Σὲ προηγούµενο ἄρθρο τοῦ περιοδικοῦ ἀναλύσαµε τὸ δίκαιο ποὺ ἰσχύει γιὰ τὴν ἄµβλωση σὲ συνάρτηση µὲ τὰ δικαιώµατα τοῦ κυοφορούµενου ἐµβρύου.
Ἐκτέθηκε στὸ ἄρθρο ἐκεῖνο, ὅτι κατὰ κανόνα ἡ ἄµβλωση ἀπαγορεύεται καὶ τιµωρεῖται µὲ τὶς ποινὲς ποὺ προβλέπει τὸ ἄρθρο 304 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα. Κατ’ ἐξαίρεση δὲν θεωρεῖται ἄδικη ἡ τεχνητὴ διακοπὴ τῆς ἐγκυµοσύνης (ὅπως ὀνοµάζεται στὸν Ποινικὸ Κώδικα κατ’ εὐφηµισµὸν(!) ἡ ἔκτρωση), ὅταν πραγµατοποιεῖται ὑπὸ τὶς προϋποθέσεις τῆς παραγράφου 4 τοῦ ἄρθρου 304 καὶ συντρέχει κάποια ἀπὸ τὶς περιπτώσεις ποὺ προβλέπονται στὴν παράγραφο αὐτή. Μία ἐξ αὐτῶν εἶναι καὶ ἡ καλούµενη εὐγονικὴ ἔνδειξη: Ὅταν δηλαδὴ ἔχουν διαπιστωθεῖ µὲ τὰ σύγχρονα µέσα προγεννητικῆς διάγνωσης ἐνδείξεις σοβαρῆς ἀνωµαλίας τοῦ ἐµβρύου ποὺ ἐπάγονται τὴ γέννηση παθολογικοῦ νεογνοῦ καὶ ἡ ἐγκυµοσύνη δὲν ἔχει διάρκεια περισσότερη ἀπὸ 24 ἑβδοµάδες.
Ὁ προγεννητικὸς ἔλεγχος εἶναι στὶς µέρες µας ἰδιαίτερα διαδεδοµένος. Μέσῳ αὐτοῦ µποροῦν νὰ διαγνωστοῦν ὁρισµένες γενετικὲς παθήσεις ἢ συγγενεῖς ἀνωµαλίες τοῦ ἐµβρύου, ὄχι βέβαια µὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια, ἀλλὰ µὲ ποσοστὸ ἀποτυχίας.
Σὲ ὁρισµένες περιπτώσεις ἡ γενετικὴ ἀνωµαλία τοῦ ἐµβρύου εἶναι διαγνώσιµη µὲ τὰ ὑφιστάµενα µέσα προγεννητικοῦ ἐλέγχου, πλὴν ὅµως ὁ ἰατρὸς παρέλειψε –ἐνῷ ὤφειλε– νὰ χρησιµοποιήσει ἢ χρησιµοποίησε ἐσφαλµένα τὰ µέσα αὐτά, ἢ δὲν ἐνηµέρωσε τοὺς γονεῖς γιὰ τὸ πρόβληµα ὑγείας τοῦ ἐµβρύου. Συνηθισµένο στὴ διεθνῆ νοµολογία περιστατικὸ εἶναι ἡ µὴ διενέργεια τῆς ἐξέτασης τῆς ἀµνιοκέντησης σὲ ἔγκυο ἄνω τῶν 35 ἐτῶν καὶ ἡ γέννηση στὴ συνέχεια παιδιοῦ µὲ τρισωµία 21 (σύνδροµο Down)
Τὸ ἐρώτηµα ποὺ ἀνακύπτει στὰ Δικαστήρια ὅταν ἐκδικάζονται τέτοιες περιπτώσεις εἶναι ἐὰν ὁ ἰατρὸς ἔχει ὑποχρέωση ἀποζηµίωσης τῶν γονέων, ἢ ἐνδεχοµένως τοῦ ἴδιου τοῦ τέκνου, ἐπειδὴ παραβίασε τοὺς κανόνες ἐπιµέλειας τοῦ ἐπαγγέλµατός του, δὲν διέγνωσε ἐγκαίρως τὴ γενετικὴ ἀνωµαλία τοῦ ἐµβρύου καὶ δὲν ἐνηµέρωσε σχετικά τοὺς γονεῖς.
