Τράπεζα Ἰδεῶν - Αρχική Σελίδα

: π. Άγγελος Αγγελακόπουλος, Μ. Σ. (εκπαιδευτικός); Αντιχριστιανικά Προϊόντα και Εκδηλώσεις; Καρνάβαλος; 09 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 25028

π. Άγγελος Αγγελακόπουλος: Η σατανική πομπή του ειδωλολατρικού καρναβαλιού

karnavali saint marco 01

Εν Πειραιεί 10-3-2013

Η ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
Γράφει ο Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος, εφημέριος Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως Πειραιώς

Ὁ χρόνος γυρίζει καί φεύγει. Καί μαζί μέ τόν χρόνο γερνᾶμε καί φεύγουμε κι ἐμεῖς. Κάθε χρόνο ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, γιά νά μᾶς ὑπενθυμίσει αὐτή τή ρευστότητα καί τήν παροδικότητα τῶν ἐπιγείων πραγμάτων, ἐπαναλαμβάνει τόν ἑόρτιο κύκλο, ἐπισημαίνοντας ὅτι, ἐάν δέν μποῦμε μέσα στόν σωτηριώδη χρόνο, ἐάν δέν ἐνταχθοῦμε μέσα στό γεγονός τῆς Θείας Οἰκονομίας, αὐτός ὁ χρόνος μέσα, στόν ὁποῖο ζοῦμε, δέν ἔχει καμμία σημασία.

Μερικές φορές, μάλιστα, εἶναι καί ἐπικίνδυνος, ἄν δέν τόν ἀξιοποιήσουμε καταλλήλως.

Νά, λοιπόν, πού καί φέτος ξαναβρισκόμασθε στήν περίοδο τοῦ κατανυκτικοῦ Τριωδίου. Αἰῶνες ἐπί αἰώνων ἑορτάζουμε τήν περίοδο αὐτή τοῦ Τριωδίου. Καί ἐπί τόσους αἰῶνες ἐπισημαίνεται ὄτι θά πρέπει νά προσπαθήσουμε ὅλοι μας, ὅλοι ὅσοι ἔχουμε σχέση μέ τήν Ἐκκλησία, ὅλοι ὅσοι ἔχουμε λάβει τό ἅγιον Βάπτισμα, νά ἐγκαταλείψουμε τίς κοσμικές συνήθειες, νά ἀποκρούσουμε τίς πονηρίες καί μεθοδίες τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἰδιαίτερα τίς ἡμέρες αὐτές ἐπιτίθεται, δρᾶ καί ἐνεργεῖ περισσότερο. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἐπιθυμεῖ νά μᾶς προετοιμάσει γιά τόν ἀγώνα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Καί βάζει αὐτές τίς τρεῖς πρῶτες ἑβδομάδες τοῦ Τριωδίου (τοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου, τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ, τῆς Δευτέρας Παρουσίας καί τῆς Κρίσεως), εἰς τρόπον ὥστε νά μήν μᾶς φανεῖ πολύ δύσκολος ὁ ἀγώνας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀλλά σιγά-σιγά νά συνηθίσουμε σ’αὐτόν τόν ἀγώνα, ἀκούγοντας τά ἀναγνώσματα, τούς κατανυκτικούς ὕμνους καί τό κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας.

Σύμφωνα μέ τό συναξάρι τῆς Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου[1], οἱ ἅγιοι Πατέρες, μέ τό βιβλίο αὐτό τοῦ Τριωδίου, ἔχουν σκοπό νά μᾶς θυμίσουν μέ συντομία ὅλες τίς εὐεργεσίες, πού ἔκανε ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός ἀπό τήν ἀρχή σ’ἐμᾶς. Θέλουν νά ὑπογραμμίσουν σέ ὅλους μας ὄτι πλασθήκαμε ἀπ’Αὐτόν καί παραβήκαμε τήν ἐντολή, πού μᾶς ἔδωσε γιά τήν πνευματική μας ἐξάσκηση καί γι’αὐτό διωχθήκαμε ἀπό τόν Παράδεισο. Κι ἀκόμη ὄτι ὁδηγηθήκαμε στήν πτώση ἀπό τόν φθόνο τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως καί ἐχθροῦ μας, τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἔπεσε ἀπό τόν οὐρανό ἐξ αἰτίας τοῦ ἐγωισμοῦ του καί εἴμασταν διαρκῶς στερημένοι ἀπό τά ἀγαθά τοῦ Θεοῦ καί ὁδηγούμενοι ἀπό τόν διάβολο.

Θέλουν νά μᾶς θυμίσουν ἀκόμη ὄτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἀπό τήν πολλή καί ἀνιδιοτελῆ Του ἀγάπη γιά’μᾶς κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό καί κατοίκησε στή μήτρα τῆς Ἁγίας Παρθένου καί ἔγινε ἄνθρωπος καί μέ τήν ὅλη ζωή Του μᾶς ἔδειξε τόν δρόμο γιά τήν ἄνοδό μας στόν οὐρανό. Αὐτό τό πέτυχε πρωτίστως μέ τήν ταπείνωσή Του, τή νηστεία, τήν ἀποχή ἀπό κάθε κακό, ἀλλά καί μέ ὅλες τίς πράξεις Του. Κι ἀκόμη θέλουν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας νά μᾶς ὑπενθυμίσουν ὄτι ὁ Χριστός ἔπαθε για’μᾶς, σταυρώθηκε, τάφηκε καί ἀναστήθηκε καί ἀνέβηκε πάλι στούς οὐρανούς. Καί ὄτι ἔστειλε στούς ἁγίους μαθητές καί Ἀποστόλους Τοῦ τό Ἅγιον Πνεῦμα, οἱ ὁποῖοι κήρυξαν γι’Αὐτόν παντοῦ πώς εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί Θεός τέλειος καί ἄνθρωπος τέλειος, Θεάνθρωπος. Θέλουν, τέλος, νά μᾶς διηγηθοῦν τί ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι μέ τήν Χάριν καί τήν βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὄτι δηλ. συγκέντρωσαν μέ τό κήρυγμά τους σέ μία ποίμνη τούς ἁγίους ὅλων τῶν αἰώνων, γιά νά καταλάβουν τή θέση τῶν ἐκπεσόντων ἀγγέλων, πράγμα τό ὁποῖο ἦταν ἀπό τήν ἀρχή ὁ σκοπός τοῦ Δημιουργοῦ. Αὐτός, λοιπόν, εἶναι ὁ σκοπός τοῦ Τριωδίου.

Ἑπομένως, οἱ τρεῖς πρῶτες ἑβδομάδες, πού διανύουμε τώρα, ἐπινοήθηκαν ἀπό τούς ἁγίους καί θεοφόρους Πατέρες μας σάν μιά προγύμναση καί παρακίνηση, γιά νά προετοιμασθοῦμε γιά τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῆς νηστείας, πού ἀκολουθοῦν. Εἶναι περίοδος κατανύξεως, περισυλλογῆς καί μετανοίας. Τά εὐαγγελικά ἀναγνώσματα, μαζί μέ τούς ἐμπνευσμένους ὕμνους, εἶναι ἰσχυρή προτροπή πρός μετάνοια καί ἐπιστροφή. Ὀφείλουμε νά συμμαζευθοῦμε οἱ ἄνθρωποι στόν ἑαυτό μας, γιά νά συνέλθουμε πνευματικά, νά σκεφθοῦμε ὑψηλότερα θέματα, νά ὁδηγηθοῦμε στήν αὐτογνωσία καί τήν θεογνωσία. Ὀνομάζουν, μάλιστα, οἱ ἅγιοι Πατέρες τήν πρώτη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου προφώνηση ἤ προσφωνήσιμο (θά μπορούσαμε νά τήν ποῦμε καί εἰσαγωγική ἑβδομάδα), γιατί γίνεται ὄ,τι ἀκριβῶς συμβαίνει καί στήν περίπτωση πού πρόκειται οἱ στρατιῶτες νά ξεκινήσουν γιά σωματικούς πολέμους. Ἐνημερώνονται καί προετοιμάζονται ἀπό τούς στρατηγούς γιά τό πότε θά γίνει ὁ πόλεμος, ὥστε νά ἀκονίσουν τά ξίφη τους, νά τά καθαρίσουν καί νά τά γυαλίσουν, νά ἑτοιμάσουν τά πάντα καί νά ἀφήσουν στήν ἄκρη κάθε τί, τό ὁποῖο θά μποροῦσε νά εἶναι ἐμπόδιο γιά τήν ἐκστρατεία. Καί ἀφοῦ κάνουν ὅλα ὅσα εἶναι ἀπαραίτητα, ξεκινοῦν μέ προθυμία γιά τή μάχη.

Πολλές φορές, μάλιστα, πρίν ἀπό τή συμπλοκή οἱ στρατηγοί χρησιμοποιοῦν ὁμιλίες, ἱστορίες καί παραδείγματα, γιά νά ἐρεθίσουν τό ζῆλο τῶν στρατιωτῶν καί νά διώξουν ἀπό τίς ψυχές τους τήν ὀκνηρία, τό φόβο, τή δειλία καί ὀ,τιδήποτε ἄλλο ἐπικίνδυνο. Ἔτσι κάνουν καί οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Μᾶς προαναγγέλλουν τή μάχη, πού θά γίνει, στόν καιρό τῆς νηστείας, ἀνάμεσα σ’ἐμᾶς καί τούς δαίμονες, ὥστε νά καθαρίσουμε τίς ψυχές μας ἀπό ὁποιοδήποτε πάθος ἔχει φωλιάσει στό βάθος τῆς καρδιᾶς μας καί ἀπό κάθε δηλητήριο τοῦ ἐχθροῦ, πού ἔμεινε μέσα μας μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου. Κι ἀκόμη τό κάνουν, γιά νά βιαστοῦμε νά ἀποκτήσουμε ὅποιο ἀγαθό λείπει ἀπό τήν ψυχή μας, ὥστε πάνοπλοι πνευματικά καί ἑτοιμασμένοι, ὅπως πρέπει, νά προχωρήσουμε στούς ἀγῶνες τῆς νηστείας. Ὄλ΄αὐτά τά κατορθώνουμε μέ τήν Χάριν τοῦ Θεοῦ, συμμετέχοντας κατά τό ἀνθρώπινο δυνατό ἀξίως καί βιωματικῶς στή μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ἰδιαίτερα στά ἱερά μυστήρια τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας σέ ἔμπειρο πνευματικό πατέρα καί τῆς θείας Κοινωνίας-Μεταλήψεως τοῦ Τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.

Ἐντούτοις, ἀντί ὅλοι μας νά ἐνταχθοῦμε σ’αὐτόν τόν σωτηριώδη χρόνο, σ’αὐτή τή σωτηριώδη πορεία, αὐτές τίς ἡμέρες γι΄ἀκόμη μία χρονιά θά γίνουμε μάρτυρες ἄλλων πραγμάτων διαβολικῶν καί σατανικῶν. Παρ΄ὅλη τή λεγόμενη οἰκονομική κρίση, τό καρναβάλι θά ὀργιάσει καί πάλι αὐτές τίς ἡμέρες, τό ὁποῖο κάθε χρόνο προσλαμβάνει διαστάσεις λοιμικής νόσου, ἀφοῦ πολλοί δήμαρχοι καί ἄλλοι φορεῖς ἐπιδεικνύουν ἀσυνήθιστο ζῆλο καί κοπιώδη δραστηριότητα γιά τό ποιός θά διοργανώσει τό ἐντυπωσιακότερο καρναβάλι, ξοδεύοντας τεράστια ποσά καί ἀπασχολώντας ἑκατοντάδες ἤ χιλιάδες ἀνθρώπων. Δέν εἶναι βέβαια μόνο ἡ σπατάλη τόσων χρημάτων, πού θά μποροῦσαν νά διατεθοῦν σέ κάλυψη ἄλλων σπουδαίων ἀναγκῶν, ὄχι μόνο στήν ἀνακούφιση πτωχῶν καί ἐνδεῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί σέ πολιτιστικούς καί πνευματικούς στόχους, στή βελτίωση π.χ. τῶν συνθηκῶν ὑγείας καί παιδείας. Τό σημαντικώτερο εἶναι ἡ ἠθική ζημία καί βλάβη ἀπό τήν ἀναισχυντία τῆς γύμνιας, τήν ξετσιπωσιά τῆς αἰσχρότητος, τίς βωμολοχίες καί τά πορνικά ἄσματα καί θεάματα, τήν παρότρυνση σέ σαρκικά ἁμαρτήματα, κάτω μάλιστα ἀπό τήν ἐλευθερία κινήσεων, πού προσφέρει ἡ μάσκα, ἄσυλο ἀδιαντροπιᾶς καί ἀπροσωποποίησης. Κάτω ἀπό τό προσωπεῖο ὁ ἄνθρωπος παύει νά εἶναι πρόσωπο, πού ἔχει ἀπέναντί του καί βλέπει τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους καί μεταβάλλεται σέ ἀπρόσωπο ὄν, μέλος ἑνός ἀνωνύμου πλήθους, πού κινεῖται μόνο ἀπό ἐμπαθεῖς ὀρέξεις καί ἐπιθυμίες.

Τό καρναβάλι κατ’ἀκρίβειαν καταδικάζεται ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Σήμερα ἔχει ὑποστεῖ τελεία ἀλλαγή ἐπί τά χείρω μέ εἰσαγόμενα πρότυπα καρναβαλιοῦ ἀπό μεγαλουπόλεις τοῦ ἐξωτερικοῦ καί πολλές φορές μέ περιφερόμενους καί ἁδρά ἀμειβόμενους ξένους καρναβαλικούς θιάσους, ὅπου κυριαρχοῦν οἱ γυμνές γυναῖκες. Δέν πρέπει νά παραβλέψουμε καί τήν διαφαινόμενη σαφῆ τάση τῶν φορέων, ποῦ ὀργανώνουν τό καρναβάλι, ἐπιστροφῆς στό παγανιστικό, εἰδωλολατρικό παρελθόν, ἀπ’ὅπου κατάγεται τό καρναβάλι, μέ σύγχρονη ἀδιαφορία καί περιφρόνηση τῶν ἀρχῶν τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανισμοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, πού ἔβαλε τέρμα στά παλιά, ξερίζωσε τίς κακές συνήθειες καί εἰσήγαγε τόν νέο ἄνθρωπο τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητος. Ὅταν πρόκειται μερικοί νά ἀντισταθοῦν στόν Χριστό καί τό Εὐαγγέλιο, ξεχνοῦν τόν ἐκσυγχρονισμό καί τήν πρόοδο καί ἐπιστρέφουν αἰῶνες πίσω, στό σκοτάδι τῆς πρό Χριστοῦ ἐποχῆς.

Ὅσες πόλεις δέν διοργανώνουν καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, πρέπει νά καυχῶνται, γιατί δέν μολύνουν τήν ἀτμόσφαιρά τους μέ τίς αἰσχρότητες καί βωμολοχίες τοῦ καρναβαλιοῦ καί δέν ἀποδιώκουν ἔτσι τήν Χάριν καί προστασία τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τῶν ἁγίων πολιούχων τους. Πικραινόμαστε καί λυπόμαστε κάθε χρόνο, ὅταν βλέπουμε ἁγιασμένες πόλεις ἀπό τήν παρουσία τῶν ἁγίων, ἀπό τίς ἱερές εἰκόνες, ἀπό τά ἱερά λείψανα, νά γίνονται πομπές σατανικές, τόποι ὅπου πανηγυρίζει καί χορεύει ὁ διάβολος. Μέ πρωτοστατοῦσα, δυστυχῶς, τήν πόλη τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου, τήν Πάτρα, ἡ ὁποία ἔχει γίνει πρότυπο, μίμηση καί παράδειγμα καί γι΄ἄλλες πόλεις. Μέχρι πότε θά ἀνέχεται ὁ Θεός νά μεταβάλλεται ἡ Ἑλλάδα μας τήν περίοδο αὐτή σ’ἕνα τόπο δαιμονικό; Ὁ Θεός μᾶς στέλνει πολλά μηνύματα καί ἐπιτρέπει κατά παραχώρησιν θεομηνίες, πλυμμῆρες, καταστροφές, κατολισθήσεις, μετεωρῖτες, πολέμους, οἰκονομικές κρίσεις κ.ἄ. Κι ὅμως ἐμεῖς δέν συλλαμβάνουμε αὐτά τά μηνύματα. Οἱ δημοτικοί ἄρχοντες, ἐπίσης, πρέπει νά γνωρίζουν ὅτι οἱ πιστοί Χριστιανοί λαμβάνουν ὑπ΄ὄψιν καί κρίνουν θετικά ἤ ἀρνητικά ὅλες τίς ἐνέργειές τους, καταδικάζουν δέ ἀπερίφραστα ὅσα καταδικάζουν οἱ Ἱεροί Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας.

Καί γιά νά μήν ὑπάρχει ἐπ’αὐτοῦ καμμία ἀμφιβολία καί ἀμφιταλάντευση, οὔτε ἐκ μέρους τῶν λαϊκῶν πιστῶν, οὔτε πολύ περισσότερο ἐκ μέρους τῶν κληρικῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπιδεικνύουν ἀδικαιολόγητη ἐλαστικότητα καί ἐπιείκεια, μπορεῖ κανείς νά ἀνατρέξει στό Ἱερό Πηδάλιο[2] τῆς Ἐκκλησίας μας καί νά ἀναγνώσει τόν 62ο Ἱερό Κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου (691 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος καταδικάζει τίς μεταμφιέσεις καί τίς μάσκες, ὅπως καί τούς χορούς καί τούς ἀστεϊσμούς, πού ἐλάμβαναν χώρα σέ παρόμοιες καρναβαλικές ἑορτές τοῦ παρελθόντος καί ἐπιβάλλει στούς κληρικούς, πού μετέχουν, τήν ποινή τῆς καθαιρέσεως, στούς δέ λαϊκούς τήν ποινή τοῦ ἀφορισμοῦ.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος[3], ἀναφερόμενος στό ἐπιχείρημα ὄτι μέ τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις διασκεδάζουν καί εὐφραίνονται οἱ ἄνθρωποι καί ξεφεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα, ἀπαντᾶ ὄτι αὐτό εἶναι τελείως παράλογο, διότι ἡ χαρά καί ἡ εὐφροσύνη πρέπει νά συμβαδίζουν μέ τήν ἠθική καί τήν εὐπρέπεια. Ὅταν μεταβάλλεται ἕνα σπίτι σέ πορνεῖο, εἶναι ντροπή νά ἰσχυρίζεται κανείς ὄτι πρόκειται γιά ἡδονή καί εὐχαρίστηση. Πολύ περισσότερο, ὅταν ὁλόκληρες πόλεις μεταβάλλονται σέ πορνεία κατά τήν περίοδο τῆς Ἀποκριᾶς. Σέ λίγο ὅλη ἡ Ἑλλάδα - φεῖσαι Κύριε - ἡ χώρα τῶν ἁγίων, τῶν μαρτύρων καί τῶν ἡρώων θά μεταβληθεῖ σέ ἀπέραντο πορνεῖο. Στατιστικές στήν πόλη τῶν Πατρῶν ἔχουν δείξει ὄτι, μετά τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, ὁ ἀριθμός τῶν ἐκτρώσεων φθάνει σέ ἀνησυχητικό σημεῖο. Ὄ,τι πρόκειται νά κερδίσουν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, προλαβαίνει ὁ διάβολος καί τούς τό ἀφαιρεῖ μέ τό καρναβάλι, τό ὁποῖο οἱ Ἅγιοι ὀνομάζουν «σατανική πομπή».

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης[4], ἀναφερόμενος σέ ὅσα γίνονται κατά τίς Ἀπόκριες γράφει:

«Κατ’ἀλήθειαν μπορεῖ νά πεῖ κανείς ὄτι τότε οἱ Χριστιανοί δαιμονίζονται ὅλοι˙ διότι χορεύουν, παίζουν, τραγουδοῦν ἀσυνειδήτως, ἕως καί αὐτοί οἱ πλέον γέροντες... τότε δέν ἔχει διαφορά ἡ ἡμέρα ἀπό τή νύκτα˙ διότι ὅπως καί ἡ ἡμέρα ἔτσι καί ἡ νύκτα ξοδεύεται σέ χορούς καί παιχνίδια καί ἀταξίες καί μασκαριλίκια˙ τότε, γιά νά πῶ ἔτσι, πανηγυρίζει ἡ ἀσέλγεια˙ ἑορτάζει ἡ ἀκολασία˙ εὐφραίνεται ἡ μέθη˙ ἀγάλλεται ἡ τρυφή καί ἡ ἀσωτεία˙ χορεύει ὁ διάβολος μέ δέκα μαντήλια καί συγχορεύει μ’αὐτόν ὅλο τό πλῆθος τῶν δαιμόνων˙ διότι ὅσο κέρδος κάνουν μόνο στίς Ἀπόκριες, δέν μποροῦν νά τό κάνουν σ’ὅλο τόν χρόνο.»

Ὅσα σχετικά λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος γιά τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις καί τή ζημιά, πού προκαλοῦν, τά τελειώνει, λέγοντας πώς εἶναι ἀφροσύνη νά καταστρέφουμε προκαταβολικά καί νά ἀχρηστεύουμε τήν Ἁγία Τεσσαρακοστή˙ προτρέπει, ἐπίσης, τούς ἀρχιερεῖς, τούς πνευματικούς καί τούς διδασκάλους νά ἐμποδίσουν αὐτό τό μεγάλο κακό. Τώρα οἱ μέν περισσότεροι ἀρχιερεῖς καί πνευματικοί σιωποῦν, ἐνῶ ἔπρεπε νά μήν ἡσυχάζουν μπροστά στήν ἐπέκταση τοῦ κακοῦ, πολλοί δέ ἀπό τούς διδασκάλους καί τούς γονεῖς ὀργανώνουν οἱ ἴδιοι γιά τά παιδιά τούς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις. «Γιατί εἶναι ἀσυγκρίτως μεγαλύτερη ἡ βλάβη, πού προσλαμβάνουν στίς Ἀποκριές, παρά ἡ ὠφέλεια, πού λαμβάνουν ἀπό τήν ἐρχόμενη Τεσσαρακοστή˙ ἴλεως, ἴλεως, ἴλεως νά γίνει ὁ Θεός! Καί Αὐτός μακάρι νά φωτίσει τούς ἁγίους Ἀρχιερεῖς καί πνευματικούς καί διδασκάλους νά ἐμποδίσουν τέτοιας λογῆς κακά μέ ἀφορισμούς καί ἐπιτίμια, καθώς προστάζει καί ὁ 62ος Ἱερός Κανόνας τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς ΣΤ΄ Συνόδου»[5].

Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἐναντίον τῆς πνευματικῆς εὐωχίας καί τῶν ὑγιῶν πνευματικά ἐκδηλώσεων. Κατά παραχώρησιν, οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νά ψυχαγωγοῦνται, ὄχι νά διασκεδάζουν, μέ ἐπιλεγμένους χορούς καί δημοτικά τραγούδια, φορώντας σεμνές, παραδοσιακές στολές, χωρίς νά κρύβουν τό πρόσωπό τους.

karnavali se serbiko xwrio 01

[1] ΙΕΡΟΜ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΔΕΛΗΜΑΡΗΣ, Τί γιορτάζουμε ἀπό τό Τριώδιο ἕως τήν Πεντηκοστή, ἔκδ. Ἀδελφότης Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Ναυπάκτου, Ναύπακτος 2001, σσ. 18-20.

[2] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 2003, σσ. 275-276.

[3] ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Λόγος α΄ πρός Κολασσαείς.

[4] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 35.

[5] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, «Τό καρναβάλι˙ λοιμική νόσος», Θεοδρομία ΣΤ 1 (2004) 46-49.

(Πηγή: «Η ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ», γράφει ο Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος, εφημέριος Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως Πειραιώς, ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ )

karnavali sto monaxo 2016 01

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Α. Ἐτυμηγορία τῆς λέξης ‘καρναβάλι’ (πιθανές καί ἐπικρατοῦσες ἐρμηνεῖες)

1) carne = κρέας καί vale=γειά σου.

2) carne = κρέας και levare = αἴρω-σηκώνω (δηλαδή ἀναιρῶ, ἀπέχω, ἐγκαταλείπω).

3) Κάρνεια: ἀρχαία εἰδωλολατρική ἐορτή γιά νά τιμήσουν τόν «Θεό» Κάρνειο Ἀπόλλωνα (λόγῳ ὅμως διαφορετικῆς ἐποχῆς ἐορτασμοῦ καί ἀπουσίας μασκαρέματος, θεωρεῖται λιγότερο πιθανή αὐτή ἡ ἐκδοχή).

4) Κάρνος = τράγος, βόσκημα, πρόβατον (σύμφωνα μέ τόν λεξικογράφο Ἡσύχιο). Συνδυάζεται μέ τόν ἀρχαῖο χοροπηδηχτό χορό τῶν ἀρχαίων «Θεῶν» Σατύρων (οἱ ὁποῖοι ὀργίαζαν, ἐξ οὗ καί ὁ λαός ὀνομάζει Σάτυρο ἕναν ἄνθρωπο πού ἐπιδίδεται σέ κραιπάλες). Κι ὅπως χοροπηδοῦνε οἱ τράγοι, ἔτσι καί οἱ Σάτυροι, ἔτσι καί οἱ συμμετέχοντες στούς καρναβαλικούς χορούς καί στίς καρναβαλικές παρελάσεις.

5) corn = κέρατο καί Vaal ἤ Βῆλος = ὁ ἀρχαῖος αἱμοσταγής βοϊδόμορφος «Θεός» (παρουσιάζεται μέ κέρατα ὄπως ὁ διάβολος). Ἄρα τό καρναβάλι σημαίνει «βοϊδοκέρατο» εἰρωνικά, γιά νά θυμίζει τή νίκη τῶν αἰγοπροβατοτρόφων κατά τῶν βοϊδοτρόφων καί τοῦ «Θεοῦ» Βάαλ στήν ἀρχαιότητα.

6) corn = κέρατο καί leyalem = ἀποχή (ἀπό τό κρέας).

7) carrus = κάρο καί navalis = ναυτικό ἀμαξίδιο. Παραπέμπει στήν ἐμφάνιση τοῦ «Θεοῦ» Διόνυσου στά Διονυσιακά Συμπόσια-ὄργια, ὁ ὁποῖος ἐρχόταν πάντοτε μέ τροχοφόρο καράβι.[i].

Ἡ εἰρωνεία τοῦ ὅλου θέματος εἶναι ὅτι τήν περίοδο τῶν Ἀποκρεῶν ἐνῶ σύμφωνα μέ τήν ἐτυμολογία τῆς λέξης «Ἀπό-κρέας», ἀλλά καί σύμφωνα μέ τίς πιό πάνω ἑρμηνεῖες τῆς λέξης «καρναβάλι» (βλ. ἑρμην. 1, 2, 6) πού σημαίνει ἀποχή ἀπό τό κρέας), ἀρχίζει ἡ περίοδος τῆς νηστείας, μιά περίοδος κατά τήν ὁποία ὁ πιστός ἐντείνει τίς προσπάθειές του στόν ἀγώνα τῆς ἐγκράτειας καί στόν ἀγώνα κατά τῶν παθῶν, ἀντίθετα κατά τήν περίοδο αὐτή («Καρναβάλι») ἔχουμε φαγοπότια ἀλλά καί ἄλλες ἀκόλαστες δραστηριότητες.

Β. Μέ ποιούς τρόπους «ἑορτάζεται» τό Καρναβάλι

1) Μεταμφιέσεις καί ψέματα,

2) Γύμνια καί ἔλλειψη αἰδοῦς,

3) Προκλητικές συμπεριφορές,

4) Χορούς καί μάλιστα συχνά ἔξαλλους,

5) Ἀσύδωτο φαγοπότι,

6) Μέθες, ξενύχτια-ξεφαντώματα, και τα τελευταία χρόνια χρήση ναρκωτικών ουσιών,

7) Πειράγματα, βωμολοχίες, ἄσεμνες μουσικές καί θεατρικές παραστάσεις - ἐκδηλώσεις,

8) Ἀναβίωση ἀρχαίων παγανιστικῶν ἐθίμων,

9) Καθίβρυση-γελοιοποίση τῶν Ἱερῶν καί Ὅσιων σέ πάμπολες περιπτώσεις,

10) Ὅλα τά πιθανά παρελκόμενα ὅλων αὐτῶν, μέ συνήθεις, σέ ἐξέχουσα θέση, τίς σαρκικές παρεκτροπές.

Γ. Καρναβάλι καί Ἀρχαία Ἑλλάδα

«Στήν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἀπό τό μεσοχείμωνο μέχρι τήν ἄνοιξη, τελοῦντο πρός τιμήν τοῦ Διόνυσου ἤ Βάκχου οἱ Διονυσιακές ἤ Βακχικές γιορτές. Ὁ Διόνυσος ἦταν κατ’ ἐξοχήν «Θεός» τῶν λαϊκῶν στρωμάτων, προστάτης τοῦ ἀμπελιοῦ καί τοῦ κρασιοῦ, σύμβολο τῆς χαρᾶς, τῆς ζωῆς καί τοῦ ἀχαλίνωτου κεφιοῦ. Στη διάρκεια τῶν διονυσιακῶν γιορτῶν, οἰ ὀπαδοί τοῦ Διονύσου φοροῦσαν δέρματα ζώων, ἄλειφαν τό πρόσωπό τους μέ τήν τρυγία (κατακάθι τοῦ κρασιοῦ) καί στεφανώνταν μέ κισσό, τό ἀειθαλές ἱερό φυτό τοῦ Διόνυσου καί προσπαθοῦσαν νά ἔχουν τήν μορφή Σατύρων πού ἔμοιαζαν μέ τράγους. Στίς διονυσιακές γιορτές τραγουδοῦσαν τό «Διθύραμβο», οἱ μαλλιαροί σάτυροι χορευτές μεταμφιεσμένοι σέ «γάστρωνες» (κοιλαράδες), δαιμονικές φιγοῦρες θά λέγαμε, ἔτσι ὅπως τούς βλέπουμε στίς παραστάσεις τῶν διαφόρων ἀγγείων τῆς ἀρχαιότητας.

Ὁ Ἀριστοτέλης στήν «ποιητική» του ἀναφέρει ὅτι ἡ κωμωδία προέρχεται ἀπό τόν «κῶμο» ἤ «κώμη» πού ἦταν ἡ συντροφιά μεθυσμένων πού τραγουδοῦσαν τά «φαλλικά», δηλαδή πειραχτικά καί βωμολοχικά τραγούδια. Οἱ παρέες αὐτές τῶν μεθυσμένων περιφέρονταν στούς δρόμους τῆς πόλης ἤ τοῦ χωριοῦ καί πετοῦσαν αἰσχρολογίες στούς συντοπίτες τους. Ἐπίσης, ἀνάλογες παρέες τριγυρνοῦσαν μέ ἄμαξες καί ξεστόμιζαν ἕνα σωρό βωμολοχίες καί αἰσχρά ἀστεῖα (ἀπό ἐκεῖ ἔχει μείνει καί ἡ γνωστή φράση: «θά ἀκούσεις τά ἐξ’ ἀμάξης»)!

Πρός τιμήν τοῦ Διονύσου τελοῦνταν 4 γιορτές:

α) Τά μικρά ἤ κατ’ ἀγρούς Διονύσια,

β) Τά Λήναια,

γ) Τά Ἀνθεστήρια, καί,

δ) Τά μεγάλα ἤ ἔν ἄστει Διονύσια.

Τά Ἀνθεστήρια πού τελοῦνταν τό μῆνα Ἀνθεστηριῶνα (ἀπό 18 Φεβρουαρίου – 17 Μαρτίου περίπου), ἦταν ἡ ἀρχιαότερη ἀπό τίς βακχικές γιορτές καί κρατοῦσαν 3 μέρες. Τήν 2η μέρα γινόταν μιά πομπή πού συνέδευε τόν Διόνυσο, ἀνεβασμένο σέ ἕνα ἅρμα πού εἶχε σχῆμα πλοίου, τά μέλη τῆς ἀκολουθίας φοροῦσαν μάσκα. Τόν ρόλο τοῦ Διόνυσου ἔπαιζε ὁ ἄρχων βασιλεῦς. Στά σημερινά χρόνια ὑποκατάστατο τοῦ Διόνυσου θεωρεῖται ὁ βασιλιάς καρνάβαλος (καί ἡ ἀρχαία πομπή βέβαια εἶναι ἡ σημερινή παρέλαση)».[i]

Δ. Καρναβάλι καί Χριστιανισμός

«Ἀπό τήν ἀρχή ἡ Χριστιανική Ἐκκλησία στάθηκε ἀντίθετη καί ἐπικριτική σέ ὅλες αὐτές τίς γιορτές τῆς ἀχαλίνωτης ἀκολασίας καί κραιπάλης. Μάλιστα, ὁ Ἅγιος Τιμόθεος, μαθητής τοῦ Ἀπ. Παύλου καί Ἐπίσκοπος Ἐφέσσου, κατά τήν παράδοση, ὑπέστη στήν Ἔφεσσο ἐπί αὐτοκράτορα Δομιτιανοῦ μαρτυρικό θάνατο ἀπό τούς ἐξαγριωμένους ὄχλους τῶν εἰδωλολατρῶν, ἐπειδή σέ κάποια γιορτή αῆς Ἀρτέμιδος τῆς Ἐφεσσίας, «καταγώγιον ὀνομαζομένην», κατέκρινε τά ὄργια τῶν ἐορταστῶν.

Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος στήν Α’ ἐπιστολή του (62μ.Χ) γράφει χαρακτηριστικά:

«καί διά τοῦτο παραξενεύονται ὅτι σεῖς συντρέχετε μέ αὐτούς εἰς τήν αὐτήν ἐκχείλισιν τῆς ἀσωτίας καί σᾶς βλασφημοῦσιν» (Πέτρου Α' 4:4),

ἐνῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν ἐπιστολή του πρός Γαλάτας (58 μ.Χ.) ἀναφέρει ὡς ἔργα τῆς σαρκός τίς «μέθαι» καί τίς «κῶμαι», ὅπου «κώμη» εἶναι ἡ θορυβώδης πορεία διασκεδαστῶν ἐπί τῆ ἐρορτῇ θεοῦ τινός.»

Κατά τό 2ο αἰῶνα ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεῦς μιλάει γιά τούς σύγχρονούς του, τούς για «γελοίως κατά τας πομπάς σχηματιζομένους» καί τόν 4ο αἰῶνα ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος επιτίθεται κατά τῶν χριστιανῶν γιά τήν «καταγέλαστον κωμωδίαν» νά καταστρέφουν τό πρόσωπό τους σύμφωνα μέ εἰδωλολατρική συνήθεια, ἐνδύοντας γυναῖκες μέ ἀνδρικά ροῦχα.

Ὅτι καί τόν ἐπόμενο αἰῶνα συνεχίζονταν οἱ μεταμφιέσεις, μαρτυρεῖ ὁ 62ος κανόνας τῆς ἐν Τρούλλῳ Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ ὁποῖος καταδικάζει τίς μεταμφιέσεις καί τίς μάσκες, ὅπως καί τούς χορούς καί τούς ἀστεϊσμούς, πού ἐλάμβαναν χῶρα σέ παρόμοιες καρναβαλικές ἐορτές τοῦ παρελθόντος, καί ἐπιβάλλει στούς κληρικούς πού μετέχουν, τήν ποινή τῆς καθαιρέσεως, στούς δε λαϊκούς τήν ποινή τοῦ ἀφορισμοῦ.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (349-407μ.Χ.), ἀναφερόμενος στό ἐπιχείρημα ὅτι μέ τίς ἐκδηλώσεις διασκεδάζουν καί εὐφραίνονται οἱ ἄνθρωποι, ξεφεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα, ἀπαντᾶ ὅτι αὐτό εἶναι τελείως παράλογο, διότι ἡ χαρά καί εὐφροσύνη πρέπει νά συμβαδίζουν μέ τήν ἠθική καί τήν εὐπρέπεια.

«Τό νά χαιρόμαστε μέ ὄλα δέν εἶναι καλό… ἐπειδή καί ὁ μοιχός χαίρεται ὅταν καταστρέψει τόν γάμο τοῦ πλησίον του… ἄς μήν κοιτᾶμε λοιπόν ἄν κάποιος χαίρεται, ἀλλά ἐάν γιά καλό πρᾶγμα χαίρεται.»

Παρ' ὅλα αὐτά ἀκόμα καί κατά τόν 12ο αἰῶνα, ὁ Βαλσαμώνας ὁμολογεῖ ὅτι στην ἐποχή του, παρά τίς ἀπαγορεύσεις, τό ἔθιμο τῶν μεταμφιέσεων βρισκόταν σέ ἀκμή. Ἔτσι οἱ περισσότερες ἀπό τίς διονυσιακές γιορτές τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων πέρασαν στο Βυζάντιο καί ἔφτασαν μέχρι τά χρόνια μας».[ii]

Ε. Οἱ τραγικώτερες ἐπιπτώσεις τοῦ Καρναβαλιοῦ

- Βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀπώλεια τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς.

- Ἐκτρώσεις (ἀκόμη καί 100.000 μόνο στήν Πάτρα ἔχουν καταγραφεῖ στίς ἡμέρες διεξαγωγῆς τοῦ Πατρινοῦ Καρναβαλιοῦ. Γενοκτονία!!!)[iii].

- Κατασπατάληση τοῦ πλούτου τῶν Δήμων καί τοῦ Κράτους, α) τή στιγμή πού ὑπάρχουν ἄστεγοι, ἄσιτοι, χρεωμένοι, ἄποροι, β) τή στιγμή πού οἱ Δήμοι ἀφήνουν ἀνεκπλήρωτα ἤ ἐλλιπῆ κοινωφελῆ ἔργα καί γ) τή στιγμή πού βουλιάζουμε οἰκονομικά πανεθνικῶς!

ΣΤ. Πῶς πρέπει νά ἀνοίγει τό Τριώδιο στή ζωή τοῦ Χριστιανοῦ;

«Τό Τριώδιο εἶναι ἕνα ἀπό τά λειτουργικά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας. Στό βιβλίο αὐτό περιέχονται σχεδόν κάθε μέρα ὕμνοι πού λέγονται Τριώδια, ὕμνοι δηλαδή μέ τρεῖς ὠδές. Οἱ ὕμνοι αὐτοί γενικά λέγονται Κανόνες. Οἱ Κανόνες, στήν ἄρτια μορφή τους καί ἀντίθετα πρός τά Τριώδια, ἀποτελοῦνται ἀπό ἐννέα ὠδές.

Τί εἶναι οἱ ὠδές;

Εἶναι ὁμάδες ἀπό τέσσερα ὡς πέντε ἤ καί περισσότερα τροπάρια, πού ψάλλονται ὅλα μέ τόν ἴδιο τρόπο. Ἐνῶ εἶναι μικρότεροι ὕμνοι μέ τρεῖς μόνο ὠδές. Ὠδή εἶναι τό ἱερό τραγούδι. Ἀπό τά Τριώδια λοιπόν αὐτά, λέγεται καί τό βιβλίο Τριώδιο.
Ὅλα αὐτά ὡς ἐδῶ εἶναι ἕνα ἀνιαρό μάθημα. Κι ὅμως, αὐτά παλαιότερα οἱ χριστιανοί τά ἤξεραν καί δέν ἦσαν περιττά γιά τήν εὐσέβειά τους. Ἀντίθετα, αὐτά καί ὅσα γίνονται καί λέγονται στήν Ἐκκλησία, ἦσαν ἐκεῖνα, πού χαρακτήριζαν τήν ὀρθόδοξη εὐσέβεια. ¨Η ἱερή ὑμνολογία, ἡ βυζαντική ψαλμωδία καί ἡ θεία λατρεία γενικά τῆς Ἐκκλησίας, μαζί μέ τήν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν καί τό θεῖο κήρυγμα, εἶναι τά ἱερά γράμματα καί ἡ παιδεία τῶν Ὀρθοδόξων. Γιά μᾶς τούς Ἕλληνες εἶναι καί ἡ ἐθνική μας γλώσσα, γιατί ὅλα αυτἀ εἶναι γραμμένα στά Ἑλληνικά καί ἡ Θεία Γραφή καί οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες. Αὐτό γιά τό Ἔθνος μας εἶναι ἕνα ἐξαιρτεικό προνόμιο. Τριώδιο λέγεται καί ἡ ἐκκλησιαστική περίοδος ἀπό σήμερα ὡς τό Πάσχα, ἐπειδή ὅλο αὐτό τό χρονικό διάστημα, εἶναι σέ χρήση τό λειτουργικό βιβλίο τοῦ Τριωδίου».[iv]

Ἄρα λοιπόν, μέ τό Τριώδιο ξεκινᾶ ἡ πορεία τοῦ Χριστιανοῦ ἀπό τήν «Αἴγυπτο στήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας», ἀπό τόν Γολγοθᾶ στήν Ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπό τόν προσωπικό Γολγοθᾶ τῶν θλίψεων, τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ χριστιανοῦ, στήν ἀνάσταση τῆς ψυχῆς ἀπό αὐτά καί στήν ἀνάτασή της πρός τά Θεῖα καί Ἐπουράνια! Πορεία κατά τήν ὁποία πρέπει νά ἐντείνονται τά: ἡ μετάνοια, ἡ κατάνυξη, τά δάκρυα, ἡ νηστεία, ἡ νηφαλιότητα, ἡ προσευχή, ἡ προσοχή τοῦ βίου (νά εἶναι ἐνάρετος), ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐξομολόγηση, ὁ ἐκκλησιασμός καί ἡ συμμετοχή στά Θεῖα Μυστήρια, ἡ ἐγκράτεια, ἡ εὐσέβεια, ἡ εὐπρέπεια, και ἡ ἁγία πίστη. Ἐπομένως:

- Τί σχέση ἔχουν οἱ ψεύτικες μάσκες τοῦ Καρναβαλιοῦ μέ Αὐτόν πού λέει: «Ἐγώ είμί ἡ Ἀλήθεια»;

- Τί σχέση ἔχουν: ἡ ψεύτικη ἀτμόσφαιρα τοῦ Καρναβαλιοῦ, ὁ δαιμονικός «Καρνάβαλος», ἡ φτιαχτή ὡραιοποίηση, ἡ γελοιοποίηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τοῦ πλησίον μας πού εἴμαστε εἰκόνες Θεοῦ καί ἡ λήθη τῆς πραγματικότητος πού καλούμαστε νά ἀντιμετωπίσουμε μέ σωτηριώδη τρόπο, μέ Αὐτόν πού καταδίκαζε κατ’ ἐξοχήν τήν ὑποκρισία καί τόν «πατέρα της τοῦ ψεύδους διάβολο»;

Ζ. Τελικό συμπέρασμα γιά τό Καρναβάλι

«9 "ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ἄδικοι βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι; μὴ πλανᾶσθε· οὔτε πόρνοι οὔτε εἰδωλολάτραι οὔτε μοιχοὶ οὔτε μαλακοὶ οὔτε ἀρσενοκοῖται

10 οὔτε πλεονέκται οὔτε κλέπται οὔτε μέθυσοι, οὐ λοίδοροι, οὐχ ἅρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι.»(Α΄ Κορινθ. 6, 9-10)

Καί τί πρέπει νά κάνει ὁ κάθε Χριστιανός;

«11 καὶ ταῦτά τινες ἦτε· ἀλλὰ ἀπελούσασθε, ἀλλὰ ἡγιάσθητε, ἀλλὰ ἐδικαιώθητε ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ καὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.»(Α΄ Κορινθ. 6, 11)

Ἄς ἐπικαλούμεθα ταῖς πρεσβεῖαις τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Τιμοθέου, ὥστε νά μᾶς διαφυλάττει, καί ὄλον τόν κόσμο, ἀμέτοχους ἀπό τό ἁμαρτωλό καρναβάλι.

Ὁ Ἄγιος Ἀπόστολος Τιμόθεος ἐτελειώθη στήν Ἔφεσο, σέ κάποια χρονική στιγμή ὅπου ἐτελοῦντο δημόσια καρνάβαλια. Τότε, ἤλεγξε τό πλῆθος τῶν συμμετεχόντων στό καρναβάλι γιά αὐτήν τήν ἀταξία τους, καί αὐτοί μέ τήν σειρά τους δαιμονικά ἀμετανόητοι τόν ἅρπαξαν, τόν λιντσάρισαν καί τόν σκότωσαν, κι ἔτσι ἐμαρτύρησε!

karnavali nea zhlandia 01

[i] http://www.imk-agparaskeve.gr/index.php/antieretika-arthra/51-diafora-antieretika/144-istoria-karnavaliou

[ii] http://www.imk-agparaskeve.gr/index.php/antieretika-arthra/51-diafora-antieretika/144-istoria-karnavaliou

[iii] http://www.inews.gr/116/100000-ektroseis-meta-to-karnavali-tis-patras.htm

[iv] http://nefthalim.blogspot.gr/2013/02/blog-post_2668.html

(Πηγή: «Δέν ἐπιτρέπεται οἱ Χριστιανοί νά παρακολουθοῦν καρναβάλια ἤ νά συμμετέχουν σ' αὐτά μέ ὁποιονδήποτε τρόπο!, Καιόμενη Βάτος )

Η. Τι λένε οι Κανόνες της Εκκλησίας για τα καρναβάλια

Παραθέτουμε τον 62 κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος καταδικάζει τις μεταμφιέσεις και τις μάσκες, όπως και τους χορούς και τους αστεϊσμούς, που ελάμβαναν χώρα σε παρόμοιες καρναβαλικές εορτές του παρελθόντος.

ΚΑΝΩΝ ΞΒ’

«Τας ούτω λεγομένας Καλάνδας και τα λεγόμενα Βοτά, και τα καλούμενα Βρουμάλια, και την ν τη πρώτη του Μαρτίου επιτελουμένην πανήγυριν, καθάπαξ εκ της των πιστών πολιτείας περιαιρεθήναι βουλόμεθα. Αλλά μην και τας των γυναικών δημοσίας ορχήσεις, και πολλήν λύμην και βλάβην εμποιείν δυναμένας. Έτι μην και τας ονόματι των παρ’ Έλλησι ψευδώς ονομασθέντων θεών, ή εξ ανδρών, ή γυναικών, γινομένας ορχήσεις και τελετάς, κατά τι έθος παλαιόν και αλλότριον του των Χριστιανών βίου, αποπεμπόμεθα, ορίζοντες, μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι, ή γυναίκα την ανδράσιν αρμόδιον. Αλλά μήτε προσωπεία κωμικά, ή σατυρικά, ή τραγικά υποδύεσθαι· μήτε το του βδελυκτού Διονύσου όνομα την σταφυλήν εκθλίβοντας εν ταις ληνοίς επιβοάν· μηδέ τον οίνον εν τοις πίθοις επιχέοντας, γέλωτα επικινείν αγνοίας τρόπω, ή ματαιότητος, τα της δαιμονιώδους πλάνης ενεργούντας. Τους ουν από του νυν τι των προειρημένων επιτελείν εγχειρούντας, εν γνώσει τούτων καθισταμένους, τούτους, ει μεν Κληρικοί οίεν, καθαιρείσθαι προστάσσομεν, ει δε Λαϊκοί, αφορίζεσθαι.»

Ερμηνεία υπό του Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου:

«Καλάνδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τας οποίας οι έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν, και τα Βοτά δε και Βρουμάλια ελληνικαί ήτον εορταί· τα μεν Βοτά, ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν τού θεού του Πανός, όστις ενομίζετο από τους έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων· τα δε Βρουμάλια, εις τιμήν του Διονύσου· Βρόμιος γαρ ήτο του Διονύσου επίθετον κοντά εις τους έλληνας από τον βρόμον, οπού σημαίνει τον ήχον και την βροντήν, ονομαζόμενος. Τούτο δε οι Ρωμάνοι Βρουμάλιον ωνόμαζον, ήγουν τον βρόμον· και την εορτήν, Βρουμάλια πληθυντικώς· οπού είναι το ίδιον ωσάν τα Διονύσια, καθώς τα έλεγαν οι έλληνες. Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασίαν τάχα του έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτείαν των Χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών να γίνωνται, ούτε εορταί και χοροί από άνδρας ή γυναίκας εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζει δε προς τούτοις, ότι μήτε άνδρας να φορή ρούχα γυναικεία, ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια· αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας και προσωπίδας Κωμικάς, ήτοι παρακινούσας εις γέλωτας ή τραγικάς, ήτοι παρακινούσας εις θρήνους και δάκρυα, ή Σατυρικάς, ήτοι ιδίας των Σατύρων και Βάκχων, οίτινες εις τιμήν του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι, εχόρευον· και ότι τινάς να μην επικαλήται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (όστις ενομίζετο πως ήτο δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζη, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ’ ου έμαθε περί τούτων εν γνώσει, επιχειρήσοι να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα ταύτα δαιμονιώδη και Ελληνικά, ει με είναι Κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός, ας αφορίζεται.»

(Πηγή: ΙΕΡΟΝ ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 226-227, Ζωηφόρος )

Πηγή: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ , Καιόμενη Βάτος , Ζωηφόρος

: Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπράκης Φωτογραφίες: Αρχείο Ν. Τσακίρη Πρόσθετα στοιχεία: Μαρία Γιαμπουλάκη; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Γενικά Ιστορικά θέματα; 27 Ιανουαρίου 2022; Εμφανίσεις: 5206

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Οι Κουρσάροι της 345ΜΒ στα Ίμια - Έτσι θα χτυπούσαν τον τουρκικό στόλο!

a7 corser imia 01

Άγνωστες πτυχές της προετοιμασίας των βομβαρδιστικών αεροσκαφών που επιχειρούσαν από την 115 Πτέρυγα Μάχης για την ανάληψη αποστολών στην ελληνοτουρκική κρίση του '96!

Είχαν ως αποστολή να πετάξουν χαμηλά και να χτυπήσουν σκληρά! Ήταν η ώρα όπου η σκληρή εκπαίδευση τον καιρό της ειρήνης, θα ξεχώριζε τον νικητή από τον νικημένο, όπως γίνεται πάντα στον πόλεμο. Και εκείνη τη φορά, ο πόλεμος ζύγωσε για τα καλα! Η στιγμή της αλήθειας για κάθε βομβαρδιστή... Ή στιγμή της αλήθειας για τα πληρώματα της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού και τα θρυλικά Α-7Η Corsair ήρθε στη κρίση των Ιμίων!

To defenceline.gr, σας παρουσιάζει τις άγνωστες πτυχές της προετοιμασίας των βομβαρδιστικών αεροσκαφών που επιχειρούσαν από την 115 Πτέρυγα Μάχης για την ανάληψη αποστολών στην ελληνοτουρκική κρίση του '96, η οποία κλιμακώθηκε την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου και κορυφώθηκε την 31η του μήνα οπότε και οι δύο χώρες έφτασαν στα πρόθυρα του πολέμου.

Μέσα από την αποκλειστική συνέντευξη που μας παραχώρησε ο τότε Σμηναγός (Ι) και μετέπειτα Αξιωματικός Επιχειρήσεων της 345 Μοίρας Νικόλαος Τσακίρης, μεταφερόμαστε νοερά στο κέντρο επιχειρήσεων της πολεμικής Μοίρας εκεί όπου σχεδιάστηκαν οι αποστολές βομβαρδισμού και δόθηκαν οι εντολές στους ιπτάμενους, αλλά και στα υπόστεγα συντήρησης όπου οι τεχνικοί της 115 Πτέρυγας Μάχης προετοίμασαν και φόρτωσαν τα αεροσκάφη με προορισμό τον προαιώνιο εχθρό του Γένους.

a7 corser imia 02

Ο -τότε- Αξιωματικός Επιχειρήσεων της 345 Μοίρας Επισμηναγός (Ι) Νικόλαος Τσακίρης.

Επίσης, για την πληρότητα του ρεπορτάζ, χρησιμοποιούμε αποσπάσματα από το κείμενο του Αντιπτεράρχου ε.α. και τότε Διοικητή της 345ΜΒ Γεώργιου Κωτσίδη, ο οποίος με έναν συγκλονιστικό τρόπο περιγράφει εκείνες τις κρίσιμες ώρες.

Παράλληλα, μέσα από φωτογραφικό υλικό που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, παρουσιάζουμε μοναδικά ντοκουμέντα εκείνων των κρίσιμων ημερών, τότε που οι ιπτάμενοι της 345ΜΒ χωρίς τα σήματα και τα διακριτικά από τις φόρμες πτήσης τους, ήταν έτοιμοι από στιγμή σε στιγμή για απογείωση με κατεύθυνση ανατολικά...

a7 corser imia 03

Οι ιπτάμενοι της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού την εποχή της κρίσης των Ιμίων.

Defenceline.gr: Πριν από 20 ακριβώς χρόνια, την 31η Ιανουαρίου 1996, Ελλάδα και Τουρκία έφτασαν μια ανάσα από την πολεμική αναμέτρηση. Πότε αρχίσατε να καταλαβαίνετε ότι αυτή δεν θα ήταν μία συνηθισμένη κρίση;

Νίκος Τσακίρης: Μία εβδομάδα νωρίτερα, είχε αρχίσει να κλιμακώνεται σταδιακά η ένταση. Υπήρχαν μετασταθμεύσεις αεροσκαφών, κινήσεις πλοίων του στόλου, ενώ για περίπου μία εβδομάδα υπήρχε αυξημένη ετοιμότητα, ήμασταν συνεχώς στη Μοίρα και κοιμόμασταν μέσα στην Μονάδα. Πάντα υπήρχε ένα αριθμός αεροπλάνων σε επιφυλακή, φορτωμένα με βόμβες και απλά άλλαζε η στοχοποίηση. Την τελευταία ημέρα, στις 31 Ιανουαρίου 1996, η 345 Μοίρα Βομβαρδισμού είχε σαν αποστολή είχε να χτυπήσει τις τουρκικές αποβατικές δυνάμεις. Ήταν ένας σχηματισμός δέκα αεροπλάνων Α-7H Corsair, όπου με τη συνοδεία μαχητικών F-16 που θα πηγαίναμε να χτυπήσουμε την αποβατική δύναμη.

DL: Που είχαν συγκεντρωθεί αυτές οι δυνάμεις;

ΝΤ: Βρισκόταν στα Ίμια και στην θαλάσσια περιοχή γύρω από τις βραχονησίδες. Αυτό που άλλαζε συνεχώς ήταν οι θέσεις των πλοίων και η προσπάθειά μας να τα ξεχωρίσουμε από τα δικά μας πλοία που βρίσκονταν στην ίδια περιοχή. Εδώ βέβαια υπήρχε ένα τακτικό σφάλμα, το ότι δηλαδή μαζεύτηκαν πάρα πολλές ναυτικές δυνάμεις σε έναν πολύ μικρό θαλάσσιο χώρο, γεγονός που δημιουργούσε πρόβλημα.... Πλεονέκτημα υπήρχε όταν ο τουρκικός στόλος κατέβαινε από τα Δαρδανέλια και σε όλη την φάση της διαδρομής του προς την περιοχή της κρίσης. Αν δινόταν εντολή ανά πάσα στιγμή θα τον βύθιζαν όλο, γιατί τα ελληνικά πλοία και κυρίως οι τορπιλάκατοι και οι πυραυλάκατοι ήταν αγκιστρωμένες σε μικρούς κόλπους όπου χωρίς να εκπέμπουν, παρακολουθούσαν τις τουρκικές κινήσεις και ανά πάσα στιγμή μπορούσαν να ρίξουν.
Εμείς λοιπόν, αφού είχαν συγκεντρωθεί όλες αυτές οι δυνάμεις, είχαμε ως ημερήσια αποστολή να χτυπήσουμε τις δυνάμεις αυτές με δέκα συνολικά αεροπλάνα και ταυτόχρονα ήταν σε ετοιμότητα έξι ακόμα βομβαρδιστικά για νυχτερινή προσβολή στόχων που θα μας δίνονταν. Στη περιοχή υποχωρούσε... Θυμάμαι αξέχαστα πως πήγα σπίτι έκανα ένα μπάνιο και μετά ξάπλωσα να ξεκουραστώ. Μετά όμως από μισή ώρα, περίπου 11 το βράδυ, 11 και μισή, χτύπησε το τηλέφωνο όπου ένας Ανθυποσμηναγός με μια φωνή γεμάτη ένταση μας ειδοποίησε να μεταβούμε άμεσα στη Μονάδα.
Φεύγω λοιπόν - όπως και όλοι οι υπόλοιποι συνάδελφοί μου - μπαίνω στη μονάδα, μόλις παρκάρω το αυτοκίνητο και ανοίγω την πόρτα ανατρίχιασα ακούγοντας τον ήχο των κινητήρων των αεροπλάνων! Νόμιζα ότι ήδη είχε δοθεί εντολή για απογείωση των βομβαρδιστικών! Εδώ πρέπει να αναφέρω πως στα αεροπλάνα αυτά πιλότοι ήταν 5 "πιτσιρικάδες" και ένας έμπειρος πιλότος της Μοίρας, αυτοί δηλαδή που είχαν μπει στο πρόγραμμα των νυχτερινών πτήσεων που σας περιέγραψα νωρίτερα, γιατί ήταν κάτι το οποίο δεν περιμέναμε να συμβεί!

Ιπτάμενοι της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού έτοιμοι για να αναλάβουν αποστολές.

Για το κρίσιμο αυτό σημείο, ο -τότε- διοικητής της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού Αντισμήναρχος (Ι) Γιώργος Κωτσίδης γράφει χαρακτηριστικά: "Οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο σχέδιο ανάκλησης τις βραδινές ώρες της 30ης Ιανουαρίου 1996 ήταν από τους νεαρότερους της Πολεμικής μας Μοίρας και με πλήρη συναίσθηση και ενθουσιασμό για τη δυσκολία της αποστολής, μετά από την απαραίτητη ενημέρωση, προωθήθηκαν στα αεροπλάνα, που σε εξαιρετικά σύντομο χρόνο προετοίμασαν και φόρτωσαν οι τεχνικοί με τους οπλουργούς και τους στρατεύσιμους της Μοίρας".

Φωτογραφία - ντοκουμέντο: Οι ιπτάμενοι της 345ΜΒ στον χώρο της Μοίρας, χωρίς σήματα και διακριτικά στις φόρμες τους, κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων!

DL: Οπότε είχαν μπει ως πληρώματα των αεροσκαφών οι νεαρότεροι χειριστές και στη δεκάδα των πρωινών αποστολών οι εμπειρότεροι της Μοίρας;

ΝΤ: Ακριβώς, ήταν 5 νεαροί συνάδελφοι, με επικεφαλής έναν έμπειρό ιπτάμενο της Μοίρας! Οπότε μόλις μπαίνουμε εμείς στη Μοίρα, βλέπουμε τους έξι συναδέλφους να είναι ντυμένοι και να φεύγουν για τα αεροπλάνα καθώς υπήρχαν μετασταθμεύσεις προς τα δυτικά αεροδρόμια της Τουρκίας, οπότε από το ελληνικό Κέντρο Επιχειρήσεων θεώρησαν ότι κάτι πάει να γίνει και ότι τα τουρκικά αεροπλάνα θα επιχειρούσαν να χτυπήσουν Βόλο, τη Λάρισα κτλ, οπότε ότι υπήρχε τότε σε ετοιμότητα ήθελαν να το απογειώσουν!
Αφού πήγαν στα αεροπλάνα, ενημερωνόμαστε οι μεγαλύτεροι για την αποστολή με σκοπό να αλλάξουμε τους μικρότερους – γιατί όταν πας να πολεμήσεις απαιτείται εμπειρία –ώστε η πιθανότητα να επιτευχθεί η αποστολή και να γυρίσουν πίσω τα πληρώματα να ήταν μεγαλύτερη...
Στο σημείο αυτό θέλω να πω για το συνολικό κλίμα που υπήρχε στη Μοίρα. Το κλίμα ήταν τέτοιο που ... τσακωνόμασταν στην κυριολεξία για το ποιος θα μείνει το βράδυ στη Μονάδα, ώστε να είναι ετοιμότητα και να απογειωθεί με τα βομβαρδιστικά!

a7 corser imia 06

Ο Νίκος Τσακίρης στο κόκπιτ του βομβαρδιστικού A-7 Corsair της 345ΜΒ.

Ο Διοικητής της 345 ΜΒ περιγράφει τις συγκλονιστικές εκείνες στιγμές: "Μέσα στην ασταμάτητη βροχή, πηγαίνοντας με τα πόδια από το ένα καταφύγιο αεροπλάνων στο άλλο - γιατί όλα τα μέσα επιστρατεύτηκαν στην προετοιμασία τους - προσπαθούσα να εμψυχώσω τους ιπταμένους που ήταν μέσα σε αυτά δεμένοι, έτοιμοι για εκκίνηση. Θα μου μείνει όμως αξέχαστη η εικόνα της ενθουσιώδους ανταπόκρισης όλων στην κίνηση, όλα καλά ″ΟΚ″ του δεξιού αντίχειρα.
Δεν γνωρίζω αν εκείνη τη στιγμή εγώ τους εμψύχωνα ή εκείνοι εμένα. Επιστρέφοντας στη Μοίρα ήδη είχε συγκεντρωθεί το σύνολο των ιπταμένων, οι οποίοι με συγκλόνισαν αυτοπροτεινόμενοι με αυτοθυσία και αλτρουισμό να ... αντικαταστήσουν τους άπειρους νεαρούς και τους παντρεμένους συναδέλφους μας!".

Φωτογραφία - ντοκουμέντο! Οι χειριστές της "εξάδας" που από τη 01:00 έως τις 06:30 το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 ήταν δεμένοι στα αεροπλάνα τους, έτοιμοι να απογειωθούν μέσα σε 2 λεπτά, για να χτυπήσουν τις τουρκικές δυνάμεις.

Λόγω των τρομερά άσχημων καιρικών συνθηκών είχε αποφασιστεί τα A-7H Corsair να προσβάλουν τους Τούρκους σε δύο τριάδες με διαχωρισμό σε χρόνο και ύψος. Στην πρώτη τριάδα, αρχηγός ήταν ο

Γεώργιος Παντελής (πρώτος από αριστερά) και στην δεύτερη τριάδα αρχηγός ήταν ο Παναγιώτης Πατσαβούδης (τρίτος από δεξιά).

Η ιστορική φωτογραφία έχει ληφθεί στο SOR της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού στις 06:30 τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου, την στιγμή της επιστροφής των χειριστών από τα αεροσκάφη!

Φωτογραφία - ντοκουμέντο: Οι ιπτάμενοι της 345ΜΒ σχεδιάζουν την αποστολή εναντίον του τουρκικού στόλου!

DL: Πως είχε σχεδιαστεί αυτή η κρίσιμη αποστολή;

NT: Στον σχηματισμό ήταν δέκα συνολικά αεροπλάνα, από τα οποία τα οκτώ θα χτυπούσαν τις αποβατικές δυνάμεις και τα δύο θα έκαναν καταστολή της τουρκικής φρεγάτας. Ο σχεδιασμός ήταν ότι όπως προσεγγίζει η δεκάδα, έξω από την εμβέλεια των όπλων της φρεγάτας που ήταν για να προστατεύει την αποβατική δύναμη. Όπως θα κατευθυνόμασταν προς τους στόχους, τα πρώτα τέσσερα Α-7Η θα πήγαιναν περιμετρικά από τη μία πλευρά και τα άλλα τέσσερα περιμετρικά από την άλλη πλευρά στα 8 μίλια. Τα δύο τελευταία βομβαρδιστικά θα προσέγγισαν το στόχο τους αλλά μέσα από τα 8 μίλια, εκμεταλλευόμενοι μία αδυναμία του συστήματος ελέγχου πυρός των βλημάτων SeaSparrow της φρεγάτας.
Τα αεροπλάνα δεν θα πετούσαν ευθεία για πάνω από 8 δευτερόλεπτα, που σημαίνει ότι πετάμε ευθεία 8 δευτερόλεπτα, στρέφουμε περιμετρικά 90 μοίρες έτσι ώστε το ραντάρ να μας βλέπει τελείως - όταν είμαστε κινούμενοι περιμετρικά η δική μας ταχύτητα που υπολογίζει το ραντάρ είναι μηδέν - γιατί βλέπει το αεροπλάνο και κινείται ακτινικά για δέκα δευτερόλεπτα, οπότε οποιοσδήποτε εγκλωβισμός "σπάει" και στη συνέχεια θα βάζαμε πορεία προς τη φρεγάτα για άλλα 8 δευτερόλεπτα! Αυτή η διαδικασία θα γινόταν μέχρι να προσεγγίσουμε το τουρκικό πλοίο με σκοπό να την προσβάλουμε και από τη στιγμή που θα κάναμε την καταστολή θα έμπαιναν περιμετρικά στο στόλο τα υπόλοιπα οκτώ Α-7Η Corsair με σκοπό να βομβαρδίσουν τις υπόλοιπες δυνάμεις!

DL: Εσείς είσαστε στο ζευγάρι των αεροσκαφών που επρόκειτο να χτυπήσει την τουρκική φρεγάτα;

NΤ: Στο σχεδιασμό που έγινε, αρχηγός ήταν ο Βουκελάτος, δεύτερος μεγαλύτερος ήταν ο Μπορολιάς, οπότε ετέθη ένα θέμα... Στο τελευταίο ζευγάρι τους λέω θα μπω εγώ και στην ουσία επέλεξα το ζευγάρι μου. Τελευταίο ζευγάρι ήμουν εγώ με τον Ροντίρη, έναν καταπληκτικό αεροπόρο.
Όταν κάναμε briefing στην περίοδο της ειρήνης και της εκπαίδευσης, πάντα όλοι ήθελαν σ' ένα σχηματισμό δέκα βομβαρδιστικών να είναι το τελευταίο ζευγάρι. Εκεί πάντα "τσακωνόμασταν" για το ποιος θα μπει, γιατί οποιαδήποτε άσκηση κι αν είχαμε με πακέτα COMAO και έναν μεγάλο σχηματισμό με αεροσκάφη Α-7, τότε οι αναχαιτιστές που ερχόταν να μας αναχαιτίσουν ξεκινούσαν πάντα από πίσω οπότε οι πίσω είχαν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να εμπλακούν κτλ, οπότε υπήρχε πάντα ένταση για το ποιος θα πετάξει το τελευταίο ζευγάρι!
Στα Ίμια λοιπόν, αφού τέλειωσε το briefing και απευθυνόμενος σε όλους όσοι πέταγαν, τους είπα πως "όταν περάσει η κρίση μην ακούσω κανέναν να διεκδικήσει το τελευταίο ζευγάρι, είναι ... τελειωμένος" (γέλια). Θέλοντας να πω ότι αυτό που θα κάναμε ήταν πολύ δύσκολο. Δεν μπορώ να πω, υπήρχαν προσφορές αλλά όχι πολλές. Τελικά το τελευταίο ζευγάρι ήμουν εγώ με τον Ροντίρη...

DL: Στη συνέχεια πήρατε τον ατομικό οπλισμό, όπως προβλέπεται σε πραγματικές αποστολές, ενημερώθηκαν τα πληρώματα για τα σημεία διαφυγής αν έπεφταν με αλεξίπτωτο πάνω από το εχθρικό έδαφος;

ΝΤ: Ε, ναι... Από τη στιγμή που πηγαίναμε να πετάξουμε σε πολεμική αποστολή ο καθένας είχε ένα ατομικό πιστόλι. Υπήρχε φυσικά και ο σχεδιασμός διαφυγής ανάλογα με τον στόχο και την περιοχή όπου θα πετούσε ο κάθε ιπτάμενος. Υπάρχουν πάντα συγκεκριμένα σημεία και διαδικασίες, για τις οποίες ο κάθε ιπτάμενος ενημερώνεται πριν πάει να πετάξει...

