Σχόλιο ID-ont : Σκοπός τους δεν είναι η επιβολή του πλαστικού χρήματος (πιστωτική/χρεωστική κάρτα), αλλά μέσω της εξοικείωσης που θα επέλθει με το πλαστικό χρήμα να επιβληθούν οι επόμενες μέθοδοι συναλλαγών, αυτές με το χέρι ή το ...μέτωπο !

EURONEWS: Σύντομα ίσως οι πιστωτικές κάρτες θα ανήκουν στο παρελθόν. Μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου Λουντ στη Σουηδία έχει δημιουργήσει μια μορφή βιομετρικής πληρωμής, που στηρίζεται στο πέρασμα της παλάμης σας από το μηχάνημα.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε για να ολοκληρωθεί η πληρωμή, είναι να περάσετε την παλάμη σας από τη συσκευή και να εισάγετε τα τελευταία τέσσερα νούμερα από το smartphone σας. Η καινούργια αυτή εφαρμογή ονομάζεται Quixter και ουσιαστικά μας γλιτώνει από τον πονοκέφαλο των πιστωτικών καρτών.

«Η ιδέα μου ήρθε, όταν περίμενα στην ουρά για να πληρώσω σε ένα κατάστημα τροφίμων. Αντιλήφθηκα ότι τον περισσότερο χρόνο τον περνάμε, περιμένοντας να πληρώσουμε. Σκέφτηκα λοιπόν ότι πρέπει να υπάρχει ένας γρηγορότερος τρόπος για να το κάνουμε. Έτσι γεννήθηκε το Quixter» δήλωσε ο Φρέντρικ Λέιφλαντ, ιδρυτής της start up Quixter.

Ένας σαρωτής υπέρυθρης ακτινοβολίας διαβάζει τη διάρθρωση των φλεβών στο χέρι μας, η οποία είναι μοναδική στον κάθε άνθρωπο. Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται, δεν είναι καινούργια. Στην Ιαπωνία, χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια για πρόσβαση σε ιατρικά αρχεία, αλλά έχει διαδεδομένη χρήση για την ταυτοποίηση ατόμων σε όλο τον κόσμο πλέον. Και άλλες εταιρίες, πέρα από την Quixter, εφαρμόζουν αυτή την τεχνολογία.

«Είναι πολύ βολικό, γιατί δεν χρειάζεται να κουβαλάς όλη την ώρα λεφτά μαζί σου. Εδώ στο πανεπιστήμιο, δεν υπάρχουν ATM, οπότε είναι τέλειο να μπορείς να πληρώνεις με το χέρι. Είναι πολύ γρήγορο» τόνισε μια κοπέλα, που χρησιμοποίησε τη νέα εφαρμογή.

Το συγκεκριμένο σύστημα φαίνεται μάλιστα να είναι πιο ασφαλές από τη χρήση των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Είναι όμως θέμα των ίδιων των καταναλωτών να δουν στην πράξη πόσο εύχρηστος είναι αυτός ο καινούργιος τρόπος πληρωμής.

Πηγή: EuroNews, ID-on't renounce my freedom

Πρόσφατα (31-8-2016), ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης, από το βήμα της Βουλής, αναφερόμενος στο μάθημα των Θρησκευτικώνείπε τα εξής :

«Θα ήθελα, να ενημερώσω τη Βουλή των Ελλήνων ότι από φέτος, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, θα εφαρμοστεί το νέο πρόγραμμα του μαθήματος των Θρησκευτικών…

…Με το πρόγραμμα που έχουμε έτοιμο, θα προχωρήσουμε σε ένα πρόγραμμα αλλαγήςτου μαθήματος, σε μια αντίληψη να μην είναι μάθημα ομολογιακό, κατηχητικό, αλλά μάθημα γνώσης των θρησκειών, βεβαίως της Ορθοδοξίας, αλλά και των άλλων θρησκευμάτων τα οποία περιβάλλουν τη χώρα μας ή ζούνε μέσα στη χώρα μας διάφοροι πιστοί…

Με άλλα λόγια, η Ελληνική Πολιτεία, παρά το γεγονός ότι κατά το Σύνταγμα (άρθρο 3) «Επικρατούσα στην Ελλάδα θρησκεία είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού», την εξισώνει με κάθε άλλη γνωστή θρησκεία και θα την διδάσκει, μέσα από ένα μάθημα γνώσης, μαζί με όλες τις άλλες θρησκείες.

Ο Έλληνας πλέον, από μικρό παιδί, επίσημα θα μαθαίνει – δεν θα κατηχείται – ότι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού, είναι μια θρησκεία όπως όλες οι άλλες θρησκείες.

Συνεπώς, για τα ελληνόπαιδα, δημιουργείται ένα κενό στο θέμα της κατήχησης, της κατάρτισής τους δηλαδή στα δόγματα της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού.

Οι Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί χάνουν το δικαίωμα να διαπαιδαγωγούνται σύμφωνα με την πίστη τους καθώς η ορθόδοξη χριστιανική παιδεία στρεβλώνεται και κακοποιείται.

Δυστυχώς, και από τους άλλους πολιτικούς μας, δεν υπήρξε καμία διαμαρτυρία. Μάλιστα, ο κ. Φίληςαπό το βήμα της Βουλής είπε ότι :«Άκουσα μια τοποθέτηση του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, του κ. Μητσοτάκη, προ μηνός σε μια τηλεοπτική εκπομπή που είπε ότι κι αυτός συμφωνεί, ότι πρέπει να αλλάξει το πρόγραμμα των θρησκευτικών στα σχολεία… »

***

Οι εξελίξεις αυτές, φέρνουν στο προσκήνιο τα Εκκλησιαστικά Κατηχητικά Σχολεία,τα οποία ξεκίνησαν άτυπα το 1870 και παγιώθηκαν στη δεύτερη δεκαετία του 20^ουαιώνα, υπό την εποπτεία της Αποστολικής Διακονίας, του επίσημου Οργανισμού της Εκκλησίας της Ελλάδος που ιδρύθηκε το 1936 (Α.Ν 41/1936).

ΤαΕκκλησιαστικά Κατηχητικά Σχολεία, είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση και πρόοδο τις δεκαετίες 1950-1960, και έτυχαν λυσσαλέας πολεμικής τις δεκαετίες 1970-1980.

Ανεξάρτητα από αυτά, αναμφισβήτητα, προσέφεραν τα μέγιστα στον τομέα της Ορθόδοξης κατήχησης, παράλληλα και συμπληρωματικά με το μάθημα των Θρησκευτικών στα Σχολεία.

Σήμερα, λοιπόν, που ομολογουμένως υπάρχει «ηθικό έλλειμμα», στην κοινωνία, στην παιδεία και στην οικογένεια, τα Κατηχητικά Σχολεία στις Ενορίες καθώς και οι Χριστιανικές Συνάξεις Νέων, οι Χριστιανικές Μαθητικές Ομάδες, από τις Χριστιανικές Αδελφότητες, με τη εποπτεία και ευλογία του οικείου Μητροπολίτη, προσφέρουν την καλύτερη αγωγή που δυστυχώς σταματά και επίσημα να τη δίνει το Δημόσιο Σχολείο. Η λειτουργία τους, με μια ώρα την εβδομάδα, είναι απαραίτητη και η ωφέλεια τεράστια.

Δεν θα διδαχτούν εκεί ένα μάθημα στείρο, αλλά για την ουσιαστική προσέγγιση στην Ορθοδοξία και το χαρούμενο βίωμα της Χριστιανικής ζωής. Εκεί το παιδί, μικρό και μεγάλο, θα ζήσει την αγάπη, τη χαρά, την προσφορά, την κοινωνικότητα, τη συνεργασία. Θα βρει φίλους και ιδανικά. Συγχρόνως, θα έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει σε πλήθος δραστηριοτήτων όπως, χορευτικά συγκροτήματα, θεατρικές ομάδες, χορωδίες, κατασκηνώσεις, εκδρομές, συζητήσεις, συναυλίες, οικολογικές εκδηλώσεις και τόσα άλλα.

Εκεί τα παιδιά μας θα διδαχτούν τον ηθικό νόμο, την αγάπη, την κοινωνική αλληλεγγύη, την καλή κοινωνική συμπεριφορά, την πίστη στο Θεό και την Πατρίδα.

***

Τώρα που ανοίγουν τα σχολεία, ας παρακινήσουμε τα παιδιά μας να φοιτήσουν - μια ώρα την εβδομάδα είναι αυτή και θα βρεθεί ελεύθερος χρόνος - και σε κάποιο από τα κατηχητικά της ενορίας ή σε μια χριστιανική ομάδα ή σε μια χριστιανική νεανική σύναξη.

Σήμερα, με την επικρατούσα κατάσταση στη δημόσια παιδεία, είναι αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε. Έχουν να ωφεληθούν πολλά.

Αλεξανδρούπολη Σεπτέμβρης 2016

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

Αυτό το οποίο λαμβάνει χώρα σήμερα στα Ελληνικά Εκπαιδευτικά δρώμενα σε σχέση με το Μάθημα των Θρησκευτικών δεν έχει προηγούμενο. Θυμίζει εποχές θρησκευτικού διωγμού, όποιου καιρού και αιώνα κι αν επιλέξουμε. Ειδωλολατρία, εικονομαχία, μαρξισμός, Γαλλική Επανάσταση, διαφωτισμός, όλα μέσα είναι. Διωγμού, μάλιστα καμουφλαρισμένου. Και τούτο διότι τονίζεται μεν από επίσημα χείλη κάποιο σχήμα λόγου περί της Ορθοδοξίας, χωρίς όμως να προβάλλεται ιδιαιτέρως και επαρκώς η αλήθεια της Πίστεώς μας, χωρίς να γίνεται σεβαστή πρωτίστως και κυρίως η Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά τοποθετείται δίπλα δίπλα στις όποιες άλλες πίστεις και θρησκευτικές παραδοχές. Κι όχι μόνο αυτό. Επιπλέον η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρείται εδώ και αρκετά χρόνια ως παραδοσιακό και πολιτισμικό μέγεθος και η θέση της στο παρόν γίνεται ανεκτή μόνο με κοινωνικό και φιλανθρωπικό χαρακτήρα.

Η «Γνώση των Θρησκειών», επίσης, που θα είναι το Νέο Μάθημα των Θρησκευτικών, δεν ξέρουμε αν θα περιλαμβάνει Κριτική Θεώρηση των Θρησκευμάτων από πλευράς Ορθοδόξου ή απλή παράλληλη Έκθεση επί ίσοις όροις της όποιας διδασκαλίας του Βουδισμού, του Μουσουλμανισμού, του Εβραϊσμού ή και του Σατανισμού ακόμη! Καθόλου απίθανο να εμπίπτει στις διατάξεις του Αντιρατσιστικού Νόμου η οποιαδήποτε δυσμενής, αλλά δίκαιη κατά την Εκκλησία μας, κρίση του θεολόγου Καθηγητή.

Το ερώτημα λοιπόν είναι, αν μπορεί να αφήσει ένας ορθόδοξος θεολόγος που σέβεται τον εαυτό του και την αποστολή του ασχολίαστη μπροστά στα μάτια των μαθητών του τη νωχελική απάθεια του Βουδισμού και την απραξία του Ινδουϊσμού, που έχουν καταδικάσει εκατομμύρια ανθρώπων στη μιζέρια και στη δυστυχία ή να μη μιλήσει για τον φονταμενταλισμό και φανατισμό του Ισλάμ, την υποτίμηση της γυναίκας, τον ιερό κατά των απίστων πόλεμο, ή να αποσιωπήσει τον εθνοφυλετισμό του Σιωνισμού…;

Αν δεν υπάρχει κριτική των άλλων θρησκειών υπό το πρίσμα του Ευαγγελίου, τότε τι προσφέρουμε στα βαπτισμένα Ορθόδοξα Ελληνόπουλα; Να διαλέξουν τι; Και μάλιστα σ΄ αυτή την ηλικία; Και μάλιστα σ΄ αυτή την εποχή; Θα καταντήσει τελικά το Νέο Μάθημα των Θρησκευτικών ένας φτωχός συγγενής των άλλων θρησκευμάτων, διότι θα έχει εναντίον του όλη την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της Τηλεόρασης και του Διαδικτύου, τα οποία βρίθουν από αθεϊα, αποκρυφισμό, διαλογισμό, γιόγκα, ισλαμικά έργα με βάση δήθεν το «φωτισμένο» Ισλάμ, με αντίστοιχη μηδενική δυστυχώς προβολή της Ορθοδοξίας και του Ευαγγελίου του Χριστού. Όλα αυτά που επί δεκαετίες τώρα ο σιωνιστικός υπόκοσμος του Χόλλυγουντ προβάλλει, θα δράσουν υπέρ των σεχτών, θρησκειών και αιρέσεων και εις βάρος της Ορθοδοξίας στις ψυχές των παιδιών, με αποτέλεσμα, στην καλύτερη περίπτωση τη σύγχυση και στη χειρότερη τον αποπροσανατολισμό και τον αποχρωματισμό της μαθητιώσας νεολαίας.

Εξάλλου η όλη αυτή προσπάθεια καταλαβαίνουμε ότι έρχεται σε αντίθεση με την Επίκληση της Αγίας Τριάδος στο Σύνταγμα της Ελλάδος καθώς επίσης και με τα άρθρα για την εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων με βάση την Παράδοσή μας και την ηθική Αγωγή, πριν την επικείμενη και εξαγγελθείσα Συνταγματική Αναθεώρηση.

Ας μας πούνε οι κοπτορράπτες μεταρρυθμιστές και εκσυγχρονιστές με ποιά θρησκευτική διδαχή θα υπηρετήσουν την επιταγή του Συντάγματος για ηθική συνείδηση και ανάπτυξη των νέων; Με την ηθική του Ισλάμ, του Βούδα, του εβραϊσμού… Υπάρχει ανώτερη ηθική από το Ευαγγέλιο και την Ορθοδοξία; Ακόμη και από τον παπισμό αν χρειαζόταν να παίρναμε διδάγματα, πάλι χαμένοι θα ήμασταν, διότι εκεί «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»…

Εάν επικρατήσει το Μάθημα των Θρησκευτικών ως «Γνώση Θρησκειών» τελικά, μάλλον το επόμενο βήμα θα είναι να διδάσκεται όχι μόνο από ορθοδόξους θεολόγους, αλλά και από καθηγητές άλλων γνωστικών αντικειμένων και μάλιστα διαφορετικής θρησκευτικής πίστεως (χιλιαστές, σαηεντολόγους, προτεστάντες, φιλολόγους…). Αφού δεν θα είναι ομολογιακό και κατηχητικό μάθημα, δεν πειράζει να το διδάξει ο οποιοσδήποτε. Και το αμέσως επόμενο βήμα θα είναι να γίνει τελείως προαιρετικό το μάθημα, να μη περιλαμβάνονται οι Θεολογικές Σχολές στο Μηχανογραφικό και να αναλάβει μια τέτοια θρησκευτική ορθόδοξη παιδεία η Εκκλησία εκτός σχολικού γίγνεσθαι και χώρου… Ήδη ο οριστικός Χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους είναι επί θύραις…

Είναι απορίας άξιον ακόμη πως δεν λαμβάνουν υπόψη τους οι του Υπουργείου Παιδείας την επιθυμία των γονέων για τα ανήλικα παιδιά τους, την ασμίλευτη ακόμη ψυχή των χριστιανών μαθητών, που είναι η πλειοψηφεία, τη συνείδηση των Ορθοδόξων Θεολόγων Καθηγητών, τη φωνή της Εκκλησίας και τα αποτελέσματα της όλης αυτής απαράδεκτης και διχαστικής μεταρρύθμισης στο χώρο της Μέσης Εκπαίδευσης, τη στιγμή που αυτό το σέβονται με άκρα δημοκρατική ευαισθησία και θρησκευτική ευλάβεια για τις μουφτείες, για τις συναγωγές και για τους παπικούς…

Ποιόν ρώτησαν λοιπόν για όλη αυτή την ολέθρια αλλαγή και ποιος τους έδωσε το δικαίωμα να κάνουν τέτοια πράγματα ερήμην των γονέων και της ελληνορθόδοξης Εκκλησίας; Καταλαβαίνουμε ότι οι διευθύνοντες τα πράγματα της Παιδείας διακατέχονται σαφώς από χρονίζουσα αθεϊα και το έχουν κατά καιρούς δηλώσει και αναδείξει λόγω και έργω και βαθιά μέσα τους πιθανόν να μη στέργουν την καίρια θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελληνική Πατρίδα. Αλλά όπως και να το κάνουμε 2000 χρόνια δεν μπορούν να πεταχτούν στον κάλαθο της ιστορίας από μια ολιγοετή αριστερή διακυβέρνηση που πάσχει από το σύνδρομο του αθεϊσμού και αποδεικνύεται μέρα με τη μέρα επικίνδυνη.

Η σπουδή μάλιστα με την οποία κινούνται στο χώρο των αλλαγών του σχολείου τους οδηγεί σε λάθη που θα φέρουν ολέθρια πολωτικά αποτελέσματα σε παιδιά και οικογένειες, στον εκπαιδευτικό και κοινωνικό χώρο. Δηλαδή, η διδασκαλία μιας δήθεν αναίμακτης εθνικής Ιστορίας, η διδασκαλία του Εμφυλίου Πολέμου, η αφαίρεση των αρχαίων ελληνικών, η θρησκειολογία και η θεωρία του Δαρβίνου, η σεξουαλική αγωγή, η προβολή της δυνατότητας οιουδήποτε γενετήσιου αυτοπροσδιορισμού σε μικρά και απληροφόρητα παιδιά, το τετρατάξιο Γυμνάσιο, το κολλεγιακό Λύκειο, η ψήφος στα δεκαεπτά κ. ά., όλα αυτά, άλλα φανερά, άλλα κρυφά, όλα όμως επώδυνα, θα δυναμιτίσουν το χώρο του σχολείου και θα επαληθευτεί το γνωστό ότι «όσοι σπέρνουν ανέμους, θα θερίσουν θύελλες».

Πηγή: Χριστιανική Εστία Λαμίας

Και εντομίδας ου ποιήσετε επί ψυχή εν τω σώματι υμών και γράμματα στικτά ου ποιήσετε εν υμίν· εγώ ειμί Κύριος ο Θεός υμών. Λευιτικόν κεφ. 19, στιχ.28

Δεν θα κάμετε εντομάς στο σώμα σας, ούτε θα χαράξετε γράμματα στο δέρμα σας. Εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σας.

Τι είναι το τατουάζ

Το τατουάζ ή δερματοστιξία όπως είναι και η επιστημονική ονομασία του, είναι ένα μόνιμο σημάδι ή σχέδιο που δημιουργείται στο δέρμα με την εισαγωγή ειδικών χρωστικών ουσιών στην εσωτερική στοιβάδα του, το λεγόμενο κυρίως δέρμα ή χόριο. Τυπικά, ο τεχνίτης δημιουργίας τατουάζ, χρησιμοποιεί μία φορητή συσκευή με την οποία μία ή περισσότερες μικρές βελόνες τρυπούν επαναλαμβανόμενα το δέρμα, εγχέοντας με κάθε τρύπημα μικροσκοπικές σταγόνες από τη χρωστική ουσία. Η διαδικασία αυτή, που γίνεται χωρίς αναισθητικό, προκαλεί μικρή αιμορραγία και ελάχιστο, έως σοβαρό πόνο, ανάλογα με το όριο αντοχής κάθε ατόμου και με το σημείο του σώματος, όπου γίνεται το τατουάζ.

Γιατί κάνουν κάποιοι τατουάζ.

Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι νέοι ,αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, εμφανίζονται με διάφορες παραστάσεις σε διάφορα σημεία του σώματος , τα κοινώς λεγόμενα τατουάζ. Τα προηγούμενα χρόνια, τα τατουάζ ήταν «προνόμιο» των ναυτικών ,των φυλακισμένων και ατόμων περιθωριακών που ήθελαν να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους, σε ποια ομάδα ανήκουν, τις πεποιθήσεις τους κ.α.. Σήμερα, παγκόσμια, αλλά και στη χώρα μας ειδικότερα, άτομα από όλες τις κοινωνικές τάξεις προστρέχουν να χαράξουν στο σώμα τους διάφορες παραστάσεις, γιατί έχει γίνει πλέον μόδα.

Θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα από δύο πλευρές: 1) από πλευράς πνευματικής και 2) από πλευράς ιατρικής.

Ακούγεται το ερώτημα: είναι αμαρτία να έχει κάποιος τατουάζ; Όπως παραπάνω αναφέρθηκε, δίνει εντολή ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη και συγκεκριμένα στο Λευιτικόν κεφ. 19 στιχ. 28 να μην κάνουμε εντομάς (εγχαράξεις) και γράμματα στικτά δηλ. τατουάζ στο σώμα μας. Ο άνθρωπος, λόγω του εωσφορικού εγωισμού που τον έχει κυριεύσει, θέλει να ορίζει μόνος του τη ζωή του και κατ’ επέκταση να ενεργεί θεοποιώντας τον εαυτό του. Είναι βλασφημία κατά του Θεού, όταν κάνουμε πράγματα πάνω στο σώμα μας, που ο Θεός δεν επιτρέπει. Είναι σαν να λέμε στο Θεό « Θεέ μου εσύ δεν ξέρεις πώς να με κάνεις να αρέσω είτε στον εαυτό μου, είτε στους συνανθρώπους μου». Θεωρεί ο άνθρωπος ότι ο Θεός δεν ήξερε πώς να μας κάνει ή του τελείωσαν τα χρώματα και είπε ο άνθρωπος να διορθώσει το Θεό. Κατάφερε ο διάβολος να ξεγυμνώσει τον άνθρωπο και περισσότερο τη γυναίκα και στο γυμνό πλέον μέρος του σώματος να πείσει, να το γεμίσει με διάφορες παραστάσεις ,που μερικές από αυτές στέλνουν μηνύματα δεξιά και αριστερά με υπονοούμενα σεξουαλικά και προκλητικά. Έρχεται όμως το Ευαγγέλιο και μας λέει «ούαί τῷ άνθρώπω δι’ ου το σκάνδαλον ἒρχεται» Ματθ. κεφ. 18 . στιχ. 7

Κάποιοι άνθρωποι κάνουν τατουάζ για να προκαλέσουν την προσοχή των άλλων. Κι’ αυτό πάλι από εγωισμό δηλ. κοιτάξτε ποιος είμαι, τι έχω επάνω μου. Κάποιοι απερίσκεπτα το κάνουν από μόδα, επειδή το έχει κάνει κάποιος φίλος ή φίλη. Θέλουν να έχουν την ίδια παράσταση για να δείξουν το μέγεθος της φιλίας τους. Και θέτω το ερώτημα: και ποια είναι η μόδα στο κάτω – κάτω που πρέπει να τρέχουμε από πίσω της; Είναι στ’ αλήθεια περίεργο, πως όταν επιτάσσει κάτι η μόδα τρέχουμε αμέσως να το ακολουθήσουμε και ό,τι λέει το Ευαγγέλιο και ο Χριστός δεν δίνουμε την παραμικρή σημασία. Αυτό συμβαίνει διότι ζούμε για τον κόσμο, για το τι θα πει ο κόσμος, για το τι θα πει όμως ο Θεός, δεν δίνουμε σημασία. Το Θεό τον έχουμε για τα δύσκολα. Όταν έχουμε ζόρια, τότε τρέχουμε στο Θεό και στην Παναγία και ζητάμε να μας βοηθήσουν.

