Στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων έχουν κατατεθεί 10.000 αιτήσεις μέσα σε ένα μήνα λόγω... παραπληροφόρησης.
Οποιος επισκεφθεί την έδρα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα παρατηρήσει είναι οι τοποθετημένες σε εμφανές μέρος κόλλες χαρτιού με τυπωμένο το μήνυμα «Αιτήσεις Αρνητικής Δήλωσης» και οι οποίες κατευθύνουν με... βέλη τους ενδιαφερόμενους στο αρμόδιο γραφείο. Οι «ταμπέλες» αυτές πριν από δύο μήνες δεν υπήρχαν. Τοποθετήθηκαν λόγω της κοσμοσυρροής, το διάστημα πριν από την 1η Ιουνίου, από πολίτες που ήθελαν να δηλώσουν ότι δεν επιθυμούν να γίνουν δότες οργάνων. Συνολικά στον ΕΟΜ έχουν κατατεθεί 15.000 σχετικές αιτήσεις, εκ των οποίων οι 10.000 από τα μέσα Μαΐου έως σήμερα. Τις ημέρες μεγάλης «αιχμής» -λίγο πριν από την 1η Ιουνίου- καταγράφονταν 1.500 αιτήσεις που κατετίθεντο είτε με τη φυσική παρουσία των ενδιαφερομένων είτε μέσω επιστολής είτε μέσω Διαδικτύου. Τις τελευταίες ημέρες η «ροή» έχει αισθητά μειωθεί και ο ΕΟΜ λαμβάνει πλέον περίπου 150 αιτήσεις την ημέρα.
Η «μαζική» κατάθεση των αρνητικών δηλώσεων των τελευταίων ημερών οφείλεται «καθαρά» σε παραπληροφόρηση των πολιτών για το νέο θεσμικό πλαίσιο και τη διάταξη περί της «εικαζόμενης συναίνεσης». Οπως εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΜ, Αλκιβιάδης Κωστάκης, το 2011 ψηφίστηκε νόμος σύμφωνα με τον οποίον οποιοσδήποτε είναι δυνητικά δότης εκτός κι αν έχει υποβάλει στον οργανισμό αρνητική δήλωση. Στη διάταξη αυτή προστέθηκε με τροποποίηση -κατόπιν παρέμβασης και της Ιεράς Συνόδου- η προϋπόθεση της συναίνεσης της οικογένειας για την αφαίρεση οργάνων από θανόντα, όπως ισχύει σε όλη την Ευρώπη αλλά και όπως ίσχυε και μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της διάταξης ορίστηκε η 1η Ιουλίου 2013. «Δυστυχώς υπήρξε παρερμηνεία του νόμου από τους πολίτες και οι περισσότεροι συγκράτησαν ότι από την 1η Ιουνίου θα είναι δυνητικά δότες, και σε περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου θα τους αφαιρούνται απευθείας τα όργανα. Και αυτό δεν ισχύει. Υπήρξαν αρνητικά δημοσιεύματα που παραπληροφόρησαν τους πολίτες, ενώ αντίδραση υπήρξε και από λίγους ιεράρχες, κάποιοι εκ των οποίων είχαν συνυπογράψει εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου από το 2005 και είχαν γίνει δωρητές οργάνων», σημειώνει ο κ. Κωστάκης και προσθέτει: «Το αποτέλεσμα ήταν, κυρίως τις παραμονές της 1ης Ιουνίου αλλά και τις πρώτες ημέρες του μήνα, να συρρέουν πολίτες στον ΕΟΜ για να υποβάλουν αρνητικές δηλώσεις». Αλλωστε, όπως αναφέρει ο ίδιος, άλλο ένα σημείο παραπληροφόρησης ήταν ότι η 1η Ιουνίου ήταν η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αρνητικών δηλώσεων. «Υπήρξαν ημέρες που η σχετική ουρά έφθανε μέχρι και το πεζοδρόμιο. Αυτή τη στιγμή οι αιτήσεις είναι περί τις 15.000. Τώρα πρωτοκολλούνται και ο αριθμός πρωτοκόλλου θα αποσταλεί ταχυδρομικά στους ενδιαφερόμενους».
Την ίδια στιγμή και ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων φαίνεται να παρουσιάζει μια μικρή πτώση εφέτος σε σχέση με πέρυσι, χωρίς ωστόσο να μπορούν προς το παρόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Από τις αρχές του έτους έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περί τις 75 μεταμοσχεύσεις. Το 2012 πραγματοποιήθηκαν 236 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, ενώ ο αριθμός των δοτών ήταν 7 ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
Στην κατεύθυνση της αύξησης του αριθμού των μεταμοσχεύσεων κινείται η πρόσφατη έγκριση από τον ΕΟΜ των αιτήσεων των νοσοκομείων «Λαϊκό» και «Ευαγγελισμός» για την άδεια λειτουργίας μεταμοσχευτικών κέντρων ήπατος. Προς το παρόν σχετικό κέντρο λειτουργεί μόνο στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, στο οποίο πραγματοποιούνται περί τις 40-45 μεταμοσχεύσεις ήπατος τον χρόνο, όταν οι ανάγκες της χώρας μας υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τις 100 μεταμοσχεύσεις ήπατος ετησίως.
«Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι απαραίτητο είναι η σωστή ενημέρωση του πληθυσμού», τονίζει ο κ. Κωστάκης, καταλήγοντας: «Με σεμινάρια και ομιλίες, σε σχολεία, στον στρατό, σε εργοστάσια, σε εταιρείες, όπου μπορούμε και με ό,τι μέσα διαθέτουμε. Με το βανάκι του ΕΟΜ θα πηγαίνουμε όπου μας καλούν και θα μιλάμε για τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της δωρεάς οργάνων, θα συζητάμε με τους πολίτες για να διαλύσουμε αμφιβολίες και μύθους».
