Σεβασμιώτατε, Πάτερ και Δέσποτα, Μητροπολίτα της Ιεράς ταύτης Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης, κύριε Θεολόγε. Αγαπητοί μου αδελφοί συμπρεσβύτεροι, ευλογημένοι μας Χριστιανοί.
Αισθάνομαι ειλικρινή ευγνωμοσύνη για την μοναδικότητα της εξαιρετικής τιμής της παρούσης στιγμής. Επιτρέψτε μου Σεβασμιώτατε στην αρχή της σημερινής μου ομιλίας να σας εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου και να ομολογήσω, ότι στο Σεπτόν Πρόσωπόν σας, πρωτίστως μεταξύ άλλων, διαβλέπει η Εκκλησιαστική Κοινότητα την ενότητα της θεσμικής και χαρισματικής λειτουργίας του Εκκλησιαστικού διακονήματος, της Ιερουργίας του Σώματος και Αίματος του Χριστού.
Στην παρούσα εισήγηση, μέρος του γενικού θέματος της αντιαιρετικής ημερίδος για τον αποκρυφισμό – διαλογισμό που διοργανώνει το αντιαιρετικό γραφείο της Ιεράς Μητροπόλεως Σερρών με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου κ. Θεολόγου, θα προσπαθήσω να σας ενημερώσω με τις πτωχές γνώσεις μου αλλά και με την έρευνα που διεξήγαγα τί μπορεί να κρύβεται πίσω από την γυμναστική της Γιόγκα.
Γ ε ν ι κ ά
Το πρόβλημα των αιρέσεων και της παραθρησκείας εξελίσσεται σε μία απειλή που στρέφεται όχι μόνο εναντίον της χριστιανικής πίστεως και της εν Χριστώ ελπίδος, αλλά ταυτόχρονα και εναντίον των θεμελίων πάνω στα οποία οικοδομείται η κοινωνία μας και ο πολιτισμός μας. Είναι συνεπώς επείγουσα ανάγκη να ασχοληθούμε σοβαρά μ’ αυτό το πρόβλημα. Μέρος του προβλήματος είναι και ο σατανοκίνητος Αποκρυφισμός, εντός του οποίου εντάσσονται ο διαλογισμός των αναρίθμητων ανατολικών θρησκειών, και μέσα σε αυτές τοποθετείται και η Γιόγκα.
Η κοινωνία μας μαστίζεται κυριολεκτικά από ομάδες, οργανώσεις και αιρέσεις – με μια λέξη, λατρείες- πού, με το πρόσχημα της θρησκευτικής ελευθερίας, προσηλυτίζουν ανύποπτους συνανθρώπους μας και τους κάνουν άβουλα όργανά τους. Με δολώματα όπως « αυτογνωσία», «σωτηρία του κόσμου» και «λύτρωση από επερχόμενα δεινά», τα θύματα των ομάδων αυτών εγκαταλείπουν γονείς, συζύγους και παιδιά, διακόπτουν τις σπουδές τους, παραιτούνται από την εργασία τους ή παραχωρούν τα έσοδά τους στην οργάνωση, ενώ πολλές φορές εργάζονται σκληρά για να διαδώσουν τις ιδέες της, χωρίς κανένα μισθό. Κάποιες λατρείες θεωρούνται ως «αιρέσεις» (Μάρτυρες του Ιεχωβά) ενώ άλλες ανήκουν στο χώρο της παραθρησκείας ( Σαϊεντολογία, Χάρε Κρίσνα κ.α.) χαρακτηρίζονται καταστροφικές λατρείες.
Οι λατρείες αυτές υποκινούνται από ισχυρά κέντρα του εξωτερικού, ενώ συχνά διευθύνονται από « Μεσσίες», που διαδίδουν ότι έχουν θεϊκή αποστολή, ότι είναι Θεοί. Πάγια τακτική των «λατρειών»είναι η απόκρυψη των πραγματικών σκοπών τους, και η σκληρή κι ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον όσων τις ξεσκεπάζουν . Συχνά η επίθεση δεν είναι άμεση, αλλά επιστρατεύουν δημοσιογράφους και «αγανακτισμένους πολίτες. Οι επικίνδυνες πρακτικές των «λατρειών» όπως Γιόγκα, διαλογισμός, «εναλλακτικές» θεραπείες, που δεν θεραπεύουν κ.ά. διαφημίζονται συνεχώς από παντού. Οι ίδιες οι λατρείες, προπαγανδίζουν τις ιδέες τους και δημιουργούν σύγχυση ως προς τους σκοπούς τους με τους εξής τρόπους:
1) Αυτοπροβάλλονται πολλές φορές ως φιλανθρωπικές οργανώσεις και ασκούν παραπλανητικά κάποια κοινωφελή δραστηριότητα.
