Πρώτη Συνεδρία της Δ.Ι.Σ. για τον μήνα Σεπτέμβριο

Συνήλθε σήμερα, Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2016, στην πρώτη Συνεδρία της υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, η Διαρκής Ιερά Συνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος της 160ης Συνοδικής Περιόδου.

Στην αρχη τελέσθηκε η ειδική Ιερά Ακολουθία επί τη ενάρξει των εργασιών της Ιεράς Συνόδου και στη συνέχεια ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, καλωσόρισε τα νέα Μελη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και ευχήθηκε ευόδωση των εργασιών της Συνόδου σε πνεύμα αγάπης και συνεργασίας.

Μετά τον Μακαριώτατο Πρόεδρο, εκ μέρους των Σεβασμιωτάτων Συνοδικών Συνέδρων αντιφώνησε ο Αντιπρόεδρος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο Πρόεδρο, για όσα εποικοδομητικά είπε, ανέφερε ότι κατά την διάρκεια των εργασιών αυτής της Συνοδικής Περιόδου θα υπάρξει άψογος συνεργασία.

Μετά την επικύρωση των Πρακτικών της Εξουσιοδοτήσεως από της λήξεως της προηγουμένης Συνόδου έως σήμερα, συγκροτήθηκαν τα Συνοδικά Δικαστήρια σύμφωνα με τις διατάξεις του Νομου 5383/1932 «Περί Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων και της προ αυτών διαδικασίας». Στη συνέχεια διορίσθηκαν οι Σεβασμιώτατοι Συνοδικοί Συνδεσμοι

– Μελη των Συνοδικών Επιτροπών κατά τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Νομου 590/1977, καθώς και τα Συνοδικά Μελη στα Διοικητικά Συμβούλια Αποστολικής Διακονίας, Εφορευτικής Επιτροπής Βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου και Υποεπιτροπής «Διπτύχων». Επίσης, έγινε η συγκρότησις του Α.Υ.Σ.Ε. και των λοιπών Υπηρεσιακών Συμβουλίων.

Ειδικότερα, ως Συνοδικοί Σύνδεσμοι των Συνοδικών Επιτροπών, διορίσθηκαν:

- Στη Συνοδική Επιτροπή επί της Αρχιγραμματείας ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μάνης κ. Χρυσόστομος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Εκκλησιαστικής Τεχνης και Μουσικής ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Θείας Λατρείας και Ποιμαντικού Έργου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ.

- Στη Συνοδική Επιτροπή επί του Μοναχικού Βιου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου κ. Ιερόθεος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικής Αγωγής της Νεότητος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Εκκλησιαστικής Εκπαιδεύσεως και Επιμορφώσεως Εφημεριακού Κλήρου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Τυπου, Δημοσίων Σχέσεων και Διαφωτίσεως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή επί των Αιρέσεων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως κ. Χρυσόστομος.

- Στη Συνοδική Επιτροπή Κοινωνικής Προνοίας και Ευποιίας ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας.

- Στη Συνοδική Επιτροπή επί των Οικονομικών ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος.

Εκπρόσωπος Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου ορίσθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος.

Κατόπιν αναγνώσθηκε ο Κανονισμός Εργασιών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Με την ευκαιρία ενάρξεως του σχολικού έτους, η Εκκλησία της Ελλάδος καλεί και παρακαλεί, προσεύχεται στον Θεό να ενδυναμώσει, όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητος (καθηγητές, δασκάλους, μαθητές, διοικητικό προσωπικό, γονείς), ιδιαίτερα δε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, να συμβάλλουν με όλες τις δυνάμεις τους, ώστε το ελληνικό σχολείο να αποτελέσει αντίβαρο ποιοτικής εκπαιδεύσεως, συνολικής μορφώσεως, ενδυναμώσεως και αισιοδοξίας απέναντι στην πολύπλευρη κρίση που ταλανίζει τον λαό μας. Μέσα στις σχολικές τάξεις προετοιμάζεται η αυριανή μας πατρίδα, φωτεινότερη, με επίγνωση της ιστορίας και των αξιών της παραδόσεώς μας, με ετοιμότητα να διαλεχθεί με την σύγχρονη πραγματικότητα, χωρίς να χάσει την ταυτότητά της. Καλούμε την ελληνική κοινωνία να στηρίξει με κάθε τρόπο τον εκπαιδευτικό κάθε βαθμίδας, θεωρώντας το έργο του εθνική επένδυση μεγίστης σημασίας. Στο έργο αυτό, η Εκκλησία τάσσεται αρωγός, έτοιμη πάντοτε να συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια των μαθητών και στην υποστήριξη της κάθε ανάγκης τους.

Τέλος, σε σχέση με δημοσιεύματα, στα οποία αναφέρεται ότι καταργείται η προσευχή στα σχολεία διευκρινίζεται ότι η πρωινή προσευχή στα σχολεία συνεχίζει να προβλέπεται στο άρθρο 13 παρ. 5 εδάφιο α του Προεδρικού Διατάγματος 201/1998 (ΦΕΚ Α’ 161/1998), ενώ η συγκεκριμένη διάταξη επαναλαμβάνεται στην Εγκλύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, η οποία υπενθυμίζει ότι: «Τέλος εφαρμόζονται οι προβλέψεις του Π.Δ. 201/98 (ΦΕΚ 161 τ. Α’), άρθρο 13, παρ. 5, εδάφιο α και β και παρ. 10, εδάφιο δ». Ειδικότερα, κατά το άρθρο 13 παρ. 5 εδάφιο α του Προεδρικού Διατάγματος 201/1998 προβλέπεται ότι: «α. Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου με ευθύνη των εκπαιδευτικών που εφημερεύουν......».

Ακολούθως η Διαρκής Ιερά Σύνοδος ασχολήθηκε με τρέχοντα υπηρεσιακά ζητήματα.

Εκ της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Καθώς ξημέρωνε ἡ Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου, πέταξε γιά τόν οὐρανό ἡ ψυχή τοῦ ἐκλεκτοῦ θεολόγου καί πολυγραφότατου συγγραφέα Νικολάου Π. Βασιλειάδη.

Ὁ Νικόλαος Π. Βασιλειάδης (1927-2016) καταγόταν ἀπό τήν κατεχόμενη Κύπρο — τό χωριό Ἄχνα τῆς ἐπαρχίας Ἀμμοχώστου — καί ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά ἱδρυτικά μέλη τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ».

Ἀσχολήθηκε κυρίως μέ τό κήρυγμα καί τό συγγραφικό ἔργο καί ὑπῆρξε τακτικός συντάκτης τῶν περιοδικῶν «Ο ΣΩΤΗΡ», «ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΙΚΗ» καί «Η ΔΡΑΣΗ ΜΑΣ» ἀπό τήν ἀρχή τῆς κυκλοφορίας τους, ἐνῶ ἐπί σειράν ἐτῶν καί μέχρι σήμερα ἦταν ὁ Διευθυντής Συντάξεώς τους.

Ἀναδείχθηκε πράγματι «δυνατός ἐν ἔργῳ καί λόγῳ». Ἐργάσθηκε μέ ἐνθουσιασμό καί ζῆλο μεταξύ τῶν φοιτητῶν στίς ἐκδηλώσεις τῆς «Χριστιανικῆς Φοιτητικῆς Δράσεως», στόν τομέα τῶν Ἐπιστημόνων καί στήν ὀργάνωση τῶν Παιδαγωγικῶν Συνεδρίων τοῦ Συλλόγου Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολικῆς Δράσεως «Ὁ Μέγας Βασίλειος». Συνέγραψε πολλά θεολογικά, δογματικά, ἑρμηνευτικά καί ἀπολογητικά ἔργα, καθώς καί βιβλία μέ νεανικά καί κοινωνικά θέματα. Σημαντική ἦταν ἡ συμβολή του στήν ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης πού ἐκδόθηκε ἀπό τήν Ἀδελφότητα Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ» σέ 20 τόμους καί βραβεύθηκε ἀπό τήν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν.

Ἦταν θερμός πατριώτης μέ ἰδιαίτερη ἀγάπη πρός τή μαρτυρική πατρίδα του, τήν Κύπρο, καί βραβεύθηκε μέ ἔπαινο ἀπό τήν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν γιά τό βιβλίο «Ἐθνομάρτυρες τοῦ Κυπριακοῦ Ἔπους 1955-59». Ἐπίσης, τιμήθηκε γιά τήν ὅλη θεολογική προσφορά του ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τό Χρυσό Σταυρό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί ἀπό τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Κύπρου μέ τό Μετάλλιο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.

Ἡ ἐξόδιος Ἀκολουθία του θά ψαλεῖ τήν Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου, 12μ., στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Νικολάου Πευκακίων (ὁδ. Ἀσκληπιοῦ).

Ἄς εἶναι ἡ μνήμη του αἰωνία.

Πηγή: Ὁ Σωτήρ

Ελλάδα (Σεπτέμβρης 2015)

Ποιά σύνορα; Έχει σύνορα η θάλασσα και δεν το ξέραμε; (www.youtube.com/watch?v=mbxgC1p6evk)

Στα πλαίσια της καθιερωμένης ‘συνέντευξης τύπου’ των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ, πέρσι τετοιες μέρες, σε ερώτηση δημοσιογράφου του γερμανικού εβδομαδιαίου περιοδικού ‘Der Spiegel’ για το μεταναστευτικό - προσφυγικό, πολιτικός αρχηγός απάντησε, αναρωτώμενος : «Ποιά σύνορα; Έχει σύνορα η θάλασσα και δεν το ξέραμε;».

Τουρκία (Αύγουστος 2016)

Για τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, τα σύνορα είναι η τιμή μας. (Ινφογνώμων Πολιτικά)

Ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ,  Hulusi Aka, στις 22 Αυγούστου 2016, αναφερόμενος στο θέμα του έλεγχου των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία είπε : «Για εμάς, τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, τα σύνορα είναι η τιμή μας» .

Με αφορμή αυτά τα δυο, εκ διαμέτρου αντίθετα, περιστατικά και το γεγονός ότι το μάθημα της «Πατριδογνωσίας» έχει καταργηθεί από το 1970, καλό είναι δούμε το θέμα των συνόρων μας πιο αναλυτικά.

***

Σύνορα είναι τα όρια μέσα στα οποία αφενός το άτομο υπόκειται στην κρατική εξουσία και αφετέρου, το κράτος ασκεί την κυριαρχία του, έχοντας αξίωση στο απαραβίαστο αυτών.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη, τα σύνορα, είναι ένα μεταπτωτικό φαινόμενο και τα όρισε ο ίδιος ο Θεός, καθώς « Εποίησε εξ ενός αίματος παν έθνος ανθρώπων κατοικείν επί γης, ορίσας τας οροθεσίας της κατοικίας αυτών» (Πράξεις Αποστόλων ιζ 26).

Με δεδομένη την αναγκαιότητα ύπαρξης των συνόρων, αυτά προστατεύονται τόσο από τους Διεθνείς Οργανισμούς, όσο και από τα ίδια τα κράτη.

Η προστασία των συνόρων προβλέπεται - το αν εφαρμόζεται είναι μια άλλη ιστορία - από τον Καταστατικό Χάρτη (1945) του Ο.Η.Ε, την Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975) της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (Δ.Α.Σ.Ε) και τα εθνικά Συντάγματα.

Το άρθρο 2 παρ 4 του Καταστατικού Χάρτη (1945) του Ο.Η.Ε, ο οποίος ξεκίνησε με 51 κράτη-μέλη και σήμερα έχει 192, αναφέρει : «Όλα τα Μέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας, που εκδηλώνεται εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους είτε με οποιαδήποτε άλλη ενέργεια ασυμβίβαστη προς τους Σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών ».

Το καλοκαίρι του 1975, στην πρωτεύουσα της Φινλανδίας, το Ελσίνκι, ηγέτες από 35 χώρες (περιλαμβανομένων Ελλάδας και Τουρκίας), υπέγραψαν την περίφημη ‘’Τελική Πράξη’’, στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ). Το κείμενο της ‘’Τελικής Πράξης του Ελσίνκι’’ περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τις βασικές αρχές που διέπουν τις σχέσεις των χωρών και διασφαλίζουν την εθνική κυριαρχία, το απαραβίαστο των συνόρων, την αποφυγή βίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών κ.α.

Από το 1995, η ΔΑΣΕ εξελίχτηκε σε Οργανισμό. Σήμερα ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη  (ΟΑΣΕ) - Organization for Security and Co-operation in Europe  (OSCE ) με έδρα τη Βιέννη και 57 πλέον κράτη-μέλη, είναι ο μεγαλύτερος, μετά τον ΟΗΕ, διακρατικός οργανισμός για την διαφύλαξη της ασφαλείας στον κόσμο.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 27, παρ 1),«Καμιά μεταβολή στα όρια της Επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών»

Τα ΧΕΡΣΑΙΑ σύνορα της πατρίδα μας, με την Αλβανία καθορίστηκαν το 1913 με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, με την ΠΓΔΜ (Γιουγκοσλαβία μέχρι το 1992) με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, με τη Βουλγαρία με τη Συνθήκη του Νειγύ το 1919 και με την Τουρκία (Έβρος) με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923.

Προστατεύονται από τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΞΗΡΑΣ και την ΕΛ.ΑΣ. Από το 1998, ένεκα της αυξανόμενης λαθρομετανάστευσης με το Ν. 2622/1998, ιδρύθηκε η Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης και έκτοτε προστατεύονται και από το νέο θεσμό των ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΩΝ. Για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΚ/2007/2004, ιδρύθηκε η FRONTEX, η οποία από το 2004 επιχειρεί και στα ελληνικά σύνορα.

Τα ΕΝΑΕΡΙΑ σύνορα - «εναέριος χώρος», διεθνώς αναφέρονται ως FIR (Flight Information Region).

Βόρεια, ακολουθούν τα χερσαία σύνορα. Ανατολικά, ακολουθούν τη γραμμή όπου τελειώνουν τα τουρκικά χωρικά ύδατα στο Αιγαίο. Νοτιοανατολικά, συνεχίζουν ως τον 34ο παράλληλο νοτίως του Καστελόριζου. Νότια, διέρχονται κάτω από την Κρήτη, διασχίζουν το Λιβυκό Πέλαγος ως το νοτιοδυτικό του άκρο. Δυτικά, συνεχίζουν παράλληλα με το ιταλικό FIR ως το βόρειο άκρο (41ος παράλληλος) όπου συναντούν τα χερσαία σύνορα με την Αλβανία.

Προστατεύονται αποκλειστικά από την ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ.

Τα ΘΑΛΑΣΣΙΑ σύνορα, γνωστά ως ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΖΩΝΗ ή ΧΩΡΙΚΑ ΥΔΑΤΑ, με τα ισχύοντα σήμερα, είναι η θαλάσσια περιοχή που περιβάλει το ηπειρώτικο τμήμα της ελληνικής επικράτειας, των νησιών, των νησίδων, των βραχονησίδων και των βράχων της, κατοικημένων και μη, σε απόσταση 6 ν.μ από την ακτογραμμή. Όπου η απόσταση είναι μικρότερη των 6 ν.μ εφαρμόζεται η αρχή της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής βάσει του εθιμικού δικαίου που ισχύει έναντι όλων.

Π ροστατεύονται από το ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ, και με το Π.Δ 242/1999 (άρθρο 1 παρ. δ) από το 1999 και από το ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ το οποίο, από το 2011 με το Ν. 3922/11, μετονομάστηκε σε ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ.

Με αφορμή το προσφυγικό-μεταναστευτικό, από το 2004 επιχειρεί σε αυτά και η FRONTEX . Από τις αρχές του 2016 εμπλέκεται και το ΝΑΤΟ καθώς, οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ, επικύρωσαν (11-2-2016), σχετικό αίτημα της Γερμανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, για την ανάσχεση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και παράνομης μετανάστευσης στη θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου.

***

Η Ελλάδα λοιπόν, έχει χερσαία, εναέρια και θαλάσσια σύνορα.

Αυτά, καθημερινά, 24 ώρες το 24ωρο, τα υπερασπίζονται με υπερηφάνεια γενιές Ελλήνων, από τους Οθωνούς μέχρι το Καστελόριζο και από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, δίνοντας πολλές φορές και το αίμα τους.

Αλεξανδρούπολη Σεπτέμβρης 2016

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

Τί θὰ ἔλεγε, ἄραγε, σήμερα ὁ ἅγιός μας, ὁ Πατροκοσμᾶς, ἂν τὸν εἴχαμε μπροστά μας –καὶ μποροῦμε βέβαια νὰ τὸν ἔχουμε πάντοτε πνευματικὰ μπροστά μας– τί θὰ ἔλεγε στὴ σημερινὴ δύσκολη ἀπὸ κάθε ἄποψη συγκυρία μας, ἐθνική, κοινωνική, ἐκκλησιαστική;Τί θὰ ἔλεγε αὐτός, ποὺ κατάφερε –μὲ τὴ χάρη τοῦ Χριστοῦ μας– νὰ μεταμορφώσει τόσους καὶ τόσους ἀνθρώπους, ποὺ εἶχαν ἀγριέψει ἀπὸ τὴν ἀμάθεια, καὶ νὰ βγάλει παλληκάρια καὶ ἥρωες, ποὺ μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια θὰ πότιζαν μὲ τὸ αἷμα τους τὸ δένδρο τῆς λευτεριᾶς κατὰ τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν ἐθνική μας παλιγγενεσία;

Πανοσιολογιώτατε Ἀρχιερατικὲ Ἐπίτροπε Θέρμου πάτερ Θεόκλητε, ἐκπρόσωπε τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας κ. Κοσμᾶ, Ἅγιε Καθηγούμενε τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μυρτιᾶς, πάτερ Ἰωσήφ, Σεβαστοὶ Πατέρες, Κύριε Δήμαρχε Θέρμου, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές,

Κατ᾽ ἀρχὴν θὰ ἤθελα νὰ εὐχαριστήσω τὸν Σεβασμιώτατο καὶ τοὺς διοργανωτὲς γιὰ τὴν τιμητικὴ πρόσκληση καὶ νὰ εὐχηθῶ καλὴ ἐπιτυχία στὶς ἐκδηλώσεις πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ἐδῶ στὴν πατρίδα του.

Εἶσθε ἀξιέπαινοι, οἱ διοργανωτές, διότι τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατροκοσμᾶ, ποὺ προβάλλετε, μᾶς χρειάζεται ἰδιαιτέρως σήμερα.

