O άγιος Kοσμάς υπήρξε ο κατ’ εξοχήν φωτιστής των σκλαβωμένων! O ίδιος, μήνες προ του μαρτυρικού του θανάτου, κάνει τον απολογισμό του εκπαιδευτικού του έργου σε επιστολή του προς τον αδελφό του Xρύσανθο, δάσκαλο. «Έως τριάντα επαρχίας περιήλθον, δέκα σχολεία ελληνικά εποίησα, διακόσια διά κοινά Γράμματα, του Kυρίου συνεργούντος και τον λόγον μου βεβαιούντος, διά τινών επακολουθησάντων σημείων, πλην δόξα τω λέγοντι, η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται». Tο έργο είναι θαυμαστό τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά και ασύγκριτο προς το αντίστοιχο του οποιουδήποτε άλλου διδασκάλου του Γένους.
Οι οπαδοί του δυτικού «διαφωτισμού» στους ακαδημαϊκούς κύκλους, η συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή, περιορίζονται σε σύντομη αναφορά στο πρόσωπο του αγίου, τον οποίο καλούν, «ίνα μη μιανθώσιν», πατρο-Kοσμά κατατάσσοντάς τον στη χωρεία των Eλλήνων διαφωτιστών (εδώ χρησιμοποιώ τη λέξη χωρίς εισαγωγικά). Βέβαια οι ακαδημαϊκοί χρησιμοποιούν τον όρο με περιεχόμενο σαφώς διακριτό απ’ εκείνο της Εκκλησίας, που συνήθως χρησιμοποιεί τον όρο φωτιστής. Βλέπουν το σχολείο ως γνωσιοκεντρικό, κατά τα πρότυπα της Eσπερίας, μηδέ των εκεί θεολογικών Σχολών εξαιρουμένων.
Ο άγιος έβλεπε το σχολείο πολύ διαφορετικά απ’ ότι οι «διαφωτιστές». Εξηγούσε, στους απλούς ακροατές των κηρυγμάτων του, γιατί έπρεπε να ιδρύουν σχολεία με τα ακόλουθα, όπως σώζονται στις διδαχές του: «Tην αγάπην, επειδή δεν την ηξεύρετε, πρέπει παιδιά μου, να στερεώνετε σχολεία, διατί πάντα εις τα σχολεία γυμνάζονται οι άνθρωποι και ηξεύρουν και μανθάνουν το τι εστι Θεός, το τι είναι οι άγιοι Άγγελοι, τι είναι οι καταραμένοι δαίμονες και το τι είναι η αρετή των δικαίων. Το σχολείον φωτίζει τους ανθρώπους. Aνοίγουν τα ομμάτια των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών να μανθάνουν τα μυστήρια».
Tονίζουμε τη θλιβερή διαπίστωση του αγίου ό,τι οι ακροατές του δεν ήξευραν την αγάπη. Τους παρακινούσε γι’ αυτό να ιδρύσουν σχολεία, ώστε σ’ αυτά να διδαχθούν για τον Θεό, ο οποίος είναι αγάπη (A΄ Iωάννου Δ΄ 16).
Tι σχέση έχουν τα λόγια της διδαχής με το πρότυπο του σχολείου των «διαφωτιστών»; Aυτοί φαίνεται ότι προβάλλουν την αξία της γνώσης υπέρ την αγάπη. Παράλληλα ψεύδονται συκοφαντώντας την Εκκλησία ως εχθρό της φυσικής γνώσης, της μόνης για την οποία δήθεν ενδιαφέρονται, ενώ ασυστόλως προπαγανδίζουν διά του «διαφωτιστικού» σχολείου τον υλισμό (αθεΐα), την ιδεολογία τους δηλαδή. Το σχολείο της εποχής μας εξέπεσε στην έσχατη κατάντια, καθώς δεν διδάσκει την αρετή.
Aπό γνωσιοκεντρικό κατολίσθησε σε άκρως χρησιμοθηρικό, στο οποίο οι μαθητές δεν αμιλλώνται κατά τα πρότυπα των προγόνων μας, αλλά γυμνάζονται, προκειμένου να εξοικειωθούν με την άκρως ανταγωνιστική και βάρβαρη κοινωνία, στην οποία κυριαρχούν τα ιδεολογήματα των αστών, πρώτων οπαδών του «διαφωτισμού», που επικουρούνται από αρκετούς μαρξιστές, υποτιθέμενους κοινωνικοπολιτικούς τους αντιπάλους, και ενδοτικούς θρησκευτικούς ηγέτες, οι οποίοι τηρούν επτασφράγιστες τις επικίνδυνες για το σύστημα διδαχές του Ευαγγελίου.
Πηγή: “ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ“, Η άλλη όψη