Τελευταία βλέπουμε και σε μικρά παιδάκια ακόμη κολλημένα αυτοκολλητάκια, που διαρκούν μία ή δύο ημέρες. Είναι μια κακή συνήθεια που το παιδί συνηθίζει να έχει στο κορμάκι του τα ψευτοτατουάζ, με αποτέλεσμα όταν μεγαλώσει να είναι ψυχολογικά έτοιμο να κάνει και το μόνιμο τατουάζ, δίχως τον παραμικρό ενδοιασμό, γιατί το θεωρεί φυσιολογικό.

Υπάρχει και μία μερίδα ατόμων που χαράζουν στο σώμα τους παραστάσεις με τον Χριστό, την Παναγία ή τον Σταυρό. Δεν επιτρέπεται ούτε αυτό, διότι είναι πλάνη εκ δεξιών. Αν πράγματι αγαπά κανείς τον Χριστό και την Παναγία θα πρέπει αυτό να φαίνεται από τη ζωή τους και όχι να το δείχνουν με αυτό τον τρόπο ποιοι είναι και τι πιστεύουν. Ο πονηρός ακόμη και με αυτόν τον τρόπο βάζει τους ανθρώπους να παραβαίνουν τις εντολές του Θεού. Υπάρχουν μαρτυρίες, ότι αυτοί που έχουν κάνει τατουάζ, έχουν περισσότερους αισχρούς λογισμούς του κανονικού. Ακόμη ομολογούν κάποιοι ότι, όταν είναι μόνοι, αισθάνονται πόνο ανερμήνευτο. Να προσεγγίσουμε το θέμα από ιατρική άποψη. Τι λένε διάφοροι επιστήμονες, ιατρικά κέντρα και πανεπιστήμια.

Σκέψου πριν κάνεις τατουάζ.

Η δερματοστιξία προϋποθέτει λύση της συνεχείας του δέρματος, δηλαδή πληγή, και εξαιτίας αυτού του γεγονότος μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές, λέει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος εξειδικευμένος στην Αισθητική Δερματολογία Δερματοχειρουργική. Στις πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνονται:

– Αλλεργικές αντιδράσεις. Οι χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα τατουάζ, ειδικά οι κόκκινες, οι πράσινες, οι κίτρινες και οι μπλε, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική δερματική αντίδραση (π.χ. κνησμώδες εξάνθημα) στο σημείο της έγχυσής τους. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί αμέσως μετά το τατουάζ ή και πολύ καιρό αργότερα, ακόμα και έπειτα από μήνες ή χρόνια όπως συμβαίνει με τις λεγόμενες όψιμες αντιδράσεις όπως η οξεία εκζεματώδης δερματίτιδα.

– Μολύνσεις. Αν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, μπορεί να υπάρξει μόλυνση της πληγής από μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως διόγκωση, πόνος, ερυθρότητα, κνησμός, πύον και – σπανιότατα – εισβολή των μικροβίων στο αίμα, με σοβαρές συνέπειες για τον άρρωστο. Οι μολύνσεις αυτές απαιτούν αντιβιοτική θεραπεία αλλά αν το υπαίτιο μικρόβιο είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά (όπως π.χ. ο πολυανθεκτικός χρυσίζων σταφυλόκοκκος), η αντιμετώπιση είναι πολύ δύσκολη.

– Άλλα δερματικά προβλήματα. Μερικές φορές, δημιουργούνται, γύρω από τις χρωστικές του τατουάζ,τα λεγόμενα κοκκιώματα. Πρόκειται για τοπικές συσσωρεύσεις κυττάρων του ανοσοποιητικού, που οφείλονται στην προσπάθειά του να απομακρύνει τις χρωστικές. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν χηλοειδή, δηλαδή δερματικές υπερπλασίες, που οφείλονται στην υπερβολική ανάπτυξη ινώδους (ουλώδους) ιστού.

– Μετάδοση νοσημάτων. Αν ο εξοπλισμός με τον οποίο γίνεται το τατουάζ δεν έχει απολυμανθεί σωστά, υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης διαφόρων νοσημάτων, όπως τέτανος, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ακόμα και HIV/AIDS.

– Επιπλοκές στη μαγνητική τομογραφία. Έχουν υπάρξει μερικές αναφορές για ανθρώπους με μεγάλα τατουάζ (ή μόνιμο μακιγιάζ), οι οποίοι εκδήλωσαν διόγκωση ή έγκαυμα του δέρματος στο σημείο του τατουάζ, όταν έκαναν μαγνητική τομογραφία. Έχουν επίσης υπάρξει αναφορές για περιπτώσεις, όπου οι χρωστικές του τατουάζ επηρέασαν την ποιότητα της λαμβανόμενης εικόνας στην μαγνητική τομογραφία. Η αιτία αυτών των εξαιρετικά σπάνιων αντιδράσεων δεν είναι γνωστή, αλλά ίσως οφείλονται σε αλληλεπίδραση με τα μεταλλικά στοιχεία ορισμένων χρωστικών, ειδικά της μαύρης.

«Γενικά, οι επιπλοκές από το τατουάζ δεν είναι σπάνιες». «Πρόσφατη έρευνα του Ιατρικού Κέντρου Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (Leger et al., 2015) που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Contact Dermatitis έδειξε ότι το περίπου 6% των ατόμων που κάνουν τατουάζ εκδηλώνουν κάποιου είδους εξάνθημα, μόλυνση, σοβαρό κνησμό ή διόγκωση, που μερικές φορές κάνει τέσσερις ή περισσότερους μήνες για να υποχωρήσει – και σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και χρόνια. Επίσης σε άλλες περιπτώσεις αυτές οι επιπλοκές υποχωρούν μόνες τους ή με απλά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή αντιβιοτικά, και σε άλλες χρειάζονται επεμβατική θεραπεία (π.χ. με λέιζερ)».

Πολλά μελάνια τατουάζ περιέχουν επικίνδυνα βαρέα μέταλλα, φθαλικά άλατα και αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Ακόμη, πολλά μελάνια τατουάζ περιέχουν βαρέα μέταλλα που έχουν συνδεθεί με ένα μεγάλο αριθμό προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Ανάμεσα στα άλλα μέταλλα που βρίσκονται στα τατουάζ είναι και τα εξής: υδράργυρος, μόλυβδος, αντιμόνιο, βηρύλλιο , κάδμιο και το αρσενικό.

Ο υδράργυρος είναι μια νευροτοξίνη , που σημαίνει ότι έχει αρνητικές επιπτώσεις στο νευρικό σύστημα. Μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο και να οδηγήσει σε σωματικές και συναισθηματικές διαταραχές.

Ο Μόλυβδος παρεμβαίνει σε μία ποικιλία διεργασιών του σώματος και είναι τοξικός για πολλά από τα όργανα και τους ιστούς του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, των οστών, των εντέρων, των νεφρών, του νευρικού και του αναπαραγωγικού συστήματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις, τα συμπτώματα δηλητηρίασης από μόλυβδο, κοινώς μολυβδίαση, μπορεί να περιλαμβάνουν επιληπτικές κρίσεις, κώμα και θάνατο . Άλλα συμπτώματα, που συνήθως συνδέονται με την έκθεση στο μόλυβδο, περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, σύγχυση, κεφαλαλγία, αναιμία και ευερεθιστότητα.

Το Βηρύλλιο αναφέρεται ως καρκινογόνο της πρώτης κατηγορίας Α EPA . Η έκθεση σε αυτό, μπορεί να προκαλέσει την χρόνια νόσο του βηρυλλίου, μια συχνά θανατηφόρα ασθένεια των πνευμόνων.

Το κάδμιο είναι ένα βαρύ μέταλλο που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών , των οστών , και των πνευμόνων.

Το αρσενικό είναι ένα γνωστό καρκινογόνο, και οι νέες μελέτες έχουν επίσης βρει, ότι η έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα αρσενικού οδηγεί σε γενετικές βλάβες.

Το Αντιμόνιο, έκθεση σε αντιμόνιο, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στα μάτια, το δέρμα και τους πνεύμονες. Καθώς συνεχίζεται η έκθεση, μπορεί να προκύψουν πιο σοβαρά προβλήματα, όπως ασθένειες των πνευμόνων, καρδιακά προβλήματα, διάρροια, σοβαρός έμετος και έλκη στομάχου.

Οι φθαλικές ενώσεις , υδρογονάνθρακες και άλλες επικίνδυνες ενώσεις στο μελάνι των τατουάζ.

Πολλά μελάνια τατουάζ περιέχουν επικίνδυνες φθαλικές ενώσεις και υδρογονάνθρακες. Οι φθαλικές ενώσεις, που περιέχονται επίσης σε πολλά καλλυντικά προϊόντα που θεωρούνται μη ασφαλή από την Περιβαλλοντική Ομάδα Εργασίας, έχει αποδειχθεί, σε μελέτες που έγιναν σε ζώα, ότι μπορούν να βλάψουν το συκώτι, τα νεφρά, τους πνεύμονες και το αναπαραγωγικό σύστημα. Τα μαύρα μελάνια τατουάζ συχνά είναι κατασκευασμένα από προϊόντα που περιέχουν πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAH) . Μεταξύ των PAH στα μελάνια είναι το βενζο (α) πυρένιο, μια ένωση που προσδιορίζεται από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος ως «μια από τις πιο ισχυρές και καλά τεκμηριωμένες καρκινογόνες ουσίες του δέρματος».

Έρευνα του καθηγητή Δερματολογίας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, Γιόργκεν Σέραπ, έδειξε ότι, σε 13 από τα 21 πιο δημοφιλή μελάνια για τατουάζ που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη, περιέχονται καρκινογόνες χημικές ουσίες, γεγονός που είχε επιβεβαιωθεί και από παλαιότερες έρευνες, οι οποίες ανέφεραν ότι το μπλε και το πράσινο μελάνι περιέχουν, για παράδειγμα, κοβάλτιο, το κόκκινο, υδράργυρο και το μαύρο, βενζοπυρένιο, ουσία που έχει διαπιστωθεί ότι προκαλεί καρκίνο του δέρματος στα ζώα. Αν δεν έχετε ήδη ένα τατουάζ , η καλύτερη συμβουλή είναι να μην κάνετε κανένα. Μετά και από αυτές τις πληροφορίες πιστεύω πως δύσκολα θα αποφασίσει κανείς να κάνει τατουάζ. Με το πέρασμα του χρόνου πολλοί συνάνθρωποί μας, που έκαναν τατουάζ, εξέφρασαν την επιθυμία να το αφαιρέσουν είτε διότι δεν τους εκφράζει πλέον, είτε διότι όταν πρόκειται να βρουν δουλειά και εμφανίζονται μπροστά στο μέλλοντα εργοδότη αισθάνονται αμηχανία ή και ντροπή ακόμη. Για την απόφασή τους να κάνουν τατουάζ, ίσως γίνει αιτία να μην τους πάρουν στη δουλειά, λόγω της εμφάνισης. Άλλοι θέλουν να το αφαιρέσουν διότι το δέρμα γηράσκει και η παράσταση παραμορφώνεται και φαίνεται κάτι άσχημο.

Ας παραμείνουμε όπως μας έπλασε ο Θεός. Όσο πιο απλοί είμαστε, τόσο περισσότερο αρέσουμε στο Θεό. Αυτό είναι και το ζητούμενο να αρέσουμε στο Θεό και όχι στους ανθρώπους. Έχουμε για παράδειγμα την Παναγία μας, και τους αγίους μας για το πώς πρέπει να είναι η εμφάνισή μας.

Ποιόν τελικά θα ακολουθήσουμε τον Χριστό, ή τη μόδα; Επειδή κάποιοι θέλουν να προβάλουν μέσα από τη μόδα διάφορα σύμβολα και επιθυμίες του σατανά, εμείς πρέπει να τα υιοθετήσουμε; Ο τέλειος στολισμός είναι όπως μας έπλασε ο Θεός. Επεμβάσεις κάνουμε στο σώμα μας μόνο για θέματα υγείας.

ΠΗΓΕΣ

Οι καθηγητές Μπομπ Χάλεϊ και Πολ Φίσερ του University of Texas Southwestern.

Η Linda Katz, υπεύθυνη του τομέα Καλλυντικών του FDA.

Ο καθηγητής Δερματολογίας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, Γιόργκεν Σέραπ.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Στην αρχή η συγκυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-ΑΝ.ΕΛ. άνοιξε τα θαλάσσια σύνορα. Μέλη της, με δηλώσεις τους, προσκαλούσαν στην Ελλαδα μετανάστες. Η Τουρκία πίστεψε πως βρήκε την ευκαιρία και ενήργησε αναλόγως. Έσπρωξε με κάθε τροπο τους ευρισκόμενους στο έδαφός της μετανάστες, προς την Ευρώπη, μέσω της χώρας μας. Οι αρχές της Ελλάδος απεδείχθησαν ανέτοιμες να διαχειρισθούν το κύμα του ενός εκατομμυρίου μεταναστών και το ένα λάθος έφερε το άλλο. Δεν υπήρχαν υποδομές κατάλληλες για την υποδοχή των ανθρώπων αυτών. Η αβελτηρία των ελλαδιτών πολιτικών ωθούσε τους διακινητές να στέλνουν όλο και περισσότερους μετανάστες με επικίνδυνα μέσα. Οι θάνατοι από πνιγμό στο Αιγαίο θα μας στοιχειώνουν. Κάπου ανάμεσα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και των ακτών της Μικράς Ασίας χάθηκε ο ανθρωπισμός των κυβερνώντων μας. Η αρχή έγινε με εκδηλώσεις υπέρ της μεταναστεύσεως και ο επίλογος εγράφη από τον αριθμό των πνιγμένων μεταναστών.

Στην Ευρώπη η πορεία ήταν αντίστοιχη. Εξαιτίας σχετικών δηλώσεων της Καγκελαρίου Μέρκελ, η οποία ενδιαφερόταν για τους βιομηχάνους της πατρίδας της, οι μετανάστες αγωνίζονταν να φθάσουν στη Γερμανία. Αρχικώς, ο λεγόμενος "Βαλκανικός Διάδρομος" εξυπηρετούσε αυτήν την προοπτική. Οι αντιδράσεις, όμως, των πολιτών των κρατών που παραχωρούσαν έδαφος σε αυτόν τον διάδρομο, με τον καιρό κλιμακώθηκαν. Οι κυβερνήσεις άρχισαν να υπολογίζουν το πολιτικό κόστος και εν τέλει, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να σφραγίσουν τον "Βαλκανικό Διάδρομο", καθώς και οποιαδήποτε άλλη πρόσφορη οδό. Υπογραφή σε αυτήν τη συμφωνία έθεσε και η ελληνική κυβέρνηση.

Παραλλήλως, τινές εκ των ευρωπαίων πολιτικών ματαιοπονούσαν στην προσπάθειά τους να πείσουν την Τουρκία να εφαρμόσει τη διεθνή νομιμότητα. Τελικώς, η Ευρώπη υπέκυψε στον εκβιασμό και η Τουρκία αποκόμισε μεγάλα οφέλη. Οι γερμανικές βιομηχανίες προσέλαβαν πολλά και φθηνά εργατικά χέρια, οι χώρες που μοιράζονταν τον διάδρομο έκλεισαν τα σύνορά τους και η Τουρκία έλαβε 3 συν 3 δισεκατομμύρια και υποσχέσεις για απελευθέρωση των θεωρήσεων εισόδου(visa).

Στην Ελλαδα απέμειναν 60.000 μετανάστες, που προστίθενται σε μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική κρίση. Τα νησιά του βορείου και ανατολικού Αιγαίου οικονομικώς κατεστράφησαν, βυθίζοντας τα έσοδα από τον τουρισμό σε περιοδο που το κράτος τα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ. Όλα αυτά επισυνέβησαν, διότι η κυβέρνηση ενήργησε απερισκέπτως και κατά τούτο εγκληματικώς.

Τώρα, τα ευρωπαϊκά κράτη - και η Γερμανία - για λόγους πολιτικής σκοπιμότητος θα επιδιώξουν να επιστρέψουν παράνομους μετανάστες στην Ελλάδα, κατ' εφαρμογή της Συνθήκης του Δουβλίνου.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει προετοιμάσει τα επιχειρήματά της; Ή θα βιώσουμε τη διόγκωση μιας ανθρωπιστικής κρίσης, την οποία προκάλεσαν πολιτικοί "μάγοι" που απεδείχθησαν παλιάτσοι;

Πηγή: (ΕΣΤΙΑ στις 10-11/9), Ινφογνώμων Πολιτικά

Αν η φορά των γεγονότων συνεχιστεί ως έχει στη παρούσα φάση τότε το 2016 θα γίνει έτος ενός πρωτοφανούς και πολλαπλού θριάμβου της Τουρκίας και του Ερντογάν. Ενώ, έως και πρόσφατα, η Άγκυρα ήταν στριμωγμένη και απομονωμένη σ’ όλα σχεδόν τα μέτωπα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το νεο-οθωμανικό όραμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Η αρχή σημειώθηκε στη Συρία, όπου μια τουρκική ζώνη κατοχής εντός των, επί το πλείστον, κουρδικών εδαφών, την οποία επί χρόνια επεδίωκε η Τουρκία, είναι ήδη γεγονός. Και μάλιστα επίκειται γενναία διεύρυνσή της έως ακόμη και τη Ράκκα- αν πιστέψουμε τους Τούρκους αξιωματούχους που μιλούν για τα σχετικά σχέδια που απεργάζονται από κοινού με τις ΗΠΑ.

Η επόμενη νίκη της τουρκικής επέλασης αναμένεται το, δίχως άλλο, στην Κύπρο με την επιβολή της νέας λύσης, που αμερικανο-βρετανοί με πολλή επιμονή και επιμέλεια προετοίμασαν και προώθησαν –βοηθούντων βεβαίως από προθύμους πολιτικούς ηγέτες σε Κύπρο και Ελλάδα. Αν συνυπολογίσουμε σ’ αυτά τη τουρκική στρατιωτική παρουσία στο βόρειο Ιράκ και την αυξανόμενη πίεση για αλλαγή του status στο Αιγαίο, με μοχλό τις μεταναστευτικές ροές –ήδη η ΜΙΤ θα κάνει ελέγχους για τζιχαντιστές στα ελληνικά νησιά (!)- ο σουλτάνος της Άγκυρας δικαίως μπορεί να αισθάνεται δικαιωμένος για την υπεροψία του.

Ο Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε άριστα το άγχος της δύσης για τον τρόπο που ο ίδιος διαχειρίζεται την μεταπραξικοπηματική Τουρκία. Οι μαζικές εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό της χώρας και το αναβαθμισμένο κύρος του, όπου η κεμαλική και εθνικιστική αντιπολίτευση έχει καταστεί ούρα του ΑΚΡ, τού πρόσφεραν μια ιδιότυπη ασυλία στις όποιες επιλογές του. Είχε έτσι την άνεση να κινείται κατά το δοκούν και έριξε επιδέξια τον «άσσο» του, που ήταν η επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία. Η πρόθεση του Πούτιν να διαρρήξει τη νατοϊκή συνοχή και η επείγουσα ανάγκη του να χαλαρώσει ένα πλεονάζον εχθρικό μέτωπο στη συνεχιζόμενη περικύκλωση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που επιχειρεί η Ουάσιγκτον, οδήγησε σε μια κατ’ αρχήν συμφωνία, την οποία ο Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε άμεσα και ουσιαστικά. Ενώ οι Αμερικανοί έβαζαν βέτο σε κάθε απόπειρα τουρκικής στρατιωτικής επέμβασης στο έδαφος της Συρίας, καθώς αυτό, μεταξύ άλλων, θα έβαζε σε κίνδυνο τη συνεργασία τους με τους Κούρδους που ήταν η μοναδική χερσαία δύναμη που τους εξυπηρετούσε στον πόλεμο με το ΙΚ, τώρα εκόντες άκοντες αποδέχθηκαν τα τετελεσμένα. Γιατί κατά την, εξευτελιστική για μια υπερδύναμη, επίσκεψη του Μπάιντεν στην Άγκυρα, οι Τούρκοι μπήκαν στη Συρία παίρνοντας σε μια σικέ μάχη την Τζαραμπλούς από τους τζιχαντιστές, και κτυπώντας ανελέητα τους έκπληκτους Κούρδους.

Την ίδια ώρα, όμως, και οι Ρώσοι έκαναν το μεγάλο λάθος, να επιτρέψουν τη τουρκική διείσδυση που επίσης απέτρεπαν με την απειλή των πυραύλων και των βομβαρδιστικών τους στη Συρία. Είχε προηγηθεί όμως και το λάθος των Κούρδων, που υπάκουσαν στην αμερικανική προτροπή, να κτυπήσουν στη Χασάκα τις κυβερνητικές δυνάμεις. Έτσι ενίσχυσαν τα επιχειρήματα στο ρωσο-συριακό στρατόπεδο υπέρ μιας αντικουρδικής τουρκικής παρέμβασης. Επρόκειτο, για ένα στρατηγικό σφάλμα, το οποίο, ήδη αποδεικνύεται, ότι θα το πληρώσουν ακριβά η Δαμασκός, η Μόσχα και οι Κούρδοι. Γιατί ο τουρκικός στρατός με τους συμμάχους του –Τουρκομάνους, Αλ Νούσρα, Ελεύθερο Συριακό Στρατό και συνεργαζόμενους τζιχαντιστές- θα κινηθεί αυτοβούλως, αναγκάζοντας τους Αμερικανούς να συνεργαστούν μαζί του. Η Άγκυρα είναι φανερό ότι όχι μόνον θα προσπαθήσει να απωθήσει τους Κούρδους ανατολικά του Ευφράτη, αλλά θα απλωθεί, είτε δια του τουρκικού στρατού είτε δια αντιπροσώπων, όπου μπορεί. Και όσο τα καταφέρνει τόσο θα γράφει στα παλιά της υποδήματα ό,τι έχει συμφωνήσει με Πούτιν και Άσαντ για τις σφαίρες επιρροής επί του συριακού εδάφους.

