του Δρ. Τσακαλίδη Χαρ. Γεώργιου
Θεολόγου-Θρησκειοπαιδαγωγού
Σχολικού Συμβούλου Θεολόγων
Είδαμε τις ημέρες αυτές τον Συνήγορο του Πολίτη ως προϊστάμενο της λεγόμενης Ανεξάρτητης Αρχής να εμφανίζεται στα τηλεοπτικά παράθυρα, να παραχωρεί συνεντεύξεις, να εκδίδει δελτία τύπου και να τάσσεται αναφανδόν υπέρ του δικαιώματος απαλλαγής από το μάθημα θρησκευτικών (ΜΘ) όλων των μαθητών -ορθοδόξων και μη ορθοδόξων. Έχω στα χέρια μου το δελτίο τύπου της 17ης τρέχοντος μηνός, που εξέδωσε ο ίδιος και το οποίο θα ήθελα να σχολιάσω:
Το πρώτο ερώτημα που εγείρεται σε όποιον διαβάζει το δελτίο τύπου της Ανεξάρτητης Αρχής είναι πόσο ανεξάρτητη είναι η αρχή αυτή. Πόσο ανεξάρτητοι είναι οι άνθρωποι που την πλαισιώνουν, όταν αυτοί είναι διορισμένοι από την εκάστοτε Κυβέρνηση. Προ παντός όμως πόσο ανεξάρτητη, ανεπηρέαστη και αντικειμενική σκέψη διαθέτουν, όταν είναι οφθαλμοφανής στην πρώτη κιόλας ανάγνωση η μονομέρεια, η εμπάθεια απέναντι στο ΜΘ, η διόγκωση των δεδομένων, η προσκόλλησή τους στο γράμμα του νόμου, η υποτελής σχεδόν διάθεση εναρμόνισης στα ευρωπαϊκά δεδομένα, η αυθαίρετη συμπερασματολογία τους. Δίκαια οι Θεολόγοι Σύμβουλοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου έκαναν λόγο για «άκομψη και αθέμιτη παρέμβαση». Δίκαια επίσης ο αρμόδιος Υπουργός Παιδείας καταγγέλλει την Ανεξάρτητη Αρχή ότι «υπερέβη τα όρια της θεσμικής της αρμοδιότητας». Όλα αυτά προκύπτουν μέσα από τις φράσεις που χρησιμοποιούν στο κείμενο που διένειμαν δίκην πολιτικού μανιφέστου ως Δελτίο Τύπου.
- Στο κείμενο αυτό η Ανεξάρτητη Αρχή εκφράζεται επαινετικά για τις δύο πρώτες εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας, οι οποίες διευκόλυναν την απαλλαγή από το ΜΘ και θα δημιουργούσαν τεράστια αναστάτωση στα σχολεία, εάν δεν ακολουθούσε η τρίτη εγκύκλιος, η οποία εκδόθηκε ύστερα από πολλές αντιδράσεις και προσπάθησε να διευκρινίσει ότι οι απαλλαγές αφορούν ετερόθρησκους και ετερόδοξους. Την τρίτη αυτή εγκύκλιο τη μέμφεται η Ανεξάρτητη Αρχή ότι «προκάλεσε σύγχυση σχετικά με το ποιοι δικαιούνται να υποβάλλουν την παραπάνω δήλωση». Δεν αποκρύπτει μάλιστα καθόλου τη δυσμενή και μεροληπτική τοποθέτησή της απέναντι στο ΜΘ γράφοντας με έντονα μάλιστα στοιχεία: «Δικαίωμα δε απαλλαγής από το μάθημα αυτό δεν έχουν μόνο οι «αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι», αλλά όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, όταν οι γονείς τους ή οι ίδιοι –όταν είναι ενήλικοι- επικαλούνται λόγους συνείδησης με υπεύθυνή τους δήλωση». Θα χαιρόταν ίσως η Ανεξάρτητη Αρχή αν όλοι οι μαθητές έκαναν χρήση του δικαιώματος αυτού. Ζήτησε μάλιστα, καθώς γράφει στο δελτίο τύπου, από τις σχολικές μονάδες «την πιστή εφαρμογή του νόμου», με άλλα λόγια την εφαρμογή των δύο πρώτων εγκυκλίων που διευκόλυναν τις απαλλαγές. Εδώ τίθεται ευθέως το θέμα ποιος χαράσσει την εκπαιδευτική πολιτική: η εκλεγμένη υπεύθυνη Κυβέρνηση δια του αρμοδίου Υπουργού ή η διορισμένη Ανεξάρτητη Αρχή; Αν οι κύριοι συνήγοροι του πολίτη διεκδικούν τέτοιο ρόλο για τον εαυτό τους, δεν έχουν παρά να κατέλθουν στον πολιτικό στίβο, να θέσουν υποψηφιότητα και να δούμε τότε αν ο λαός τους τιμήσει ή τους μαυρίσει με την ψήφο του. Άλλως ας αφήσουν τους υπεύθυνους πολιτικούς να χαράσσουν αυτοί την εκπαιδευτική πολιτική τους λαμβάνοντας υπόψη τη θέληση και τα μηνύματα που εκπέμπει ο κυρίαρχος λαός.