DL: Πως φορτώθηκαν τα όπλα εκείνη την ημέρα; Με τι όπλα θα γινόταν η προσβολή των τουρκικών πλοίων;

ΝΤ: Οι φορτώσεις των αεροσκαφών γίνονταν ανάλογα με τον στόχο που είχαν τα βομβαρδιστικά. Για την συγκεκριμένη αποστολή προσβολής των τουρκικών ναυτικών δυνάμεων η δεκάδα των A-7H Corsair ήταν φορτωμένη με πέντε βόμβες Μk-82 ή Mk-83 και μια δεξαμενή καυσίμου.

DL: Ένας κρίσιμος παράγοντας ήταν εκείνο τη μέρα και ο καιρός. Τι συνθήκες επικρατούσαν;

ΝΤ: Εκείνη τη μέρα είχε σύννεφα από τα 500 μέχρι τα 33.000 πόδια. Πετούσαν τα F-4E Phantom και τα Μirage 2000 τα οποία ήταν συνεχώς μέσα στον καιρό. Με αυτές τις συνθήκες φυσικά δεν υπήρχε οπτική επαφή.

Ο Νίκος Τσακίρης μπροστά από ένα οπλισμένο βομβαρδιστικό της Μοίρας.

Για το ηθικό του προσωπικού και το κλίμα στην 345ΜΒ εκείνες τις στιγμές, ο Διοικητής της Μοίρας γράφει: "Ειλικρινά, το μεγαλείο της αυταπάρνησης, του ενθουσιασμού, του επαγγελματισμού και του πατριωτισμού που ζήσαμε σαν μια ψυχή, μια οικογένεια, μια γροθιά θα μου μείνει βαθιά χαραγμένο στο νου και την καρδιά μου!

Αν δεν ήμουν τότε βέβαιος για το ποιος εμψύχωνε ποιον τις δραματικές εκείνες στιγμές, σήμερα δηλώνω με πλήρη επίγνωση την μεγάλη μου περηφάνια για το θάρρος και τη συναδελφικότητα των Ιπταμένων, αλλά και όλου του προσωπικού της Μοίρας.

Όλοι, με αυτοθυσία και πίστη στην αποστολή της 345 Μοίρας Βομβαρδισμού ως πιστοί και φιλότιμοι στρατιώτες, σε μία περίοδο ιδιαίτερης κρίσης των αξιών, απλά νιώσαμε πως κάναμε το καθήκον μας και δεν ζητήσαμε ποτέ ούτε να συμψηφίσουμε, ούτε να εξαργυρώσουμε ότι ζήσαμε εκείνες τις δραματικές ώρες".

Με τον Νίκο Τσακίρη (αριστερά) ο οποίος μας μίλησε για τον ρόλο των A-7H της 345ΜΒ στη κρίση των Ιμίων.

DL: Πως έζησαν αυτή τη κρίση οι δικοί σας άνθρωποι, η οικογένειά σας;

ΝΤ: Το ηθικό του προσωπικού της Μοίρας ήταν στο ύψιστο επίπεδο και αυτό οφείλεται κυρίως στον επαγγελματισμό και την εκπαίδευση. Όλο το προσωπικό ήταν ετοιμοπόλεμο επί της ουσίας. Την προηγούμενη μέρα με είχε πάρει τηλέφωνο από το χωριό ο πατέρας μου ο συγχωρεμένος, και έκλαιγε. Γιατί ήταν σίγουρος... Του λέω, "πατέρα αυτή είναι η δουλειά μας, απλά αυτή τη στιγμή αν κληθούμε θα πρέπει να την κάνουμε!
Το βράδυ της 30ης Ιανουαρίου, ο πατέρας μου είχε μιλήσει με την γυναίκα μου που τότε ήταν στον μήνα της για να γεννήσει τον γιο μας, ο οποίος τελικά γεννήθηκε 27 Φεβρουαρίου 1996!
Όταν λοιπόν γύρισα στο σπίτι -όπως είπαμε και νωρίτερα η κρίση εκείνη τη στιγμή φαίνονταν να αποκλιμακώνεται - έκανα ένα μπάνιο και ξάπλωσα. Όταν με πήραν τηλέφωνο να επιστρέψω εσπευσμένα στη Μονάδα, προσπάθησα να φύγω από το σπίτι όσο πιο ήρεμα μπορούσα. Με ρώτησε τι έγινε, της λέω τίποτα, μας φώναξαν για ετοιμότητα, δεν είναι τίποτα. Οπότε, το μόνο που έκανα ήταν να τη φιλήσω και να φιλήσω τον μικρό μου γιο που ήταν ακόμα στην κοιλιά της και να φύγω...

Πηγή: Defenceline.gr

: Ντόνια Κανιτσάκη; Κοινωνία, Θεσμοί, Δίκαιο; Κίνδυνοι και Ασφάλεια του Διαδικτύου; 09 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 1036

«Σε άλλο κόσμο» τα παιδιά που εθίστηκαν στο διαδίκτυο

paidia poy ethisthkan sto diadiktyo kormas 01

«Κλείνονται στον εαυτό τους, ξενυχτούν, δεν διαβάζουν, επειδή παίζουν παιχνίδια ή κυνηγούν το ''like''»

Εθισμένοι του διαδικτύου έχουν γίνει αρκετοί Ελληνες, μικροί και μεγάλοι. Η εξάρτηση φαίνεται ότι χρόνο με τον χρόνο γίνεται όλο και μεγαλύτερη για όλο και περισσότερους. Ετσι, υπάρχουν γονείς αλλά και εκπαιδευτικοί που ζητούν βοήθεια για τον εθισμό εφήβων και για το bullying μέσω ίντερνετ, δηλαδή τον διαδικτυακό εκφοβισμό.

Σύμφωνα με τον Γιώργο Κορμά, εκπρόσωπο του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, μόνο το 2017 απευθύνθηκαν στη γραμμή βοήθειας που διαθέτει το κέντρο 1.640 άνθρωποι. «Στη μεγάλη τους πλειοψηφία απευθύνθηκαν σε μας γονείς. Το 33% των κλήσεων αφορούσε εξάρτηση στο διαδίκτυο» λέει στη «δημοκρατία» ο κ. Κορμάς.

Οπως περιγράφει, «εξαρτημένος είναι ένας έφηβος που παραμελεί τις δραστηριότητές του, κλείνεται στον εαυτό του, ξενυχτάει, πέφτουν οι σχολικές του επιδόσεις, επειδή, κυρίως, παίζει διαδικτυακά παιχνίδια ή βρίσκεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πρόβλημα αφορά κυρίως εφήβους από 13 έως 16, 17 ετών. Τα παιδιά αυτά ζουν σε έναν φανταστικό, διαδικτυακό κόσμο και όχι στον πραγματικό. Δεν ξέρουν πώς είναι να παίζεις ποδόσφαιρο στο πάρκο. Δεν ξέρουν τι θα πει χορός, μουσική, φλερτ».

Και ποια είναι η λύση; «Τα παιδιά πρέπει να αγκαλιαστούν από τους γονείς, να αποκτήσουν δραστηριότητες, να οριοθετηθούν, να κοιμούνται καλά, να ξεκουράζονται, να τα σπρώξουμε να αποκτήσουν κοινωνικότητα και παρέες» σημειώνει ο κ. Κορμάς. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, υπάρχουν και ενήλικες οι οποίοι παραμελούν συστηματικά τα παιδιά τους και ασχολούνται διαρκώς με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όντες και αυτοί εξαρτημένοι. «Η συμπεριφορά αυτή δείχνει νοσηρότητα, καταθλιπτικά συναισθήματα, αδυναμία διαχείρισης άγχους. Αν τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιούνταν με μέτρο, θα μπορούσαν ακόμα και να βοηθήσουν, δίνοντας σε κάποιον προσωρινή διέξοδο από τα προβλήματά του. Ομως, δυστυχώς, πολλοί είναι αυτοί που... χάνουν την μπάλα και ζουν στη λογική του like» προσθέτει.

Αμέσως μετά την εξάρτηση, δύο είναι τα θέματα που απασχολούν περισσότερο αυτούς που ζήτησαν βοήθεια από την τηλεφωνική γραμμή του κέντρου: ο διαδικτυακός εκφοβισμός και η αντιμετώπισή του. «Τα παιδιά, όταν υφίστανται εκφοβισμό, πρέπει να μπορούν να προστρέχουν στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς προκειμένου να πάρουν βοήθεια και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα» καταλήγει ο κ. Κορμάς. Η γραμμή βοήθειας είναι 210-6007686.

Πηγή: Εφημερίδα "Δημοκρατία"

: Αντώνιος Φώσκολος; Εθνικά Θέματα; Ενεργειακές και Πλουτοπαραγωγικές Πηγές; 11 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 601

Ενδείξεις ύπαρξης γιγαντιαίων κοιτασμάτων στην Ελλάδα

petrelaiophgh 09

Μετά από μια εσκεμμένη ανάπαυλα 15 ετών στην έρευνα υδρογονανθράκων άρχισε το πρώτο κβαντικό άλμα, ήτοι η έρευνα προς εκμετάλλευση του ορυκτού μας πλούτου που βρίσκεται στο 80% της ελληνικής επικράτειας. Η χερσαία Ελλάδα έχει έκταση 130.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και η ελληνική ΑΟΖ 495.000 τετρ. χλμ.

Τον Ιούνιο του 2011 ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΚΑ), Γ. Μανιάτης βγάζει μια θαλάσσια έκταση 220.000 τετρ. χλμ για έρευνα προς την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε Ιόνιο και νότια Κρήτη, κάνοντας χρήση γεωφυσικών μεθόδων. Η τότε υπουργός Ν. Μπιρμπίλη αντιτίθετο σφόδρα στην έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, όπως και ο διάδοχός της Γ. Παπακωνσταντίνου. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν οκτώ ξένες εταιρείες, οι όποιες θα έκαναν έρευνα με δικές τους δαπάνες. Αυτή η εκδήλωση ήταν και η πρώτη που έδειχνε ότι οι εταιρείες αυτές γνώριζαν ότι υπήρχαν υδρογονάνθρακες σε αυτό τον χώρο των 220.000 τετρ. χλμ.

Τελικά τον Μάρτιο του 2013 επελέγει η νορβηγική εταιρεία PGS για να κάνει τα δυσδιάστατα γεωφυσικά διαγράμματα, πλην όμως στα τέλη Νοεμβρίου ξεκίνησε τις έρευνες λόγω καθυστερήσεων εκ μέρους της τότε κυβέρνησης. Μετά το πέρας των πολύ πετυχημένων γεωφυσικών ερευνών με κόστος άνω των 100 εκατ. δολ. έγινε γνωστό ότι έχουμε στόχους/κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Η χάραξη των οικοπέδων

Αυτό οδήγησε στο επόμενο βήμα που ήτανε η χάραξη 20 θαλασσίων οικοπέδων σε Ιόνιο και Κρήτη. Η διαδικασία κράτησε άλλους τρεις μήνες, διότι έπρεπε να εγκριθούν οι διαδικασίες από την ΕΕ. Παράλληλα με την διαδικασία των Ανοικτών Θυρών (Open Door Policy) δόθηκαν έξι χερσαία (τρία στην Ήπειρο, ένα στην Αιτωλοακαρνανία και δύο Δυτική Πελοπόννησο) και δύο θαλάσσια οικόπεδα (ένα στον Πατραϊκό και ένα στο Κατάκολο) για έρευνα προς εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Πριν πέσει η κυβέρνηση Σαμαρά είχαμε τις εξής προσφορές από δύο ελληνικές εταιρείες (ΕΛΠΕ και Energean) και μία από ένα consortium τριών εταιρειών (TOTAL, EDISON και ΕΛΠΕ).

Τα ΕΛΠΕ έδωσαν προσφορές για το θαλάσσιο οικόπεδο 1, που είναι βόρεια της Κέρκυρας, το οικόπεδο 10 στον κόλπο της Κυπαρισσίας, το κοίτασμα του Πατραϊκού κόλπου και τα χερσαία οικόπεδα Άρτας-Πρέβεζας. Η ENERGEAN έδωσε προσφορές για τα χερσαία οικόπεδα των Ιωαννίνων, Αιτωλοακαρνανίας και για τα δύο οικόπεδα στην δυτική Πελοπόννησο και στο Κατάκολο.

Μετά την πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά, στις αρχές του 2015, και την άνοδο της κυβέρνησης Τσίπρα και ουσιαστικά μέχρι τις αρχές του 2017 είχαμε μια εσκεμμένη ανάπαυλα όσον αφορά την έρευνα υδρογονανθράκων για δύο χρόνια.

Ζυμώσεις και συνεργασίες

Η αντικατάσταση στην προεδρία της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) σε συνδυασμό με την κίνηση της διοίκησης των ΕΛΠΕ να συνεργαστούν με τους πετρελαΪκούς κολοσσούς EXXON-MOBIL και TOTAL για την έρευνα υδρογονανθράκων στην νότια Κρήτη οδήγησε στο δεύτερο και σπουδαίο κβαντικό άλμα.

Η κοινοπραξία EXXON-MOBIL-TOTAL και ΕΛΠΕ ζήτησε δύο τεράστια οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης (το κάθε ένα έχει έκταση μεγαλύτερη της Πελοποννήσου) για να κάνουν έρευνες προς εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων δαπανώντας το πολύ μεγάλο ποσό των 12,5 δισ. δολ. Ταυτόχρονα η ΕΔΕΥ δίνει στην δημοσιότητα τα επανεπεξεργασμένα γεωφυσικά στοιχεία που δείχνουν ότι σε αυτά τα δύο οικόπεδα υπάρχουν οκτώ γιγαντιαίοι στόχοι από κοραλλιογενείς υφάλους με φυσικό αέριο, κοιτάσματα τύπου Ζορ και Καλυψώ, που είναι εκμεταλλεύσιμοι.

Αργότερα, πάλι η ΕΔΕΥ δίνει στην δημοσιότητα την ύπαρξη και άλλων οκτώ κοραλλιογενών στόχων με φυσικό αέριο νότια της Κρήτης, πάλι τύπου Ζορ και Καλυψώ. Αυτά τα 16 κοιτάσματα βρίσκονται σε μια επιφάνεια 85.000 τετρ. χλμ και έχουν συνολική έκταση 3.300 τετρ. χλμ, δηλαδή επιφάνεια 33 φορές μεγαλύτερη του κοιτάσματος Ζορ της Αιγύπτου που έχει 0,8 τρισ κυβικά μέτρα φυσικό αέριο (εικόνα 1).

Η σημασία των ανακοινώσεων της ΕΔΕΥ που πέρασε στα ψιλά και οι επαγωγικές σκέψεις είναι η εξής:

Γνωρίζουμε από επιστημονικές δημοσιεύσεις (Franseen, E.R.,Esteban, M., Ward, W.C., Rouchy, J-M. 1996. Models for carbonate stratigraphy from Miocene reef complexes of Mediterranean Regions, in Scholle ed. Special Publication Concepts in Sedimentology and Paleontology, volume 5, pp i-iv, ISBN 1-56576-033-6. A publication of SEPM) ότι κατά το Μέσο Μειόκαινο ήτοι ότι πριν 11 εκατ. χρόνια έως πριν 6 εκατ. χρόνια, η Μεσόγειος θάλασσα ήταν γεμάτη από κοραλλιογενείς υφάλους. Και γνωρίζουμε πάλι από επιστημονικές δημοσιεύσεις ότι όταν αποξηράνθηκε η Μεσόγειος για 1 εκ. χρόνια, κατά το Μεσσήνιο, οι παλαιολιμνοθάλασσες και οι παλαιοτάφροι φιλοξένησαν τεράστιες ποσότητες υδροχαρών φυτών που κατά την αναερόβιο αποσύνθεσή τους δημιούργησαν τεράστιες ποσότητες βιογενούς φυσικού αερίου που αποθηκεύτηκε στους προϋπάρχοντες κοραλλιογενείς υφάλους (εικόνα 2).

Άρα εφ’ όσον η παλαιοτάφρος του Ερατοσθένη δημιούργησε τα μεγάλα κοιτάσματα Ζορ και Καλυψώ και εφ’ όσον η Ελληνική Τάφρος και η Τάφρος του Πτολεμαίου δημιούργησαν τα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια της Κρήτης έτσι και οι παλαιοτάφροι του Πλινίου και του Στράβωνα (εικόνα 2), θα πρέπει να γέμισαν τους υφάλους νότια της Κάσου, Καρπάθου, Ρόδου και του συμπλέγματος των νήσων Καστελόριζου με στόχους/κοιτάσματα φυσικού αερίου. Άρα η ΕΔΕΥ οφείλει να επεκτείνει τις γεωφυσικές της έρευνες και ανατολικά της Ιεράπετρας μέχρι την Κυπριακή ΑΟΖ (εικόνα 3) για να επαληθεύσει τους στόχους/κοιτάσματα.

Τελικά τίθεται το ερώτημα. Μήπως η Ελλάδα έχει περισσότερα κοιτάσματα φυσικού αερίου από όλες τις χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου και του Ιράν; Και μήπως τελικά η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα υδρογονανθράκων από όλες τις λεκάνες του κόσμου; Αν ναι, τότε η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας αυξάνεται εκθετικά, διότι γίνεται όχι μόνο ενεργειακός κόμβος μεταφοράς υδρογονανθράκων προς την Ευρώπη, αλλά και και παγκόσμιος παραγωγός ενέργειας.

Πηγή: SLpress

: Μανώλης Κοττάκης; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 08 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 2468

Το τελευταίο γράμμα του Παύλου Μελά στην κόρη του

pavlos melas gramma 01

Μοναδικό ντοκουμέντο: «H σκέψη μας στους Μακεδονομάχους, όχι στους μπολσεβίκους»

O ελληνικός Τύπος βρίθει αυτές τις ημέρες πολυσέλιδων αφιερωμάτων για μια «επανάσταση» που απέτυχε: Μόλις εβδομήντα χρόνια άντεξε o υπαρκτός σοσιαλισμός, πριν καταρρεύσει υπό το βάρος της φτώχειας. Η δική μας σκέψη, όμως, είναι σήμερα προσηλωμένη στο έθνος, όχι στους διεθνιστές. Στους Μακεδονομάχους, όχι στους μπολσεβίκους. Στον Παύλο Μελά, όχι στον Λένιν. Στον μεγάλο αυτόν εθνικό ήρωα, ο οποίος εγκατέλειψε τη βολή του και πήγε στην υπόδουλη Μακεδονία για να ξεσηκώσει τους αδελφούς μας και να επιτύχει την απελευθέρωσή της. Για να μην ξεχνάμε ότι δεν έχουν περάσει αιώνες, «χθες» η Μακεδονία ήταν στα χέρια κατακτητών.

Η «δημοκρατία», σε ένδειξη τιμής στον Μακεδονομάχο, δημοσιεύει σήμερα ένα μοναδικό ντοκουμέντο: Την τελευταία (άγνωστη) επιστολή που έστειλε στην κόρη του Ζωή ο Παύλος Μελάς, στις 29 Φεβρουαρίου 1904, μήνες πριν από τη δολοφονία του στα Στάτιστα. Επιστολή από την οποία προκύπτει ότι πιθανολογούσε πως θα «πέσει» στη μάχη και αποτελεί προσωπική παρακαταθήκη προς τα παιδιά του. Η «δημοκρατία» ευχαριστεί τον πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων Παύλου Μελά «Μίκης Ζέζας», Γ. Μελά, ο οποίος μας παραχώρησε την επιστολή από το αρχείο της οικογένειας, καθώς και τους Δ. Αγγελίδη (αντιπρόεδρος) και Μ. Παπαδόπουλο (γραμματέας). Η συγκινητική επιστολή έχει ως εξής:

«Ζωή μου, κόρη μου

Είσαι τώρα μικρούτσικη, μόλις 5,5 ετών αγγελούδι, γλυκιά γλυκιά και λεπτή. Εγώ είμαι γέρος 34 ετών και φεύγω μετ' ολίγας ώρας διά την Μακεδονίαν, όπως πολεμήσω εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίοι δολοφονούν τους αδελφούς μας. Πριν φύγω, θέλω να σου γράψω αυτό το γράμμα διά να το διαβάσεις όταν μεγαλώσεις και να έχεις μίαν ενθύμησίν μου. Δεν έχω να σου δώσω συμβουλάς, διότι τελειότερο αγγελούδι δεν είδον. Εχεις χάριν πνεύματος και σώματος. Είσαι λεπτοτάτη και ευαισθητοτάτη, και εν ταυτώ έχεις χαρακτήρα και θέλησιν ισχυροτάτους. Η ευσυνειδησία σου είναι έκτακτος, εν γένει δε έχεις όλα τα προτερήματα της καλής μητρός σου. Ουδέ ανησυχώ διά την επιμέλειάν σου, διότι από τώρα φαίνεται η φιλομάθειά σου.

Συ παρακαλώ μόνον, αγάπη μου, όταν μεγαλώσεις να προσέχης ολίγον τον Μίκην μου. Είναι ζωηρός ολίγον και αγαπά τα παιγνίδια. Οταν τον βλέπεις να παραμελεί τα μαθήματά του, να του τα υπενθυμίζεις και να του λέγεις ότι ο μπαμπάς θα ήτο πολύ λυπημένος εάν τον έβλεπε αμελούντα τα μαθήματα. Συ δε, αγγελάκι μου, να ενθυμήσαι καμιά φορά τον μπαμπά σου, ο οποίος εχόρευε μαζί σου το two steps.

Σε φιλώ, παιδάκι μου, εξ όλης [...] ψυχής και σε ευλογώ.

Ο πατήρ σου, που σε ελάτρευσε

Παύλος Μ. Μελάς
Ανθυπολοχαγός».

Πηγή: Εφημερίδα "Δημοκρατία"

: Εκπομπή "Με αρετή και τόλμη"; Εθνικά Θέματα; Ένοπλες Δυνάμεις; 08 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 1499

Σχης (ΜΧ) Παναγιώτης Σπυρόπουλος - Ο Συνταγματάρχης με τη μεγαλύτερη στρατιωτική οικογένεια στην Ελλάδα

Σχης (ΜΧ) Παναγιώτης Σπυρόπουλος

Σχόλιο Τ.I. : Σε μια εποχή που οι αληθινές αξίες καταρρέουν, που ο πόλεμος κατά της Ορθοδοξίας και της Πατρίδας μας έχει φτάσει στο ζενίθ, υπάρχουν ακόμα Έλληνες που αγωνίζονται να αναδείξουν τα αληθινά ιδανικά. Έλληνες που θα υψώσουν το ανάστημά τους σε κάθε μορφή εχθρού.

Πηγή: Εκπομπή "Με αρετή και τόλμη"

: Ιστοσελίδα "crisismonitor"; Κοινωνία, Θεσμοί, Δίκαιο; Κάρτες, Αχρήματη Κοινωνία και Προσωπικά Δεδομένα; 06 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 658

Βιομετρική (αν)ασφάλεια: Πιο εκτεθειμένοι οι χρήστες, εμπόρευμα τα δεδομένα

biometric iris scanning 01

Μετά από μια χρονιά μεγάλων παραβιάσεων και διαρροής προσωπικών δεδομένων η Ευρώπη εισάγει νέο θεσμικό πλαίσιο: Η GDPR είναι το πρώτο βήμα, απέχει όμως πολύ από την ουσιαστική διασφάλιση της ιδιωτικότητας των χρηστών.

Ολοένα και περισσότερες συσκευές και υπηρεσίες χρησιμοποιούν πλέον βιομετρικά δεδομένα για την εξασφάλιση της ιδιωτικότητας και του απαραβίαστου των χρηστών τους, ανεβάζοντας το επίπεδο ασφάλειας και καθιστώντας πρακτικά αδύνατη την πρόσβαση τρίτων. Πρόκεται όμως για τη μισή αλήθεια, καθώς τα βιομετρικα δεδομένα μπορεί εκ πρώτης όψεως να προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια, η προοπτική διεύρυνσης της χρήσης τους, όμως, σε συνδυασμό με τις αυξημένες δυνατότητες παραβίασης των χώρων όπου αυτά φυλάσσονται τοπικά, είτε online τα καθιστούν πολύ μεγαλύτερη εν δυνάμει απειλή για την ασφάλεια της ιδιωτικής ζωής των χρηστών τους.

Το πρόβλημα με τα βιομετρικά δεδομένα, (δακτυλικό αποτύπωμα, αναγνώριση προσώπου, φωνής, ίριδας ματιού, κλπ) είναι ταυτόσημο με το πλεονέκτημά τους: είναι μοναδικά, δεν αντικαθιστώνται, δεν τροποποιούνται και δεν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής τους. Συνεπώς, αν κάποιος αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά, τότε οι χρήστες που τα χρησιμοποιούν ως μέθοδο ασφαλείας είναι πλήρως ακάλυπτοι. Μέχρι τώρα, σε μεγάλες περιπτώσεις υποκλοπής προσωπικών δεδομένων οι εταιρίες συνιστούσαν νέες διαδικασίες ασφάλειας, με συχνότερη αλλαγή κωδικών και χρήση ακόμα και ασφάλειας δυο παραγόντων.

Ποιός όμως μπορεί να προστατέψει έναν χρήστη από τον ίδιο του τον εαυτό; Εφόσον τα προσωπικά βιομετρικά στοιχεία κλαπούν, τότε δεν υπάρχει καμία δυνατότητα προστασίας, παρά μόνο υποβάθμιση του επιπέδου ασφαλείας στη χρήση προσωπικών κωδικών και διαδικασίας εξακρίβωσης δυο παραγόντων. Και πάλι όμως, το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί, καθώς τα βιομετρικά στοιχεία δεν εξασφαλίζουν την πρόσβαση μόνο σε λογαριασμούς e-mail και κινητές συσκευές αλλά είναι το ουσιαστικό προσωπικό αποτύπωμα των ανθρώπων πάνω στον πλανήτη. Νοσοκομεία, υπηρεσίες ασφαλείας και κυβερνήσεις τα χρησιμοποιούν για τη διακρίβωση του ίδιου του ατόμου, της ταυτότητας, της παρουσίας στο χώρο και ως ίχνη και ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία για την τέλεση αξιόποινων πράξεων.

Εύλογα εγείρονται λοιπόν τα επόμενα ερωτήματα:

Ποιός αποθηκεύει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών,
που τα αποθηκεύει,
τι πιστοποιήσεις ασφαλείας έχει,
ποιός τον ελέγχει και
πόσο αξιόπιστες και σύγχρονες είναι οι διαδικασίες ελέγχου;
Τελικά, ποιοί έχουν τα κλειδιά για την καθημερινότητα, την προσωπική ζωή, τα πραγματικά ευαίσθητα δεδομένα όλων και πόσο ασφαλή είναι αυτά;
Έδωσαν άδεια οι πολίτες στις υπηρεσίες να τα διατηρούν, ήταν πραγματικά ενήμεροι για τους κινδύνους που εγείρονται από τη φύλαξή τους και τις διαδικασίες;
Τι ποινές υπάρχουν για πλημμελή φύλαξη προσωπικών και ιδιαίτερα βιομετρικών δεδομένων;
Ποιός τις επιβάλει και με τι κόστος; Μπορεί ποτέ να ανακτήσει κανείς την ιδιωιτικότητά του εφόσον κλαπούν τα βιομετρικά του δεδομένα;

Απαντήσεις σε αυτά και ακόμη ποιό σύνθετα ερωτήματα φιλοδοξεί να δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, εδραιώνοντας ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο λαμβάνει αρκετές πρόνοιες, απέχει όμως πολύ από το ιδανικό, καθώς χρόνια ανομίας και απουσίας ουσιαστικής ρύθμισης και ελέγχου έχουν επιτρέψει τη διακίνηση προσωπικών και βιομετρικών στοιχείων μέσω του internet σε παγκόσμια βάση.

Τα προσωπικά δεδομένα, από τις αναζητήσεις στις μηχανές αναζήτησης, το ιστορικό περιήγησης στο internet μέχρι τους φίλους και τις διασυνδέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα δεδομένα του GPS, τις κρατήσεις σε ξενοδοχεία, το ιστορικό κλήσεων, αποτελούν πλέον εμπόρευμα που σε μορφή bulk (σσ μαζικά χωρίς όνομα αλλά με άλλα κλειδιά) πωλούνται και αποθηκεύονται σε servers ανά τον κόσμο, χωρίς ποτέ κανείς να έχει τη δυνατότητα να τα ελέγξει και να εξαλείψει πλήρως τα online ίχνη του.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι συμμετέχοντες της CES πήραν μια γεύση του μέλλοντος με εκθαμβωτικές επιδείξεις ρομπότ παιχνιδιών, έξυπνους βοηθούς και διάφορες συσκευές AI / VR / 8K. Όμως, ανάμεσα σε όλες τις σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες στον ορίζοντα, ένα πράγμα παραμένει εκτός του μενού: ιδιωτικότητα των χρηστών.

Σύμφωνα με μια από τις κορυφαίες εταιρίες ασφαλείας, τη Webroot, τρεις είναι οι βασικές προκλήσεις για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια το προσεχές χρονικό διάστημα.

Βιολογικός κίνδυνος

Τα βιομετρικά χαρακτηριστικά ελέγχου ταυτότητας, όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα, η ίριδα και η φωνή για να ξεκλειδώνουν τις συσκευές, θα αποδειχθεί ότι αποτελούν σημαντική απειλή για την ιδιωτική ζωή των χρηστών το 2018 και μετά. Από την πλευρά του χρήστη, αυτή η τεχνολογία εξομαλύνει τη διαδικασία επαλήθευσης ταυτότητας. Η ευκολία, τελικά, είναι το βασικό εμπόρευμα για το οποίο θυσιάζεται η προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Η χρήση των βιομετρικών τεχνολογιών από τους καταναλωτές έχει σημειώσει πρόσφατα άνοδο, με τις συσκευές ανάγνωσης δακτυλικών αποτυπωμάτων να αποτελέσουν τη βάση για τα σύγχρονα smartphones. Το περασμένο φθινόπωρο, η Apple αποκάλυψε την τεχνολογία Face ID, προκαλώντας έντονη ανησυχία στις εταιρίες ασφαλείας. Ένας βασικός κίνδυνος όσον αφορά τη βιομετρική πιστοποίηση έγκειται στο δυναμική που έχει η χρήση της ως ενιαία μέθοδος για την πρόσβαση σε πολλαπλές συσκευές ή εγκαταστάσεις. Ο χρήστης δεν μπορεί να αλλάξει τα αποτυπώματά του. Η βιομετρική πρόσβαση ενέχει τους ίδιους κινδύνους με τη χρήση του ίδιου κωδικού πρόσβασης σε πολλούς λογαριασμούς.

Ο απόλυτος εφιάλτης όπως των περιγράφουν εταιρίες ασφαλείας είναι η εισβολή hackers σε βάσεις που περιέχουν βιομετρικά δεδομένα, από κει και μετά τα περιθώρια παραβιάσεων είναι δυνητικά αμέτρητα και όχι μόνο online.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα βιομετρικά στοιχεία δεν διασφαλίζουν κανέναν και ποτέ. Ωστόσο δεν αποτελούν την απόλυτη ασφάλεια, αντ αυτού ενέχουν και τον κίνδυνο που δημιουργεί η αίσθηση απόλυτης ασφάλειας στους χρήστες, καθιστώντας τους πιο επιρρεπείς σε πράξεις και κινήσεις που θα καθιστούν ευκολότερη την παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους. Για την ώρα η πλέον ασφαλής λύση είναι ο έλεγχος ταυτότητας δύο παραγόντων.

Big Data, μεγάλες παραβιάσεις

Το 2017 αποδείχθηκε ότι κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τίποτα. Αποκαλύψεις από την υποκλοπή λογισμικό της CIA και της NSA, μέχρι παραβιάσεις και υποκλοπές προσωπικών δεδομένων όπως της Uber, της Yahoo και τελικά η υπόθεση που κλυδωνίζει ακόμα τις ΗΠΑ και τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η Equifax.

Η Equifax, βρέθηκε στην κορυφή των υποθέσεων παραβίασης προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών (συμπεριλαμβανομένων των μητρώων κοινωνικής ασφάλισης στις ΗΠΑ), καθώς κλάπηκαν προσωπικά στοιχεία περίπου 140 εκατομμυρίων ανθρώπων, με μια επίθεση η οποία δεν έχει ακόμη εξιχνιαστεί. Η υπόθεση της Equifax ήταν τόσο ευρεία και μεγάλη ώστε επισκίασε άλλες παραβιάσεις Big Data, ακόμα και της Whole Foods, της Uber και της Yahoo.

Δεν φαίνεται κανένας -συμπεριλαμβανομένων των κυβερνητικών οργανισμών- να ήταν σε θέση να διασφαλίσει το απαραβίαστο από τους hackers και τις επιθέσεις.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει εύκολη θεραπεία και η συνεχιζόμενη παγκόσμια εισβολή στην ιδιωτική ζωή των χρηστών οδηγεί τις αρχές στην θέσπιση και επιβολή νέου κανονιστικού πλαισίου, όπως το επερχόμενο GDPR για την προστασία των πολιτών της ΕΕ. Η επιτάχυνση της ανάπτυξης της τεχνολογίας, ενώ συνδέει τον κόσμο μας με τρόπους που ποτέ δεν φαινόταν δυνατόν, έχει επίσης ανατρέψει εκ βάθρων την προστασία της ιδιωτικότητας.