Καὶ γιὰ νὰ εἰσέλθω στὸ θέμα μου.

Τί θὰ ἔλεγε, ἄραγε, σήμερα ὁ ἅγιός μας, ὁ Πατροκοσμᾶς, ἂν τὸν εἴχαμε μπροστά μας –καὶ μποροῦμε βέβαια νὰ τὸν ἔχουμε πάντοτε πνευματικὰ μπροστά μας– τί θὰ ἔλεγε στὴ σημερινὴ δύσκολη ἀπὸ κάθε ἄποψη συγκυρία μας, ἐθνική, κοινωνική, ἐκκλησιαστική;

Τί θὰ ἔλεγε αὐτός, ποὺ κατάφερε –μὲ τὴ χάρη τοῦ Χριστοῦ μας– νὰ μεταμορφώσει τόσους καὶ τόσους ἀνθρώπους, ποὺ εἶχαν ἀγριέψει ἀπὸ τὴν ἀμάθεια, καὶ νὰ βγάλει παλληκάρια καὶ ἥρωες, ποὺ μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια θὰ πότιζαν μὲ τὸ αἷμα τους τὸ δένδρο τῆς λευτεριᾶς κατὰ τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν ἐθνική μας παλιγγενεσία;

Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τί θὰ τοῦ λέγαμε ἐμεῖς μὲ πόνο ψυχῆς σὰν σὲ πατέρα καὶ ἀδελφό;

Νὰ μερικὰ ἀπ᾽ αὐτὰ ποὺ νομίζω ὅτι θὰ τοῦ λέγαμε:

Ἔλα, ἅγιέ μας, μὲ τὸ τριμμένο ράσο, τὸν σταυρὸ καὶ τὸ κομποσχοίνι στὰ τίμια ροζιασμένα χέρια σου, μὲ τὴν εὐωδιὰ τοῦ λιβανιοῦ καὶ τὸν βουνίσιο ἀέρα, ποὺ ἀνέπνεες καθὼς ὄργωνες ἀκούραστα τὴν ἀγαπημένη σου καὶ ἀγαπημένη μας Ἑλλάδα, νὰ μᾶς μιλήσεις καὶ πάλι ἥσυχα καὶ ἀποφασιστι-κὰ γιὰ τὰ μεγάλα καὶ τὰ τίμια τοῦ Γένους μας, ποὺ σὰν νὰ τ᾽ ἀπολησμο-νήσαμε.

Ἔλα εὐθὺς κι ἀσυμβίβαστος, μὲ γλῶσσα ἀληθινή, μακριὰ ἀπὸ τὰ ψέματα –ἔστω καὶ τά «κατὰ συνθήκην»– τοὺς καθωσπρεπισμοὺς καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ διπλωματία.

Ἔλα νὰ μᾶς διδάξεις πρῶτα-πρῶτα τὴν σωστὴ ἀξιολόγηση τῶν πραγμάτων. Νὰ βροντοφωνάξεις καὶ πάλι: «Τοῦτο σᾶς λέγω πάλιν καὶ σᾶς παραγγέλλω: κἂν ὁ οὐρανὸς νὰ κατέβη κάτω κἂν ἡ γῆ νὰ ἀνέβη ἀπάνω κἂν ὅλος ὁ κόσμος νὰ χαλάση καθὼς μέλλει νὰ χαλάση σήμερον αὔριον, νὰ μὴ σᾶς μέλη τί ἔχει νὰ κάμη ὁ Θεός. Τὸ κορμί σας ἂς σᾶς τὸ καύσουν, ἂς σᾶς τὸ τηγανίσουν, τὰ πράγματά σας ἂς σᾶς τὰ πάρουν μὴ σᾶς μέλη, δῶστε τα, δέν εἶναι ἐδικά σας. Ψυχὴ καὶ Χριστὸς σᾶς χρειάζεται. Ἐτοῦτα τὰ δύο ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέση, δὲν ἠμπορεῖ νὰ σᾶς τὰ πάρη, ἔξω ἂν τύχη καὶ τὰ δώσετε μὲ τὸ θέλημά σας. Αὐτὰ τὰ δύο νὰ τὰ φυλάγετε νὰ μὴν τύχη καὶ τὰ χάσετε»[1] .

Ἔλα, γιατὶ σήμερα τρεφόμαστε μὲ τηλεοπτικὰ σκουπίδια, μ᾽ αὐτὰ ταΐ-ζουμε τὸν λαό μας καὶ τὴν νεολαία μας. Αὐτὴ μάλιστα τὴ δηλητηριάζουμε κυρίως μὲ τὰ σχολικὰ βιβλία καὶ ἰδιαίτερα τὰ λεγόμενα βιβλία γλώσσας. Ἔλα νὰ τὰ πετάξεις στὰ σκουπίδια καὶ νὰ φτιάξεις ἀληθινὰ σχολεῖα, ὅπως τότε, ὅπου θὰ διδάσκεται Χριστὸς καὶ Ἑλλάδα.

Ἔλα νὰ μᾶς βγάλεις ἀπὸ τὴν εἰκονικὴ πραγματικότητα, στὴν ὁποία ἔχει βυθισθεῖ κυρίως ἡ νεολαία μας. Ἀντὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε προσωπικά, κάνουν τὰ παιδιά μας ἀπρόσωπες φιλίες μέσῳ διαδικτύου καὶ ἔχουμε φί-λους, ὑποτίθεται, στὴν ἄλλη ἄκρη τῆς γῆς, ἐνῶ πολλὲς φορὲς ἀγνοοῦμε τὸ ὄνομα αὐτοῦ ποὺ μένει στὸ ἀπέναντί μας διαμέρισμα στὴν πολυκατοικία.

Ἐδῶ ἔχουν ἐφαρμογὴ τὰ λόγια σου: «Μέ λέγει ὁ Χριστός μου νὰ ζητήσω, θέλω, μὲ λέγει, νὰ ζητήσης πράγματα ἀληθινά, νὰ ζητήσης ἕνα πρᾶγμα, ὁ-ποὺ νὰ εἶναι τιμιώτερον ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμον καὶ ὄχι νὰ ζητήσης σκούμ-πουρα, ἀράχνη, κουρνιακτόν. Ποῖον εἶναι τὸ πρᾶγμα τὸ ἀληθινόν, ὁποὺ εἶ-ναι τιμιώτερον ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμον; Μὲ λέγει ὁ Χριστὸς μου: νὰ ζητήσης τοὺς ἀδελφούς σου καὶ τὲς ἀδελφές σου νὰ δεθῆτε μὲ τὴν ἀγάπην, νὰ σᾶς βάλω εἰς τὸν Παράδεισον νὰ χαίρεσθε πάντοτε καὶ νὰ μὴ σᾶς βάλω εἰς τὴν Κόλασιν νὰ καίεσθε πάντοτε»[2] . Καὶ σὲ ἄλλο σημεῖο στὴν ἴδια διδαχή: «Καὶ τώρα μὲ τὴν χάριν τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐσταυρωμένου καὶ Θεοῦ, δὲν ἔχω μήτε σακκούλα, μήτε κασέλα, μήτε σπίτι, μήτε ἄλλο ράσο ἀπὸ αὐτὸ ὁποὺ φορῶ. Ἀλλὰ ἀκόμη παρακαλῶ τὸν Κύριόν μου μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μου νὰ μὲ ἀξιώση νὰ μὴν ἀποκτήσω σακκούλα, διατί, ὡσὰν κάμω ἀρχὴν νὰ παίρνω ἄσπρα [χρήματα], εὐθὺς ἔχασα τοὺς ἀδελφούς μου καὶ δὲν ἠμπορῶ καὶ τὰ δύο· ἢ τὸν Θεὸν ἢ τὸν Διάβολον»[3] .

Ἔλα νὰ μᾶς διδάξεις ὅτι δὲν εἶναι γιὰ μᾶς τὸ μοντέλο τῶν δῆθεν πολυπολιτισμικῶν (multy culti), πολυεθνικῶν, πολυθρησκευτικῶν κοινωνιῶν, ποὺ πονηρὰ προωθεῖ σήμερα παγκοσμίως, καὶ στὴν πατρίδα μας, ἡ λεγομένη Νέα Ἐποχὴ μέσῳ τῆς διαβόητης Νέας Τάξεως Πραγμάτων καὶ τῆς Παγκοσμιοποίησης.

Ὁ Ὀρθόδοξος Ἕλληνας δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει ἄριζος καὶ ἀνέστιος σὲ μιὰ ἀπρόσωπη καὶ διαλυμένη κοινωνία. Τρέφεται ἀπὸ τὸ κοινοτικὸ πνεῦμα, τό «ἐμεῖς» τοῦ Μακρυγιάννη.

Ἔλα νὰ μᾶς διδάξεις ὅτι ὁ Τριαδικὸς Θεὸς μᾶς ἔκανε ἐλεύθερους καὶ ὑπεύθυνους ἀνθρώπους καὶ ὄχι ἕνα «ζαλισμένο κοπάδι» ἀγχωμένων καταναλωτῶν, ποὺ συνεχῶς εἶναι στὸ τρέξιμο, χωρὶς ποτὲ νὰ προλαβαίνουν. Μᾶς ἔκανε γιὰ νὰ ἀναπνέουμε τὸν καθαρὸν ἀέρα τῶν βουνῶν καὶ ὄχι νὰ φυτοζωοῦμε μέσα σὲ πολυκατοικίες – κλουβιά.

Μέσα σ᾽ αὐτὴ τὴν ἀφύσικη ἀλλὰ καί –κυρίως– ἀποκομμένη ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία ζωή, λόγῳ τῆς ἀτομοκεντρικότητός μας, χάσαμε καὶ τὴν φυσιολογικὴ αἴσθηση τῶν πραγμάτων, ποὺ εἶχαν οἱ ἄνθρωποι παλαιότερα. Χάθηκε ἡ αἴσθηση τῆς ἀγάπης γιὰ τὸν τόπο. Ποῦ εἶναι ἡ αἴσθηση ποὺ ἐξέφραζε παλαιότερα ὁ λαός μας μέσα ἀπὸ τὰ δημοτικά μας τραγούδια γιά «τὰ ἔρημα τὰ ξένα»; Προσπαθοῦν οἱ ἐθνομηδενιστὲς καὶ διεθνιστούληδες νὰ μᾶς κάνουν ἀπάτρηδες σὰν κι αὐτούς.

Ἔλα νὰ μᾶς ταρακουνήσεις, νὰ ξυπνήσουμε καὶ νὰ πάρουμε σήμερα (ἢ μᾶλλον «ἐχθές», κατὰ τὴν προσφυῆ ἔκφραση), νὰ πάρουμε ριζικὰ μέτρα γιὰ νὰ σταματήσει ἡ ἐθνολογικὴ ἀλλοίωση καὶ ἡ προϊοῦσα ἰσλαμοποίηση τῆς Ἑλλάδος τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἡρώων, μέσῳ τῆς ἀθρόας καὶ σχεδιασμένης λαθρομετανάστευσης. Ἐσὺ ἔχυσες τὸ αἷμα σου γιὰ νὰ σταματήσεις τοὺς τότε βίαιους ἐξισλαμισμοὺς καὶ σήμερα τὸ Ψευτορωμέϊκο χτίζει τζαμιὰ στοὺς ἀπρόσκλητους λαθροεισβολεῖς, δῆθεν «πρόσφυγες»!

Ἔλα νὰ μᾶς θυμίσεις τὸν τίμιο γάμο, τὴν ὑπευθυνότητα καὶ χριστιανικὴ ἀγάπη τῶν συζύγων, ποὺ δὲν θὰ διαλύσουν στὴν πρώτη δυσκολία τὸ σπιτικό τους –ὅπως καταντήσαμε σήμερα– μὲ τοὺς μισοὺς καὶ περισσότερους γάμους νὰ καταλήγουν στὸ διαζύγιο!

Ἔλα νὰ συνεφέρεις τὸν σαρκολάτρη, ἀτομιστὴ καὶ φυγόπονο ἄνθρωπο τοῦ σήμερα –ἰδιαίτερα τὶς γυναῖκες– ποὺ σκοτώνουν τὰ ἴδια τους τὰ παιδιὰ μὲ τὶς ἐκτρώσεις, γιὰ νὰ μὴν τοὺς χαλάσουν τὰ παιδιὰ τὴν καλοπέραση...

Ἡ Ἑλλάδα τῶν ἡρώων καὶ τῶν ἁγίων εἶναι δυστυχῶς σήμερα στὴν Εὐρώπη πρώτη στὶς ἐκτρώσεις! Οἱ Ἕλληνες σήμερα δὲν κάνουν παιδιά. Αὐτὰ τὰ λίγα, ποὺ θὰ ἔκαναν, τὰ σκοτώνουν μὲ τὶς ἐκτρώσεις, πρὶν γεννηθοῦν. Οἱ νέοι μας, λόγῳ τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, ξενητεύονται, ἐνῶ ἡ Ἑλλάδα γεμίζει ἀπὸ ἀπρόσκλητους ἀλλόφυλους καὶ ἀλλόθρησκους λαθραίους μετανάστες. Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἑλληνικὴ ἱστορία κινδυνεύει ἡ ἴδια ἡ δυνατότητα βιολογικῆς συνέχειας τῆς ἑλληνικῆς φυλῆς!

Ἔλα, ἅγιε, νὰ μᾶς ὁρμηνέψεις νὰ διώξουμε τὴν ξεδιαντροπιὰ καὶ νὰ βάλουμε καὶ πάλι στὴ ζωή μας τὴ σεμνότητα, τὸν σεβασμό, τὴν αἴσθηση τοῦ καθήκοντος καὶ τὴν ὑπομονή.

Ἐμεῖς, οἱ μεγαλύτεροι κυρίως, χαλάσαμε μὲ τὴν ἀδιάκριτη δῆθεν ἀγάπη μας καὶ τὰ ταλαίπωρα παιδιά μας. Τοὺς διδάξαμε ἐμπράκτως νὰ ἀπαιτοῦν τὰ πάντα, «ἐδῶ καὶ τώρα», εὔκολα, γρήγορα, χωρὶς κόπο καὶ μὲ περίσσεια θρασύτητα.

Τὰ χαμένα παιδιά μας, ἡ «γενιὰ τῆς ἀδιαφορίας» εἶναι ἀπόδειξη καὶ τῆς δικῆς μας ἀστοχίας καὶ ἀποτυχίας. Ἀλλὰ ἡ κατάσταση δὲν θὰ διορθωθεῖ ὅσο τοὺς χαϊδεύουμε τὰ αὐτιά, δῆθεν ἀπὸ ἀγάπη...

Ἂς δοῦμε πῶς παιδαγωγοῦσαν τὰ παιδιά τους οἱ ἅγιες καὶ ἡρωΐδες μητέρες τοῦ παρελθόντος (ὄχι πρὶν ἀπὸ πεντακόσια χρόνια, ἀλλὰ πρὶν ἀπὸ δύο μόλις γενιές).

Ἂς θυμηθοῦμε τὴ μάνα τοῦ Ἁγίου νεομάρτυρος Κωνσταντίνου τοῦ Ὑδραίου, ποὺ ὅταν γύρισε στὸ πατρικό του σπίτι τουρκεμένος, τοῦ ἔκλεισε ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλληνίδα μάνα του τὴν πόρτα καὶ τοῦ εἶπε αὐστηρά (λόγῳ ἀκριβῶς τῆς ἀγάπης!): ἐγὼ δὲν ἐγέννησα προδότη!

Ἂς δοῦμε, πῶς παιδαγωγοῦσε τὸν λαοφιλέστατο ἅγιό μας Παΐσιο, τὸν Ἁγιορείτη, ἡ ἁγιασμένη μητέρα του Εὐλογία. «Παιδί μου», τοῦ ἔλεγε, «μήπως ἔφταιξες ἐσὺ καὶ δὲν σὲ παίζουν τὰ παιδιά;».

Ἂς ἀκούσουμε, τὶ ἔχει νὰ μᾶς πεῖ ὁ ἄλλος μεγάλος ἅγιος τῆς ἐποχῆς μας Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης: «Τά παιδιά», γράφει, «μέ τούς συνεχεῖς ἐπαίνους δέν οἰκοδομοῦνται. Γίνoνται ἐγωιστές καί κενόδοξοι. Θά θέλουν σ᾽ ὅλη τους τή ζωή νά τούς ἐπαινοῦν ὅλοι διαρκῶς, ἔστω κι ἄν τούς λένε ψέ-ματα. Δυστυχῶς, σήμερα μάθανε ὅλοι νά λένε καί ψέματα καί τά δέχονται οἱ κενόδοξοι. Εἶναι ἡ τροφή τους. “Πές το, κι ἄς εἶναι ψέμα, κι ἄς εἶναι εἰρω-νεία”, λένε. Ὁ Θεός αὐτό δέν τό θέλει. Ὁ Θεός θέλει τήν ἀλήθεια. Δυστυ-χῶς, αὐτό δέν τό καταλαβαίνουν ὅλοι καί κάνουν τό ἐντελῶς ἀντίθετο.

» Τά παιδιά, ὅταν τά ἐπαινεῖς συνεχῶς, χωρίς διάκριση, τά πειράζει ὁ ἀντίθετος [ὁ διάβολος]. Τούς ξεσηκώνει τό μύλο τοῦ ἐγωϊσμοῦ καί, συνηθισμένα ἀπό μικρά στούς ἐπαίνους ἀπό γονεῖς καί δασκάλους, προχωροῦν ἴσως στά γράμματα, ἀλλά τί τό ὄφελος; Στή ζωή θά βγοῦν ἐγωιστές καί ὄχι χριστιανοί. Οἱ ἐγωιστές δέν μποροῦν νά εἶναι ποτέ χριστιανοί. Οἱ ἐγωιστές θέλουν διαρκῶς ὅλοι νά τούς ἐπαινοῦν, ὅλοι νά τούς ἀγαπᾶνε, ὅλοι νά λένε καλά γι᾽ αὐτούς, πράγμα πού ὁ Θεός μας, ἡ Ἐκκλησία μας, ὁ Χριστός μας δέν τό θέλει.

