθυμίζουμε τον προγραμματισμό του εκκλησιασμού των μαθητών του σχολείου σύμφωνα με το νόμο (Φ200/21/16/139240/26-11-97/ΥΠΕΠΘ).
Στους γονείς των μαθητών μας οφείλουμε να είμαστε ευγενικοί και η ενημέρωσή τους για τη φοίτηση, τη διαγωγή και την επίδοση των παιδιών τους πρέπει να είναι πλήρης και τεκμηριωμένη.
Έτσι καταξιωνόμαστε καθημερινά στον εργασιακό μας χώρο.
2) Το μάθημα των Θρησκευτικών γενικά:
Το μάθημα των Θρησκευτικών είναι ενταγμένο στην παρεχόμενη από την πολιτεία εκπαίδευση και υπηρετεί τους γενικούς σκοπούς της παιδείας που απορρέουν από το Σύνταγμα (Άρθρα 16 § 2, άρθρο 3 § 1και άρθρο 13 § 1) και τους νόμους της χώρας (κύρια το Ν. 1566/85, άρθρα1§ 1, άρθ. 6 § 2 και άρθ.14 § 17)
Όπως όλα τα μαθήματα, το θρησκευτικό μάθημα έχει στόχο τη διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, συμβάλλοντας με τις γνώσεις που παρέχει στην κριτική ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης, στο σεβασμό και τη συνύπαρξη με τη θρησκευτική ετερότητα, στην έμπρακτη αλληλεγγύη. Επιδιώκει να εμπνεύσει το σεβασμό στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου αλλά και της ανθρωπότητας και ευαισθησία στο φυσικό περιβάλλον.
3) Το μάθημα των Θρησκευτικών στα Γυμνάσια:
Τα βιβλία των Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο υλοποιούν τους στόχους των Αναλυτικών Προγραμμάτων (Φ.Ε.Κ.304Β/13-3-2003) αλλά και του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών (Φ.Ε.Κ.303Β/13-3-2003). Αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα Γυμνάσια. περιέχονται στην ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( Π.Ι.) του Υπουργείου Παιδείας δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (www.pi-schools.gr) του σχ. έτους 2008-09.
Όσον αφορά στο χαραχτήρα και στη μεθοδολογία της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών στα Γυμνάσια θα επαναλάβω, κύρια για τους νέους συναδέλφους, τις οδηγίες του (Π.Ι.) για τη διδασκαλία του μαθήματός μας. Εκτός από τους βασικούς στόχους που υπηρετούν όλα τα βιβλία των Θρησκευτικών (ενημέρωση για την υφή του θρησκευτικού φαινομένου, ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης, απόκτηση γνώσεων γύρω από τη χριστιανική πίστη και την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση και λατρεία, την καλλιέργεια του ήθους και της προσωπικότητας με την αξιοποίηση των μορφωτικών αγαθών της Αγίας Γραφής, των Πατέρων και της Παράδοσης της Εκκλησίας) τα υπάρχοντα βιβλία των Θρησκευτικών του Γυμνασίου αναφέρονται και σε ειδικότερους στόχους, όπως στην κριτική επεξεργασία των θρησκευτικών παραδοχών, αξιών και στάσεων ζωής, στη διερεύνηση του ρόλου που έπαιξε και παίζει ο Χριστιανισμός στην ιστορία και στον πολιτισμό της Ελλάδας και της Ευρώπης, στην παραδοχή ότι το αυθεντικό χριστιανικό μήνυμα είναι υπερφυλετικό και υπερεθνικό, στην αναγνώριση ύπαρξης και διαφορετικών εκφάνσεων θρησκευτικότητας, στην κατανόηση της πολυπολιτισμικής και πολυθρησκευτικής δομής των σύγχρονων κοινωνιών.
Οι μέθοδοι διδασκαλίας ποικίλλουν από τάξη σε τάξη. Για την Α΄και Β΄ Γυμνασίου η μέθοδος που προκρίνεται είναι η μελέτη κειμένων που προκαλούν την αυτενέργεια του μαθητή σ’ ένα περιβάλλον ανακάλυψης της γνώσης. Για τη Γ΄ Γυμνασίου προκρίνεται η κριτική προσέγγιση στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας, χωρίς να αποσιωπώνται τα αρνητικά σημεία αυτής της πορείας. Και για τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου προκρίνεται ο διάλογος, η συνεργατική μάθηση, η διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης.
Το λογισμικό (CD-ROM ) και για τις τρεις τάξεις και η χρήση του διαδικτύου συμπληρώνουν και ανοίγουν θέματα για συζήτηση. Το βιβλίο του εκπαιδευτικού για κάθε μια τάξη περιλαμβάνει προτάσεις για διαφοροποίηση της μεθοδολογίας κάθε ενότητας, σχέδια εργασίας, προτάσεις μαθητικών δραστηριοτήτων και οδηγίες για την καλύτερη διεξαγωγή των μαθημάτων.
