Μὲ τὸ ὄνομα «ρεφλεξολογία» ἔχει πολιτογραφηθεῖ μία ὑποτιθέμενη θεραπευτικὴ τεχνική, κατὰ τὴν ὁποία ἐφαρμόζεται ἀπό τόν «θεραπευτή» μὲ τὰ χέρια, πίεση στὰ πέλματα ἢ στὶς παλάμες τοῦ πελάτη καὶ κατὰ τὴν ὁποία ὑποτίθεται ὅτι ἀντιμετωπίζονται ἢ ἀκόμη καὶ προλαμβάνονται διάφορες ἀσθένειες.

Ἡ ρεφλεξολογία εἶναι ἀκόμη γνωστὴ καὶ μὲ τὰ ὀνόματα «Ἀνακλαστικὴ Ζωνοθεραπεία» καὶ «Θεραπεία τῶν Ζωνῶν». Οἱ ὀνομασίες αὐτὲς προέρχονται ἀπὸ τὴν πίστη ὅτι γιὰ κάθε μέρος τοῦ σώματος ὑπάρχουν ἀντανακλαστικὰ σημεῖα στὰ πέλματα καὶ στὶς παλάμες, ὁπότε ἡ ἄσκηση πίεσης σὲ συγκεκριμένες περιοχές -στὰ πέλματα ἢ στὶς παλάμες- μπορεῖ νὰ ἔχει θεραπευτικὲς ἰδιότητες στὰ ἀντίστοιχα μέρη τοῦ σώματος.

Πατέρας τῆς περὶ Ζωνῶν «Θεραπείας» θεωρεῖται ὁ ἰατρὸς Γουλιέλμος ΦιτςΤζέραλντ (William Fitzgerald, 1872-1942)¹ ὁ ὁποῖος «χαρτογράφησε» τὸ ἀνθρώπινο σῶμα ὁρίζοντας 10 κάθετες ζῶνες -5 ἀπὸ κάθε πλευρά-, ὅπου ἡ κάθε ζώνη καταλήγει σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ δάχτυλα τῶν ποδιῶν καὶ τῶν χεριῶν. Οἱ 10 ζῶνες «χωρίζουν» καὶ τὸ κεφάλι. Ὅπως διευκρινίζει ὁ ΦιτςΤζέραλντ, τὰ ὅρια τῶν ζωνῶν δὲν εἶναι αὐστηρὰ καὶ ἀπόλυτα. Οἱ ζῶνες ἀποτελοῦν μιὰ μορφὴ χαρτογράφησης τοῦ σώματος καὶ ὄχι κάτι ὑπαρκτὸ ἢ νοητὸ μέσα στὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Κατὰ τὴν θεωρία τοῦ ΦιτςΤζέραλντ ἂν ὑπάρχει πόνος σὲ κάποιο σημεῖο τοῦ σώματος, ὁ ἀσκῶν τὴ «θεραπεία», μπορεῖ νὰ παρέμβει ἀναλγητικά, ἀπὸ κάποιο ἄλλο ἀπομακρυσμένο σημεῖο, ἀρκεῖ καὶ τὰ δύο νὰ βρίσκονται στὴν ἴδια ζώνη. Αὐτὴ ἡ θεωρία ἀποτελεῖ τὴν ἀνακλαστικὴ παρέμβαση, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴ βάση πάνω στὴν ὁποία ἀναπτύχθηκε ἡ σύγχρονη Ρεφλεξολογία.

Τὴν δεκαετία τοῦ 1930, ἡ Ἤνες Ἴνγκαμ (Eunice Ingham, 1889-1974), μαθήτρια μαθητοῦ τοῦ ΦιτςΤζέραλντ, κατήργησε τὶς 9 ἀπὸ τὶς 10 ζῶνες Ἐνέργειας -ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὴ στὰ πόδια- καὶ βάφτισε τὸ ἀποτέλεσμα «ρεφλεξολογία».

