Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Το 1940 ο γαλλικός στρατός παρέτασσε πέντε Μεραρχίες Ιππικού. Από αυτές οι τέσσερις βρίσκονταν στον τομέα των Αρδεννών όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στις 10 Μαΐου.
Η 8η Νοεμβρίου 1940 προσπαθούσε να ξημερώσει. Τα πυκνά σύννεφα όμως, που άγγιζαν τις βουνοκορφές, δεν το επέτρεπαν. Το κρύο ήταν ανυπόφορο, η βροχή πότιζε ως το κόκαλο, άνδρες και άλογα, μια βροχή παγωμένη που σύντομα μετατράπηκε σε χιόνι. Τα ορεινά μονοπάτια είχαν μεταβληθεί σε λασπότοπους.
Κατά το χρονικό διάστημα των δεκαεννέα μηνών που μεσολάβησε από την ιταλική απόβαση στην Αλβανία μέχρι την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940, η VIII Μεραρχία είχε επιστρατευθεί και ενισχυθεί σημαντικά. Η ζώνη ενεργείας της περιλάμβανε την περιοχή από το Σμόλικα μέχρι και το Ιόνιο Πέλαγος.
Yπ’ αριθμόν 10 πολεμικό ανακοινωθέν [Τρίτη - Βράδυ, 5 Νοεμβρίου 1940]
Yπ’ αριθμόν 9 πολεμικό ανακοινωθέν [Δευτέρα - Βράδυ, 4 Νοεμβρίου 1940]
Yπ’ αριθμόν 8 πολεμικό ανακοινωθέν [Κυριακή - Βράδυ, 3 Νοεμβρίου 1940]
Από την 1η Νοεμβρίου 1940 ως την 9η Φεβρουαρίου 1941 οι βομβαρδισμοί στην Θεσσαλονίκη προξένησαν θύματα και υλικές καταστροφές, με πιο συνταρακτική και προκλητική την ζημιά που υπέστη η Αγία Σοφία από τις βόμβες των Ιταλών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο Ευ. Χεκίμογλου, σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς 232 άτομα, τραυματίστηκαν 871, ενώ 864 οικογένειες επλήγησαν σοβαρά ιδίως στις περιφερειακές συνοικίες της πόλης και κυρίως στην περιοχή ανάμεσα στις οδούς Σοφούλη (τότε Αλλατίνι) και Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Γράμμου-Βίτσι και τότε Γεωργικής Σχολής), όπου και το αεροδρόμιο της Μίκρας. Βομβαρδίστηκαν επίσης οι συνοικισμοί Επταλόφου, Νεάπολης, Ξηροκρήνης, Συκεών κ.ά.
Διατηρώ ακόμη μνήμες από τις αφηγήσεις των γονιών μου για την δυστυχία που σκόρπισαν οι ιταλοί αεροπόροι, οι οποίοι χρησιμοποίησαν με δολιότητα Ελληνικά χρώματα στα αεροπλάνα τους, με αποτέλεσμα ο άμαχος πληθυσμός να πληρώσει με την ζωή του, καθώς παρακολουθούσε ανύποπτος στα πεζοδρόμια και στα καφενεία τα ιταλικά αεροπλάνα, πιστεύοντας ότι είναι Ελληνικά. Στην πόλη υπήρχαν πολλές πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπου δεν υπήρχε ούτε ένα καταφύγιο! Ο κρατικός μηχανισμός και κυρίως οι κάτοικοι στις γειτονιές, προσπάθησαν να κατασκευάσουν καταφύγια ή ορύγματα, που όμως αποδείχθηκαν ανεπαρκή.
Και παραμένει αναπάντητο το ερώτημα: Γιατί, αν και ο πόλεμος ήταν αναμενόμενος, δεν υπήρξε καμιά σοβαρή προετοιμασία για να κατασκευαστούν στοιχειώδη, έστω καταφύγια σε όλη την πόλη;
Οι κάτοικοι στους περισσότερους συνοικισμούς της πόλης (Αγίας Φωτεινής, “151”, Αγίου Παύλου, Συκεών, Βαρόνου Χιρς, Βότση, Αρετσούς, Καλαμαριάς κ.ά.) ήταν ουσιαστικά ανυπεράσπιστοι!
Το παρακάτω απάνθισμα από πληροφορίες και μαρτυρίες, που έχουν αντληθεί από λογοτεχνικά κείμενα, προσφέρει στον αναγνώστη ένα ενδιαφέρον ταξίδι στην τοπογραφία και στα γεγονότα εκείνων των ημερών του 1940-41, που άλλαξαν τους ρυθμούς της ζωής στην Θεσσαλονίκη και έφεραν τους ανθρώπους της στην κόψη της ιστορίας.