»Ἡ θρησκεία μας δέν θέλει αὐτό τόν τρόπο, αὐτή τήν ἀγωγή. Ἀντίθετα, θέλει τά παιδιά ἀπό μικρά νά μαθαίνουν στήν ἀλήθεια. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Χρι-στοῦ τονίζει ὅτι, ἅμα ἐπαινεῖς ἕναν ἄνθρωπο, τόν κάνεις ἐγωιστή. Ὁ ἐγωι-στής εἶναι ὁ μπερδεμένος, ὁ ὁδηγούμενος ὑπό τοῦ διαβόλου καί τοῦ κακοῦ πνεύματος. Ἔτσι μεγαλώνοντας μέσα τόν ἐγωισμό, ἡ πρώτη του δουλειά εἶναι ν᾽ ἀρνεῖται τόν Θεό καί νά εἶναι ἕνας ἐγωιστής ἀπροσάρμοστος μέσα στήν κοινωνία»[4] .

Ποῦ εἶναι ὁ μεγάλος μας Μακρυγιάννης, ποὺ γράφει ὅτι ἡ μητέρα του τοῦ ἔλεγε, γιὰ νὰ τὸν διδάξει: «Παιδί μου, ἐγὼ δὲν ἔχω ψωμὶ νὰ σοῦ δώσω. Κάνε τρεῖς μετάνοιες στὸν ἅγιό σου, νὰ σοῦ δώσει!».

Γιατί μετὰ ἀποροῦμε, ποὺ μὲ τὴν ἐσφαλμένη ἀγωγή μας συντελέσαμε ὥστε τὰ παιδιὰ νὰ τὰ σιχαθοῦν ὅλα καὶ νὰ πάσχουν ἤδη στὸ Δημοτικὸ ἀπὸ κατάθλιψη;

Ἔλα, ἅγιε, νὰ μᾶς βοηθήσεις νά «ξεβολευτοῦμε». Νὰ ἀφήσουμε τήν «ἡσυχία τοῦ καναπέ», τὴν λογικὴ τοῦ «ἔλα μωρὲ τώρα! Ἐγὼ θὰ διορθώσω τὴν κατάσταση; Ἐγὼ θὰ βγάλω τὸ φίδι ἀπ᾽ τὴν τρύπα;»

Ἔλα νὰ μᾶς διδάξεις ἀγωνιστικότητα καὶ πνεῦμα θυσίας. Ὅπως ἐσύ, ποὺ ἄφησες τὴν ἡσυχία τοῦ κελλιοῦ σου, γιατὶ σ᾽ ἔτρωγε –καθὼς τὸ ὁμολογεῖς– σὰν τὸ σαράκι τὸ ξύλο ὁ γλυκύτατος ἐκεῖνος λόγος τοῦ Χριστοῦ μας: «Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου ἕκαστος»[5] . Μὲ ἄλλα λόγια, ὅποιος ἐνδιαφέρεται μόνο γιὰ τὸν ἑαυτούλη του, δὲν εἶναι χριστιανός. Ὁ Χριστός μας, ὅταν δεῖ σ᾽ ἐμᾶς πνεῦμα θυσίας, αὐταπάρνηση, φιλότιμο, «συγκινεῖται», καθὼς γράφει καὶ ὁ ἅγιος Παΐσιος, καὶ μᾶς δίνει πλούσια τὴν χάρη του.

Μὴν ποῦμε «ἡ ὑπόθεση εἶναι χαμένη, δὲν γίνεται τίποτε». Ὄχι! Ὅλα μποροῦμε νὰ τὰ πετύχουμε καὶ ὅλα τὰ στραβὰ νὰ τὰ ἀλλάξουμε μὲ τὴ χάρη ὅμως τοῦ Χριστοῦ μας, σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ»[6] .

Καὶ γιὰ νὰ πᾶμε καὶ σὲ ἄλλα κρίσιμα θέματα τῆς σημερινῆς ἐποχῆς, ὅπου ἡ ἐπικρατοῦσα σύγχυση μᾶς ἀποπροσανατολίζει.

Ἔλα, ἅγιε,  νὰ μᾶς διδάξεις τὴν πραγματική, τὴν κατὰ Θεόν, ἀγάπη, ἡ ὁποία πηγαίνει μαζὶ μὲ τὸ πνεῦμα τῆς θυσίας καὶ γι᾽ αὐτό, κατὰ τὸν οὐρανοβάμονα ἀπόστολο Παῦλο, «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς»[7] .

Ἔλα νὰ μᾶς βοηθήσεις νὰ ξεχωρίσουμε τὴν πραγματικὴ ἀγάπη (δῶρο καὶ καρπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος) ἀπὸ τὴν ἄλλη, τὴν ψεύτικη, τήν «ξύκικη», ὅπως τὴν ἔλεγες. Ἰδιαίτερα στὰ θέματα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀληθείας, στὰ θέματα τῶν σχέσεων μὲ τοὺς ἑτεροδόξους καὶ τοὺς ἑτεροθρήσκους.

Ἔλα νὰ διαλύσεις τὶς ψεύτικες καὶ κούφιες «ἀγαπολογίες τῶν σαλονιῶν», ποὺ προσπαθοῦν νὰ διαχωρίσουν τὴν ἀλήθεια ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ χαϊδεύουν τὰ αὐτιὰ τῶν ἀνθρώπων, ποὺ εὑρίσκονται σὲ λάθος δρόμο, λέγοντάς τους ὅτι, τάχα, βαδίζουν σωστὰ καὶ ὅτι, δῆθεν, εἴμαστε ὅλοι τό ἴδιο (Ὀρθόδοξοι, παπικοί, προτεστάντες, μονοφυσίτες, μωαμεθανοί, ἰνδουιστές, βουδδιστές) καὶ ὅτι, τάχα, ὅλοι στὸν ἴδιο Θεὸ πιστεύομε!

Ἔλα νὰ πεῖς στοὺς ἀγαπολόγους ἐκκλησιαστικούς μας ταγοὺς καὶ ἀλλοιωμένους στὸ φρόνημα καθηγητάδες: «Ἐγὼ ἀδελφοί μου, ἐπαιδεύθηκα εἰς τὴν σπουδὴν σαράντα καὶ πενῆντα χρόνους, ἐδιάβασα πολλὰ καὶ διάφορα βιβλία καὶ περὶ Ἑβραίων καὶ περὶ Ἑλλήνων [ἐννοεῖ εἰδωλολατρῶν] καὶ περὶ ἄλλων ἀσεβῶν καὶ αἱρετικῶν, ἐρεύνησα τὰ βάθη τῆς σοφίας καὶ ηὗρα ὅτι οἱ ἄλλες πίστες εἶναι ψεύτικες, κάλπικες, μόνον ἡ ἐδική μας, ἡ χριστιανικὴ εἶναι ὀρθόδοξος, ἀληθινὴ καὶ ἁγία. Διὰ τοῦτο σᾶς λέγω, ἀδελφοί μου χριστιανοί, νὰ χαίρεσθε καὶ νὰ εὐφραίνεσθε, ὁποὺ εὑρέθητε χριστιανοὶ ὀρθόδοξοι καὶ νὰ κλαίετε καὶ νὰ θρηνῆτε τοὺς ἀπίστους καὶ αἱρετικοὺς ὁποὺ εὑρίσκονται εἰς τὸ σκότος. Διὰ αὐτοὺς ἔγινεν ἡ Κόλασις, αὐτὴ εἶναι ἡ καθολικὴ πατρίδα τους. Χιλιάδες καλὰ νὰ κάμουν, χωρὶς τὸ ἅγιον βάπτισμα τίποτες δὲν ὠφελοῦνται. Ἐτούτην τὴν ζωὴν ἂς τὴν χαροῦν μὲ ὅλα τὰ ἀγαθά τους καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλην τὴν οὐράνιον, ἂς μὴν ἐλπίζουν τίποτες. Ἡ ἄλλη εἶναι ἐμᾶς τῶν χριστιανῶν, τῶν βαπτισμένων, τῶν μυρω-μένων, τῶν ἐξομολογουμένων, τῶν μεταλαβημένων, ἐμᾶς τῶν ταλαιπωρη-μένων, τῶν πεινασμένων, τῶν διψασμένων, τῶν στενοχωρημένων, τῶν ὑβρισμένων, τῶν δαρμένων, τῶν φυλακωμένων καὶ ὅσοι τὰ παθαίνουν αὐτὰ διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, ἐκείνων εἶναι βέβαια ἡ ἄλλη ζωή, ὁ Παράδεισος καὶ καλότυχοι ἐκεῖνοι ὁποὺ τραβοῦν ἐδῶ θλῖψες καὶ βάσανα καὶ ταλαίπωροι ἐκεῖνοι ὁποὺ ἔχουν ὅλα τὰ χουζούρια καὶ τὲς ἀνάπαυσες καὶ τρῶν καὶ πίνουν ξέγνοιαστοι»[8] .

Ἔλα νὰ πεῖς σ᾽ αὐτοὺς ποὺ κάνουν τεμενάδες στὸν πάπα. «Τὸν πάπα νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶναι ἡ αἰτία». Καὶ ὅτι ὁ Φράγκος –τοὐλάχιστον σὲ ἐπίπεδο ἡγεσίας– δὲν ἀλλάζει. Μακάρι νὰ ἄλλαζε!

Πολὺ μᾶς λείπει σήμερα ἡ εὐθύτητα καὶ ἡ ντομπροσύνη τῶν παλαιῶν ἐκείνων ἁγίων καὶ σοφῶν ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, πού, γιὰ νὰ βοηθήσουν καὶ τὸ ὀρθόδοξο λογικὸ ποίμνιο καὶ τοὺς πλανωμένους ἀδελφούς μας, ἔλεγαν τὸ ναὶ ναὶ καὶ τὸ οὒ οὔ, σύμφωνα μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ ἴδιου τοῦ Κυρίου μας[9] .

Σήμερα ἡ γλῶσσα τῆς ἀλήθειας συκοφαντεῖται ἀπὸ τὸν νέο φασισμό, ποὺ λέγεται «πολιτικὴ ὀρθότητα». Συκοφαντεῖται ὡς φανατισμὸς καί «ρητορικὴ μίσους»!

Χρειαζόμαστε λοιπὸν θαρραλέους ἡγέτες καὶ ὄχι μουδιασμένους καὶ ψοφοδεεῖς νενέκους, οἱ ὁποῖοι ἡγέτες, ὅπου καὶ ἂν εὑρίσκονται, εἴτε στὸν ἐκκλησιαστικό, εἴτε στὸν πολιτικό, κοινωνικὸ ἢ ὅποιον ἄλλο χῶρο εὐθύνης, θὰ θέλουν καὶ θὰ μποροῦν –μὲ τὴ βοήθεια πάντοτε τοῦ Χριστοῦ μας, τῆς κυρίας μας Θεοτόκου, προμάχου καὶ ὑπερμάχου στρατηγοῦ τοῦ εὐσεβοῦς μας Γένους, καὶ τῶν ἁγίων– νὰ ὑψώνουν τὸ ἀνάστημά τους καὶ νὰ λένε:

Ὄχι κύριοι, δὲν θὰ σᾶς ἀφήσουμε νὰ καταργήσετε τὴν Κυριακὴ ἀργία, ἕνα θεσμὸ ἡλικίας 17 αἰώνων, ἀπὸ τὰ χρόνια ἤδη τοῦ ἁγίου μας αὐτοκράτορος Μεγάλου Κωνσταντίνου! Πόσους ἀγῶνες δὲν ἔδωσε ὁ ἅγιός μας γιὰ τὴν τήρηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς, λέγοντας ὅτι τὸ κέρδος, ὅπου γίνεται τὴν Κυριακήν, εἶναι κατηραμένον. Αὐτὸς ὁ ἀγῶνας του γιὰ τὴν ἀργία τῆς Κυριακῆς ἐξώργισε τοὺς Ἑβραίους, ποὺ ζημιώνονταν οἰκονομικὰ ἀπὸ τὴν μετακίνηση τοῦ παζαριοῦ τὸ Σάββατο καὶ δωροδόκησαν τὸν Κοὺρτ πασᾶ νὰ κρεμάσει τὸν ἅγιο.

Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ἡγέτες ποὺ νὰ ὑψώνουν τὸ ἀνάστημά τους καὶ νὰ λένε: Ὄχι, δὲν θὰ σᾶς ἀφήσουμε νὰ τὰ ξεπουλήσετε καὶ νὰ τὰ ξεθεμελιώσετε ὅλα πρὸς χάριν τῶν ξένων καὶ ντόπιων ἀφεντικῶν σας!

Ἐδῶ εἶναι Ἑλλάδα, χώρα ἡρώων καὶ μαρτύρων, ἡ ὁποία ἐμεγαλύνθη στὴν Ἱστορία της χάρη στὰ ΟΧΙ τῶν ἡγετῶν καὶ τοῦ λαοῦ της καὶ ὄχι χάρη στὶς κωλοτοῦμπες καὶ ὀσφυοκαμψίες, οἱ ὁποῖες κατήντησαν τὸ ἀγαπημένο σπὸρ αὐτῶν ποὺ μᾶς κυβερνοῦν.

Ἔλα, ἅγιέ μας, καθὼς ἡ σημερινὴ κρίση προτύπων, ἀξιῶν, ἡγετῶν καὶ προσανατολισμοῦ συνεχῶς ἐντείνεται, ἔλα νὰ παρηγορήσεις καὶ νὰ ἐμψυχώσεις τὸν λαό μας.

Ἔλα νὰ μᾶς διδάξεις τὴν λεβεντιά, τὴν παλληκαριὰ καὶ τὴν ἀφοβία, ὅπως ἐδίδασκες τότε τὴν ἀγαπημένη σου κλεφτουριὰ τῆς ἡρωικῆς ἀντίστα-σης στὸν κατακτητή. Σ᾽ αὐτὰ τὰ παλληκάρια, ποὺ ἔπιναν νερὸ στὸ ὄνομά σου καὶ ἔδιναν τὴ ζωή τους γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν πατρίδα μὲ τὸ ὄνομά σου στὰ χείλη τους. «Τὰ παλληκάρια τὰ καλὰ μόν᾽ τὸν Θεὸ φοβοῦνται [σέβονται]», λέγει ἕνα κλέφτικο τραγούδι. Σήμερα γίναμε ψοφοδεεῖς δοῦλοι ἀνθρώπων καὶ παθῶν, ἐπειδὴ πάψαμε νὰ εἴμαστε δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ μας.

Μήπως, ὅμως, σὲ κουράσαμε, ἅγιέ μας, μὲ τὰ συνεχῆ παρακάλια μας;

Ὅμως, εἴμαστε σίγουροι, ὅτι ἡ πατρικὴ καὶ ἀδελφική σου καρδιά, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας, ἐὰν τότε δὲν κουραζόταν μιὰ φορά, τώρα χίλιες φορὲς δὲν κουράζεται, καθὼς (χωρὶς νὰ περιορίζεσαι πλέον ἀπὸ τὸ ὑλικὸ αὐτὸ σῶμα, τὸν χῶρο καὶ τὸν χρόνο), τρέχεις παντοῦ καὶ βοηθᾶς μὲ τὴν Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας ὅσους μὲ πίστη σὲ ἐπικαλοῦνται.

Πρέσβευε, λοιπόν, καὶ γιὰ μᾶς ἅγιε ἰσαπόστολε καὶ ἱερομάρτυς τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ ὅλους ἐμᾶς ποὺ σὲ ἀγαποῦμε μὲ τὴν καρδιά μας. Γιὰ τὴν πατρίδα μας, ποὺ καὶ σήμερα κινδυνεύει καὶ ἴσως περισσότερο ἀπὸ τότε. Σίγουρα ὁ Χριστός μας μὲ τὶς δικές σου πρεσβεῖες, τῆς Παναγίας μας καὶ ὅλων τῶν ἁγίων, ὅλα μπορεῖ νὰ τὰ ἀλλάξει μὲ τὴν παντοδυναμία του, καὶ σίγουρα θὰ τὸ κάνει, ὅπως λέγεις καὶ σὺ καὶ ὁ ἅγιος Παΐσιος καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἅγιοι στὶς προφητεῖες σας γιὰ τὴν Πόλη, τὴν Κωνσταντινούπολη. Περιμένει, ὅμως, ὁ Χριστός μας νὰ δεῖ καὶ τὴ δική μας διόρθωση, ἀλλαγὴ καὶ μετάνοια. Νὰ γίνουμε πιὸ συνειδητοὶ Χριστιανοὶ καὶ καλύτεροι Ἕλληνες πατριῶτες.

Γι᾽ αὐτὴν τὴν καλὴ ἀλλαγὴ καὶ διόρθωση ἂς ἀγωνισθοῦμε καὶ μεῖς μὲ φιλότιμο καὶ αἰσιοδοξία (αἰσιοδοξία, ἀφοῦ ἡ τελικὴ νίκη εἶναι τοῦ Χριστοῦ καὶ συνεπῶς καὶ ὅλων ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν) καὶ τότε σίγουρα τὸ ποθούμενο –ὅπως ἔλεγες καὶ σύ, ἅγιέ μας– θὰ ἔλθει. Τὸ ποθούμενο σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα: Καὶ γιὰ τὸν καθένα μας προσωπικά, ὡς πνευματικὴ ἀναγέννηση καὶ γιὰ τὴν κοινωνία, νὰ σταθεῖ καὶ πάλι στὰ πόδια της καὶ γιὰ τὴν ἀγαπημένη μας πατρίδα! Ἀμήν. Γένοιτο!

[1] . Ἰωάννου Μενούνου (ἐπιμέλεια), Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ Διδαχές (καὶ Βιογραφία), ἐκδ. «Τῆνος», Ἀθήνα, χ.χρ., Διδαχὴ Γ´, σ. 240.

[2] . Μενούνου, ἔνθ᾽ ἀνωτ., Διδαχὴ Α1, σσ. 118-119.

[3] . Μενούνου, ἔνθ᾽ ἀνωτ., Διδαχὴ Α1, σ. 118

[4] . Ἁγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καὶ Λόγοι, ἔκδ. Ἱερὰ Μονὴ Χρυσοπηγῆς, Χανιά 2015, ΙΓ´ ἔκδοση ἐπαυξημένη, σσ. 479-480.

[5] . Α´ Κορ. 10, 24.

[6] . Φιλιπ. 4, 13.

[7] . Α´ Κορ. 13, 5

[8] . Μενούνου, ἔνθ᾽ ἀνωτ., Διδαχὴ Α2, σσ. 175-176.

[9] . Πρβλ. Ματθ. 5, 37.