- Στην επιστολή της προς τον Ειδικό Γραμματέα Γεώργιο Γούση, που υπέγραψε και τις τρεις εγκυκλίους, την οποία επισυνάπτει στο δελτίο τύπου επικαλείται η Ανεξάρτητη Αρχή «σειρά αναφορών που υποβλήθηκαν στο Συνήγορο του Πολίτη», και οι οποίες αναφορές την ανάγκασαν τρόπον τινά να ασχοληθεί με το ζήτημα και να εκφέρει την άποψή της. Σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι υπήρξε σωρεία αναφορών μαθητών και εκπαιδευτικών προς την Ανεξάρτητη Αρχή. Οι αναφορές αυτές, όπως τις καταγράφει και τις αναφέρει η ίδια είναι συνολικά τέσσερις. Τι εκπροσωπούν όμως οι τέσσερις αυτές αναφορές στο σύνολο των 99.193 εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και των 1.227.768 μαθητών; Δεν αντιλαμβάνονται οι κύριοι της Ανεξάρτητης Αρχής ότι με την ενέργειά τους αυτή, με την οποία, εάν εφαρμοστεί, μπορεί να τιναχθεί στον αέρα όλη η σχολική θρησκευτική παιδεία, προσκρούουν στη συντριπτική πλειονοψηφία του ελληνικού λαού;
- Στην ίδια επιστολή της, αποφαίνεται: «Το άρθρο 16 παράγρ. 2 του Συντάγματος δημιουργεί υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει θρησκευτική εκπαίδευση, όχι όμως και υποχρέωση των πολιτών να την δέχονται, εφόσον το μάθημα των θρησκευτικών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα διατηρεί ομολογιακό χαρακτήρα». Τι να παρατηρήσει κανείς για τις αυθαίρετες ερμηνείες που δίνει; Τι θα συνέβαινε εάν την ερμηνεία τους αυτή την εφαρμόσει κανείς και για τα άλλα μαθήματα του σχολικού προγράμματος; Το Σύνταγμα δεσμεύει την πολιτεία να παρέχει εκπαίδευση όχι όμως και την υποχρέωση των πολιτών να τη δέχονται. Γιατί να ισχύει το δικαίωμα αποδοχής μόνο για το ΜΘ και να μη επεκταθεί και στα άλλα μαθήματα; Για τον ομολογιακό χαρακτήρα του ΜΘ είναι σε θέση οι κύριοι της Ανεξάρτητης Αρχής να αποφαίνονται τόσο εύκολα; Έχουν πέρα από τις νομικές και άλλες θεολογικές και παιδαγωγικές γνώσεις, που να τους καθιστούν αρμόδιους να αποφανθούν; Ζουν σε αυτή ή σε άλλη χώρα; Πήραν ποτέ στα χέρια τους τα νεότερα εγχειρίδια θρησκευτικών Δημοτικού και Γυμνασίου; Δεν πήραν είδηση για τα ανοίγματά τους προς τις άλλες θρησκείες; Δεν διάβασαν ποτέ στις εφημερίδες τις αντιδράσεις του προηγούμενου Αρχιεπισκόπου, αλλά και άλλων θρησκευτικών κύκλων, που εγκαλούσαν τους συγγραφείς των εγχειριδίων για εγκατάλειψη του ομολογιακού χαρακτήρα του ΜΘ; Πώς μπορούν οι «ανεξάρτητοι» να έχουν τόσο εξαρτημένη ιδεολογικοπολιτικά σκέψη και άποψη; Πώς μπορούν να καταλήγουν τόσο εύκολα σε αυθαίρετα συμπεράσματα;
- Στο ίδιο δελτίο τύπου επικαλούνται δική τους προηγούμενη επισήμανση: «το θρήσκευμα αποτελεί δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα και μάλιστα Ευαίσθητο» (το κεφαλαίο Ε δικό τους). Είναι φαίνεται τόσο ευαίσθητο δεδομένο το θρήσκευμα των μαθητών, ώστε έχει απορροφήσει όλη την ευαισθησία της Ανεξάρτητης Αρχής σε τέτοιο σημείο που δεν έμεινε υπόλοιπη για άλλα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Αποτελεί υποκρισία μεγάλου μεγέθους, που ξεπερνά και αυτή την υποκρισία των Φαρισαίων, ο περιορισμός της ευαισθησίας τους μόνο στη θρησκευτική σφαίρα. Αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα παραβίασης προσωπικών δεδομένων, στα οποία εκώφευσε και εξακολουθεί να κωφεύει η κατά τα άλλα