Η έλλειψη γνώσεων, ιδεών και ταλέντων

Το τρίτο μεγάλο ζήτημα που θα συνεχίσει να επηρεάζει την προστασία της ιδιωτικής ζωής, είναι η σημερινή έλλειψη νέων ταλέντων στον κλάδο της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Αυτή η έλλειψη αποτελεί πραγματικό και σημερινό κίνδυνο. Σύμφωνα με μια έκθεση της Frost & Sullivan, το εργατικό δυναμικό για την ασφάλεια των πληροφοριών θα αντιμετωπίσει παγκόσμια έλλειψη ταλέντων που αποτιμάται στο 1,5 εκατομμύριο άτομα έως 2020.

Για κάποιες από αυτές τις ελλείψεις ευθύνη έχουν τα τμήματα διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων (HR) των μεγάλων εταιριών καθώς δεν γνωρίζουν τι ποιότητες ακριβώς αναζητούν κατά την αξιολόγηση υποψηφίων. Η πραγματικότητα είναι ότι το πεδίο της ασφάλειας είναι σχετικά νέο και συνεχώς εξελίσσεται.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που οι εταιρίες ασφάλειας του internet που δημιουργούν νέες ομάδες εργασίας αναζητούν άτομα που δεν είναι απαραίτητο να έχουν πτυχίο προγραμματισμού ή μαθηματικών, αλλά κοινωνικές δεξιότητες, δυνατότητα ένταξης σε ομάδες και διαλειτουργικότητα.

Πηγή: http://crisismonitor.gr, ID-on't renounce my freedom

: Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 09 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 566

Εὐάγγελος Πονηρός: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ- Ὅποιος λάβει ὡς δῶρο τό ἐθνικό μας ὄνομα, θα ἀπαιτήσει καί ἐθνικά μας ἐδάφη

megas alexandros parastash maxhs 01

Παράσταση μάχης τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου

Καί πάλι στό πολιτικό προσκήνιο ἡ ὑπόθεση τῆς ὀνοματοδοσίας τοῦ κρατιδίου τό ὁποῖο εὑρίσκεται πρός βορράν τῆς πατρίδος μας, πρός ἀνατολάς τῆς Ἀλβανίας, πρός δυσμάς τῆς Βουλγαρίας καί πρός νότον τῆς Σερβίας. Ἀπό αὐτήν τό ἀπέσπασε μεταπολεμικῶς διοικητικά ὁ Γιόσιπ Μπρόζ Τίτο καί τό ὀνομάτισε μέ τό ἑλληνικότατο ὄνομα τῆς Μακεδονίας. Μέχρι τότε οὐδείς γνώριζε παγκοσμίως τέτοιου εἴδους ἀνύπαρκτο ἔθνος, καί γι΄ αὐτό του τό τόλμημα ἀντιμετώπισε ἀμέσως τήν ἀντίδραση τοῦ νομίμου κατόχου τοῦ ἱστορικοῦ ὀνόματος, τ.ἔ. τῆς Ἑλλάδος, ὅσο καί τῶν Η.Π.Α. οἱ ὁποῖες στίς 26-12-1946 δήλωσαν ἐπίσημα διά τοῦ ὑπουργοῦ ἐξωτερικῶν τους Ἔντουαρτ Στετίνιους: «Ἡ ἀμερικανική κυβέρνηση πιστεύει ὅτι ὁποιαδήποτε ἀναφορά σέ “μακεδονικό ἔθνος”, “μακεδονική πατρίδα” ἤ “μακεδονική ὀντότητα” εἶναι ἀναπόδεικτη καί δημαγωγική… Ἡ ἐπίσημη πολιτική τῆς κυβέρνησής μας εἶναι ἡ λήψη τῶν ἀναγκαίων μέτρων ἐναντίον ὅσων θά βοηθήσουν τή Γιουγκοσλαβία ἤ τή Βουλγαρία νά στηρίξουν τό “μακεδονικό πρόβλημα” σέ βάρος τῆς Ἑλλάδας».

Ὑπό ὀμαλές συνθῆκες δέν θά χρειαζόταν ἀπολύτως καμμία προσπάθεια, ὥστε νά πείσουμε τήν ὑφήλιο, ὅτι τό ὄνομα Μακεδονία ἀνήκει στήν Ἑλλάδα καί μόνο σέ αὐτήν, ὅτι εἶναι ἀναπόσπαστα συνδεδεμένο μέ τήν ταυτότητα, τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό της ἐδῶ καί 4.000 χρόνια, διότι ἡ ἀλήθεια αὐτή εἶναι γνωστή σέ ὅλα τά πανεπιστήμια τῆς γῆς. Ὅπως εἶναι γνωστό, τό μαρτυροῦν ὅλα τά ἱστορικά καί ἀρχαιολογικά τεκμήρια, ὅτι τό βασίλειο τῆς ἀρχαίας Μακεδονίας δέν ὁμιλοῦσε καί δέν ἔγραφε καμμία ἄλλη γλῶσσα, παρά μόνον τήν ἑλληνική, λάτρευε τούς ἑλληνικούς θεούς, τηροῦσε τά ἑλληνικά ἤθη καί ἔθιμα. Καί εἶναι ἐπίσης γνωστό, ὅτι ἡ κλασική Μακεδονία ἔφθανε μόνον μέχρι τίς Σιδηρές Πύλες τοῦ Ἀξιοῦ, τοποθεσία περί τά 50 χιλιόμετρα βορείως τῆς Γευγελῆς, δηλαδή περιελάμβανε μικρό μέρος τοῦ σημερινοῦ κρατιδίου τό ὁποῖο καταχρᾶται τό ὄνομα “Μακεδονία”. Πασίγνωστο εἶναι ἐπίσης καί τό γεγονός, ὅτι ὁ βασιλιάς τῆς Μακεδονίας Ἀλέξανδρος Α΄ δικαιωματικά συμμετεῖχε τό 504 π.Χ. στούς ὀλυμπιακούς ἀγῶνες ὡς Ἕλλην. Κι ὅταν στίς Πλαταιές τό 479 π.Χ. οἱ δυνάμεις Ἑλλήνων καί Περσῶν ἐπί δεκαήμερο δίσταζαν νά ἐπιτεθοῦν ἐναντίον ἀλλήλων, ὁ Ἀλέξανδρος προσῆλθε τή νύκτα τῆς παραμονῆς τῆς μάχης μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς του στό ἑλληνικό στρατόπεδο, τόνισε γιά μιά ἀκόμη φορά τήν ἑλληνικότητά του καί εἰδοποίησε τούς συνέλληνες ὅτι ὁ ἀρχιστράτηγος τῶν Περσῶν Μαρδόνιος εἶχε ἀποφασίσει πλέον νά ἐπιτεθεῖ, ἀφοῦ ἔτσι κι ἀλλιῶς τοῦ τελείωναν τά τρόφιμα. Τό γεγονός αὐτό, τό ὁποῖο μᾶς παραδίδει ὁ Ἡρόδοτος, δέν ἀμφισβητεῖται ἀπό κανέναν, παρά ἀπό κάποιον, ὁ ὁποῖος μέ πνευματική ἀμβλυωπία ἀπαράδεκτη γιά ἱστορικό, ἔγραψε πώς δέν θά ἦταν δυνατόν νά διασχίσει ὁ Ἀλέξανδρος τήν περσική στρατιά καί νά μή γίνει ἀντιληπτός. Ὅμως, ὁ τάχα ἱστορικός δέν γνώριζε, ὅτι οἱ τεχνικές “παραλλαγή καί ἀπόκρυψη” εἶναι γνωστές ἀπό τήν ἐποχή τοῦ τρωικοῦ πολέμου καί τίς χρησιμοποίησε ὁ Ὀδυσσέας γιά νά εἰσέλθει στήν πολιορκούμενη Τροία! Πασίγνωστο εἶναι καί τό γεγονός, ὅτι ἡ δυναστεία στήν ὁποία ἀνήκει ὁ Ἀλέξανδρος Α΄, ὅπως καί ὁ ἀπόγονός του, γιά τήν ἀκρίβεια τετράκις ἐγγονός του, Ἀλέξανδρος Γ΄, στόν ὁποῖο ἡ ρωμαϊκή ἱστοριογραφία ἔδωσε τήν προσωνυμία “ὁ μέγας”, ἀνήκουν στήν δυναστεία τῶν Ἀργεαδῶν, ἡ ὁποία ξεκίνησε τόν 10ο αἰώνα π.Χ., καταγόταν ἀπό τό Ἄργος καί θεωροῦσε πρόγονό της τόν Ἡρακλῆ. Γι΄ αὐτό καί ὁ Ἀλέξανδρος Γ΄ ὁ μέγας ἐπέμενε νά ἀπεικονίζεται φορώντας λεοντή.

Ὅμως, ἡ ροή τῆς πολιτικῆς συχνά ἀκολουθεῖ ἄλλο δρόμο ἀπό ἐκεῖνον τῆς ἐπιστήμης, τῆς ἀληθείας καί τοῦ δικαίου. Γι΄ αὐτό καί ἐπί εἰκοσιεπταετία ὁλόκληρη τό πρός βορράν τῆς Ἑλλάδος κρατίδιο ἐξακολουθεῖ νά ὑπεξαιρεῖ ὄνομα ἱστορία καί πολιτισμό, τά ὁποῖα δέν τοῦ ἀνήκουν.

Ἐκτός αὐτοῦ ὑπάρχουν παγκοσμίως ὄχι μόνον πρόσωπα, ἀλλά λόγῳ τῆς ἀμέλειάς μας ὑπάρχουν καί κράτη, τά ὁποῖα δέν κατανοοῦν τό πρόβλημα. Θά παραθέσω ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ὑπάρχουν πολίτες τῶν Η.Π.Α. οἱ ὁποῖοι λέγουν: “Γιατί σᾶς πειράζει ἐσᾶς τούς Ἕλληνες νά χρησιμοποιεῖ καί ἄλλο κράτος αὐτό τό ὄνομα; Φέρ΄ εἰπεῖν τό ὄνομα τῆς πρωτεύουσάς μας Washington DC, σημαίνει Washington District of Columbia, κι ἐκτός αὐτοῦ τό ὄνομα αὐτό χρησιμοποιεῖται σέ πλήθος ἄλλες περιπτώσεις τοποθεσιῶν στίς Η.Π.Α., ἀλλά καί στόν Καναδά. Κι ὅμως ὑπάρχει καί Δημοκρατία της Κολομβίας (República de Colombia) καί τή δεχόμαστε καί μᾶς δέχεται χωρίς κανένα πρόβλημα”. Στόν καθένα ὁ ὁποῖος προβάλλει τέτοιους ἰσχυρισμούς, ἀπαντοῦμε τά ἑξῆς: “Ἡ χρήση τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστόφορου Κολόμβου δέν συνεπάγεται ἐδαφικές διεκδικήσεις μεταξύ τῶν ὡς ἄνω κρατῶν γιά τούς ἑξῆς τρεῖς λόγους: α) Ὁ Χριστόφορος Κολόμβος εἶναι κοινή κληρονομία ὁλόκληρης τῆς ἀμερικανικῆς ἡπείρου, διότι τήν ἀνεκάλυψε, καί ἄν ἀκόμη ὀνομαζόταν ἔτσι ὁλόκληρη ἡ ἥπειρος καί πάλι δέν θά ὑπῆρχε πρόβλημα γιά κανέναν καί ἀπό κανέναν, β) Ὁ Χριστόφορος Κολόμβος δέν ἔχει κοινή ἐθνική καταγωγή μέ κανέναν ἀπό ὅσους χρησιμοποιοῦν σήμερα τό ὄνομά του, καθ΄ ὅσον, ὡς γνωστόν, ἦταν Γενουάτης. γ) Οἱ Η.Π.Α. καί ἡ Κολομβία δέν συνορεύουν, ὥστε νά διεκδικεῖ ἡ μία ἐδάφη τῆς ἄλλης. Στήν περίπτωση ὅμως τοῦ πρός βορράν τῆς Ἑλλάδος πρώην Γιουγκοσλαβικού κρατιδίου δέν συντρέχουν οἱ τρεῖς αὐτοί λόγοι. Δηλαδή: α) Δέν πρόκειται γιά ὄνομα προερχόμενο ἀπό κάποιο πρόσωπο, ἀλλά γιά ὄνομα τό ὁποῖο ἀνέκαθεν χαρακτήριζε περιοχή. β) Ἡ περιοχή αὐτή εἶναι ἑλληνική, μέ ἑλληνικό πολιτισμό καί ἱστορία ἐδῶ καί 4.000 ἔτη. γ) Ὅποιος διεκδικεῖ γιά τόν ἑαυτό του τό ὄνομα Μακεδόνας, ὀφείλει νά ὀνομάζεται καί Ἕλληνας. Ἄλλως ἐπιχειρεῖ νά καταχρασθεῖ εἰς βάρος τῆς Ἑλλάδος ὄνομα τό ὁποῖο κατά κανένα τρόπο δέν τοῦ ἀνήκει.

Καί ποῦ βαδίζει ἡ ἡγεσία τῆς Ἑλλάδος κατά τά τελευταῖα εἰκοσιεπτά χρόνια, δηλαδή ἀπό τό 1991 ἕως καί σήμερα; Πρός ἕνα συμβιβασμό, καί μάλιστα ἀνεξάρτητο ἀπό τήν θέληση, τήν ἱστορία, τόν πολιτισμό, τήν ἀσφάλεια καί τό μέλλον τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους; Πιστεύει ἤ θά πιστεύσει σέ τυχόν προφορικές ἐγγυήσεις, ὅτι τάχα τό πρός βορράν μας κρατίδιο, ἐάν τοῦ χαρίσουμε τό ἐθνικό μας ὄνομα δέν θά ἐγείρει ἀξιώσεις ἐπί ἐδαφῶν μας; Θά εἶναι τοὐλάχιστον ἀφελής, ἐάν διαπράξει τέτοιο ἐγκληματικό σφάλμα, διότι ὅποιος ἔχει ἔστω καί στοιχειώδεις γνώσεις ἱστορίας, γνωρίζει ὅτι ἡ πολιτική δέν ἔχει “λόγο τιμῆς”. Πιστεύει ὅτι τό ἐν λόγῳ κρατίδιο εἶναι ἀρκετά ἀδύναμο, ὥστε νά ἐγείρει τήν ὁποιαδήποτε ἐδαφική ἀξίωση εἰς βάρος μας; Τότε παραβλέπει ἕνα θεμελιώδη κανόνα τόσο τῆς πολιτικῆς καί τῆς διπλωματίας, ὅσο καί τῆς ἀμυντικῆς καί στρατηγικῆς τέχνης: “ποτέ μή ὑποτιμᾶς τόν ἀντίπαλο”. Διότι ἄλλωστε δέν γνωρίζουμε, πότε καί ἀπό ποιούς εἶναι πιθανό νά χρησιμοποιηθεῖ τό κρατίδιο, νά ἐνισχυθεῖ τεχνητά καί νά λάβει τό ἔναυσμα ὥστε νά προκαλέσει προβλήματα στήν Ἑλλάδα.

Ἐάν χαρισθεῖ τό ὄνομα, τό ἑπόμενο βῆμα θά εἶναι νά διεκδικηθοῦν καί ἐδάφη, γιά τά ὁποῖα κάποιοι θά ἀγωνίζονται στήν ἀρχή μέ τόν γνωστό τρόπο τοῦ φαβιανισμοῦ καί ἐφ΄ ὅσον ἐπιτύχουν μέ τόν τρόπο αὐτό τήν παράλυση τῆς Ἑλλάδος, θά ἐπιχειρηθεῖ καί κατά μέτωπον ἐπίθεση. Γιά ὅσους δέν γνωρίζουν τόν ὅρο “φαβιανισμός”, διευκρινίζουμε ὅτι προέρχεται ἀπό τόν Ρωμαῖο στρατηγό Quintus Fabius Maximus Verrucosus, ὁ ὁποῖος δέν ἀντιμετώπιζε τή στρατιά τοῦ Ἀννίβα κατά μέτωπον, ἀλλά χρησιμοποιοῦσε τακτική μικρῶν ἀλλεπάλληλων χτυπημάτων, τά ὁποῖα τῆς ἐπέφεραν σταδιακά μικρές φθορές, οἱ ὁποῖες ὅμως ἦταν ἀδύνατον καί νά ἀναπληρωθοῦν. Καί ἔτσι ἐν τέλει ὁ Ἀννίβας νικήθηκε, δέν κατέλαβε ποτέ τή Ρώμη.

Καταντᾶ τελικά ἀνοησία, νά διεκδικοῦμε “Προστατευόμενες Ὀνομασίες Προελεύσεως” γιά ἐμπορικά προϊόντα καί νά μή προστατεύουμε τό ὄνομα τῆς ἴδιας μας τῆς πατρίδος. Διότι ἐφ΄ ὅσον περιέλθει ἡ Ἑλλάδα σέ τέτοια θέση, δέν θά ἔχει πλέον κανένα νόημα νά προστατεύει ὀνόματα ἀπό “φέτες” καί “μαστίχες”. Ἄν παραχωρηθεῖ τό ὁποιοδήποτε ἐθνικό μας ὄνομα, παύουν καί ὅλα τά λοιπά, τά ὁποῖα ἔτσι καί ἀλλιῶς ἀμφισβητοῦνται. Διότι εἶναι γνωστό, ὅτι αὐτή τή στιγμή γίνεται διαπραγμάτευση γιά τό ὄνομα τυριοῦ “φέτα”, τό ὁποῖο διεκδικοῦν καί ἄλλοι πλήν τῆς Ἑλλάδος. Ἐπίσης θά παραθέσω ἐδῶ περιστατικό, τό ὁποῖο συνέβη τό 1992. Τό καλοκαίρι τοῦ ἐν λόγῳ ἔτους εὑρισκόμουν στό Βερολίνο. Εἶδα λοιπόν Σκοπιανό πολίτη νά χαρίζει σέ γνωστούς του, ὥστε νά τούς πείσει γιά τίς … καλές του προθέσεις, ποτά μέ τήν ἀπίστευτη ὀνομασία “Μαστίκα”! Τό ὄνομα “μαστίχα” εἶναι παγκοσμίως κατοχυρωμένο, ὅπως καί ὅσα τά προϊόντα προέρχονται ἀπό αὐτό, ὅμως οἱ Σκοπιανοί ἔμποροι, ἀκολουθώντας τήν ἐθνική τους πολιτική, πιστεύουν ὅτι μέ μία μικρή παραλλαγή, “κ” ἀντί τοῦ “χ”, νομιμοποιοῦνται νά χρησιμοποιοῦν τό ὄνομα καί νά πωλοῦν ἐμπορεύματα ἄσχετα μέ τό φυσικό προϊόν, τό ὁποῖο δίνει τήν ὀνομασία σέ ὁποιοδήποτε παράγωγο προϊόν. Ἐπιχειροῦν λοιπόν, νά τό ὑπεξαιρέσουν καί αὐτό, ὅπως καί τό ἐθνικό μας ὄνομα “Μακεδονία” καί “Μακεδόνας”. Ἐάν ὅμως χαρίσουμε τό ἐθνικό μας ὄνομα κατά τόν ὁποιονδήποτε τρόπο καί γιά ὁποιαδήποτε χρήση, τότε θά ἔχουμε χαρίσει καί τά ὀνόματα τῶν ἐμπορικῶν προϊόντων μας ἕως ὅτου διεκδικηθοῦν καί ἐν τέλει ἀποκτηθοῦν καί ἐδάφη μας.

Καί ὅμως, ἡ Ἑλλάδα ἔχει σοβαρούς τρόπους πιέσεως ἐκτός ἀπό τά συλλαλητήρια[1] καί τίς ὁμιλίες, ὅπου ὅποιος αἰσθάνεται Ἕλληνας τρέχει μέ συγκίνηση νά διαμαρτυρηθεῖ γιά τήν καταπάτηση τῶν δικαίων τοῦ ἔθνους του. Τά ὁποῖα συλλαλητήρια, σημειωθήτω ὅτι, πρέπει νά φροντίζει νά τά προβάλλει ἐπαρκῶς στά διεθνή μέσα ἐνημερώσεως καί νά ἐπαγρυπνεῖ ὥστε νά ἀποσοβεῖ τυχόν σκόπιμες στρεβλώσεις, διότι εἶναι γνωστό ὅτι, μετά τά μεγαλειώδη συλλαλητήρια τοῦ 1992 βρέθηκε γερμανικός τηλεοπτικός σταθμός καί μετέδωσε, ὅτι “στήν Ἑλλάδα διοργανώθηκαν συλλαλητήρια κατά τῆς Μακεδονίας”!!!!!

Ποιούς τρόπους πιέσεως διαθέτει ἡ Ἑλλάδα, εἰς βάρος ὅποιου ἐπιχειρεῖ νά ὑπεξαιρέσει τό ὄνομα, τήν ἱστορία, τόν πολιτισμό καί τά δίκαιά της:

α) Ποτέ δέν πρέπει ἡ Ἑλλάδα νά δεχθεῖ νά εἰσαχθεῖ τό ἐν λόγῳ κρατίδιο στή βορειοατλαντική συμμαχία (ΝΑΤΟ) ἐφ΄ ὅσον οἰκειοποιεῖται κατά τόν ὁποιονδήποτε τρόπο, γιά ἐσωτερική ἤ ἐξωτερική διεθνή χρήση, μόνο του ἤ σέ σύνθεση ἤ συμπλοκή μέ ὁποιοδήποτε ἄλλο ὅρο, αὐτούσια ἤ μέ τίς ὁποιεσδήποτε ἀποκλίσεις καί παραλλαγές τά ἐθνικά μας ὀνόματα “Μακεδονία” καί “Μακεδόνας”.

β) Ποτέ δέν πρέπει ἡ Ἑλλάδα νά δεχθεῖ νά εἰσαχθεῖ τό ἐν λόγῳ κρατίδιο στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, ἐφ΄ ὅσον οἰκειοποιεῖται κατά τόν ὁποιονδήποτε τρόπο, γιά ἐσωτερική ἤ ἐξωτερική διεθνή χρήση, μόνο του ἤ σέ σύνθεση ἤ συμπλοκή μέ ὁποιοδήποτε ἄλλο ὅρο, αὐτούσια ἤ μέ τίς ὁποιεσδήποτε ἀποκλίσεις καί παραλλαγές τά ἐθνικά μας ὀνόματα “Μακεδονία” καί “Μακεδόνας”.

γ) Τά σύνορά μας νά εἶναι κλειστά γιά ὅποια ἐμπορεύματα προορίζονται γιά ἐκτός Ἑλλάδος προορισμό καί περιέχουν κατά τόν ὁποιονδήποτε τρόπο, ἔστω καί μέ ἐλάχιστη παραλλαγή ἑνός γράμματος, τόν ἐθνικό μας ὅρο “Μακεδονία” ὡς προσδιοριστικό κράτους, ὅπως ἐπίσης νά εἶναι κλειστά καί γιά ὅποια διαβατήρια περιέχουν τόν ὡς ἄνω ὅρο ὡς προσδιοριστικό κράτους ἤ τόν ὅρο “Μακεδόνας” ὡς προσδιοριστικό ἐθνικῆς ταυτότητος ἤ ὑπηκοότητος.

Ἐν τέλει θά θυμίσουμε καί μία ἀρκετά εὐφυή χιουμοριστική πρόταση, τῆς ὁποίας δέν διεκδικοῦμε τήν πατρότητα. Σύμφωνα μέ τήν πρόταση αὐτή, ἡ μόνη μορφή τοῦ ὅρου “Μακεδονία”, τήν ὁποία δικαιοῦται τό ἐν λόγῳ κρατίδιο καί τοῦ ἀξίζει περίτρανα νά φέρει εἶναι ἡ ἑξῆς:

“Ψευδομακεδονία”.

Θά τό δεχθεῖ;

[1] Τό δέ συλλαλητήριο τῶν Ἀθηνῶν τῆς 4/2/2018 πρέπει νά ἐπισημάνουμε ὅτι συνέπεσε μέ σημαδιακή ἡμέρα: μέ τήν ἑκατοστή ἑβδομηκοστή πέμπτη ἐπέτειο τοῦ θανάτου τοῦ Θεοδώρου Κολοκοτρώνη!

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

: Φώτιος Μιχαήλ, Ἰατρός; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 05 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 508

Φώτιος Μιχαήλ: Ὑπέρτιμος καί Ἔξαρχος Ἄνω Μακεδονίας

macedonia alexandros shmaia 01

Κάποιοι ἁρμόδιοι, δικοί μας καί ξένοι πολιτικοί ἀξιωματοῦχοι, χωρίς αἰδώ, ἀποφασίζουν νά παραδώσουν τά Ἅγια τοῖς κυσί. Ξεσκίζουν μέ μιᾶς τήν Ἐθνική μας ταυτότητα, ἁρπάζουν ἀπό τό Ἐθνικό μας Ὑποθηκοφυλακεῖο τό ὄνομα τό ἱερό τῆς Μακεδονίας, καί τό παραδίδουν ὑβριστικῶς στό μωσαϊκό τοῦ γειτονικοῦ κρατιδίου.

Κατάγομαι ἀπό τά χωριά τῆς Φλώρινας. Ἡ ἰδιαίτερη πατρίδα μου εἶναι ἡ Ἄνω Μακεδονία. Ἔτσι ὀνομάζεται ἀρχαιόθεν ἡ περιοχή τῆς Φλώρινας καί τῆς Καστοριᾶς. Κάτω Μακεδονία εἶναι ἡ περιοχή τοῦ Κίτρους, τῆς Κατερίνης.

Τώρα, πού λέμε νά χαρίσουμε τό καταγωγικό μας ὄνομα στά Σκόπια, νά τά ὀνομάσουμε, δηλαδή, Ἄνω Μακεδονία, ἐμεῖς οἱ Φλωρινιῶτες καί οἱ Καστοριανοί πῶς θά συστηνόμαστε ἀπό ‘δῶ καί μπρός; Ἀπό ποῦ θά λέμε ὅτι καταγόμαστε; Ἀπό τήν Ἄνω Μακεδονία; Τότε νά δεῖς μπερδέματα! Ἐντός Ἑλλάδος, θά μᾶς θεωροῦν ἀλλοδαπούς, θά μᾶς κοιτᾶνε περίεργα. Ἐκτός Ἑλλάδος, θά μᾶς περνᾶνε στά ἴσια γιά Σκοπιανούς!

Ἐάν τά Σκόπια, μέ τήν δική μας ὑπογραφή, ὀνομαστοῦν ’’Ἄνω Μακεδονία’’, καί καταστοῦν ἔτσι διεθνῶς οἱ κύριοι καί ἀποκλειστικοί διαχειριστές τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας, τότε ποιός θά μᾶς γλυτώσει ἀπό τόν ξενοκίνητο ἀλυτρωτισμό τους;

Ὁ ἑκάστοτε Μητροπολίτης Καστοριᾶς, ἀπό τά χρόνια τά παλιά, φέρει τόν τίτλο τοῦ Ὑπερτίμου καί Ἐξάρχου Ἄνω Μακεδονίας. Τό ίδιο καί ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης.

Ἐάν τά Σκόπια θά ὀνομάζονται διεθνῶς ’’Ἄνω Μακεδονία’’, ποιᾶς ’’Ἄνω Μακεδονίας’’ θά συνεχίσουν νά εἶναι Ὑπέρτιμοι καί Ἔξαρχοι οἱ παραπάνω Ἕλληνες Μητροπολίτες; Ποιά θά εἶναι ἡ ἕδρα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς τους ἀρχῆς; Σέ ποιά πολιτική δικαιοδοσία θά ἀνήκουν; Πῶς θά συστήνονται στό ἐξωτερικό; Ἕλληνες ἤ Σκοπιανοί;

Μέ τούς γείτονές μας θέλουμε νά ζοῦμε εἰρηνικά καί ἀδελφωμένα. Ἄς βοηθήσουν λοιπόν καί ἐκεῖνοι πρός αὐτή τήν κατεύθυνση. Ἄς διαλέξουν γιά τήν χώρα τους ἕνα ὄνομα, πού νά ταιριάζει μέ τήν πραγματική τους καταγωγή καί ἱστορία, διότι μονάχα ἔτσι θά ὠφεληθοῦν μακροπρόθεσμα, διότι μονάχα ἔτσι θά μπορέσουν νά ἐξασφαλίσουν καί γιά τόν δικό τους λαό, συνοχή καί σταθερότητα.

Ἄς μή αὐταπατῶνται οἱ γείτονές μας. Ὅσο θά προσπαθοῦν νά ζοῦνε βασισμένοι πάνω σέ ἕνα ψέμα, θά βρίσκονται διαρκῶς ἀντιμέτωποι μέ πέντε χιλιάδες ἀρχαῖες ἑλληνικές ἐπιτύμβιες πλάκες τῆς Μακεδονίας μας, πού θά τούς γελοιοποιοῦν μπροστά στά μάτια τῆς διεθνοῦς Ἐπιστημονικῆς κοινότητας.

Ὅσο θά κοπιάζουν νά στηρίξουν τήν πονηριά καί τήν ψευτιά μιᾶς αὐθαίρετης ἐπί Τίτο κρατικῆς παρθενογένεσης, θά σκοντάφτουν καί θά ματώνουν πάνω στόν ἀρχαιολογικό ὀγκόλιθο τῶν εὑρημάτων τοῦ Δίου καί τῆς Βεργίνας.

Ὅσο θά προσπαθοῦν νά πείσουν ἑαυτούς γιά τήν ψευτοκαταγωγή τους, θά τούς διαψεύδει, σέ κάθε τους βῆμα, ὁ ἴδιος ὁ πρόεδρός τους ὁ Γκλιγκόρωφ, λέγοντάς τους: Ἐμεῖς δέν ἔχουμε καμμιά σχέση μέ τήν Μακεδονία. Ἐμεῖς εἴμαστε Σλάβοι.

Συμφέρει στό γειτονικό μας κρατίδιο, ἐάν ὄντως ἐπιθυμεῖ στά ὅριά του σταθερότητα καί κοινωνική συνοχή, νά δεῖ πρῶτα τό ἀπέραντο μωσαϊκό τῶν λαῶν πού τό ἁπαρτίζουν, καί μετά νά διαλέξει καί τό ἀνάλογο ὄνομα.

Ἐάν, πάλι, κάποιοι ’’δυνατοί’’, κάποιοι σύγχρονοι ’’Μῆδοι’’, δέν ξεκολλᾶνε ἀπό τά σχέδιά τους τά ἀνθελληνικά, τότε, ἁπλά, θά γίνουν αἰτία καί ἀφορμή νά ξαναστηθοῦν Θερμοπύλες. Ἀπόδειξη ἡ μεγαλειώδης κινητοποίηση τῶν Ἑλλήνων σέ Θεσσαλονίκη καί Ἀθῆνα.

: TIDEON; Εθνικά Θέματα; Βαλκάνια, Μεσόγειος και Ελλάδα; 07 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 7935

Μοναδικό ντοκουμέντο: Η απίστευτη ιστορία με το χρέος του ΣΥΡΙΖΑ στα Σκόπια - Ολα έχουν μια εξήγηση

tsipras skopia 01

Μόνο τυχαία δεν είναι επιμονή της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχθεί την ονομασία «Μακεδονία» χωρίς καν να υπάρξει άμεση εφαρμογή των προαπαιτούμενων, δηλαδή απαλοιφή όλων των αλυτρωτικών συμβόλων και των διατάξεων του σκοπιανού Συντάγματος, που μιλάνε για κατεχόμενη από τους Ελληνες "Μακεδονία του Αιγαίου".

Ο ΣΥΡΙΖΑ, πολιτική συνέχεια της "αναθεωρητικής ομάδας του ΚΚΕ", του ΚΚΕ Εσωτερικού, της ΕΑΡ και του Συνασπισμού της Αριστεράς, (όλοι οι παραπάνω είναι μία κομματική γραμμή από το 1968 και μετά) οφείλει πολλά στα Σκόπια.

Εχει ισχυρούς δεσμούς και σφυρηλατημένους σε δύσκολους καιρούς δεσμούς, όπως αναφέρει το βιβλίο των Αλ. Δάγκα και Γ. Λεοντιάδη, που αποκαλύπτει τον ρόλο των Σκοπίων στην απίστευτη διαμάχη για το αρχείο του ΚΚΕ και ειδικά εκείνο το αρχείο που απέσπασε το 1968, μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ (12η Ολομέλεια), ο ΣΥΡΙΖΑ της εποχής, ο πολιτικός πρόγονος της σημερινής κυβέρνησης, η αποκαλούμενη «αναθεωρητική ομάδα» του ΚΚΕ.

Αν επιβίωσε τότε η αναθεωρητική ομάδα και μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ (και όταν λέμε «επιβίωσε», κυριολεκτούμε, αφού εκείνη την εποχή στο ανατολικό παραπέτασμα η επιβίωση δεν αφορούσε πολιτική έννοια αλλά φυσική), αυτό το οφείλει γενικά στον Τίτο και ειδικά στην κυβέρνηση των Σκοπίων ή στην λεγόμενη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Αν αυτή την στιγμή υπάρχει ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτό οφείλεται, κυριολεκτικά στα Σκόπια!

Ας δούμε την υπόθεση από την αρχή όπως περιγράφεται στο βιβλίο των Αλ. Δάγκα και Γ. Λεοντιάδη.

Στις 5 - 15 Φεβρουαρίου 1968 συνήλθε στη Βουδαπέστη η 12η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για να εξετάσει την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας με τη δικτατορία και εσωκομματικά ζητήματα.