Πηγή: (Ὁμιλία στὸ πλαίσιο τῶν ἑορτῶν πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ποὺ ὀργανώνει ὁ Δῆμος Θέρμου, Θέρμον Αἰτωλίας, Κυριακὴ 21 Αὐγούστου 2016), Ακτίνες

Μέσα στά θεόπνευστα κείμενα τοῦ ὁσίου Συμεών τοῦ Στουδίτη, ἀνάμεσα στίς ἄλλες θαυμάσιες διδαχές του, βρέθηκε γραμμένο καί τοῦτο: «Ἀδελφέ, νά μήν κοινωνήσεις ποτέ σου τά Ἄχραντα Μυστήρια χωρίς δάκρυα». Αὐτό τό φύλαξε ὁ ἴδιος σ᾿ ὅλη του τή ζωή, γι᾿ αὐτό τό δίδαξε καί σέ μᾶς. Ἀλλά μόλις τ᾿ ἄκουσαν μερικοί, ὄχι μόνο λαϊκοί ἀλλά καί μοναχοί ὀνομαστοί στήν ἀρετή, παραξενεύτηκαν καί εἶπαν: “Ἐμεῖς λοιπόν πρέπει νά μένουμε σχεδόν πάντα ἀκοινώνητοι, γιατί εἶν᾿ ἀδύνατο νά κοινωνοῦμε κάθε φορά μέ δάκρυα”.

Ἀκούγοντας τους ἐγώ ὁ ἄθλιος, ἀποτραβήχθηκα κι ἔκλαψα πικρά. Ἀλλοίμονο στή τύφλωση καί τήν ἀναισθησία τους! Ἄν φρόντιζαν νά ἔχουν ἀδιάλειπτη μετάνοια, δέν θά τό ἔλεγαν ἀδύνατο. Ἄν εἶχαν καρπούς πνευματικούς, δέν θά ἦταν ἀμέτοχοι σ᾿ αὐτό τό θεῖο χάρισμα. Ἄν ἀποκτοῦσαν γνήσιο φόβο Θεοῦ, θά παραδέχονταν πώς μπορεῖ κανείς νά κλαίει ὄχι μόνο ὅταν κοινωνεῖ, ἀλλά πάντα.

“Καί ὅμως”, λένε ἐκεῖνοι, “δέν εἶναι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εὐκολοκατάνυκτοι. Ὑπάρχουν πολλοί, πού ἔχουν μιά φυσική σκληρότητα. Αὐτοί δέν κλαῖνε οὔτε ὅταν τούς δέρνουν. Πῶς λοιπόν μποροῦν νά μεταλαβαίνουν πάντα μέ δάκρυα;”.

Ἀλλά, ρωτάω κι ἐγώ, πῶς συμβαίνει νά εἶναι ἄλλος δυσκολοκατάνυκτος καί ἄλλος εὐκολοκατάνυκτος; Πῶς ἔγινε ἔτσι ὁ πρῶτος καί ἀλλιῶς ὁ δεύτερος; Ἀκοῦστε: Ὁ δυσκολοκατάνυκτος ἔγινε τέτοιος ἀπό προαίρεση κακή, ἀπό λογισμούς πονηρούς καί ἀπό ἔργα ἁμαρτωλά. Ὁ Εὐκολοκατάνυκτος, ἀντίθετα, ἀπό προαίρεση καλή, ἀπό λογισμούς ἀγαθούς καί ἀπό ἔργα ἀρετῆς. Σκέψου καί θά δεῖς, ὅτι πολλοί ἄνθρωποι πού ἦταν καλοί, ἔγιναν κακοί διαμέσου αὐτῶν τῶν τριῶν: τῆς προαιρέσεως, τῶν λογισμῶν καί τῶν ἔργων. Καί ἄλλοι, πού ἦταν κακοί, ἔγιναν καλοί πάλι μ᾿ αὐτά. Ὁ Ἑωσφόρος ἀπό ποῦ ἔπεσε; Δέν ἔπεσε ἀπό προαίρεση καί λογισμό πονηρό; Ὁ Καίν ἀπό ποῦ ἔγινε ἀδελφοκτόνος, ἄν ὄχι ἀπό κακή προαίρεση καί πονηρούς λογισμούς φθόνου κατά τοῦ Ἄβελ; Καί ὁ Σαούλ ἀπό ποῦ παρακινήθηκε νά σκοτώσει τό Δαβίδ, πού τιμοῦσε καί ἀγαποῦσε πρωτύτερα; Ἀπό τή φύση του ἤ ἀπό τήν κακή του προαίρεση; Ἀσφαλῶς ἀπό τή δεύτερη, γιατί κανένας δέν ἔγινε ἀπό τό Θεό πονηρός. Ἀλλά τί θά ποῦμε καί γιά τούς ληστές, πού σταυρώθηκαν μαζί μέ τό Χριστό; Ὁ ἕνας, πού εἶχε ἀγαθή προαίρεση, πίστεψε καί παρακαλοῦσε μετανοημένος τόν Κύριο νά τόν πάρει μαζί Του στή βασιλεία Του. Καί ὁ ἄλλος, πού εἶχε πονηρή προαίρεση, ἀπιστοῦσε καί Τόν ὀνείδιζε.

Ἑπομένως ὁ καθένας γίνεται εἴτε εὐκολοκατάνυκτος καί ταπεινός εἴτε δυσκολοκατάνυκτος καί ὑπερήφανος ἀπό τήν αὐτεξουσιότητα τῆς προαιρέσεώς του. Γιά νά τό καταλάβετε ὅμως καλύτερα, ἀκοῦστε καί τό παρακάτω παράδειγμα.

Δύο ἄνθρωποι, ἴσως καί σαρκικοί ἀδελφοί, εἶναι συνομήλικοι, ὁμότεχνοι, ὁμόγνωμοι, ὅμοιοι σέ ὅλα. Συμβαίνει μάλιστα νά εἶναι καί οἱ δύο κακοί, ἄσπλαχνοι, φιλάργυροι, ἀκόλαστοι – μέ δυό λόγια, βουτηγμένοι μέσα στό βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας. Αὐτοί λοιπόν οἱ δύο ἀδελφοί πᾶνε σέ μοναστήρι καί γίνονται μοναχοί. Ὁ ἕνας ἀπέχει ἀπ᾿ ὅλα τά κακά, καί μέ πολύ κόπο κατορθώνει νά γίνει ἐνάρετος. Ὁ ἄλλος, ἀντίθετα, δέν κάνει τίποτα γιά νά βελτιωθεῖ. Γίνεται μάλιστα χειρότερος ἀπό πρίν. Γιατί λοιπόν δέν κατόρθωσαν καί οἱ δύο τήν ἀρετή ἤ δέν κυλίστηκαν καί οἱ δύο ὅμοια στήν κακία; Ἐπειδή ὁ πρῶτος, μόλις μπῆκε στό μοναστήρι, ἄρχισε νά μιμεῖται τούς ἐναρέτους Πατέρες, νά προσέχει τήν ἀνάγνωση τῶν θείων Γραφῶν καί νά συναγωνίζεται τούς ἄλλους στή νηστεία, στίς προσευχές, στή σιωπή, στήν κατάνυξη, στήν πραότητα. Ὑπέμεινε ἀκόμα μέ προθυμία καί καρτερία τίς ταπεινώσεις, τίς θλίψεις καί τούς κόπους τῆς ἀσκήσεως χωρίς γογγυσμό, ἔκανε ὅ,τι τόν πρόσταζαν χωρίς ἀντιλογία κι ἔτρεχε πρῶτος στίς πιό εὐτελεῖς ἐργασίες. Κοντολογῆς, ἔκανε μ᾿ ἐπίγνωση ὅλα ὅσα μᾶς διδάσκουν οἱ ἱερές Γραφές, γιά νά βρεῖ ἔλεος ἀπό τό Θεό καί νά συγχωρεθοῦν οἱ ἁμαρτίες του. Ὁ ἄλλος ὅμως δέν ἔκανε τίποτε ἀπ᾿ αὐτά, καί ἔμεινε ἀδιόρθωτος, ὅπως ἦταν καί πρίν γίνει μοναχός, γιά νά μήν πῶ πώς ἔγινε καί χειρότερος. Πῶς λοιπόν αὐτοί οἱ δυό τόσο ὅμοιοι ἄνθρωποι ἀκολούθησαν τόσο διαφορετικό δρόμο; Ἀσφαλῶς ἀπό τήν καλή του προαίρεση ὁ ἕνας καί ἀπό τήν κακή ὁ ἄλλος.

Ἔτσι καί κάθε ἄνθρωπος δέν γίνεται εὐκολοκατάνυκτος ἤ σκληρόκαρδος παρά ἀπό τήν προαίρεσή του, καθώς καί ἀπό τήν ἐσωτερική τοποθέτηση καί τήν πολιτεία του. Γιατί πῶς εἶναι δυνατό νά ἔχει δάκρυα κατανύξεως, ἐκεῖνος πού συνεχῶς διασπᾶται σέ χίλιες δυό μάταιες μέριμνες, καί δέν ἔχει νοῦ γιά προσευχή, γιά σιωπή, γιά ἡσυχία, γιά ἀνάγνωση τῶν ἱερῶν βιβλίων; Πῶς μπορεῖ ν᾿ ἀποκτήσει κατάνυξη, ἐκεῖνος πού περιεργάζεται «τούς πάντας καί τά πάντα», καί θέλει νά μαθαίνει τό καθετί καί ν᾿ ἀνακατεύεται στίς ὑποθέσεις τῶν ἄλλων; Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος πότε θά βρεῖ χρόνο ν᾿ ἀναλογισθεῖ τίς ἁμαρτίες του, νά συντριβεῖ καί νά κλαψεῖ γιά τίς πτώσεις του, νά σκεφτεῖ καί νά μελετήσει τά σφάλματά του;

Ὅποιος δέν κλείνει τό στόμα του γιά νά μήν πεῖ ἄπρεπες ἤ περιττές κουβέντες, ὅποιος δέν κλείνει τ᾿ αὐτιά του γιά νά μήν ἀκούει μάταια κι ἀνώφελα λόγια, αὐτός δέν θυμᾶται τή φοβερή ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Δέν σκέφτεται ὅτι θά σταθεῖ μπροστά στό φοβερό κριτήριο τοῦ Χριστοῦ γυμνός κι ἀνυπεράσπιστος, καί θά δώσει ἀπολογία γιά κεῖνα πού ἔκανε στή ζωή του. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι δυνατό ν᾿ ἀποκτήσει δάκρυα καί νά κλάψει ἀπό μετάνοια καί κατάνυξη, ἔστω κι ἄν ζήσει ἑκατό χρόνια. Καί μπορεῖ νά πηγαίνει στήν ἐκκλησία καί νά συμμετέχει στίς ἱερές ἀκολουθίες μαζί μέ τούς εὐσεβεῖς πιστούς, ἀλλά τό κάνει ἀπό συνήθεια, σάν μιά ρουτίνα, μέ ἀμέλεια καί ὀκνηρία. Γι᾿ αὐτό βγαίνει ἀπό τό ναό τοῦ Θεοῦ χωρίς ὠφέλεια, καί δέν αἰσθάνεται καμιά ἀλλοίωση πρός τό καλύτερο στήν ψυχή του.

Ἄν λοιπόν θέλουμε δάκρυα, πρέπει νά βιάσουμε τόν ἑαυτό μας καί νά ὑπομένουμε τίς θλίψεις, τίς ταπεινώσεις καί τούς πειρασμούς, θεωρώντας τόν ἑαυτό μας χειρότερο ἀπ᾿ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἄν θέλουμε κατάνυξη, πρέπει νά δουλέψουμε πρῶτα σ᾿ ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ. Ἡ κατάνυξη εἶναι μιά θεία φωτιά, πού διαλύει τά πάθη. Τά δάκρυά της πλένουν καί καθαρίζουν τή λερωμένη ἀπό τήν ἁμαρτία ψυχή μας. Κανένας ἄνθρωπος δέν ἁγιάσθηκε, δέν ἔλαβε Πνεῦμα Ἅγιο καί δέν ἔγινε κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ, χωρίς νά καθαριστεῖ πρῶτα μέσα στά δάκρυα τῆς κατανύξεως, τῆς μετάνοιας καί τῆς συντριβῆς.

Ἐκεῖνοι μάλιστα πού ἰσχυρίζονται ὅτι δέν μπορεῖ νά κλαίει κανείς κάθε μέρα, φανερώνουν ἔτσι πώς εἶναι γυμνοί ἀπό ἀρετή. Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς τό λένε καθαρά: Ἐκεῖνος πού θέλει νά κόψει τά πάθη του, μόνο μέ τά δάκρυα θά τά κόψει. Κι ἐκεῖνος πού θέλει ν᾿ ἀποκτήσει ἀρετές, μόνο μέ πένθος θά τό κατορθώσει. Ἀλήθεια, σέ τί χρησιμεύουν τά ἐργαλεῖα μιᾶς τέχνης, ὅταν λείπει ὁ τεχνίτης, πού γνωρίζει νά τά μεταχειριστεῖ καί νά φτιάξει ὅ,τι θέλει; Δέν χρησιμεύουν σέ τίποτα. Σέ τί ὠφελεῖ τόν κηπουρό νά σκάψει ὅλο του τόν κῆπο καί νά φυτέψει κάθε λογῆς λαχανικά, ἄν δέν κατεβεῖ βροχή νά τά ποτίσει; Δέν τόν ὠφελεῖ σέ τίποτα. Ἔτσι κι ἐκεῖνος πού μεταχειρίζεται τίς ἄλλες ἀρετές καί κοπιάζει νά τίς ἀποκτήσει, δέν ὠφελεῖται καθόλου χωρίς τήν ἁγία κατάνυξη, τήν ἀπαραίτητη προϋπόθεση ὅλων τῶν ἀρετῶν.

Λοιπόν, ἀδελφοί μου, πρίν καί πάνω ἀπ᾿ ὅλες τίς ἀρετές εἶναι ἡ μετάνοια, τό πένθος καί τά δάκρυα, πού ἀκολουθοῦν τό πένθος. Οὔτε πένθος γίνεται χωρίς μετάνοια, οὔτε δάκρυα χωρίς πένθος. Καί τά τρία εἶναι ἀλληλένδετα, καί δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει τό ἕνα χωρίς τά ἄλλα. Ἄς μή λέμε λοιπόν ὅτι εἶναι ἀδύνατο νά κλαῖμε κάθε μέρα, γιατί ἐρχόμαστε σέ ἀντίθεση μέ τόν Κύριο, πού μακάρισε ὅσους κλαῖνε, καί ὑποσχέθηκε ὅτι θά γελάσουν ἀπό χαρά καί ἀγαλλίαση στήν οὐράνια βασιλεία Του: «Μακάριοι οἱ κλαίοντες νῦν, ὅτι γελάσετε».

Γιά νά ἔρθει ὅμως καί σέ μᾶς ἡ χάρη τῶν δακρύων, πρέπει, ὅπως εἴπαμε, νά διαβάζουμε ἀδιάκοπα τά ἱερά βιβλία, νά ὑπομένουμε καρτερικά τίς θλίψεις, τούς ἐμπαιγμούς, τίς κατηγορίες καί τίς διαβολές, νά προσευχόμαστε στό Θεό γι᾿ αὐτούς πού μᾶς κάνουν κακό, νά ταπεινώνουμε τόν ἑαυτό μας σέ κάθε εὐκαιρία, ν᾿ ἀποφεύγουμε τή φλυαρία καί νά μήν ἀσχολούμαστε μέ τούς ἄλλους, ἀλλά νά σκεφτόμαστε μόνο τίς δικές μας ἁμαρτίες καί νά μετανοοῦμε βαθιά γι᾿ αὐτές. Κι ἄν δέν ἔχουμε δάκρυα, τουλάχιστο νά τά ζητᾶμε ἀπό τό Θεό. Ἡ αὐτομεμψία καί τό πένθος, πάντως, βοηθοῦν τήν ψυχή νά βρεῖ τήν κατάνυξη. Πρῶτος καρπός τοῦ πένθους γιά τίς ἁμαρτίες μας εἶναι τά δάκρυα, πού προσφέρονται στό Θεό σάν θυσία εὐπρόσδεκτη καί καθαρίζουν τό ρύπο τῆς ψυχῆς. Κι ὅταν ἡ ψυχή ἔρθει σέ κατάσταση μετάνοιας κι ἀληθινοῦ πένθους, δέν περνάει οὔτε μιά μέρα δίχως δάκρυα, ὅπως ὁ προφήτης Δαβίδ, πού ἔλεγε: «Λούσω καθ᾿ ἑκάστην νύκτα τήν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τήν στρωμνήν μου βρέξω».

Ἄς ἀγωνιστοῦμε λοιπόν κι ἐμεῖς νά μετανοήσουμε ἀληθινά, ν᾿ ἀποκτήσουμε ἐπίγνωση τῶν πολλῶν καί μεγάλων ἁμαρτημάτων μας καί νά καθαριστοῦμε ἀπ᾿ αὐτά, ἀκούγοντας τήν προτροπή τοῦ ἁγίου ἀδελφοθέου Ἰακώβου: «Καθαρίσατε χεῖρας ἁμαρτωλοί καί ἁγνίσατε καί κλαύσατε· ὁ γέλως ὑμῶν εἰς πένθος μεταστραφήτω καί ἡ χαρά εἰς κατήφειαν. Ταπεινώθητε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, καί ὑψώσει ὑμᾶς».

Πηγή: (Ἀπό τό βιβλίο: “ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ”, Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττική), Η άλλη όψη

Ὁ μεγάλος προσωκρατικὸς φιλόσοφος Ἡράκλειτος γιὰ νὰ δηλώσῃ τὴν ἀπεραντοσύνη τῆς ψυχῆς ἐπέλεξε τὴ λέξη λόγος, ἡ ὁποία παραπέμπει στὴ γλῶσσα· «πείρατα ψυχῆς οὐκ ἂν ἐξεύροιο πᾶσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν· οὕτω βαθὺν λόγον ἔχει· ἔστι ψυχῆς λόγος ἑωυτὸν αὔξων [1]», δηλαδὴ τὰ πέρατα τῆς ψυχῆς δὲν μπορεῖς νὰ βρῇς, ὅποιον δρόμο καὶ νὰ πάρῃς· τόσο βαθὺς εἶναι ὁ λόγος· ὑπάρχει λόγος στὴν ψυχὴ ποὺ αὐξάνει τὸν ἑαυτό του. Ἀπὸ πολὺ νωρὶς οἱ Ἕλληνες κατανόησαν τὴν ἄρρηκτη σχέση νόησης καὶ γλώσσας [2], γι’ αὐτὸ χρησιμοποιοῦσαν τὴ λέξη λόγος γιὰ νὰ δηλώσουν τόσο τὴ γλῶσσα ὅσο καὶ τὴ λογική. Δεδομένου ὅτι ἡ ἀνθρώπινη συνείδηση ἀντακλᾶται στὴ λέξη, ὅπως ὁ ἥλιος σὲ μιὰ σταγόνα νεροῦ [3], ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς εἶναι σὰν τὸ σύννεφο καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα σὰν τὴ βροχή. Ὁρισμένες πτυχὲς αὐτῆς τῆς ἀλληλεπίδρασης μεταξὺ ἑλληνικῆς ταυτότητας καὶ γλώσσας θὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ σκιαγραφήσουμε στὶς γραμμὲς ποὺ ἀκολουθοῦν.