Αλλά και στην Κύπρο, όλες οι πληροφορίες όπως και η στάση της κυπριακής ηγεσίας δείχνει ότι το σχέδιο που θα παρουσιαστεί θα είναι ακόμη χειρότερο και του περιβόητου Ανάν. Η σπουδή των δυτικών και του Ισραήλ να λυθεί όπως όπως το Κυπριακό για να προχωρήσει άμεσα ο σχεδιασμός του αγωγού προς τη Τουρκία και να περικυκλωθεί η Ρωσία, έχει ως συνέπεια να «κολλάει στον τοίχο» την ελληνο-κυπριακή πλευρά, μη δίδοντάς της ούτε φύλλο συκής ώστε να σκεπάσει ό,τι επονείδιστο έχει συμφωνηθεί.

Ο κ. Αναστασιάδης έσυρε, όπως και το 2004, από την φαρέτρα του το καίριο, υποτίθεται, επιχείρημα υπέρ της λύσης του νέου σχεδίου. Ότι, δήθεν, αν δεν γίνει αποδεχτό, η Κύπρος θα έχει πλέον χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Αντιθέτως, αν ολοκληρωθεί τότε η Τουρκία θα μεταμορφωθεί σε «φίλη και σύμμαχο»! Πέρα από το απαράδεκτο του εκβιασμού προς το εσωτερικό, που συνιστά μέγα διπλωματικό ατόπημα για κάποιον που υποτίθεται ότι διεξάγει κρίσιμες διαπραγματεύσεις που βρίσκονται στο τελικό στάδιο, το επιχείρημά του είναι έωλο, καθώς η «λύση» που διαφαίνεται θα σημάνει απλώς ότι ολόκληρη η Κύπρος θα είναι εντός των τουρκικών συνόρων. Κι αν αυτό σε κάποιους φαίνεται ως υπερβολή, ας αναρωτηθούν με ειλικρίνεια.

- Το νέο κράτος που θα προκύψει θα έχει την κυριαρχία να πάρει έστω και μια (1) απόφαση για την εξωτερική αλλά και την εσωτερική πολιτική που δεν θα είναι αρεστή στον σουλτάνο;
- Αν, για παράδειγμα, αύριο οι σχέσεις με τη Ρωσία επιδεινωθούν, κάτι που είναι και το πιθανότερο, η Λευκωσία θα έχει τη δυνατότητα να διατηρήσει τους προνομιακούς δεσμούς της με τη Μόσχα, ή θα συρθεί θέλοντας και μη στη γραμμή της Άγκυρας;
- Θα μπορεί, επίσης ως τυχαίο παράδειγμα, στα σχολειά να εορτάζεται η 25η Μαρτίου ή θα μπει βέτο με συνέπεια να καταργηθούν ως εκδηλώσεις μίσους κατά της «φίλης και συμμάχου»;

Ας μην κοροϊδεύουμε λοιπόν μιλώντας για τη λύση του δράματος. Πρόκειται απλώς για την κορύφωσή του, για την θριαμβευτική επιστροφή των Οθωμανών!

Είναι όλα όμως οριστικά χαμένα; Η ισλαμιστική και ολοκληρωτική Τουρκία του Ερντογάν θα είναι ο μεγάλος νικητής – ίσως μαζί το Ισραήλ- στη γεωπολιτική ζούγκλα της ανατολικής Μεσογείου;
Όχι! Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα.

Στην περίπτωση της Συρίας, η Τουρκία μπορεί να σφράγισε στη συνοριακή γραμμή το διάδρομο μεταξύ των κουρδικών καντονιών. Η ένωσή τους όμως, έστω και στα ενδότερα, είναι ακόμη πιθανή. Αν οι Κούρδοι προελάσουν και καταλάβουν την Αλ-Μπαμπ, βορειοανατολικά του Χαλεπιού μπορούν να πετύχουν το στόχο τους. Για το σθένος των ίδιων των Κούρδων δεν τίθεται καν ζήτημα. Το έχουν αποδείξει περίτρανα όλ’ αυτά τα χρόνια. Για να το πετύχουν χρειάζονται, όμως, τη στήριξη είτε των ΗΠΑ είτε της Ρωσίας. Και με τους δύο απέναντι είναι λίγα αυτά που μπορούν να κάνουν. Άρα το ζητούμενο είναι για πόσο καιρό η Άγκυρα θα μπορεί να παίζει το παιχνίδι της «εξωσυζυγικής σχέσης» με τη Μόσχα. Όταν αυτό λήξει, θα αλλάξουν και τα πράγματα στη Συρία. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η Τουρκία αν και με μόνιμη στρατιωτική παρουσία εντός της Συρίας, θα έχει πλέον και μια μόνιμη νέα πληγή που θα επεκταθεί και στο εσωτερικό της, από το αναζωπυρωμένο κουρδικό αντάρτικο.

Όσον αφορά στο Κυπριακό, παρά την απαράδεκτη στάση των πολιτικών ηγεσιών σε Κύπρο και Ελλάδα, ο λαός δεν έχει πει τον τελευταίο λόγο. Οι συνθήκες είναι οπωσδήποτε πιο δυσμενείς από το 2004. Τόσο σε πολιτικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Το σχέδιο αυτή τη φορά προωθήθηκε με τρόπο που να μην επαναληφθούν λάθη του «Ανάν». Τώρα, στην τελική φάση, «καρότο και μαστίγιο» θα παίξουν συντονισμένα. Η ώρα της αλήθειας, όμως πλησιάζει, και, θέλοντας και μη, το σχέδιο θα κριθεί από την ετυμηγορία των Ελλήνων της Κύπρου. Όπως και το 2004, θα έχουν στο χέρι τους την ευκαιρία, και αυτή τη φορά, να αποδείξουν ότι καμία υπερεξουσία, καμία προπαγανδιστική μηχανή και κανένα οικονομικό δέλεαρ δεν είναι ικανό να ισοπεδώσει την συνείδηση του ελεύθερου ανθρώπου. Και ότι εις πείσμα των επηρμένων σχεδιαστών του κόσμου μας, η Ιστορία υπερβαίνει πάντοτε τον κοντόθωρο εργαλειακό ορθολογισμό τους.

Πηγή: Σωτήρης Δημόπουλος, Ας Μιλήσουμε Επιτέλου

Πρόσφατα κοιμήθηκε ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης Ἀντώνιος Παπαδόπουλος. Ἄν καί δέν ἦταν καθηγητής μου, ἐν τούτοις μᾶς συνέδεε μιά μακρά καί εἰλικρινής φιλία. Πρίν κοιμηθῆ δημοσίευσε τό τελευταῖο βιβλίο του μέ τίτλο «Ἀπεικονίσεις τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέ τόν Χριστό Παντοκράτορα, μέ τήν Παναγία μητέρα Του καί πολλούς ἁγίους, ὁ θεολογικός λόγος τοῦ ἁγίου "πρός τούς πάλαι αἱρετικούς" καί τούς κακοδόξους ἀντιησυχαστές». Ἑτοίμασα μιά παρουσίαση στήν ἐφημερίδα μας, τήν ἔστειλα γιά νά τήν διαβάση καί χάρηκε ὑπερβολικά. Τήν δημοσιεύω στήν συνέχεια, μέ τίς ἀπαραίτητες προσαρμογές, ὡς μνημόσυνο στήν μνήμη ἑνός παραδοσιακοῦ θεολόγου τῆς Ἐκκλησίας καί καλοῦ Χριστιανοῦ.

………….

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι ἕνας μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ἀφ' ἑνός μέν ἀντιμετώπισε στήν ἐποχή του τήν αἵρεση τοῦ Βαρλαάμ, ἀφ' ἑτέρου δέ συνόψισε τήν διδασκαλία ὅλων τῶν μέχρι τήν ἐποχή του Πατέρων, παρουσιάζοντας τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία, μέσα ἀπό τήν δική του ἐμπειρία.

Ἡ θεολογία πού ἀνέπτυξε εἶναι θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί κατοχυρώθηκε συνοδικῶς ἀπό τίς Συνόδους τῶν ἐτῶν 1341, 1347, 1351, 1368. Ἰδιαιτέρως δέ ἡ Σύνοδος τοῦ ἔτους 1351, ὅπως ἀνέλυσε ὁ π. Δημήτριος Κουτσούρης στήν διατριβή του μέ τίτλο «Σύνοδοι καί θεολογία γιά τόν ἡσυχασμό» (ἐκδ. Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θηβῶν καί Λεβαδείας) ἦταν μιά μεγάλη Σύνοδος καί, ὅπως γνωρίζουμε, θεωρεῖται ἀπό πολλούς καί ἀποκαλεῖται ὡς Θ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος, ἡ δέ Ἐκκλησία ἀποδέχθηκε πλήρως τίς ἀποφάσεις της, τίς ἔβαλε δέ καί στό Συνοδικό τῆς Ὀρθοδοξίας.

Δυστυχῶς, στήν ἐποχή μας οἱ δυτικοί θεολόγοι καί μερικοί ὀρθόδοξοι ἀμφισβητοῦν τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τήν Μεγάλη αὐτή Σύνοδο, καί μάλιστα τήν παρακάμπτουν, παρουσιάζοντας ὅτι ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος πού συγκλήθηκε στήν Κρήτη εἶναι ἀπευθείας συνέχεια τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου!!

Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος ἦταν ἀπό τούς καθηγητές τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης, οἱ ὁποῖοι ἐλάμπρυναν μέ τήν παρουσία τους καί τήν προσφορά τους τήν ὀρθόδοξη θεολογική ἐπιστήμη, πού εἶχε ἀναφορά στήν πατερική παράδοση, κυρίως στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Σέ αὐτήν τήν ἐποχή ὁ μακαριστός καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης Ἀντώνιος Παπαδόπουλος ἐξέδωσε ἕνα βιβλίο γιά τήν ἀξία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τήν θεολογία πού δίδασκε καί παρουσιάζει τήν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας καί τήν μεγάλη αὐτή πατερική μορφή καί εἶναι μιά ἰσχυρή ἀπάντηση στούς ἀμφισβητοῦντας.

Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος ἦταν ἀπό τούς καθηγητές τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης, οἱ ὁποῖοι ἐλάμπρυναν μέ τήν παρουσία τους καί τήν προσφορά τους τήν ὀρθόδοξη θεολογική ἐπιστήμη, πού εἶχε ἀναφορά στήν πατερική παράδοση, κυρίως στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Ὅταν ἤμουν φοιτητής στήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, ἐκεῖνος ἦταν διδάκτωρ τῆς Σχολῆς, ἐργαζόταν στήν Σχολή καί προετοιμαζόταν γιά τήν ἄνοδό του στήν καθηγητική ἕδρα. Ἔκτοτε παρακολουθοῦσα τά κείμενά του, τήν φιλία του μέ τόν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη καί γενικά τήν ἐπιστημονική του ἐξέλιξη. Συγκαταλεγόταν μεταξύ τῶν καθηγητῶν ἐκείνων πού ἀσχολήθηκαν μέ τό ἔργο καί τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, μέ τήν δυναμική παρότρυνση καί παρουσία τοῦ ἀειμνήστου καθηγητοῦ Παναγιώτου Χρήστου, ὁ ὁποῖος καί σέ ἐμᾶς τούς φοιτητές ἄναψε τήν ἀγάπη γιά τόν μεγάλο αὐτόν ἡσυχαστή ἅγιο.

Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος, μέ τόν ὁποῖο διατηροῦσα στενή ἐπικοινωνία καί μέ τιμοῦσε μέ τήν φιλία του, ἐξέδωσε πρίν τόν θάνατό του ἕνα βιβλίο μέ τίτλο «Ἀπεικονίσεις τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέ τόν Χριστό Παντοκράτορα, μέ τήν Παναγία μητέρα Του καί πολλούς ἁγίους, ὁ θεολογικός λόγος τοῦ ἁγίου "πρός τούς πάλαι αἱρετικούς" καί τούς κακοδόξους ἀντιησυχαστές». Ὅπως φαίνεται ἀπό ὁλόκληρο τόν τίτλο πρόκειται γιά ἕνα πρωτότυπο ἔργο, πού ἑρμηνεύει τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέσα ἀπό τίς εἰκόνες καί ἁγιογραφίες σέ διαφόρους Ναούς. Εἶναι γνωστόν ὅτι ἡ ἁγιογράφηση τῶν ἁγίων δείχνει τήν συνείδηση τοῦ λαοῦ καί τήν ἀποδοχή τῆς ἁγιότητας καί τῆς διδασκαλίας τους.

Ἔχουν γραφῆ πολλά καί ἀξιόλογα βιβλία καί κείμενα γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος συνόψισε ὅλη τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας κατά τόν 14ο αἰώνα, πού γιά πρώτη φορά ἦλθαν κοντά δύο ρεύματα, τοῦ δυτικοῦ σχολαστικισμοῦ καί τοῦ ὀρθοδόξου ἡσυχασμοῦ, καθώς ἐπίσης ἐγράφησαν διάφορα ἀρνητικά γιά τήν διδασκαλία τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἁγίου ἀπό συγχρόνους ξένους θεολόγους γιά νά τόν μειώσουν. Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος κατόρθωσε νά παρουσιάση ὅλα αὐτά τά ἑρμηνευτικά ἔργα, φίλων καί πολεμίων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, μέσα ἀπό τίς «ἀπεικονίσεις» τοῦ ἁγίου στούς Ἱερούς Ναούς.

Μέ ὅσα θά γραφοῦν κατωτέρω θά γίνη μιά μικρή παρουσίαση αὐτοῦ τοῦ πρωτότυπου ἔργου.

1. Ἡ νηπτική γνώση τοῦ καθηγητοῦ

Κατ’ ἀρχάς, πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος μᾶς ἔδωσε στό παρελθόν πολλά δείγματα τῆς ἀσχολίας του μέ νηπτικά-ἡσυχαστικά κείμενα. Πέραν τοῦ ὅτι ὑπῆρξε μέλος τοῦ ἐπιστημονικοῦ δυναμικοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης τότε πού γίνονταν πολλές συζητήσεις καί ζυμώσεις καί ἔρευνες γύρω ἀπό τό πρόσωπο, τό ἔργο καί τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, συγχρόνως ἔγραψε σημαντικά βιβλία καί κείμενα γύρω ἀπό σχετικά θέματα.

Εἰδικότερα, ἀναφέρομαι στό σύγγραμμά του μέ τίτλο «Θεολογική γνωσιολογία κατά τούς νηπτικούς Πατέρας» (Πατριαρχικόν Ἵδρυμα Πατερικῶν Μελετῶν, Θεσσαλονίκη 1977), στό ὁποῖο παρουσιάζεται ὅτι ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ, κατά τούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, καί ἰδιαιτέρως τούς νηπτικούς, συνδέεται μέ τήν θέωση ἤ τελείωση τοῦ ἀνθρώπου, καί ἡ μοναδική ὁδός γιά νά φθάση κανείς στήν θεογνωσία εἶναι ἡ διέλευση ἀπό τά στάδια τῆς τελειώσεως, πού εἶναι ἡ κάθαρση, ὁ θεῖος φωτισμός καί ἡ θέα τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ.

Στό σημαντικό αὐτό βιβλίο παρουσιάζονται ἀναλυτικά ἡ πίστη καί ἡ γνώση, ἡ πηγή καί ὁ φορεύς τῆς γνώσεως, ἡ ὁδός τῆς γνώσεως, ἡ οὐσία καί τό περιεχόμενο τῆς γνώσεως, οἱ ἀληθεῖς γνωστικοί, ἡ ἄγνοια καί ἡ πλάνη.

Διαβάζοντας κανείς τό σημαντικό αὐτό βιβλίο ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ, κατά τούς νηπτικούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, διαφέρει σαφῶς ἀπό τίς ἀπόψεις τοῦ σχολαστικισμοῦ γιά τήν γνώση∙ οἱ φίλοι τοῦ Χριστοῦ διαβαίνουν στήν θεωρία τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ διά τῆς καθάρσεως καί τοῦ φωτισμοῦ∙ οἱ νηπτικοί Πατέρες, ὡς ἐμπειρικοί θεολόγοι, διακρίνουν μεταξύ τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἀκατάληπτη, καί τῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ τῆς ὁποίας μετέχουν∙ ὁ νοῦς, πού διακρίνεται ἀπό τήν λογική, ἀποκτᾶ τήν γνώση τοῦ Θεοῦ διά τῆς ἐλλάμψεως∙ τά κτιστά ρήματα πού χρησιμοποιοῦν οἱ ἐμπειρικοί Προφῆτες, Ἀπόστολοι καί Πατέρες, δέν ταυτίζονται μέ τήν Ἀποκάλυψη, καί πολλά ἄλλα. Μεταξύ ὅλων αὐτῶν ἀναφέρεται καί ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί ἡ ἀντίκρουση πού κάνει στίς σχολαστικές θεωρίες τοῦ Βαρλαάμ.

2. Οἱ ἀπεικονίσεις τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στούς Ἱερούς Ναούς

Ἀναφέρθηκα προηγουμένως στό παλαιότερο βιβλίο τοῦ καθηγητοῦ γιά τήν θεολογική γνωσιολογία  κατά τούς νηπτικούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά δείξω ὅτι εἶχε τήν ὑποδομή νά μελετήση καί νά παρουσιάση τίς εἰκόνες τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στούς διαφόρους Ναούς. Στό νέο του βιβλίο ὁ καθηγητής παρατηρεῖ:

«Ὁ ἐξεικονισμός τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἐμφανίζεται πολύ νωρίς, εὐθύς δηλ. μετά τήν εἰς Κύριον ἐκδημία του ἤ μετά τήν ἐπίσημη ἁγιοκατάταξή του μεταξύ τῶν Ἁγίων (1368). Ἡ ἐποχή τῶν Παλαιολόγων συνηγορεῖ στήν περαιτέρω ἐξεικόνιση τοῦ Ἡσυχαστῆ Ἁγίου, ἀλλ’ ὄχι μόνον. Ἡ θεολογία τοῦ Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ εἶναι τό πρῶτον γιά τήν ἀνάπτυξη τῆς ἁγιογραφίας ἤδη ἀπό τόν 14ο αἰώνα».

Ἡ ἀποδοχή τῆς θεολογίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, πού εἶναι θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, ἀπό τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας συνετέλεσε ὥστε ἀμέσως μετά τήν ἔνδοξη κοίμησή του νά συμπεριληφθῆ στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί νά ἁγιογραφηθῆ καί νά τοποθετηθῆ σέ σημαντικές θέσεις μέσα στούς Ἱερούς Ναούς, πλησίον μεγάλων ἁγίων. Στό βιβλίο αὐτό καταγράφονται οἱ ἁγιογραφήσεις τοῦ ἁγίου Γρηγορίου στούς Ἱερούς Ναούς. Θά γίνη μιά σύντομη ἀναφορά.

α) Εἰκονίζεται μέ τόν Χριστό Παντοκράτορα, ὅπως ἀνευρίσκεται στό νότιο παρεκκλήσιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βλατάδων. Στόν θόλο τοῦ παρεκκλησίου «εἰκονίζεται ὁ Χριστός Παντοκράτορας καί στά σφαιρικά τρίγωνα ἀπό κάτω ἀπό τόν Χριστό τέσσερις (4) Θεολόγοι», μεταξύ τῶν ὁποίων ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Ἡ θεολογική σημασία εἶναι ἐμφανής «ἀφοῦ οὐσιαστικά ἀπαντάει σ’ ὅλα τά αἱρετικά ρεύματα». Ὁ σεσαρκωμένος Λόγος, ἡ δόξα τῆς Θεότητός Του πού ἀκτινοβόλησε στό ὄρος Σινᾶ, ἡ μέθεξη τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς φίλους Του, τό ἄκτιστο Φῶς τῆς Θεότητος ἦταν κεντρικό θέμα τῆς διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου.

β) Εἰκονίζεται μέ τήν Κυρία Θεοτόκο, ὅπως φαίνεται στό παρεκκλήσι τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στήν Παναγία Μαυριώτισσα Καστοριᾶς τοῦ 16ου αἰῶνος, ἀλλά καί σέ ἄλλους ἱερούς Ναούς τῆς Παναγίας. Αὐτό εἶναι φυσικό, ἀφοῦ ἡ Κυρία Θεοτόκος τόν προστάτευσε στήν ζωή του, ἀλλά καί ὁ ἅγιος τήν παρουσίασε ὡς τύπο καί ὑπόδειγμα ἡσυχαστοῦ στά Ἅγια τῶν Ἁγίων.

Παρουσιάζει τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέσα ἀπό τίς ἱερές εἰκόνες, καθώς ἐπίσης ἀντικρούει μέσα ἀπό τά κείμενα τοῦ ἁγίου τά ὅσα γράφουν καί ἑρμηνεύουν οἱ παλαιοί καί σύγχρονοι βαρλααμιστές καί ἐκτίθεται ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. 

γ) Εἰκονίζεται μέ τούς τρεῖς μεγάλους Ἱεράρχες, ἤτοι τόν Μέγα Βασίλειο, τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, ὅπως παρατηρεῖται στό παρεκκλήσι τοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί Παναγίας τῆς Μαυριώτισσας Καστοριᾶς (16ος αἰώνας) μεταξύ τῶν ὁποίων προστίθεται καί ὁ Μέγας Ἀθανάσιος. Ἡ σύνδεση εἶναι προφανής, γιατί ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι συνεχιστής τῆς διδασκαλίας τους, πού τήν συνόψισε καί τήν παρουσίασε γιά νά ἀντιμετωπίση τήν αἵρεση τοῦ βαρλααμισμοῦ πού ἐκφράσθηκε τόν 14ο αἰώνα.

δ) Εἰκονίζεται μέ ἄλλους τρεῖς μεγάλους Θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας, ἅγιο Ἰωάννη τόν Θεολόγο, ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, ὅπως παρατηρεῖται στήν Ἱερά Μονή Βλατάδων. Πρόκειται γιά τούς τέσσερεις μεγάλους Θεολόγους, οἱ ὁποῖοι θεολογοῦσαν ἀπό τήν ἀποκαλυπτική ἐμπειρία τους.