Τρία μέλη του Πολιτικού Γραφείου, οι Μήτσος Παρτσαλίδης (φωτό ανάμεσα σε Τίτο και Τσίπρα), Ζήσης Ζωγράφος, Πάνος Δημητρίου, και ακόμη οι Δημήτρης Βατουσιανός, Βασίλης Ζάχος, Σταύρος Καράς, Θανάσης Καρτσούνης, Λεωνίδας Τζεφρώνης, επτά αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ και τα τρία μέλη της Κεντρικής Εξελεγκτικής Επιτροπής διαφώνησαν με την πλειοψηφία σε εσωκομματικά και κεντρικά πολιτικά ζητήματα, όπως η πολιτική των συμμαχιών και ο ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης και αποχώρησαν.

Μαζί με τους διαφωνούντες συμπαρατάχτηκαν άλλα στελέχη του "Γραφείου Εσωτερικού", δηλαδή του τμήματος της ηγεσίας που δρούσε στο εσωτερικό της χώρας σε συνθήκες παρανομίας, όπως οι Μπάμπης Δρακόπουλος, Νίκος Καρράς, Αντώνης Μπριλλάκης, Τάκης Μπενάς κ.ά.

Πρόκειται για τους πολιτικούς ινστρούχτορες του Αλέκου Αλαβάνου, πολιτικού "πατέρα" του Αλέξη Τσίπρα.

Οσα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής ακολούθησαν θεωρητική ομάδα, εξακολούθησαν να κινούνται ελεύθερα στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ και την ανασυγκρότησαν έναν χρόνο αργότερα το ΚΚΕ εσωτερικού. Πρόκειται για την πλευρά των Δ. Παρτσαλίδη, Ζ. Ζωγράφου και Π. Δημητρίου, των τριών μελών του Πολιτικού Γραφείου που διαγράφηκαν.

Από τα πρώτα θύματα της διάσπασης, σε πρακτικό επίπεδο, ήταν το εξαιρετικής σημασίας κομματικό αρχείο του ΚΚΕ, το οποίο βρισκόταν στην πόλη Sibiou, 282 χιλιόμετρα βορειοδυτικώς του Βουκουρεστίου, πρωτεύουσας της κομμουνιστικής, τότε, Ρουμανίας, όπου ήταν η έδρα της Κεντρικής Επιτροπής του διωγμένου- μετά την ήττα του ανταρτοπολέμου - ΚΚΕ.

Το καθεστώς Τσαουσέσκου με τη «φιλοξενία» που επεφύλαξε στο «αδελφό» κόμμα απέβη μοιραίο για τους σοβιετόφιλους Ελληνες κομμουνιστές: Ο Τσαουσέκου είχε αρχίσει να διαφοροποιείται από την Μόσχα κι έκανε «τα στραβά μάτια» στην ιδιαίτερη κινητικότητα που είχε αναπτύξει στο ρουμανικό έδαφος, όπου και η έδρα του "ορθόδοξου" ΚΚΕ, η αναθεωρητική ομάδα.

Τον Μάρτιο του 1968, έναν μήνα δηλαδή μετά την 12η Ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ του «ορθόδοξου» μαρξιστικού-λενινιστικού και του «ευρωκομμουνιστικού»- που αντιπαρατέθηκαν μέχρις εσχάτων, μια ομάδα ομάδα αναθεωρητών, υπό την κάλυψη της αστυνομίας του Τσαουσέσκου, εισέβαλε στο κτίριο του Βουκουρεστίου όπου βρισκόταν το αρχείο του ΚΚΕ.

Κατάφερε, βάσει ενός καλά καταρτισμένου σχεδίου, να αιφνιδιάσει την ηγεσία Κολιγιάννη, να αρπάξει το 1/3 του αρχείου (εκατομμύρια φάκελοι, υπολογίζονται σε 3,5 χλμ. μήκος τα ράφια του συνόλου των αρχείων) να το φορτώσει σε φορτηγά που είχε παραχωρήσει ο Τσαουσέσκου και να το φυγαδεύσουν στα υπόγεια της «Σεκουριτάτε» της μυστικής υπηρεσίας του καθεστώτος.

Είχε προηγηθεί, μόλις λίγο διάστημα πριν, η κατάληψη από πλευράς των «αναθεωρητών», όπως τους αποκαλούσε πάντα το ΚΚΕ, του ραδιοσταθμού «Η Φωνή της Αλήθειας», που εξέπεμπε από το Βουκουρέστι (ήταν ένα χτύπημα στρατηγικής σημασίας εις βάρος του δικτύου που είχε στήσει το ΚΚΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες για να απευθύνεται στους Ελληνες πολίτες), καθώς και του Τμήματος Διαφώτισης και Προπαγάνδας στα περίχωρα της ίδιας πόλης.

Η ηγεσία Κολιγιάννη με επιστολές της προς το ρουμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, και αυτοπρόσωπη παρουσία του Κολιγιάννη στην Μόσχα απαίτησαν την επιστροφή του αρχείου, στο οποίο περιλαμβάνονταν όλα τα στοιχεία όχι μόνο για τα μέλη του κόμματος, αλλά και για εκατοντάδες χιλιάδες άλλους Ελληνες, για την δράση του ΚΚΕ στην κατοχή, το ποιοι Ελληνες συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κλπ.

Μάλιστα προέβησαν σε παράσταση έναντι του γενικού εισαγγελέα στο Βουκουρέστι, ο οποίος ενώ έδωσε αρχικώς εντολή για διερεύνηση της υπόθεσης, στη συνέχεια σταμάτησε κάθε ενέργεια, προφανέστατα κατ΄ εντολήν της ρουμανικής κυβέρνησης.

Τότε επενέβη η Μόσχα: Ζήτησε εντός δέκα ημερών "να επιστραφεί το μέρος του αρχείου που είχε κλαπεί στο νόμιμο ιδιοκτήτη του το ΚΚΕ (το εναπομείναν τμήμα του αρχείου ταξίδεψε την ίδια χρονιά στο Ιβάνοβο, 300 χλμ. βορειοανατολικά της Μόσχας, ενώ η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ μεταφέρθηκε στη Βουδαπέστη).

Ο Τσαουσέσκου ενημέρωσε τότε τους ΣΥΡΙΖΑίους της εποχής ότι πρέπει εντός 10 ημερών να έχουν απομακρύνει το αρχείο από την χώρα, αλλιώς θα είναι υποχρεωμένος να το κατασχέσει και να το επιστρέψει στο "ορθόδοξο" ΚΚΕ.

Το κλίμα είχε γίνει πολύ βαρύ στο κομμουνιστικό ανατολικό αμπλοκ, για τον "ΣΥΡΙΖΑ" της εποχής και ήταν θέμα χρόνου να αρχίσουν οι συλλήψεις, όταν θα εγκατέλειπαν το ρουμανικό έδαφος.

Η μοναδική ελπίδα τους ήταν η Γιουγκοσλαβία, η οποία δεν συμμετείχε στο Σύμφωνα της Βαρσοβίας και υπό την στιβαρή ηγεσία του Γ.Μ.Τίτο, είχε καταφέρει να σταθεί όρθια μετά την απομάκρυνσή της από το φιλοσοβιετικό μπλοκ τα έτη 1948-1949 (μια απομάκρυνση που εν πολλοίς έκρινε και την τύχη του ελληνικού εμφυλίου).

Μετά από διαβουλεύσεις που είχαν οι «αναθεωρητές» με την Ενωση Κομμουνιστών Γιουγκοσλαβίας, ήρθαν σε επαφή με την Ενωση Κομμουνιστών "Μακεδονίας", τον κομματικό πυρήνα της κομμουνιστικής κυβέρνησης των Σκοπίων.

Τα Σκόπια με μεγάλη χαρά δέχθηκαν την παρουσία όχι μόνο των ΣΥΡΙΖΑίων της εποχής, αλλά κυρίως του αρχείου τους: Ετσι η ονομασία "Μακεδονία" νομιμοποιείτο για πρώτη φορά από μια ελληνική πολιτική ομάδα, αλλά έβαζαν στο χέρι και έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών για τα ελληνικά πολιτικά, κοινωνικά και στρατιωτικά γεγονόταν των προηγούμενων 40 ετών.

Οι συγγραφείς του βιβλίου, Αλ. Δάγκα και Γ. Λεοντιάδη, καταγγέλλουν την πρωτοφανή «πολιτική αφέλειά» τους.

Ο ίδιος ο Λεοντιάδης αποδίδει «καιροσκοπισμό» εκ μέρους της ομάδας των ΣΥΡΙΖΑίων για την απόφαση να εγκατασταθεί το αρχείο στα Σκόπια, καθώς, όπως λέει, «γνώριζαν ότι θα γινόταν αντικείμενο εκμετάλλευσης από πλευράς τους» όσον αφορά το λεγόμενο «Μακεδονικό ζήτημα» και τις θέσεις του ΚΚΕ επ΄ αυτού, των δεκαετιών 1920-1930 (περί «ενιαίας και ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης»), που αργότερα ανατράπηκαν, σε συνάρτηση με την ύπαρξη σλαβομακεδονικού προσφυγικού στοιχείου, η παρουσία του οποίου ήταν έντονη στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ).

Στα χρόνια που ακολούθησαν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ της εποχής, βίωσαν μια εξαιρετική «φιλοξενία» στ Σκόπια: Κτίρια, υποδομές, επικοινωνίες, διαμονή χιλιάδων "αναθεωρητών", ακόμα και πλαστά ελληνικά διαβατήρια για να μπαινοβγαίνουν στην Ελλάδα της δικτατορίας.

Και ολα αυτά με έναν μόνο όρο: Να αναγνωρίζουν την «Δημοκρατία της Μακεδονίας»

Βέβαια, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, στα Σκόπια υπήρξαν σημαντικές απώλειες ντοκουμέντων με ευαίσθητο περιεχόμενο, τα οποία και παρακρατήθηκαν από τους Σκοπιανούς, για να παραδοθεί ένα μέρος του και να μεταφερθεί τελικώς το αρχείο στην Αθήνα το 1988 (επί ΕΑΡ), ύστερα από επίμονες διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο εμπλεκομένων πλευρών.

Λέγεται μάλιστα ότι είχε μεσολαβήσει και το ΠΑΣΟΚ ώστε να έχουν επιτυχή έκβαση οι προσπάθειες αυτές.

Το 1989 η ΕΑΡ γίνεται Συνασπισμός, και μέσα από αυτόν ξεπηδά ο ΣΥΡΙΖΑ. Ολη η πολιτική κληρονομά και η πολιτική συμπάθεια προς τα Σκόπια, στα οποία χρωστούν την επιβίωσή τους ως πολιτικός φορέας, μεταφέρεται στη νέα γενιά.

Τώρα, το μέρος του αρχείου που παρέδωσαν οι Σκοπιανοί, ανήκει με πλήρες δικαίωμα κυριότητας, στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία "Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας" (ΑΣΚΙ) που εδρεύει στο κτίριο των γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ στην πλατεία Κουμουνδούρου.

Ποτέ οι του ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέχασαν την βοήθεια των Σκοπιανών. Και τώρα, φαίνεται ότι ήρθε η ώρα να τους το ξεπληρώσουν...

: Ιστοσελίδα "Ινφογνώμων Πολιτικά"; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 07 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 548

Δεκαπέντε Πρέσβεις ε.τ. λένε όχι στο ξεπούλημα της Μακεδονίας

ypeks 01

Ολες οι ενδείξεις ενισχύουν την πεποίθηση µας πως τα Σκόπια, ό,τι και αν δεχθούν να πουν ή να κάνουν για να µπουν στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, δεν θα εγκαταλείψουν το επεκτατικό τους ιδεολόγηµα. Θα συνεχίσουν, κατά συνέπεια , να το προβάλλουν χρησιµοποιώντας το όνοµα "Μακεδονία", έστω και αν σε αυτό προστεθεί γεωγραφικός, εθνικός η χρονικός προσδιορισµός.

Διότι ένα γεωγραφικό προσδιορισµό οι Σκοπιανοί θα τον µεταχειρίζονται για να προωθούν την προπαγάνδα τους περί διηρηµένης Μακεδονίας που θα πρέπει να επανενωθεί µε διεύρυνση του κράτους των Σκοπίων. Ενας τέτοιος προσδιορισµός (Ανω Μακεδονία, Βόρεια Μακεδονία) θα επιτρέπει στους Σκοπιανούς να επιµένουν πως είναι οι µόνοι πραγµατικοί Μακεδόνες, µε δικό τους ελεύθερο µακεδονικό κράτος, ενώ "τα άλλα τµήµατα της Μακεδονίας", το "ελληνικό" και το "βουλγαρικό", έχουν υποστεί κατάληψη η/και εθνοκάθαρση.

Ενας εθνικός η χρονικός προσδιορισµός ,εξάλλου, θα παραπέµπει στην πλαστή ιστορία περί των Σλάβων που δήθεν αναµίχθηκαν µε τους Αρχαίους Μακεδόνες και γέννησαν τους

σηµερινούς Σκοπιανούς.

Τα ίδια ισχύουν και για µικτούς προσδιορισµούς, π.χ. Γκορναµακεντόνια=Ανω Μακεδονία ή

Novamakedonija.

Θα πρέπει όλοι να θυµούνται την επίσηµη κρατική εγκύκλιο-προειδοποίηση του άλλοτε Υπουργού των ΗΠΑ, Stettinius, της 26ης Δεκεµβρίου 1944, που έγκαιρα, µόλις δηµιουργήθηκε από τον Τίτο το τεχνητό µόρφωµα του "Μακεδονισµού", έλεγε µεταξύ άλλων επί λέξει:

"Η Κυβέρνηση µας (των ΗΠΑ) εκτιµά ότι αναφορές σε "Μακεδονικό Εθνος", "Μακεδονική Πατρίδα" η "Μακεδονική Εθνική Ταυτότητα" συνιστούν αβάσιµη δηµαγωγία, που δεν αντιπροσωπεύει εθνική η πολιτική πραγµατικότητα, και διαβλέπει στην σηµερινή αναζωογόνηση τους ένα προπέτασµα για επιθέσεις εναντίον της Ελλάδος."

Η πολιτιστική ενότητα που δηµιούργησε η δράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου έφερε τον Ελληνικό Πολιτισµό και την ελληνική γλώσσα, ως "κοινή", από την Ευρώπη µέχρι τα σύνορα της Κίνας, επί αιώνες. Κανένας δεν µπορεί να καπηλεύεται το πραγµατικό αυτό γεγονός και είµαστε βέβαιοι ότι αυτή την µοναδική προσφορά του Ελληνισµού στον κόσµο

καµιά ελληνική υπογραφή δεν θα σβήσει σήµερα.

Για τους λόγους αυτούς, ποτέ δεν πρέπει να συναινέσουµε σε όνοµα των Σκοπίων που να περιέχει την λέξη Μακεδονία, ό,τι και αν κάνουν άλλες χώρες, ώστε να µη νοµιµοποιήσουµε εµείς οι ίδιοι ιµπεριαλιστικές επιθέσεις εναντίον της πατρίδας µας και χάλκευση της Ιστορίας, ελληνικής και παγκόσµιας.-

ΑΘΗΝΑ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017

Υπογράφουν

ΑΛΙΑΓΑΣ ΣΠΥΡΟΣ
ΔΟΚΙΑΝΟΣ ΣΠΥΡΟΣ
ΚΟΡΑΝΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΚΟΥΝΙΝΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
ΝΟΜΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΠΑΠΑΣΛΙΩΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΠΑΤΣΙΚΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΣΙΔΕΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΣΠΕΤΣΙΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ
ΣΤΟΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ
ΤΡΙΤΑΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ

Πηγή: Ινφογνώμων Πολιτικά

: Σωτήριος Ρίζος, πρ. Πρόεδρος του Σ.τ.Ε.; Παιδεία, Ορθόδοξία, Ελληνισμός; Μάθημα Θρησκευτικών; 06 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 581

Βαρυσήμαντη παρέμβαση του πρ. Προέδρου του ΣτΕ κ. Σωτήριου Ρίζου για τους Φακέλους Μαθήματος των Θρησκευτικών

swthrios rizos 01

Εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ

Βαρυσήμαντη παρέμβαση για την αναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ για τους Φακέλους Μαθήματος των Θρησκευτικών έκανε στην ημερίδα με θέμα: «Θρησκευτική Συνείδηση: Συνταγματικές και Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις» της Ι.Μ. Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας (Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2018) ο κ. Σωτήριος Ρίζος, πρ. Πρόεδρος του Σ.τ.Ε.

Στην κυρίως εισήγησή του απέφυγε να τοποθετηθεί στο θέμα, απαντώντας όμως σε σχετική ερώτηση τοποθετήθηκε σχετικά με την αναμενόμενη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ διατυπώνοντας παράλληλα και την προσωπική του θέση σχετικά με το χαρακτήρα των Φακέλων Μαθήματος των Θρησκευτικών.

Ο κ. Ρίζος ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Βρισκόμαστε εν αναμονή βασικής αποφάσεως της Ολομελείας του ΣτΕ. Η υπόθεση έχει συζητηθεί και αναμένεται από ώρα σε ώρα ή από μήνα σε μήνα ή από εβδομάδα σε εβδομάδα, η απόφαση του ΣτΕ διότι έχουν προσβληθεί οι αποφάσεις του προηγούμενου Υπουργού οι οποίες σχετίζονται με τα βιβλία αυτά και επομένως φαντάζομαι ότι αν εμμείνει το ΣτΕ στην μέχρι τώρα νομολογία, θα κάνει και την υπαγωγή και θα μας πει αν τα βιβλία αυτά έχουν κατηχητικό περιεχόμενο, ομολογιακό ή έχουν θρησκειολογικό περιεχόμενο, οπότε αν έχουν θρησκειολογικό περιεχόμενο θα τεθούν εκποδών.

Εγώ τα είδα αυτά τα βιβλία στην ηλεκτρονική σελίδα. Άτακτα είναι και βεβαίως έχουν θρησκειολογικό χαρακτήρα. Δηλαδή μπορεί να είναι άτακτα αλλά με λίγη εμπειρία βλέπει κανείς ότι δεν εισάγουν το μαθητή στο ορθόδοξο δόγμα ούτε καν στον χριστιανισμό. Αλλά είναι τήδε κακείσε Ισλάμ, άλλες θρησκείες, ποιήματα ποιητών διαφόρων εγχωρίων, αλλοδαπών, είναι ένα μείγμα το οποίο εγώ δεν το κατενόησα καθόλου αλλά αν θέλουμε να το υπαγάγουμε στη νομική κατηγορία «κατήχησις» ή «θρησκειολογία», θα πρέπει να τα υπαγάγουμε στη θρησκειολογία. Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη».

Σχετικά άρθρα:

1. Σωτήριος Ρίζος, πρ. Πρόεδρος του Σ.τ.Ε.: Στο Σύνταγμα ρυθμίζονται τα ζητήματα της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών

2. Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας: Θρησκευτική Συνείδηση- Συνταγματικές και Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις

Πηγή: Θρησκευτικά

: Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας; Παιδεία, Ορθόδοξία, Ελληνισμός; Μάθημα Θρησκευτικών; 02 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 660

Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας: Θρησκευτική Συνείδηση- Συνταγματικές και Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις

Εκπαιδευτική Ημερίδα με θέμα: «Θρησκευτική Συνείδηση: Συνταγματικές & Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις» στην Ι.Μ. Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2018 η Εκπαιδευτική Ημερίδα που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας σε συνεργασία με το Θεολογικό Εργαστήρι της Ι. Μητροπόλεως, αφιερωμένη στο υπεύθυνο και πολυσχιδές έργο των Εκπαιδευτικών σήμερα, με γενικό τίτλο: «Θρησκευτική Συνείδηση: Συνταγματικές & Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις» στο συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Νέας Ιωνίας.

Στην ως άνω Ημερίδα έλαβαν μέρος ο κ. Σωτήριος Ρίζος, πρ. Πρόεδρος του Σ.τ.Ε., θέμα: «Η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνειδήσεως των Ελλήνων ως μέρος της εκπαιδεύσεως (άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος» και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αχαΐας κ. Αθανάσιος, Διευθυντής της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση με θέμα εισήγησης: «Μία σύγχρονη οπτική στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών».

Την Ημερίδα προλόγισε ο έγκριτος δημοσιογράφος κ. Αλέξης Παπαχελάς, ενώ στη συνέχεια ο Βυζαντινός χορός της Ιεράς Μητροπόλεως έψαλε Τροπάρια από την εορτή των Αγίων Τριών Ιεραρχών υπό την καθοδήγηση του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της ΜτΧΜΕ κ. Χάρη Νταραβάνογλου.

Την όλη συζήτηση συντόνισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας κ. Γαβριήλ, ο οποίος απηύθυνε θερμό καλωσόρισμα τόσο προς τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, όσο και προς τους δυο έγκριτους εισηγητές.

Ο Σεβασμιώτατος ανέφερε: «Στους φακέλους των θρησκευτικών υπάρχει αναμφίβολα συγκεντρωμένο ένα πλούσιο θεολογικό υλικό που αναδεικνύει τις γνώσεις και το οποίο βεβαίως χρειάζεται οπωσδήποτε περαιτέρω επεξεργασία, μέσα από την οποία οι εκπαιδευτικοί θα βοηθήσουν τον μαθητή να κατανοήσει την αξία του προτεινόμενου υλικού και να αξιοποιήσει ορθά τις εκπαιδευτικές και θρησκευτικές δυνατότητες που προσφέρει το εκτιθέμενο αυτό υλικό». Παροτρύνοντας όλους χαρακτηριστικά είπε: «ας σκεφτούμε όλοι μας σοβαρά και υπεύθυνα τους κινδύνους που εμφωλεύει το φάσμα της λήθης όταν μιλούμε για την Ελλάδα, όχι μόνο ως κρατική οντότητα, αλλά κυρίως ως πολιτιστική παρακαταθήκη, η οποία είναι πολύτιμη για όλη την ανθρωπότητα».

Την Ημερίδα τίμησαν επίσης με την παρουσία τους ο κ. Γεώργιος Χρυσικός Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, ο κ. Αθανάσιος Φαλούκας Διευθυντής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β’ Αθήνας, Μέλη των Δ.Σ. Νέας Ιωνίας και Ηρακλείου Αττικής, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, πρόεδροι και εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων και Μικρασιατικών Σωματείων, Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, θεολόγοι καθηγητές, φοιτητές, μαθητές και πλήθους κόσμου.

Κατά τη διάρκεια της Ημερίδος πραγματοποιήθηκε ανοικτή συζήτηση με τους παρισταμένους να θέτουν πολλά και ποικίλα ερωτήματα προς τους εισηγητές, σχετικά με ζητήματα νομικής και εκπαιδευτικής προσέγγισης της ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης, καθώς και της συμβολής του μαθήματος των Θρησκευτικών στην παιδεία του σύγχρονου σχολείου.

Οι εργασίες της Ημερίδος ολοκληρώθηκαν με την ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Γαβριήλ, ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τον Μακαριωτάτο Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο για την τιμητική παρουσία του, τον κ. Σωτήριο Ρίζο και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Αθανάσιο τόσο για την αποδοχή της προσκλήσεως, όσο για τις εμπεριστατωμένες και τεκμηριωμένες επιστημονικά εισηγήσεις τους, καθώς και όλους τους παρισταμένους για την ενεργή συμμετοχή τους.

Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε ακόμη στα γόνιμα και πολύτιμα συμπεράσματα που αποκομίσθηκαν από τις εργασίες της Εκπαιδευτικής αυτής Ημερίδος, ευχόμενος να αποτελέσουν την ουσιώδη αρχή και να συμβάλουν καθοριστικά στον επίσημο διάλογο Πολιτείας και Εκκλησίας σχετικά με τον χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών και την ανάπτυξη ελεύθερης θρησκευτικής συνείδησης.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως

Πηγή: Θρησκευτικά

: TIDEON; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 04 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 644

Οι ομιλήτριες στο συλλαλητήριο της Κυριακής...

velika traikoy 01

Αυτή είναι η μόνη γνωστή φωτογραφία της Βελίκας Τράΐκου.

Χαμογελά μέσα στο φέρετρο την ημέρα της κηδείας της, στην Θεσσαλονίκη.

Είναι Αύγουστος του 1904, χρονιά που η Βελίκα έκλεισε τα 21 της χρόνια.

Γεννήθηκε το 1883 στο χωριό Πεντάλοφο της Θεσσαλονίκης, σπούδασε δασκάλα και το 1900 την βρήκε να διδάσκει στην Έδεσσα.

Το 1901, ο Ίων Δραγούμης, Πρόξενος της Ελλάδας στο Μοναστήρι, οργανώνει τον Μακεδονικό Αγώνα.

Αναζητά ένα πρόσωπο απολύτου εμπιστοσύνης, μορφωμένο, νέο σε ηλικία για μια κρίσιμη αποστολή: την μεταφορά μηνυμάτων από το κέντρο του Αγώνα στην υπόλοιπη Μακεδονία.

Αιφνιδιάζεται όταν εμφανίζεται μπροστά του μια εικοσάχρονη κοπέλα και δηλώνει πρόθυμη να αναλάβει αυτή την αποστολή. Η ευφυΐα της, η μόρφωσή της –μιλούσε απταίστως τουρκικά και βουλγαρικά- και το θάρρος της κάμπτουν τις επιφυλάξεις του.

Τα επόμενα τρία χρόνια, η Βελίκα οργώνει την Μακεδονία.

Εμφανίζεται σε πόλεις και χωριά, άλλοτε ως πλανόδια πωλήτρια αυγών, άλλοτε ως ζητιάνα, άλλοτε ως «τρελή» που παραμιλά στους δρόμους, μεταφέροντας τα σημειώματα του Δραγούμη μέσα στα ρούχα της ακόμα και μέσα στα μαλλιά της και συλλέγοντας πληροφορίες.

Η δράση της σταματά στο παζάρι των Γιαννιτσών. Εκεί την αναγνωρίζει ένας Βούλγαρος.

Την συλλαμβάνουν.

Η πρώτη μαχαιριά είναι για να «σπάσει» και να αποκαλύψει το δίκτυο των Ελλήνων πατριωτών.

Απαντά με ένα χαμόγελο.

Το ίδιο και στην δεύτερη μαχαιριά, στην τρίτη…

Καταλαβαίνουν. Πέφτουν πάνω της και την κατακρεουργούν.

Στην κηδεία της το φέρετρο ανοιχτό, όπως και το ρούχο της για να δουν όλοι το μέγεθος της θηριωδίας.

Αλλά η ίδια, χαμογελαστή…

Ακριβώς τρία χρόνια νωρίτερα, τον Αύγουστο του 1901 στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, η Βελίκα Τράϊκου πήρε μέρος στην συνάντηση των Μακεδονομάχων και απευθύνθηκε στους άντρες που βρίσκονταν εκεί λέγοντας:

«Οπλίστε τους χωρικούς και όταν εμείς προετοιμάσουμε το έδαφος από παντού θα ανάψει ο αγώνας».

Την Κυριακή, στο Σύνταγμα, θα είμαι παρών για να ακούσω ξανά την «ομιλία» της.

Στην εξέδρα, θα βλέπω την Βελίκα.

Αγκαλιασμένη με την Κατερίνα Χατζηγεωργίου, την Δασκάλα από την Γευγελή, που στα 21 της χρόνια κι εκείνη , τον Οκτώβριο του 1904, αντιμετώπισε με το πιστόλι στο χέρι τους Βούλγαρους κομιτατζήδες που περικύκλωσαν το σπίτι της.

Και όταν την κάλεσαν να παραδοθεί, απάντησε:

«Εγώ Ελληνίς εγεννήθην, βάρβαρε Σκύθα και Ελληνίς θα πεθάνω».

Τέσσερις ολόκληρες ώρες κράτησε η μάχη της.

Στο τέλος οι κομιτατζήδες έβαλαν φωτιά στο σπίτι και την έκαψαν ζωντανή.

Την βρήκαν απανθρακωμένη με το πιστόλι στο χέρι.

Δίπλα τους στην εξέδρα θα είναι η Δασκάλα Αγγελική Φιλιππίδου που μαζί με τον σύζυγό της Δημήτρη ζούσαν στην Κλεπνούσνα.

Εκεί, στις 12 Δεκεμβρίου 1906 μπαίνουν οι Βούλγαροι και αρχίζουν την σφαγή.

Πρώτα σκοτώνουν τον ιερέα του χωριού και στη συνέχεια αναζητούν την δασκάλα.

Η Αγγελική και ο Δημήτρης, με τα όπλα στα χέρια δίνουν την μάχη και οι κομιτατζήδες υποχωρούν, αλλά η Δασκάλα έχει τραυματιστεί βαριά.

Αρνείται όμως την άμεση μεταφορά της στο νοσοκομείο των Σερρών και ζητά να την μεταφέρουν πάνω σε ένα φορείο και να σταματούν σε κάθε χωριό για να μιλά στους Έλληνες και να τους εμψυχώνει.

Τα λόγια της και η εικόνα της προκαλούν ξεσηκωμό.

Όταν φτάνει στις Σέρρες την υποδέχεται όλη η πόλη σαν Αγία, της φιλούν τα χέρια…

Αλλά η κατάσταση της υγείας της είναι πλέον απελπιστική.

Την μεταφέρουν στην Θεσσαλονίκη όπου πεθαίνει λίγες ημέρες μετά.

Στην εξέδρα θα είναι και η Λίλη Βλάχου, η απόφοιτος του Αρσακείου που ανέβηκε το 1905 στην Μακεδονία μαζί με τον Μακεδονομάχο αδελφό της Ιωάννη και ανέλαβε την διεύθυνση του Παρθεναγωγείου της Έδεσσας.

Και μύησε όλες τις δασκάλες στον Αγώνα, δημιουργώντας ένα νέο «Κρυφό Σχολειό» και κηρύσσοντας την ελληνικότητα της Μακεδονίας.

Ώσπου το 1907 την σκότωσαν μέσα στο σχολείο της…

Αυτές θα είναι για μένα στην εξέδρα του συλλαλητηρίου-και μόνον Αυτές.

Και τις δικές Τους «ομιλίες» θα πάω να ακούσω.

Γιατί όπως γράφει ο Κωστής Παλαμάς,

«Χρωστάμε σ' όσους ήρθαν, πέρασαν, θα 'ρθούν, θα περάσουν.

Κριτές, θα μας δικάσουν, οι αγέννητοι, οι νεκροί».

: Ὀρθόδοξα Χριστιανικά Σωματεία τῆς Ἑλλάδος; Εθνικά Θέματα; e-Βιβλιοθήκη: Εθνικά Θέματα; 05 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 3703

Συλλαλητήριο γιὰ τὴ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στὴν ΑΘΗΝΑ! - Ὀρθόδοξα Χριστιανικά Σωματεία Ἑλλάδος [Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου 2018]

Τά Ὀρθόδοξα Χριστιανικά Σωματεία τῆς Ἑλλάδος χαιρετίζουν τό σημερινό μεγαλειώδες Συλλαλητήριο

Ἀδέλφια μας Ἕλληνες!

Ἀπόγονοι τοῦ Περικλέους, τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τοῦ Βατάτζη, τοῦ πατρο-Κοσμᾶ καὶ τοῦ Παύλου Μελᾶ!

Μπροστά στό μνημείο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου, συγκεντρωθήκαμε σήμερα ὅλη ἡ Ἑλλάδα μαζί μέ τούς Ἀπόδημους ἀδελφούς μας γιά νά διατρανώ-σουμε τήν ἱστορική ἀλήθεια. Τήν Ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας μας πού κά-ποιοι, κάπηλοι, διεκδικοῦν τό ὄνομά της.

«Τά Ἔθνη», ἔλεγε ὁ Μακρυγιάννης, «δέν θεμελιώνονται μέ ψέματα καί προπαγάνδες, ἀλλά μέ δικαιοσύνη, τιμιότητα, ἀρετή καί θρησκεία».

Ἔχουμε τήν ἀλήθεια καί τό δίκαιο μέ τό μέρος μας καί μαζί μέ τούς Ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μας θά ἀγωνιστοῦμε ἑνωμένοι μέχρι τήν δικαίωσή μας.

Ἡ μεγαλειώδης αὐτή συγκέντρωση μπροστά στό Κοινοβούλιο στέλνει πρός κάθε κατεύθυνση ἕνα μήνυμα:

Τήν οἰκονομική ἐξαθλίωση πού κάποιοι μᾶς ἐπέβαλαν, τήν ὑπομένουμε μέ καρτερία καί ἐλπίδα.

Ὅμως δέν ἀνεχόμαστε νά θίγεται ἡ Πίστη μας καί ἡ Πατρίδα μας.

Γιατί ἡ πατρίδα μας εἶναι ἡ ψυχή μας!

Ἡ πατρίδα μας κατέχει μοναδική θέση στήν παγκόσμια ἱστορία.

Ἡ πατρίδα μας ἔχει τήν μεγαλύτερη προσφορά στόν πολιτισμό τῆς ἀνθρωπότητος.

Ἡ πατρίδα μας εἶναι ἡ χώρα τοῦ φωτός, τῆς σοφίας καί τῆς Ὀρθοδοξίας πού γεννᾶ εὐεργέτες, ἥρωες κι ἁγίους.

Γι΄ αὐτό δέν θά ἐπιτρέψουμε νά μεταλλάξουν τόν λαό μας καί νά καταντή-σουν τήν πατρίδα μας, χώρα διεφθαρμένων ἀνθρώπων.

Σάν σήμερα, στίς 4 Φεβρουαρίου τοῦ 1843, ἄφησε τήν τελευταία του πνοή ἐδῶ, στήν Ἀθήνα, ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ, ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ἄραγε τυχαία ἡ σύμπτωση; «Κριτές θά μᾶς δικάσουν οἱ ἀγέννητοι, οἱ νεκροί».

Ἡ σημερινή διαμαρτυρία εἶναι μιά αὐθόρμητη ἐκδήλωση τοῦ λαοῦ μας.

Ἑνός λαοῦ πού ξαγρυπνᾶ. Γι’ αὐτό δέν ἀνησυχοῦμε.