“Οι Ιταλοί”, θυμάται η Ρ. Άσσερ-Πάρδο (“548 ημέρες μ’ άλλο όνομα. Θεσσαλονίκη 1943. Μνήμες Πολέμου, 1999), “βομβάρδισαν την Θεσσαλονίκη Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, μία, δύο και τρεις Νοεμβρίου 1940. Ζούσαμε τότε στο κέντρο της πόλης, στον δεύτερο όροφο της Τσιμισκή 35. Το λιμάνι ήταν πολύ κοντά. Οι βόμβες έπεφταν τριγύρω μας (…) Στους βομβαρδισμούς εκείνων των ημερών τα Ελληνικά αντιαεροπορικά κατέρριψαν ένα ιταλικό βομβαρδιστικό αεροπλάνο. Ο πιλότος έπεσε με αλεξίπτωτο στην ταράτσα του σπιτιού μας. Λαβωμένο, ίσως και σκοτωμένο, τον κατέβασαν από τις σκάλες τυλιγμένο σ’ ένα άσπρο σεντόνι. Ο θάνατος σεργιάνιζε κιόλας στο πλάι μας”.
Μνήμες από τους βομβαρδισμούς και τις αρνητικές επιπτώσεις τους στον ψυχισμό των κατοίκων της πόλης, διασώζει ο Γ. Βαφόπουλος:
“Βρισκόμουν στην Δημοτική Βιβλιοθήκη όταν σήμαναν οι σειρήνες του συναγερμού. Πριν καλά-καλά προλάβουμε να κατεβούμε στο ισόγειο του κτιρίου της ΧΑΝ, άρχισαν κιόλας να ακούγονται οι πρώτες εκρήξεις από τις βόμβες κι ολοένα τούτες πλησίαζαν και πάλι απομακρύνονταν κι ανακατώνονταν με τις άλλες εκρήξεις των αντιαεροπορικών τηλεβόλων (…) Έτρεξα στην βομβαρδισμένη περιοχή, όπου σπίτια είχαν γκρεμισθεί και πυρκαγιές είχαν ανάψει. Σε μια ζώνη που άρχιζε από την παραλία, εκεί κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους και προχωρούσε λοξά προς την οδό Καρόλου Ντηλ και την πλατεία της Αγ. Σοφίας, τ’ αεροπλάνα του εχθρού είχαν αδειάσει όλες τις βόμβες τους! (…)
Τώρα που έβλεπα στην βομβαρδισμένη περιοχή γκρεμισμένους τοίχους, μπαλκόνια ξεριζωμένα και υπόγεια ανασκαμμένα, όπου είχε εκραγεί η βόμβα, αφού πέρασε τέσσερις ή πέντε πλάκες από μπετόν, έπαιρνα συνείδηση της τεράστιας δύναμης που ήταν εναποθηκευμένη στα φοβερά εκείνα μηχανήματα της καταστροφής (…) Σ’ όλο το διάστημα του πολέμου έτρεμα τους βομβαρδισμούς, κυριευμένος από το αλόγιστο αίσθημα του πανικού και σε κάθε μου βήμα επισήμαινα το πιο κοντινό καταφύγιο για να χωθώ μέσα, μόλις ακουγόταν το πρώτο ούρλιασμα της σειρήνας (…)
Τις πρώτες εκείνες μέρες των επιδρομών είχε παραλύσει η ζωή σ’ ολόκληρη την πόλη. Κι’ αυτές ακόμα οι επίσημες κρατικές αρχές, δεν είχαν την ψυχραιμία να δώσουν βοήθεια στο πανικοβλημένο πλήθος. Καταφύγια σχεδόν δεν υπήρχαν και τώρα συνεργεία από φοβισμένους εργάτες σκάβανε ορύγματα στις πλατείες (…) Στο υπόγειο της ΧΑΝΘ, όπου βρισκόταν η Δημοτική Βιβλιοθήκη, συνεργεία της Αεράμυνας έκτισαν ένα μεγάλο και ισχυρό καταφύγιο (…)
Ξαναβρήκε η πόλη τον χαμένο παλμό της κι όλοι τώρα δόθηκαν στην μεγάλη υπόθεση του πολέμου, που είχε κιόλας αρχίσει να στέλνει τα πρώτα μηνύματα της νίκης και φυσικά τους πρώτους τραυματίες του μετώπου (…) Περνούσαμε κάτω στο καταφύγιο της ΧΑΝΘ, μέσα στην σιωπή κάμποση ώρα, ώσπου ν’ αρχίσει το κροτάλισμα των αντιαεροπορικών τηλεβόλων του Λευκού Πύργου, αμφιβάλλοντας πάντα για την σιγουριά του καταφυγίου μας”.