ε) Εἰκονίζεται μεταξύ τῶν μεγάλων ἁγίων καί Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας, Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου καί Κυρίλλου, ὅπως ἀνευρίσκεται σέ πολλούς Ναούς (π.χ. στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στή Φυτειά Ἠμαθίας, περί τό ἔτος 1765. Καί ἐδῶ ὑπάρχει θαυμαστή συσχέτιση μεταξύ τῆς θεολογίας τῶν δύο μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί μέ τόν Μέγα Ἀθανάσιο σέ βημόθυρο στήν Ἱερά Μονή Κουτλουμουσίου, τοῦ 18ου αἰῶνος καί ἀλλοῦ. Ἐπίσης, εἰκονίζεται μέ τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα, Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας.

στ) Εἰκονίζεται μέ τόν ἅγιο Διονύσιο τόν Ἀρεοπαγίτη, ὅπως ἀνευρίσκεται στόν Ἱερό Ναό τῆς Νέας Παναγίας Θεσσαλονίκης, τό 1727, ἀφοῦ ἄλλωστε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀπεδείχθη, μετά τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, θεόπνευστος ἑρμηνευτής καί τοῦ ὁποίου τήν θεολογία ἀκολούθησε.

ζ) Εἰκονίζεται μαζί μέ τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Διάλογο Πάπα Ρώμης (6ος-7ος αἰώνας μ.Χ.), ὅπως ἀνευρίσκεται στήν εἴσοδο τοῦ Διακονικοῦ στό Καθολικό τῆς Μονῆς Πέτρας στά Θεσσαλικά Ἄγραφα (1625). Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία αὐτός ὁ εἰκονισμός, γιατί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος ἦταν Ὀρθόδοξος καί ἡσυχαστής Πατέρας καί ἡ ἀπεικόνιση αὐτή ἔγινε «σέ μιά ἐποχή ταραγμένη ἐξ αἰτίας τῆς πολεμικῆς τῶν Ἰησουϊτῶν καί λατινοφρόνων κατά τοῦ Ἡσυχασμοῦ».

η) Εἰκονίζεται μέ μεγάλους Ἁγίους καί Ἡσυχαστές, ἤτοι τόν Μέγα Ἀντώνιο, ἅγιο Σάββα, , τόν Μέγα Θεοδόσιο, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Σιναΐτη, τόν συγγραφέα τῆς Κλίμακος, τήν ὁσία Μαρία τήν Αἰγυπτία, τόν ἅγιο Εὐθύμιο τόν Μέγα, τόν ἅγιο Εὐθύμιο τόν Νέον καί ἄλλους, ὅπως ἀνευρίσκονται σέ πολλούς Ἱερούς Ναούς. Μέ αὐτό φαίνεται ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι διάδοχος καί ἐκφραστής ὅλων αὐτῶν τῶν μεγάλων ὁσίων ἀσκητῶν.

θ) Εἰκονίζεται μέ πολλούς «πιστούς μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ», ὅπως κυρίως καί πρό παντός μέ τόν ἅγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης, ἐπειδή μέ ὄνειρο πού εἶδε, αὐτός τόν κράτησε στήν Θεσσαλονίκη καί ἔτσι εἶναι συμπολιοῦχος μαζί του. Ἐπίσης, ὑπάρχουν πολλά κοινά σημεῖα μεταξύ τῶν δύο, ὅπως τά περιγράφει ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σέ ὁμιλίες του γιά τόν ἅγιο Δημήτριο, πολιοῦχο Θεσσαλονίκης, ἐπειδή καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὑπῆρξε μάρτυς τοῦ Χριστοῦ μέ τούς ἀγῶνες του. Ἀκόμη, εἰκονίζεται μαζί μέ ἄλλους μάρτυρες, ὅπως τόν Ἀντύπα, τόν Εὔπλο, καί τόν ἅγιο Ρωμανό τόν μάρτυρα.

ι) Εἰκονίζεται μέ «θεοειδεῖς ἁγίους», οἱ ὁποῖοι καλλιέργησαν «τήν θεομίμητον καί ψυχόσωστον εὐσπλαχνίαν», ὅπως τόν ἅγιο Νικόλαο Ἀρχιεπίσκοπον Μύρων τῆς Λυκίας καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα, Ἀρχιεπίσκοπον Ἀλεξανδρείας σέ διαφόρους Ναούς, γιατί δείχνει τήν φιλάνθρωπη καί εὔσπλαχνη διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου.

ια) Εἰκονίζεται μέ δύο μεγάλους καί θαυμαστούς Ἱεράρχες, ἤτοι τόν ἅγιο Ἀχίλλιο, Ἐπίσκοπο Λαρίσης, καί τόν ἅγιο Γρηγόριο Ἀρμενίας σέ Ναούς, καί μέ αὐτό φανερώνεται ἡ πνευματική συγγένεια μαζί τους, γιατί ἀγωνίσθηκαν ὁ μέν πρῶτος (ἅγιος Ἀχίλλιος) ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας καί ὁ δεύτερος (ἅγιος Γρηγόριος Ἀρμενίας) κατά τῆς εἰδωλολατρείας.

ιβ) Ὁ εἰκονισμός τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέ τόν ἅγιο Ἰωάσαφ, πού εἶναι ἀλληγορικός, εὑρίσκεται στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης καί μέ τόν τρόπο αὐτόν ὁ ἁγιογράφος τιμᾶ στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Ἰωάσαφ τόν αὐτοκράτορα Ἰωάννη Καντακουζηνό πού ὑπῆρξε «φίλος καί ὑπερασπιστής τῆς διδασκαλίας του» καί ὁ ὁποῖος ἔγινε μοναχός μέ τό ὄνομα Ἰωάσαφ.

Σέ ὅλες αὐτές τίς ἁγιογραφίες ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἰκονίζεται τίς περισσότερες φορές ὡς Ἀρχιερέας κρατώντας εἰλητάριο ἤ τήν Ἁγία Γραφή, ἀλλά καί ὡς μοναχός, διότι συνέδεε στενά καί τά δύο, ἤτοι ἦταν μέγας ἡσυχαστής μοναχός, ἀλλά καί μέγας Ἀρχιερεύς ἡσυχαστής, ὅπως φαίνεται ἀπό τήν διδασκαλία του.

Στίς ἁγιογραφίες-ἀπεικονίσεις αὐτές φαίνεται ὅτι ἡ κοινή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας κατέταξε τόν ἅγιο Γρηγόριο στούς μεγάλους Πατέρας, καί ὅτι ἦταν ἡ ἔκφραση τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων, τῶν ὁσίων, τῶν μαρτύρων καί ὁμολογητῶν τῆς πίστεως, ἀλλά καί φίλος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Μητέρας τοῦ Χριστοῦ.

3. Σημαντικές θεολογικές θέσεις

Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος παρουσιάζοντας τίς εἰκόνες τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἀπό διαφόρους Ἱερούς Ναούς κάνει καί διάφορες παρατηρήσεις καί κατ’ αὐτόν τόν τρόπο εἰσάγει τόν ἀναγνώστη στά βασικά σημεῖα τοῦ ἔργου καί τῆς διδασκαλίας τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἁγίου. Θά τονισθοῦν μερικά ἀπό αὐτά.

Κατ’ ἀρχάς, ἐκτίθενται οἱ ἀπόψεις τοῦ Βαρλαάμ, τοῦ Γρηγορίου Ἀκινδύνου καί τοῦ Νικηφόρου Γρηγορᾶ πού ἦταν κατ’ ἐξοχήν ἀντίθετοι στήν διδασκαλία τῶν ἡσυχαστῶν Πατέρων, ἀπό διαφόρους λόγους ὁ καθένας ἀπό αὐτούς, καί τούς ὁποίους ἀντιμετώπισε ὁ μεγάλος ἡσυχαστής καί θεολόγος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.

Ἔπειτα, ἀναφέρονται πολλές φορές τά ὅσα γράφει ὁ Φιλόθεος Κόκκινος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καί βιογράφος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, γι’ αὐτόν. Τόν ὀνομάζει «Θεολόγον», «Χρυσολόγον», «Θεόπτην», τόν συγκαταλέγει μέ τούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρας καί Θεολόγους.

Ἀκόμη, ἀναφέρεται σέ πολλά σημεῖα ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὅπως ἡ ἀδιαίρετη διάκριση μεταξύ οὐσίας καί ἐνεργείας στόν Θεό∙ ὅτι ἡ διάκριση οὐσίας καί ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι φιλοσοφική καί στοχαστική, ἀλλά ἐμπειρική˙ ὅτι οἱ φυσικές ἐνέργειες δέν εἶναι ἀπρόσωπες οὔτε ὅμως προσωπικές, ἀλλά εἶναι τῆς θείας οὐσίας καί κοινές στά τρία πρόσωπα, δηλαδή ἐνυπόστατες˙ γιά τό πῶς ἑρμηνεύεται ἡ φράση «ὑποστατικό ἤ ἐνυπόστατο φῶς» καί πολλά ἄλλα.

Εἰδική ἀναφορά γίνεται γιά τήν θεολογία τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, ἀφοῦ εἶναι γνωστόν σέ ὅσους ἀσχολοῦνται μέ τά θέματα αὐτά ὅτι τά συγγράμματα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου ἀπετέλεσαν τά κεντρικά  σημεῖα τοῦ διαλόγου μεταξύ τοῦ Βαρλαάμ καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Ὁ Βαρλαάμ καί οἱ ὁμόφρονές του ἑρμήνευσαν τά συγγράμματα τοῦ ἁγίου Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου μέσα ἀπό τήν πλατωνική καί νεοπλατωνική προοπτική, ἐνῶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς τά ἑρμήνευσε πατερικά καί στήν πραγματικότητα ἦταν «συνεχιστής τῶν Πατέρων καί τοῦ Διονυσίου, εἶναι καί ἕνας Νέος Διονύσιος».

Ὁ καθηγητής παραπέμπει σέ πολλούς ἑρμηνευτές τῆς θεολογίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὅπως τόν Παναγιώτη Χρήστου, τόν Γεώργιο Μαντζαρίδη, τόν Λόσκυ, τόν Μέγεντορφ κ.ἄ., ἰδιαιτέρως δέ ἀποδέχεται τίς ἑρμηνεῖες τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη σέ ὅλα τά σημεῖα, ἀκόμη ἀποδέχεται καί τήν κριτική πού ἄσκησε ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἐναντίον τοῦ περσοναλισμοῦ στήν θεολογία, ἀφοῦ «στήν πατερική διδασκαλία ὑπάρχουν στόν Θεό κοινά καί ἀκοινώνητα, ὁπότε δέν ὑπάρχει κοινωνία προσώπων. Στόν Χριστό ἡ ἕνωση τῆς θείας μέ τήν ἀνθρώπινη φύση εἶναι ὑποστατική. Ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό εἶναι ἡ μετοχή στήν θεία ἐνέργεια». Ἀποδέχεται δέ ἀκόμη τήν θέση τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη ὅτι «ὁ περσοναλισμός εἶναι μιά «ψευδομόρφωση», ὅπως στό παρελθόν ἦταν ὁ σχολαστικισμός».

4. Ἡ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ πρός Παῦλον Ἀσάνην

Διαβάζοντας κανείς τό βιβλίο αὐτό διαπιστώνει ὅτι ἕνα ἀπό τά κεντρικά σημεῖα του εἶναι ἡ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στόν Παῦλον Ἀσάνην καί καταλαβαίνει τήν σπουδαιότητά της.

Ἡ ἐπιστολή αὐτή εἶναι σημαντική. Ἀπεστάλη πρός τόν Παῦλον Ἀσάνην πού ἀνῆκε σέ βλαχοβουλγαρική βασιλική οἰκογένεια, ἡ ὁποία ἐγκαταστάθηκε στήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία καί ἦταν στενά συνδεδεμένος μέ τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Ἐπίσης, ἡ σύζυγος τοῦ Ἰωάννου τοῦ Καντακουζηνοῦ, φίλου τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἦταν Ἀσάναινα.

Ὁ Παῦλος Ἀσάνης ρώτησε τόν ἅγιο Γρηγόριο γιά τίς ἀπόψεις τοῦ Ἀκινδύνου γιά τό Φῶς στό Θαβώρ. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶχε συγκεντρώσει ὅλα τά κείμενα τοῦ Ἀκινδύνου γιά τό θέμα αὐτό καί ἀναλύει ὅτι ἰσχυριζόταν ὅτι τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ πού ἔλαμψε στό ὄρος Θαβώρ ἦταν κτιστό, ἀφοῦ κανείς ἀπό τούς ἁγίους δέν εἶδε κάτι ἄκτιστο, διότι ἡ θεία ἄκτιστη Χάρη καί ἐνέργεια δέν χωρίζεται ἀπό τήν οὐσία καί ταυτίζονται μεταξύ τους. Οἱ καθαροί στήν καρδιά (Μωϋσῆς-Παῦλος) βλέπουν κτιστό φῶς πού εἶναι φάσμα. Ἔτσι ἡ Χάρη-Φῶς εἶναι ἄκτιστη, ἀλλά εἶναι ἑνωμένη μέ τήν οὐσία καί γι’ αὐτό κανείς δέν τήν εἶδε. Αὐτό πού εἶδαν οἱ ἅγιοι ἦταν κτιστό φῶς, φάσμα. Ὅπως φαίνεται, ὁ Ἀκίνδυνος εἶχε δεχθῆ τήν ἄποψη τῆς σχολαστικῆς θεολογίας περί ταυτίσεως οὐσίας καί ἐνεργείας, τό γνωστό actus purus.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σέ αὐτήν τήν ἐπιστολή ἀνασκευάζει αὐτήν τήν αἱρετική ἄποψη καί ὑπογραμμίζει ὅτι εἶναι ἀφροσύνη νά συμφωνήση κανείς ὅτι τό ἴδιο εἶναι καί κτιστό καί ἄκτιστο, ὁρατό καί ἀόρατο, οὐσία καί μή. Ἐπίσης, τονίζει ὅτι, ἀφοῦ διακατέχεται ἀπό μιά τέτοια ἄποψη, πρέπει νά φθάση καί στό σημεῖο νά ἀπορρίψη τήν διάκριση τῆς ὑποστάσεως στόν Θεό, ὁπότε ἤ θά καταλήξη στόν σαβελλιανισμό πού ταυτίζει τόν Υἱό μέ ἄλλη ὑπόσταση ἤ στόν ἀρειανισμό πού τόν διακρίνει. Στήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία, ὁ Θεός διαιρεῖται ἀδιαιρέτως καί κατά τίς ὑποστάσεις καί κατά τίς ἐνέργειές Του.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀποφαίνεται ὅτι «ὡς ἀδιαιρέτως καί κατά τάς ὑποστάσεις καί κατά τάς ἐνεργείας τό θεῖον διαιρεῖται ... τοῦτο δέ, ὡς ἡνίκα διαιρεῖται κατά τάς ὑποστάσεις τό ἀδιαίρετον ἔχον κατά τάς ἐνεργείας, ἡνίκα δέ κατά τάς δυνάμεις καί ἐνεργείας διαιρεῖται μένον κατά τάς ὑποστάσεις ἀδιαίρετον» (τόμος 4ος, σελ. 170).

Πρόκειται γιά μιά σαφέστατη διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέ τήν ὁποία ὄχι μόνον ἀντικρούει τόν Γρηγόριο Ἀκίνδυνο, ἀλλά καί συγχρόνους βαρλαμιστάς, οἱ ὁποῖοι ταυτίζουν τήν οὐσία μέ τήν ἐνέργεια στόν Θεό, δίνουν προτεραιότητα στόν Πατέρα, ἐπειδή διαθέτει, κατ’ αὐτούς, «μία ἐλεύθερη βούληση, αἰώνια, ἀΐδια» μέ τήν ὁποία γεννᾶ τόν Υἱό καί ἐκπορεύει τό Ἅγιον Πνεῦμα, καθώς ἐπίσης παραθεωροῦν ὅτι ὁ Πατήρ γεννᾶ τόν Υἱό ἀπό τήν οὐσία Του.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σαφῶς ἀποφαίνεται ὅτι «τῶν θείων πατέρων πολλαχοῦ θεολογούντων ἔργον θείας φύσεως εἶναι τήν προαιώνιον γέννησιν» καί ὅτι «ὑπερκεῖσθαι (τῶν ἐνεργειῶν) τήν θείαν οὐσίαν οὖσαν τῶν ἑαυτῆς ἐνεργειῶν». Ἔτσι, ἡ προαιώνια γέννηση τοῦ Υἱοῦ ἔγινε ἀπό τήν οὐσία τοῦ Πατρός, καί ἡ οὐσία εἶναι ἡ αἰτία τῶν θείων ἐνεργειῶν, οἱ ὁποῖες προχέονται ἀπό τά Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀφοῦ, ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἄλλο εἶναι ἡ ἐνέργεια, πού εἶναι οὐσιώδης κίνηση τῆς φύσεως, ἄλλο εἶναι τό ἐνέργημα, πού εἶναι τό ἀποτέλεσμα, ἄλλος ὁ ἐνεργῶν, καί ἄλλο τό ἐνεργητικό πού εἶναι ἡ φύση-οὐσία.

5. Ἐπίκαιρες ἀναφορές στήν σύγχρονη ἐκκλησιαστική ζωή

Ὁ καθηγητής Ἀντώνιος Παπαδόπουλος στό βιβλίο του αὐτό δέν παραμένει μόνον στόν διάλογο πού ἔγινε μεταξύ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τῶν ἀντιησυχαστῶν, ἀλλά κάνει προεκτάσεις καί στήν ἐποχή μας.

Σέ ἕνα σημεῖο γράφει ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ πού ἐκφράζεται μέσα ἀπό τίς εἰκόνες «ὄχι μόνο ἀναχαιτίζουν "πάλαι κακοδοξίαν", καί ἐκεῖνες τῆς ἐποχῆς του, ἀλλά προφανῶς προφητικῇ ἐμπνεύσει δύναται νά ἀπαντήση στούς μεταγενεστέρους ἀντιησυχαστές, Ρωμαιοκαθολικούς καί Προτεστάντες, πού δέν γνωρίζουν ἤ δέν ἐπεδίωξαν νά γνωρίσουν τήν διδασκαλία τοῦ "Θεολόγου καί Χρυσολόγου Πατρός"».

Σέ ἄλλο σημεῖο γράφει ὅτι «ἡ σημερινή θεολογία συνομιλεῖ μέ τόν δυτικό ὀρθολογισμό. Ὁ διάλογος ὑποδεικνύει τήν ἀσκητική ζωή Παλαμᾶ-Γρηγορίου (τοῦ Διαλόγου) καί τήν ἀντιμετώπιση τῶν αἱρέσεων». Πρέπει, δηλαδή,  στόν σύγχρονο ἐκκοσμικευμένο δυτικό τρόπο ζωῆς νά παρουσιασθῆ καί χρησιμοποιηθῆ ἡ ἡσυχαστική παράδοση, ὅπως τήν ἐξέφρασε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Αὐτό τό ἴδιο πρέπει νά γίνη καί μέ τήν αἵρεση τοῦ Filioque.

Σέ ἄλλο σημεῖο γράφει ὅτι ὁ διάλογος μέ τούς Ρωμαιοκαθολικούς θά πρέπει νά διεξάγεται μέ βάση τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Γράφει:
«Ὁ Διάλογος μέ τήν Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία δέν δύναται νά διεξαχθεῖ χωρίς τήν διδασκαλία τῶν Πατέρων, τήν ὁποία μέ δικό του θεολογικό λόγο ἀνέπτυξε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Δέν θέλω νά πιστεύσω αὐτό πού λέχτηκε ὅτι στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰώνα μέ τήν πατριαρχική Ἐγκύκλιο τοῦ 1920, ἄρχισε νά παραμερίζεται ἡ σύσταση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ πρός τούς Ρωμαιοκαθολικούς καί ὅτι υἱοθετήθηκε ἄλλη προδιάθεση θεολογικοῦ διαλόγου. Δέν μπορῶ νά διανοηθῶ ὅτι υἱοθετοῦνται ἄλλες προϋποθέσεις γιά τόν Θεολογικό Διάλογο μέ τούς ἑτεροδόξους, καί δή μέ τούς Ρωμαιοκαθολικούς. Μία Μεταπατερική θεολογία χωρίς ἐκκλησιαστική πατερική ἐμπειρία ἐν χάριτι ἡσυχίας καί προσευχῆς εἶναι ἕνας ἄκαρπος διάλογος.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μίλησε γιά ἄκτιστη χάρη τοῦ Θεοῦ καί γιά τόν ἡσυχασμό πού εἶναι ἡ μόνη μέθοδος πού ὁδηγεῖ τόν πιστό στή μέθεξη τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τήν καταλλαγή. Χωρίς τήν ἀποδοχή τῆς ἄκτιστης χάριτος δέ  μποροῦμε νά ἔχουμε μυστηριακή κοινωνία, παρά μία μυστηριακή «συγκοινωνία» (π. Ἰω. Ρωμανίδης). Πάντες οἱ Ἅγιοι, ἀπό τούς Ἀποστόλους μέχρι σήμερα, πού ζοῦμε τήν πληρέστερη ἀποκάλυψη τῆς Πεντηκοστῆς πρό τῆς δευτέρας παρουσίας, μετέχουμε τῆς Ἀκτίστου Χάριτος.

Εἶναι σημαντικό ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαῖος σέ ὁμιλία πού ἐκφώνησε ἐνώπιον τοῦ Καρδιναλίου τῶν Παρισίων Jean Marie Lustiger στήν Παναγία τῶν Παρισίων τό 1995, τόνισε ὅτι ἡ θεωρία τοῦ Θεοῦ πραγματοποιεῖται μέ τή μέθεξη τῆς ἀκτίστου χάριτος τοῦ Θεοῦ».

Τό βιβλίο τοῦ καθηγητοῦ Ἀντωνίου Παπαδοπούλου πού παρουσίασα πιό πάνω εἶναι σημαντικό ἀπό κάθε πλευρά, διότι παρουσιάζει τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μέσα ἀπό τίς ἱερές εἰκόνες, καθώς ἐπίσης ἀντικρούει μέσα ἀπό τά κείμενα τοῦ ἁγίου τά ὅσα γράφουν καί ἑρμηνεύουν οἱ παλαιοί καί σύγχρονοι βαρλααμιστές καί ἐκτίθεται ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.–

© 2015 Ἱερὰ Μητρόπολις Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου.

Πηγή: Εκκλησιαστική Παρέμβαση

Α' Ο ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΩΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ

Το μέγα μυστήριο της πατροπαραδότου ευσεβείας μας είναι το μυστήριο του Θεανθρώπου Χριστού.