Παραμένουμε ἑνωμένοι! Καί ὅσες φορές ὁ Ἑλληνισμός ἦταν ἑνωμένος καί εἶχε ἀξίους ἡγέτες, μεγαλούργησε.

Ζήτω ἡ Ἑλλάδα! Ζήτω ἡ Μακεδονία!

: Ιστολόγιο "ID-on't renounce my freedom"; Κοινωνία, Θεσμοί, Δίκαιο; Κάρτες, Αχρήματη Κοινωνία και Προσωπικά Δεδομένα; 05 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 796

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Νέες ταυτότητες που θα πληρούν σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας, από την Αττική θα ξεκινήσει η αντικατάσταση των παλαιών

Σχόλιο ID-ont: Μετά την "επιτυχημένη" διαπραγμάτευση των μνημονίων, την αναμενόμενη "επιτυχία" στο Σκοπιανό, αναμένεται να τριτώσει η "επιτυχία" αυτής της κυβέρνησης με την εισαγωγή της Κάρτας του Πολίτη. Μιλάμε για την ίδια ακριβώς Κάρτα που ο κος Τσίπρας ως βουλευτής στην αντιπολίτευση την είχε καταγγείλει (βλ.: Πολιτικές παρατάξεις για την Κάρτα του Πολίτη).

«Αποφασισμένο» είναι πλέον το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για να ξεκινήσει η διαδικασία που θα αφορά την αντικατάσταση των παλαιών ταυτοτήτων με νέες, οι οποίες θα πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας.

Μετά από αρκετά χρόνια, το τελικό κείμενο της προκήρυξης θα είναι έτοιμο μέσα στις επόμενες μέρες, σύμφωνα με δηλώσεις αρμόδιων στελεχών στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» και αμέσως μετά θα κληθούν για διαπραγματεύσεις και προσφορές οι 7-8 από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως με εξειδίκευση στη μαζική έκδοση διαβατηρίων και ταυτοτήτων.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου εγγράφου, όπως και το οικονομικό σκέλος του έργου έχουν ήδη καθοριστεί. «Μένει να προσδιοριστούν τα κριτήρια επιλογής του αναδόχου και αμέσως μετά θα ζητήσουμε από τις μεγάλες εταιρείες του “χώρου” να καταθέσουν προσφορές» δήλωσε αξιωματούχος στην «Καθημερινή».

Η επιτάχυνση των διαδικασιών συμπίπτει χρονικά με την άφιξη -μέσα Φεβρουαρίου- στην Ελλάδα κλιμακίου Αμερικάνων εμπειρογνωμόνων από το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, οι οποίοι θα αξιολογήσουν τις επιδόσεις της Ελλάδας στην εφαρμογή του προγράμματος visa waiver, που επιτρέπει στους πολίτες 38 χωρών -και της Ελλάδας- να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στις ΗΠΑ.

Οι πρώτες παρασκευαστικές συναντήσεις έγιναν μεσοβδόμαδα στη ΓΑΔΑ. Παρότι τόσο οι Έλληνες όσο και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι σπεύδουν να αποσυνδέσουν visa waiver και ταυτότητες, η μη αντικατάσταση των παλιών εγγράφων με νέα, βιομετρικά αποτελεί ένα από τα πιο εναπομείναντα σημεία κριτικής των ΗΠΑ εις βάρος της ελληνικής κυβέρνησης.

Οι νέες ταυτότητες θα είναι αντίστοιχες με των υπολοίπων κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άλλωστε, η αντικατάσταση των παλιών εγγράφων με νέα, βιομετρικά αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Ελλάδας έναντι της Ε.Ε., ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Σύμφωνα με τις προτάσεις των εμπειρογνωμόνων της ΕΛ.ΑΣ., το νέο έγγραφο θα είναι πλαστικό και θα περιέχει μικροτσίπ με αποθηκευμένα τα βιομετρικά στοιχεία του κατόχου. Σε κάθε καινούρια ταυτότητα θα εμφανίζεται η φωτογραφία και το ονοματεπώνυμο του κατόχου, όχι όμως και το δακτυλικό του αποτύπωμα.

Τον περασμένο Ιούλιο, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας, κατέθεσε στη Βουλή τροπολογία που προέβλεπε ότι οι προδιαγραφές του δελτίου ταυτότητας καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και δίχως να απαιτείται νομοθετική ρύθμιση. Ένας από τους λόγους της κυβερνητικής δυστοκίας, εξάλλου, φέρεται πως ήταν ο φόβος για πιθανές αντιδράσεις της Εκκλησίας και βουλευτών στην έκδοση ταυτοτήτων με ενσωματωμένο μικροτσίπ.

Το κόστος αντικατάστασης των παλιών ταυτοτήτων με νέες υπολογίζεται στα 80 εκατομμύρια ευρώ. Κάθε νέο έγγραφο θα κοστίζει 8 έως 10 ευρώ και το αντίτιμο θα πληρώνει ο πολίτης που ενδιαφέρεται να αποκτήσει για πρώτη φορά ταυτότητα (αφορά τους 18χρονους) ή να αντικαταστήσει την παλιά του με νέα, βιομετρική.

Η έκδοση νέων εγγράφων θα ξεκινήσει πιλοτικά από την Αττική πριν επεκταθεί στην υπόλοιπη χώρα, ενώ πρόθεση των επιτελών του μεγάρου της λεωφόρου Κατεχάκη είναι οι πρώτες βιομετρικές ταυτότητες να έχουν εκδοθεί πριν από το τέλος του χρόνου.

Η προκήρυξη του διαγωνισμού, πάντως, θα αφορά πέρα από την αντικατάσταση των ταυτοτήτων και την έκδοση των ήδη βιομετρικών διαβατηρίων, καθώς λήγει η σύμβαση της ΕΛ.ΑΣ. με την ανάδοχο εταιρεία, ανεβάζοντας το συνολικό κόστος του έργου στα 350 εκατομμύρια.

Παρά την ιδιαίτερα υψηλή δαπάνη, η κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει σε ανοικτό διαγωνισμό αλλά θα επιλέξει τον ανάδοχο με «κλειστή» διαδικασία, ζητώντας από 7-8 μεγάλες εταιρείες του χώρου να καταθέσουν προσφορές. Μάλιστα, οι διπλωματικές αντιπροσωπείες των ισχυρότερων χωρών της Ε.Ε. και όχι μόνο, ακονίζουν τα ξίφη τους και ετοιμάζονται να διεκδικήσουν το έργο για λογαριασμό των «δικών τους» εταιρειών.

Η χρηματοδότηση

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η χρηματοδότηση της διαδικασίας θα γίνει από τα απόρρητα κονδύλια του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προκειμένου, σύμφωνα με μια εκδοχή, να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να «βγουν στον αέρα» τα τεχνικά χαρακτηριστικά ασφαλείας της νέας ταυτότητας.

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ προχώρησε σε νέα αυστηροποίηση του προγράμματος visa waiver, αρμόδιοι αξιωματούχοι εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι, μετά και τις εξελίξεις στο πεδίο των ταυτοτήτων, η Ελλάδα θα περάσει τα “stress tests” των Αμερικανών στον τομέα της ασφαλείας.

Πρόσφατο δημοσίευμα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ έθεσε στα τέλη Δεκεμβρίου σε ισχύ νέους κανόνες στις αρχές ασφαλείας των 38 χωρών που μετέχουν στο visa waiver, υποχρεώνοντάς τες να ελέγχουν τα στοιχεία των ταξιδιωτών τους στους καταλόγους υπόπτων για τρομοκρατία των ΗΠΑ.

Η Ελλάδα φέρεται -σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας - να έχει «ευθυγραμμιστεί» με τη συγκεκριμένη απαίτηση ήδη από το 2016, στο πλαίσιο διμερούς συμφωνίας Ελλάδας - ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του «σοβαρού εγκλήματος».

Πηγή: CNN, ID-on't renounce my freedom

: Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 03 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 488

Ἐκπροσώπηση τοῦ Ἁγίου Ὄρους στό συλλαλητήριο τῶν Ἀθηνῶν

anakoinwsh agioy oroys gia to syllalhthrio ths athhnas 01

Στήριξη στήν εὐόδωση τῶν προσπαθειῶν ἀποφάσισε ἡ Ἱερά Κοινότης.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

: Εκπαιδευτήρια «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ»; Εθνικά Θέματα; Μακεδονία - Σκοπιανό Ζήτημα; 03 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 1073

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ!

"Μακεδονία Ξακουστή" από τους μαθητές του Γυμνασίου και Δημοτικού Αμαρουσίου των ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ "Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ"

Πηγή: Εκπαιδευτήρια "Η Ελληνική Παιδεία"

: (†) Μητροπολίτης Τρίκκης καί Σταγῶν Διονύσιος; Αγιολόγιο - Εορτολόγιο; Τριώδιο- Μεγάλη Τεσσαρακοστή- Μεγάλη Εβδομάδα; 03 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 1186

Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου: Ἅγιος Θεοφύλακτος Ἀρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας - Ἡ ἀποδημία σὲ μακρινή χώρα

kyriakh toy aswtoy 01

Η παραβολή του Ασώτου παρουσιάζει το Θεό σαν άνθρωπο, τον αληθινά φιλάνθρωπο και τους δύο γιούς, καθώς και τις δύο κατηγορίες των ανθρώπων, τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς. Ο μικρός είπε· δώσε μου το μερίδιό μου από την περιουσία μας. Η δικαιοσύνη είναι αρχική κατάσταση του ανθρώπου, γι’ αυτό κι ο μεγάλος δεν παρεκκλίνει· υστερογέννητο κακό η αμαρτία, γι’ αυτό και παρεκκλίνει ο μικρός, αυτός, δηλαδή που συναυξήθηκε με την αμαρτία που μπήκε στον κόσμο έπειτα. Και με άλλο νόημα λέγεται ο αμαρτωλός άνθρωπος «νεώτερος γιός», σαν νεωτεριστής κι αποστάτης στο πατρικό θέλημα.

«Πατέρα, δώσε μου το μερίδιό μου από την περιουσία μας». Περιουσία του ανθρώπου είναι το λογικό, με επακολούθημα την αυτεξουσιότητα γιατί κάθε λογικό είναι αυτεξούσιο. Μας παραχωρεί ο Κύριος το λόγο, για να τον χρησιμοποιούμε κατά το θέλημά μας, σαν δικό μας κτήμα. Και τον παραχωρεί σ’ όλους εξίσου, γιατί όλοι είμαστε εξίσου λογικοί, εξίσου αυτεξούσιοι. Άλλοι όμως κάνουμε λογική χρήση της τιμητικής παραχώρησης κι άλλοι εξευτελίζουμε το θείο δώρο. Και όλα γενικά όσα μας έχει δώσει Θεός, ας τα θεωρήσουμε περιουσία μας, τον ουρανό, τη γη, την πλάση όλη, το νόμο, τους προφήτες. Αλλά ο μικρός γιός ενώ είδε τον ουρανό, και τον θεοποίησε, τη γη και την προσκύνησε, δεν θέλησε να πορευτεί στις γραμμές του νόμου, δολιεύτηκε τους λόγους των προφητών. Ο μεγαλύτερος όμως γιός τα χρησιμοποίησε όλα για τη δόξα του Θεού.

Στο ίδιο μέτρο τους τα παραχώρησε και τους άφησε να πορευτούν κατά το θέλημά τους· δεν υποχρεώνει κανένα που δεν θέλει να τον υπηρετεί. Αν ήθελε να μας υποχρεώσει, ούτε λογικούς θα μας δημιουργούσε ούτε αυτεξούσιους. Όλα αυτά ο μικρός τα σπατάλησε αμέσως. Και ο λόγος, η αποδημία του στα μακρινά. Όταν, δηλαδή, ο άνθρωπος απομακρυνθεί από το Θεό και θέσει τον εαυτό του πέρα από το θείο φόβο εξαντλεί όλα τα θεία δώρα. Όταν μένουμε κοντά στο Θεό, τίποτα τέτοιο δεν κάνουμε που οδηγεί στην απώλεια κατά το λόγο «απ’ την αρχή έβλεπα τον Κύριο δίπλα μου, στα δεξιά μου παντοτινά για να μην ταραχτώ». Όταν όμως απομακρυνθούμε απ’ αυτόν κι αποστρατήσουμε από το θέλημά του, πράττουμε και πάσχουμε τα χειρότερα, πάλι κατά το λόγο «όσοι απομακρύνονται από σένα θα χαθούν».

«Σκόρπισε» λοιπόν την περιουσία του κι ήταν φυσικό. Γιατί η αρετή έχει ένα όνομα και είναι κάτι απλό. Η κακία όμως είναι ποικίλη και προκαλεί πολλές πλάνες. Η ανδρεία, λόγου χάρη, έχει ένα όνομα και αναφέρεται στο πότε, πώς και σε ποιους πρέπει να λειτουργεί το θυμικό μας. Της κακίας, όμως είναι δύο τα είδη, η δειλία και η θρασύτητα. Βλέπεις ότι η λέξη διασπάται και χάνεται η ενότητα της αρετής; Και όταν εξάντλησε την περιουσία του και δεν περπατούσε πια ο άνθρωπος σύμφωνα με το λόγο, εννοώ τις διατάξεις του φυσικού νόμου, αλλά μήτε το γραπτό νόμο ακολουθούσε, μήτε τους προφήτες άκουε, πέφτει μεγάλη πείνα, όχι πείνα τροφών αλλά πείνα του λόγου του Κυρίου.

Και αρχίζει να στερείται, γιατί δεν φοβόταν τον Κύριο παρά ήταν μακριά του -επειδή για όσους φοβούνται τον Κύριο δεν υπάρχει στέρηση. Και πώς δεν υπάρχει στέρηση για όσους φοβούνται; Γιατί όποιος φοβάται τον Κύριο θα θέσει την ικανοποίησή του μέσα στον κύκλο των εντολών του. Γι’ αυτό και βασιλεύει στο σπίτι του τιμή και πλούτος και αντίθετα, σκορπίζει αυτός και μοιράζει στους φτωχούς· τόσο πολύ απέχει ο ίδιος από τη στέρηση. Αυτός λοιπόν που αποδήμησε μακριά από το Θεό και δεν έχει μπροστά στα μάτια του το φοβερό του πρόσωπο, στερείται κατά φυσικό λόγο, αφού καμιά θεϊκή καταβολή δεν ενεργεί μέσα του. Και αφού πήγε, δηλαδή αφού προόδευσε και πρόκοψε στην κακία, έγινε, μισθωτός, σ’ ένα πολίτη της χώρας εκείνης. Ο μισθωτός του Κυρίου γίνεται ένα πνεύμα μαζί του· ο μισθωτός της πορνικής φύσεως των δαιμόνων γίνεται ένα σώμα μ’ αυτούς, όλος σάρκα, χωρίς να γίνεται μέσα του καμιά εισχώρηση του πνεύματος, όπως στους ανθρώπους πριν από τον κατακλυσμό. Γιατί όπως νά ‘ναι πολίτες της χώρας που απέχει από το Θεό είναι οι δαίμονες. Και αυτός, αφού πρόκοψε και έγινε δυνατός στην κακία, βόσκει χοίρους, γίνεται δηλαδή και στους άλλους δάσκαλος της κακίας και των βρώμικων πράξεων. Γιατί όλοι που δοκιμάζουν ευχαρίστηση με την ακαθαρσία των αισχρών πράξεων και των υλικών παθών είναι χοίροι. Γιατί του χοίρου τα μάτια ποτέ δεν μπορούν να κοιτάξουν προς τα επάνω, επειδή έχουν μια αλλόκοτη διάπλαση. Γι’ αυτό και οι χοιροβοσκοί, όταν δεν μπορούν να σταματήσουν τις κραυγές του χοίρου που κρατούν, τον γυρίζουν ανάσκελα και τον κάνουν έτσι να μετριάζει τις κραυγές του. Γιατί αυτός ξαφνιάζεται και σωπαίνει βλέποντας ψηλά και πράγματα που δεν είδε ποτέ. Τέτοια είναι τα μάτια όσων τρέφονται με τα αισχρά, ποτέ δεν βλέπουν ψηλά. Χοίρους λοιπόν βόσκει όποιος νικά πολλούς στην αισχρότητα, όπως οι πορνοβοσκοί, οι αρχιληστές, οι αρχιτελώνες. Όλοι αυτοί βόσκουν χοίρους. Και επιθυμεί τούτος ο αξιοθρήνητος να χορτάσει από αμαρτία και κανένας δεν του δίνει το χορτασμό της.

Κανένας δεν χορταίνει την αισχρότητα, όποιος εξοικειώθηκε μαζί της. Μήπως και η ηδονή μένει; Ή την ίδια στιγμή που τη νιώθει κανένας περνά, και βρίσκεται ο αξιοθρήνητος με άδεια χέρια; Με χαρούπια παρομοιάζεται η αμαρτία, που έχει γλυκύτητα και σκληράδα· η ευχαρίστησή της προσωρινή, ενώ η τιμωρία της αιώνια. Κανένας λοιπόν δεν δίνει χορτασμό από τις αισχρότητες σ’ όποιον εντρυφά μέσα σ’ αυτές. Γιατί ποιός θα του δώσει τον κορεσμό και θα παύσει την πείνα του; Ο Θεός; Μα δεν είναι κοντά, γιατί βρίσκεται σε μακρινή αποδημία από το Θεό αυτός που τρώει τα χαρούπια. Μήπως οι δαίμονες; Πώς όμως, αφού αυτοί επιδιώκουν περισσότερο να μη γίνει ποτέ σταμάτημα της κακίας και χορτασμός της;

«Κι αφού ήρθε στον εαυτό του· είπε· πόσοι μισθωτοί του πατέρα μου πετούν τα τρόφιμά τους κι εγώ πεθαίνω της πείνας…» Ήρθε στον εαυτό του ο ως τότε άσωτος. Ώσπου έπραττε τις αισχρότητες ήταν έξω από τον εαυτό του, λέγεται ότι κατασπατάλησε την περιουσία του, και είναι φυσικό. Γι’ αυτό είναι έξω από τον εαυτό του. Γιατί αυτός που δεν καθοδηγείται από το λόγο αλλά ζει σαν άλογος και γίνεται οδηγός της αλογίας των άλλων, είναι έξω από τον εαυτό του και δεν μένει πάνω στην ουσία του, το λόγο. Και όταν αναλογιστεί ποιός ήταν και σε ποιά αθλιότητα κατάντησε, τότε έρχεται στον εαυτό του με τον αναλογισμό και τη μετάνοια από την περιπλάνησή του.

Μισθωτούς πάλι εννοεί τους κατηχουμένους που δεν έφτασαν ακόμα να γίνουνε γιοί, επειδή ακόμα δεν φωτίστηκαν. Όμως οι κατηχούμενοι έχουν περισσεύματα από λογικές τροφές, ακούοντας τα αναγνώσματα καθημερινά. Άκουσε τα εξής για να μάθεις τη διαφορά γιου και μισθωτού. Εκείνων που σώζονται οι κατηγορίες είναι τρεις. Οι πρώτοι ασκούν την αρετή, επειδή φοβούνται την τιμωρία. Για τούτο κάνει υπαινιγμό κι ο Δαυίδ λέγοντας· «καθήλωσε με το φόβο σου τη σάρκα μου· με παραλύει της τιμωρίας σου ο φόβος». Οι δεύτεροι φαίνονται ότι είναι μισθωτοί, επειδή τρέχουν να ευαρεστήσουν το Θεό από επιθυμία της αμοιβής. «Πίεσα τον εαυτό μου να εκτελέσω το θέλημά σου για την αιώνια ανταμοιβή μου». Όσοι όμως είναι γιοί εκτελούν τις εντολές του από αγάπη προς το Θεό καθώς πάλι ο ίδιος ο Δαυίδ λέει· «Πόσο Κύριε, αγάπησα το νόμο σου· όλη την ημέρα είναι το μελέτημά μου». Και πάλι· «Άπλωσα τα χέρια μου στις εντολές σου, που τις αγάπησα, και όχι που τις φοβήθηκα». Και πάλι· «Με γεμίζουν από θαυμασμό τα έργα σου, κι επειδή είναι θαυμαστά, γι’ αυτό τα ερεύνησε η ψυχή μου». Και δεν πρέπει να νομίζουμε ότι οι κατηχούμενοι μόνο λέγονται μισθωτοί αλλά και όσοι μέσα στην Εκκλησία δεν είναι πιο δοκιμασμένοι. Όταν λοιπόν κάποιος, που ήταν στην τάξη των γιών κι έπειτα αποκηρύχτηκε για τις αμαρτίες του, βλέπει ν’ απολαμβάνουν άλλοι τα δώρα του Θεού και να μετέχουν στα θεία μυστήρια και στον θείο άρτο, τότε είναι η ώρα γι’ αυτόν τον θλιβερό επίλογο.

Αλλά θα σηκωθώ, από την πτώση δηλαδή της αμαρτίας, και θα πάω στον Πατέρα μου και θα του πω Πατέρα, αμάρτησα μπροστά στον ουρανό, επειδή τον εγκατέλειψα και προτίμησα τη σιχαμερή ηδονή κι από την πατρίδα μου τον ουρανό πρόκρινα τη χώρα του λιμού. Αμαρτάνει απέναντι του χρυσού κατά κάποιο τρόπο όποιος προτιμά το μολύβι κι αμαρτάνει στον ουρανό, όποιος προτιμήσει τη γη. Αστοχεί πάντως από το δρόμο που οδηγεί στον ουρανό. Σημείωσε ότι όταν έκανε την αμαρτία, δεν ένιωθε ότι βρισκόταν μπροστά στο Θεό, όταν όμως κάνει την εξομολόγησή του, αισθάνεται ότι έχει αμαρτήσει μπροστά του. Σηκώθηκε και ήρθε στον Πατέρα του. Δεν πρέπει μόνο να επιθυμούμε, ό,τι αρέσει στο Θεό αλλά και να το πράττουμε. Και καθώς είδες τη θερμή μετάνοια, κοίταξε και την ευσπλαχνία του Πατέρα του. Δεν περίμενε το γιό να έρθει κοντά του. Τρέχει και τον αγκαλιάζει. Έχοντας το πατρικό φίλτρο, αν και Θεός, με όλο του το είναι, ολόκληρο τον αγκαλιάζει, για να τον σφιχτοπεριπλέξει από παντού με τον εαυτό του, όπως έχει λεχθεί· «Και θα σε περιντύσει, η δόξα του Θεού». Και πρώτα, όταν ο γιός απομακρύνθηκε, ήταν καιρός ν’ απομακρυνθεί κι ο Πατέρας από το σφιχταγκάλιασμα. Όταν τον πλησίασε με την προσευχή και την επιστροφή του, ήρθε η ώρα να τον αγκαλιάσει. Πέφτει λοιπόν στον τράχηλό του, δείχνοντας στον παλαιό αποστάτη να γίνει υπάκουος. Και για να επιβεβαιώσει τη συμφιλίωση τον καταφιλεί, εξαγνίζοντας πρώτα το στόμα του ακάθαρτου, καθώς το πρόθυρο του σπιτιού κι έπειτα προχωρεί τον εξαγνισμό και στον εσωτερικό του κόσμο.

«Και είπε στους δούλους του ο Πατέρας. Φέρτε την πρώτη στολή του και ντύστε τον και βάλτε του δαχτυλίδι στο χέρι και στα πόδια του παπούτσια. Φέρτε και το μοσχάρι το σιτευτό και θυσιάστε το κι ας φάμε κι ας ευχαριστηθούμε, γιατί αυτός ο γιός μου ήταν νεκρός και ξαναέζησε και είχε χαθεί και βρέθηκε. Κι άρχισαν να διασκεδάζουν». Δούλους μπορείς να θεωρήσεις τους αγγέλους, τα λειτουργικά πνεύματα που αποστέλλονται στη διακονία της σωτηρίας των άξιων. Γιατί αυτοί στολίζουν όποιον επιστρέφει από την κακία με την πρώτη στολή, που φορούσαμε πριν αμαρτήσουμε, το ρούχο της αφθαρσίας ή την πολυτιμότερη απ’ όλες τις άλλες, που είναι η στολή του βαπτίσματος. Γιατί αυτήν πρώτη φορώ κι αυτή μου σκεπάζει την ασκήμια μου. Ή τους αγγέλους λοιπόν μπορείς να θεωρήσεις δούλους, που διακονούν σ’ όσα εμείς τελούμε και μ’ όσα παίρνουμε τον αγιασμό. Μπορείς να θεωρήσεις και τους ιερείς, που και με το βάπτισμα και με την διδασκαλία ντύνουν εκείνον που επιστρέφει και το Χριστό μας φορούν σαν πρώτη στολή – όσοι βαπτιστήκαμε στ’ όνομα του Χριστού, το Χριστό ντυθήκαμε. Μας δίνουν έπειτα δαχτυλίδι στο χέρι, τη σφραγίδα του χριστιανισμού, που με τα έργα μας πήραμε, γιατί το χέρι είναι της πράξης σύμβολο και της σφραγίδας το δαχτυλίδι. Όποιος λοιπόν βαπτίζεται και καθένας που επιστρέφει από την κακία οφείλει να έχει πάνω στο χέρι του, δηλαδή πρακτική δύναμη τη σφραγίδα και το γνώρισμα του Χριστιανού, για να μπορεί να δείχνει ότι κατά την εικόνα του πλάστη του ανανεώθηκε. Μπορείς κι αλλιώς να θεωρήσεις το δαχτυλίδι, σαν αρραβώνα του Πνεύματος, ότι ο Θεός δίνει τα πιο τέλεια αγαθά, όταν είναι η ώρα τους. Αλλά τώρα σαν εγγύηση μας δίνει τα χαρίσματα εκείνα, σαν αρραβώνα των μελλοντικών, σε άλλους θαυματουργική ικανότητα, σε άλλους δύναμη διδασκαλίας, σε άλλους κάτι άλλο κι έπειτα απ’ αυτά ελπίζουμε θετικά και τα πιο τέλεια. «Υποδήματα στα πόδια του», για να προφυλάγονται από τους σκορπιούς, τα αμαρτήματα που θεωρούσαν μικρά και κρυφά, όπως είπε ο Δαυίδ αλλά θανατηφόρα και αυτά. Αλλά βέβαια κι από τα φίδια, τις αμαρτίες που πιστεύεται ότι βλάπτουν φανερά. Και με άλλο νόημα, δίδονται παπούτσια σ’ αυτόν που αξιώθηκε την πρώτη στολή, επειδή ο Θεός τον ετοιμάζει για το κήρυγμα και την ωφέλεια των άλλων. Ο χριστιανισμός είναι ωφέλεια του διπλανού του.

Δεν είναι άγνωστο ποιό είναι το μοσχάρι το σιτευτό, που θυσιάζεται και τρώγεται. Χωρίς αμφιβολία είναι ο αληθινός γιός του Θεού, αφού έγινε άνθρωπος κι έλαβε σάρκα που είναι άλογη και κτηνώδης, μ’ όλο που την έχει γεμίσει με τις δικές τους ιδιότητες. Απ’ αυτή την άποψη θεωρείται μοσχάρι, άπειρος από το ζυγό της αμαρτίας και σιτευτό, επειδή είχε από την αρχή του κόσμου οριστεί γι’ αυτό το μυστήριο. Και θα φανεί ίσως ακόμα πιο παράδοξο αυτό που θα πω αλλά θα το πω. Ο άρτος της κοινωνίας, επειδή κατά το φαινόμενο αποτελείται από σιτάρι, μπορεί να λεχθεί σιτευτός. Κατ’ άλλο νόημά του όμως επειδή είναι σάρκα θα μπορούσε να λεχθεί μοσχάρι. Οπότε μόσχος και σιτευτός είναι το ίδιο. Καθένας λοιπόν που βαπτίζεται και γίνεται γιός του Θεού ή καλύτερα αποκαθίσταται στη θέση του γιού και γενικά καθένας που καθαρίζεται από την αμαρτία κοινωνεί αυτό το σιτευτό μοσχάρι και γίνεται αιτία χαράς και στον Πατέρα και στους δούλους του, αγγέλους και ιερείς, επειδή επέστρεψε από το θάνατο στη ζωή και από την απώλεια βρέθηκε. Όσο βρισκόταν μέσα στη κακία, ήταν νεκρός, δεν υπήρχε γι’ αυτόν ελπίδα. Όσον είχε ανθρώπινη φύση τη μεταβλητή, που μπορεί από την κακία να μεταπέσει στην αρετή, λέγεται ότι είχε χαθεί. Αυτή είναι μετριότερη έκφραση από την πρώτη.

Γιατί είπε την παραβολή ο Κύριος;

Ο μεγάλος γιός ήταν στο χωράφι. Στο γυρισμό καθώς πλησιάζοντας στο σπίτι άκουσε τραγούδια και χορούς, κάλεσε κάποιο παιδί από τους υπηρέτες και ρωτούσε τί γινόταν. Κι αυτό του είπε ότι γύρισε ο αδελφός σου κι ο πατέρας σου έσφαξε το σιτευτό μοσχάρι, επειδή του ήρθε γερός. Θύμωσε και δεν ήθελε να μπει. Βγήκε ο Πατέρας και τον παρακαλούσε κι εκείνος του είπε· Σκέψου πόσα χρόνια σε υπηρετώ χωρίς ποτέ να παρακούσω το λόγο σου και ποτέ δεν μου έδωσες ένα ερίφι να διασκεδάσω με τους φίλους μου. Όταν όμως ήρθε τούτος εδώ ο γιός του, που σπατάλησε τη περιουσία σου με τις πόρνες, του έσφαξαν το μοσχάρι το σιτευτό. Και του είπε· Παιδί μου, συ είσαι πάντα μαζί μου κι όλα τα δικά μου είναι δικά σου· έπρεπε όμως να διασκεδάσεις και να χαρείς, γιατί ο αδελφός σου ήταν νεκρός και ξανάζησε κι είχε χαθεί και βρέθηκε». Εδώ είναι πολυθρύλητο ζήτημα. Πώς παρουσιάζεται φθονερός ο γιός ο ενάρετος στα άλλα κι υπάκουος στον πατέρα του;

Τούτο θα βρει τη λύση του, αν κανένας αναλογιστεί, γιατί λέχθηκε η παραβολή. Χωρίς αμφιβολία, επειδή οι καθαροί κι αυτοδικαιολόγητοι Φαρισαίοι διαμαρτύρονται, που ο Χριστός δεχόταν τις πόρνες και τους τελώνες. Γι’ αυτό η παραβολή αυτή μπήκε στη σειρά των προηγουμένων της. Λέχθηκε λοιπόν, γιατί οι Φαρισαίοι γόγγυζαν, επειδή ήσαν, όπως νόμιζαν, πιο δίκαιοι από τους τελώνες. Πρόσεξε ότι το πρόσωπο του γιού, που φαίνεται ότι γογγύζει, αντιπροσωπεύει όλους εκείνους που σκανδαλίζονται για τη γενική ευτυχία και σωτηρία των αμαρτωλών. Τούτο όμως δεν είναι φθόνος αλλά ξεχείλισμα της φιλανθρωπίας του Θεού, που δεν γνωρίζουμε το λόγο της και γι’ αυτό γεννά το γογγυσμό. Μήπως κι ο Δαυίδ δεν παρουσιάζει κάποιον που σκανδαλίζεται για την ειρήνη των αμαρτωλών; Το ίδιο και ο Ιερεμίας λέει· «Γιατί προχωρεί ο δρόμος των ασεβών; Σαν φυτά τους φύτεψες και έκαναν ρίζες». Αυτά όλα είναι σημάδια της αδύνατης και φτωχής διάνοιας των ανθρώπων, που ανάβει κι απορεί για την ανάξια τάχα ευτυχία των πονηρών. Με την παραβολή αυτή ο Κύριος μιλάει κάπως έτσι στους Φαρισαίους. Ας είναι. Σεις είστε δίκαιοι κατά το παράδειγμα του γιού εκείνου κι αρεστοί στον Πατέρα. Σας παρακαλώ, εσάς τους δίκαιους και καθαρούς, να μη γογγύζετε για τη χαρά που κάνουμε για τη σωτηρία του αμαρτωλού, γιατί κι αυτός είναι γιός. Δεν εμφανίζεται λοιπόν εδώ φθόνος, αλλά διορθώνει ο Κύριος το φρόνημα των Φαρισαίων με την παραβολή, ώστε αν αυτοί είναι δίκαιοι κι έχουν εκτελέσει κάθε εντολή του Θεού, να μη θυμώνουν για το δέξιμο των αμαρτωλών. Και δεν είναι παράδοξο αν θυμώνουμε για όσα νομίζουμε πως γίνονται ανάξια. Είναι τόση η φιλανθρωπία του Θεού και τόσο άφθονα μας μεταδίδει τ’ αγαθά του, ώστε μπορεί απ’ αυτό να γεννηθεί γογγυσμός. Τούτο το λέμε στις καθημερινές συναναστροφές. Πολλές φορές, ευεργετούμε κάποιον κι όταν μας δείχνει αχαριστία του λέμε ότι με κατηγορούν όλοι γιατί σου έκανα τόσες ευεργεσίες. Μπορεί να μη μας κατηγόρησε κανένας αλλά πλάθουμε το περιστατικό, επειδή θέλουμε να παρουσιάσουμε το μέγεθος της φιλανθρωπίας.

Αυτός είναι αποκλειστικά ο σκοπός της παραβολής. Αφορά τους Φαρισαίους που γόγγυζαν για τους αμαρτωλούς που δεχόταν ο Κύριος και διδάσκει αν είμαστε δίκαιοι, να μην αποδιώκουμε τους αμαρτωλούς μήτε να γογγύζουμε, όταν τους δέχεται ο Θεός. Μικρός γιός οι πόρνες κι οι τελώνες· ο μεγαλύτερος, οι Φαρισαίοι και οι Γραμματείς που θεωρούνταν καθ’ υπόθεση δίκαιοι, σαν να λέει ο Θεός: «Ας υποθέσουμε ότι σεις είστε αληθινά δίκαιοι και δεν έχετε παραβιάσει καμιά εντολή μου· δεν πρέπει λοιπόν να δέχεστε όσους επιστρέφουν από την αμαρτία;». Αυτού του είδους τους γογγυστές διδάσκει με την παραβολή. Το μόνο αληθινό είναι ότι ο μεγάλος γιός αντιπροσωπεύει τους δίκαιους και ο μικρός όσους αμαρτάνουν και επιστρέφουν.