Ἡ ρεφλεξολογία, λοιπόν, βασίζεται στὴν ἀτεκμηρίωτη πεποίθηση ὅτι κάθε μέρος τῶν πελμάτων εἶναι ἕνας καθρέπτης ἑνὸς ὀργάνου τοῦ σώματος. Τὸ μεγάλο δάχτυλο π.χ. θεωρεῖται ὅτι ἀντιστοιχεῖ στὸ κεφάλι. Ὅπως ἡ ἰριδολογία -ἄλλη ψευδοεπιστήμη τῆς Νέας Ἐποχῆς- χαρτογραφεῖ τὸ σῶμα πάνω στὴν ἴριδα τοῦ ματιοῦ ἢ ὁ ὠτοβελονισμός κάνει τὸ ἴδιο χρησιμοποιῶντας τὸ πτερύγιο τοῦ αὐτιοῦ, ἔτσι καὶ ἡ ρεφλεξολογία χαρτογραφεῖ τὸ σῶμα στὰ πέλματα, μὲ τὸ δεξὶ πέλμα νὰ ἀντιστοιχεῖ στὸ δεξὶ μέρος τοῦ σώματος καὶ τὸ ἀριστερὸ πέλμα στὸ ἀριστερὸ μέρος τοῦ σώματος. Ἐπειδὴ κατὰ τὴν ψευδοεπιστημονική αὐτὴ θεωρία, τὸ σῶμα ὁλόκληρο ἀντιπροσωπεύεται στὰ πέλματα, οἱ ρεφλεξολόγοι θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς των ὁλιστικοὺς ἰατρούς, καὶ ὄχι μόνον ἰατροὺς τῶν ποδιῶν. Κατὰ ἀνεπιβεβαίωτους ἰσχυρισμοὺς τῶν σχετικῶν κύκλων, ὑποτίθεται ὅτι, ἀρχαῖοι Αἰγύπτιοι καὶ Κινέζοι ἀσκοῦσαν τὴ ρεφλεξολογία, ἡ ὁποία θεωρεῖται ἀρκετὰ δημοφιλὴς στὴν Εὐρώπη σήμερα.

Ἔτσι, λοιπόν, ἐφ' ὅσον κάθε ὄργανο ἢ μέρος τοῦ σώματος ἀντανακλᾶται δῆθεν στὰ πέλματα καὶ στὶς παλάμες, ὁ «θεραπευτὴς» μπορεῖ νὰ διαγνώσει ἀνωμαλίες αἰσθανόμενός τις στὰ χέρια ἢ στὰ πόδια. Τὸ μασάζ ἢ ἡ ἄσκηση πίεσης σὲ κάθε περιοχὴ μπορεῖ νὰ διεγείρει δῆθεν τὴν ροὴ τῆς Ἐνέργειας, τὴν ροὴ τοῦ αἵματος, τὴν ροὴ τῶν θρεπτικῶν συστατικῶν καὶ τῶν νευρικῶν ἐρεθισμάτων στὴν ἀντίστοιχη ζώνη τοῦ σώματος κι ἔτσι μπορεῖ νὰ ἀνακουφίσει παθήσεις στὴ συγκεκριμένη ζώνη.

Εὔκολα γίνεται κατανοητὸ ὅτι ἐφ' ὅσον ἀναφερόμεθα σὲ «ροὴ Ἐνέργειας», ἀντιμετωπίζουμε μία ἐνεργειακή, ὁλιστική, ἐναλλακτικὴ πρακτικὴ ἀπότοκο τῆς Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου, μία ψευδοεπιστήμη ποὺ βασίζεται στὴν νεοεποχίτικη, ἀποκρυφιστικὴ κοσμοθεωρία ὅτι ὑπάρχει δῆθεν μιὰ παγκόσμια συμπαντικὴ Ἐνέργεια ποὺ διαχέεται καὶ ἐμψυχώνει τὰ πάντα, τὸ σύμπαν καὶ τὸν ἄνθρωπο κι ἡ ὁποία, «λόγο κακῶν χειρισμῶν τοῦ ἀνθρώπου μπλοκάρεται» κι ἔχει ἀνάγκη «ξεμπλοκαρίσματος». Τὸ δὲ «ξεμπλοκάρισμα» μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ στὴν περίπτωσή μας, μὲ τὴν παρέμβαση τοῦ ρεφλεξολόγου, ἀλλοῦ δὲ μὲ τὸ ὁμοιοπαθητικὸ «φάρμακο», τὶς βελόνες τοῦ βελονιστοῦ, τὰ χέρια τοῦ «θεραπευτοῦ» στὸ Ρέϊκι (Reiki) ἢ στὴ «Πρανική Θεραπεία» (Pranic Healing) κ.ἀ.