«Ομολογουμένως μέγα εστί το της ευσεβείας μυστή­ριον. Θεός εφανερώθη εν σαρκί, εδικαιώθη εν Πνεύματι, ώφθη αγγέλοις, εκηρύχθη εν έθνεσιν, επιστεύθη εν κόσμω, ανελήφθη εν δόξη» (Α' Τιμ. γ' 16.)

Το μυστήριο αυτό διησθάνοντο οι αρχαίοι Αθηναίοι σοφοί και αυτό ήθελαν να λατρεύσουν με τον βωμό στον άγνωστο θεό.

Το μυστήριο αυτό απεκάλυψε ο θείος Παύλος στην πόλι αυτή από το επίσημο βήμα του Αρείου Πάγου.

Αυτό το μυστήριο παρελάβαμε και εμείς από την αγία μας Καθολική Ορθόδοξο Εκκλησία, με το μυστήριο αυτό ζούμε, αυτό το μυστήριο διακονούμε κι αυτό το μυστήριο μας επιτρέπει να ελπίζουμε.

Χωρίς το μυστήριο αυτό η σύναξις και η παρουσία μας εδώ θα ήταν άσκοπη και περιττή και ο λόγος μας κενός και μάταιος.

Διότι χωρίς το μυστήριο του Θεανθρώπου Χριστού δεν ημπορούμε να γνωρίσουμε την αλήθεια περί Θεού, την αλήθεια περί ανθρώπου και την αλήθεια περί κόσμου.

Χωρίς πάλι την αλήθεια περί Θεού, ανθρώπου και κόσμου, ούτε η ζωή μας έχει νόημα ούτε η παιδεία μας δικαίωσι.

Ο άνθρωπος και τα έργα του, όπως η φιλοσοφία, η παιδεία, η ηθική, είναι φθαρτά και περιωρισμένα, γι’ αυτό και από μόνος του δεν ημπορεί να εξηγήση το τριπλό μυστήριο, του Θεού, του ανθρώπου και του κόσμου. Ούτε επίσης ο άνθρωπος ημπορεί ν’ αναπαυθή αυτοερμηνευόμενος, αυτονομούμενος, αυτοθεούμενος, όπως φαίνεται από την προσπάθεια του συγχρόνου υπαρξιστού ανθρώπου, που ενώ πανηγύρισε για την «απελευθέρωσί» του από τον Θεό, τελικά διεπίστωσε ότι «η δαμόκλεια σπάθη του θανάτου κρέμεται αδιάκοπα επάνω του και μέσα του, ακρωτηριάζει τα όνειρά του, κόβει στην μέση τις πιο ευγενικές προσπάθειές του, περιορίζει ασφυκτικά τα όρια της ύπαρξής του, είναι όπως λέει ο Καμύ, ένας Σίσυφος, που αγωνίζεται να ανεβάση ως την κορυφή του βουνού την πολύτιμη πέτρα της ζωής του και μόλις κοντεύη να φθάση στο τέρμα, η πέτρα του φεύγει και κατρακυλάει πάλι στο βυθό.

Αισθάνεται εγκαταλελειμμένος και έρημος. Καταδικασμένος να βλέπη, καταλαβαίνη και συνειδητοποιή ότι ζη το παράλογο» (Π. Νέλλα, Θάνατος του Θεού και η ανάσταση του ανθρώπου, Αθήνα 1975, σ. 4).

Η παιδεία αφορά τον άνθρωπο. Αλλά ποιον άνθρωπο; Τον άνθρωπο που προέρχεται από τον Θεό και κατευθύνεται προς τον Θεό. Τον άνθρωπο που ανακεφαλαιώνει όλη την κτίσι.

Γι’ αυτό και η παιδεία του ανθρώπου δεν ημπορεί να εξετασθή χωρίς αναφορά στον Θεό και στην κτίσι. Και συνεπώς χωρίς αναφορά στον Θεάνθρωπο που εξηγεί τον Θεό, τον άνθρωπο και την κτίσι και τοποθετεί τον άνθρωπο στην σωστή του σχέσι και ενότητα μέσα στο καθολικό μυστήριο της δημιουργίας του Θεού.

Αληθινός παιδαγωγός του ανθρώπου είναι αυτός που τον έπλασε και μάλιστα ο δημιουργικός του Λόγος, που λογοποιεί την ανθρωπίνη ύπαρξι εξάγοντάς την από την αλογία.

Ο Λόγος παιδαγωγεί τον άνθρωπο σώζοντάς τον. Όλη η οικονομία του Λόγου είναι κατ’ ουσίαν παιδαγωγία του ανθρώπου. Γράφει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στον Παιδαγωγό του:

«Ω της μακαρίου θρέμματα παιδαγωγίας· το καλόν της Εκκλησίας πληρώσωμεν πρόσωπον και προς την αγαθήν προσδράμωμεν οι νήπιοι μητέρα, καν ακροαταί του λόγου γενώμεθα, την μακαρίαν δοξάζωμεν οικονο­μίαν, δι’ ήν παιδαγωγείται μεν ο άνθρωπος, αγιάζεται δε ως Θεού παιδίον, και πολιτεύεται μεν εν ουρανοίς επί γης παιδαγωγούμενος, πατέρα δε εκεί λαμβάνει, ο επί γης μανθάνει. Πάντα ο λόγος και ποιεί και διδάσκει και παιδαγωγεί» (Κλημ. Αλεξανδρέως, Παιδαγωγός, Γ’ ΧΙΓ, ΒΕΠΕΣ, τόμ. 7ος, σ. 231 - 2).

Παιδαγωγείται δε αληθινά ο άνθρωπος με την οικονομία του Λόγου, διότι μόνο με αυτήν προσλαμβάνεται, θεραπεύεται, μεταμορφώνεται, σώζεται, θεώνεται ο όλος άνθρωπος. Κατά τον ίδιο Κλήμεντα «ο δε αγαθός παιδαγωγός, η σοφία, ο λόγος του πατρός, ο δημιουργήσας τον άνθρωπον, όλου κήδεται του πλάσματος, και σώμα και ψυχήν ακείται αυτού ο πανακής της ανθρωπότητος ια­τρός» (Κλημ. Αλεξανδρέως, Παιδαγωγός, A' II, ένθ. αν., σ. 83).

Αλλά η οικονομία του Σωτήρος φανερώνεται ή, κατά τον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, «σημαίνεται» στην θ. Λει­τουργία όπου «τα εν τη τελετή των δώρων γινόμενα εις την του Σωτήρος οικονομίαν αναφέρεται πάντα» (Ν. Καβάσιλα, Ερμηνεία της Θ. Λειτουργίας). Στην Θ. Λειτουργία, ως κέντρο της Εκκλησίας, οικονομείται, παιδαγωγείται, πληρώνεται ο άνθρωπος από τον Λόγο Χριστό, αφού κατά τον Κλήμεντα ο Λόγος δεν παιδαγωγεί εξωτερικά, αλλά προσφέροντας στον παιδαγωγούμενο άνθρωπο τον εαυτό του ως τροφή, γάλα, άρτο, σώμα και αίμα:

«Ω θαύματος μυστικού... ο λόγος τα πάντα τω νηπίω, και πατήρ και μήτηρ και παιδαγωγός και τροφεύς «Φάγεσθέ μου» φησί «την σάρκα και πίεσθέ μου το αίμα». Ταύτας ημίν οικείας τροφάς ο Κύριος χορηγεί και σάρκα ορέγει και αίμα εκχεί· και ουδέν εις αύξησιν τοις παιδίοις ενδεί. Ω του παραδόξου μυστηρίου· αποδύσασθαι ημίν την παλαιάν και σαρκικήν εγκελεύεται φθο­ράν, ώσπερ και την παλαιάν τροφήν, καινής δε άλλης της Χριστού διαίτης μεταλαμβάνοντας, εκείνον, ει δυνατόν, αναλαμβάνοντες εν εαυτοίς αποτίθεσθαι και τον Σωτήρα ενστερνίσασθαι ίνα καταργήσωμεν της σαρκός ημών τα πάθη» (Κλημ. Αλεξανδρέως, Παιδαγωγός A' VI, ένθ’ αν., σ. 99 – 100).

Με αυτόν τον εσωτερικό και μυστικό τρόπο ο παιδα­γωγός Χριστός πληρώνει τον άνθρωπο. Θα παρακολου­θήσουμε εν συνεχεία πώς ο Θεάνθρωπος Κύριος οδηγεί την ανθρωπίνη ύπαρξι στο πλήρωμά της ως Λόγος του Θεού, ως Εκκλησιαστής και ως Εικών του Θεού.

1. Ο Θεάνθρωπος Χριστός παιδαγωγεί ως Λόγος του Θεού

Ο Χριστός ως Λόγος μας αποκαλύπτει όχι μόνον τον Πατέρα κατά το Ιωάννειον «εκείνος εξηγήσατο» (Ιωαν. α' 18) αλλά και τους λόγους όλων των κτισμάτων, αφού «τα πάντα δι’ αυτού και εις αυτόν έκτισται· και αυτός εστι προ πά­ντων, και τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε, και αυτός εστιν η κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας» (Κολ. α', 16-18).

Εάν ο άνθρωπος και όλα τα κτίσματα του Θεού δεν έχουν τον λόγο της υπάρξεώς των και εάν οι λόγοι όλων δεν ανακεφαλαιώνωνται στον Λόγο Χριστό, τότε ο κό­σμος στο σύνολό του φαίνεται όχι μόνο ά-λογος, αλλά και παρά-λογος που φυσικά καταλήγει στο μηδέν.

Ο κόσμος χωρίς τον Λόγο Χριστό είναι όχι μόνο χωρίς νόημα αλλά και κομματιασμένος, γιατί τίποτε δεν υπάρχει που να συνδέη τα όντα σε μία καθολική και έλλογο ενότητα.

Τι νόημα και τι δικαίωσι ημπορεί να έχη η ύπαρξίς μου μέσα σ’ ένα κόσμο χωρίς κέντρο, άξονα και νόημα;

Ζωή χωρίς νόημα είναι το πιο καίριο υπαρξιακό μας πρόβλημα. Η ελλειψις κοσμικού κέντρου και κοσμικής ενότητος γίνεται για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα τον ευαίσθητο νέο άνθρωπο έλλειψις προσωπικού κέντρου και προσωπικής ενότητος. Έτσι η ζωή γίνεται αγχώδης και αβίωτη. Πολλές από τις αντικοινωνικές εκδηλώσεις των παιδιών μας, όπως τα ναρκωτικά, η αναρχία, η αδιαφορία και εγκατάλειψις των σπουδών, έτσι νομίζω εξηγούνται: ως έκφρασις του ανικανοποιήτου και ως φυγή από την σκληρή πραγματικότητα της αντιμετωπίσεως ενός παραλόγου κόσμου.

Η παιδεία μας σήμερα δεν βοηθεί τους νέους να ανακαλύψουν το νόημα του κόσμου και της υπάρξεώς των, διότι η ίδια έχει χάσει τον Λόγο Χριστό ως κέντρο, άξονα και πλήρωμά της.

Οι ανθρωπιστικοί σκοποί που τοποθετούνται σήμερα ως στόχοι της παιδείας, παρά τις καλές προθέσεις των εισηγητών τους, προβάλλουν στους μαθητάς ωρισμένα ιδεώδη, όπως η απελευθέρωσις του ανθρώπου, η δημο­κρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη αλλά δεν ημπορούν να εξηγήσουν καθολικά την δημιουργία ούτε να δείξουν την σχέσι του ανθρώπου με τον Κτίστη και την κτίσι. Γι’ αυτό διαπιστώνουμε ότι τελικά και αυτά τα ιδεώδη ή δεν αγγίζουν καθόλου τους νέους ή και εάν για ένα διά­στημα τους ενθουσιάσουν, μετά τους οδηγούν στην απογοήτευσι και στον μηδενισμό.

Το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία έχει την ευρύτερη αποστολή όχι απλώς να προσφέρη μερικές επί μέρους θρησκευτικές γνώσεις, αλλά να δείξη πως όλη η κτίσις και όλα τα διδασκόμενα στο σχολείο μαθήματα έχουν τους λόγους των, που ενοποιούνται και ανακεφαλαιώνονται στον Λόγο Χριστό. Έτσι φανερώνεται η ενότης, το κέντρο και το νόημα του κόσμου.

Ο θεολόγος δέν είναι δυνατόν να είναι πανεπιστήμων. Είναι δυνατόν όμως ν’ αποκαλύψη στους μαθητάς ότι τίποτε δεν υπάρχει στην κτίσι και άρα στην ύλη των διδασκομένων στο σχολείο μαθημάτων, που να μην έχη τον λόγο του και ότι όλοι οι λόγοι ανακεφαλαιώνονται και συγκροτούνται στον Λόγο Χριστό.

Πρόκειται για μία θεολογία και φιλοσοφία με την πατερική σημασία της λέξεως, όπου η κοσμολογία εννοείται χριστολογικά και εκκλησιολογικά.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας και ιδίως ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής θα μας βοηθήσουν πολύ στο σημείο αυτό. Ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης συνοψίζει την σχετική θεολογία των αγίων πατέρων ως εξής: «τοιου­τοτρόπως και ο Δημιουργός του παντός, επειδή και είνε φύσει και αυτόχρημα Λόγος, διά τούτο και μετά λόγων πνευματικών εδημιούργησεν όλα τα όντα αισθητά τε και νοητά. «Πάντα γάρ, φησίν ο θεολογικώτατος Ιωάν­νης, δι’ αυτού (του Λόγου δηλ.) εγένετο· και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν, ο γέγονε» (Ιω. α' 3). Και ο θεολόγος Γρηγόριος· «Τι γαρ έστιν, ο μη λόγω συνέστηκε;» (λογ. β' περι Υιού). Και τελευταίον εδημιούργησε τον νουν λογικόν· τουτέστιν, εχάρισεν εις αυτόν μίαν φυσικήν δύναμιν, επιτηδείαν εις το να ερευνά, και να χωρή εις τους πνευματικούς αυτούς λό­γους, ους ο Δημιουργός Λόγος εις τα όντα ενέθηκε, και ούτω διά μέσου αυτών, ως διά τινων ελκυστικών δώρων, να έλκηται εις τον του Δημιουργού απαθή έρωτα, και ελκόμενος, να ενούται μετ’ αυτού αμέσως, και να μακαρίζηται. Και λοιπόν ένθεν μεν ο Δημιουργός και προαι­ώνιος Λόγος, ένθεν δε ο λογικός νους, δύω άκρα εισίν· οι δε πνευματικοί λόγοι των όντων ως μέσα των δύω άκρων τούτων ευρίσκονται, πρόξενα της τούτων αμφοτέρων ενώσεως» [Αγ. Νικοδήμου Αγιορείτου, Συμβουλευτικόν εγχειρίδιον, σ. 169. Οι λόγοι των όντων βέβαια δεν αποτελούν το πρόσωπο, αλλά τα οπίσθια του Θεού, που είδε ο Μωϋσής, η την καταφατική θεολογία, κατά τον ίδιο όσιο Νικόδη­μο. Για μια τελειοτέρα και πιο προσωπική γνώσι του Θεού βοηθεί η αποφατική και μυστική θεολογία].

Έτσι γεφυρώνονται και οι αντιθέσεις γνώσεως και πίστεως, θεολογίας και επιστήμης, που εταλαιπώρησαν αδίκως την δύσι με αντικτύπους στον τόπο μας.

Ο ορθόδοξος επιστήμων ή τεχνικός δέν είναι ανάγκη να διχάζεται. Αυτό που κάνει κάθε μέρα σαν επιστήμη ή τεχνική, εκτός του ότι απορρέει από το κατ’ εικόνα, έχει τον λόγο του, λόγο που ανάγεται στον Χριστό. Εάν η αμαρτία, ο εγωισμός, ο διάβολος, μας παρασύρουν να κόψουμε τον δεσμό, σχέσι, αναφορά λόγων και Λόγου, εμείς γνωρίζουμε ότι ο δεσμός αυτός αποκαθίσταται και ανανεώνεται κάθε φορά που επαναπροσφέρουμε, αναφέρουμε όλη την κτίσι στον Θεό στα «σα εκ των σων» της αναφοράς της θείας Λειτουργίας.

Έτσι αποκαθίσταται και η Ευχαριστιακή λειτουρ­γία του ανθρώπου στην κτίσι, που ως βασιλεύς και ιερεύς την δέχεται ως δώρο του Θεού και την επαναπροσφέρει στον Θεό ως ιδικό του δώρο.

Μετά από μια τέτοια θεώρησι η επιστήμη ημπορεί να προχωρή στο έργο της χωρίς να συγκρούεται με την πίστι και τα δόγματα της ευσεβείας.

Ο ορθόδοξος επιστήμων άλλωστε δεν δυσκολεύεται να διακρίνη την παρουσία του Θεού στην φύσι, αφού στον Θεό η ορθόδοξος θεολογία διακρίνει θεία ουσία και άκτιστες θείες ενέργειες, με τις οποίες ο Θεός εισέρ­χεται στην κτίσι. Ο κτιστός κόσμος στην Ορθοδοξία δεν μένει κλειστός και απροσπέλαστος από την άκτιστο Χάρι του Θεού. Στην μυστηριακή και λειτουργική πράξι και ιδίως στην Ευχαριστία γίνεται η ένωσις και ανάκρασις κτιστού και ακτίστου, θείου και ανθρωπίνου. Αυτός είναι ο μεγάλος γάμος, η μεγάλη χαρά και η με­γάλη εορτή της Ορθοδοξίας.

Όλα είναι κεκλημένα σ’ αυτόν τον Γάμο. Ο Θεός της Ορθοδοξίας δέν είναι έξω από την κτίσι ούτε επάνω από την κτίσι, αλλά με τις άκτιστες ενέργειές Του είναι μέσα στην κτίσι χωρίς να συγχέεται μ’ αυτήν όπως γίνε­ται στον πανθεϊσμό.

Η δυτική άποψις ότι ο Θεός σχετίζεται με την κτίσι μόνο με την τοποθέτησι ατέγκτων φυσικών νόμων στην αρχή της δημιουργίας ή με την περιστατική άρσι τους σε περίπτωσι θαύματος, οφείλεται στην έλλειψι διακρίσεως θείας ουσίας και ακτίστων θείων ενεργειών. Ως ορθόδοξοι θεολόγοι ημπορούμε να βλέπουμε συνεχώς την Χάρι του Θεού, ως άκτιστες ενέργειες μέσα στην κτίσι, ενέργειες ουσιοποιητικές, συνεκτικές, συντηρη­τικές και τελειωτικές των όντων. Έτσι αίρεται και η άλλη αντίθεσις ακτίστου Θεού και κτιστού κόσμου, που ταλαιπωρεί τον δυτικό χριστιανισμό και οδηγεί στην αθεΐα.

Μία τέτοια αίσθησις των στοιχείων του κόσμου δεν ημπορεί ποτέ να είναι το αποτέλεσμα ψιλών διανοη­τικών συλλήψεων. Μόνον ο πιστός Χριστιανός και θεο­λόγος, που λειτουργείται σωστά, λαμβάνει την αίσθησι αυτή, ζη αυτήν την ενότητα και ημπορεί να μεταδώση και στους μαθητάς του αυτό το δράμα, δράμα βαθυτέρας και μυστικωτέρας διεισδύσεως σ’ αυτό που κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα.

Έτσι βοηθείται ο μαθητής στην εκπλήρωσι του βαθυτάτου ανθρωπολογικού αιτήματος για την ανακάλυψι του νοήματος και της ενότητος του σύμπαντος, ενότητος που συντελεί στην εσωτερική του ενότητα.

2. Ο Θεάνθρωπος Χριστός παιδαγωγεί ως Εκκλησιαστής

Στην θεία Λειτουργία ο Χριστός φανερώνεται όχι μόνον ως ο δημιουργικός και συνεκτικός Λόγος του Σύ­μπαντος αλλά και ως ο Εκκλησιαστής. «Ο τα πεπλανημένα και διεσκορπισμένα συνάγων εις εν και ποιών τα πάντα μίαν Εκκλησίαν τε και μίαν ποίμνην, ίνα μηδέν ανήκοον η της καλής του ποιμένος φωνής της τα πάντα ζωοποιούσης» (Αγ. Γρηγορίου Νύσσης P.G. 44, 636 Β, πρβλ. P.G. 44, 904 -5), δηλαδή αυτός που ενοποιεί τους πιστεύ­οντας σ’ Αυτόν, τους κάνει μέλη του σώματός Του και έτσι τους δίνει την δυνατότητα της αληθινής συναντήσεως - κοινωνίας με τα άλλα ανθρώπινα πρόσωπα, συναντήσεως που αποτελεί βαθύ ανθρωπολογικό αίτημα.

Η Εκκλησία στην ουσία της δεν είναι ένα θρησκευτικό ίδρυμα ή ένα ταμείο που χορηγεί την Θεία Χάρι υπό ωρισμένες νομικές προϋποθέσεις, όπως θα μας έλεγε η Σχολαστική θεολογία.

Η Εκκλησία είναι ο χώρος όπου τα ανθρώπινα πρό­σωπα ενώνονται με τα τρία πρόσωπα του Ενός Θεού διά του θεανθρωπίνου προσώπου του Ιησού Χριστού σε μία κοινωνία αληθινής αλληλοπεριχωρήσεως και αγάπης. Η Εκκλησία είναι: «η Χάρις του Κυρίου ημών Ιη­σού Χριστού και η αγάπη του Θεού και Πατρός και η Κοινωνία του Αγίου Πνεύματος μετά πάντων ημών».

Με την μετάνοια, την ταπείνωσι, την πίστι, την αγά­πη οι Χριστιανοί υπερβαίνουν τον νοσηρό ατομικισμό, που πάσχει από αδυναμία ουσιαστικής κοινωνίας με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και γίνονται πρόσωπα ανοιχτά σε κοινωνία αγάπης.

Στην κοινωνία αυτή της Χάριτος και της αγάπης υπάρχει και η αληθινή ελευθερία.

Την ενότητα αυτή αδυνατούμε οι άνθρωποι να πραγματοποιήσουμε μόνοι μας, διότι η φύσις μας λόγω του προπατορικού αμαρτήματος είναι κομματιασμένη.

Ο Χριστός μας προσλαμβάνει όλους στο σώμα Του και έτσι ενοποιεί την φύσι. Ενωμένες οι ανθρώπινες φύ­σεις στον Χριστό ημπορούν να επιδιώξουν την ανάδειξί τους σε πρόσωπα και να φθάσουν υψηλές μορφές κοινω­νίας και αγάπης εν Χριστώ. Με κέντρο την ενότητα των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος η Εκκλησία όλο και διευρύνει τον κύκλο των κοινωνούντων Τριαδικώς ανθρώ­πων. Το σώμα του Χριστού θα συμπληρωθή, κατά τον άγιο Χρυσόστομο, στην Δευτέρα Παρουσία.