Στην παραπάνω ιστοσελίδα του Π.Ι. μπορεί καθένας να βρει τους στόχους οποιασδήποτε διδακτικής ενότητας, το διαθέσιμο χρόνο, τις ενδεικτικές δραστηριότητες, τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις, τις μεθόδους διδασκαλίας, την αξιολόγηση.
4) Το μάθημα των Θρησκευτικών στα Λύκεια:
Τα Αναλυτικά Προγράμματα των Θρησκευτικών του Λυκείου περιέχονται στην Υπουργική απόφαση Γ2/2289/26-3-98 (Φ.Ε.Κ. 406.τ Β΄/5-5-98). Εκεί αναφέρονται οι διδακτικοί στόχοι καθεμιάς διδακτικής ενότητας και παρατηρήσεις σε πολλές από αυτές. Αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα Γενικά Λύκεια περιέχονται στην ιστοσελίδα του Π.Ι. (οδηγίες σχ. έτους 2008-09).
Υπάρχει εκεί εκπαιδευτικό λογισμικό ξεχωριστό για την Α΄ και άλλο για τη Β΄ Λυκείου. Από τις υποδεικνυόμενες μεθοδολογικές παρατηρήσεις ενδεικτικά αναφέρω:
α) Για την Α΄ Λυκείου η όποια διδακτική μέθοδος πρέπει να αποβλέπει στη μετάδοση του ουσιώδους με τρόπο ακριβή, λιτό και περιεκτικό.
β) Για τη Β΄ Λυκείου, στο Β΄κεφάλαιο, στη διδασκαλία των κυριότερων Θρησκευμάτων ενδείκνυται η συμπαράθεση, ο διάλογος και ο συσχετισμός τους με το Χριστιανισμό, όχι όμως και η αντιπαράθεσή τους. Στο νέο περιβάλλον του πλουραλισμού, η χριστιανική Θεολογία καλείται να διαλεχθεί δημιουργικά με την πολιτιστική και θρησκευτική ποκιλομορφία του σύγχρονου κόσμου.
γ) Οι εντολές της Χριστιανικής Ηθικής στο εγχειρίδιο της Γ΄ Λυκείου δεν αποτελούν κλειστές συνταγές ενός Χριστιανικού «νομικίστικου συστήματος ηθικής», αλλά οδοδείκτες πορείας για έναν άλλο τρόπο ζωής. Αυτός ο τρόπος ζωής και η υπαρξιακή στάση απέναντι σε ποικίλα ζητήματα της ζωής προκύπτουν από την εκκλησιαστική πίστη και την ορθόδοξη Θεολογική εμπειρία.
Τα δυο τεύχη «Αξιολόγησης των μαθητών της Β΄Λυκείου στα Θρησκευτικά» του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας (1999), όπου υπάρχουν, είναι χρήσιμα βοηθήματα για τους διδάσκοντες στην τάξη αυτή, διότι προσφέρουν «ενδεικτικά παραδείγματα ερωτήσεων» για την επεξεργασία και αξιολόγηση των σχετικών μαθημάτων.
5) Το μάθημα των Θρησκευτικών στα ΕΠΑ.Λ.:
Αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα ΕΠΑ.Λ. περιέχονται στην Ιστοσελίδα του Π.Ι.( οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων των ΕΠΑ.Λ. σχ. έτους 2008-09). Να υπενθυμίσω ότι:
α) Στην Α΄τάξη των ΕΠΑ.Λ διδάσκεται το βιβλίο της Α΄ ΓΕΛ με τίτλο: «Ορθόδοξη πίστη και λατρεία». Επειδή εδώ το μάθημα διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα, από τις 45 ενότητες του βιβλίου επελέγησαν και προτείνονται οι παρακάτω 22 ενότητες, ως εξής: 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 18, 20, 21, 24, 27, 29, 32, 33, 36, 39, 40 και 41.
β) Στη Β΄ τάξη των ΕΠΑ.Λ από πέρσι διδάσκεται το βιβλίο του 1ου κύκλου των πρώην ΤΕ.Ε. με τίτλο: «Βήματα πίστης και ζωής».