“Είχαμε τα μάτια στον ουρανό”, θυμάται ο Ν. Μπακόλας. “Εάν η μέρα είχε ήλιο πολύ, υπήρχε κίνδυνος να ’ρθουν τα αεροπλάνα. Εάν ήταν συννεφιά, λέγαμε ‘Α, εντάξει. Σήμερα μπορούμε να είμαστε ήσυχοι’. Αυτό ήταν το πνεύμα στον πόλεμο. Ένας ενθουσιασμός, μια έξαρση, η οποία έπιανε όλους. Λαϊκούς ανθρώπους, διανοούμενους, όλους (…)”.
Τοῦ Γιώργου Ἀναστασιάδη
Ο Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης, γεννήθηκε και ζει στην Θεσσαλονίκη. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διδάσκει Πολιτική και Συνταγματική Ιστορία της Ελλάδος. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο, που αναφέρεται και στην σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης, αξιοποιεί τους ιστορικούς «θησαυρούς» που περιέχονται στις παλιές εφημερίδες, στις φωτογραφίες και την λογοτεχνία.
Πηγή: Αβέρωφ, Περί Πάτρης
Yπ’ αριθμόν 7 πολεμικό ανακοινωθέν [Σάββατο - Βράδυ, 2 Νοεμβρίου 1940]
Δεν είναι λίγοι οι βετεράνοι της Πολεμικής μας Αεροπορίας, που με την ανδρεία, την ευψυχία, την αυτοθυσία και τον άκρατο πατριωτισμό τους, δημιούργησαν έπη και λάμπρυναν τα Ελληνικά φτερά. 'Αξιοι απόγονοι των Μαραθωνομάχων, των Τριακοσίων του Λεωνίδα, των Ναυμάχων της Σαλαμίνος, των Πολέμαρχων του 1821, των Μακεδονομάχων και πλείστων άλλων, έγραψαν χρυσές σελίδες ιστορίας, πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας, το Ρούπελ, την Κρήτη, τη Μέση Ανατολή και το Ρίμινι.
Μεταξύ των βετεράνων αεροπόρων, εξέχουσα θέση κατέχει ο ήρως Μαρίνος Μητραλέξης, Υποσμηναγός το 1940, στον οποίο αφιερώνεται η αναφορά αυτή. O Μαρίνος Μητραλέξης που ήταν μόλις 24 ετών το 1940, περιμένει με ανυπομονησία την ώρα για να δράσει, εκπληρώνοντας το υπέρτατο χρέος προς την πατρίδα του. Και να που η πολυπόθητη γι' αυτόν ώρα ήρθε. Πλησιάζει μεσημέρι της 2ας Νοεμβρίου 1940. Συναγερμός στο Αεροδρόμιο της Μεγάλης Μίκρας, όπου είχε το ορμητήριό της η 22α Μοίρα Διώξεως. Σμήνη Ιταλικών βομβαρδιστικών, συνοδευόμενα από καταδιωκτικά επισημάνθηκαν πάνω από τη Βέροια με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη. 'μεση υπήρξε η αντίδραση της Μοίρας. Σχηματισμός αεροπλάνων ΡΖL 24 απογειώθηκε προς αναχαίτισή τους και επέτυχε η διάλυση των σχηματισμών τους, ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος βομβαρδισμού της Θεσσαλονίκης και να καταστεί εύκολη και αποτελεσματική η καταδίωξη και προσβολή τους από τα πυρά των PZL.
Στο μεταξύ ο Μαρίνος Μητραλέξης, επιτίθεται ακάθεκτος σε εχθρικό βομβαρδιστικό τύπου Savoia Marchetti, με όλη τη δύναμη του πυρός του και όταν διαπίστωσε ότι εξαντλήθησαν τα πυρομαχικά του, πλησίασε επικίνδυνα το εχθρικό αεροσκάφος αψηφώντας το θάνατο και με την έλικα του κινητήρα του, αποκόπτει το ουραίο πηδάλιο του και το καταρρίπτει κοντά στον Λαγκαδά και παρά τη σοβαρή βλάβη της έλικας του, κατορθώνει με επιδέξιους χειρισμούς να προσγειώσει το αεροπλάνο του σε αγρό, όπου είχαν προ ολίγου προσγειωθεί οι Ιταλοί αεροπόροι, αφού χρησιμοποίησαν τα αλεξίπτωτά τους. Αμέσως συνέλαβε τους αιχμαλώτους αεροπόρους - πλήρωμα του βομβαρδιστικού - και με τη βοήθεια των χωρικών τους μετέφερε στη Θεσσαλονίκη και τους παρέδωσε στη Στρατιωτική Διοίκηση. Μοναδικό και ανεπανάληπτο το κατόρθωμα του Μητραλέξη. Όμοιό του δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία της αεροπορίας.