Θὰ πρέπει ἐξαρχῆς νὰ τονιστεῖ, ὅτι ἡ προβληµατικὴ ποὺ ἐδῶ ἐξετάζουµε δὲν ἀφορᾶ στὶς περιπτώσεις ἐκεῖνες, ὅπου ὁ ἰατρὸς προκαλεῖ ὁ ἴδιος µὲ ἀµελεῖς ἐνέργειες ἢ παραλείψεις του στὸ προγεννητικὸ στάδιο τὴν ἀσθένεια ἢ ἀναπηρία τοῦ παιδιοῦ. Ἐν προκειµένῳ τὸ πρόβληµα ὑγείας ὑπάρχει ἐγγενῶς στὸ ἔµβρυο καὶ δὲν θὰ µποροῦσε µὲ καµία ἰατρικὴ πράξη ἢ θεραπεία νὰ εἶχε ἀποφευχθεῖ. Τὸ µόνο ποὺ θὰ µποροῦσε ἐνδεχοµένως νὰ ἔχει “ἀποφευχθεῖ” θὰ ἦταν ἡ ἴδια ἡ γέννηση τοῦ ἄρρωστου παιδιοῦ µὲ ἔκτρωση λόγῳ συνδροµῆς τῆς εὐγονικῆς ἔνδειξης. Μὲ ἄλλα λόγια, αὐτὸ ποὺ σὲ τέτοιες περιπτώσεις προσάπτεται στὸν ἰατρὸ εἶναι ὅτι, ἐξ αἰτίας τῆς παράλειψής του σὲ σχέση µὲ τὴ διάγνωση τῆς ἀσθένειας τοῦ κυοφορούµενου ἢ τὴν ἐνηµέρωση τῶν γονέων, στέρησε ἀπὸ τὴ µητέρα τὸ δικαίωµά της νὰ προβεῖ σὲ διακοπὴ τῆς ἐγκυµοσύνης!
Ὅσο καὶ ἂν µᾶς ξενίζει, τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχουν ἀσκηθεῖ στὴν Εὐρώπη καὶ τὴν Ἀµερικὴ πολλὲς ἀγωγὲς µὲ τὴν παραπάνω αἰτιολογία. Αἴτηµα τέτοιων ἀγωγῶν εἶναι ἡ ἐπιδίκαση ἀποζηµίωσης σὲ βάρος τοῦ ἰατροῦ, εἴτε γιὰ τὴν κάλυψη τῶν ἐξόδων ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ διατροφὴ καὶ ἡ ἐν γένει φροντίδα τοῦ ἄρρωστου παιδιοῦ (περιουσιακὴ ζηµία), εἴτε γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς ἠθικῆς βλάβης, δηλαδὴ τοῦ ψυχικοῦ πόνου ποὺ προκαλεῖται ἀπὸ τὴ γέννηση ἑνός µὴ ὑγιοῦς παιδιοῦ. Ὅταν τὴν ἀγωγὴ ἀσκεῖ τὸ ἴδιο τὸ ἄρρωστο παιδὶ χρησιµοποιεῖται διεθνῶς ὁ ἀγγλοσαξωνικὸς ὅρος «wrongful life» (=παράνοµη ζωή), ἐνῷ ὅταν τὴν ἀγωγὴ ἀσκοῦν οἱ γονεῖς, ὁ ὅρος «wrongful birth» (=παράνοµη γέννηση). Στὴν Ἑλλάδα χρησιµοποιεῖται συνήθως σὲ κάθε περίπτωση ὁ ὅρος «wrongful life», ποὺ ἀποδίδεται στὰ Ἑλληνικὰ ὡς «ζωὴ ἀπὸ σφᾶλµα»!