Η ένωσίς μας αυτή δεν είναι ηθική, ιδεολογική, συναισθηματική, φιλική, σωματειακή αλλά σωματική - οργανική.

Στην Εκκλησία με τα άγια Μυστήρια και ιδίως τη θ. Ευχαριστία γινόμαστε σύσσωμοι και σύναιμοι με τον Χριστό και μεταξύ μας «ότι μέλη εσμέν του σώματος αυτού, εκ της σαρκός αυτού και εκ των οστέων αυτού» (Εφ. ε' 30). Γι’ αυτό και η θεία Ευχαριστία λέγεται και είναι θεία Κοινωνία, όπου οι Χριστιανοί ημπορούμε να αισθανθούμε ότι όλα είναι κοινά, όλοι είμαστε αδελφοί, όλοι είμαστε υπεύθυνοι για τους αδελφούς μας και όλοι ημπορούμε να ζούμε κοινοβιακά όπως οι πρώτοι Χρι­στιανοί και οι μοναχοί.

Κοινωνία προσώπων δεν ημπορεί να γίνη χωρίς ταπείνωσι, αγάπη και θυσία. Ο Χριστός κοινωνεί μαζί μας γιατί ταπεινώνεται, κενούται, προσφέρεται και θυ­σιάζεται στον Σταυρό.

Η θυσία του Χριστού γίνεται απτή στην θεία Λει­τουργία. Όλοι κοινωνούμε τον θυσιαζόμενο Χριστό και όλοι καλούμεθα να αποκτήσουμε το θυσιαστικό, ταπει­νό, αγαπητικό ήθος του Χριστού, την, κατά τον άγιο Ιγνάτιο Θεοφόρο, «Ομοήθειαν Θεού». «Πάντες ουν ομοήθειαν Θεού λαβόντες, εντρέπεσθε αλλήλοις και μηδείς κατά σάρκα βλεπέτω τον πλησίον, αλλ’ εν Ιησού Χριστώ αλλήλους διά παντός αγαπάτε» (ΒΕΠΕΣ 3, σ. 269).

Ο ταπεινός και θυσιαζόμενος Ιησούς, ο πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος γίνεται για τον άνθρωπο και τον μαθητή στο Σχολείο ο αληθινός παιδα­γωγός, που του δίνει την δυνατότητα να ξεπεράση τον εγωισμό του και να προχωρήση σε μία ουσιαστική συνάντησι με τον προσωπικό Θεό και τα ανθρώπινα πρόσω­πα. Σ’ αυτή την συνάντησι, θα αναδειχθή και το ιδικό του πρόσωπο.

Ο άνθρωπος διψά γι’ αυτή την συνάντησι. Πάσχει από την μοναξιά και την ακοινωνησία. Δεν αναπαύεται στον εγωισμό.

Τα σχολεία μας, αν θέλουμε να βοηθούν ουσιαστικά τους νέους, πρέπει να γίνουν σχολεία όπου οι μαθηταί θα βοηθούνται ελεύθερα και χωρίς πίεσι, με διακριτική αγάπη να κάνουν αυτή την συνάντησι, χωρίς την οποία κάθε άλλη συνάντησις είναι σκιά και αποτυχία.

Ούτε η ηθική αγωγή της βελτιώσεως του χαρακτήρος, ούτε η ελευθέρα διακίνησις των ιδεών ημπορεί να αντικαταστήση την κοινωνία των προσώπων. Αποτελούν μάλλον τα πτωχά υποκατάστατά τους. Τα πρόσω­πα δεν ημπορούν ποτέ να αντικατασταθούν με ιδέες. Όταν τα πρόσωπα συναντηθούν με αγάπη εν Χριστώ, τότε και η ηθική αγωγή και η ελευθερία βρίσκουν το σωστό περιεχόμενό τους.

Η εν Χριστώ κοινωνία των προσώπων δεν έχει βέ­βαια στατικό χαρακτήρα. Δεν είναι κάτι που γίνεται αμέσως. Είναι υπόθεσις του αγώνος όλης της ζωής μας. Η ζωή του Χριστιανού είναι ένα πέρασμα από το εγωιστικό κλείσιμο στο αγαπητικό άνοιγμα, στην κοινωνία της αγάπης. Πέρασμα που γίνεται με αγώνα, άσκησι, βία στον εαυτό μας και πόνο γιατί η φύσις μας είναι άρρωστη.

Οι μη χριστιανικές ανθρωπολογίες δεν γνωρίζουν το βάθος της αρρώστιας του ανθρώπου. Γι' αυτό και υπεραπλουστεύουν τα πράγματα. Το πείραμα της βελτιώ­σεως του ανθρώπου με την βελτίωσι των εξωτερικών κοινωνικών και οικονομικών δομών δεν επέτυχε.

Ούτε οι υλιστικοκαπιταλιστικές κοινωνίες με την αφθονία τους, ούτε οι υλιστικοσοσιαλιστικές με την αδυναμία τους να ιδούν βαθύτερα την τραγικότητα του ανθρώπου ημπορούν να βοηθήσουν τον άνθρωπο ουσιαστικά να ξεπεράση την αρρώστια του και να πραγματοποιήση την αληθινή θεανθρωπίνη κοινωνία της αγάπης.

Ο θεολόγος μεταφέροντας στο Σχολείο το πνεύμα της θ. Λειτουργίας, δηλ. το πνεύμα του Ιησού Χριστού ως Εκκλησιάζοντος παιδαγωγού, βλέπει στον κάθε μα­θητή του «καλό» ή «κακό» την εικόνα του Θεού. Η στά­σις του απέναντι όλων είναι στάσις αποδοχής ανεξαρτήτως της πίστεως ή της αρετής των, στάσις εκτιμήσεως της θείας εικόνος που περικλείουν, στάσις κατανοήσεως και παρακλήσεως της ανθρωπίνης αδυναμίας και του ανθρωπίνου πόνου. Η τάξις για τον θεολόγο δεν είναι μάζα αλλά κοινωνία προσώπων κεκλημένων να φθάσουν την τριαδική κοινωνία. Γι’ αυτό και, όσο οι συν­θήκες του επιτρέπουν, απευθύνεται στα πρόσωπα και βοηθεί να πραγματοποιηθή η συνάντησις και κοινωνία των προσώπων.

Η αγάπη προς τους μαθητάς ως πρόσωπα ανάβει τον σπινθήρα της αγάπης και στις καρδιές των μα­θητών. Πολλά παιδιά σήμερα δεν αγαπούν, γιατί δεν έχουν αγαπηθή. Ο μαθητής διαισθάνεται εάν ο καθη­γητής του τον αγαπά και τον δέχεται ως πρόσωπο ή τον ξεπερνά και στέκεται αδιάφορος, ψυχρός ή και εχθρικός σ’ αυτόν.

Η εν Χριστώ αγάπη του θεολόγου φέρει στα Σχο­λεία το σπέρμα της Εκκλησίας ως κοινωνίας αγαπώντων προσώπων.

Το ορθόδοξο εκκλησιολογικό, λειτουργικό, κοινοτικό, κοινωνικό πνεύμα πρέπει να διαποτίση την ζωή μας, την ποιμαντική μας, την παιδαγωγική μας, την διδασκαλία μας. Τότε όλοι θα αισθανόμεθα την Εκκλησία ως το πα­τρικό μας σπίτι, την ευρύτερη πνευματική μας οικογέ­νεια, την εν Χριστώ, αδελφότητά μας, την συνέχεια του αποστολικού χορού. Η εν Χριστώ αγάπη θα μας ενώνη όλους και θα μας βοηθή όλους να ωριμάσουμε. Κανείς δεν θα αισθάνεται καταπιεσμένος από τους άλλους.

Αυτή την Εκκλησία έχει ιδιαίτερα ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος, που υποφέρει από τις απρόσωπες, μαζοποιημένες, τεχνοκρατικές, καταναλωτικές, καταπιεστικές, εξουδενωτικές του προσώπου και εκμεταλλευτικές δομές των συγχρόνων κοινωνιών.

3. Ο Θεάνθρωπος Χριστός παιδαγωγεί ως Εικών του Θεού

Η ορθόδοξος θεολογία του Χριστού ως Εικόνος του Θεού (Β’ Κορ. δ' 4) και του ανθρώπου ως «κατ’ εικόνα Θεού» (Γεν. α’ 26) είναι όπως γνωρίζουμε πολύ σημαντική για την κατανόηση του ανθρώπου.

Ο εικονικός χαρακτήρ του ανθρώπου αναφέρεται όχι μόνον στα ιδιαίτερα χαρίσματα που έλαβε από τον Θεό, αλλά και στον προορισμό του, που είναι η ένωσις με το θείο Αρχέτυπο. Το κατ’ εικόνα δηλ. είναι η οντολογική αρχή και το τέλος του ανθρώπου. To Α και το Ω.

Σωστά παρατηρήθηκε ότι ο άνθρωπος ως θεολογικό ον «για να είναι αληθινός πρέπει να υπάρχη σε κάθε στιγμή και να ζη θεοκεντρικά. Όταν αρνήται τον Θεό, αρνείται τον εαυτό του και αυτοκαταστρέφεται. Όταν ζη θεοκεντρικά, καταξιώνει μέχρι το άπειρο τον εαυτό του, αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται μέχρι την αιω­νιότητα» (Π. Νέλλα, «Ζώον Θεούμενον» σ. 45).

Στον εικονικό του χαρακτήρα οφείλει ο άνθρωπος τον δυναμισμό του και το μεγαλείο του.

Εικονίζοντας τον δημιουργό και σοφό Θεό έχει το χά­ρισμα της γνώσεως και δημιουργίας.

Εικονίζοντας τον αυτεξούσιο Θεό έχει το αυτεξούσιο, την ελευθερία. Κατά τον άγιο Μάξιμο «Ει κατ’ εικόνα της μακαρίας και υπερουσίου Θεότητος ο άνθρωπος γεγένηται, αυτεξούσιος δε φύσει η θεία φύσις, άρα και ο άνθρωπος ως αυτής όντως εικών αυτεξούσιος τυγχάνει φύσει· ει δε αυτεξούσιος φύσει, θελητικός άρα ο άνθρω­πος» (P.G. 91 304). Εάν δε κατά τον ιερό Καβάσιλα χάση το αυτε­ξούσιο, χάνει και τον άνθρωπο «Ταύτόν γαρ εστιν, ειπείν απολέσαι το αυτεξούσιον και απολέσαι τον άνθρωπον» (Ρ. G. 150, 638).

Εκείνο όμως που περισσότερο από όλα φανερώνει τον θείο χαρακτήρα στον άνθρωπο είναι η ερωτική δύναμις της ψυχής του και η ερωτική φορά του προς το θείο Αρχέτυπο. Κατά τον θείο Μάξιμο και Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη «Το Θείον οι θεολόγοι, ποτέ μεν έρωτα, ποτέ δε αγάπην, ποτέ δε εραστόν και αγαπητόν καλούσιν. Όθεν, ως μεν έρως υπάρχων και αγάπη, κι­νείται· ως δε εραστόν και αγαπητόν, κινεί προς εαυτόν πάντα τα έρωτος και αγάπης δεκτικά... Διό και Παύλος ο Μέγας, εν κατοχή του θείου γεγονώς έρωτος και της εκστατικής δυνάμεως μετειληφώς ενθέω στόματι· Ζω εγώ, φησίν, ουκ έτι, ζη δε εν εμοί Χριστός, ως αληθής εραστής και εξεστηκώς, ως αυτός φησί τω Θεώ, και ου την εαυτού ζων, αλλά την του εραστού ζωήν, ως σφόδρα αγαπητήν» (Αγ. Μαξίμου Ζ' Εκατ. κεφ. Φιλοκαλία, Β', σ. 183).

Η ερωτική αυτή δύναμις της ψυχής του κάνει τον άνθρωπο να διψά στο βάθος της υπάρξεώς του την ένωσι με το Αρχέτυπό του, την Θέωσι και να μην αναπαύεται στα κτιστά και πεπερασμένα. Κατά τον ι. Καβάσιλα «Η γαρ των ανθρωπίνων ψυχών δίψα απείρου δείταί τινος ύδατος, ο δε κόσμος ούτος πεπερασμένος αρκέσαι δη πως δύναιτ’ αν» (Περί της εν Χριστώ ζωής, λογ. 2);

Ο κτιστός άνθρωπος είναι προωρισμένος να ενωθή με την άκτιστο χάρι του Θεού και να γίνη θεός κατά χάριν. Εδώ συνοψίζεται όλο το μυστήριο του ανθρώπου «ως κεκελευσμένου θεού» κατά τον Μ. Βασίλειο (Γρηγορίου Θεολ. Επιτάφιος εις τον Μ. Βασίλειο).

Κατά δε τον θεολογικώτατο άγιο Γρηγόριο, «Τούτο δη βουληθείς ο τεχνίτης επιδείξασθαι Λόγος, και ζώον εν εξ αμφοτέρων, αοράτου τε λέγω και ορατής φύσεως, δημιουργεί τον άνθρωπον... οιόν τινα κόσμον έτερον εν μικρώ μέγαν επί της γης ίστησιν, άγγελον άλλον, προσκυνητήν μικτόν, επόπτην της ορατής κτίσεως, μύστην της νοουμένης, βασιλέα των επί γης, βασιλευόμενον άνωθεν... ζώον ενταύθα οικονομούμενον και αλλαχού μεθιστάμενον, και πέρας του μυστηρίου, τη προς Θεόν νεύσει θεούμενον» (Λογ. 45, εις το άγ. Πάσχα).

Όμως με την πτώσι του ανθρώπου το κατ’ εικόνα αμαυρώνεται, η ανθρωπίνη φύσις νοσεί την αμαρτία, κατά τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας. Το κατ’ εικόνα δεν ημπορεί να ενεργοποιηθή, να γίνη «καθ’ ομοίωσιν».

Ο Ιησούς Χριστός, ως Εικών του Θεού λαμπρά και απαράλλακτος και ως Αρχέτυπο του ανθρώπου με όλη την σωτήριο οικονομία Του αναστηλώνει την πεσούσα εικόνα του Αδάμ, δείχνει το πρωτότυπο κάλλος της, και ως καλός παιδαγωγός προσανατολίζει, έλκει και χειρα­γωγεί τον άνθρωπο στο θείο Αρχέτυπό του. «Την αμαυρωθείσαν εν Αδάμ φύσιν, μεταμορφωθείς απαστράψαι πάλιν πεποίηκας, Χριστέ, μεταστοιχειώσας αυτήν εις την Σην της θεότητος δόξαν τε και λαμπρότητα» (Απόστ. εσπερ. Μεταμορφώσεως).

Όταν ο άνθρωπος γίνη σύμμορφος με την εικόνα του Χριστού, (Ρωμ. η' 29) αποκτά την αληθινή μόρφωσι, δηλαδή την αληθινή ανθρώπινη μορφή.

Στα άγια Μυστήρια και την θεία Λειτουργία η ένωσις Θεού και ανθρώπου διά του Κυρίου Ιησού Χριστού γίνεται κοινωνία ζωής, ανάστασις, μεταμόρφωσις, Χρι­στοποίησις και Θέωσις του ανθρώπου. Το κατ’ εικόνα ενεργοποιείται και ο πιστός και αγωνιζόμενος άνθρωπος θεώνεται. Η θέωσις δεν είναι ιδεαλιστικός πόθος αλλά πραγματικότης.

Πρώτη εθεώθη η Υπεραγία Θεοτόκος. Κατά τους θεο­λόγους μας αυτή μοναχή ευρίσκεται μεθόριον αναμεταξύ της κτιστής και ακτίστου φύσεως· αυτή μόνη είναι Θεός άμεσος μετά τον Θεόν και έχει τα δευτερεία της Αγίας Τριάδος (Αγ. Νικοδήμου Αγιορείτου Αόρατος Πόλεμος, σελ. 119).

Εθεώθησαν επίσης οι άγιοι έχοντες τον θείον έρω­τα. Όλοι οι άγιοι ζουν τον λόγο του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου. «Ο εμός έρως εσταύρωται» (Προς Ρωμ. VII). Η σχέσις των αγίων με τον Θεό είναι ερωτική και όχι απλώς ηθική. Η χάρις της θεώσεως λάμπει στα πρόσωπα των αγίων και φανερώνεται στα θεωμένα σώματά τους που ευωδιάζουν, μυροβλύζουν, μένουν άφθαρτα και θαυματουρ­γούν. Η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι ο χώρος και η κοι­νωνία της θεώσεως.

Ό,τι γίνεται μέσα στην Ορθοδοξία είναι θεωτικό. Οι άγιες ορθόδοξες εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων και όλος ο διάκοσμος των ορθοδόξων εκκλησιών μας, φανερώνουν ότι όντως «άνθρωπος γέγονε Θεός, ίνα Θεόν τον Αδάμ απεργάσηται». Η θέωσις είναι δυνατή γιατί η Χάρις είναι άκτιστος και θεία ενέργεια και έτσι ημπορεί να θεώνη τον άνθρωπο. Την θέωσι ενεργεί ο Θεός και πάσχει ο άνθρωπος. Ο θεούμενος άνθρωπος καθαιρόμενος από τα πάθη και σχολάζων στην καρδιακή προσευχή λαμβάνει εμπειρία της θείας Χάριτος και έτσι αναπαύεται, παρηγορείται. Υψίστη εμπειρία της θεώσεως είναι η θέα του Θαβωρίου Ακτίστου φωτός, το οποίον οι θεωμένοι άνθρωποι όχι μόνον βλέπουν υπερφυώς, αλλά και βλέπονται μέσα σ’ αυτό όπως μαρτυρείται στον βίο του αγίου Βασιλείου (Γρ. Νύσ. Επιτ. Μ. Βασ. P.G. 46, 809 C).

Όλα αυτά πιστεύω ότι έχουν μεγάλη σημασία για την ανθρωπολογία και την παιδεία. Όταν ο δυναμισμός του ανθρώπου δεν προσανατολισθή στην ορθή του κατεύθυνσι προς τον Πλάστη και Πατέρα του τότε εκδηλώνεται αρνητικά. Το τριμερές της ψυχής διασπάται. Ο νους σκοτίζεται. Ο άνθρωπος τρέφεται με τα πάθη, σκληρύνεται, θηριοποιείται και δαιμονοποιείται. Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά «Νους αποστάς του Θε­ού ή κτηνώδης γίνεται ή δαιμονιώδης, και των όρων αποστατήσας της φύσεως επιθυμεί των αλλοτρίων και κόρον φιλοκερδίας ουκ οίδε, ταις σαρκικαίς επιθυμίαις έκδοτον εαυτόν ποιεί, και μέτρον ηδονής ου γινώσκει» (Ομιλία 51, 6, Έκδ. Οικονόμου, σ. 114). Ο άνθρωπος εκπίπτει στο μηδέν που τελικά τον κατατρώγει. Το ανθρώπινο πρόσωπο διαλύεται και αποδιοργανώνεται. Η ζωή γίνεται κόλασις. Η ελευθερία άγχος. Οι άλλοι άνθρωποι απειλή. Η μοίρα του ανθρώπου τρα­γική και αδιέξοδη.

Το λάθος των συγχρόνων ουμανισμών, όλων των αποχρώσεων, είναι ότι προσπαθούν να κάνουν τον άνθρωπο να ξεχάση την θεία καταγωγή του και τον θείο προορισμό του, τον εικονικό του χαρακτήρα. Εν ονόματι της προόδου, του πολιτισμού, της δικαιοσύνης, τον φυλακίζουν στο φθαρτό, στο πρόσκαιρο, στο μά­ταιο, στο πεπερασμένο. Του κόβουν τα φτερά. Προσπα­θούν να στρέψουν τον θείο δυναμισμό του και την ερω­τική του δίψα σε δραστηριότητες εγκόσμιες, όχι ίσως κακές, αλλά ανεπαρκείς και περιορισμένες για να πλη­ρώσουν τον θεόπλαστο άνθρωπο και θεούμενο ζώον. Προσπαθούν επίσης να τον πείσουν ότι ο άνθρωπος είναι αυτοθεός, αυτόνομος, αυτάρκης, αυτοολοκληρούμενος. Πρόκειται δηλαδή για την ίδια την αμαρτία του Αδάμ, την αυτοθέωσι, τον εγωισμό. Εδώ βρίσκεται η ουσία της εκκοσμικευμένης φιλοσοφίας, ηθικής, πολι­τικής. Αυτή η φιλοσοφία υπόκειται και στην προσπά­θεια οργανώσεως της ζωής έξω από την Εκκλησία, απαρχή της οποίας είναι ο πολιτικός γάμος. Η εκκοσμίκευσις είναι προϊόν του δυτικού αθεϊσμού, που σαν αρρώστια αρχίζει να τρώη το σώμα του ορθοδόξου λα­ού μας. Το λυπηρό είναι ότι υπάρχουν σήμερα πολι­τικές φιλοσοφίες που όχι απλώς δεν καταπολεμούν ή ανέχονται την εκκοσμίκευσι που αλλοιώνει την ελληνορθόδοξο παράδοσι και ταυτότητά μας, αλλά και έχουν ως πρόγραμμα να την επιβάλουν στον λαό δυνα­μικά με τα μέσα επικοινωνίας.

Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι και από εμάς γίνε­ται κάποτε ένα λάθος. Η ορθόδοξος αγωγή της θεώσε­ως κάτω από την επίδρασι του δυτικού χριστιανισμού αντικαθίσταται από την αγωγή της ηθικής καλλιτερεύσεως. Η αγωγή της ηθικής καλλιτερεύσεως ή της φυ­σικής και ηθικής θεώσεως, είναι ανθρωποκεντρική, ακόμη και όταν έχη θρησκευτικό χαρακτήρα, δεν διαφέρει ουσιωδώς από τις ηθικές αγωγές των αθέων ουμανισμών, δεν είναι εκκλησιαστική ούτε λειτουργική, δεν αναδεικνύει θεωμένους ανθρώπους, αλλά «καθώς - πρέ­πει» μικροαστούς χριστιανούς, βασίζεται στην ανθρωπίνη ηθική δραστηριότητα και όχι στην ενέργεια της ακτίστου Χάριτος του Θεού, δεν εξάγει τον άνθρωπο από τον εγωκεντρισμό, δεν του παρέχει την εμπειρία της θείας Χάριτος, δεν του μεταδίδει τον θείο έρωτα, δεν τον βοηθεί να προχωρήση στην αληθινή προσευχή και κοινωνία με τον Θεό.