Στὶς ἀκτὲς τῆς Ἰωνίας γιὰ πρώτη φορὰ γεννήθηκε ἡ κριτικὴ σκέψη. Ἡ μυθικὴ ἑρμηνεία τοῦ κόσμου δὲν ἱκανοποιοῦσε τοὺς ὀξυδερκεῖς μικρασιάτες φιλοσόφους. Παρατηρῶντας ἐταστικὰ τὴ φύση διαπίστωσαν ὅτι τὰ φυσικὰ φαινόμενα δὲν ὑπακούουν στὶς ἄλογες ἀπαιτήσεις τοῦ Δία, ἀλλὰ σὲ φυσικοὺς νόμους ποὺ νέμουν, διανέμουν κατὰ λόγον τὴ φωτιά, τὸν ἀέρα, τὸ νερὸ καὶ τὸ χῶμα, ὥστε νὰ ἐξασφαλίζεται ἡ τάξη ποὺ χαρακτηρίζει τὸν κόσμον (=στολίδι). Μελετῶντας αὐτοὺς τοὺς νόμους ἐπινόησαν τὴν ἐπιστήμη (ἀπὸ τὸ ἐπίσταμαι= γνωρίζω καλά), τὴν ἔγκυρη γνώση. Ἐγείρεται εὔλογα τὸ ἐρώτημα: θὰ εἶχε ἐπινοηθῆ ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ἡ ἐπιστήμη ἂν οἱ τελευταῖοι δὲν συλλογίζονταν ἑλληνικά· μὲ ἂλλα λόγια θὰ ὑπῆρχε ἐπιστήμη χωρὶς τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα;

Ὁ σχηματισμὸς τῶν ἐπιστημονικῶν ἐννοιῶν συνδέεται μὲ τὰ σπέρματα ποὺ περικλείει ἡ γλῶσσα. Ἡ τάση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας εἶναι κεντρομόλος, ἡ σημασία γίνεται ἔννοια. Ἡ ἱκανότητα τῆς Ἑλληνικῆς νὰ σχηματίζῃ ἀκριβεῖς ὅρους, νὰ συμπυκνώνῃ καὶ νὰ ἐπικεντρώνῃ αὐτὸ ποὺ λέγεται στὴ λέξη [4] ἀποτέλεσε sine qua non προϋπόθεση γιὰ τὴ δημιουργία τῆς ἐπιστημονικῆς σκέψης, δεδομένου ὅτι ἐπιστήμη χωρὶς ἔννοιες δὲν ὑπάρχει.

Συντογραφικὰ ἀναφέρουμε τὴν ὕπαρξη τοῦ ὁριστικοῦ ἄρθρου, τὴ εὐκολία μὲ τὴν ὁποία δηλώνεται ἡ κατάσταση καὶ ἡ ἐνέργεια, καὶ τὴ διάκριση μεταξὺ ποιότητας τοῦ χρόνου καὶ χρονικῆς βαθμίδας. Τὸ ὁριστικὸ ἄρθρο, τὸ ὁποῖο δὲν διαθέτει ἡ λατινικὴ γλῶσσα, δίδει τὴ δυνατότητα στὸν ὁμιλητὴ νὰ ἐξειδικεύσῃ τὸ καθολικό, νὰ σχηματίσῃ ἀφαιρέσεις, νὰ ἀναπτύξῃ ἀφηρημένες ἔννοιες ἀπὸ ἕνα ἐπίθετο, μιὰ μετοχὴ ἢ ἕνα ρῆμα: τὸ ἀγαθόν, τὸ ὄν, τὸ λέγειν. Μὲ τὰ ἐπιθέματα -μα καὶ -σι εὔκολα διαχωρίζεται ἡ κατάσταση ἀπὸ τὴν ἐνέργεια: ἕλκωσις εἶναι ὁ σχηματισμὸς τοῦ ἕλκους, ἕλκωμα εἶναι ἡ κατάσταση ποὺ παράγεται ἀπὸ αὐτὴν τὴ διαδικασία. Ἡ ποιοτικὴ προοπτικὴ τοῦ χρόνου ἐπιτρέπει στὸν ἐπιστήμονα νὰ δηλώσῃ μιὰ πράξη ὡς κατάσταση -«βαδίζει» (=πεζοπορεῖ), ὁπότε ἡ δραστηριότητα ἐκφράζεται ἐλάχιστα-, ὡς συμβὰν -«μπαίνει», ὁπότε ἡ δραστηριότητα δηλώνεται μὲ ἔμφαση, ἀλλὰ συγκεντρώνεται σὲ ἕνα σημεῖο-, ὡς ἀποτέλεσμα -«ἔχει φτάσει» [5].

Ἰδιαίτερο καὶ διαχρονικὸ γνώρισμα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη του γιὰ τὴν τέχνη. Ἡ τέχνη τίκτει μιὰν ἄλλη πραγματικότητα, τὴν ἀληθινή, τὴν ἰδανική, τὴν αἰώνια ποὺ δὲν ὑπόκειται στὴ φθορά. Ὁ πολίτης ἀντικρίζει τὸ ἄγαλμα καὶ ἀγάλλεται, αἰσθάνεται βαθειὰ καὶ γνήσια χαρά, διότι βλέπει τὴν ἀνθρώπινη μορφὴ χωρὶς ψεγάδια καὶ ἀλλοιώσεις. Πληρέστερο παράδειγμα γιὰ τὸ πάθος τοῦ Ἕλληνα γιὰ τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν πεποίθησή του ὅτι τὸ κάλλος θὰ σώσῃ τὸν κόσμο εἶναι η ποίηση. «Στὸ μάκρος εἴκοσι πέντε αἰώνων δὲν ὑπῆρξε οὔτε ἕνας, ἐπαναλαμβάνω ὅυτε ἕνας, ποὺ νὰ μὴ γράφτηκε ποίηση στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα» [6]. Ὁ τόπος τῆς ποίησης εἶναι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα. Ἡ ἐκφραστικὴ δύναμη τῆς Ἑλληνικῆς γέννησε τὰ ὁμηρικὰ ἔπη, τὶς τραγωδίες τοῦ Αἰσχύλου, τὸν Κανόνα τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Δαμασκηνοῦ, τὸ Ἄξιον ἐστί τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη. Ὁ Ἕλληνας ποιητὴς ἔχει στὴ γλωσσική του φαρέτρα πάνω ἀπὸ 150.000 λέξεις, 500.000 σημασίες, 250.000 συνώνυμα. Ὁ λεξικὸς θησαυρὸς τῆς ἀρχαίας καὶ μεσαιωνικῆς εἶναι ἀκόμη πολυτιμότερος· στὸ Ἱσπανικὸ Λεξικὸ τῆς Ἀρχαίας τοῦ Φραντσίσκο Ροντρίγκεζ Ἀντράντος ἔχουν καταχωριστεῖ μέχρι στιγμῆς 200.000 λέξεις. Οἱ ἀρχαιοελληνικὲς λέξεις ἦταν βέβαια πολὺ περισσότερες, ἂν λάβουμε ὑπ’ὄψιν ὅτι ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα κείμενα τὸ ἕν πέμπτον ἔχει σωθῆ κατὰ τὸν πολὺν Willamowitz. Εἶναι ἀπόλυτα δικαιολογημένη ἡ γνωστὴ ἀγγλικὴ ρήση «The Greeks must have a word for it», οἱ Ἕλληνες θὰ ἔχουν κάποια λέξη γι’αὐτό.

Ἡ εὐρύτερη μορφολογικὴ δύναμη τῆς γλώσσας ἐπιτρέπει κάθε εἴδους νοηματικὰ παιχνίδια. Ἡ διάταξη τῶν λέξεων εἶναι ἐλεύθερη μὲ ἐλάχιστους περιορισμούς. Στὸ ἐξαίσιο δοξαστικὸ ἐπὶ παραδείγματι «Ἤδη βάπτεται κάλαμος ἀποφάσεως παρὰ κριτῶν ἀδίκων…» ὁ ὑμνογράφος θέλοντας νὰ τονίσῃ τὸ τετελεσμένο τῆς καταδικαστικῆς ἀποφάσεως προτάσσει τὸ χρονικὸ ἐπίρρημα ἤδη. Τὸ ρῆμα ἀκολουθεῖ γιὰ νὰ δηλωθῇ ἡ ἐνέργεια τῶν ἄδικων δικαστῶν ποὺ τίθενται στὸ τέλος τοῦ στίχου, διότι ἐδῶ ἐνδιαφέρει τὸ ἀποτέλεσμα τῆς δικαστικῆς ἀποφάσεως. Στὴ συνέχεια τοῦ δοξαστικοῦ «καὶ Ἰησοῦς δικάζεται καὶ κατακρίνεται σταυρῷ» στὴν ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τοῦ στίχου τίθενται τὸ ὑποκείμενο Ἰησοῦς καὶ ἡ δοτικὴ τοῦ ὀργάνου σταυρῷ, διότι ὁ ποιητὴς θέλει νὰ ἑστιάσῃ τὴν προσοχὴ τῶν πιστῶν στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὴν καταδίκη του σὲ σταυρικὸ θάνατο.

Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἀποκαλύπτει τὸ ἦθος τοῦ Ἕλληνος ἀνθρώπου, τὴν ταυτότητά του εἶναι τὸ ἔτυμον τῶν λέξεων. Οἱ λέξεις δηλώνουν τί θέλουν νὰ σημάνουν. Εὔγλωττα τὸ διατυπώνει ὁ Heidegger «Εἶναι μᾶλλον λάθος νὰ ποῦμε ὅτι ἡ λέξη φιλοσοφία εἶναι ἑλληνική, τὸ ὀρθότερο εἶναι νὰ ποῦμε ὅτι ἡ λέξη φιλοσοφία μιλάει ἑλληνικά». Ὁ σεβασμὸς στὸ ἱερὸ ἦταν πάντοτε ἄξονας ἀναφορᾶς γιὰ τοὺς Ἕλληνες. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀποκαλεῖ τοὺς Ἀθηναίους δεισιμονεστέρους [7]. Τὸ ἑλληνικὸ λεξιλόγιο εἶναι κατάστικτο ἀπὸ δυσεξαρίθμητες λέξεις μὲ θεολογικὸ περιεχόμενο ποὺ σημαίνουν τὸ δέος, τὸ βαθὺ σεβασμὸ τῶν Ἑλλήνων ἐνώπιον τοῦ ἀγνώστου τότε καὶ νῦν γνωστοῦ [8] Θεοῦ. Εὐδαίμων, δηλαδὴ εὐτυχισμένος, εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔχει τὴν εὔνοια (ευ-) τοῦ δαίμονος, τῆς θεότητας ποὺ δαίεται «μοιράζει» τὴν εὐτυχία σὲ ὅσους σώζουν «προστατεύουν» τὰ ὅσια [9], τὰ καθιερωμένα ὑπὸ τοῦ θείου νόμου. Τὰ ὅσια εἶναι ἀληθῆ, ὅπως σημαίνει ἡ ρίζα τῆς λέξης, ἀφοῦ ἀνήκει στὴν ἴδια οἰκογένεια μὲ τὰ λεξήματα ἐτεὸς «ἀληθής» (Ἐτεοκλῆς), ἔτυμος (ἐτυμολογία), ἐτάζω, ἐξετάζω, δεδομένου ὅτι ἡ ἀναγνώριση τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι προϊὸν ἀβασάνιστης ἀποδοχῆς κάποιων δογμάτων, ἀλλὰ κατόρθωμα τῆς πίστεως, τῆς ἐμπιστοσύνης τοῦ εὐλαβοῦς, ποὺ κρατάει καλὰ (λαμβάνει εὖ), διαφυλάσσει ὅσα καλῶς ἔταξαν οἱ θεῖοι Πατέρες καὶ τοῦ ἁγίου, ἐκείνου ποὺ δείχνει θεοσεβῆ πόθο καὶ ἔχει καθαρθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη. Καὶ πάλι ἡ γλῶσσα μας εἶναι ἀποκαλυπτική· ὁ ἅγιος συγγενεύει μὲ τὸν ἁγνό καὶ τὸ ρῆμα ἅζομαι «εὐλαβοῦμαι, δείχνω θεοσεβῆ πόθο». Ὅποιος δὲν ἔχει καθαρθῆ ἀπὸ τὰ πάθη, πάσχει ἡ φύση του, γίνεται ἄσωτος, δὲν σώζεται, ἐπειδὴ δὲν διαφύλαξε τὸ κατ’εἰκόνα, τὴν ἀνθρώπινη φύση ἀκέραια, σῷα· ἔπαψε νὰ φρονεῖ τὰ σῷα, ἤτοι νὰ εἶναι σώφρων, σωστός, καὶ ὅποιος δὲν εἶναι σωστὸς σφάλλει, ἁμαρτάνει. Ἁμαρτάνω σήμαινε γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες ἀποτυχία στὸν στόχο. Ἄν ὅμως στόχος εἶναι ὁ Θεός, τότε τὰ «ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» [10]. Τέτοια παραδείγματα τῆς πρωτογενοῦς σημασίας τῶν λέξεων ἀφθονοῦν στὴ γλῶσσα μας καὶ μᾶς μυοῦν στὴ θεολογία, τὴν ἀνθρωπολογία καὶ τὴν κοσμολογία τῶν Ἑλλήνων.

«Τέκνα μου ἀγαπητά, ἐν Χριστῷ, διατηρήσατε γενναίως καὶ ἀτρομήτως τὴν ἱερὰν ἡμῶν θρησκείαν καὶ γλῶσσαν τῶν πατέρων, διότι ἀμφότερα ταῦτα χαρακτηρίζουσι τὴν φιλτάτην ἡμῶν πατρίδα καὶ ἄνευ τούτων τὸ ἔθνος ἡμῶν καταστρέφεται [11]» ἔλεγε ἀπευθυνόμενος στοὺς ὀρεσίβιους τῆς Ἠπείρου ὁ πατρο-Κοσμᾶς, χάρη στὸν ὁποῖον μιλᾶμε σήμερα ἑλληνικά. Στὸν ἀντίποδα οἱ Τοῦρκοι ἔχοντας κατανοήσει ὅτι ἡ γλῶσσα εἶναι συστατικὸ στοιχεῖο τῆς ἑλληνικότητας ἔκοβαν τὶς γλῶσσες ὅσων Ποντίων ἐπέμεναν νὰ μιλοῦν ἑλληνικά.

Ὁ ποιητὴς τοῦ Αἰγαίου μᾶς προτρέπει: «Κι ἄν μοῦ τὸ συγχωρεῖτε νὰ σᾶς δώσω μία γνώμη – ἀκοῦστε την: ὅσο καλὰ κι ἂν ζεῖτε σ’ αὐτὴ τὴ φιλόξενη, τὴν εὐγενικὴ χώρα, ὅσο κι ἂν νιώθετε καλὰ καὶ στεριώνετε, καὶ κάνετε οἰκογένεια – μὴν ξεχνᾶτε τὴν πατρίδα μας, καὶ πρὸ παντός, τὴ γλῶσσα μας.

Πρέπει νἄσαστε περήφανοι, νἄμαστε ὅλοι περήφανοι, ἐμεῖς καὶ τὰ παιδιά μας γιὰ τὴ γλῶσσα μας. Εἴμαστε οἱ μόνοι σ’ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη ποὺ ἔχουμε τὸ προνόμιο νὰ λέμε τὸν οὐρανὸ “οὐρανὸ” καὶ τὴ θάλασσα “θάλασσα”, ὅπως τὴν ἔλεγαν ὁ Ὅμηρος καὶ ὁ Πλάτωνας πρὶν δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δὲν εἶναι λίγο αὐτό.

Ἡ γλῶσσα δὲν εἶναι μόνον ἕνα μέσον ἐπικοινωνίας. Κουβαλάει τὴν ψυχὴ τοῦ λαοῦ μας κι ὅλη του τὴν ἱστορία καὶ ὅλη του τὴν εὐγένεια. Χαίρομαι κι αὐτὴ τὴ στιγμὴ ποὺ σᾶς μιλάω σ’ αὐτὴ τὴ γλῶσσα καὶ σᾶς χαιρετῶ, σᾶς ἀποχαιρετῶ μᾶλλον, ἀφοῦ ἡ στιγμὴ ἔφτασε νὰ φύγω [12]». Δὲν κατοικοῦμε μία χώρα, κατοικοῦμε μία γλῶσσα. Ἡ γλῶσσα εἶναι τὸ σπίτι τοῦ «εἶναι» μας [13], εἶναι ὁ τόπος τοῦ Ἕλληνα.

1. Fragmenta philosophorum Graecorum B 45.

2. Στὸν Σοφιστὴ τοῦ Πλάτωνος (263e) ὁ έσωτερικὸς λόγος, δηλαδὴ ἡ διάνοια καὶ ὁ ἐξωτερικὸς λόγος εἶναι ἕνα καὶ τὸ αὐτὸ «οὐκοῦν διάνοια μὲν καὶ λόγος ταὐτόν».

3. Lev Vigotsky, Σκέψη καὶ γλῶσσα, μετ. Ἀντζελίνα Ροδῆ, ἐκδ, Γνώση, Ἀθήνα 1988, σελ. 436, βλ. ἐπίσης Benveniste, Probleme der allgemeinen Sprachwissenschaft, 1974, S. 77f.

4. «Die Eignung der indoeuropäischen Sprachen und des Griechischen für Philosophieund Wissenschaft basiert mithin gerade auf ihrer Fähigkeit, exakte Begriffe zu bilden, das Gemeinte in Begriffen und das Gesagte in Wörtern mit bestimmter Bedeutungkonzentrieren und verdichten zu können» Lohmann, Zeichen, Rede, Schrift, 1967, S. 435ff.

5. Bruno Snell, Ἡ Ἀνακάλυψη τοῦ Πνεύματος, ἐκδ. Μορφωτικὸ Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης, Ἀθήνα 19893 , σελ.310-311.