2) Συχνά προσεταιρίζονται ανθρώπους επώνυμους (επιστήμονες, γιατρούς, δικηγόρους κ.ά.) που αγνοούν τους σκοπούς και τα κίνητρα των ομάδων αυτών.
3) Επιδιώκουν συνεργασία με δημόσιους φορείς που αγνοούν περί τίνος πρόκειται.
4) Οργανώνουν ποικίλες εκδηλώσεις με ελεύθερη, συνήθως είσοδο: σεμινάρια φιλοσοφικού τάχα περιεχομένου, μελέτες της Βίβλου, γιορτές με χορό και μουσική, παιχνίδια και χορτοφαγικά γεύματα. 5) Στρατολογούν μέλη που θα γίνουν διαφημιστές τους και κυνηγοί νέων μελών.
6) Προσφέρουν δωρεάν «αναλύσεις προσωπικότητας» με επιστημονικό, τάχα, κύρος.
7) Ισχυρίζονται ψευδώς ότι διαθέτουν – ή χορηγούν- τίτλους σπουδών και διπλώματα.
8) Σφετερίζονται τίτλους που ανήκουν σε εκπαιδευτικά ιδρύματα
9) Επικαλούνται δήθεν συνεργασία με πανεπιστήμια και διεθνείς οργανισμούς.
10) Χρησιμοποιούν άλλες ομάδες που δεν φαίνονται σχετικές όπως π.χ. σχολές πολεμικών τεχνών.
11) Παρερμηνεύουν χωρία της Βίβλου και δίνουν άλλο νόημα σε Χριστιανικούς όρους, για να παγιδεύσουν όσους είναι και θέλουν να παραμείνουν Χριστιανοί.
Ευλογημένοι μας Χριστιανοί. Θα ήθελα να επισημάνω πώς
Η ενορία είναι χώρος Εκκλησιαστικής ευθύνης και δράσεως. Είναι το κέντρο της κοινότητας, είναι το κύτταρο μιας τοπικής κοινωνίας, που κέντρο της επίσης είναι η Εκκλησία. Πέριξ της Εκκλησίας αναπτύσσεται η ενορία, με τους διαφόρους κοινωνικούς φορείς της. Έτσι και η σημερινή αντιαιρετική ημερίδα έχει και την αναφορά της στην προσπάθεια της κάθε ενορίας, για την σωστή αντιμετώπιση αυτών των καταστροφικών λατρειών.
Εκ πρώτης όψεως φαίνεται πως η Γιόγκα είναι μια γυμναστική (έτσι θέλουν να την παρουσιάζουν), που χαλαρώνει το πνεύμα του ανθρώπου, εκδιώκει την αγωνία και το άγχος και απαλλάσσει τον άνθρωπο από τις διάφορες άσχημες συνθήκες ζωής που δημιουργούν ψυχολογικές ανωμαλίες.
Αλλά, όπως μας πληροφορούν διάφορες αναλύσεις αυτής της ασκήσεως, δεν πρόκειται για μια τυπική γυμναστική της θελήσεως του ανθρώπου, αλλά για μια άσκηση που εντάσσεται στην γενική ατμόσφαιρα των ανατολικών θρησκειών.
Γιόγκα, λοιπόν, καλείται η περισυλλογή που φθάνει μέχρι την υπνωτική έκσταση, που λέγεται «γιογκικός ύπνος», ο οποίος χρησιμοποιείται σαν μέσο για την απελευθέρωση της ψυχής από την ύλη και ακόμη χρησιμοποιείται σαν μέσο για την απελευθέρωση από την samsara, δηλαδή από την μετανάστευση των ψυχών.
Βασική θεωρία τους είναι ότι «πρέπει να αποφεύγεται μια νέα οδύνη», δηλαδή μια νέα ζωή, γιατί «το παν για τον σοφόν είναι οδύνη». Με άλλα λόγια η γυμναστική αυτή εντάσσεται μέσα σ” αυτό το θρησκευτικό σύστημα που θεωρεί την ύλη κακή, ζητά την ελευθέρωση της ψυχής από αυτήν και επιδιώκει την αποφυγή της μετενσαρκώσεως.
Τί υποστηρίζει ο Χριστιανισμός.
Είναι γνωστό ότι η χριστιανική διδασκαλία είναι εντελώς αντίθετη με αυτές τις θεωρίες. Στον Χριστιανισμό διδάσκεται η πίστη στον Θεάνθρωπο Χριστό και ότι όλες οι ασκήσεις έχουν προσωπικό χαρακτήρα. Ο Θεός είναι Πρόσωπο και ο άνθρωπος καλείται να ζει στην κοινωνία εκφράζοντας και βιώνοντας την αρετή της αγάπης.
Η σωτηρία του ανθρώπου δεν βρίσκεται στο να χυθεί σαν μια σταγόνα μέσα στον απέραντο ωκεανό, αλλά στην συνάντηση με τον Τριαδικό Θεό.
Ο άνθρωπος μέσα σ΄ αυτήν την συνάντηση δεν χάνει την προσωπικότητά του. Επίσης είναι εντελώς αντίθετη με τον Χριστιανισμό η μετεμψύχωση ή μετενσάρκωση των ψυχών. Ο δυτικός άνθρωπος κυριευμένος από το άγχος και τον νευρωτικό τρόπο ζωής αισθάνεται υπερβολικά κουρασμένος. Αυτό έγινε αντιληπτό από τους διάφορους μύστες των ανατολικών θρησκειών και έτσι μετέφεραν στον δυτικό χώρο τις θεωρίες των θρησκειών της Ανατολής κάπως παραλλαγμένες.
Μέσα στην Ορθόδοξη Παράδοση έχουμε ολοκληρωμένη και θαυμάσια διδασκαλία για την καρδιά, τον νου, την ένωση του νου με την καρδιά, την νοερά προσευχή, την θεωρία των λόγων των όντων και την θεωρία του Θεού, την ησυχία, που δεν εξαφανίζει την προσωπικότητα του ανθρώπου, ούτε τον Θεό ως πρόσωπο και δεν στερεί τον άνθρωπο την δυνατότητα να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του, ούτε ακόμη να περιφρονεί το σώμα, την ύλη κ.λ.π.
Είναι λυπηρό ότι είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί και αγνοούμε όλον αυτόν τον τρόπο ζωής και την διδασκαλία που λέγεται ησυχασμός. Όσοι γνωρίζουν αυτήν την μέθοδο και την χρησιμοποιούν ολοκληρώνονται και συγχρόνως θεραπεύονται από ψυχολογικά και πνευματικά νοσήματα.
Κυκλοφορούν πολλά βοηθήματα σήμερα όπως λ.χ. είναι «Οι περιπέτειες ενός προσκυνητού», που είχε ευρύτατη διάδοση στον δυτικό κόσμο, οι «Αθωνικοί διάλογοι δηλαδή θεολογία της νοεράς προσευχής», «Νήψη και προσευχή», «Μια βραδυά στην έρημο του Αγίου Όρους, που είναι διάλογος με αγιορείτη ερημίτη για την ευχή» κ.λ.π.
Δεν είναι κρίμα να υπάρχει τόσος πλούτος και να τον αγνοούμε;
Οφείλουμε να γνωρίζουμε τούτο. Το μυστήριο της ανομίας ενεργείται στην ιστορία, ο διάβολος εξακολουθεί να γεννά το κακό και να κάνει το καταστροφικό του έργο από την στιγμή που εμφανίστηκε η Εκκλησία. Η Βιβλική και Πατερική Παράδοση, έξω από κάθε θεωρητική και ηθική θεώρηση του καλού και του κακού, μιλά για τον πονηρό αντίπαλο του Θεού και τον εχθρό του ανθρώπου. Είναι ο διάβολος, στον οποίο υπάρχει μόνο η άρνηση και ο οποίος καταστρέφει και νεκρώνει τα πάντα, γιατί είναι πνεύμα νεκρότητας κατ’ αποβολήν της όντως ζωής. Ο διάβολος είναι εκείνος που διαιρεί, που χωρίζει, που κόβει κάθε επικοινωνία και κατεβάζει το όν στην έσχατη μοναξιά. Όλες αυτές, λοιπόν, οι παραθρησκευτικές ομάδες – αιρέσεις και η σατανολατρεία είναι κασκευάσματα και ενέργειες του εχθρού του ανθρώπου, του σατανά.
Τελικά είναι η Γιόγκα Γυμναστική;
Είναι όμως η γιόγκα γυμναστική ή κάτι έντελώς διαφορετικό; Οι ινδουιστές, οι πρώτοι διδάξαντες,την συνδέουν άμεσα με τα θρησκευτικά τους πιστεύω. Μέσω της γιόγκα, έχουν την εντύπωση ότι θα σταματήσουν τη ροή της μετενσάρκωσης από το ένα σώμα στο άλλο, από άνθρωπο σε ζώο κτλ. και θα φτάσουν απ’ ευθείας στην ιδανική κατάσταση της θρησκείας τους, δηλαδή την ένωση της ψυχής με το απόλυτο Ένα, τον απρόσωπο θεό. Μάλιστα οι γιόγκι, οι δάσκαλοι της γιόγκα, δεν καίγονται σαν τους υπόλοιπους ινδουιστές όταν πεθάνουν, αλλά θάβονται.
Αυτή η αυτολύτρωση, που λανσάρουν οι μακράν της αληθείας ινδουιστές, δεν μας χρειάζεται διότι λυτρωθήκαμε, όχι με τις δικές μας δυνάμεις, αλλά λόγω της αγάπης του Χριστού,που ανέβηκε για μας στο σταυρό. Όμως και ανάμεσά μας πολλοί επιδίδονται στη γιόγκα διότι είναι της μόδας, χωρίς να υποπτεύονται τι κρύβεται από πίσω της. Από τη μια δηλώνουν ορθόδοξοι χριστιανοί κι από την άλλη καταφεύγουν σε τέτοιες αντιχριστιανικές πρακτικές.
- Μα εγώ κάνω γυμναστική, επιμένουν φορτικά. Αν ήταν σουηδική γυμναστική καμιά ένσταση. Αν ήταν ενόργανη γυμναστική καμιά αντίρρηση. Όποιος κινεί το σώμα του δεν κάνει κατ’ ανάγκην γυμναστική. Αυτός που σκάβει με τον κασμά δεν κάνει γυμναστική αλλά βγάζει το ψωμί του καλλιεργώντας τη γη.
Αυτός που κάνει το σταυρό του και ακολούθως εδαφιαίες μετάνοιες, κάνει γυμναστικές ασκήσεις ή εφαρμόζει τη χριστιανική πρακτική που λέει ότι το σώμα του προσεύχεται μαζί με την ψυχή και το σημείο του σταυρού φανερώνει την πίστη του στον Εσταυρωμένο; Άρα πίσω από τις μετάνοιες και τα σταυροκοπήματα υπάρχει η πίστη στον Τριαδικό Θεό. Έτσι πίσω από τη γιόγκα υπάρχει η εξωχριστιανική και αντιχριστιανική πίστη των ινδουιστών κι όχι ο,τιδήποτε άλλο. Αν δείτε κάποιον άνθρωπο να σταυροκοπιέται και να κάνει ακολούθως στρωτές μετάνοιες θα φανταστείτε πως είναι ινδουιστής που κάνει γυνμαστικές ασκήσεις από κάποια μακρυνή χώρα, ή ότι πρόκειται για χριστιανό που λατρεύει το Θεό με τον ορθόδοξο τρόπο;
Εκείνος που κάθεται ακίνητος σε σταθερή στάση, κατά τις επιταγές της γιόγκα, και ψιθυρίζει συνεχώς την «ιερή» συλλάβη των ινδουιστών «ομ», είτε το παραδέχεται είτε όχι, την πίστη του είναι που προδίδει και ανοίγει, χωρίς να το αισθάνεται, την πόρτα στις δαιμονικές δυνάμεις. Με απλά λόγια όποιος ασχολείται με τα δαιμονικά αυτά τερτίπια κινδυνεύει να χάσει την ψυχή του. Όχι να βρει την υγεία του. Χρειάζονται «ώτα δεδοκιμασμένα καθ’ έξιν προς διάκρισιν αγαθού και πονηρού» (Εβρ. Ε΄14).
Σχεδόν όλα τα γυμναστήρια πλέον, εντάσσουν στις δραστηριότητές τους τμήματα yoga, ανάμεσα στο μπαλέτο, την αεροβική και τη σουηδική γυμναστική. Όλο και περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν σε αυτά, …για να γυμναστούν;…για να χαλαρώσουν; Δεν νομίζω ότι είναι ακριβώς ξεκάθαρο. Την μία ώρα γίνεται ένα μάθημα και την άλλη το άλλο, στην ίδια αίθουσα. Αυτό που αλλάζει την ώρα της γυμναστικής-yoga είναι ίσως ο φωτισμός, που χαμηλώνει, η μουσική, που γίνεται πιο χαλαρή και …ινδική, και οι οδηγίες του γυμναστή, που αποκτούν περιεχόμενο όπως «κλείστε τα μάτια , φανταστείτε το τάδε τοπίο, αφήστε τις πιεστικές και αγχωτικές σκέψεις». Όσον αφορά τις συμμετέχουσες, με όσες έχω μιλήσει, δεν νιώθουν ότι κάνουν κάτι ξεχωριστό από τα άλλα τμήματα γυμναστικής. Ίσα-ίσα που η θέση ότι αυτές είναι διαδικασίες προσευχής των ινδουιστών και των βουδιστών τις ξενίζει, τις ξαφνιάζει, ίσως και τις καθιστά επιφυλακτικές απέναντι σε όποιον την εκφράσει, γιατί τον θεωρούν ως υπερβολικό και φανατικό θρησκόληπτο.
Διαβάζοντας τα φυλλάδια των γυμναστηρίων βλέπουμε απόψεις λίγο πολύ μπερδεμένες, και χωρίς καμιά αναφορά σε θεούς και…δαίμονες των ινδικών χωρών όπως·
“Η γιόγκα προήλθε από την Ινδία πριν 5.000 χρόνια. Είναι μια αρχαία τεχνική που διδάσκει πώς να ηρεμεί το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα. Ο κύριος σκοπός της είναι η επίτευξη “kaivalya”, δηλαδή της απόλυτης ελευθερίας (δεν προσδιορίζει όμως από τί).
Τα περισσότερα είδη άσκησης απαιτούν το σώμα να κάνει γρήγορες και δυνατές κινήσεις, με επαναλαμβανόμενες ενέργειες, οι οποίες οδηγούν συχνά στην ένταση και την κούραση.
Αντίθετα η γιόγκα χρησιμοποιεί asanas, (τεχνικές) δηλαδή στάσεις του σώματος, εναλλάσσοντας από τις στατικές στάσεις σε στάσεις ισορροπίας και τεχνικές αναπνοής που ενώνουν το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα. Καμία άλλη μορφή άσκησης δεν περιλαμβάνει το μυαλό και το πνεύμα με το σώμα τόσο πολύ, με συνέπεια τη συνολική ευημερία του ατόμου.”
Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει κάτι το πραγματικά επιλήψιμο για μία άσκηση που προσφέρει τόσα καλά, όπως παρουσιάζεται εδώ, και είναι κάτι απλό και εύκολο. Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε οτιδήποτε που να μας θυμίζει θρησκεία, τουλάχιστον στους χριστιανούς. Όμως, ξέρουμε τί αποτελεί την ινδουιστική θρησκεία ώστε να είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε τις θρησκευτικές πρακτικές και κοσμοθεωρίες αυτών των θρησκειών, ή νομίζουμε ότι εξαντλούνται στις πορτοκαλί στολές των μοναχών; Αυτή η αίσθηση της απλής άσκησης αλλάζει –άρδην, θα έλεγα- μόλις κάποιος ανοίξει οποιοδήποτε βιβλίο της βουδιστικής ή της ινδουιστικής θρησκείας, οι οποίες –και οι δυο- συνδέονται με την yoga, κι έχουν κοινές, τις περισσότερες φορές ταυτόσημες, αναφορές και κοσμοθεωρία. Είτε η πηγή έχει θρησκειολογική-χριστιανική προσέγγιση είτε ινδουιστική/βουδιστική, η yoga παρουσιάζεται ίδια –με βαθύ θρησκευτικό χαρακτήρα!
Η αναλυτική και συνολική παρουσίαση των θρησκευτικών πεποιθήσεων αυτών των δυο θρησκειών είναι μια αχανής προσπάθεια, που θα παρέκλινε από το θέμα της yoga στη δική μας πραγματικότητα, όσον αφορά, όμως, τη yoga και τη θέση της στη θρησκευτική πραγματικότητα του ινδουιστικού/βουδιστικού κόσμου, ο ρόλος της είναι, τελικά, αρκετά απλό να διατυπωθεί· αποτελεί τη σύντομη οδό διαφυγής του ανθρώπου από το βάσανο των μετενσαρκώσεων· εξ ου και η ονομασία της· ζεύξη, ένωση, σύνδεση του ανθρώπου με την αλήθεια του Brahma. (η διδασκαλία τους)
Με απλά λόγια ο ινδουιστικός κόσμος είναι εντελώς άλλος από τον κόσμο που αντιλαμβανόμαστε εμείς οι χριστιανοί. Θυμίζει πολύ συχνά τις λατρείες των στοιχείων της φύσης και τη δωδεκαθεϊστική θρησκεία, με πάρα πολλούς θεούς όμως, σχεδόν 6 εκατομμύρια! Σε γενικές γραμμές η θέση και ο σκοπός της ζωής κατά τους ινδουιστές είναι ο εξής· Ο κύκλος της ψυχής-ύπαρξης από άνθρωπο σε ζώο, σε λουλούδι, σε ερπετό, σε άνθρωπο άλλης κάστας(κοινωνικής τάξης) είναι το αποτέλεσμα της ψυχής που είναι τόσο γεμάτη κακό karma (=αμαρτίες;) που δεν μπορεί να αναπαυθεί μέσα στη θεότητα (Brahma) και διώχνεται ξανά πίσω στον αγώνα της ζωής για να επανορθώσει, ζώντας καλύτερα στην επόμενη ζωή. Η ανάπαυση είναι σχεδόν άπιαστο για τους περισσότερους, μιας και μόνο όσοι καταφέρουν να γεννηθούν ως Βραχμάνοι έχουν ελπίδες γι’ αυτήν.
Στο Βουδισμό δεν είναι τόσο ξεκάθαρη η ύπαρξη του Θεού, η αίσθηση της ζωής όμως είναι ίδια· « “Η ύπαρξη είναι πόνος”, “αιτία του πόνου είναι η επιθυμία” για τον ψεύτικο κόσμο, καθώς αγνοούμε ότι είναι μία ψευδαίσθηση». Αυτές είναι οι Ευγενικές Αλήθειες που διατύπωσε ο Βούδας, μόλις βρήκε την φώτιση, μετά από πολυχρόνια προσπάθεια.
Η yoga –για όποιον την εξασκεί, η ινδουιστική ή βουδιστική, είναι η ατομική προσπάθεια του ανθρώπου να σωθεί από αυτό το μαρτύριο της ζωής. Αποτελείται από 8 στάδια και ονομάζεται “η οκταπλή οδός” προς την αλήθεια, τη φώτιση, τον θεό Brahma·
1. yama/αυτοσυγκράτηση· αποφυγή γενετησίων σχέσεων, κλοπής, φιλαργυρίας.
2. niyama/αυτοκαλλιέργεια· επιδίωξη αταραξίας, καθαριότητας, συνέπειας στην άσκηση.
3. asana/έλεγχος του σώματος· με ειδικές στάσεις του σώματος επιβολή στις ζωτικές ενέργειες του ανθρώπινου οργανισμού.
4. prana-yama/ρύθμιση της αναπνοής· επιβραδύνεται ο αναπνευστικός ρυθμός και ηρεμούν το σώμα και ο νους. Ολόκληρη η νοητική δύναμη προετοιμάζεται για τα τελικά στάδια της yoga.
5. pratyahara/συγκράτηση των αισθήσεων· παρατεταμένη ενατένιση ενός αντικειμένου. Ο «γιόγκι» επιδιώκει να επιβληθεί πάνω στις αισθήσεις.
6. dharana/συγκέντρωση προσοχής· η καθήλωση του νου δημιουργεί ένα μονωτικό φραγμό από τα γύρω φαινόμενα και τις εσωτερικές φαντασίες (επανάληψη της ινδουιστικής ιερής συλλαβής Aum,ενατένιση ιδιότυπων σχημάτων).
7. dhyana/στοχασμός, ενατένιση, θεωρία.
8. Samadhi/φωτισμός, απελευθέρωση.
Ο κάθε yogi προσπαθεί να αποκοπεί από την επιθυμία για τα εγκόσμια, κατ’ αρχήν με εγκράτεια, ύστερα με αποκοπή από τις “παρεμβολές” των αισθήσεων (τον εξωτερικό κόσμο, μετά από τις έννοιες) τη σκέψη του, ώστε ο νους ελεύθερος από όλα όσα τον κρατούν δεμένο στη γη να πετάξει στο Brahma, να λυτρωθεί, να ενωθεί με το μόνο αληθινό Όν! Όλα τα στάδια είναι μία ενιαία πορεία αποκοπής –με θρησκευτικό χαρακτήρα.
Η παράθεσή τους σκοπό έχει να αποκαλύψει και να ερμηνεύσει στους αφελείς και ανυποψίαστους που προστρέχουν στη yoga νομίζοντας πως πρόκειται για αθώα γυμναστική, ότι μέσω της “γυμναστικής” μετέχουν χωρίς να το πάρουν είδηση στο τελετουργικό του ινδουισμού. Δεν γίνεται πρακτική των γυμναστηρίων; Δεν γίνονται “ασκήσεις” αναπνοής; Δεν εξασκούν τις asanas ως σωματική άσκηση; Δεν επαναλαμβάνουν ήχους που δίνει ο εκπαιδευτής, όπως “ohmmmm”; Δεν προσπαθούν να “καθαρίσουν το μυαλό τους από τις έννοιες”, με εικόνες που δίνει ο γυμναστή; Δεν ακούν ινδική χαλαρωτική μουσική; Είναι σίγουροι ότι δεν είναι ψαλμοί και ύμνοι; Πόσο ενήμεροι είναι άραγε οι συμμετέχοντες για την θρησκευτική σημασία των όσων κάνουν;
Ίσως γίνουν πιο ξεκάθαρες αυτές οι απορίες αν αντιστρέψουμε, κατά κάποιο τρόπο τη διαδικασία. Ας πούμε, παραδείγματος χάριν και με όλο το σεβασμό στην Εκκλησία μας, ότι κάποιος γυμναστής προτείνει για άσκηση και χαλάρωση τα εξής· “-Πάρε στάση εδαφιαίας μετάνοιας, επαναλάμβανε συνεχώς τη φράση “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με” για να αδειάσει το μυαλό σου από σκέψεις, να ανάψεις λίγο λιβάνι, και να ακούσεις βυζαντινούς ψαλμούς για χαλάρωση. Στα χριστιανικά αυτιά και μυαλά μας είναι αυτονόητη η θρησκευτική σημασία όλων αυτών, και δημιουργεί αίσθηση προσβολής η παρουσίασή τους με τέτοιο τρόπο.
Δεν θα θεωρηθεί, λοιπόν, ο “γυμναστής” του παραδείγματος ότι παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία όσων τον ακούνε –που δεν είναι χριστιανοί, και δεν σκοπεύουν να γίνουν- και δεν θα κινδύνευε να κατηγορηθεί ότι τους παρασύρει σε προσυλιτισμό, αφού δεν ζήτησαν διδασκαλία και κατήχηση στο Χριστιανισμό; Δεν θα πρόσβαλε το δικό μας θρησκευτικό αίσθημα μία τέτοια προσέγγιση; Είναι ολοφάνερο, νομίζω, το ότι όσο δεν είναι «χαλαρωτική γυμναστική» η χριστιανική προσευχή, άλλο τόσο δεν είναι η yoga. Σίγουρα δεν ανήκει στο γυμναστήριο, αλλά σε τόπο λατρείας και ενσυνείδητης ινδουιστικής προσευχής.
Τελικά, κάποια πράγματα είναι πιο περίπλοκα από όσο παρουσιάζονται, και πιο συγκεκαλυμμένα, κρύβοντας ίσως σκοπιμότητες πίσω από αυτή την “προσποίηση”. Το θέμα είναι πόσο έτοιμοι παρουσιαζόμαστε εμείς σε κάθε ευκαιρία να ακολουθήσουμε άκριτα και χωρίς εξέταση το ό,τιδήποτε, αρκεί να έχει τη ταμπέλα του μοντέρνου. Έχουμε απωλέσει την πνευματική μας ζωή και ψάχνουμε πνευματική ζωή έξω από την Εκκλησία, μέχρι και τα γυμναστήρια… Αν και στην εποχή μας διακηρύττεται ότι ο Θεός πέθανε, τελικά σαν ορφανοί ψάχνουμε καινούριο πατέρα, και προσπαθούμε να τον δανειστούμε από τους λαούς που έχουν ακόμα πίστη σε κάποια μορφή θεϊκή, για να ξαναβρούμε τη θερμότητα της πατρικής αγκαλιάς. Όμως τα υποκατάστατα της αλήθειας δεν είναι η Αλήθεια. Σεβόμενοι τις θρησκευτικές πεποιθήσεις όλων, και πολύ περισσότερο σεβόμενοι τις δικές μας, δεν πρέπει να ξεπουλάμε όσο-όσο, αλλά να ψάχνουμε να ξαναβρούμε το νήμα που μας ενώνει με την πηγή της ζωής, την Εκκλησία του Χριστού.
Άρα το ιδανικό της γιόγκα, δεν είναι η υγεία και η ευεξία, αλλά η εξουδετέρωση του σώματος και ολόκληρης της προσωπικότητας του ανθρώπου…
Η ελληνορθόδοξη κληρονομιά μας έχει ως κέντρο την εν Χριστώ εμπειρία, την ένταξη τού ανθρώπου στο μυστικό σώμα τού Κυρίου μας, δια των μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Έτσι συγκροτείται και ολοκληρώνεται η προσωπικότητα του παιδιού. Αυτά μας δίδαξαν οι Άγιοί μας. Αυτούς δεν επικαλούμαστε στις δυσκολίες μας; Αυτούς δεν έχουμε ως πρότυπα πάσης φύσεως ηρεμίας και ευεξίας; Τι τον θέλουμε τον μουντό, καταθλιπτικό, μεσαιωνικό, μονιστικό, μπερδεμένο και άκρως προβληματικό κόσμο της γιόγκα;
Η Ιερά Σύνοδος διευκρινίζει ότι σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία, θεωρεί όμως ότι έχει ευθύνη «για την αποφυγή δημιουργίας κλίματος θρησκευτικού συγκρητισμού».
Η πλήρης ανακοίνωση:
«Στο πλαίσιο του σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας, η οποία στην Ελλάδα είναι συνταγματικώς κατοχυρωμένη και σεβαστή, αλλά και της ποιμαντικής της ευθύνης για την αποφυγή δημιουργίας κλίματος θρησκευτικού συγκρητισμού με αφορμή την πρόσφατη καθιέρωση από τον ΟΗΕ της 21ης Ιουνίου ως "Παγκόσμιας Ημέρας Γιόγκα", η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος υπενθυμίζει στο χριστεπώνυμο πλήρωμα ότι: η "Γιόγκα" αποτελεί θεμελιώδες κεφάλαιο της θρησκείας του Ινδουισμού, έχει ποικιλομορφία σχολών, κλάδων, εφαρμογών και τάσεων και δεν αποτελεί "είδος γυμναστικής».
Ως εκ τούτου η "Γιόγκα" τυγχάνει απολύτως ασυμβίβαστη με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη μας και δεν έχει καμία θέση στη ζωή των χριστιανών.
Ο Ιησούς Χριστός, η παράκληση του ανθρώπου.
Ωστόσο δεν χρειάζεται φόβος. Υπάρχει ο Χριστός. Η Εκκλησία, η λατρευτική ζωή, η προσευχή, η πνευματική ανδρεία, η μετάνοια. Μία Ορθοδοξία που δεν νικά, αλλά νικάται από το διάβολο, που δεν είναι που φοβάται τους δαίμονες δεν είναι του Χριστού και της Εκκλησίας.
Με το αφετηριακό και μέγιστο χάρισμα του Βαπτίσματος εισέρχεται ο άνθρωπος στην πραγματικότητα της εκκλησιαστικής κοινωνίας. Όσοι ενώνονται με το Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, επανέρχονται στη θεανθρώπινη κοινωνία, επανευρίσκουν τη χαμένη στον Παράδεισο οικογένειά τους, αντικρίζουν το Θεό Πατέρα τους και τους άλλους ανθρώπους μαδελφο΄’υς τους, μετέχουν στην αναπνοή του σώματος που είναι η προσευχή της Εκκλησίας, συντονίζονται με την προσευχή των αγίων, αγωνίζονται να καταστείλουν την ανταρσία της αμαρτωλής τους φύσης με τους κανόνες και τους όρους της άσκησης των αγίων, τρέφονται από το ποτήριο της εκκλησιαστικής κοινωνίας με την τροφή των μαρτύρων και ομολογητών, το δώρημα του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, τον άρτο και τον οίνο, που ενώνει γή και ουρανό.
Σέ κάθε θεία λειτουργία οι ειρηνεύοντες μεταξύ τους, με αγάπη, πιστοί επικαλούνται τον Θεό, για να μορφώσει σε αυτούς, δια των Τιμίων Δώρων, το Χριστό δια του Αγίου Πνεύματος.
Έτσι μπορούμε να μαρτυρήσουμε μέσα από τη δογματική μας συνείδηση ότι ο Κύριος του κόσμου και της ιστορίας είναι ο Χριστός. Όποιος γνωρίζει και αγαπά την αλήθεια, αυτός ούτε φοβάται, ούτε απελπίζεται.
Μακάρι να ζήσουμε την αλήθεια αυτή για να ανακαλύψουμε όλοι, και ιδιαίτερα οι νέοι μας, το βαθύτερο νόημα της ζωής, την αληθινή φύση του ανθρώπου, την ελευθερία και τη θεογνωσία.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας.
Εισήγηση στην Αντιαιρετική Εκδήλωση με θέμα: «Η Ορθόδοξη θεώρηση της Γιόγκα και του Διαλογισμού» που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης, την Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2015 και ώρα 7 μ.μ. στην αίθουσα του «Παλαιού Ορφέα Σερρών»