Αυτή την αγωγή εκπροσωπούσε ο δυτικός Βαρλαάμ και κατά της αγωγής αυτής αγωνίσθηκε ο Θεολόγος του Ακτίστου Φωτός Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ο Βαρ­λαάμ εκδιώχθηκε τότε από τον Ορθόδοξο χώρο, αλλά επέστρεψε μετά μέσω ισχυρών δυτικών θεολογικών ρευ­μάτων που ενέσκηψαν στην χώρα μας μετά το 1821.

Σήμερα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την σημα­ντική διαφορά και αντίθεσι των δύο ανθρωπολογιών και αγωγών. Αυτής που εκπροσωπεί ο Βαρλαάμ και αυτής που εκπροσωπεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και η Φι­λοκαλία.

Όταν οι νέοι μας σήμερα ξυπνούν από τον λήθαργο του ευδαιμονισμού, και των ουμανιστικών αυταπατών, περιπλανώνται και ζητούν να βρουν κάπου ανάπαυσι. Ένας ηθικιστικός χριστιανισμός δεν τους προσφέρει την ανάπαυσι αυτή γιατί η ψυχή τους διψά για προσω­πική συνάντησι και εμπειρία του Θεού, για μυστική ερωτική ζωή και γνησιότητα. Εάν δεν γνωρίσουν την αληθινή Ορθοδοξία, την μυστική Θεολογία, την γνησία Παράδοσι και ευσέβειά μας, καταφεύγουν στους ανατολικούς μυστικισμούς ή ζητούν υπερβατικές εμπειρίες στους τεχνητούς παραδείσους των ναρκωτικών ή στον αποκρυφισμό. Το ανικανοποίητο των νέων ανθρώπων πρέπει να μας προβληματίση για την ποιότητα της προσφερομένης από μας διδαχής και αγωγής.

Β' ΜΕΘΟΔΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΓΩΓΗΣ

Ελέχθησαν ήδη παρεμπιπτόντως αρκετά σχετικά με την μέθοδο της ορθοδόξου αγωγής, που πρέπει όμως εδώ να συμπληρώσουμε.

Ο παιδαγωγός Χριστός μας υποδεικνύει και την ορθή μέθοδο της αγωγής. Αυτή την μέθοδο συνοψίζει ο Άγιος Βασίλειος στην αναφορά της Λειτουργίας του «... αλλά Θεός ων προαιώνιος, επί της γης ώφθη, και τοις ανθρώποις συνανεστράφη· και εκ Παρθένου αγίας σαρκωθείς, εκένωσεν εαυτόν, μορφήν δούλου λαβών, σύμμορφος γενόμενος τω σώματι της ταπεινώσεως ημών, ίνα ημάς συμμόρφους ποιήση της εικόνος της δόξης αυτού».

Ο Υιός του Θεού ως παιδαγωγός μας, μας σώζει με την άφατο και ανερμήνευτο κένωσί Του. Έκαμε ιδική Του κάθε ιδική μας έλλειψι για να την μεταβάλλη σε πλήρωμα.

Ο ορθόδοξος παιδαγωγός συμμερίζεται την ταπείνωσι του Χριστού. Δεν προβάλλει τον εαυτό του ως ηθικό πρότυπο, αλλά τον Χριστό και τους αγίους. Δεν προβάλλει επίσης την ιδική του θεολογία, αλλά την θεο­λογία της Εκκλησίας, την θεολογία των αγίων Συνόδων και των αγίων Πατέρων. Την θεολογία των εμπειριών των αγίων. Έτσι θεολογεί αλιευτικά και όχι αριστοτελικά (Αγ· Γρηγ. Θεολ. λογ. ΚΓ' 18). Θεολογική του μέθοδος είναι το «επόμενοι τοις αγίοις πατράσι». Κρύβει τον εαυτό του για να φανερώση τον Χριστό. Ως νυμφαγωγός κατευθύνει την νύμφη Ψυχή στον Νυμφίο Χριστό.

Η ταπείνωσις είναι βάσις της ορθοδόξου ζωής και ήθους, του ορθοδόξου φρονήματος, της ορθοδόξου ευσεβείας, της ορθοδόξου τέχνης (ζωγραφικής, αρχιτεκτο­νικής, μουσικής), της ορθοδόξου θεολογίας. Η ταπείνωσις τα κάνει όλα αυτά ορθόδοξα, δηλαδή θεανθρωποκε­ντρικά. Ο ορθόδοξος λαός μας μέσα στην Ορθοδοξία εδιδάχθη την αγία ορθόδοξο ταπείνωσι ως τρόπο ζωής.

Οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας ήσαν επίσης όλοι ταπεινοί, από τους αγίους αποστόλους μέχρι τον νεοφανή άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως.

Ο ταπεινός ορθόδοξος παιδαγωγός δεν αισθάνεται ούτε προβάλλει τον εαυτό του ως ανώτερο από τους παιδαγωγουμένους διότι βλέπει τον εαυτό του ως τον αμαρτωλότερο όλων. Σέβεται και δεν βιάζει την ελευθερία του παιδαγωγουμένου. Η ταπείνωσις του χαρίζει και την διάκρισι, την υψίστη των αρετών κατά τους Πα­τέρας, με την οποία διακρίνει την πρέπουσα στον κάθε άνθρωπο πνευματική μεταχείρισι. Έχοντας το ταπεινό Εκκλησιαστικό φρόνημα όχι μόνον διδάσκει, αλλά και διδάσκεται από τους μαθητάς. Βασίζει το παιδαγωγικό του έργο στην προσευχή, με την οποία συνεχώς ζητά την Χάρι του Θεού να φωτίζη και αλλοιώνη αυτόν και τους μαθητάς του με την καλή και θεοπρεπή αλλοίωσι και ο ίδιος να μη στέκεται εμπόδιο στο έργο της Θείας Χάριτος στους παιδαγωγουμένους.

Όσο πιστεύουμε στον εαυτό μας, στην ηθική μας, στην μόρφωσί μας, στην πείρα μας, στην ευφυία μας, εμποδίζουμε την Χάρι του Θεού να ενεργήση στους παιδαγωγουμένους μας. Το λάθος που κάνουμε συνήθως στην περίπτωσι αυτή, όσοι ασκούμε ποιμαντικό ή παι­δαγωγικό έργο είναι ότι προσπαθούμε να κάνουμε τους ποιμαινομένους και παιδαγωγουμένους Χριστιανούς ξε­χνώντας ότι εμείς πρώτα έχουμε ανάγκη να γινόμεθα Χριστιανοί. Αυτή η αυτάρκεια οδηγεί και στην πνευμα­τική και παιδαγωγική μας αποτυχία. Εάν οι ίδιοι δεν ζούμε την σωστή και ορθόδοξο πνευματική ζωή και δεν απεκδυόμεθα «τον παλαιόν άνθρωπον συν ταις πράξεσιν αυτού» ενδυόμενοι «τον νέον τον ανακαινούμενον εις επίγνωσιν κατ’ εικόνα του κτίσαντος αυτόν» (Κολ. γ' 10), ούτε η θεολογία μας ούτε η ποιμαντική μας και η παιδαγωγική μας θα είναι ορθόδοξος και καρποφόρος. Γι’ αυτόν τον λόγο ο κατ’ εξοχήν μιμητής του παιδαγωγού Χριστού θείος Παύλος έτρεχε και εδίωκε «κατά σκοπόν επί το βραβείον της άνω κλήσεως» (Φιλιππ. γ' 14) υποπιάζων και δουλαγωγών το σώμα «μήπως άλλοις κηρύξας αυτός αδόκιμος» γένηται (Α' Κορ. θ' 27).

Γ. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΚΑΙΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Η ελληνορθόδοξος αγωγή και ανθρωπολογία δεν είναι μία ατομική μας άποψις, που θέλουμε να επιβάλουμε στην παιδεία για λόγους προσωπικής τακτοποιήσεως. Δεν είναι ακόμη η έκφρασις ενός μικροαστικού χριστιανι­σμού, που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για την στήριξι ωρισμένων ανελευθέρων και αδίκων καθεστώτων.

Η ελληνορθόδοξος παιδεία μας είναι η παιδεία των αρχαίων Ελλήνων, που προσλαμβάνεται από τον Χρι­στό, μεταμορφώνεται και γίνεται η εν Χριστώ παιδεία του ανθρώπου. Ο Παιδαγωγός του Κλήμεντος είναι χα­ρακτηριστικός αυτής της προσλήψεως και μεταμορφώσεως της αρχαίας ελληνικής παιδείας στην καινή κτίσι του Χριστού.

Ο λαός μας είναι ελληνορθόδοξος. Δεν αρνήθηκε ό,τι καλό είχε ο Όμηρος, ο Πλάτων, οι αρχαίοι σοφοί. Τους είδε ως προδρόμους του Χριστού, και ως φορείς του σπερματικού λόγου. Οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί μέχρι σήμερα εικονίζονται στους νάρθηκες των παλαιών αγιορειτικών Καθολικών. Αυτή η συνέχεια βιώθηκε στο Ελληνορθόδοξο Βυζάντιο και την ελληνορθόδοξο Ρωμηοσύνη. Απ’ αυτή την παιδεία κυοφορήθηκαν οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, αι Οικουμενικαί Σύνοδοι, η Αγία Σοφία, η πνευματικωτάτη βυζαντινή αγιογραφία, Αρχιτεκτονική, υμνολογία, μουσική.

Αυτή η παιδεία διέσωσε το γένος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και ανέδειξε μεγάλους διδασκάλους. Αυτής της παιδείας απόστολος ήταν ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: «Αμή δεν είναι καλά να βάλετε όλοι σας να κάμετε ένα ρεφενέ, να βάλετε και επιτρόπους να το κυ­βερνούν το σχολείον, να βάνουν διδάσκαλον να μανθά­νουν όλα τα παιδιά και πλούσια και πτωχά χωρίς να πληρώνουν; Διατί από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τι είναι δαίμονες, τι είναι Παράδεισος, τι είναι Κόλασις, τι είναι αμαρτία, αρετή. Από το σχολείον μαν­θάνομεν τι είναι αγία Κοινωνία, τι είναι βάπτισμα, τι είναι το άγιον Ευχέλαιον, ο τίμιος Γάμος, τι είναι ψυχή, τι είναι κορμί, τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνο­μεν, διατί χωρίς το σχολείον περιπατούμεν εις το σκό­τος. Καλύτερα να έχης εις την χώραν σου σχολείον ελληνικόν παρά να έχης βρύσες και ποταμούς, διατί η βρύσις ποτίζει το σώμα, το δε σχολείον ποτίζει την ψυ­χήν, το σχολείον ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείον ανοίγει τα μοναστήρια. Ανίσως και δεν ήτανε σχολεία, που ήθελα εγώ να μάθω να σας διδάσκω;» (Ιωάννου Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και βιογραφία, σ. 142).

Αυτή την παιδεία ήθελαν και γι’ αυτή την παιδεία αγωνίστηκαν όλοι οι αείμνηστοι πατέρες και ήρωες του νέου ελληνισμού με κορυφαίο τον ελληνορθόδοξο Μακρυγιάννη. Ο έλεγχος του Μακρυγιάννη πρός τον Όθωνα και τους βαυαρούς είναι συγχρόνως έλεγχος προς όλους τους κατά καιρούς ηγέτας μας που θέλουν να αλλοιώσουν το ορθόδοξο φρόνημα του λαού μας.

«Εκείνοι (οι γενναίοι άνδρες που ελευθέρωσαν την πατρίδα) θέλουν νάχουν την θρησκεία τους και να δοξά­ζουν τον Θεόν με το μέσον της θρησκείας, και τότε λέγε­στε κι εσείς δίκαιοι βασιλείς, επίτροποι του Θεού, όταν τους αφήνετε ελεύθερους εις τα αιστήματά τους... Όχι να κάθεσαι εσύ ένας μεγάλος βασιλέας, και να καταγένεσαι ν’ αλλαξοπιστήσης μια χούφτα ανθρώπους, οπού ήταν τόσους αιώνες χαμένοι και σβυσμένοι από την κοι­νωνίαν. Εκείνος όπου τους κυρίεψε τους έκαιγε εις τους φούρνους, τους έκοβε γλώσσες, τους παλούκωνε ν’ αλλάξουν την θρησκείαν τους και δεν μπορούσε να κάμη τίποτας. Τώρα ο Θεός ο δίκιος και Παντοδύναμος, οπού ορίζει κ’ εσένα, ανάστησε αυτείνο το μικρό έθνος και θέ­λει να δοξάζεται απ’ αυτό το μικρό ορθόδοξο έθνος ορθοδόξως κι ανατολικώς, καθώς οι εδικοί σου υπήκοοι τον δοξάζουν δυτικώς... και καταγίνεται ο βασιλέας να γυρίση από την θρησκεία τους τους απογόνους των πα­λιών Ελλήνων, τα παιδιά του Ρήγα, του Μάρκο Μπότσαρη, του Καραϊσκάκη, του Δυσσέα, του Διάκου, του Κολοκοτρώνη, του Νικήτα, του Κυργιακούλη, του Μιαούλη, του Κανάρη, των Υψηλάντων κι αλλονών πολλών, οπού θυσιάσαν και την ζωή τους και την κατάστασίν τους δι’ αυτείνη την ορθόδοξη θρησκεία και δι’ αυτείνη την ματοκυλισμένη μικρή τους πατρίδα» (Απομνημονεύματα, εκδ. Μπάυρον, Αθήνα 1977, σ. 479).

Αυτή η παιδεία είναι ζυμωμένη με την ψυχή του λαού μας όπως φαίνεται στα δημοτικά μας τραγούδια, τα ορθόδοξα ήθη και έθιμα, τα αισθήματα του λαού.

Ο ορθόδοξος λαός μας παρά την φθορά που υφίσταται παραμένει ακόμη ελληνορθόδοξος, όπως φαίνεται από την αθρόα συρροή του στα ελληνορθόδοξα Πανη­γύρια, στο Άγιον Όρος …

Αυτή την παιδεία έχει ανάγκη κατ’ εξοχήν ο σύγχρο­νος Έλληνας για πολλούς λόγους. Για να διατηρήση την ελληνορθόδοξο ταυτότητά του μέσα στη χοάνη του συγχρόνου συγκρητισμού, για να βρη την εσωτερική ισορροπία του μέσα σ’ ένα κόσμο διεσπασμένο, συγκε­χυμένο και μονόπλευρα ρέποντα στον υλισμό, στην τεχνοκρατία και στην μαζοποίηση του ανθρώπου, για να διαλεχθή δημιουργικά με το παρόν προσφέροντας και αξιοποιώντας τον πλούτο της ελληνορθοδόξου Παραδόσεως.

Καμμία αλλαγή για το καλλίτερο στον τόπο μας δεν θα επιζήση εάν δεν θεμελιώνεται πνευματικά στην Ελληνορθόδοξο Παράδοσί μας, που όχι μόνο στατική δεν είναι, αλλά έχει την δύναμι να γονιμοποιή όλες τις ιστορικές μας περιόδους.

Αυτή την παιδεία με ταπείνωσι πρέπει να ζητήσουμε οι νεοέλληνες και αυτή την παιδεία να προσφέρουμε όχι μόνο με τα σχολεία μας αλλά και με το ραδιόφωνο, την τηλεόρασι, τον τύπο.

Οι πολιτικοί μας που θα έχουν την σοφία να μαθητεύ­σουν ταπεινά στην Παράδοσί μας και να εκφράσουν με το πολιτικό τους έργο αυτή την Παράδοσι, θα προσφέρουν ό,τι πράγματι έχει ανάγκη ο ελληνορθόδοξος λαός μας.

Είναι πολύ σημαντικά και αξιοπρόσεκτα όσα είπε ο Διονύσιος Σαββόπουλος σε συνέντευξί του όπου, αφού επρότεινε την αποκέντρωσι και την δημιουργία πόλεων με πληθυσμό όχι περισσότερο από 100.000, ετόνισε: «Και δεν φθάνει αυτό. Αυτό είναι για το οργανωτικό μέρος μόνο. Πρέπει επίσης η κάθε πόλι να είναι συνδεδεμένη με κάτι το υπερβατικό, για να μπορεί να τη βρίσκει, και νάναι σαν παραμυθένια, κι αυτό το κάτι, ό,τι και νάναι, δεν μπορεί παρά να έχει σχέση με την Ανατολική Ορθόδοξο Εκκλησία, που υπήρξε η πνευματική μας προϋπόθεση για αιώνες. Δεν είναι αστεία πράγματα αυτά. Πρέπει να μπορούμε να μιλάμε με την Εκκλησία χωρίς κουλτουριάρικα κόμπλεξ και ανόητες απορρίψεις. Δεν πρέπει, σας παρακαλώ ο λεγό­μενος πνευματικός άνθρωπος να συναντηθεί με ό,τι παραμύθιασε τους παππούδες του; Πιστεύω πως αν δεν το κάνει είναι προκατειλημμέ­νος και ρηχός, και τελικά ανίκανος να συναντηθεί με τους άλλους ανθρώπους εν γένει» (Εφημ. Εγνατία, 14.9.81).

Ζωντανός μάρτυς αυτής της Παραδόσεως και παιδεί­ας πρέπει να είναι κάθε πιστός κληρικός και λαϊκός. Ιδιαίτερα ο θεολόγος μέσα στα Σχολεία έχει την αποστολή να προσφέρη την μαρτυρία αυτή στα νιάτα μας.

Το έργο είναι δύσκολο και πολλές φορές σταυρικό γιατί πρέπει να σηκώση επάνω του την αντίδρασι του αθεϊσμού και της εκκοσμικεύσεως. Έτσι ο θεολόγος συμμετέχει στον Σταυρό του Χριστού που φέρει ζωή και ανάστασι στο λαό του. Στην σταυροαναστάσιμη αυτή μαρτυρία βρίσκεται και η γνησιότης της θεολογικής προσφοράς. Ο ορθόδοξος θεολόγος γρηγορεί ώστε η μαρτυρία του να είναι πράγματι ορθόδοξος. Όλοι γνω­ρίζουμε ότι την αθεΐα στην δύσι έφερε η παρερμηνεία του Ευαγγελίου από τον δυτικό χριστιανισμό. Δεν είναι υπερβολικό να ειπούμε ότι και η μανιώδης πολεμική που παρατηρείται σήμερα στον τόπο μας κατά της Εκκλη­σίας οφείλεται στις ξενόφερτες επιρροές στους δικούς μας πολιτικούς, διανοουμένους, δημοσιογράφους, που κακώς ταυτίζουν την Ορθοδοξία με τον δυτικό Χριστια­νισμό και μεταφέρουν αδίκως κατά της Εκκλησίας μας την δικαία αντίδρασι των δυτικών κατά της ιδικής των εκπεσούσης εκκλησίας.

Ο Μακρυγιάννης το είχε προσέξει και είχε διαμαρτυρηθή για τους διωγμούς κατά του ορθοδόξου Μοναχι­σμού, που κακώς εταυτίζετο με τον δυτικό μοναχισμό: «Διάλυσαν τα μοναστήρια· συμφώνησαν με τους Μπαυαρέζους και πούλαγαν τα δισκοπότηρα κι’ όλα τα γερά εις το παζάρι· και τα ζωντανά για δίχως τίποτα... Αφάνισαν όλως διόλου τα μοναστήρια και οι καϊμένοι οι κα­λόγεροι, όπου αφανίστηκαν εις τον αγώνα, πεθαίνουν της πείνας μέσα στους δρόμους, όπου αυτά τα μοναστή­ρια ήταν τα πρώτα προπύργια της απανάστασής μας. Ότι εκεί ήταν και οι τζεμπιχανέδες μας κι’ όλα τ’ αναγκαία του πολέμου· ότ’ ήταν παράμερον και μυστήριον από τους Τούρκους. Και θυσίασαν οι καϊμένοι οι καλό­γεροι· και σκοτώθηκαν οι περισσότεροι εις τον αγώνα.

Και οι Μπαυαρέζοι παντήχαιναν ότ’ είναι οι Καπουτζίνοι της Ευρώπης, δεν ήξεραν ότ’ είναι σεμνοί κι’ αγαθοί άνθρωποι και με τα έργα των χεριών τους απόχτησαν αυτά, αγωνίζοντας και δουλεύοντας τόσους αιώνες· και ζούσαν μαζί τους τόσοι φτωχοί κι’ έτρωγαν ψωμί. Και οι αναθεματισμένοι της πατρίδας πολιτικοί μας και οι διαφταρμένοι αρχιγερείς κι’ ο τουρκοπιασμένος Κωνσταντινοπολάτης Κωστάκης Σκινάς συνεφώνησαν με τους Μπαυαρέζους και χάλασαν και ρήμαξαν όλους τους ναούς των μοναστηριών» (Απομνημονεύματα, σ. 364 - 365).

Ίσως στο να μη παρουσιάζεται η Ορθοδοξία ως μία ριζικά άλλη λύσι στα καίρια προβλήματα του ανθρώπου και στο να ταυτίζεται η ορθοδοξία με τον χρεωκοπημένο δυτικό Χριστιανισμό, έχουμε κι’ εμείς ευθύνη.

Πολλές φορές η θεολογία μας, η ευσέβειά μας και η ποιμαντική μας δυτικίζουν επικίνδυνα. Αλλ’ ο θεός των δυτικών δεν είναι ο Θεός των Ορθοδόξων και δεν ημπο­ρεί να γίνη δεκτός από κανένα άνθρωπο που διψά για καταξίωσι της ελευθερίας του.

Οφείλεται ακόμη και στις ιδικές μας προσωπικές αποτυχίες και αμαρτίες για τις οποίες πρέπει να έχουμε την ταπείνωσι να ζητήσουμε συγχώρησι από τον Θεό και από τον λαό του Θεού και να επανέλθουμε στην αποστολική απλότητα και παρουσία της Εκκλησίας στον κόσμο.

Δεν έχουν όμως καθόλου δίκηο όσοι επικαλούμενοι ωρισμένα λάθη και αποτυχίες ανθρώπων της Εκκλη­σίας κτυπούν την Εκκλησία και την ορθόδοξο παιδεία. Η Εκκλησία παρά τα τυχόν λάθη των εκπροσώπων της είναι ο μόνος χώρος θεώσεως των ανθρώπων. Οι ιδεολο­γίες παρά την ηθικοφανή συμπεριφορά των εκπροσώπων τους κολοβώνουν τον άνθρωπο και τον ευνουχίζουν πνευματικά.