ευαίσθητη Ανεξάρτητη Αρχή: α) Εκδίδονται τα αποτελέσματα των Πανελληνίων Εξετάσεων και αναρτώνται σε δημόσια θέα. Βλέπουν γονείς, μαθητές, αλλά και περίεργοι τους βαθμούς όλων των μαθητών: και τα 20άρια, αλλά και τα 2άρια και 3άρια. Δεν αποτελούν αυτά ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα; Δεν είδαμε καμιά διαμαρτυρία και καμιά παρέμβασή της. β) Η ίδια τακτική ακολουθείται και στα Πανεπιστήμια της χώρας: Όλα τα αποτελέσματα σε κοινή θέα. Καμιά παρέμβαση της Ανεξάρτητης Αρχής. γ) Απαλλαγές υπάρχουν και στο μάθημα της γυμναστικής. Εκεί το σχολείο δεν αρκείται σε υπεύθυνη δήλωση του κηδεμόνα ή του ενήλικα μαθητή για απαλλαγή από το μάθημα, αλλά απαιτεί γνωμάτευση γιατρού. Έτσι όλος ο σύλλογος των διδασκόντων, ίσως όμως και οι μαθητές πληροφορούνται για την ενδεχόμενη σοβαρή ασθένεια του μαθητή (καρδιοπάθεια π.χ.). Και στο ζήτημα αυτό δεν είδαμε καμιά ευαισθησία και καμιά παρέμβαση της Ανεξάρτητης Αρχής. Αλλά ας μη συνεχίσω με παραδείγματα. Όλα τα προσωπικά μας δεδομένα είναι καταχωρημένα και έχουμε «φακελωθεί» ηλεκτρονικά οι πάντες. Πού είναι οι αντιδράσεις της Ανεξάρτητης Αρχής; Εκεί τηρούν σιγή ιχθύος και μόνο για το ΜΘ εγείρουν ζήτημα υπερβαίνοντας ακόμη και τα όρια του θεσμικού τους ρόλου και αδιαφορώντας ότι η παρέμβασή τους μπορεί να τορπιλίσει ολόκληρο το οικοδόμημα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης.
- Τίθεται όμως και ένα άλλο ζήτημα, το οποίο ως νομικοί οι κύριοι της Ανεξάρτητης Αρχής όφειλαν να λάβουν σοβαρά υπόψη: Η απαλλαγή από το ΜΘ δημιουργεί, όπως λειτούργησε και εξακολουθεί να λειτουργεί, ευνοούμενους μαθητές (που έχουν να διαβάσουν ένα μάθημα λιγότερο) καθώς και άνιση μεταχείριση μαθητών. Γιατί δεν ευαισθητοποιήθηκαν καθόλου οι άνθρωποι αυτοί της δικαιοσύνης στο ζήτημα αυτό; Δεν άκουσαν ότι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης που ισχύει η απαλλαγή έχει καθιερωθεί νωρίτερα το εναλλακτικό ΜΘ, ώστε να υπάρχει ίση μεταχείριση όλων των μαθητών; Απ’ ότι φαίνεται αλλού είναι στραμένο το ενδιαφέρον τους. Στην αποδυνάμωση του ΜΘ, το οποίο εντελώς αυθαίρετα χαρακτηρίζουν ομολογιακό, γιατί έτσι εξυπηρετούνται τα σχέδιά τους. Σχέδια που ταυτίζονται με εκείνα ισχνής μειοψηφίας διευθυντών σχολικών μονάδων που δεν διστάζουν να προπαγανδίζουν την απαλλαγή. Τι σύμπτωση όμως! Και εκείνοι, όπως και οι κύριοι της Ανεξάρτητης Αρχής τάσσονται υπέρ των δύο πρώτων εγκυκλίων και εναντίον της 3ης.
Ευτυχώς όμως ότι αυτή τη φορά η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, την οποία σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε ελέγξει αυστηρά, δεν φαίνεται να συμμερίζεται τις απόψεις της Αρχής, ξεκαθαρίζει τα πράγματα και δηλώνει απερίφραστα πλέον: «Το μάθημα θρησκευτικών παραμένει υποχρεωτικό για όλους τους Ορθοδόξους Χριστιανούς μαθητές. Μπορούν επίσης να το παρακολουθούν και όσοι μη ορθόδοξοι το επιθυμούν». Ας ευχηθούμε να μη υπάρξουν παλινωδίες από τη θέση αυτή. Ας ευχηθούμε να ανανήψουν και οι άνθρωποι της Ανεξάρτητης Αρχής, να αντικρύσουν ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ή εγχώρια ιδεοληψία την αλήθεια και τη βούληση του λαού, από τον οποίο πηγάζει κάθε εξουσία, για να είναι δικαιολογημένος και ο τίτλος τους. Θα το χαρούμε ιδιαίτερα.