Οἱ ἀγωγὲς ἀποζηµίωσης γιὰ περιουσιακὴ ζηµία ἢ ἠθικὴ βλάβη ποὺ ἀσκοῦνται ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ ἄρρωστο παιδὶ (ἀκριβέστερα, ἀπὸ τοὺς γονεῖς ὡς νόµιµους ἀντιπροσώπους τοῦ παιδιοῦ) ἀπορρίπτονται στὴν πλειοψηφία τους ἀπὸ τὰ ἀλλοδαπὰ δικαστήρια, µὲ τὸ ἑξῆς κατὰ βάση σκεπτικό: Ὅταν τὸ ἄτοµο ποὺ πάσχει ζητᾶ ἀποκατάσταση κάθε ζηµίας του ποὺ προῆλθε ἀπὸ ἰατρικὲς πράξεις ἢ παραλείψεις, οἱ ὁποῖες στέρησαν ἀπὸ τὴν µητέρα του τὸ δικαίωµά της νὰ διακόψει τὴν ἐγκυµοσύνη της, στὴν οὐσία ἐπικαλεῖται ὡς ζηµία τὴν ἴδια του τὴν ὕπαρξη! Ὅµως ἡ ζωὴ ἑνὸς ἀνθρώπου, ἔστω καὶ βαριὰ ἀσθενοῦς, δὲν µπορεῖ νὰ ἀντιµετωπίζεται ἀπὸ τὸ Δίκαιο ὡς ζηµία.
Ἐπιπλέον, δὲν µπορεῖ νὰ ἀναγνωριστεῖ στὸ πάσχον παιδὶ τὸ δικαίωµα νὰ προτιµήσει τὴν ἀνυπαρξία του ἔναντι τῆς ζωῆς – ἔστω καὶ µίας ζωῆς µὲ ἀσθένεια, σωµατικὸ καὶ ψυχικὸ πόνο καὶ ταλαιπωρία. Ἡ ἀναγνώριση ἑνὸς τέτοιου δικαιώµατος ἀντίκειται στὴν Ἀξία τοῦ ἀνθρώπου (βλ. τὸ Ἄρθρο 2 πάρ. 1 τοῦ Ἑλληνικοῦ Συντάγµατος: «Ὁ σεβασµὸς καὶ ἡ προστασία τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελοῦν τὴν πρωταρχικὴ ὑποχρέωση τῆς Πολιτείας»), ἀλλὰ καὶ στὴ συνταγµατικὴ ἀναγνώριση ὑποχρέωσης τοῦ κράτους νὰ προστατεύει ἰδιαίτερα τὰ ἀσθενῆ ἄτοµα. Στὸ Σύνταγµά µας προβλέπεται ἡ κρατικὴ αὐτὴ ὑποχρέωση στὸ ἄρθρο 21 παράγραφος 2, ὅπου ὁρίζεται µεταξὺ ἄλλων, ὅτι «…ὅσοι πάσχουν ἀπὸ ἀνίατη σωµατικὴ ἢ πνευµατικὴ νόσο ἔχουν δικαίωµα εἰδικῆς φροντίδας ἀπὸ τὸ Κράτος».
Ἀντίθετα, οἱ ἀγωγὲς τῶν γονέων σὲ περιπτώσεις «wrongful birth» γίνονται κατὰ κανόνα δεκτὲς στὴ Γαλλία, τὴ Γερµανία, τὴν Ἀγγλία καὶ στὶς περισσότερες Πολιτεῖες τῆς Ἀµερικῆς, χωρὶς ὡστόσο νὰ λείπει ὁ ἀντίλογος. Κατὰ κανόνα, τὸ δικαίωµα τῆς ἐγκύου γυναίκας νὰ ἐπιλέξει τὴ διακοπὴ τῆς κύησης κρίνεται ὑπέρτερο τῆς Ἀξίας καὶ τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο καταλήγουµε στὸ ἄτοπο νὰ µπορεῖ ἡ ἔγκυος γυναῖκα νὰ ἐπιλέξει καὶ νὰ προκαλέσει τὴν ἀνυπαρξία τοῦ παιδιοῦ της, ἐνῷ τὸ ἴδιο τὸ πάσχον παιδὶ δὲν µπορεῖ νὰ προτιµήσει τὴν ἀνυπαρξία.