Οι ιδεολογίες υπόσχονται απελευθέρωσι του ανθρώ­που, ενώ στην πραγματικότητα τον οδηγούν στις χειρό­τερες δουλείες. Όπως παρατηρεί ο παιδαγωγός Θεόδω­ρος Παπακωνσταντίνου: «Έτσι με την νοοτροπία του αδιακρίτου επαναστάτη δεν είναι δύσκολο να παρεκκλί­νουμε και να πέσουμε σε άλλους πιο αυταρχικούς τυ­ράννους... Στηριγμένη υπερβολικά στα δεκανίκια ψυχο­λογικών και κοινωνιολογικών θεωριών του συρμού η σύγχρονη Παιδαγωγική, ουσιαστικά, επιδιώκει συνήθως συμβιβασμούς και προσαρμογές, σε τελική ανάλυση ανελεύθερες. Βαυκαλίζεται με τα συνθήματα απελευθερώσεως και πρακτικά γίνεται συνένοχος σε διάφορες υποδουλώσεις· όπως λ.χ. η εν ονόματι της ψυχικής απελευθερώσεως από τα «ταμπού» έμμεση και υπό έλεγχο υποδούλωση στα πάθη, ή εν ονόματι της προόδου κατα­στροφή του περιβάλλοντος, ή εν ονόματι της συντριβής του κατεστημένου μαζοποίηση κ.τ.τ.» (Αναγκαίοι όροι της Νεοελλ. Παιδαγωγικής, «Παρουσία» τ. Α' 1982, σ. 77.).

Οι εκπρόσωποι των αθεϊστικών ιδεολογιών δεν είναι ειλικρινείς, όταν εν ονόματι της ελευθέρας απροσανατολίστου αγωγής ζητούν να απομακρύνουν την Εκκλη­σία από τα Σχολεία. Αλλά αγωγή χωρίς προσανατολι­σμό δεν είναι δυνατόν να υπάρξη. Απροσανατόλιστος και δήθεν αγωγή της ελευθέρας διακινήσεως των ιδεών σημαίνει κατά βάθος αντικατάστασι της ελληνορθοδόξου χριστιανικής παιδείας με την αθεϊστική υλιστική παιδεία για την δημιουργία ανθρωπίνων τύπων της αρεσκείας των.

Η Αγία μας Εκκλησία και ο ελληνορθόδοξος λαός μας πρέπει να εννοήσουν ότι τα πράγματα έχουν φθάσει σ’ ένα πολύ καίριο σημείο. Τώρα χρειάζεται μαρτυρία και ομολογία της Ορθοδόξου Πίστεως και της ελληνορθοδόξου Παραδόσεως του Λαού μας. Ευρισκόμεθα προ ενός νέου αρειανισμού, νέας εικονομαχίας, νέου βαρλααμισμού, νέου ιδεολογικού ολοκληρωτισμού, νέου απανθρώπου «ανθρωπισμού». Ούτε η μακρά και ζωηφόρος ελληνορθόδοξος Παράδοσις και ιστορία ούτε η πλειοψηφία του Ελληνικού λαού που κατά βάθος παραμένει πι­στός στην Εκκλησία του, δίδουν το δικαίωμα αυτό σε οποιονδήποτε που μόνο με βιασμό της ιστορίας και της θελήσεως του λαού ημπορεί να προχωρήση στην αλλοίωσι της ελληνορθοδόξου συνειδήσεώς του, εγχείρημα που, κατά την ταπεινή μου γνώμη, αποτελεί «ύβριν» με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου.

…

Σ’ αυτή την κρίσιμη ώρα για τον άνθρωπο και τον ελληνισμό η Ορθοδοξία όχι μόνο δεν πρέπει να περιορισθή και εξοβελισθή από την εθνική ζωή και την παιδεία μας, αλλά πρέπει να αναζητηθή και φανερωθή ως η μό­νη ελπίδα του νέου ελληνισμού και του ανθρώπου.

Στον τόπο που υπάρχουν ακόμη τόσοι μάρτυρες, τό­σα σύμβολα, τόσες μνήμες, της Καινής και χαριτωμένης εν Χριστώ ζωής, δεν θα έπρεπε να επιχειρήται να διαδοθή και επικρατήση ο βάρβαρος και απάνθρωπος αθεϊσμός του πεσόντος δυτικού ανθρώπου.

Η αθεΐα στον τόπο αυτό θα είναι «το βδέλυγμα της ερημώσεως, εστώς εν τόπω αγίω», (Ματθ. κδ' 15.) και «όπου ου δει» (Μαρκ. ιγ' 14).

Ο Θεός ας δώση την Χάρι Του σε όλους μας, στον ιερό Κλήρο και τον ευσεβή λαό να δείξουμε την δέουσα εγρήγορσι, πιστότητα, αγωνιστικότητα και μαρτυρία.

Πηγή: (Από το βιβλίο «Ορθοδοξία και Ουμανισμός - Ορθοδοξία και Παπισμός» Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης, Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2007), Η άλλη όψη

Σχεδὸν δὲν περνάει ἑβδομάδα, κατὰ τὴν ὁποία νὰ μὴν προπαγανδίζεται ἡ χρήση ἠλεκτρονικοῦ τρόπου πληρωμῶν ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση ὡς δῆθεν «τρόπου καταπολέμησης» τῆς φοροδιαφυγῆς, καὶ ἀπὸ τὰ Μέσα ἐνημερώσεως ὡς «τρόπου ἐξυπηρέτησης» τοῦ πολίτη, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα ἐπιχειρεῖται ἐπιβολὴ ἀπόλυτου ἐλέγχου.

Τώρα ὁ ἀπόλυτος ἔλεγχος προωθεῖται καὶ μὲ τὸ σχεδιαζόμενο «περιουσιολόγιο», τὸ ὁποῖο φανερώνει τέτοια μανία ἐλέγχου τῶν πάντων, ποὺ μόνο στὶς χειρότερες περιόδους τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας ἔχει παρατηρηθεῖ.
Ὅπως σημειώνουν εἰδικοὶ ἀναλυτές, «ἀ­ναλυτικὰ τὸ ἐρωτηματολόγιο ποὺ περιλαμβάνει τὸ περιουσιολόγιο, μοιάζει περισσότερο μὲ ἀνάκριση τῆς Γκεστάπο», καὶ στὴν οὐσία «πρόκειται περὶ δημιουργίας οἰκονομικῆς φυλακῆς».

Διότι οἱ πολίτες καλοῦνται νὰ δηλώσουν ἠλεκτρονικῶς ὅλα τὰ κινητὰ περιουσιακά τους στοιχεῖα ὑψηλῆς ἀξίας, συμπεριλαμβανομένων τῶν μετρητῶν πάνω ἀπὸ κάποιο ποσό. Ὅμως τὰ στοιχεῖα αὐτά, λόγῳ τῆς διαφθορᾶς τῶν κρατικῶν ὑπαλλήλων, διαρρέουν, ὁπότε οἱ κλέφτες θὰ εἰσβάλουν στοχευμένα στὰ σπίτια ὅσων ἔχουν δηλώσει ὅτι ἔχουν μετρητὰ ἢ ἀντικείμενα ἀξίας. Καὶ θὰ διαρρεύσουν τὰ στοιχεῖα, διότι ἡ Ἑλλάδα βρίσκεται σὲ πολὺ ὑψηλὴ θέση κρατικῆς διαφθορᾶς παγκοσμίως. Ἄλλωσ­τε σὲ καμία χώρα τοῦ κόσμου δὲν ἔχει διασφαλισθεῖ μηδενικὴ διαφθορά.

Ἀκόμη ὅμως κι ἂν αὐτὸ τὸ ἀνέφικτο ἐξασφαλιζόταν, ποιὸς θὰ ἐμποδίσει τοὺς λεγόμενους «χάκερς» νὰ εἰσβάλουν στὰ ἠλεκτρονικὰ συστήματα τοῦ Ὑπουργείου καὶ νὰ ὑποκλέψουν τὰ στοιχεῖα; Ἐδῶ ἔσπασαν τοὺς κωδικοὺς τῶν Ὑπηρεσιῶν Ἀσφάλειας τῶν ΗΠΑ· στὰ διάτρητα συστήματα τῆς Ἑλλάδος θὰ σταματήσουν;

Στὴν πραγματικότητα τὸ περιουσιολόγιο καὶ οἱ ἐνέργειες τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομικῶν νὰ ἐπιβάλουν τὸ ἠλεκτρονικὸ χρῆμα, εἴτε ἐν γνώσει εἴτε ἐν ἀγνοίᾳ, ὑπηρετοῦν ἕναν καὶ μόνο σκοπό: τὸν σχεδιασμὸ τῶν ἀόρατων κυβερνητῶν τοῦ κόσμου νὰ ἀποκτήσουν ἀπόλυτο οἰκονομικὸ ἔλεγχο σὲ ὅλο τὸν πλανήτη.

Καὶ αὐτό, ὅπως ἔγραψε ἡ οἰκονομικὴ ἐφημερίδα «Κεφάλαιο», σημαίνει ὅτι ὁδηγεῖται ὁ κόσμος στὴν κατάσταση ποὺ περιγράφεται στὴν Ἀποκάλυψη γιὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀντιχρίστου: «ἵνα μή τις δύνηται ἀγοράσαι ἢ πωλῆσαι εἰ μὴ ὁ ἔχων τὸ χάραγμα, τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου ἢ τὸν ἀριθμὸν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ» (Ἀποκ. ιγ΄ 17).

«Ὅσοι πιστεύουν, ἀσφαλῶς προβληματίζονται ἤδη ἀπὸ τὶς ἀναλογίες μὲ αὐτὸ ποὺ συμβαίνει. Ὅσοι ὅμως δὲν πιστεύουν, ἂς ἀναλογιστοῦν τὸ ἑξῆς», γράφει ἡ ἐφημερίδα: «Ἡ δημοφιλέστερη θρησκεία τοῦ πλανήτη περιγράφει τὸ ἀπόλυτο κακὸ ὡς οἰκονομικὸ σύστημα, ὅπου ἢ δὲν θὰ ὑπάρχουν μετρητὰ ἤ, ἔστω, οἱ συναλλαγές («ἀγοράσαι ἢ πωλῆσαι») θὰ γίνονται μόνον μέσα ἀπὸ κάποιο εἰδικό, ἐλεγχόμενο σύστημα. Ἂν ὅμως κάποιος περιέγραψε πρὶν ἀπὸ 2.000 χρόνια τὴν ἄμεση ἢ ἔμμεση κατάργηση τῶν μετρητῶν... ὡς μέρος τοῦ ἀπόλυτου κακοῦ, πόσο τυφλοὶ εἴμαστε σήμερα, ἂν θεωροῦμε τὴν δῆθεν “πάταξη τῆς φοροδιαφυγῆς” ὡς a priori ὑπέρτερο ἀγαθὸ σὲ σχέση μὲ τὴν οἰκονομικὴ ἐλευθερία;».

Πηγή: Ὁ Σωτήρ

«Είμαστε για κλάματα»! Έτσι απλά εκφράζεται ο λαός, όταν βλέπει γύρω του να γκρεμίζονται άρδην «πνευματικά κατασκευάσματα», τα οποία χρειάστηκαν κόπο και χρόνο αιώνων, για να ορθωθούν και να αποτελέσουν «τις σταθερές» για την πορεία του ανθρώπου στο δύσκολο δρόμο του βίου του. Να παραμερίζονται με θράσος, με αδιαντροπιά, με εωσφορική μανία και μάλιστα από το ίδιο το κράτος. Λίγοι στρατευμένοι, που έχουν απωθημένα και προβάλλοντας ως επιχείρημα – προκάλυμμα την ευθυγράμμιση με το σήμερα, προχωρούν ανεμπόδιστοι στο «έργο» που τους ανατέθηκε. Γι’ αυτό είμαστε για κλάματα. Διότι, ανεμπόδιστοι, οι λίγοι γκρεμίζουν και οι πολλοί στεκόμαστε θεατές του δράματος. Και όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά κυρίως και επειδή το γκρέμισμα στρέφεται στον ευαίσθητο χώρο της Παιδείας.

Καταθέτουμε αρχικά την εμπιστοσύνη και το σεβασμό στην επιστήμη της παιδαγωγικής και των συναφών σπουδών αλλά και στους σοβαρούς επιστήμονες και ερευνητές, που πολλοί απ’ αυτούς κατανάλωσαν όλη τους τη ζωή για την προσφορά στο νέο άνθρωπο και τους έγραψε αξίως η ιστορία. Να τον βοηθήσουν να περπατήσει το δρόμο της μόρφωσης και γενικότερα της ζωής, ευκολότερα και αποδοτικότερα. Αλλά να βοηθήσουν και τους διδασκάλους, ώστε να φέρουν ελαφρώς το βαρύ φορτίο της διαπαιδαγώγησης των νέων και να μη «δέρουν εις αέρα», κοπιάζοντες αυτοσχεδίως και ματαίως και αποδίδοντες ολίγον και κακώς. Είναι άξιοι ευγνωμοσύνης.

Ας ακούσουμε όμως, τι μας λέει ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, στο βιβλίο του «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ», σχετικά με την διαμόρφωση και την ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ανθρώπου και φυσικά του νέου, από τα χρόνια της μαθητείας του.

Στο κεφάλαιο: «ΣΥΝ ΠΑΣΙ ΤΟΙΣ ΑΓΙΟΙΣ», μας λέει πως ο Χριστός με την ενανθρώπισή του μας έσωσε από το θάνατο, με τον οποίο όλοι οι άνθρωποι ήμασταν δεμένοι. Η αληθινή πλέον ζωή είναι η ζωή εν Χριστώ και αυτήν τη ζωή την πραγματώνουν κυρίως οι άγιοι και ακολουθούν οι λοιποί αναλόγως του αγιασμού που λαμβάνουν, συμμετέχοντες στην άσκηση και στα μυστήρια της Εκκλησίας. Η ζωή είναι όντως ζωή, όταν είναι εν Χριστώ και μακριά από το Χριστό είναι θάνατος.

Αφού οι άγιοι γίνονται ένα με το Χριστό και κατά χάρη χριστοί, οι βίοι τους είναι για μας το μεγάλο διδασκαλείο. Να πώς συνεχίζει ο άγιος Ιουστίνος:

«Οι «Βίοι των Αγίων» δεν είναι άλλο, παρά η ζωή του Χριστού, η επαναλαμβανόμενη σε κάθε άγιο, λίγο ή πολύ, κατά τούτον ή εκείνον τον τρόπον. Ή ακριβέστερα, είναι η ζωή του Χριστού παρατεινόμενη  διά των αγίων… Η ζωή των αγίων είναι στην πραγματικότητα αυτή η ζωή του Θεανθρώπου Χριστού, η οποία διοχετεύεται εις τους ακολουθούντας Αυτόν και βιούται από αυτούς εν τη Εκκλησία Του…».

Στη συνέχεια, ξεκινάει από τις «Πράξεις των αγίων Αποστόλων». Αυτές περιέχουν ό,τι δίδαξε ο Χριστός και η βίωση της ζωής Του από τους Αποστόλους, η οποία μεταδόθηκε μέσα στην Εκκλησία. Οι δε «Βίοι των Αγίων» είναι συνεπώς συνέχιση των «Πράξεων των Αποστόλων»… «Μέσα σ’ αυτούς συναντά κανείς το ίδιο το Ευαγγέλιο, την ίδια τη ζωή, την ίδια αλήθεια, την ίδια δικαιοσύνη, την ίδια αγάπη, την ίδια πίστη, την ίδια αιωνιότητα, την ίδια «δύναμιν εξ ύψους», τον ίδιον Θεόν και Κύριον». Αυτή είναι και η Παράδοση της Εκκλησίας.

«Οι «Βίοι των Αγίων» δεν είναι άλλο, παρά οι ευαγγελικές θείες αλήθειες, που μεταφέρθηκαν στην ανθρώπινη ζωή μας διά της χάριτος και των ασκήσεων. Δεν υπάρχει ευαγγελική αλήθεια, η οποία να μην μπορεί να μεταβληθεί σε ζωή. Όλες οι αλήθειες αυτές δόθηκαν από το Χριστό για ένα σκοπό: για να γίνουν ζωή μας, πραγματικότητά μας, κτήμα δικό μας, χαρά μας. Και οι άγιοι, όλοι τους μέχρις ενός, ζουν αυτές τις θείες αλήθειες ως κέντρο της ζωής τους και ως την ουσία του είναι τους. Ακριβώς γι` αυτό «Οι Βίοι των Αγίων» αποτελούν απόδειξη και μαρτυρία ότι η καταγωγή μας είναι από τον ουρανό. Ότι εμείς δεν είμαστε απ’ αυτόν τον κόσμο, αλλά από τον άλλο. Ότι ο άνθρωπος είναι αληθινός άνθρωπος μόνο «εν τω Θεώ». Ότι ζούμε επάνω στη γη διά του ουρανού. Ότι «ἡμῶν τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φιλ. 3,20) και ότι ο σκοπός μας είναι να ουρανώσουμε τον εαυτό μας, τρεφόμενοι με τον «ουράνιον άρτον» τον καταβάντα εκ του ουρανού εις την γην…».

Συνεχίζει: «Εις τους «Βίους των Αγίων» όλα είναι συνηθισμένα, όπως και στο Ευαγγέλιο, αλλά και όλα είναι παράδοξα, όπως στο Ευαγγέλιο. Εντούτοις και στις δυο περιπτώσεις είναι όλα πραγματικά και αληθινά, κατά ένα μοναδικό τρόπο …

Λοιπόν, «Οι Βίοι των Αγίων»! Ιδού βρισκόμαστε σε χώρο ουράνιο, διότι η γη γίνεται ουρανός διά των αγίων του Θεού…

«Οι Βίοι των Αγίων»! Ιδού βρισκόμαστε στον Παράδεισο, όπου φυτρώνει και αυξάνει ό,τι το θείο, το άγιο, το αθάνατο, το αιώνιο, το δίκαιο, το αληθινό, το ευαγγελικό…

«Οι Βίοι των Αγίων»! Ιδού βρισκόμαστε στην αιωνιότητα. Χρόνος δεν υπάρχει πλέον: «χρόνος οὐκέτι ἔσται» (Απ. 10,6), διότι στους αγίους του Θεού βασιλεύει η αιώνια Θεία Αλήθεια, η αιώνια Θεία Δικαιοσύνη, η αιώνια Θεία Αγάπη, η αιώνια Θεία Ζωή…

«Οι Βίοι των Αγίων»! Αποτελούν στην πραγματικότητα την εφαρμοσμένη Δογματική, επειδή έχουν βιωθεί από τους Αγίους όλες οι άγιες και αιώνιες δογματικές αλήθειες, σ’ ολόκληρη τη ζωογόνα και δημιουργική δύναμή τους…

«Οι Βίοι των Αγίων» εκτός αυτών, περιέχουν και όλη την ορθόδοξη Ηθική, το ορθόδοξο ήθος, σ’ ολόκληρη τη λάμψη του θεανθρώπινου μεγαλείου του και της ακατάβλητης δύναμής του…

«Οι Βίοι των Αγίων» αποτελούν τη βιωματική Ηθική, την εφαρμοσμένη Ηθική.

«Οι Βίοι των Αγίων» βεβαιώνουν αναμφισβήτητα ότι η Ηθική δεν είναι άλλο, παρά μια εφαρμοσμένη Δογματική».

Παρακάτω, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο Άγιος φτάνει στην κορύφωση των σκέψεων και της βιωματικής του κατάθεσης:

«Αλλά τι είναι ακόμα «Οι Βίοι των Αγίων»; Η μοναδική Παιδαγωγική της Ορθοδοξίας. Διότι μέσα σ’ αυτούς, κατά αναρίθμητους ευαγγελικούς τρόπους, τελείως δοκιμασμένους διά της μακραίωνης εμπειρίας έχει καταδειχθεί πώς διαπλάθεται και οικοδομείται  το τέλειο ανθρώπινο πρόσωπο, ο τέλειος άνθρωπος, και πώς  αυξάνει «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Εφ. 4,13), διά των αγίων μυστηρίων και των αγίων αρετών εν τη Εκκλησία του Χριστού. Τούτο δε ακριβώς αποτελεί και το παιδαγωγικό ιδεώδες του Ευαγγελίου, το μόνο παιδαγωγικό ιδεώδες, το άξιο ενός θεοειδούς όντος, όπως είναι ο άνθρωπος. Το ιδανικό αυτό το έθεσε, αλλά και το πραγματοποίησε πρώτος ο Θεάνθρωπος Χριστός, κατόπιν δε Αυτού το πραγματοποίησαν  και οι άγιοι Απόστολοι και οι λοιποί άγιοι του Θεού. Εν τούτοις όμως, χωρίς το Θεάνθρωπο Χριστό και έξω απ’ Αυτόν, οποιοδήποτε κι αν είναι το παιδαγωγικό ιδανικό του ανθρώπου, αυτός θα παραμένει διά παντός ένα ον ατελές, ένα ον θνητό, ένα ον άθλιο και τραγικό, άξιο των δακρύων όλων των οφθαλμών, όσοι υπάρχουν στους κόσμους του Θεού».

Τέλος, για να μην κουράζουμε τους αναγνώστες, κλείνει μερικώς το κεφάλαιο ο άγιος με έναν ακόμη χαρακτηρισμό που αποδίδει στους «Βίους των Αγίων»:

«Εάν θέλετε, λέει, «Οι Βίοι των Αγίων» είναι μία ιδιόμορφος ορθόδοξος εγκυκλοπαίδεια. Εις αυτούς δύναται να εύρει κανείς όλα όσα χρειάζονται εις μίαν ψυχήν πεινασμένην και διψασμένην διά την αιώνιαν Δικαιοσύνην και αιώνιαν Αλήθειαν μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο. Πεινασμένη και διψασμένη για τη θεία αθανασία και την αιώνια ζωή. Αν διψάς την πίστη, θα τη βρεις πλούσια στους «Βίους των Αγίων» και θα χορτάσεις την ψυχή σου με τροφή που ποτέ δε θα ξαναπεινάσεις. Εάν ποθείς την αγάπη, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, την ελπίδα, την πραότητα, την ταπείνωση, τη μετάνοια, την προσευχή ή οποιαδήποτε αρετή και άσκηση, στους «Βίους των Αγίων» θα βρεις ένα  πλήθος αγίων διδασκάλων για κάθε άσκηση και θα λάβεις τη βοήθεια της χάριτος για κάθε αρετή». 

Τι περισσότερο θα τολμούσαμε να συμπληρώσουμε σ’ όσα μας λέει ο άγιος Ιουστίνος; Κάνοντας μια σύγκριση με αυτά των ασχημονούντων εις βάρος  της νεότητας και του γένους, άδουμε θρηνητικώς: «Κλάψετε μάτια, κλάψετε, κλάψετε και δακρύστε, τους γέλωτας αφήσατε, την προσευχήν αρχίστε».

Κιλκίς, 9-9-2016

Πηγή: Η άλλη οψη