Η οικονομία ολόκληρη της παραβολής έγινε για τους Φαρισαίους· τους διδάσκει ο Κύριος να μη δυστροπούν για το δέξιμο των αμαρτωλών κι ας ήσαν αυτοί δίκαιοι. Κανένας λοιπόν ας μη δυστροπεί με τις αποφάσεις του Θεού αλλά ας ανέχεται να ευτυχούν και να σώζονται όσοι θεωρούνται αμαρτωλοί. Πώς ξέρεις εσύ αν δεν μετανόησε κάποιος, που εσύ νομίζεις αμαρτωλό, και γι’ αυτό έγινε δεκτός; Και πού γνωρίζεις αν έχει αρετές αφανέρωτες, που για χάρη τους τον βλέπει ο Θεός με αγάπη;

Πηγή: (ἀπό τό βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου Τρίκκης καί Σταγῶν Διονυσίου, “Πατερικόν Κυριακοδρόμιον”, Τόμ. Β΄, Αθήναι 1969, σελ. 130-141) Η Άλλη Όψις

: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου; Θρησκεύματα και Αιρέσεις; Διάφορες Ομάδες; 02 Φεβρουαρίου 2018; Εμφανίσεις: 1116

Μεσαιωνικός Γνωστικισμός: Βογομίλοι (από τη Φραγκοκρατία στην Τουρκοκρατία και εξάπλωση στη Δύση)

gnwstikismos 68

Ο Βογομιλισμός στη Δύση

Πολλές συζητήσεις γίνονται για την προέλευση των Καθαρών. Είναι όμως αποδεκτό σε μεγάλο βαθμό ότι πρόκειται για την επέκταση του Βογομιλισμού στην Δύση. Επίσης είναι υπό συζήτηση ο χρόνος της εμφάνισης των Καθαρών και θ’ ασχοληθούμε στο οικείο κεφάλαιο. Ήδη, περί το 1140 μ.Χ. υπήρχαν ομάδες Καθαρών που έφεραν όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία είναι γνωστά. Οι ίδιοι θεωρούσαν τον εαυτό τους ως μέλη της ordo Bulgariae, σημαίνοντες με αυτό τον τρόπο την βογομιλική καταγωγή τους, και εννοώντας με αυτήν μια διαδοχή που την ανήγαγαν στην αποστολική εποχή. Ως προς τις απόψεις τους ήταν μετριοπαθείς δυαρχικοί, όπως και οι πρώτοι Βογομίλοι.

Κάποια στιγμή στα τέλη του ΙΑ’ ή το πρώτο μισό του ΙΒ’αι., ανάλογα με την πατρότητα του έργου Περί δαιμόνων, συνέβη σχίσμα στις τάξεις των Βογομίλων. Αιτία του σχίσματος ήταν η υιοθέτηση από μια μερίδα αυτών, της απόλυτης δυαρχίας, παρόμοιας με αυτή των Παυλικιανών. Αποτέλεσμα του σχίσματος ήταν η δημιουργία της ordo Drugonthia, όπου Drugonthia είναι ο εκλατινισμός του τοπωνυμίου Δραγόβιτσα[i]. Η περιοχή αυτή βρίσκονταν νότια της Φιλιππούπολης, στην περιοχή της Ροδόπης[ii]. Στην περιοχή της Φιλιππούπολης υπήρχε πυκνή παρουσία Παυλικιανών[iii]. Γίνεται, λοιπόν, η υπόθεση, ότι αιτία της υιοθέτησης της απόλυτης δυαρχίας από μερίδα των Βογομίλων ήταν η προσχώρηση Παυλικιανών στις τάξεις τους[iv].

Την ίδια περίοδο, δηλαδή μετά την συγγραφή της Δογματικής Πανοπλίας, διαμορφώθηκε σύστημα επισκοπικής διοίκησης στην βογομιλική οργάνωση. Κατ’ αυτό το σύστημα κάθε επισκοπή διοικούνταν από τον επίσκοπο, συνεπικουρούμενο από δύο πρωτοσύγκελους, οι οποίοι ονομάζονταν πρεσβύτερος και νεώτερος γιος, για να ομοιάζουν με τον Θεό και τους δυο γιους του. Οι πρωτοσύγκελοι είχαν δικαιώματα διαδοχής επί της επισκοπής. Η οργάνωση προηγούνταν χρονικά του σχίσματος, διότι την εφάρμοζαν και οι δυο βογομιλικές μερίδες. Επίσης υιοθετήθηκε και από τους Καθαρούς. Ο πρώτος γνωστός επίσκοπος των Καθαρών ήταν διορισμένος στην Κολωνία το 1143 μ.Χ[v]. Αντίστοιχα ο πρώτος γνωστός βογομίλος επίσκοπος άνηκε στην ordo Drugonthia και ήταν ο προϊστάμενος του παπα-Νικήτα.

Η πρώτη πληροφόρηση για την ύπαρξη της ordo Drugonthia προέρχεται από ένα κείμενο του 1250, το Summa de Catharis[vi]. Συγγραφέας του έργου είναι ο Rainier Sacconi, πρώην Καθαρός, ο οποίος ασπάστηκε τον Παπισμό το 1235 και έγινε Δομινικανός.

«Εγώ, ο αδελφός Rainerius, πρώην αιρεσιάρχης, τώρα με την Χάρη του Θεού, ιερέας του Δομινικανού Τάγματος, … δηλώνω ανεπιφύλακτα ότι κατά την διάρκεια των δεκαεπτά ετών, στα οποία υπήρξα μέλος της κοινότητάς τους…[vii].»

Στην συνέχεια του κειμένου απαριθμεί τις εκκλησίες των Καθαρών, μεταξύ των οποίων είναι και:

«η εκκλησία της Βουλγαρίας, η εκκλησία της Δραγόβιτσα, και όλες οι εκκλησίες των Καθαρών κατάγονται από τις δύο τελευταίες[viii].»

Λαμβάνοντας υπόψη ως ημερομηνία μεταστροφής του το 1235, υπολογίζεται ότι εισήλθε στις τάξεις των Καθαρών το 1216, οπότε συνάντησε όλους εκείνους που έζησαν τα γεγονότα του ύστερου ΙΒ’ αι., όπως ο επίσκοπος Ναζάριος του Concorezzo, τον οποίον αναφέρει[ix]. Οι πληροφορίες του για την ιεραρχία των Βογομίλων[x], οι οποίες αναφέρθηκαν παραπάνω, προέρχονταν από πρώτο χέρι[xi].

Ο Rainier Sacconi προήχθη σύντομα σε Ιεροεξεταστή της Λομβαρδίας. Στην υπηρεσία του είχε τον Άνσελμο της Αλεξάνδρειας, συγγραφέα του έργου Tractatus de Heretici[xii]. Ο τελευταίος δρούσε στην περιοχή της Γένοβα[xiii]. Το έργο πρέπει να γράφτηκε μεταξύ των ετών 1260-70. Κίνητρο για την συγγραφή του ήταν το προσωπικό ενδιαφέρον του Ανσελμου για την ιστορία των Καθαρών.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του οι εκκλησίες των Καθαρών έσυραν την καταγωγή τους είτε στην εκκλησία της Βουγαρίας, είτε στην εκκλησία της Δραγοβίτσα. Αναφέρει, όμως και μια τρίτη εκκλησία, αυτή της Φιλαδελφίας[xiv] στην Ρωμανία. Με το όνομα Ρωμανία, εκείνη την εποχή αναφέρονταν μόνο η λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης, οπότε η εκκλησία της Φιλαδελφίας βρισκόταν στην επικράτεια αυτής και όχι στην προηγούμενη βυζαντινή. Ο εκδότης του κειμένου A. Dondaine υπολογίζει ότι επρόκειτο για την Φιλαδέλφεια της Λυδίας[xv].

α. Εξάπλωση στη Βοσνία

Στην συνέχεια ο Άνσελμος Αλεξανδρείας αναφέρει ότι έμποροι από την Βοσνία πήγαν για εμπορικές συναλλαγές στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί γνώρισαν τον Βογομιλισμό κι επιστρέφοντας στην πατρίδα τους κήρυξαν και ίδρυσαν την δική τους εκκλησία. Αυξάνοντας τον αριθμό των μελών τους, έγιναν επισκοπή και ορίστικε ο θεσμός του επισκόπου Σκλαβηνίας ή Βοσνίας[xvi]. Η εξάπλωση του Βογομιλισμού στην Βοσνία υπολογίζεται ότι έγινε το πρώτο μισό του ΙΒ’ αι[xvii]. Οι επαρχίες της Βοσνίας υπάγονταν στην δικαιοδοσία της Ρώμης. Πολιτικά ανήκαν τον ΙΒ’ αι. στο βασίλειο της Ουγαρίας, αλλά οι Δαλματικές ακτές είχαν απελευθερωθεί από τον Μανουήλ Κομνηνό το 1161 και παρέμενα υπό τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης μέχρι το 1181, οπότε τις ανακατέλαβαν οι Ούγγροι. Από την Βοσνία οι Βογομίλοι επεκτάθηκαν στην Λομβαρδία και μετέφεραν την αίρεση, που θα γινόταν γνωστή αργότερα ως των Καθαρών.

Το 1186 ο Παπικός Αρχιεπίσκοπος Πέτρος του Split, απαγόρευσε την λειτουργία «παρασυναγωγών» στην επαρχία του. Την απόφαση επικύρωσε ο πάπας Ουρβάνος Γ’ (1185-1187)[xviii]. Δεν κατονομάζει ποιοι ακριβώς ήταν αιρετικοί, αλλά το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για Βογομίλους/Καθαρούς. Ο διάδοχός του Παπικός Αρχιεπίσκοπος Βερνάρδος ενημέρωσε τον πάπα Ιννοκέντιο ΙΙΙ (1198-1216), ότι εκδίωξε από την αρχιεπισκοπή του Βογομίλους/Καθαρούς και αυτοί βρήκαν καταφύγιο στην Βοσνία[xix]. To 1199 ο πρίγκηπας Βούλκαν της Διόκλειας ενημέρωσε τον ίδιο πάπα ότι ο Ban Kulin της Βοσνίας και 10,000 υπηκόοι του είχαν γίνει Παταρηνοί[xx].

Το κείμενο που περιέχει στοιχεία για την μητρική σχέση της εκκλησίας της Σκλαβονίας με τις εκκλησίες της Λομβαρδίας, είναι ένα ανώνυμο έργο που τιτλοφορείται De heresy Catharorum in Lombardia[xxi]. Σώζεται μόνο ένα χειρόγραφο που τωρα φυλάσσεται στην Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Βασιλείας. Χρονολογείται πριν το 1215. Σύμφωνα με αυτό το κείμενο ο επίσκοπος Σκλαβηνίας διόρισε πριν το 1200 Βογομίλους/Καθαρούς επισκόπους στην Μάντουα και την Βιτσέντσα[xxii]. Επίσης οι απόψεις τους συμφωνούσαν με αυτές των μετριοπαθών δυαρχικών, και αυτό είναι επόμενο διότι αναφέρεται ότι έλκουν την καταγωγή τους από την ordo Bulgariae:

«Ο Καλοϊωάννης, επίσκοπος μιας μερίδος των αιρετικών [της Λομβαρδίας] που έλαβαν την διαδοχή τους (ordo) από την Σκλαβηνία, και ο Garattus, επίσκοπος μιας άλλης μερίδος αιρετικών, που έλαβαν την διαδοχή τους από την Βουλγαρία, πιστεύουν και διδάσκουν ότι υπάρχει ένας αγαθός Θεός, παντοδύναμος και άναρχος, που δημιούργησε τους αγγέλους και τα τέσσερα στοιχεία[xxiii].»

Είχαν μια ιδιαίτερη χαρακτηριστική πεποίθηση. Πίστευαν ότι ο Ιησούς, η Παναγία και ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής ήταν ένσαρκοι άγγελοι[xxiv]. Ο Άνσελμος Αλεξανδρείας αναφέρει μια ενδιαφέρουσα πληροφορία για την εξάπλωση των Βογομίλων/Καθαρών στην Γαλλία. Διηγείται ότι:

«οι Φράγγοι που είχαν πάει στην Κωνσταντινούπολη επέστρεψαν στην χώρα τους και δίδαξαν, και αυξάνοντας τον αριθμό τους διόρισαν επίσκοπο Γαλλίας. Και επειδή οι Φράγγοι είχαν πλανηθεί στην Κωνσταντινούπολη από τους Βούλγαρους, σε όλη την Γαλλία αποκαλούν τους αιρετικούς Βούλγαρους[xxv].»

Συνεπώς ο Βογομιλισμός είχε μεταφερθεί στην Γαλλία, από Φράγγους Σταυροφόρους. Για το ποια Σταυροφορία εννοεί εδώ ο Άνσελμος, τα συμπεράσματα κλίνουν στην πρώτη. Κατά την διάρκεια αυτής, οι Σταυροφόροι είχαν εγκατασταθεί αρκετούς μήνες στην Κωνσταντινούπολη, από τις 20 Ιουλίου του 1096 ως τις 29 Μαίου του 1097[xxvi]. Αυτός ο τρόπος μετάδοσης της αίρεσης στην Γαλλία εξηγεί γιατί δεν αναφέρονται πουθενά Βογομίλοι απεσταλμένοι. Πρόκειται για πολύ βολική ερμηνεία. Οι Φράγκοι δεν χρειάζονταν διερμηνείς για να διδάξουν, όπως θα χρειάζονταν οι Βούλγαροι. Περισσότερα για την εξάπλωση των Καθαρών θα ειπωθούν στο οικείο κεφάλαιο.

Μέσα από τις πηγές γίνεται κατανοητή η σχέση Βογομίλων-Καθαρών και ο τρόπος εξάπλωση των πρώτων στην Δύση. Τα δύο έργα, το Tractatus de heretici και το De Heresi Catharorum, αναφέρουν ένα ακόμη σημαντικότερο γεγονός, το οποίο δείχνει το βαθμό επίδρασης του Βογομιλισμού επί των Καθαρών και σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο εξέλιξης στα πιστεύω των δεύτερων. Πρόκειται για την αποστολή του παπα-Νικήτα στην Δύση.

β. Εξάπλωση στη Λομβαρδία

Ο Ανώνυμος συγγραφέας του De heresy έγραψε για κάποιον επίσκοπο των Καθαρών στην Λομβαρδία, με το όνομα Μάρκος:

«Αρχικά, όταν η αίρεση των Καθαρών ξεκίνησε να εξαπλώνεται στην Λομβαρδία, είχαν πρώτα έναν επίσκοπο με το όνομα Μάρκος, στου οποίου την αρμοδιότητα όλοι [όλοι οι Καθαροί] στην Λομβαρδία και στην Τοσκάνη και στην Marches ήταν υποκείμενοι. Και αυτός ο Μάρκος είχε μυηθεί στην ordo Bulgariae[xxvii].»

Η διήγηση του ανώνυμου είναι φτωχή σε πληροφορίες για το πρόσωπο του Μάρκου. Συμπληρώνεται από την αντίστοιχη του Ανσέλμου. Αυτός ήταν καλύτερα πληροφορημένος, αν και έγραψε 50 χρόνια αργότερα:

«Λίγο καιρό αργότερα, κάποιος νοτάριος από την Γαλλία ήρθε στην Λομβαρδία, στην κομητεία του Μιλάνου, στην περιοχή του Concorezzo. Εκεί συναντήθηκε με κάποιον που λεγόταν Μάρκος, ο οποίος ήρθε από ένα μέρος εκεί κοντά που λεγόταν Cologina και τον πλάνεψε[xxviii].»

Με το «post longum tempus» εννοείται το χρονικό διάστημα από την εποχή που εμφανίστηκε η αίρεση στην Γαλλία. Οι νοτάριοι δεν ήταν εκκλησιαστικό αξίωμα στους Καθαρούς, αλλά μέλη των κοινοτήτων με ευχέρια στην χρήση των λατινικών. Το Concorezzo ήταν κωμόπολη έξω από το Μιλάνο, κέντρο της μετριοπαθούς δυαρχίας μέχρι τα μέσα του ΙΓ’ αι. Αρχικά ο Μάρκος κατάφερε να προσυλητίσει τρεις από τους φίλους του: Τον Ιωάννη τον Εβραίο, ο οποίος ήταν υφαντής, τον Ιωσήφ τον σιδερά και τον Aldricus de Bando. Άκουσαν ότι ο επίσκοπος τους βρισκόταν στην Νάπολη και κατευθύνθηκαν εκεί όπου έμειναν έναν χρόνο, όσο διαρκούσε ο χρόνος άσκησης στην αυστηρή ζωή της αίρεσης. Στην συνέχεια ο Μάρκος έλαβε το χρίσμα (consolamentum) και διορίστηκε διάκονος από τον επίσκοπο Γαλλίας. Από κει πήγε στην Λομβαρδία και προσυλήτισε πολλούς[xxix]. Σε μια σημείωση στο περιθώριο αναφέρεται ότι:

«αυτοί οι άνθρωποι έφεραν την αίρεση στην Λομβαρδία από την Νάπολη: ο Μάρκος, ο Ιωάννης ο Εβραίος, ο Ιωσήφ και ο Aldricus, περίπου το 1174[xxx].»

γ. Παπα-Νικήτας

Η μόνη διαφορά στις δυο διηγήσεις είναι ο βαθμός του Μάρκου. Ο ανώνυμος τον αναφέρει ως επίσκοπο, ενώ ο Άνσελμος, ως διάκονο. Στην συνέχεια αναφέρεται ότι:

«Κάποιος άνθρωπος με το όνομα παπα Νικήτας, που ήρθε στη Λομβαρδία από την περιοχή της Κωνσταντινούπολης, άρχισε να κριτικάρει την ordo Bulgariae, την οποία είχε λάβει ο Μάρκος. Ως συνέπεια, ο επίσκοπος Μάρκος και οι ακόλουθοί του άρχισαν να έχουν αμφιβολίες, και εγκαταλείποντας την ordo Bulgariae, έλαβαν από τον Νικήτα την ordo Drugonthia[xxxi].»

Η αντίστοιχη διήγηση στον Άνσελμο είναι η εξής:

«Μετά από καιρό, κάποιος που λέγονταν παπα Νικήτας, που ήταν επίσκοπος αυτών των ανθρώπων στην Κωνσταντινούπολη, ήρθε [στη Λομβαρδία] και είπε: Είστε τόσοι, όπως καλά φαίνεται, ώστε πρέπει να έχετε επίσκοπο. Έτσι, διάλεξαν τον Μάρκο ως επίσκοπο, και όλοι οι παραπάνω αναφερόμενοι Λομβαρδοί, Τοσκάνοι και κάτοικοι της Marches αποδέχτηκαν την αρμοδιότητά του. Και ο παπα Νικήτας τον διόρισε στο αξίωμα[xxxii].»

Και οι δυο διηγήσεις λένε ουσιαστικά το ίδιο πράγμα. Ο παπα Νικήτας ήταν της ordo Drugonthia, Βογομίλος επίσκοπος της Κωνσταντινούπολης, με αποστολή να μεταστρέψει τις κοινότητες των αιρετικών της Δύσης, από την ordo Boulgariae, στην δική του. Δίδασκε την απόλυτη δυαρχία. Είτε ο Μάρκος ήταν διάκονος, όπως αναφέρει ο Άνσελμος, είτε επίσκοπος, όπως αναφέρει ο Ανώνυμος, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι για αν εισέρχονταν στη νέα ordo, χρειαζόταν να λάβει εκ νέου το χρίσμα. Ο διορισμός του από τον παπα Νικήτα θα γινόταν έτσι κι αλλιώς και στις δύο περιπτώσεις. Σύμφωνα με τον Ανώνυμο, ο παπα Νικήτας είχε διοριστεί από κάποιον Σίμωνα ή Συμεών, για το οποίο εικάζεται ότι ήταν ο εισηγητής της απόλυτης δυαρχίας στον Βογομιλισμό, ή τουλάχιστον ο πρώτος γνωστός μέσα από τις πηγές, μια φιγούρα σχεδόν μυθική, όπως ο παπα Βογομίλος για την ordo Bulgariae[xxxiii].

Η παρουσία του παπα Νικήτα, ή για να πούμε καλύτερα ο τίτλος του ως Βογομίλου επισκόπου Κωνστανινουπόλεως είχε ιδιαίτερη βαρύτητα στις κοινότητες της Δύσης. Πολλές από αυτές τις κοινότητες προέρχονταν ή απέδιδαν την καταγωγή τους στην Κωνστναντινούπολη. Το όνομα Νικήτας είναι ελληνικό, ωστόσο δεν αναφέρεται ξεχωριστή ιεραρχία για τους λατινόφωνους Βογομίλους της Πόλης, οπότε μπορεί να υποτεθεί ότι ο παπα Νικήτας είχε αρμοδιότητα σε όλους τους αιρετικούς της περιφέρειάς του. Αυτό ανέβαζε ακόμη περισσότερο το κύρος του και δικαιολογεί την ευκολία με την οποία οι αιρετικοί της Δύσης μεταπήδησαν από την μετριοπαθή στην απόλυτη δυαρχία.

δ. Η Σύνοδος του Saint-Felix και το πρόβλημα των πηγων

Το επόμενο γεγονός είναι ακόμη πιο σημαντικό για την ιστορία του Βογομιλισμού και των Καθαρών, αλλά δυστυχώς οι πληροφορίες προέρχονται από αμφιβαλλόμενη πηγή. Πρόκειται για ένα έγρραφο, το οποίο περιέχει τα πρακτικά μιας συνόδου στον Saint-Felix της Languedoc. Στην σύνοδο αυτή παραβρίσκονταν ο παπα Νικήτας και επίσκοποι των Καθαρών και έλαβε χώρα, σύμφωνα πάντα με το έγγραφο, το 1167. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι το αυθεντικό χειρόγραφο δεν υπάρχει πουθενά. Αναφέρεται μόνο από τον Guillaume Besse, στην Histoire des ducs, marquis et comtes de Narbonne, Paris 1660, pp 483-6, κι εκεί υπάρχει τυπωμένο αντίγραφο. Τιτλοφορείται ως:

«Charte de Niquinta, Antipape des Heretiques Albigeois, contenant les Ordinations des Evesques de sa secte, par lui faites en Languedoc, à moy communiqué par feu M. Caseneuve, Prebendier au Chapitre de l’ Eglise de Sainct Estienne de Tolose, en l’ an 1652».

Η γνησιότητα του εγγράφου έχει αμφισβητηθεί έντονα[xxxiv]. Ωστόσο η ιστορική του αξία οδήγησε στην δημιουργία μιας επιτροπής υπό την αιγίδα του Recherche et d’ Histoire des Textes, αποτελούμενης από τους Jaques Dalarun, Annie Dufour, Anne Grandoux, Denis Muzerelle και Fabio Zinelli, για την εξέταση της γνησιότητάς του. Η επιτροπή αποφάνθηκε το 2001 ότι το κείμενο, το οποίο περιέχεται στο βιβλίο του Guillaume Besse, είναι γνήσιο[xxxv]. Το κείμενο ξεκινά ως εξής:

«Το έτος 1167 από την Σάρκωση του Κυρίου, τον μήνα Μάιο. Τότε η Εκκλησία της Τουλούζης έφερε τον παπα Νικήτα στο καστρο του Saint-Félix, και μεγάλος αριθμός ανδρών και γυναικών που ανήκαν στην Εκκλησία της Τουλούζης και σε εκκλησίες άλλων περιοχών άρχισαν να λαμβάνουν το consolamentum, το οποίο άρχισε να χορηγεί ο Κύριος παπα Νικήτας[xxxvi].»

Στην συνέχεια προσήλθαν οι Robert d’ Espernone, επίσκοπος της Γαλλίας, Sicard Cellarier, επίσκοπος της Albi και ο Μάρκος της Λομβαρδίας, μαζί με τα συμβούλιά τους. Οι εκκλησίες της Τουλούζης της Καρκασσών και η εκκλησία Aranensis, ζήτησαν δικούς τους επισκόπους. Εκλέχτηκαν αντίστοιχα οι Bernard Raymod, Gerald Mercier και Raymond de Casalis. Ο παπα Νικήτας ως εκπρόσωπος της ordo Drugonthia τους ξαναχειροτόνησε επισκόπους. Μετά την χειροτονία εκφώνησε τον απαραίτητο λόγο:

«Με ρωτήσατε να σας πω αν τα έθιμα των πρώτων εκκλησιών ήταν βαριά ή ελαφρά. Σας λέω ότι οι Επτά Εκκλησίες της Ασίας ήταν ανεξάρτητες μεταξύ τους και καμιά από αυτές δεν έκανε κάτι που να παραβίαζε τα δικαιώματα των άλλων. Και οι Εκκλησίες της Ρωμανίας, της Δραγόβιτσα, της Melenguia, της Βουλγαρίας και της Δαλματίας έχουν συμφωνήσει, και καμιά δεν κάνει κάτι που να παραβιάζει τα δικαιώματα της άλλης. Κι έτσι έχουν ειρήνη μεταξύ τους. Πράξτε το ίδιο[xxxvii].»

Ερώτημα γεννάται για το ποια είναι η εκκλησία Melenguia. Ο Y. Dossat[xxxviii] υπέθεσε ότι η ονομασία προέρχεται από την σλαβική φυλή που κατοικούσε στην Πελοπόννησο τα χρόνια του Κωνστατίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου και αναφέρονται στο De Administrando Imperio L.:

«Περί τῶν ἐν τῷ θέματι Πελοποννήσου Σκλάβων, τῶν τε Μηλιγγῶν καί Ἐζεριτῶν καί περί τῶν τελουμένων παρ’ αὐτῶν πάκτων[xxxix]».

Σε καμιά πραγματική ιστορική πηγή δεν μαρτυρείται η ύπαρξη βογομιλικών κοινοτήτων στην Πελοπόννησο. Στο "Περί δαιμόνων" αναφέρθηκαν κοινότητες στην Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα, όχι νοτιότερα. Μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι λόγω της ύπαρξης σλαβικού πληθυσμού στον Ταΰγετο και δεδομένου του «ιεραποστολικού» ζήλου των Βογομίλων, ενδέχεται να διαδόθηκε η αίρεση εκεί. Πέραν, όμως, από την μαρτυρία του εγγράφου του Saint-Félix δεν υπάρχει κάτι θετικότερο. Ως εκκλησία της Ρωμανίας εννοείται η βογομιλική της Κωνσταντινούπολης στην οποία προήδρευε ο ίδιος.
Υπήρχαν αρκετές πόλεις στην Languedoc με το όνομα Saint- Félix[xl]. Ο πρώτος εκδότης Guillaume Besse κατέληξε στο ότι η αναφερόμενη πόλη ήταν το Saint-Félix-de-Caraman στην Lauragais. Εξελίχθηκε σε εστία των Καθαρών, ώστε αργότερα κατά τον Αλβιγινικό Πόλεμο να λέγεται ότι λίγοι από τους κατοίκους που σκοτώθηκαν στην Lanta, την Caraman, και την Verfeit, δεν ήταν αιρετικοί[xli].

gnwstikismos 88 "Μοναστικό Ησυχαστήριο Βογομίλων" ("Βogomils monastic retreat")
Art Of The Mystic, Otto Rapp, 1997 (acrylic on masonite)

Ο σκοπός της συνόδου ήταν να πείσει τις δυτικές εκκλησίες να ασπαστούν την απόλυτη δυαρχία και να υπαχθούν στην ordo Drugonthia. Η σύγκλησή της φαίνεται ρεαλιστική. Ο επίσκοπος Μάρκος δεν θα μπορούσε ν’ αποφασίσει από μόνος του μια τέτοια σοβαρή στροφή στην πεποίθηση και την πορεία της ομάδας του, οπότε είναι φυσικό να στράφηκε στους επισκόπους της Γαλλίας οι οποίοι τον χειροτόνησαν πριν, είτε διάκονο, είτε επίσκοπο για να λάβει οδηγίες.

Το κείμενο του Saint-Félix παρέχει πρωτογενείς και μοναδικές πληροφορίες. Κατ’ αρχάς παρουσιάζει διοικητική οργάνωση εντός της αίρεσης και μάλιστα σε εποχή κατά την οποία πιστεύονταν ότι κάτι τέτοιο δεν υπήρχε. Παρουσιάζει την επισκοπική οργάνωση ήδη από το 1160 μ.Χ. Ταυτόχρονα δειχνει ότι οι Καθαροί είχαν συνείδηση ότι ανήκαν σε ένα ευρύτερο πνευματικό κίνημα που δεν περιορίζονταν μόνο στα στενά όρια της τοπικής ομάδας. Η σύγκληση συνόδου δείχνει σεβασμό προς αυτήν την συλλογική κοινότητα και ότι κανένας επίσκοπος δεν θεωρούσε τον εαυτό του τύπου αιρεσιάρχη, ώστε οι δικές του αποφάσεις να καθορίζουν την πορεία της κοινότητας, σε σοβαρά πνευματικά θέματα τουλάχιστον. Ωστόσο, από την ομιλία του Θωμά φαίνεται ότι οι δεσμοί μεταξύ των "εκκλησιών" ήταν χαλαροί κι έφταναν μέχρι του σημείου της αναγνωρίσεως της τοπικής αρμοδιότητας της καθεμιάς. Καμιά δεν νομιμοποιούνταν να προσπαθήσει να επεκταθεί στον ζωτικό χώρο της άλλης.

Από ύστερες καταγραφές των ανακριτικών εγγράφων της Ιεράς Εξέτασης φαίνεται ότι η πληθώρα των κοινοτήτων ακολουθούνταν και από πλήθος διαφορετικών αντιλήψεων και πρακτικών. Αυτό πρέπει να ήταν αποτέλεσμα της ανεξαρτησίας των κοινοτήτων και δείχνει ότι δεν περιορίζονταν μόνο στα διοικητικά θέματα. Αυτό φαίνεται αντιφατικό. Δεν δείχνει να συμφωνεί με την σύγκληση της Συνόδου. Ωστόσο δεν είναι απαράδεκτο. Οι λόγοι σύγκλησης της συνόδου ήταν εξαιρετικής σημασίας και δικαιολογούσαν την συνάθροιση. Έπειτα, ήταν πιο εύκολο να συναθροισθούν όλοι οι επίσκοποι και απλοί Καθαροί ώστε να λάβουν εκ νέου το consolamento, παρά να επιχειρήσει πολλά ταξίδια ο παπα Νικήτας κάτι που θα ήταν χρονοβόρο. Ο τελευταίες προτάσεις στην ομιλία του παπα Νικήτα αμβλύνουν την αντίφαση.

Ο ανατρεπτικός χαρακτήρας του εγγράφου δικαιολογεί τις αντιδράσεις εναντίον της αυθεντικότητάς του. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο γράφων αποφαίνεται υπέρ της γνησιότητάς του. Απλώς γίνεται προσπάθεια παρουσίασης των δύο απόψεων. Η γνώμη της επιστημονικής ομάδας που κατέληξε στην γνησιότητα του είναι βαρύνουσα, όσο και αν οι διαθέσεις αποδοχής είναι αντίθετες. Εξάλλου, οι ιστορικοί γνωρίζουν πολλά έγγραφα μέσα από τα έργα άλλων, χωρίς να έχουν σωθεί τα ίδια. Οι πληροφορίες που αντλούνται με αυτό τον τρόπο χρειάζονται την πρέπουσα αξιολόγηση και αξιοποίηση. Για παράδειγμα, από την χρήση του ίδιου εγγράφου ο Guillaume Besse συμπέρανε ότι ο παπα Νικήτας ήταν Αντιπάπας των Βογομίλων. Κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί όχι μόνο γιατί δεν διασταυρώνεται από άλλες πηγές, αλλά και γιατί δεν συμφωνεί με το όλο σκεπτικό των Καθαρών. Η αίρεση τους αντιτίθονταν με κάθε ιδεολογικό τρόπο τόσο στον κληρικαλισμό της Παπικής Εκκλησίας, όσο και στον συγκεντρωτισμό της. Η παρουσία ενός αντιπάπα, όσο και αν συμφωνεί με το κοσμοείδωλο του Besse θα σήμαινε ότι οι Καθαροί αποδέχονταν αυτά που απέρριπταν, όπερ άτοπο. Από την άλλη η δημιουργία επισκοπικής διοικήσης δεν είναι αντιφατική με τις αντιλήψεις των Καθαρών. Εφόσον επιδίωκαν να μιμηθούν της εκκλησίες της αποστολικής εποχής μπορούσαν ν’ αποδεχθούν την ύπαρξη επισκόπων, αρκεί να υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες και ο κατάλληλος αριθμός μελών σε μια περιοχή. Εκείνο που θα πρέπει να διευκρινησθεί είναι ο ρόλος του επισκόπου στης κοινότητες των Βογομίλων και των Καθαρών.