Ἡ Ἑλληνικὴ νοµολογία –δηλαδὴ οἱ δικαστικὲς ἀποφάσεις– ἐπὶ τοῦ ζητήµατος τὰ τελευταῖα χρόνια συνεχῶς αὐξάνεται καὶ τείνει νὰ µετατρέψει τὴν κοινωνία µας σὲ µία κοινωνία, ὅπου ὅλα πωλοῦνται, ἀγοράζονται καὶ ἀποζηµιώνονται.
Ἡ ἀξίωση τοῦ τέκνου κατὰ τοῦ ἰατροῦ γιὰ ἀποκατάσταση περιουσιακῆς ζηµίας καὶ ἠθικῆς βλάβης λόγῳ πληµµελοῦς διενέργειας διαγνωστικῆς ἐξέτασης ἀντιµετωπίστηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸ Πολυµελὲς Πρωτοδικεῖο Ἀθηνῶν τὸ 2004 καὶ ἀπορρίφθηκε. Στὴν ἀπόφασή του, ὑπ’ ἀριθµὸν 2487, τὸ Δικαστήριο µεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει ὅτι «ἡ γέννηση τοῦ τέκνου καὶ ἡ διατήρησή του στὴ ζωή, µὲ τὴν ἐν λόγῳ ἀνατοµικὴ ἀνωµαλία (: ἐπρόκειτο γιὰ φωκοµέλεια ἀριστεροῦ ἄνω ἄκρου), ἔχει µεγαλύτερη ἀξία καὶ ὑπερτερεῖ ὡς ἔννοµο ἀγαθὸ ἀπὸ τὸ ἀποτέλεσµα ποὺ θὰ συνεπαγόταν ἡ –ἔστω καὶ ἐπιτρεπτή– διακοπὴ τῆς κύησης (δηλαδὴ τὸ θάνατο τοῦ τέκνου)». Ὁµοίως µὲ τὴν ὑπ’ ἀριθµὸν 2839/2008 ἀπόφασή του τὸ Πολυµελὲς Πρωτοδικεῖο Θεσσαλονίκης ἔκρινε τὴν ἀξίωση γιὰ ἱκανοποίηση τῆς ἠθικῆς βλάβης τοῦ παιδιοῦ ὡς µὴ νόµιµη καὶ ἀπορριπτέα.
Οἱ ἀγωγὲς τῶν γονέων κατὰ τοῦ ἰατροῦ σὲ περιπτώσεις «ζωῆς ἀπὸ σφᾶλµα» τὰ τελευταῖα χρόνια γίνονται δεκτές, βασιζόµενες στὶς διατάξεις τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα γιὰ τὴν προσβολὴ τῆς προσωπικότητας. Εἰδικότερα τὰ ἄρθρα 57 καὶ 59 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα προβλέπουν, ὅτι ὅποιος προσβάλλεται παράνοµα στὴν προσωπικότητά του, ἐφόσον ἡ προσβολὴ εἶναι ὑπαίτια, µπορεῖ νὰ ἀξιώσει ἱκανοποίηση τῆς ἠθικῆς του βλάβης, δηλαδὴ τοῦ ψυχικοῦ πόνου ποὺ ὑφίσταται ἀπὸ τὴν προσβολή.
Ἀπόφαση σταθµὸς ἐπὶ τοῦ θέµατος θεωρεῖται ἡ ἀπόφαση 544/2007 τοῦ Ἐφετείου Λαρίσης. Δέχτηκε ὅτι ἡ ἐπιλογὴ ἢ µὴ τῆς µητρότητας στὶς περιπτώσεις ὅπου ὁ νόµος ἐπιτρέπει µία τέτοια ὑπὸ προϋποθέσεις ἐπιλογὴ συνιστᾶ προέκταση τοῦ δικαιώµατος τῆς προσωπικότητας καὶ προστατεύεται ἀπὸ τὸ ἄρθρο 5 παράγραφος 1 τοῦ Συντάγµατος.
Ἀναγνώρισε βέβαια τὸ Δικαστήριο, ὅτι τὸ ἔµβρυο εἶναι φορέας τῆς προστατευόµενης ἀπὸ τὰ ἄρθρα 2 παράγραφος 1 καὶ 5 παράγραφος 2 τοῦ Συντάγµατος Ἀξίας τοῦ Ἀνθρώπου. Ἡ προστασία του ὅµως δὲν εἶναι ἀπόλυτη, ὥστε νὰ ἔχει προτεραιότητα ἔναντι κάθε ἄλλου ἔννοµου ἀγαθοῦ, ἀλλὰ αἵρεται στὶς περιπτώσεις ὅπου ἐπιτρέπεται ἡ ἄµβλωση κατὰ τὸ ἄρθρο 304 παράγραφος 4, ὁπότε ὑπερισχύει τὸ δικαίωµα τῆς προσωπικότητας τῆς µητέρας. Ἑποµένως –εἶπε τὸ Ἐφετεῖο– ἂν ἡ ἔγκυος παρακωλυθεῖ στὴν ἀπόλαυση (!) τῆς νόµιµης αὐτῆς ἐπιλογῆς (δηλαδὴ τῆς ἄµβλωσης), προσβάλλεται παράνοµα στὴν προσωπικότητά της καὶ ἂν ἡ προσβολὴ εἶναι ὑπαίτια, δικαιοῦται νὰ ἀξιώσει ἱκανοποίηση τῆς ἠθικῆς της βλάβης. Ἡ ἴδια ἀξίωση ἀναγνωρίστηκε καὶ στὸ σύζυγο τῆς γυναίκας.
Τελικὰ τὸ Ἐφετεῖο ἀπέρριψε τὴν ἀγωγὴ τῶν γονέων, καθὼς ἔκρινε, ὅτι ἡ φωκοµέλεια τοῦ ἀριστεροῦ χεριοῦ ἀπὸ τὴν ὁποία ἔπασχε τὸ παιδὶ ἀντιµετωπίζεται ἰατρικὰ καὶ δὲ δικαιολογεῖ ἄµβλωση. Ἄνοιξε ὅµως «τὸν Ἀσκὸ τοῦ Αἰόλου», καθὼς στὸ σκεπτικό της στηρίχθηκαν ἀρκετὲς µεταγενέστερες δικαστικὲς ἀποφάσεις ποὺ δέχτηκαν ἀντίστοιχες ἀγωγές.
Ἡ ἀπόφαση 4591/2009 τοῦ Πολυµελοῦς Πρωτοδικείου Πειραιῶς δικαίωσε γιὰ πρώτη φορὰ τοὺς γονεῖς παιδιοῦ ποὺ ἔπασχε ἀπὸ κυστικὴ ἴνωση (ἀνίατη καὶ θανατηφόρο ἀσθένεια τῶν βλεννογόνων ἀδένων τοῦ σώµατος), ἐπιδικάζοντας σὲ καθέναν ἀπὸ αὐτοὺς χρηµατικὴ ἱκανοποίηση ὕψους 350.000 εὐρὼ ὡς χρηµατικὴ ἱκανοποίηση ἠθικῆς βλάβης λόγω παράνοµης καὶ ὑπαίτιας προσβολῆς τῆς προσωπικότητας.
Στὴ συνέχεια, τὸ Ἐφετεῖο Πειραιᾶ µὲ τὴν ἀπόφασή του 22/2011 δέχτηκε παράνοµη καὶ ὑπαίτια προσβολὴ τῆς προσωπικότητας τῶν γονέων λόγω «στέρησης τοῦ δικαιώµατός τους διακοπῆς τῆς κυήσεως χάριν τοῦ δικαιολογηµένου συµφέροντός τους ἀποτροπῆς τῆς γεννήσεως πάσχοντος ἀπὸ κυστικὴ ἴνωση τέκνου, στὰ πλαίσια τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς τοῦ οἰκογενειακοῦ τους βίου». Μείωσε ὅµως τὸ ποσὸ τῆς χρηµατικῆς ἱκανοποίησης στὰ 250.000 εὐρὼ γιὰ κάθε γονέα. Ὁ Ἄρειος Πάγος µὲ τὴν ἀπόφαση 10/2013 συµφώνησε µὲ τὸ Ἐφετεῖο καὶ ἀπέρριψε τὴν αἴτηση ἀναίρεσης τῶν ἰατρῶν.
Τὸ ἴδιο ὡς ἄνω Ἐφετεῖο µὲ τὴν ἀπόφασή του 242/2012 δικαίωσε γιὰ δεύτερη φορὰ γονεῖς παιδιοῦ µὲ κυστικὴ ἴνωση, ἐπιδικάζοντας σὲ καθένα τὸ ποσὸ τῶν 230.000 εὐρὼ.
Ἡ ἀπόφαση τοῦ Πολυµελοῦς Πρωτοδικείου Χανίων 226/2009 ἐπιδίκασε χρηµατικὴ ἱκανοποίηση 400.000 εὐρὼ σὲ καθέναν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τέκνου µὲ συγγενῆ ἀνωµαλία.
Γιὰ νὰ µὴν καταχραστῶ τὸν χῶρο τοῦ περιοδικοῦ δὲ θὰ ἀναλύσω διεξοδικὰ τὶς ἀποφάσεις αὐτές. Ἂς µοῦ ἐπιτραπεῖ ὅµως νὰ κάνω ὁρισµένες παρατηρήσεις.
Κατὰ πρῶτον, θὰ πρέπει νὰ σηµειωθεῖ, ὅτι στὶς περιπτώσεις ὅπου τὸ πρόβληµα ὑγείας τοῦ παιδιοῦ προκαλεῖται ἀπὸ πράξη ἢ παράλειψη τοῦ ἰατροῦ µόνο τὸ ἴδιο τὸ παιδὶ δικαιοῦται σύµφωνα µὲ τὸ Νόµο ἀποκατάσταση τῆς ἠθικῆς βλάβης ποὺ ὑφίσταται λόγω τῆς ἀσθένειάς του. Ἡ ἠθικὴ βλάβη τῶν γονέων δὲν ἀποκαθίσταται, καθὼς δὲν εἶναι οἱ ἄµεσα παθόντες-πάσχοντες. Ἀντίστοιχα, στὶς περιπτώσεις «wrongful life», ἡ ἠθικὴ βλάβη ποὺ ὑφίστανται γονεῖς καὶ παιδὶ δὲν ἀποκαθίσταται, διότι, ὅπως ὀρθὰ δέχονται τὰ δικαστήρια ἡ ἀσθένεια δὲν ὀφείλεται σὲ σφᾶλµα τοῦ ἰατροῦ καὶ οἱ γονεῖς δὲν εἶναι ἄµεσα παθόντες.
Προφανῶς τὰ δικαστήρια δέχονται ἀποκατάσταση τῆς ἠθικῆς βλάβης ποὺ προξενεῖ στοὺς γονεῖς ἡ στέρηση τῆς ἐπιλογῆς διακοπῆς τῆς κύησης τρόπον τινὰ ὡς ὑποκατάστατο, ἐπειδὴ θεωροῦν ἄδικο νὰ µὴν ἀποκαθίσταται καθόλου τὸ ψυχικὸ ἄλγος ποὺ ὀφείλεται στὴν ἀρρώστια. Ὅµως ἡ προστασία τῶν ἀτόµων µὲ ἀσθένεια ἢ ἀναπηρία εἶναι ζήτηµα κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης καὶ κρατικὴ ὑποχρέωση καὶ ὄχι ζήτηµα ἀντισυστηµατικῆς θεµελίωσης εὐθύνης τοῦ ἰατροῦ ποὺ ἔφερε στὸν κόσµο µία ὕπαρξη, χωρὶς νὰ τῆς προκαλέσει πρόβληµα ὑγείας.
Κατὰ δεύτερον, ἡ παράγραφος 1 τοῦ ἄρθρου 5 τοῦ Συντάγµατος, τὴν ὁποία ἐπικαλοῦνται τὰ δικαστήρια, ἔχει ὡς ἑξῆς: « Καθένας ἔχει δικαίωµα νὰ ἀναπτύσσει ἐλεύθερα τὴν προσωπικότητά του καὶ νὰ συµµετέχει στὴν κοινωνική, οἰκονοµικὴ καὶ πολιτικὴ ζωὴ τῆς χώρας, ἐφόσον δὲν προβάλλει τὰ δικαιώµατα τῶν ἄλλων καὶ δὲν παραβιάζει τὸ Σύνταγµα ἢ τὰ χρηστὰ ἤθη». Ἀκόµα κι ἂν δεχτοῦµε, ὅτι ἡ ἐπιλογὴ διακοπῆς τῆς ἐγκυµοσύνης συνιστᾶ ἔκφραση τοῦ δικαιώµατος τῆς προσωπικότητας, θὰ πρέπει νὰ ἔχουµε κατὰ νοῦ, ὅτι τὸ δικαίωµα αὐτὸ δὲν εἶναι ἀπεριόριστο. Σύµφωνα µὲ τὴν παραπάνω διάταξη, τὸ δικαίωµα τῆς προσωπικότητος ἔχει ὅριο τὰ δικαιώµατα τῶν ἄλλων, τὸ Σύνταγµα καὶ τὰ χρηστὰ ἤθη, δηλαδὴ τὶς κρατοῦσες ἀντιλήψεις κοινωνικῆς ἠθικῆς.
Ἔστω ὅτι δεχόµαστε τὴν θεώρηση τῶν δικαστηρίων, πὼς ἡ Ἀξία καὶ ἡ ζωὴ τοῦ ἐµβρύου δὲν προστατεύονται ἀπόλυτα. Ὡστόσο, ὅταν οἱ γονεῖς ἀσκοῦν ἀγωγὴ γιὰ «ζωὴ ἀπὸ σφᾶλµα» τὸ παιδὶ ἔχει ἤδη γεννηθεῖ. Ἀφοῦ ὑπάρχει ἔρεισµα στὴν παραπάνω συνταγµατικὴ διάταξη, γιατί τὰ δικαστήρια δὲν δέχονται, ὅτι ἡ ζωὴ τοῦ παιδιοῦ ἔχει µεγαλύτερη ἀξία ἀπὸ τὴν προσωπικότητα τῶν γονέων;
Τέλος, σύµφωνα µὲ τὴν παραπάνω διάταξη, τὸ δικαίωµα τῆς προσωπικότητας περιορίζεται ἀπὸ τὰ χρηστὰ ἤθη. Δὲν εἶναι ἀντίθετο στὰ χρηστὰ ἤθη τὸ νὰ ἀπαρνιοῦνται οἱ γονεῖς τὸ ἄρρωστο παιδί τους καὶ νὰ ζητοῦν ὑπέρογκα χρηµατικὰ ποσὰ ὡς ἀποζηµίωση, ἐπειδὴ στερήθηκαν τοῦ ...δικαιώµατος(!) νὰ ἐµποδίσουν τὸν ἐρχοµό του στὴ ζωή; Πῶς λοιπὸν γίνονται δεκτὲς τέτοιες ἀγωγές, ἀντὶ νὰ προκαλοῦν ἀποτροπιασµό;
Δείτε και Aγγελικὴ Ευθ. Ζώη, Η άμβλωση και τα νομοθετικά της εξαμβλώματα
Πηγή: («ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 154-155, Ἰούνιος-Ἰούλιος 2015) , Θρησκευτικά