6. Ὀδυσσέα Ἐλύτη, Ἐν λευκῷ, ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 20067 , σελ.353.

7. «Σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν μέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη· Ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ· 23 διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, Ἀγνώστῳ θεῷ. ὃν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν». Πράξεις Ἀποστόλων 17, 22-23.

8. «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρὸς ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» Κατὰ Ἰωάννην 1, 18.

9. Πιθανὸν τὸ ἐπίθετο ἐτεός-α-ον νὰ παράγεται ἀπὸ τὸ εἰμί· ἐτεὸς συνεπῶς εἶναι αὐτὸς ποὺ ὄντως ὑπάρχει, ὁ πραγματικός, ὁ ἀληθινός. Ἐτεόκρητες εἶναι γνήσιοι Κρῆτες. Στὸ ἴδιο ἐτυμολογικὸ πεδίο ἐντάσσονται ὁ ὅσιος «ὁ καθιερωμένος ὑπὸ τοῦ θείου νόμου» καὶ τὰ ρήματα ἐτάζω (ὁ Θεὸς ὁ ἐτάζων νεφροὺς καὶ καρδίας), ἐξετάζω «ἐξετάζω λεπτομερῶς».

10. Πρὸς Ρωμαίους 6,23. 11. Μαρία Ἀλεξάνδρου Μαμασούλα, Ὁ Ἅγιος τῶν Ἑλληνικῶν Σχολείων, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἐκδ. Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη, Θεσσαλονίκη 2011, σελ.60.

12. Ἀνέκδοτη ὁμιλία τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη μετὰ τὴν ἀπονομὴ τοῦ Νόμπελ Λογοτεχνίας στὴ Στοκχόλμη (1979)

13. «Die Sprache ist das Haus des Seins». Martin Heidegger, Über den Humanismus, Frankfurt (Klostenmann), σελ.5.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Με μεγάλη έκπληξη ακούσαμε τις ανακοινώσεις του κ. Ν. Φίλη που αφορούν στο μάθημα των Θρησκευτικών. Η έκπληξή μας οφείλεται στο γεγονός ότι ένας Υπουργός Παιδείας, αντί να στοιχειοθετεί τις πολιτικές αποφάσεις του με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, προχωρεί σε συνθηματολογικές ανακοινώσεις που αποκαλύπτουν ένα σαφές επιστημονικό έλλειμμα και μια  διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Αθήνα, 1 Σεπτεμβρίου 2016

Αριθμ. Πρωτ. 108  

Δελτίου τύπου

Οι ιδεολογικές αγκυλώσεις του κ. Ν. Φίλη

διαλύουν  την Ορθόδοξη Χριστιανική Αγωγή στην Ελλάδα

Με μεγάλη έκπληξη ακούσαμε τις ανακοινώσεις του κ. Ν. Φίλη που αφορούν στο μάθημα των Θρησκευτικών. Η έκπληξή μας οφείλεται στο γεγονός ότι ένας Υπουργός Παιδείας, αντί να στοιχειοθετεί τις πολιτικές αποφάσεις του με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, προχωρεί σε συνθηματολογικές ανακοινώσεις που αποκαλύπτουν ένα σαφές επιστημονικό έλλειμμα και μια  διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Οι θέσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ) είναι ξεκάθαρες:

1) Ζητήσαμε και ζητάμε ουσιαστικό και υπεύθυνο διάλογο, με όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις ενός τέτοιου διαλόγου. Τέτοιος διάλογος για το μάθημα των Θρησκευτικών, ουδέποτε πραγματοποιήθηκε. Αν ο κ. Φίλης είχε στοιχειώδεις γνώσεις για τις αλλαγές Αναλυτικών Προγραμμάτων, θα ήξερε ότι σε αυτές τις περιπτώσεις ο διάλογος προηγείται, δεν έπεται.

2) Ο Υπουργός Παιδείας, προφανώς ιδεολογικά προκατειλημμένος, συνθηματολογεί και δεν κυριολεκτεί όταν μιλάει για το μάθημα των Θρησκευτικών. Είναι εσφαλμένη, παραπλανητική και δεν έχει καμία σχέση με τη σχολική πραγματικότητα, η αφοριστική διατύπωση του κ. Φίλη, ότι το παρόν μάθημα των Θρησκευτικών είναι «κατηχητικό» και «ομολογιακό». Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται, κατά βάση, για Ορθόδοξη Χριστιανική Αγωγή με διδακτικές ενότητες και στοιχεία από τις χριστιανικές ομολογίες και τις θρησκείες (στη Β΄ Λυκείου το μάθημα είναι καθαρά θρησκειολογικό).

3) Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών που επιθυμεί ο Υπουργός Παιδείας να εφαρμόσει έχουν αποδομηθεί και αποδοκιμασθεί πλήρως από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, από σύμπασα την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, από υψηλού επιπέδου διεθνή και πανελλήνια επιστημονικά συνέδρια και από έγκριτους και ειδικούς επιστήμονες(παιδαγωγούς, νομικούς, κοινωνιολόγους, πολιτειολόγους, κ.ά.). Αν ο κ. Φίλης γνώριζε τις αξιολογήσεις που έχουν γίνει, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για  το μοντέλο διδασκαλίας που προωθεί, θα αντιλαμβανόταν γιατί δεν το έχουν υιοθετήσει τα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν θρησκειολογικό μάθημα. Επίσης, θα γνώριζε ότι προωθείται από οικονομικά συστήματα αγγλοσαξωνικού τύπου, που δεν συνάδουν με την ιδεολογία ενός κόμματος που αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό.

4) Αν πράγματι εφαρμοσθούν τα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, θα αλλάξει άρδην ο χαρακτήρας του μαθήματος στη χώρα μας, και αυτή η αλλαγή αυτόματα θα μετατρέψει το μάθημα σε μια κοινωνικο-πολιτικο-φιλοσοφικο-ψυχολογικού περιεχομένου πολυθρησκειακή φλυαρία, όπου, ενδεχομένως, ακόμη και η αναφορά στο όνομα του Χριστού να θεωρείται μη πολιτικά και διδακτικά ορθή ή, ακόμη, και μη νόμιμη, δυσκολεύοντας έτσι το έργο του διδάσκοντος και οδηγώντας τους μαθητές στη θρησκευτική σύγχυση και ουσιαστικά στην άρνηση της πίστης τους, στον μηδενισμό και στην ατομική θρησκεία.

5) Η εξαγγελία στην αρχή της νέας σχολικής χρονιάς, για βεβιασμένη εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών μόνον! για το μάθημα των Θρησκευτικών(γιατί άραγε, δεν εφαρμόζονται τα νέα Προγράμματα Σπουδών και στα υπόλοιπα μαθήματα;), θα δημιουργήσει τεράστια, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και πρακτικά προβλήματα στη σχολική ζωή, διδασκομένων και διδασκόντων.

Δηλώνουμε ότι τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις του κ. Φίλη για το μάθημα, που βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με τη βούληση της συντριπτικής πλειονοψηφίας του θεολογικού και εκκλησιαστικού κόσμου αλλά και του συνόλου του ελληνικού λαού, καθώς επίσης και του Ελληνικού Συντάγματος, του Εκπαιδευτικού Νόμου 1566/1985, του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας και των διοικητικών Δικαστηρίων, θα τις αντιπαλέψουμε με κάθε νόμιμο τρόπο.

Το ΔΣ της ΠΕΘ

Πηγή: Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων

Όταν ο Κύριος Ιησούς άφηνε την τελευταία Του πνοή στο σταυρό, ακόμα και τη στιγμή αυτή της επιθανάτιας αγωνίας Του, προσπαθούσε να κάνει καλό στους ανθρώπους. Δε σκεφτόταν τον εαυτό Του. Στους ανθρώπους ήταν ο νους Του, γι’ αυτό και παράδωσε ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που έδωσε ποτέ στο ανθρώπινο γένος. Κι αυτό είναι η διδασκαλία Του για τη συγχώρηση. «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. κγ’ 34).

Ποτέ ως τότε δεν είχαν ακουστεί τέτοια λόγια στους τόπους εκτέλεσης. Αντίθετα μάλιστα, εκείνοι που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο με τον ίδιο τρόπο, είτε αθώοι ήταν είτε ένοχοι, συνήθως επικαλούνταν θεούς και ανθρώπους για εκδίκηση. «Εκδικηθείτε», ήταν ο λόγος που ακουγόταν συχνά μπροστά στο ικρίωμα και δυστυχώς ακούγεται ως τις μέρες μας από τους μελλοθάνατους, ακόμα κι από εκείνους που προτού θανατωθούν κάνουν το σταυρό τους.

Ο Χριστός, προτού παραδώσει την τελευταία Του πνοή, συγχώρεσε όλους εκείνους που τον βασάνισαν, τον μυκτήρισαν και τον θανάτωσαν. Προσευχήθηκε στον ουράνιο Πατέρα Του να τους συγχωρέσει, αλλά προχώρησε ακόμα παραπέρα. Τους δικαιολόγησε, βρήκε ελαφρυντικό γι’ αυτούς. Είπε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι.

Γιατί επανέλαβε ιδιαίτερα o Κύριος τη διδαχή Του για τη συχώρεση, την ώρα που βρισκόταν πάνω στο σταυρό; Από το τεράστιο πλήθος των διδαχών που έκανε ενόσω ζούσε, γιατί διάλεξε αυτήν κι όχι κάποια άλλη να προφέρουν τα άγια χείλη Του, στο τέλος ακριβώς της επίγειας ζωής Του; Αναμφίβολα επειδή ήθελε η διδασκαλία Του αυτή να παραμείνει στη μνήμη όλων, να λειτουργήσει σαν παράδειγμα προς μίμηση. Στο πάθος Του πάνω στό σταυρό, σ’ αυτό το μεγαλειώδες πάθος που ξεπερνά κάθε μεγαλείο, που υψώνεται πάνω από τους βασιλιάδες και τους κριτές της γης, πάνω από σοφούς και διδασκάλους, από πλούσιους και φτωχούς, από κοινωνικούς αναμορφωτές κι επαναστάτες, ο Κύριος Ιησούς με το παράδειγμα της συχώρεσης έβαλε τη σφραγίδα στο ευαγγέλιό Του. Έδειξε μ’ αυτόν τον τρόπο πως χωρίς συχώρεση ούτε οι βασιλιάδες μπορούν να κυβερνούν, ούτε οι δικαστές να κρίνουν, οι σοφοί δεν μπορούν να είναι σοφοί, ούτε οι διδάσκαλοι να διδάσκουν. Δεν μπορούν οι πλούσιοι κι οι φτωχοί να ζουν ως άνθρωποι κι όχι σαν άλογα ζώα, δε γίνεται ο πυρετός των επανασταστών κι αναμορφωτών να είναι χρήσιμος. Πάνω απ’ όλα ο Χριστός ήθελε με τη διδαχή Του αυτή να δείξει πως, χωρίς συγχωρητικότητα, οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να κατανοήσουν το ευαγγέλιό Του, ούτε πολύ περισσότερο να το εφαρμόσουν.

Ο Κύριος ξεκίνησε τη διδασκαλία Του με λόγια για τη μετάνοια και την τέλειωσε με λόγια για τη συχώρεση. Η μετάνοια είναι ο σπόρος, η συχώρεση είναι ο καρπός. Ο σπόρος δεν έχει καμιά αξία αν δεν καρποφορήσει. Καμιά μετάνοια δεν έχει αξία χωρίς συχώρεση. Τι θα ήταν η κοινωνία των ανθρώπων χωρίς συχώρεση; Ένα θηριοτροφείο, τοποθετημένο στη μέση του θηριοτροφείου της φύσης. Τι άλλο θα ήταν όλοι οι νόμοι των ανθρώπων στη γη παρά αλυσίδες αφόρητες, αν δεν υπήρχε η συχώρεση να τις μαλακώσει;

Θα μπορούσε μια γυναίκα ν’ αποκαλείται μητέρα αν δεν είχε συχώρεση, ή ένας αδερφός να ονομάζεται αδερφός, ο φίλος φίλος, ή ο χριστιανός χριστιανός; Όχι! Η συχώρεση είναι η καρδιά κι η ρίζα όλων αυτών των τίτλων. Αν δεν υπήρχαν οι λέξεις «συχώρεσέ με» και «νά ‘σαι συχωρεμένος», η ζωή των ανθρώπων θα ήταν αβάσταχτη, ανυπόφορη. Δεν υπάρχει σοφία στον κόσμο ικανή να δημιουργήσει τάξη και να επιβάλει την ειρήνη, χωρίς την εφαρμογή της συχώρεσης. Ούτε υπάρχουν σχολεία ή άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα ικανά να μεταδώσουν στους ανθρώπους τη μεγαλοψυχία και την ευγένεια, χωρίς να εφαρμόσουν την πρακτική της συχώρεσης.

Τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο η κοσμική γνώση αν δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συγχωρέσει τον πλησίον του, να του πει ένα καλό λόγο ή να του ρίξει μια γλυκιά ματιά; Τίποτα απολύτως. Τι θα χρησιμεύσουν στον άνθρωπο εκατοντάδες μπουκάλια λάδι μπροστά στο καντήλι, αν κανένα απ’ αυτά δεν έχει να μαρτυρήσει τη συχώρεση μιας τουλάχιστο ταπεινωτικής προσβολής; Τίποτα απολύτως.

Αν γνωρίζαμε πόσα μας συγχωρούνται σιωπηρά κάθε μέρα και κάθε ώρα, όχι μόνο από το Θεό αλλά κι από ανθρώπους, θα τρέχαμε με ντροπή να συγχωρέσουμε τους άλλους. Πόσα απρόσεχτα αλλά και προσβλητικά λόγια βγαίνουν από το στόμα μας, στα οποία η απάντηση που δεχτήκαμε είναι η σιωπή; Πόσα άγρια βλέμματα ρίχνουμε από δω κι από κει; Πόσες ανάρμοστες πράξεις κάνουμε, σε πόσες απαράδεκτες ενέργειες προβαίνουμε; Κι οι άνθρωποι τα προσπερνούν όλ’ αυτά, δεν εφαρμόζουν το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος». Και τι να πούμε για τη συχώρεση του Θεού; Δεν υπάρχουν επαρκή λόγια να την εκφράσουν. Για να περιγράψει κανείς τα αμέτρητα βάθη της αγάπης και της συγχωρητικότητας του Θεού, χρειάζεται λόγος θεϊκός. Και τέτοιος είναι ο λόγος που μας δίνει το σημερινό ευαγγέλιο. Ποιος θα μπορούσε στον ουρανό ή στη γη να μας εξηγήσει καλύτερα και να μας περιγράψει τα πράγματα του Θεού, αν όχι ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο προαιώνιος Υιός του Θεού; «Ουδείς επιγινώσκει… τον πατέρα ει μη ο υιός και ω εάν βούληται ο υιός αποκαλύψαι» (Ματθ. ια’ 27).

Ο Κύριος Ιησούς φανέρωσε την αμέτρητη συγχωρητικότητα του Θεού στην παραβολή του δούλου εκείνου που είχε μεγάλο χρέος. Πήρε αφορμή γι’ αυτό από τον απόστολο Πέτρο, όταν τον ρώτησε πόσες φορές θά ‘πρεπε να συγχωρεί τις προσβολές του αδελφού του: «έως επτάκις;» Στην ερώτηση αυτή ο Κύριος απάντησε μ’ αυτά τα πολύ σημαντικά λόγια: «ου λέγω σοι έως επτάκις, αλλ’ έως εβδομηκοντάκις επτά» (Ματθ. ιη’ 22). Προσπάθησε να συγκρίνεις τις δυο αυτές προτάσεις και θα διαπιστώσεις τη διαφορά ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο. Ο Πέτρος, όταν ρώτησε το Διδάσκαλό Του «έως επτάκις;», νόμιζε πως είχε φτάσει στα ανώτατα όρια της συγχωρητικότητας. Η απάντηση του Κυρίου όμως ήταν: έως εβδομηκοντάκις επτά! Και σα να μη του φάνηκε αρκετό ακόμα κι αυτό το μέτρο, πρόσθεσε μετά και την ακόλουθη παραβολή, για να ξεκαθαρίσει καλύτερα τα πράγματα.

***

«Διά τούτο ωμοιώθη η βασίλεια των ουρανών ανθρώπω βασιλεί, ος ηθέλησε συνάραι λόγον μετά των δούλων αυτού» (Ματθ. ιη’ 23). Η βασιλεία των ουρανών δεν προσφέρεται για περιγραφή, ούτε με λόγια ούτε με χρώματα. Η ομοιότητά της μπορεί ν’ απεικονιστεί μόνο μέσα σε περιορισμένη έκταση, με όρους αυτού του κόσμου. Ο Κύριος χρησιμοποιεί παραβολές, επειδή είναι ουσιαστικά αδύνατο να εκφράσει με άλλα μέσα πράγματα που δεν ανήκουν σ’ αυτόν τον κόσμο. Τον κόσμο αυτόν τον έχει παραμορφώσει και αμαυρώσει η αμαρτία. Δεν έχασε εντελώς όμως την ομοιότητά του με τον άλλο κόσμο, τον αληθινό. Ο κόσμος αυτός δεν είναι αντίγραφο του άλλου, σε καμιά περίπτωση. Είναι απλά μια χλωμή εικόνα και σκιά του. Επομένως ανάμεσα στους δυο κόσμους μπορούμε να κάνουμε σύγκριση όπως ανάμεσα σε κάτι αληθινό και στη σκιά του.

Κάποιος βασιλιάς αποφάσισε να κανονίσει τους λογαριασμούς του με τους δούλους του, που ήταν οφειλέτες του. Ένας βασιλιάς δεν είναι ποτέ οφειλέτης στους δούλους του, εκείνοι του χρωστάνε. «Αρξαμένου δε αυτού συναίρειν προσηνέχθη αυτώ εις οφειλέτης μυρίων ταλάντων» (Ματθ. ιη’ 24). Ένα τάλαντο ισοδυναμεί με διακόσιες σαράντα χρυσές λίρες. Δέκα χιλιάδες τάλαντα ανέρχονται σε περίπου δυόμισυ εκατομμύρια χρυσές λίρες. Αυτό ήταν ένα τεράστιο ποσό ακόμα και για μια χώρα, όχι για ένα δούλο. Τι σημασία έχει αυτό όμως; Το πλήθος των αμαρτιών μας ενώπιον του Θεού, των οφειλών μας προς Αυτόν, είναι πολύ μεγαλύτερο. Όταν ο Κύριος μιλάει για την οφειλή του δούλου προς το βασιλιά, εννοεί τις οφειλές μας στο Θεό, γι’ αυτό και επισημαίνει πόσο μεγάλο είναι το οφειλόμενο ποσό, που όμως σε καμιά περίπτωση δεν είναι μεγαλύτερο από τις αμαρτίες των ανθρώπων.