Ὅσοι ἐξασκοῦν ρεφλεξολογία ἰσχυρίζονται πὼς μποροῦν νὰ θεραπεύσουν διάφορους πόνους μὲ τὸ νὰ μαλάσσουν «τὰ σωστὰ σημεῖα στὰ πέλματα». Λέγουν πὼς ἡ ρεφλεξολογία μπορεῖ νὰ θεραπεύσει ἡμικρανίες· ὅτι μπορεῖ νὰ ἐπαναφέρει τὴν ἁρμονία σὲ ὁρμονικὲς διαταραχὲς καὶ νὰ θεραπεύσει ἀναπνευστικὰ καὶ πεπτικὰ προβλήματα. Ἄν ἔχετε πρόβλημα μὲ τὴ μέση σας, λένε, ἕνα μασάζ στὸ σωστὸ σημεῖο στὸ σωστὸ πόδι, μπορεῖ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο. Ἄν ὑποφέρετε ἀπὸ κυκλοφορικά προβλήματα ἢ ἔχετε πολὺ στρές, ἡ ρεφλεξολογία σας ὑπόσχεται ἀνακούφιση.

Ὁ ρεφλεξολόγος παίρνουν ἕνα σύντομο ἱστορικὸ τοῦ ἀσθενοῦς -κάτι συχνὸ καὶ σὲ ἄλλες «συμπληρωματικές», ἐνεργειακές, ὁλιστικές, ἐναλλακτικὲς πρακτικές· κάτι ποὺ ἐνισχύει ψυχολογικὰ τὸν πελάτη- καὶ μετὰ ἐξετάζει μὲ τὰ χέρια του τὸ πόδι του. Ἄν αἰσθανθεῖ ἀντίσταση σὲ κάποια περιοχὴ εἶναι πιθανὸν νὰ «διαγνώσει» πρόβλημα στὸ ἀντίστοιχο ὄργανο. Ἡ ἐπακόλουθη «θεραπεία» συνιστᾶ μαλάξεις ἰσχυρῆς πίεσης στὸ συγκεκριμένο σημεῖο, οἱ ὁποῖες, κατὰ τοὺς ρεφλεξολόγους, ἀποκαθιστοῦν τὴ λειτουργία τοῦ προβληματικοῦ ὀργάνου καὶ τελικὰ βελτιώνουν τὴν ὑγεία τοῦ ἀσθενοῦς ἢ ἀποτρέπουν τὴν ἐκδήλωση νόσου.

Μιὰ τυπικὴ «συνεδρία» διαρκεῖ περίπου μισὴ ὥρα ἐνῶ ἡ θεραπεία ὁλοκληρώνεται συνήθως σὲ δέκα ἢ περισσότερες συνεδρίες. Ἀκόμη καὶ ἂν δὲν ὑπάρχουν προβλήματα ὑγείας, πολλοὶ θεραπευτὲς συνιστοῦν τακτικὲς συνεδρίες συντήρησης γιὰ τὴν πρόληψη ἀσθενειῶν.

Ὑπάρχουν παραλλαγὲς στὴν ρεφλεξολογία καὶ διάφορα ὀνόματα γιὰ τὶς παραλλαγὲς αὐτές, μεταξὺ τῶν ὁποίων καί: Ζωνοθεραπεία (Zone Therapy), Βάκιουφλεξ (Vacuflex) καὶ Βίτα Φλέξ (Vita Flex) ². Κάποιες πεντικιουρίστες ἀσκοῦν ἐπίσης καὶ ρεφλεξολογία, χωρὶς ἀναγκαστικὰ νὰ ὑπάρχει συσχετισμὸς μεταξὺ τῶν δύο αὐτῶν. Ὁρισμένοι ρεφλεξολόγοι ἀρνοῦνται τὸ ὅτι διαγιγνώσκουν καὶ θεραπεύουν ἀσθένειες, ἀλλὰ ἰσχυρίζονται ὅτι «ἐξισορροποῦν τὴν Ἐνέργεια» τοῦ πελάτη.