Ας αφήσουμε όμως, τον Ιταλό ανθυποσμηναγό Brussolo Garibaldo, πιλότο του καταρριφθέντος βομβαρδιστικού, την αφήγηση του παράτολμου εγχειρήματος του Μαρίνου Μητραλέξη. Λέγει λοιπόν ο Ιταλός αεροπόρος σε αξιωματικούς μας της Στρατιωτικής Διοίκησης:
Το Σμήνος μας, αποτελούμενο από πέντε βομβαρδιστικά, συνοδευόμενα από ένα καταδιωκτικό, έλαβε διαταγή να προβεί στο βομβαρδισμό της Θεσσαλονίκης. Ήταν 2α Νοεμβρίου 1940. Όταν πλησιάσαμε στο στόχο, συναντήσαμε σφοδρόν αντιαεροπορικό φράγμα πυρός, το οποίο κατέρριψε ένα από τα βομβαρδιστικά μας. Παρ' όλα αυτά, καταφέραμε να ρίξουμε τις βόμβες και αρχίσαμε να απομακρυνόμαστε από το χώρο προσβολής ακολουθώντας κυκλική πορεία γιά μεγαλύτερη ασφάλεια. Όταν όμως πετούσαμε πάνω από τον Λαγκαδά, διακρίναμε τρία Ελληνικά καταδιωκτικά να μας επιτίθενται, οπότε ένα βομβαρδιστικό μας, επλήγη στο ντεπόζιτο της βενζίνης, απομακρύνθηκε από το Σμήνος και κατέπεσε κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. O σχηματισμός των υπολοίπων τριών αεροπλάνων μας, διαλύθηκε καταδιωκόμενος από τα Ελληνικά καταδιωκτικά.
Το αεροπλάνο μου, προσεβλήθη από Ελληνικό καταδιωκτικό και όταν ο πιλότος του εξήντλησε όλα τα πυρομαχικά του, εφόρμησε εναντίον μου και με την έλικα του αεροπλάνου, κατέστρεψε το ουραίο πηδάλιο του δικού μου, το οποίο δεν μπορούσε πλέον να ελεγχθεί. Καθώς βρισκόμαστε σε ύψος 7.000 ποδών, προφθάσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα αλεξίπτωτά μας και να προσγειωθούμε σε ένα χωράφι στην περιοχή του Λαγκαδά. Σε μικρή απόσταση από μας, λίγο αργότερα προσγειώθηκε αναγκαστικά, λόγω σοβαράς βλάβης της έλικας του αεροπλάνου του, ο αντίπαλός μας ο οποίος έσπευσε προς το μέρος μας και μας είπε ότι ονομάζεται Μητραλέξης, σφίγγοντας φιλικότατα και συναδελφικότατα το χέρι μου. Το συνάδελφο Μητραλέξην που κατά τη μεταφορά μας στη Θεσσαλονίκη, δεν παρέλειψε να μου πει ότι είναι ευτυχής για τη γνωριμία μας, θαυμάζω για την αυτοθυσία του, την ευγένεια και γενναιοψυχία του και σε ανταπόδοση των ευγενικών του αισθημάτων, του παρέδωσα σαν ενθύμιο της γνωριμίας μας, το ατομικό μου δελτίο ταυτότητος.
Αυτά είπε ο αιχμαλωτισμένος Ιταλός αεροπόρος, ο δε γράφων προσθέτει ότι οι γενναίοι είναι και γενναιόψυχοι, γι' αυτό και οι Ιταλοί αξιωματικοί, εκφράσθηκαν με τη μεγαλύτερη εκτίμηση και θαυμασμό γιά τους Έλληνες συναδέλφους τους. Δυστυχώς όμως, ο δαφνοστεφής Μαρίνος Μητραλέξης, που τίμησε τη γενέτειρα του Μίλα Μεσσηνίας, που έκανε υπερήφανη την οικογένειά του και με την ευψυχία και τον ηρωισμό του εδόξασε τα Ελληνικά φτερά, έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή στα Αιγαιοπελαγίτικα νερά, πέφτοντας με αεροπλάνο OXFORD το Σεπτέμβριον του 1948 σε ηλικία 32 ετών, με το βαθμό του Επισμηναγού. Προήχθη μετά θάνατον σε Αντισμήναρχον. Προτομή του έχει στηθεί στη Μονάδα του Ελληνικού.
Πηγή: DefenceLine.gr
Yπ’ αριθμόν 6 πολεμικό ανακοινωθέν [Παρασκευή - Βράδυ, 1 Νοεμβρίου 1940]
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...