«Μη έχοντος δε αυτού αποδούναι εκέλευσεν αυτόν ο κύριος αυτού πραθήναι και την γυναίκα αυτού και τα τέκνα και πάντα όσα είχε, και αποδοθήναι» (Ματθ. ιη’ 25). Την εποχή εκείνη τόσο ο ρωμαϊκός όσο κι ο ιουδαϊκός νόμος (Έξ. κα’ 2, Λευϊτ. κε’ 39), προέβλεπαν να πουλιούνται σκλάβοι οι πτωχευμένοι οφειλέτες, μαζί με τις οικογένειές τους. Αναφέρεται στην Αγία Γραφή πως μια χήρα έκραζε στον προφήτη Ελισαίο: «Ο δούλος σου ανήρ μου απέθανε… και ο δανειστής ήλθε λαβείν τους δύο υιούς μου εαυτώ εις δούλους» (Δ’ Βασ. δ’ 1). Αυτό έκανε κι ο βασιλιάς της παραβολής κι ήταν τόσο δίκαιο όσο και νόμιμο.

Το βαθύτερο νόημα της εντολής του βασιλιά ήταν πως, όταν οι αμαρτίες ξεπερνούν τα όρια, ο Θεός μας στερεί όλες τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος που καταξιώνουν τον άνθρωπο. Η πώληση του οφειλέτη σημαίνει πως ο αμαρτωλός στερείται το πρόσωπο που του έδωσε ο Θεός. Η πώληση της γυναίκας του σημαίνει τη στέρηση των δώρων της αγάπης και του ελέους. Η πώληση των παιδιών του υποδηλώνει πως στερείται τη δυνατότητα δημιουργίας και ενός έστω αγαθού. Και πάντα όσα είχε, σημαίνει πως αποξενώνεται από κάθε χαρά πνευματικής ευλογίας. Και αποδοθήναι, σημαίνει πως όλα τα θεόσδοτα χαρίσματα επιστρέφουν από τον αμαρτωλό άνθρωπο στο Θεό, την Πηγή και τον Κύριο «παντός αγαθού». «Η ειρήνη υμών προς υμάς επιστραφήτω» από ένα σπίτι που δεν αξίζει, είπε ο Κύριος στους μαθητές Του (Ματθ. ι’ 13).

«Πεσών ουν ο δούλος προσεκύνει αυτώ λέγων· κύριε, μακροθύμησον επ’ εμοί και πάντα σοι αποδώσω. σπλαγχνισθείς δε ο κύριος του δούλου εκείνου άπέλυσεν αυτόν και το δάνειον αφήκεν αυτώ» (Ματθ. ιη’ 26, 27). Τι ξαφνική, τι απρόσμενη μεταβολή! Πόσο φτηνό αντίλυτρο του δανείου, πόσο αμέτρητο έλεος! Ο κακός δούλος, που είχε σωρεύσει ένα τεράστιο χρέος, δεν είχε που να καταφύγει, ούτε δεξιά ούτε αριστερά. Δεν μπορούσε κανένας άλλος στον κόσμο να τον βοηθήσει, εκτός από το δανειστή του. Από τη μιά μεριά ήταν ο κύριός του κι από την άλλη οι σύνδουλοί του. Οι άλλοι δούλοι δεν τολμούσαν να τον βοηθήσουν, ενάντια στη θέληση του κυρίου τους. Ο μόνος που θα μπορούσε να τον βοηθήσει, ήταν ο κύριός του, ο κριτής του. Έτσι κι εκείνος έκανε το μοναδικό πράγμα που του ήταν δυνατό και λογικό: Έπεσε στα πόδια του κυρίου του κι επαιτούσε το έλεός του. Δε του ζήτησε να του χαρίσει το χρέος – ούτε να το σκεφτεί αυτό δεν τολμούσε. Του ζήτησε μόνο παράταση του χρόνου εξόφλησης. Μακροθύμησον επ’ εμοί και πάντα σοι αποδώσω, του είπε. Κι ο βασιλιάς, που ήταν αληθινός άνθρωπος και σωστός κριτής, απέλυσεν αυτόν και το δάνειον αφήκεν αυτώ. Του χάρισε μια διπλή ελευθερία: τόσο από τη σκλαβιά όσο κι από το χρέος.

Δεν είναι αυτό ένα πραγματικά βασιλικό δώρο; Αυτός όμως δεν είναι ο τρόπος που συμπεριφέρονται πολλές φορές οι επίγειοι βασιλιάδες. Τέτοιο έλεος και μάλιστα μη απαιτητό, μόνο από τον ουράνιο Βασιλιά μπορεί να έρθει. Εκείνος το κάνει αυτό και μάλιστα συχνά. Όταν κάποιος αμαρτωλός συνέρχεται και μετανοεί, ο ουράνιος Βασιλιάς είναι έτοιμος να του συγχωρέσει μύριες αμαρτίες, να επιστρέψει στον αμαρτωλό όλες τις δωρεές που αποστερήθηκε.

Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να φτάσει το μέτρο της ευεργεσίας του Θεού. Κανένας δεν μπορεί ούτε καν να την περιγράφει. «Ιδού γαρ απήλειψα ως νεφέλην τας ανομίας σου και ως γνόφον τας αμαρτίας σου· επιστράφηθι πρός με και λυτρώσομαί σε» (Ησ. μδ’ 22), είπε ο Κύριος. Εκείνος που επιστρέφει στο Θεό με ειλικρινή μετάνοια, δέχεται τη συγχώρηση του Θεού για όλες τις αμαρτίες του. Ο Θεός του χαρίζει περισσότερο χρόνο δοκιμασίας, για να δει κατά πόσο ο αμαρτωλός αυτός θα μείνει μαζί Του ή θα τον προδώσει.

Όταν ο βασιλιάς Εζεκίας βρισκόταν στο νεκρικό κρεβάτι, γύρισε προς τον τοίχο και προσευχήθηκε στον Κύριο θρηνώντας και ζητώντας Του να επιμηκύνει τη ζωή του. Ο Θεός εισάκουσε την προσευχή του και του χάρισε άλλα δεκαπέντε χρόνια ζωής. Μετά απ’ αυτό ο Εζεκίας ευχαρίστησε και δοξολόγησε το Θεό με τούτα δω τα λόγια: «Είλου γάρ μου την ψυχήν, ίνα μη απόληται, και απέρριψας οπίσω μου πάσας τας αμαρτίας» (Ησ. λη’ 17). Ευδόκησες στην ψυχή μου και την προφύλαξες από το λάκκο της φθοράς, είπε. Με λύτρωσες απ’ όλες τις αμαρτίες μου.

Κάτι ανάλογο έγινε με το δούλο που ήταν καταχρεωμένος. Ζήτησε από τον Κύριο να μακροθυμήσει, να του χαρίσει λίγο χρόνο για να μπορέσει να εξοφλήσει το χρέος του. Κι ο Κύριος του χάρισε ολόκληρο το χρέος, αλλά του έδωσε και την ελευθερία του. Περίμενε μόνο να δει όχι πώς θα κατορθώσει ο δούλος εκείνος ν’ αποπληρώσει το παλιό του χρέος, αλλά τι θα του ανταποδώσει για τη νέα ευεργεσία του. Ας παρακολουθήσουμε τι έκανε στη συνέχεια ο δούλος:

«Εξελθών δε ο δούλος εκείνος εύρεν ένα των συνδούλων αυτού, ος όφειλεν αυτώ εκατόν δηνάρια, και κρατήσας αυτόν έπνιγε λέγων· απόδος μοι ει τι οφείλεις» (Ματθ. ιη’ 28). Αφού ο κύριός του τον συγχώρεσε, του χάρισε το χρέος και τον ελευθέρωσε, ο δούλος βρήκε κάποιον σύνδουλό του που του είχε δανείσει χρήματα. Τώρα ο δούλος φέρθηκε σαν κύριος στο σύνδουλό του. Τότε όμως έγινε ένας φοβερός κύριος, δυνάστης. Ενώ ο βασιλιάς είχε φερθεί στον οφειλέτη του μ’ έναν ανθρώπινο και βασιλικό τρόπο, ο ίδιος οφειλέτης, που η ευσπλαχνία του κυρίου του τον είχε σώσει από τον όλεθρο, στο σύνδουλό του φέρθηκε σαν άγριο θηρίο. Και για τι χρέος; Μόλις για εκατό δηνάρια! Ο βασιλιάς του χάρισε το χρέος του, που ήταν δέκα χιλιάδες τάλαντα. Κι ο αχάριστος δούλος για ένα ελάχιστο ποσό άρπαξε το σύνδουλό του από το λαιμό και τον πέταξε στη φυλακή, ωσότου του πληρώσει το χρέος.

Αυτός δεν ήταν ο τρόπος που διευθετούσε ο βασιλιάς τους λογαριασμούς με τους δούλους του, αλλά εκείνος που χρησιμοποιούσαν οι δούλοι μεταξύ τους. Ο δανειστής-δούλος άρπαξε από το λαιμό το χρεώστη-σύνδουλό του και απαιτούσε την άμεση αποπληρωμή του χρέους του.

«Πεσών ουν ο σύνδουλος αυτού εις τους πόδας αυτού παρεκάλει αυτόν λέγων· μακροθύμησον επ’ εμοί και αποδώσω σοι» (Ματθ. ιη’ 29). Επαναλήφθηκε το ίδιο σενάριο που είχε εκτυλιχτεί λίγο νωρίτερα, όταν ο κακός αυτός δούλος είχε γονατίσει μπροστά στα πόδια του κυρίου του. Είχε ζητήσει κι αυτός από τον κύριό του να μακροθυμήσει, να του χαρίσει λίγο χρόνο, κι αυτός θα πλήρωνε το χρέος του. Κι ο κύριός του ένιωσε συμπάθεια και του χάρισε τα μύρια τάλαντα. Ο ίδιος όμως, όταν ήρθε η σειρά του, δεν ένιωσε καμιά συμπάθεια για το σύνδουλό του, που του χρωστούσε μόλις εκατό δηνάρια. Δεν έδειξε ούτε έλεος ούτε συγχωρητικότητα, αλλά «έβαλεν αυτόν εις φυλακήν έως ου αποδώ αυτώ το οφειλόμενον» (Ματθ. ιη’ 30).

Έτσι συμπεριφέρθηκε ο δανειστής δούλος στο χρεώστη σύνδουλό του. Έτσι συμπεριφέρεται άνθρωπος σε άνθρωπο. Και τέτοια συμπεριφορά μετατρέπει το έλεος του Θεού σε δικαιοσύνη. Όταν ο άνθρωπος παίζει με την ευσπλαχνία του Θεού, πέφτει ο ίδιος στη δικαιοσύνη Του. Κι η κρίση αυτής της δικαιοσύνης, που ακολουθεί μια περιφρονημένη ευσπλαχνία, είναι φοβερή: «Μη πλανάσθε, Θεός ου μυκτηρίζεται· ο γαρ εάν σπείρει ο άνθρωπος, τούτο και θερίσει» (Γαλ. στ’ 7), βεβαιώνει ο απόστολος Παύλος. Όταν γονατίζουμε μπροστά στο Θεό και ζητούμε το έλεός Του για τις δυσεξαρίθμητες αμαρτίες μας κι έπειτα πετάμε τον αδελφό μας στη φυλακή για μια μοναδική αμαρτία που έκανε και μας πρόσβαλε, τότε μυκτηρίζουμε το Θεό. Ας μην ξεγελιόμαστε. Ο Θεός δεν επιτρέπει να τον εμπαίζουμε, να τον μυκτηρίζουμε, να παίζουμε μαζί Του. Τα χέρια Του δεν είναι μακριά μας, και τα δυό Του χέρια. Τόσο εκείνο που μας χαϊδεύει όσο κι εκείνο που τιμωρεί. «Φοβερόν το εμπεσείν εις χείρας Θεού ζώντος» (Εβρ. ι’ 31). Πόσο φοβερό είναι, φαίνεται καθαρά από τη συνέχεια της παραβολής του Χριστού:

«Ιδόντες δε οι σύνδουλοι αυτού τα γενόμενα ελυπήθησαν σφόδρα, και ελθόντες διεσάφησαν τω κυρίω εαυτών πάντα τα γενόμενα» (Ματθ. ιη’ 31). Ποιοι είναι αυτοί οι σύνδουλοι που είδαν τα γενόμενα και ελυπήθησαν σφόδρα; Είναι άνθρωποι σπλαχνικοί που διαθέτουν πνευματική αντίληψη και γνωρίζουν τι θα κάνει ο Θεός στον πονηρό δούλο, εκείνοι που βλέπουν με τα ίδια τους τα μάτια την ανείπωτη κακία του πονηρού δούλου και κραυγάζουν στο Θεό. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτό αναφέρεται και στους αγγέλους, που θα μπορούσαν να ονομαστούν κι αυτοί σύνδουλοι των ανθρώπων, αφού κι οι δυο βρίσκονται στην υπηρεσία του Θεού ή κι επειδή, σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου, όσοι είναι άξιοι για τον άλλο κόσμο, είναι «ισάγγελοι» (Λουκ. κ’ 36).

Περιττεύει να πούμε πως ούτε οι σπλαχνικοί άνθρωποι ούτε κι οι άγγελοι πρέπει να πληροφορήσουν το Θεό για ό,τι γίνεται στον κόσμο, για να το μάθει κι ο Θεός μ’ αυτόν τον τρόπο. Ο Ύψιστος Θεός είναι παντογνώστης και παντεπόπτης. Όλα όσα βλέπουν κι αντιλαμβάνονται άγγελοι και άνθρωποι, γίνονται με τη βοήθεια του Θεού. Γιατί αναφέρει τότε πως οι σύνδουλοι είδαν αυτό που έκανε ο άσπλαχνος δούλος και το ανέφεραν στον κύριό τους; Γιά νά δείξει τη συμπάθεια που δείχνουν οι καλοί άνθρωποι κι οι άγγελοι. Είναι θέλημα του ίδιου του Θεού ώστε όλοι οι πιστοί δούλοι Του να χαίρονται με το καλό και να θλίβονται με την αμαρτία. Οι λυπημένοι δούλοι τότε ήρθαν και πληροφόρησαν τον κύριό τους για όσα έγιναν.

«Τότε προσκαλεσάμενος αυτόν ο κύριος αυτού λέγει αυτώ· δούλε πονηρέ, πάσαν την οφειλήν εκείνην αφήκα σοι, επεί παρεκάλεσάς με. ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα;» (Ματθ. ιη’ 32, 33). Ο βασιλιάς δε θα τιμωρήσει τον πονηρό δούλο προτού καταγγείλει μπροστά του την κακία του. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα ενεργήσει ο Κύριος και στην Τελική Κρίση. Θα στραφεί σ’ εκείνους που στέκονται στα δεξιά Του, θα τους καλέσει στην αιώνια μακαριότητα και θα τους εξηγήσει γιατί κρίθηκαν άξιοι. Μετά θα στραφεί σ’ εκείνους που στέκονται αριστερά Του, θα τους οδηγήσει στην αιώνια κόλαση και θα τους εξηγήσει επίσης γιατί καταδικάστηκαν να πάνε εκεί. Ο Κύριος θέλει να γνωρίζουν όλοι γιατί κρίθηκαν άξιοι για ανταπόδοση ή για τιμωρία, ώστε κανένας να μη σκεφτεί πως ο Θεός τους μεταχειρίστηκε άδικα.

Ο Θεός καλεί πρώτα τον πονηρό δούλο και τον απομακρύνει για πάντα από κοντά Του. Το πονηρό δεν μπορεί να έχει κάτι κοινό με το καλό. Αμέσως μετά αποδείχνεται γιατί ο Θεός αποκάλεσε τον δούλο αυτόν πονηρό: πάσαν την οφειλήν εκείνην αφήκα σοι. Ο Θεός δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες. Δε λέει: «σου χάρισα το δάνειο δέκα χιλιάδων ταλάντων και συ δε χάρισες στο σύνδουλό σου το δικό του χρέος, τα εκατό δηνάρια». Λέει απλά: πάσαν την οφειλήν. Ελπίζει έτσι να διεγείρει στον αμαρτωλό τη συναίσθηση του μεγάλου χρέους του. Επεί παρεκάλεσάς με.

Ο Κύριος δεν μπαίνει και δω σε λεπτομέρειες. Αποσιωπά όσα προηγήθηκαν της παράκλησης του δούλου, το ότι έπεσε στα πόδια Του γονατιστός και τον παρακάλεσε. Οι δυο αυτές πράξεις σημαίνουν μετάνοια. Και της μετάνοιας προηγήθηκε η προσευχή. Η προσευχή χωρίς μετάνοια είναι χωρίς νόημα, ανενεργή. Από τη στιγμή όμως που η προσευχή θα συνδεθεί με τη μετάνοια, ο Θεός την εισακούει. Ο δούλος με το υπέρογκο χρέος στην αρχή έδειξε πραγματική μετάνοια κι έτσι ζήτησε από τον κύριό του να μακροθυμήσει. Η προσευχή του εισακούστηκε αμέσως κι ο κύριος του έδωσε περισσότερα απ’ όσα ζητούσε. Του χάρισε ολόκληρο το χρέος. Ο κύριος συνέχισε χαρακτηρίζοντας την κακία του δούλου αυτού προς το σύνδουλό του κι αυτό το έκανε με ερώτηση. Για ποιο λόγο; Γιατί δεν του είπε: «Εγώ σου έδειξα έλεος, εσύ όμως φέρθηκες άσπλαχνα στο σύνδουλό σου», αλλά ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα; Τό ‘κανε αυτό ώστε ο πονηρός δούλος να συνειδητοποιήσει πως δεν είχε τι ν’ απαντήσει, ώστε ο κύριος να τον φέρει σε αμηχανία, ανίκανο να μιλήσει και να πει κάτι. Του έδωσε την ευκαιρία να μιλήσει για να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αν είχε κάτι να πει. Όταν ο υπηρέτης του αρχιερέα χτύπησε τον Κύριο στο μάγουλο και τον ρώτησε: «Ούτως συ αποκρίνη τω αρχιερεί;», ο Κύριος Ιησούς του απάντησε: «Ει κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού· ει δε καλώς, τι με δέρεις;» (Ιωάν. ιη’ 22-23). Παρόμοια απάντηση με του Χριστού έπρεπε να δώσει κι ο δούλος, αντί της ένοχης σιωπής του. Τέτοια απάντηση όμως θα ήταν σα νά ‘ρίχνε κάρβουνα αναμμένα στο κεφάλι του και κάτω από τα πόδια του. Ο τρόπος αυτός του να εκθέτει κανείς την ενοχή του άλλου χρησιμοποιείται κι από το βασιλιά της σημερινής ευαγγελικής περικοπής: ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου;

Στην αρχή είχαμε τον τρόμο της σιωπής κι ύστερα ακολούθησε ο τρόμος της καταδίκης: «Και οργισθείς ο κύριος αυτού παρέδωκεν αυτόν τοις βασανισταίς έως ου αποδώ παν το οφειλόμενον αυτώ» (Ματθ. ιη’ 34). Όταν το έλεος αντιστρέφεται και γίνεται δίκαιη καταδίκη, τότε ο Θεός γίνεται φοβερός. Ο μακάριος Δαβίδ λέει στο Θεό: «Συ φοβερός ει, και τις αντιστήσεταί σοι; από τότε η οργή σου» (Ψαλμ. οε’ 8). Κι ο προφήτης Ησαΐας: «Ιδού το όνομα Κυρίου έρχεται διά χρόνου πολλού, καιόμενος ο θυμός» (λ’ 27).