Ἡ ρεφλεξολογία συχνὰ συνδυάζεται καὶ μὲ ἄλλες «θεραπεῖες» ὅπως ἡ Πιεσοθεραπεία (Acupressure) -δηλαδὴ Βελονισμός χωρὶς βελόνες-, τὸ Σιάτσου (Shiatsu), ἡ Γιόγκα (Yoga), τὸ Τάϊ Τσί Τσουάν (Tai Chi Chuan) καὶ ἄλλες πρακτικὲς ποὺ σχετίζονται καὶ μὲ τὰ χέρια ἀλλὰ καὶ μὲ ἄλλα μέλη -ἢ «ζῶνες» τοῦ σώματος-· ὄχι μόνο τὰ πόδια. Ἡ ρεφλεξολογία, μὲ τὴν πίστη ὅτι ὑπάρχει ἀντιστοιχία μεταξὺ εἰδικῶν σημείων πίεσης καὶ τῆς ροῆς τοῦ Τσί (Chi) -τῆς κινέζικης ὀνομασίας γιὰ τὴν «Ἐνέργεια»- στὰ διάφορα ὄργανα, προβάλλεται ὡς παραλλαγὴ τῆς Πιεσοθεραπείας. Ἡ «Θεραπεία Πολικότητας» (Polarity Therapy), μιὰ παραλλαγὴ τῆς ρεφλεξολογίας, ἀντικαθιστᾶ τὴν ἀντίθεση τῶν Γίν (Yin) καὶ Γιάνγκ (Yang) τοῦ Ταοϊσμού, μὲ τὶς θετικές / ἀρνητικὲς φορτίσεις τῶν μερῶν τοῦ σώματος -τὸ δεξὶ μέρος τοῦ σώματος εἶναι δῆθεν θετικὰ φορτισμένο- καὶ τὸ μασάζ ὑποτίθεται πὼς ἐπαναφέρει τὴν ἰσορροπία τῆς «Ἐνέργειας». Στὴ «Θεραπεία Πολικότητας», τὸ πέλμα εἶναι ἕνα μόνο ἀπὸ τὰ πολλὰ κομβικὰ σημεῖα γιὰ μασάζ.

Ἡ ρεφλεξολογία βασίζεται σὲ μία ἀνυπόστατη θεωρία καὶ δὲν ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι μπορεῖ νὰ ἐπηρεάσει τὴν πορεία ὁποιασδήποτε ἀσθένειας. Ὅταν ἀσκεῖται προσεκτικά, ἡ ρεφλεξολογία εἶναι ἕνα εἶδος μασάζ ποὺ μπορεῖ νὰ βοηθήσει τὸν ἄνθρωπο νὰ χαλαρώσει προσωρινά.

Ὅμως ἰσχυρισμοὶ περὶ διάγνωσης ἢ θεραπείας ἀπὸ λάθος ἀνθρώπους θὰ μποροῦσαν νὰ ὁδηγήσουν σὲ μὴ ἔγκαιρη ἀντιμετώπιση ἰατρικοῦ προβλήματος ἐκεῖ ὅπου ἀπαιτεῖται. Ἀκόμη θὰ μποροῦσε νὰ ὁδηγήσει σὲ ἄχρηστες ἰατρικὲς ἐξετάσεις κάποιου ποὺ ἀνησυχεῖ ἄσκοπα λόγῳ ὑποτιθέμενων εὑρημάτων τῆς ρεφλεξολογίας. Ὁ πελάτης τῆς ρεφλεξολογίας ὑποβάλλεται σὲ μιὰ δαπάνη ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι σημαντική. Τὸ πιὸ ἐπικίνδυνο, ὅμως, εἶναι ὅτι ἄτομα ποὺ πάσχουν ἀπὸ παθήσεις τῶν ὀστῶν ἢ τῶν ἀρθρώσεων τῶν κάτω ἄκρων μπορεῖ νὰ ὑποστοῦν βλάβη ἀπὸ τὴ συχνὰ μεγάλη πίεση ποὺ ἀσκεῖται κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ρεφλεξολογίας.

Ἡ ἰδέα πὼς ἡ ρεφλεξολογία μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ νὰ διαγνωστοῦν προβλήματα ὑγείας ἔχει ἀποδειχτεῖ ἐσφαλμένη καὶ δὲν ὑπάρχουν πειστικὲς ἐνδείξεις ὅτι μὲ αὐτὴν ἀντιμετωπίζονται ἀποτελεσματικὰ ἀσθένειες. Ἡ ρεφλεξολογία εἶναι δαπανηρὴ καὶ δὲν προσφέρει τίποτε περισσότερο ἀπὸ ἕνα ἁπλό, χαλαρωτικό μασάζ.

Ὁλοκληρώνοντας θά πρέπει νά ἀναφέρουμε ὅτι τόσον ἡ ρεφλεξολογία, ὅσον κι ὅλες οἱ ἐνεργειακές, ὁλιστικές, ἐναλλακτικές δῆθεν θεραπεῖες ἔχουν χαρακτηριστεῖ ὡς ἀσυμβίβαστες μέ τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική πίστη ἀπό τήν «25η Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη Ἐντεταλμένων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιών καί Ἱερών Μητροπόλεων γιά θέματα Αἱρέσεων καί Παραθρησκείας», πού πραγματοποιήθηκε τό 2013 στό Βόλο ³.

Πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου