4. Τό ἐνισχυμένο ἐνδιαφέρον τοῦ Π.Σ.Ε. γιά τίς «σεξουαλικές μειονότητες» (ΛΟΑΤΚΙ - LGBTI)
Ἐνισχυμένος εἶναι καί ὁ ρόλος τῶν «σεξουαλικῶν μειονοτήτων» στή 10η Γενική Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε., πρᾶγμα πού δέν ἐξένισε ὅσους γνωρίζουν τήν διάπυρη παγκόσμια ἐπίσημη ὑποστήριξη τῶν ΗΠΑ (καί ὄχι μόνον), καί διά στόματος τοῦ Προέδρου Ὀμπάμα, στό δικαίωμα δημόσιας πανηγυρικῆς θριαμβεύσεως τῶν «ἰδιαιτεροτήτων» τῶν LGBTI (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender/Transexual, Intersexed). Εἶναι ἄλλωστε καταφανής ἡ συμμετοχή ἤ ἡ χρηματοδότηση τῶν Ἀμερικανικῶν Πρεσβειῶν στά Gay Prides τοῦ Τέλ Ἀβίβ καί τῶν Ἀθηνῶν, καθώς καί ἡ ἀμερικανική διπλωματική ὑποστήριξη σέ ἀνάλογες διενέξεις στή Σερβία, Ρωσία, κ.ἀ.
Ἤδη πρό ἑπτά ἐτῶν στό Πόρτο Ἀλέγκρε (Φεβρ. 2006) εἶχαν ἀρχίσει νά δημοσιεύονται φωνές ἀπό διάφορες «ἐκκλησίες-μέλη» πού ζητοῦσαν τήν ὁμοιομορφία τῆς στάσεως τῶν «ἐκκλησιῶν» τοῦ Π.Σ.Ε. ἔναντι τῶν «σεξουαλικῶς διαφοροποιημένων», ὅπως ὁ Ἀρμένιος Καθολικός τῆς Κιλικίας Ἀράμ [36], ἐνῷ ἄλλοι, ὅπως ἡ Κορεάτισσα Δρ Namsoon Kang, ἀντιπρόεδρος τοῦ WOCATI [37], καί ἡ πρεσβυτεριανή Δρ Isabel Apawo Phiri ἀπό τό Μαλάουι [38], ζητοῦσαν τήν παύση τῆς ὁμοφοβίας καί τῶν διακρίσεων βάσει «σεξουαλικοῦ προσανατολισμοῦ»· ὁ προβληματισμός αὐτός πέρασε καί στήν 20η παράγραφο τῆς ἀναφορᾶς τῆς Ἐπιτροπῆς Προγράμματος Κατευθυντηρίων (Report of the Programme Guidelines Committee) τοῦ Πόρτο Ἀλέγκρε καί ἐγκρίθηκε μαζί μέ ὅλη τήν ἀναφορά, ἀπό τήν ὁλομέλεια τῆς 9ης Συνελεύσεως [39]. Ὁ ὅρος “safe space” πού χρησιμοποιήθηκε τό 2006 στήν παράπανω 20η παράγραφο, ἀλλά ἐντάχθηκε καί στίς συζητήσεις στό Πουσάν, δείχνει ὅτι ἡ ἐξέλιξη τοῦ θέματος ἦταν προετοιμασμένη.
Ἡ διαφορά ἔγκειται στό ὅτι, στό μέν Πόρτο Ἀλέγκρε τό θέμα εἶχε τεθεῖ μεταξύ ἄλλων θεμάτων σέ κλειστούς κύκλους συζητήσεων, «πηγαδάκια» ὀργανωμένα ἀπό τήν 9η Συνέλευση (mutirâo βραζιλιανιστί), διότι ἀναγνωριζόταν ἡ δυσκολία νά ἀντιμετωπισθοῦν τέτοια θέματα ἀπό τήν ὁλομέλεια τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως [40]. Στό Πουσάν ὅμως, ὑπῆρξε ὁλόκληρη ὁμάδα ἐργασίας ἀπό ἑκατόν πενῆντα πρόσωπα, συντονιζόμενη ἀπό «(παρ)ἐκκλησιαστικούς» ὀργανισμούς ὅπως τό ICCO - Kerk in Actie τῆς Ὁλλανδίας καί τό IAM (Inclusive and Affirming Ministries) τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς· τό δεύτερο (ἱδρ. 1995) δραστηριοποιεῖται «ὡς καταλύτης ἐντός τῶν mainstream ἐκκλησιῶν πρός πλήρη ἔνταξη τῶν ΛΟΑΤΚΙ ἀνθρώπων» [41].
Τό ἐν λόγῳ «ἐργαστήριο» (“workshop”) συνῆλθε στίς 5 Νοεμβρίου τρ.ἔ. καί δημιούργησε, κατά τόν ἱστοχῶρο τῆς Συνέλευσης στό Πουσάν, ἕναν «ἀσφαλῆ χῶρο» (“a safe space”) γιά τόν διάλογο ἐπί τῆς ἀνθρώπινης σεξουαλικότητας, ὁ ὁποῖος ἐνσωμάτωσε «ἱστορίες πόνου, ἀποκλεισμοῦ καί βίας πού ἀντιμετωπίζουν σεξουαλικές μειονότητες σέ πολλά μέρη τοῦ κόσμου». Ἀρχίζοντας μέ μιά προσευχή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Joris Vercammen τῆς Παλαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ὁλλανδίας τό «ἐργαστήρι» ἐπικαλέσθηκε περιστατικά πού «τονίζουν τήν ἀνάγκη» ἐποικοδομητικῶν συζητήσεων γιά τήν ἀνθρώπινη σεξουαλικότητα παρά τίς διαφωνίες περί τό θέμα ἐντός τῶν ἐκκλησιῶν. Μέλη τοῦ «ἐργαστηρίου» συζήτησαν γιά τό πῶς κοινότητες πίστεως μποροῦν νά γίνουν περιεκτικές σφαῖρες, ὅπου οἱ σεξουαλικές μειονότητες δύνανται ἐξ ἴσου νά μοιραστοῦν τίς ἐμπειρίες τους καί νά συνεισφέρουν πρός τή χριστιανική ἑνότητα. Παρά τίς διαφωνίες πού προβλήθηκαν, συζητήθηκε ἡ ἐπέκταση τῆς κοινῆς βάσεως στίς ἐκκλησιαστικές ἡγεσίες, οἱ ὁποῖες μπορεῖ νά διαπνέονται ἀπό διαφορετικές στάσεις ἔναντι τοῦ σεξουαλικοῦ προσανατολισμοῦ καί τῆς βιβλικῆς ἑρμηνευτικῆς ἐπί τούτου. Μέσῳ τῆς ἀφηγήσεως ἐμπειριῶν ἀπό τό τοπικό, πολιτιστικό καί προσωπικό ὑπόβαθρο, τά μέλη τοῦ ἐργαστηρίου ἀσχολήθηκαν μέ τήν ὁμοφοβία, τήν τρανσφοβία, τίς διακρίσεις, τά ἐγκλήματα μίσους καί τήν πατριαρχία (σημ.: ἐν. ἐν ἀντιθέσει πρός τόν φεμινισμό) [42].
Ἡ συντονίστρια τοῦ «ἐργαστηρίου», ἡ «πάστωρ» Judith Johanna Kotzé, τοῦ προαναφερομένου ΙΑΜ («Περιεκτικές καί Ἐπιβεβαιωτικές Ἱερωσύνες») ἀναφέρθηκε στή Δήλωση τοῦ Π.Σ.Ε. γιά τήν ἱεραποστολή «Μαζί πρός τή ζωή: Ἱεραποστολή καί εὐαγγελισμός σέ τοπία πού ἀλλάζουν» καί τό συσχέτισε μέ τό θέμα τοῦ ἐργαστηρίου, λέγοντας ὅτι πρόκειται γιά τήν «ἱεραποστολή ἀπό τό περιθώριο» (“mission from the margins”) πού μπορεῖ νά ἐμπνεύσει τήν παραδοχή ὅσων [διώξεων] ὑποφέρουν οἱ σεξουαλικές μειονότητες. Ἡ Johanna Kotzé ἐπικαλέσθηκε τό μήνυμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Desmond Tutu, ὁ ὁποῖος διήγειρε τήν «προσοχή στό θέμα τῆς ὁμοφοβικῆς βίας στή 10η Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε.»· ἡ Johanna Kotzé σημείωσε ἀκόμη· «Ὡς σεξουαλικές μειονότητες, ζοῦμε στό περιθώριο. Ἄν χρησιμοποιηθοῦμε καί εἰσακουσθοῦμε, μποροῦμε νά ἐπιδείξουμε πόσο πολλή δυναμική εἶναι θαμμένη πίσω ἀπό τόν ἀποκλεισμό· δυναμική πού μπορεῖ νά συνεισφέρει στήν ἀναζήτηση τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας, διακιοσύνης καί εἰρήνης» [43].
Ἡ εἴδηση αὐτή, τῆς ἀπό τό Π.Σ.Ε. ἐπισημοποιήσεως τῶν δικαιωμάτων καί τῆς προσπάθειας ὑπερβάσεως τῶν «καταπιέσεων» κατά τῶν ΛΟΑΤΚΙ (λεσβιακῶν, ὁμοφυλοφιλικῶν, ἀμφισεξουαλικῶν, τρανσεξουαλικῶν, queer, intersexed), πανηγυρίζεται μεταξύ ἄλλων καί ἀπό τόν ΛΟΑΤ ἱστοχῶρο “GayStarNews”, μέ τίτλο «Τό Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν εἰσακούει στήν ἔκκληση γιά ἀνεκτικότητα ἔναντι τῶν ΛΟΑΤΚΙ» ὑποσημειώνοντας ὅτι «Ἡ 10η Συνέλευση τοῦ Π.Σ.Ε. στό Πουσάν τῆς Νοτίου Κορέας ἔχει κλείσει, μέ μιά ἐπίκληση γιά μή διάκριση καί γιά ἐνσωμάτωση τῶν ΛΟΑΤΚΙ» [44].
Ὁ ἱστοχῶρος GayStarNews, τονίζει ὅτι αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἀποδοχή εἶναι ἡ πρώτη ἐκ μέρους τοῦ Π.Σ.Ε.: «Ἡ παγκόσμια συνάντηση μιᾶς ἀπό τίς μεγαλύτερες στόν κόσμο ὁμαδοποιήσεις μή Καθολικῶν χριστιανικῶν ἐκκλησιῶν ἔχει κλείσει μέ μιά προσευχή γιά πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν, γιά τήν ἐνσωμάτωση τῶν ΛΟΑΤΚΙ» [45].
Ὁ ἱστοχῶρος, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται καί στίς θέσεις τῆς Johanna Kotzé, ἑστιάζει ἰδιαιτέρως στήν καταληκτήρια προσευχή τοῦ π. Michael Lapsley, τοῦ Ἰνστιτούτου γιά τήν Ἴαση τῶν Μνημῶν (Institute for Healing of Memories), τοῦ Κέηπ Τάουν τῆς Νοτίου Ἀφρικῆς. Ὁ Lapsley ζήτησε συγγνώμη γιά τήν παρελθοντική ἀντιμετώπιση τῶν LOATKI ἀπό τούς Χριστιανούς καί ἐξέφρασε τήν ἐλπίδα ὅτι καί ἄλλοι χριστιανοί ἡγέτες θά κάνουν στό μέλλον τό ἴδιο. Στήν προσευχή του, ὁ Lapsley εἶπε «Σέ εὐχαριστοῦμε, Πανάγιε, πού μᾶς ὑπενθύμισες “νά ἐκτιμοῦμε τούς συνανθρώπους μας, χωρίς ἐξαίρεση, στήν πλήρη ἀξιοπρέπεια καί ἁγιότητα τῆς προσωπικότητάς τους”. Τά τελευταῖα λίγα χρόνια πολλοί ἀπό τίς κοινότητες τῶν πιστῶν μας, τό ἴδιο καί ἀπό τή δική μου [κοινότητα], ἔχουμε διασπασθεῖ γιά θέματα τῆς σεξουαλικότητας καί συγκεκριμένα σέ ἀναφορά μέ πρόσωπα πού ἀγαποῦν ἀπό τό ἴδιο φύλο, χωρίς νά ἀναφέρουμε τή γκάμμα τῶν ἄλλων σεξουαλικῶν μειονοτήτων. Μερικοί θά ποῦν ὅτι αὐτό εἶναι δευτερεῦον ἔναντι τοῦ πολέμου καί τῆς φτώχειας. Αὐτό εἶναι ἀλήθεια ἄν ἑστιάσουμε στό σέξ, καί ἄν προσποιηθοῦμε ὅτι δέν βλέπουμε τούς “ἐλέφαντες στό δωμάτιο”. Ἄν ὅμως αὐτό εἶναι ἕνα θέμα μέ ἐπίδραση σέ ἕνα μίνιμουμ τοῦ 1%, ἄν ὄχι 4 ἤ 5%, ὅσων ζοῦν στόν πλανήτη, σύμφωνα μέ τίς πιό συντηρητικές ἐκτιμήσεις, μπορεῖ στ΄ ἀλήθεια νά εἶναι δευτερεῦον; Σήμερα θέλω νά πῶ ὡς χριστιανός, ὡς ἱερέας, σέ ὅλη τήν κοινότητα τῶν ΛΟΑΤΚΙ, ὅτι εἶμαι βαθιά λυπημένος γιά τό ρόλο μας ὡς θρησκευτικῶν ἀνθρώπων, γιά τόν πόνο πού ἔχετε βιώσει διά τῶν γενεῶν. Ἔχω ἕνα ὄνειρο, ὅτι στή διάρκεια τῆς ζωῆς μου, θά ἀκούσω ὅλους τούς ἡγέτες ὅλων τῶν μεγάλων παραδόσεών μας τῆς πίστης, νά ζητοῦν τήν ἴδια συγγνώμη» [46].
Νά ὑποθέσουμε ὅτι στήν 11η Γενική Συνέλευση, σέ περίπου ἑπτά ἔτη, θά δοῦμε τέτοιες δηλώσεις νά υἱοθετοῦνται καί ἀπό τήν ὁλομέλεια, καί ὄχι μόνο ἀπό τά περιφερειακά «workshops»;
Σημειώσεις
36. ARAM I, CATHOLICOS OF CILICIA, «Report of the Moderator», στό God, in your Grace ... ; Official Report, ἔνθ’ ἀνωτ., σελ. 118· « It means addressing issues related to bio-ethics, bio-technology, human sexuality and other areas of ethics and morality. The ecumenical debate has taught us that the church’s being and unity are intimately related to ethics. The churches can no longer ignore these issues in intra-church and inter-church relations. Through pastoral and contextual approaches a common ground must be sought. Such an engagement will greatly help the churches avoid tensions and divisions.»
37. NAMSOON KANG, « “God in Your Grace, Transform our Churches”», αὐτόθι, σελ. 93: «Now it is time for the churches to institutionally repent for the complicity of churches in various forms of injustice and violence, to repent for misogyny, to repent for capitalistic teaching and practice of the gospel, to repent for religious expansionism and superiority over other faiths, to repent for hierarchical clericalism, to repent for homophobia and bigotry».
38. ISABEL APAWO PHIRI, « “Called to be the One Church”: The Future of Ecumenism; A Protestant Voice», αὐτόθι, σελ. 165· «The document “Called to be the One Church” has reminded us that the Church is a communion of believers. In practice, the marginalization of people on the basis of gender, race, ethnicity, sexual orientation, age and ability undermines and challenges what we have been given by God». Ἐπίσης, τῆς ἰδίας παρά τῇ LUIS N. RIVERA-PAGǍN, «Porto Alegre 2066: A Polycentric World Christianity», αὐτόθι, σελ. 35· «If indeed we believe that God is calling us to unity we need to show it in action through recognition of ordained ministers (of all races, gender, age, ability and sexual orientation) of other churches at our holy communion table;».
39. Report of the Programme Guidelines Committee, αὐτόθι, σελ. 267· «20. Ecumenical formation also includes the role of the WCC in creating “safe spaces” for cross-cultural and cross-theological encounter so as to engage in honest encounter around issues that divide our churches and our communities, in particular, to continue the dialogue on issues such as family life and human sexuality».
40. LUIS N. RIVERA-PAGǍN, ἔνθ’ ἀνωτ., σελ. 27ἑ. · «The mutirâo took many forms - round tables, workshops, seminars, dramatic presentations, films and dances [...] It was an opportunity for countless significant exchanges, dialogues and artistic events and created a space for the discussion of themes - the ordination of women, homosexuality, inclusive theological language - that would have proven more divisively controversial and sensitive if raised in the official assembly sessions. The reaction of most participants was very positive. Although it is difficult to evaluate all that happened as part of the mutirâo, many of the organizational difficulties of the Padares at the Harare assembly were overcome. Yet the desire to turn those reflections into significant contributions in the assembly decision-making process proved difficult».
41. https://www.facebook.com/pages/Inclusive-Affirming-Ministries-IAM/43925344419
42. Workshop in Busan addresses discrimination against sexual minorities
http://wcc2013.info/en/news-media/all-news/workshop-in-busan-addresses-discrimination-against-sexual-minorities
43. Αὐτόθι· «As sexual minorities, we live on the margins. If we are engaged and listened to, we can show how much potential is buried behind the exclusion: potential which can contribute to the search for human dignity, justice and peace».
44. World Council of Churches Assembly hears plea for LGBTI «Τhe World Council of Churches’ 10th Assembly in Busan, South Korea, has closed with an appeal for LGBTI non-discrimination and inclusion».
http://www.gaystarnews.com/article/world-council-churches-assembly-hears-plea-lgbti-tolerance141113
45. Αὐτόθι, «The global meeting of one of the world’s largest groupings of non-Catholic Christian churches has closed with a prayer for LGBTI inclusion in a first for the World Council of Churches».
46. Αὐτόθι, « hank you, Your Holiness, for reminding us "to regard our fellow human beings, without exception, in the full dignity and holiness of their personhood. In the last few years many of our faith communities, not least my own, have torn ourselves apart over issues of sexuality and in particular in relation to same gender loving persons, not to mention the gamut of other sexual minorities. Some would say this is a sideshow in the face of war and poverty. Τhat is true if we focus on sex and blind ourselves to the elephants in the room. But if this is a matter that affects, according to the most conservative estimates a minimum of 1% if not 4 or 5% of people living on the planet, can it really be a sideshow? Today I want to say as a Christian, as a priest, to all the LGBTI community, I am deeply sorry for our part as religious people, in the pain you have experienced across the ages. I have a dream that in my lifetime, I will hear all the leaders of all our great faith traditions making the same apology».