Ο βασιλιάς τότε οργίστηκε πολύ εναντίον του άσπλαχνου δούλου και τον παράδωσε στους βασανιστές – στα πονηρά πνεύματα, αφού εκείνα είναι που βασανίζουν πραγματικά το ανθρώπινο γένος. Σε ποιον θα μπορούσε να παραδοθεί εκείνος που είχε απομακρυνθεί από το Θεό για την ασπλαχνία του, αυτός που ο Θεός τον αποκαλεί πονηρό δούλο, αν όχι σ’ εκείνον που προκαλεί το μεγαλύτερο κακό, στο διάβολο; Γιατί λέει: έως ου αποδώ παν το οφειλόμενον αυτώ; Για να δείξει πως είχε ήδη καταδικαστεί στα αιώνια βάσανα. Πρώτα πρώτα είναι εντελώς απίθανο για έναν άνθρωπο με τέτοιο χρέος να μπορέσει ποτέ να το εξοφλήσει. Και δεύτερο, επειδή ο Θεός δεν απαγγέλει ποτέ τέτοια τελική καταδίκη στον άνθρωπο σ’ αυτή τη ζωή, παρά μόνο μετά το θάνατο, οπότε δεν υπάρχει πια δυνατότητα για μετάνοια, ούτε και για την εξόφληση του χρέους των αμαρτιών που έκανε σ’ αυτή τη ζωή.

«Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών» (Ματθ. ιη’ 35). Αυτό είναι το τέλος της παραβολής κι αυτή είναι η ουσία του θέματος. Δεν υπάρχει επιφύλαξη ή κάποιο διφορούμενο στα λόγια αυτά. Ο Θεός θα συμπεριφερθεί απέναντί μας με τον τρόπο που εμείς συμπεριφερόμαστε στον αδελφό μας. Ο Κύριος Ιησούς μας το ξεκαθάρισε αυτό και μαζί Του δεν υπάρχει πιθανότητα λάθους ή έλλειψη γνώσης. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο Χριστός δεν είπε ο Πατέρας σου, αλλά ο πατήρ μου ο επουράνιος. Ήθελε μ’ αυτόν τον τρόπο να δείξει πως αν δε συγχωρήσουμε τον αδελφό μας για τις αμαρτίες του, χάνουμε το δικαίωμα να ονομάσουμε Πατέρα μας το Θεό. Ο Κύριος επισημαίνει επίσης με ποιόν τρόπο πρέπει να γίνει η συχώρεση: από των καρδιών υμών. Ο βασιλιάς συγχώρεσε το χρέος του δούλου του με την καρδιά του, γι’ αυτό και λέει, σπλαγχνισθείς δε ο κύριος… Κι η ευσπλαχνία, το έλεος, προέρχεται από την καρδιά.

Αν δε συγχωρήσουμε τον αδελφό μας κι αν δεν το κάνουμε αυτό από την καρδιά μας, με συμπάθεια κι αγάπη, τότε κι ο Θεός, ο κοινός Δημιουργός μας, θα φερθεί σ’ εμάς όπως κι ο βασιλιάς εκείνος της παραβολής στον ανελεήμονα δούλο. Θα παραδοθούμε στους βασανιστές – στα πονηρά πνεύματα – που θα μας βασανίζουν αιώνια στο βασίλειο του σκότους, εκεί όπου ο κλαυθμός κι ο βρυγμός των οδόντων είναι ατελεύτητος. Αν δεν ήταν έτσι, δε θα μας το είχε πει ο Κύριος. Δεν το είπε μόνο στο κείμενο της παραβολής του άσπλαχνου δούλου αυτό, αλλά και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις: «Εν ω γάρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε, και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν» (Ματθ. ζ’ 2).

***

Η διδαχή αυτή είναι ακριβώς ίδια μ’ εκείνην της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, χωρίς κανένα διφορούμενο, χωρίς καμιά επιφύλαξη. Την ίδια ακριβώς διδαχή μας έκανε ο Κύριος και με τη μεγαλύτερη προσευχή που μας παρέδωσε, την Κυριακή προσευχή: «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (Ματθ. στ’ 12); Όταν λέμε από τότε το Πάτερ ημών, ανανεώνουμε τη συμφωνία μας με το Θεό. Του λέμε να μας φερθεί όπως φερόμαστε κι εμείς στους δικούς μας ανθρώπους. Να μας ελεήσει, όπως ελεούμε κι εμείς, να μας συγχωρήσει, όπως συγχωρούμε κι εμείς αυτούς που μας προσβάλλουν.

Πόσο εύκολα δίνουμε εντολές στο Θεό, τι φοβερή ευθύνη αναλαμβάνουμε για τον εαυτό μας! Στο Θεό είναι εύκολο να μας συγχωρέσει, στο μέτρο που συγχωρούμε κι εμείς τους άλλους. Του είναι εύκολο να συγχωρέσει σε όλους μας κάποιο χρέος από δέκα χιλιάδες τάλαντα. Εμείς είμαστε έτοιμοι να συγχωρέσουμε με τέτοια θεϊκή ευκολία χρέος εκατό δηναρίων που μας οφείλει ο άδελφός μας; Πιστέψτε με, όσο μεγάλο κι αν είναι το χρέος κάποιου ανθρώπου προς το συνάνθρωπό του, όσο κι να αμάρτησε ένας άνθρωπος στον αδελφό ή το φίλο του, το χρέος αυτό δε θα ξεπερνά τα εκατό δηνάρια, σε σύγκριση με το τεράστιο χρέος που οφείλει ο καθένας μας στο Θεό. Όλοι μας, χωρίς εξαίρεση, είμαστε καταχρεωμένοι στο Θεό. Οποτεδήποτε σκεφτούμε να οδηγήσουμε τους συνανθρώπους μας στο δικαστήριο για τα χρέη του, πρέπει να σκεφτούμε πως εμείς χρωστάμε στο Θεό απείρως περισσότερα. Εκείνος όμως μακροθυμεί, περιμένει, υπομένει και μας συγχωρεί. Πρέπει να θυμόμαστε πως με όποιο μέτρο μετράμε τους άλλους, θα μετρηθούμε κι εμείς. Πάνω απ’ όλα πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Χριστός πάνω στο σταυρό: «Πάτερ, άφες αυτοίς!» (Λουκ. κγ’ 24). Όποιος έχει έστω και λίγη συνείδηση, θα ντραπεί όταν τα θυμηθεί αυτά και θα τραβήξει το χέρι του, δε θα συνεχίσει να καταδιώκει εκείνους που του οφείλουν κάποιο μικρό χρέος.

Αδελφοί μου! Ας βιαστούμε να συγχωρήσουμε όλες τις αμαρτίες και τις προσβολές που μας κάνουν, ώστε κι ο Θεός να συγχωρέσει όλες τις δικές μας αμαρτίες και προσβολές. Ας κάνουμε γρήγορα, προτού μας κρούσει την πόρτα ο θάνατος και μας πει: «Είναι πολύ αργά!» Πίσω από την πόρτα του θανάτου δε θα μπορέσουμε ούτε να συγχωρέσουμε ούτε να συγχωρεθούμε. Δόξα στο έλεος του Θεού και στη δικαιοσύνη Του. Δόξα και ύμνος στο θείο μας Διδάσκαλο και Κύριο Ιησού Χριστό, μαζί με τον άναρχο Πατέρα και το Πανάγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Πηγή: (Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ομιλίες Δ’ – Κυριακοδρόμιο, Εκδ. Πέτρου Μπότση, 2012), Η άλλη όψη

ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ – ΝΕΟΤΗΤΑ - ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ: Ο ιερομόναχος πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ, κατά κόσμον Ευγένιος (Γιουτζήν), γεννήθηκε το 1934 σε μια τυπική αμερικάνικη οικογένεια στο Σαν Ντιέγκο (ΗΠΑ). Έφηβος ακόμη, άρχισε να ψάχνει την αλήθεια και, καθώς δεν την έβρισκε άρχισε να επαναστατεί. Έχοντας θεωρήσει τα διάφορα αμερικανικά χριστιανικά δόγματα, ψεύτικα, επιδόθηκε στη μελέτη του Νίτσε που τον επηρέασe. Από την αθεΐα, που οδηγήθηκε, κατέληξε στην απόγνωση, που ο ίδιος την περιέγραφε ως «ζωντανή κόλαση». Το ψυχικό κενό τον οδήγησε στο ποτό.

Ὁ ὅσιος γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής σέ ἀπαντητική του ἐπιστολή (1), σχολιάζοντας τό πάθος τοῦ θυμοῦ, γράφει: ‘‘…Ὅταν σοί ἔλθῃ θυμός, κλεῖσε τό στόμα δυνατά καί μή ὁμιλήσῃς εἰς τόν ὑβρίζοντα ἤ ἀτιμάζοντα ἤ ἐλἐγχοντα ἤ πολυειδῶς σε πειράζοντα ἄνευ λόγου’’.

Αὐτά συμβουλεύει σέ δόκιμο μοναχό, δηλαδή, αὐτοσυγκράτηση, γιά τίς περιπτώσεις ἐκεῖνες, πού ἡ καρδιά του κινδυνεύει νά καταληφθεῖ ἀπό θυμό ἐξ αἰτίας προσβολῶν, ὕβρεων και γενικῶς ἀπρεποῦς συμπεριφορᾶς ἄλλων μοναχῶν ἀπέναντί του.

Γιά τόν θυμό, ὅμως, πού εἶναι δυνατόν νά γεννηθεῖ μέσα μας σέ περιπτώσεις δαιμονικῶν ἐπιθέσεων ἤ σέ ἀπόπειρες αἱρετικῶν νά ἀλλοιώσουν τήν Πίστη μας, ὁ ὅσιος γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής προτείνει ἐντελῶς ἀλλιώτικη τακτική. Στήν ἴδια ἐπιστολή γράφει ἐπί λέξει τά ἑξῆς: ‘’Ὁ θυμός καθ’ ἑαυτόν εἶναι φυσικός. Ὅπως τά νεῦρα στό σῶμα. Εἶναι καί αὐτός νεῦρον ψυχῆς. Καί ὀφείλει νά τόν μεταχειρίζεται ὁ καθείς ἐναντίον τῶν δαιμόνων, ἀνθρώπων αἱρετικῶν, καί παντός κωλύοντος ἀπό τήν ὁδόν τοῦ Θεοῦ’’.

Ὅταν, δηλαδή, ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανός ἐμποδίζεται στόν ἁγιαστικό του ἀγῶνα ἀπό τούς δαίμονες ἥ ἀπό ἀνθρώπους αἱρετικούς, τότε ὁ θυμός ὀφείλει νά γίνει μέσον προστασίας καί ἀντίστασης πνευματικῆς στά χέρια τοῦ Πιστοῦ.

Ἀξίζει να παρατηρήσουμε, ὅτι ὁ ὅσιος γέροντας βάζει τούς δαίμονες καί τούς αἱρετικούς στήν ἴδια σειρά. Διότι τήν ἴδια λύσσα ἔχουν ἐναντίον μας, τόν ἴδιο κίνδυνο διατρέχουμε καί ἀπό τίς δυό πλευρές!

Ἐδῶ εἶναι, πού ἐφαρμόζεται τό ἁγιογραφικό ‘’ὀργίζεσθε καί μή ἁμαρτάνετε’’ (Ἐφεσ. 4, 26). Ὁ ἅγιος γέροντας εἶναι σαφής: Στόν ἀδελφό, πού τυχόν μᾶς πικραίνει, μᾶς ὑβρίζει καί μᾶς περιφρονεῖ, ἀπαντᾶμε πάντοτε μέ ἀγάπη καί τρόπο ἥμερο. Στίς ἐπιθέσεις, ὅμως, τῶν δαιμόνων, ἀλλά καί σέ ἀνθρώπους αἱρετικούς χρειάζεται νά δουλέψει τό νεῦρο τῆς ψυχῆς. Δηλαδή ὁ θυμός.

Ὁ μεγάλος αὐτός δάσκαλος τῆς νοερᾶς προσευχῆς δέν λέει λόγια δικά του. Ἑπόμενος τοῖς Ἁγίοις Πατράσι, ἐπαναλαμβάνει στήν οὐσία τόν Μέγα Βασίλειο, ὁ ὁποῖος μᾶς διδάσκει: ’’Νεῦρον γάρ ἐστι τῆς ψυχῆς ὁ θυμός. Δεῖν γάρ οἶμαι τήν ἴσην σπουδήν ἔχειν περί τε τήν ἀγάπην τῆς ἀρετῆς, καί περί τό μῖσος τῆς ἁμαρτίας’’. (2)

Τώρα λοιπόν πού, ἐπισήμως πλέον, τούς ἀμετανόητους αἱρετικούς τούς ὀνομάσαμε ‘’ἐκκλησία’’, πού ἀναγνωρίσαμε ἱερωσύνη καί μυστήρια στούς ψευτοχριστιανούς τῆς Δύσης, πού ἀνώτατοι ρασοφόροι μας καταργοῦν μέ τήν ζωή τους ὁλόκληρα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεώς μας, πού οἱ περισσότεροι Ἐπίσκοποί μας κρατᾶνε τό στόμα τους κλειστό, λές καί δέν συμβαίνει τίποτε, τί δέον γενέσθαι ἀπό τήν πλευρά τοῦ κατώτερου κλήρου καί τῶν λαϊκῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας μας;

Ἀπό τήν μιά μεριά τό συνέδριο Ἐπισκόπων τοῦ Κολυμβαρίου μέ τίς ἀποφάσεις του μᾶς καλεῖ, νά ἑνωθοῦμε ἀπροϋπόθετα μέ τούς αἱρετικούς (3) καί νά πέσουμε ἔτσι ἐθελουσίως στήν δαιμονική παγίδα τῆς ἀπιστίας. (4)

Ἄρα: α) Νά άρνηθοῦμε τήν μοναδικότητα τῆς πολυτίμητης Ὀρθοδοξίας μας καί νά γίνουμε ἕνα μέ τό Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν,τήν ‘’κουρελοῦ τοῦ διαβόλου’’, ὅπως ἔλεγε καί ὁ ἀγαπημένος μας ἅγιος Παΐσιος, και

β) νά γυρίσουμε τήν πλάτη στούς ἁγίους Πατέρες μας καί νά συνταχθοῦμε μέ τούς λεγόμενους μεταπατερικούς, μέ τήν πανθρησκεία καί τήν παναίρεση τοῦ οἰκουμενισμοῦ. (5)

Ἀπό τήν ἄλλη, ὅμως, ὁ Μέγας Βασίλειος καί ὁ ὅσιος γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής, στίς ἐπιθέσεις τῶν δαιμόνων καί τῶν αἱρετικῶν, μᾶς καλοῦν νά ἀπαντήσουμε μέ τό νεῦρο τῆς ψυχῆς μας, πού εἶναι ὁ θυμός.

Πάντως, γιά ἐμᾶς τούς Όρθοδόξους, ἐδῶ καί δυό χιλιάδες χρόνια, ἡ Πίστη εἶναι ἀδιαπραγμάτευτη καί οἱ Ἄγιοι ὁδοδεῖκτες μας.

______________________________________________________________________

(1). Ἀπό το βιβλίο Γέροντος Ἰωσήφ ‘’Ἔκφρασις μοναχικῆς ἐμπειρίας’’, ἐκδόσεως Ἱερᾶς Μονῆς Φιλοθέου, σελ. 61.

(2). Ἑρμηνεία εἰς τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολήν, Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ἐκδόσεις ‘’Ὀρθόδοξος κυψέλη’’, σελ. 446. (Λόγ. κατά ὁργιζομέν.).

(3). ‘’Οἱ παπικοί καί οἱ Προτεστάντες εἶναι αἱρετικοί, ἀποτελοῦν μία κοινότητα, μία δική τους συναγωγή, ἀλλά δέν εἶναι Ἐκκλησία. Οἱ Παπικοί καί οἱ Προτεστάντες θά εἶναι καί θά γίνουν πάλι Ἐκκλησία, ὅταν μετανοήσουν γιά τίς πλάνες τους καί ἔτσι μετανοημένοι ζητήσουν νά ξαναγυρίσουν στήν Ἐκκλησία, ἀπό τήν ὁποία ἀποκόπηκαν’’. (Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας)

(4). Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, μία ἀπό τίς τρεῖς μορφές ἀπιστίας καί ἀθεΐας εἶναι ἡ σιωπή ἀπέναντι στήν αἵρεση καί στούς αἱρετικούς.

(5). ‘’Ὁ Οἰκουμενισμός εἶναι κοινόν ὄνομα διά τούς ψευδοχριστιανισμούς, διά τάς ψευδοεκκλησίας τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης. Ὅλοι δέ αὐτοί οἱ ψευδοχριστιανισμοί, ὅλαι αἱ ψευδοεκκλησίαι, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά μία αἵρεσις παραπλεύρως εἰς τήν ἄλλην αἵρεσιν. Τό κοινόν εὐαγγελικόν ὄνομά των εἶναι ἡ παναίρεσις’’ (Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, ‘’Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί Οἰκουμενισμός’’, σελ. 224.).

1/9/2016