6) Η αξιολόγηση των μαθητών μας στα Γυμνάσια στα ΓΕΛ και στα ΕΠΑ.Λ
Η αξιολόγηση των μαθητών στο Γυμνάσιο τόσο στα ωριαία διαγωνίσματα, όσο και στις προαγωγικές εξετάσεις της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης για το μάθημα των Θρησκευτικών θα πρέπει να διακρίνεται, όπως και στο Λύκειο, σε δύο ομάδες ερωτήσεων. Έτσι μπορεί να συμπεριλαμβάνει α) ερωτήσεις ανάπτυξης και ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης και β) ερωτήσεις κλειστού ή αντικειμενικού τύπου, δηλαδή ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, ερωτήσεις διάταξης, ερωτήσεις αντιστοίχισης ή σύζευξης, ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού, ερωτήσεις του τύπου «σωστό-λάθος» κ.λ.π. Επισημαίνεται ότι η αξιολόγηση είναι μια καθημερινή σύνθετη δυναμική διαδικασία. Είναι ανάγκη να μετατοπιστεί από την παραδοσιακή αξιολόγηση των γνωστικών στοιχείων που είχαν σχέση με την «κατάταξη» ή «κατηγοριοποίηση» των μαθητών, στην αξιολόγηση των στόχων και των ποιοτικών χαρακτηριστικών και προς την κατεύθυνση της ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, της ενεργούς μαθήσεως, όπως η κριτική σκέψη, η απόκτηση δεξιοτήτων και στάσεων ζωής. Να είναι ικανός ο μαθητής με τις γνώσεις που απέκτησε να ερμηνεύει γεγονότα ή φαινόμενα, να αξιολογεί καταστάσεις. Οι συνθετικές και οι διαθεματικές δραστηριότητες /εργασίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαμόρφωση της προφορικής βαθμολογίας του μαθητή. (Π.Ι., οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στο Γ/σιο σχ. έτους 2008-09).
Η αξιολόγηση των μαθητών τόσο στα ωριαία διαγωνίσματα, όσο και στις προαγωγικές εξετάσεις της Α΄και Β΄τάξης των ΕΠΑ.Λ για το μάθημα των Θρησκευτικών είναι ανάγκη να είναι ανάλογη με τον τρόπο εξετάσεων του Γενικού Λυκείου. (Π.Ι. οδηγίες για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα ΕΠΑ.Λ σχ. έτους 2008-09).
7) Η Ιστοσελίδα του Σχ. Συμβούλου Θεολόγων Αχαΐας-Αιτωλ/νίας-Κεφαλληνίας
Η Ιστοσελίδα που δημιούργησε προ ετών (2004) ο κ. Χρήστος Ζήκος (www.dide.ach.sch.gr/thriskeftika) απετέλεσε και αποτελεί ένα πολύ γόνιμο επικοινωνιακό πεδίο θεολογικών, παιδαγωγικών και διδακτικών προβληματισμών μεταξύ όλων μας. Τον ευχαριστούμε θερμά για τη μεγάλη προσφορά του στον κλάδο μας αλλά και για τη σπουδαία αυτή παρακαταθήκη που μας κληροδοτεί. Με την τεχνική υποστήριξη και διαχείριση του καλού συναδέλφου μας κ. Ανδρέα Γιαννόπουλου, θεολόγου στο 2ο ΓΕΛ Πατρών, που τον ευχαριστούμε επίσης θερμά, η ιστοσελίδα θα συνεχίσει να είναι «σημείο αναφοράς» μεταξύ όλων των θεολόγων που υπηρετούμε στα σχολεία των παραπάνω τριών νομών και όχι μόνο. Θυμίζω την ηλεκτρονική διεύθυνση για συνεργασίες συναδέλφων:
3) Η επικοινωνία μαζί μου - Επιμορφωτικές συναντήσεις:
Αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες,
Θα είμαι πάντα ανοιχτός και στη διάθεση καθενός και καθεμιάς - και ιδιαίτερα των νεότερων - να συζητάμε θέματα και προβλήματα της αρμοδιότητάς μου, τα οποία μπορεί να παρουσιάζονται στην τάξη ή στην καθημερινότητα του σχολείου και να βρίσκουμε τις καταλληλότερες κάθε φορά λύσεις ή κατευθύνσεις.
Θα μας δοθεί η ευκαιρία σύντομα να τα πούμε και από κοντά σε οργανωμένες επιμορφωτικές συναντήσεις, αλλά, στο μέτρο του δυνατού, και στα σχολεία σας. Οι πρώτες οργανωμένες επιμορφωτικές συναντήσεις που προγραμμάτιζα με θέμα «τον προγραμματισμό και την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού μας έργου», που προβλέπονται από το νόμο (Δ1/105657/8-10-2002/ΥΠΕΠΘ, άρθρο 9 § 2α) απομακρύνονται προς το παρόν λόγω της εμπλοκής μου στο Π.Ε.Κ. Πατρών (επιμόρφωση των νεοδιόριστων καθηγητών), οι εργασίες του οποίου ξεκίνησαν ήδη, και γι’αυτό ένα μέρος των όσων θα κουβεντιάζαμε σ’αυτές σας στέλνω περιληπτικά σήμερα μαζί με τους χαιρετισμούς μου.
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς
Αποστόλης Β. Τσακούμης
Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Αχαΐας, Αιτωλ/νίας και Κεφαλληνίας
Πηγή: http://www.dide.ach.sch.gr
Και από: http://exagorefsis.blogspot.com