Ασυμφωνία υπάρχει στις χρονολογίες που προκύπτουν από το έγραφο και στις χρονολογίες που δίνει ο Άνσελμος. Γενικά, γίνονται αποδεκτές οι εκδοχές του εγγράφου, με την προϋπόθεση ότι είναι αυθεντικό, και ως άμεση πηγή καλύτερα πληροφορημένο. Και ο ίδιος ο Άνσελμος αναφέρει την λέξη περίπου (circa) το 1174 μ.Χ. ως ημερομηνία δράσης του Μάρκου. Η χρονική απόκλιση δεν είναι τεράστια και το ποσοστό λάθους αποδεκτό. Ήδη το 1177 μ.Χ. η απόλυτη δυαρχία των Καθαρών στην Τουλούζη και τη Ναρβόννη μαρτυρείται στο Χρονικό του Γερβάσιου Καντερβουρίας[xlii]. Από ένα επισκοπικό δικαστήριο που έγινε στην Lombers το 1165[xliii], στο οποίο προΐστατο ο επίσκοπος William της Albi, γνωρίζομε ότι εξετάστηκαν οι «Καλοί Άνθρωποι» (Καθαροί) με αρχηγό κάποιον Oliver. Συνεπώς το 1165 δεν είχαν ακόμη επίσκοπο. Διορίστηκε αργότερα. Η ημερομηνία του εγγράφου (1167) είναι η πιο πιθανή.

Το έγγραφο δίνει τα ονόματα των επισκόπων της Βόρειας Γαλλίας, Robert d’ Espernone & Sicard Cellarier. Βεβαιώνει και συμπληρώνει τις πληροφορίες του Ανσέλμου για την ύπαρξη επισκόπων στις περιοχές αυτές. Η χειροτονία του Μάρκου ως επικόπου Λομβαρδίας κατά την διάρκεια του συνεδρίου, επιβεβαιώνει επίσης την πληροφορία του ιδίου, ότι αυτός ήταν διάκονος, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν τρεις νέες επισκοπές και διορίστηκαν σε αυτές επίσκοποι. Η ύπαρξη αυτών των επισκοπών, δηλ. της Τουλούζης, της Καρκασσών και της Albi, επιβεβαιώνονται και από άλλες πηγές[xliv]. Για την εκκλησία Arenensis δημιουργείται ερώτημα. Αν πρόκειται για την περιοχή της Val d’ Aran, όπως πρότεινε ο Y. Dossat[xlv], τότε αυτή δεν αναφέρεται πουθενά αλλού. Αν πρόκειται για την Agen, όπως πρότεινε η Christine Thouzellier[xlvi], τότε υπάρχει πληροφορία για την ύπαρξή της από τον ΙΓ’ αι.

Από τους επισκόπους, οι οποίοι αναφέρονται, ο Bernard Raymond είναι γνωστός και από άλλες πηγές. Τον αναφέρει ο Ρογήρος του Hoveden (Howden) στα Χρονικά του[xlvii]:

«Εν τω μεταξύ, κυκλοφόρησε η φήμη, ότι κάποιοι ψετο-αδελφοί, και συγκεκριμένα ο Bernard, ο γιος του Raymond, και άλλοι αιρεσιάρχες, μετασχηματίσθηκαν σε άγγελους φωτός, ενώ ήτανε του Σατανά, και διδάσκοντας ό,τι είναι αντίθετο στην χριστιανική πίστη, παραπλάνησαν τα μυαλά πολλών με τις αιρετικές διδασκαλίες τους και τους έσυραν μαζί τους στην απώλεια.»

Την ίδια χρονιά (1178) μια επιτροπή στάλθηκε στην Τουλούζη, να ερευνήσει για την ύπαρξη αίρεσης. Ο Bernard Raymond μαζί με τον Raymond του Bauniac παρουσιάστηκαν ενώπιον της επιτροπής ως αρχηγοί της αιρετικής κοινότητας. Τότε δεν πάρθηκε κανένα μέτρο εναντίον τους. Το 1181 έφθασε στην Languedoc νέος λεγάτος, ο καρδινάλιος Ανρύ de Marsy, πολιόρκησε το κάστρο της Lavaur και συνέλαβε τους δύο. Αυτοί αποκήρυξαν την αίρεση μετανόησαν και χειροτονήθηκαν αναγνώστες σε δύο εκκλησίες της Τουλούζης:

«Μετά το έτος 1170 από την Ενσάρκωση του κάποιος καρδινάλιος, απεσταλμένος του Πάπα, πολιόρκησε την Lavaur και ανάγκασε τους αιρετικούς εκεί να παραδοθούν. Δύο από τους αιρεσιάρχες μεταστράφηκαν στην Καθολική πίστη. Ο καρδινάλιος τοποθέησε τον έναν από αυτούς, τον Bernard Raymond, στον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου στην Τουλούζη, και τον άλλο στο μοναστήρι του Saint-Sernin, ως αναγνώστες. Θυμάμαι ότι σαν παιδί είχα ακούσει για τον Bernard Raymond (αυτόν που είχε ανατεθεί στον καθεδρικό ναό) και να αναφέρονται σ’ αυτόν ως “Αριανό”[xlviii].»

Από τον Guillaume de Puy-Laurent αναφέρεται και ο Sicard Cellarier, ότι ζούσε στην Lombers κοντά στην Albi, όταν Παπικός επίσκοπος της πόλης ήταν ο William Peyre (1185-1227)[xlix]. O Durand de Huesca, Ισπανός Βαλδήσιος, ο οποίος μετεστράφει στον Παπισμό, στο αντιαιρετικό του έργο Liber Antihaeresis, αναφέρει τον Sicard Cellarier, ανάμεσα στους αιρεσιάρχες[l].

ε. Οι κοινότητες μετά την Σύνοδο

Στην συνέχεια ο παπα Νικήτας επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, έχοντας φέρει εις πέρας ένα δύσκολο έργο. Είχε καταφέρει να πείσει τους Καθαρούς της Γαλλίας και Λομβαρδίας να ενταχθούν στην ordo Drugunthia, και είχε δώσει το Consolamentum σε όλους τους εκεί επισκόπους. Η κατάσταση αυτή ήταν προβληματική. Η διαδοχή στον Βογομιλισμό ήταν καθαρά προσωπική υπόθεση. Αν ένας επίσκοπος εξέπιπτε της διαδοχής, λόγω προσωπικών αμαρτιών, τότε όλες οι χειροτονίες του ακόμη και αυτές που προηγήθηκαν της πτώσης, ήταν άκυρες[li]. Αυτό συνέβη και με τον παπά Νικήτα. Κατά την διήγηση του Άνσελμου Αλεξανδρείας, λίγο καιρό αργότερα ο Μάρκος πληροφορήθηκε ότι ο παπα Νικήτας είχε άσχημο τέλος (male finierat vitam suam[lii]). Αποφάσισε, λοιπόν, να πάει να βρει τον Βογομίλο επίσκοπο Βουλγαρίας στην Σαρδική (Σόφια), για να λάβει εκ νέου το Consolamentum. Αρχικά μετέβη στην Καλαβρία. Εκεί βρήκε τον διάκονο Ιλαρίων[liii] και πληροφορήθηκε ότι ήταν αδύνατο να ταξιδέψει εκείνη την εποχή στην Βουλγαρία. Η Καλαβρία βρισκόταν εκτός διαδρομής. Πιθανόν, ο Μάρκος να ήθελε να ενημερώσει τις εκεί κοινότητες για το πρόβλημα που προέκυψε. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι η περιοχή βρίσκονταν εντός της αρμοδιότητάς του.

Η αδυναμία εκπλήρωσης του ταξιδιού μπορεί να είναι ένδειξη ότι επιχειρήθηκε μετά τον Ιούνιο του 1185, οπότε και ο Γουλλιέλμος ο ΙΙ της Σικελίας επιτέθηκε στην αυτοκρατορία και πολιόρκησε το Δυρράχιο. Οπότε καθορίζεται χρονικά ο χρόνος θανάτου του παπα Νικήτα.

Ο Μάρκος συνελήφθη και φυλακίστηκε κατά το ταξίδι της επιστροφής του στην Λομβαρδία. Από την φυλακή έστειλε επιστολή στους δικούς του, συνιστώντας τους να εκλέξουν τον διάδοχό του. Στην θέση του εκλέχτηκε ο Ιωάννης ο Εβραίος, ο οποίος τον επισκέφτηκε στην φυλακή και διορίστηκε επίσκοπος από αυτόν. Στην συνέχεια ο Μάρκος αφέθηκε ελεύθερος, αλλά πέθανε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για να λυθεί το πρόβλημα της διαδοχής από τον παπα Νικήτα:

«όλοι οι Καθαροί, ο Ιωάννης ο Εβραίος και οι υπόλοιποι, αμφέβαλαν αν ο παπα Νικήτας είχε άσχημο τέλος, αυτός από τον οποίο ο επίσκοπος Μάρκος που χειροτόνησε τον Ιωάννη, είχε λάβει την διαδοχή[liv].»

Ήταν μια βολική λύση. Οι Καθαροί παρέμειναν στην ordo Drugonthia. Νέα προβλήματα ανεφάνησαν, όταν κάποιος Πετράκιος ήρθε από τα Βαλκάνια και εηνμέρωσε, ότι ο ιδρυτής της συγκεκριμένης ordo, ο Συμεών, είχε συλληφθεί με γυναίκα και είχε πράξει κι άλλα άτοπα[lv]. Δεν αναφέρεται σε ποια ordo ανήκε ο Πετράκιος. Το όνομα είναι ιταλικό και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ήρθε από την Κωνσταντινούπολη, διότι εκεί υπήρχαν Βογομίλοι Λατίνοι. Κατά την διάρκεια της σφαγής των Λατίνων στην Κωνσταντινούπολη το 1182 μ.Χ. η μοίρα των Λατίνων Βογομίλων της Πόλης είναι άγνωστη. Σε πρώτη φάση πρέπει να βρήκαν καταφύγιο και να κρύφτηκαν από τους Έλληνες ομοϊδεάτες τους. Στην συνέχεια, όπως δείχνει η επιστροφή του Πετράκιου, κάποιοι γύρισαν στην Δύση.

Από μια ποιμαντική επιστολή του Πατριάρχη Γερμανού Β’[lvi] (1222-1240) φαίνεται ότι στο πρώτο τέταρτο του ΙΓ’ αι. οι Βογομίλοι της Κωνσταντινούπολης είχαν επιστρέψει στην μετριοπαθή δυαρχία και την ordo Bulgaria. Η μεταστροφή φαίνεται ότι ακολούθησε τον θάνατο του παπα Νικήτα. Από την Πόλη στάλθηκε αντιπρόσωπος για να μεταφέρει τις εξελίξεις στην Λομβαρδία. Η πτώση του Συμεών ήταν ακόμη πιο σοβαρή. Σήμαινε ότι ολόκληρη η ordo Drugunthia ήταν έκπτωτη. Οι κοινότητες της Λομβαρδίας χωρίστηκαν σε δυο ομάδες. Η μία εξέλεξε ως επίσκοπο κάποιον Πέτρο από την Φλωρεντία, ενώ η άλλη παρέμεινε πιστή στον Ιωάννη τον Εβραίο[lvii].

Στην Γαλλία οι κοινότητες της Languedoc παρέμειναν στην ordo Drugunthia, ενώ αυτές της Βόρειας Γαλλίας επέστρεψαν στην ordo Bulgaria. Από τις δεύτερες ζητήθηκε επίσκοπος «πέρα από τα βουνά (episcopum ultra montanes), για να διευθετήση το ζήτημα της διαδοχής μεταξύ Πέτρου και Ιωάννου. Κατά την προτροπή του έπρεπε οι δύο υποψήφιοι να ρίξουν κλήρο μεταξύ τους, όποιος εκλέγονταν έπρεπε να μεριμνήσει για την επιστροφή των κκοινοτήτων στην ordo Bulgaria, και όλοι έπρεπε να τον αποδεχθούν[lviii].

Η προτροπή του επισκόπου της Βόρειας Γαλλίας δεν έγινε δεκτή από τον Πέτρο της Φλωρεντίας. Ως αποτέλεσμα συγκλήθηκε σύνοδος των Καθαρών στο Mosio, μεταξύ Μάντουας και Κρεμώνας. Σ’ αυτήν εκλέχτηκε ο Garattus[lix]. Πριν ξεκινήσει για την Βουλγαρία βρέθηκε με γυναίκα, οπότε η εκλογή του ανακλήθηκε. Εκεί σταμάτησε και κάθε προσπάθεια των Καθαρών για ένωση. Οι κοινότητα της Μάντουα εξέλεξε επίσκοπο τον Καλοϊωάννη[lx], και στην Vicenza εξελέγη κάποιος Νικόλαος. Και οι δυο τους πήγαν στην Δαλματία, κι έλαβαν εκεί την χειροθεσία από τον Otto de Bagnolo, γι’ αυτό και τα μέλη αυτών των κοινοτήτων αποκαλέσθηκαν Bagnolenses. Ο Ιωάννης ο Εβραίος επανεξελέγη επίσκοπος στο Concorezzo, κοντά στο Μιλάνο, πήγε στην Βουλγαρία κι έλαβε από κει την χειροθεσία. Στην κεντρική Ιταλία, στην περιοχή της Τοσκάνης, δημιουργήθηκαν δύο επισκοπικές έδρες στην Φλωρεντία και το Σπολέτο. Δεν είναι γνωστό σε ποια ordo υπάγησαν[lxi].

Η ενότητα δεν αποκαταστάθηκε ποτέ μεταξύ των Καθαρών στην Δύση. Οι Καθαροί της Languedoc και του Desenzano (ονομάζονται και Albanenses από κάποιον επίσκοπό τους) παρέμειναν στην ordo Drugonthia. Το Concorezzo συντάχθηκε με την ordo Bulgaria. Οι Καθαροί στην Μάντουα και την Βόρεια Γαλλία συντάχθηκαν με την εκκλησία της Σκλαβονίας. Οι κοινότητες της Φλωρεντίας του Σπολέτο και της Vicenza είχαν επικοινωνία με τους Bagnolenses. Περισσότερα για την ιστορία των Καθαρών στο οικείο κεφάλαιο. Στο παρόν εξετάστηκαν τα γεγονότα, όσα αφορούσαν τις σχέσεις τους με τους Βογομίλους.

gnwstikismos 85 Τελετή μύησης Βογομίλων, που
προσιδιάζει μ’ εκείνη των Παυλικιανών.

[i] Αρχικά η λέξη χρησιμοποιούταν για να ονομάσει μια από τις πρώτες σλαβικές φυλές που εγκαταστάθηκαν στα Βαλκάνια, ορμώμενες από την αρχαία Ρωσσία. Θαύματα Αγίου Δημητρίου Βιβλίο Β’ κεφ α’: «Ἐγένετο τοίνυν, ὡς εἴρηται, ἐπί τῆς τοῦ ἐν ὁσίᾳ τῇ μνήμῃ ἐπισκοπῆς Ιωάννου τό τῶν Σκλαβίνων ἐπαρθῆναι ἔθνος, πλῆθος ἄπειρον συναχθέν ἀπό τε τῶν Δρογουβιτῶν, Σαγουδατῶν, Βελεγεζητῶν, Βαιουνητῶν, Βερζητῶν, και λοιπῶν ἐθνῶν,…» (PG 116.1325A). Αναφέρεται και από τον Κωνσταντίνο Ζ’ Πορφυρογέννητο, De administrando imperio IX.108, ed. G. Moravsik – R. J. Jenkins, Boudapest 1949, p. 62.

[ii] J. Dujcev, Dragovitia, εν Revue des etudes byzantines 22 (1964), 218-219.

[iii] Υπέρ της άποψης αυτής D. Obolensky, The Bogomils, p. 123-125. Ο Steven Runciman θεωρεί ότι το αρχικό δόγμα των Βογομίλων ήταν η απόλυτη δυαρχία και εκ των υστ΄ρων εισήλθε η μετριοπαθής, The Medieval Manichee, p. 79, 88-89, 91. Ο Hans Soederberg προτείνει ότι η απόλυτη δυαρχία υιοθετήθηκε από τους Βογομίλους εκ Παυλικιανής επιρροής, ενώ η μετριοπαθής μεταδόθηκε σε αυτούς από γνωστικές επιρροές, οι οποίες επέζησαν της αρχαιότητας, La Religion des Cathares, chap. V & VI, pp. 269-270.

[iv] B. Hamilton, Christian dualist heresies, p.250.

[v] Βερνάρδου του Κλαιρβώ, Επιστολή CDXXXII, PL 182.679.

[vi] Rainier Saccino, Summa de Catharis et Pauperibus de Lugduno, ed. F. SanjeK Archivium Fratrum Praedicatorum 44 (1974). Αγγλικήμετάφρασηστο R.I. Moore, Birth of popular heresy, pp.132-145.

[vii] Rainier Saccino, Summa, ed. F. Sanjek: “ Ego autem frater Rainierus olim heresiarcha, nunc Dei gratia sacerdos in ordine Praedicatorum,… dico indubitander quod in annis XVII, quibus conversatus sum cum eis …”

[viii] Rainier Saccino, Summa, ed. Sanjek, p. 59: “ Ecclesia Bulgariae, Ecclesiae Duguuithie, et omnes habuerunt originem a duobus ultimis”.

[ix] Rainier Saccino, Summa, ed. Sanjek, p. 58.

[x] Rainier Saccino, Summa, ed. Snajek, p. 48.

[xi] O D. Obolensky δεν δέχεται την ύπαρξη ιεραρχίας στις εκκλησίες των Βογομίλων, The Bogomils, p.244-245.

[xii] Υπάρχει μόνο σε ένα χειρόγραφο, το οποίο ανακάλυψε και εξέδωσε ο A. Dondaine, La hiérarchie cathare en Italie. II. Le Tractatus de hereticis d’ Anselme d’ Alexandrie, III, Catalogue de la hiérarchie cathare d’ Italie, εν Archivium Fratrum Praedicatorum 20 (1950), pp. 250-255. Αγγλικήμετάφρασηστο Moore R. I., The Birth of Popular Heresy, pp.152-155.

[xiii] ο.π. 260.

[xiv] ο.π. 308.

[xv] A. Dondaine, Un traité néo-manichéen du XIIIe siècle, le “Liber de duobus principiis”, suivi d’ un Rituel Cathare, Rome 1939, p. 62.

[xvi] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 308: «quidam de Sclavonia, scilicet de terra que dicitur Bossona, iverunt Constantinopolim causa mercacionis; reverse ad terram suam predicaverunt et, multiplicati, constituerunt episcopum qui dicitur episcopus Sclavoniae sive Bossone».

[xvii] B. Hamilton-J. Hamilton, Hough Eteriano, p. 63.

[xviii] Urban III, Epistolae et Privilegia LXVI, PL 202.1446-9.

[xix] Acta Innocentii papae III, ed. T. Halusčinski, εν Pontificia Commisio ad redigendum codicem iuris canonici Orientalis, series III vol. II (Citta del Vaticano 1944) no 19 p. 209.

[xx] Innocent III, Regesta II, no CLXXVI (PL 214.725-6).

[xxi] Τοεξέδωσεο A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, Archivium Fratrum Praedicatorum 19, pp. 280-312. Αγγλικήμετάφρασηστο Moore R. I., The Birth of Popular Heresy, pp. 122-127.

[xxii] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 308.

[xxiii] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 310: «Caloioannes episcopus unius partis hereticorum, qui habent ordinem suam de Sclavania, et Garattus episcopus alterius partis … qui habent ordinem suum de Bulgaria, credunt et predicant unum bonum Deum omnipotentem, sine principio, qui creavit angelos et IIIIor elementa.»

[xxiv] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 311.

[xxv] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 308: «Postea Francigene, qui iverant Constantinopolim, redierunt ad propria et predicaverunt, et multiplicati constituerunt episcopum Francie. Et quia Francigene seducti fuerunt primo in Constantinopoli a Bulgaris, vocant per totam ranciam hereticos Bulgaros.»

[xxvi] Την συζήτηση για την εύρεση της Σταυροφορίας και τις σχετικές ημερομηνίες στο B. & J. Hamilton, Hough Eteriano, p. 61 και βιβλιογραφία στο ίδιο σημείωση 293.

[xxvii] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 306: «In primis temporibus, cum heresies Catharorum in Lombardia multiplicari cepit, primum habuerunt quondam episcopum Marcum nomine, sub cuius regimine omnes Lombardi et Tussi et Marchisiani regebantur. Et iste Marcus habebat ordinem suum de Bulgaria.»

[xxviii] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 308: «Post longum tempus quidam notarium de Francia venit in Lombardiam, scilicet in comitatu Mediolanensi, in partibus de Concorezio; et invenit ibi unum qui dicebatur Marchus, qui erat de loco ibi proper qui dicitur Cologina, et seduxit eum.»

[xxix] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309.

[xxx] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 319: «Isti portaverunt heresim in Lombardiam a Neapoli: Marchus, Iohannes Iudeus, Ioseph et Aldricus, circa tempus quo currebat Mclxxiiii.»

[xxxi] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 306: «Adveniens quidam, papa nicheta nomine, de Constantinopolitanis partibus in Lombardiam, cepit causari ordinem Bulgarie, quem Marchus hababat. Unde Marchus episcopus, cum suis subditis hesitare incipiens, relicto ordine Bularie, sucepit ab ipso Nicheta ordinem Drugonthie.»

[xxxii] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309: «Postea venit qui vocabatur Papas Nicheta, qui episcopus erat illorum de Constantinopolim, et dixit: Vos estis tot quod bene expedit quod habeatis episcopum. Et sic elegerunt Marchum in episcopum, cui obediebant omnes supradicti Lombardi, Tusci et illi de Marchia. Et iste Papas Nicheta confirmative eum.»

[xxxiii] B. & J. Hamilton, Hough Eteriano, p. 78.

[xxxiv] Ησχετικήσυζήτησηστα A. Dondaine, Les actes du concile albigeois de Saint-Félix de Caraman, εν Miscellanea Giovanni Mercati 5, Studi e Testi 125 (Citta del Vaticano 1946), pp. 324-55˙ Y. Dossat, Remarques sur un pretend évêque cathare du Val d’ Aran en 1156, εν Bulletin philologique et historique, Paris 1957, pp. 339-47˙ τουιδίου, A propos du concile cathare de Saint-Félix: Les Milingues, εν Cahiers de Fanjeaux 3 (1968), pp. 201-14˙ M. Zerner, L’ histoire du Catharisme en discussion. Le Concile de Saint-Félix (1167), εν Collection du Centre d’ etudes médiévales de Nice 3 (2001), pp. 223-5.

[xxxv] J. Dalarun, A. Dufour, A. Grandoux, D. Muzerelle, F. Zinelli, ‘La charte de Niquinta, analyse formelle’, in Zerner, Catharisme en discussion, pp. 135–201.

[xxxvi] «Anno MCLXVII Incarnationis Dominice, in mense Madii, in diebus illis Ecclesia Tolosana adduxit Papa Niquita in Castro Sancti Felicii et magna multitude hominum et mulierum Ecclesiae Tolosanae, aliarque Ecclesiarum vicine congregaverunt se ibi, ut acciperent consolamentum quod Papa Niquinta coepit consolare.»

[xxxvii] «Vos dixistis mihi, ut ego dicam vobis, consuetudines primitavarum ecclesiarum sint leves aut graves, et ego dicam vobis: Septem Ecclesiae Asiae fuerunt divisas et terminates inter illas, et nulla illarum faciebat ad aliam aliquam rem ad suam contradictionem. Et Ecclesias Romanae, et Dragometiae et Melenguiae, et Bulgariae et Dalmatiae sunt divisa et terminate et una ad altera non facit aliquam rem ad suam contradicionem et ita pacem habent inter se. Similiter et vos facite.»

[xxxviii] Y. Dossat, A propos du concile…, 209-14.

[xxxix] ed. G. Moravcsik – R. J. H. Jenkins, CFHB 1(1967), p.232.

[xl] C. Devic – J. Vaissète, Histoire générale de Languedoc, ed. Milinier 16 vol. , Toulouse 1872-1915, Index geograficus VIII cols. 2289-90.

[xli] E. Griffe, Le Languedoc cathare au temps de la Croisade 1209-1229, Paris 1973, p.91.

[xlii] «In tantum equidem haec putida haeresis tabes praevaluit, ut omnes fere illi consentientes arbitrentur obsequium se praestare Deo, et ipse iniquus qui misterium jam operator iniquitatis in filios diffidentiae, sic transfigurat se in angelum lucis. ut uxor a viro, filius a patre, nurus a socru discedant, proh dolor! Insuper sic in finibus nostris obscuratum est aurum, ut quasi lutum sub predibus sternatur; quonism et qui sacerdotio funguntur sum pedibus diabolic sternatur.», Gervasii Cantuariensis, Opera Historica, ed. William Stubbs, London 1879, vol. I p. 270.

[xliii] Acta Consilii Lombariensis, εν Recueil des histories des Gaules et de la France, ed. Martin Buquet, Paris 1806, t. XIV pp. 430-4.

[xliv] J. Duvernoy, Le Catharisme II. L’ histoire de Cathares, Toulouse 1979 (Privat), 229-36.

[xlv] Y. Dossat, Un pretend évêque du Val d’ Aran, pp. 339-47.

[xlvi] C. Thouzellier, Catharisme et Valdéisme en Languedoc à la fin du XIIe et au début du XIIIe siècle, Paris 1966 pp. 14-15, n.7.

[xlvii] Roger of Hoveden, Chronica, trans. Henry T. Riley, London 1853, vol. I pp. 472.

[xlviii] Guillaume de Puylaurens, Chronic ch. II, ed. & trans. W.A. Sibly-M.D.Sibly, New York 2003, pp.12-13.

[xlix] Guillaume de Puylaurens, Chronic ch. IV, ed. & trans. W.A. Sibly-M.D.Sibly, p.15-16.

[l] Un Somme anti-cathare: Le Liber contra Manicheos de Durant de Huesca, ed. C. Thouzellier, Université Catholique de Luvain 1964, p.34.

[li] Sacconi, Summa, ed. Sanjek p. 49.

[lii] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309.

[liii] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309. Όπως φαίνεται από την διήγηση υπήρχε εστία Βογομίλων/Καθαρών στην Νότια Ιταλία, αλλά είναι άγνωστο πότε δημιουργήθηκε.

[liv] Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309: «et omnes Cathari de Lombardia, tam Iohannes Iudeus quam alii, dubitaverunt quia papas Nicheta fecerat malum finem, a quo descederant episcopus Marchus, qui predictum Iohannem confirmaverant.»

[lv] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 306: «… venit quidam de ultrmarinis partibus, Petracius nomine, cum sociis suis, et quedam retulit nova de quodam Symone episcopo Drugonthie, a quo origo suscepti ordinis processerat, Et dicebat ipse Petracius, quod ille Symon fuit inventus in conclave cum quadam, et quia alia contra rationem fecerat.»

[lvi] Η επιστολή δεν υπάρχει στην PG ούτε στην συλλογή του Σπ. Λαγοπάτη. Έχει περιληφθεί μόνο στην συλλογή πηγών για τον Βογομιλισμό του Ficker, Die Phundagiagiten, p.117.

[lvii] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 306.

[lviii] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 307.

[lix] Αναφέρθηκε παραπάνω, βλ. σημ. 137.

[lx] Αναφέρθηκε επίσης παραπάνω σημ. 137.

[lxi] A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 308: Similiter et in Tussia duo episcope ordinate sunt” & A. Dondaine, Le “De heresy Catharorum”, p. 310: «Illi de Florencia elegerunt quedam Petrum Florentinum, qui fuit episcopus ibidem et pet totam Tusciam.» Ο Άνσελμος επιβεβαιώνει τις πληροφορίες για την δημιουργία των παραπάνω επισκοπών, εκτός αυτής του Σπολέτο. Anselm, Tractatus, ed. A. Dondaine, p. 309-10.

(Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)

gnwstikismos 86 Βογομιλική Νεκρόπολη στο Radimlja (Βοσνία - Ερζεγοβίνη)

Ο Βογομιλισμός από την Φραγκοκρατία μέχρι την Τουρκοκρατία

α. Ο Βογομιλισμός στο Β’ Βουλγαρικό Κράτος

Δύο πολύ σημαντικά γεγονότα στην ιστορία του Βυζαντίου/Ρωμανίας είχαν το ανάλογο αντίκτυπο στην αντιμετώπιση του Βογομιλισμού. Το πρώτο ήταν η σύσταση του Β’ Βουλγαρικού κράτους (1186-1396) και το δέυτερο η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204. Οι αιρετικοί έπαιξαν τό δικό τους ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων αυτών. Παυλικιανοί και Βογομίλοι αδιακρίτως βοήθησαν στην ευνοϊκή για τους Βούλγαρους εξέλιξη της επανάστασης, λειτουργώντας ως πέμπτη φάλαγγα, εντός των πολιορκούμενων αυτοκρατορικών πόλεων. Επίσης, είχαν εγκαινιάσει πολιτική επιγαμιών με τους Κουμάνους και χρησίμευσαν ως μεσάζοντες στην δημιουργία Βουλγαρο-κουμανικής συμμαχίας. Η συμμαχία αυτή έσωσε την επανάσταση των Άσεν και οδήγησε τελικά στην δημιουργία του Β’ Βουλγαρικού Κράτους, με πρωτεύουσα το Τύρνοβο (η παλαιά πρωτεύουσα Πρεσλάβα καταλήφθηκε αργότερα).

Το 1189 Παυλικιανοί και Βογομίλοι βοήθησαν τα στρατεύματα της Γ’ Σταυροφορίας του Φρειδερίκου Βαρβαρόσσα να καταλάβουν την Φιλιππούπολη. Υποδέχθηκαν με χαρά τους Γερμανούς κατακτητές:

«τήν δέ Φιλιππούπολιν εἰσιών κεκενωμένην εὗρε τῶν πλειόνων καί ἐπιφανεστέρων αὐτῆς οἰκητόρων˙ εἰ γάρ τις καί ὑπολέλειπτο, πτωχεύων ἦν οὗτος καί τήν οὐσίαν πᾶσαν ἐν οἷς ἐνεδέδυτο ἀριθμῶν καί τοῖς Αρμενίοις κατειλεγμένος. οὗτοι γάρ μόνοι τῶν ἁπάντων οὐκ ἐπιδρομή ἐθνῶν ἀλλά φίλων παρουσίαν τήν τῶν Ἀλαμανῶν διέλευσιν ἡγηντο, ἐπειδή καί συγχρῶνται Ἀρμενίοις Ἀλαμανοί καί κατά τῶν αἱρέσεων τάς πλείστας ἀλλήλοις συμφέρονται˙ Ἀρμενίοις γάρ καί Ἀλαμανοῖς ἐπ’ ἴσης ἡ τῶν ἁγίων εἰκόνων προσκύνησις ἀπηγόρευται, καί τοῖς ἀζύμοις κατά τάς ἱεροτελεστίας ἀμφότεροι κέχρηνται, καί ἄλλα ἄττα ὀρθοδόξοις Χριστωνύμοις ἀπόβλητα οὗτοι σφαλλόμενοι τοῦ ὀρθοῦ τηροῦσιν ὡς ἔννομα[i].»

Ως Αρμένιους καλούσαν συνήθως τους Παυλικιανούς, αλλά η αναφορά στα άζυμα δείχνει ότι ήταν Βογομίλοι.

Τον ίδιο ρόλο έπαιξαν αργότερα, όταν το 1205 η πόλη βρίσκονταν στα χέρια του Φράγκου Renier de Trit. Κάλεσαν τον Τσάρο των Βουλγάρων Καλογιάννη, Ιβάν Α’ Ασεν, γνωστό στις ελληνικές πηγές και ως «Σκυλογιάννη», και του παρέδωσαν την Φιλιππούπολη. Όταν ο Καλογιάννης εισήλθε στην πόλη έσφαξε όλους τους Λατίνους. Ο Ιβάν Α’ κατάλαβε την έμπρακτη βοήθεια που μπορούσαν να του παράσχουν οι αιρετικοί στην δήωση της Θράκης και εμφανίζονταν ως προστάτης τους.

Το δεύτερο συνταρρακτικό γεγονός της περιόδου, η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους και η ίδρυση της λατινικής αυτοκρατορίας, ανάγκασε το ορθόδοξο πατριαρχείο να μετεφερθεί στην Νίκαια. Η διαταγή του πάπα Ιννοκέντιου Γ’ να δηλώσει όλος ο ορθόδοξος κλήρος της Πόλης υποταγή σ’ αυτόν και η συνακόλουθη άρνηση, είχε ως αποτέλεσμα διωγμό των ορθόδοξων ιερέων. Συνεπώς κέντρο του αντιαιρετικού αγώνα, συν τοις άλλοις, μεταφέρθηκε στη Νίκαια .

Στις αρχές του ΙΓ’ αι. η Εκκλησία της Βοσνίας, αν και ακολουθούσε το σλάβικο μυστηριακό τυπικό βρίσκονταν στην δικαιοδοσία του πάπα. Από την Historia Salonitarum[ii] του Θωμά, αρχιδιάκονου στο Σπαλάτο (Σπλιτ), και την αλληλογραφία του πάπα Ιννοκέντιου ΙΙΙ, γίνεται γνωστό ότι οι Βογομίλοι διώχθηκαν στην περιοχή από τον Βερνάρδο του Σπαλάτο, και βρήκαν προστασία στον Ban Kulin. Κατόπιν συνεννοήσεως του πάπα με τον βασιλιά των Ούγγρων , και τις πιέσεις που ασκήθηκαν από τον δεύτερο στον Ban Kulin, έγινε μια συνάντηση με τον παπικό λεγάτο Ιωάννη της Κασαμάρης. Αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν οι Βογομιλικές κοινότητες της Βοσνίας να υπαχθούν στην παπική "εκκλησία".

Στην Βουλγαρία, η πολιτική του Ιβάν Α΄δεν ακολουθήθηκε από τον διάδοχό του (1207-1218). Παπικός λεγάτος σταλμένος ήδη από το 1206[iii], τον έπεισε να ξεκινήσει διώξεις εναντίον των Βογομίλων. Ως κατάληξη είχε την σύγκληση Συνόδου της Βουλγαρικής Εκκλησίας το 1211 στο Τύρνοβο, όπου αναθεματίστηκαν οι Βογομίλοι και ο αρχηγός τους Πέτρος ο Καππαδόκης. Ο Πέτρος ήταν ο Βογομίλος επίσκοπος Σαρδικής[iv]. Η Σύνοδος εξέδωσε Συνοδικό (διακρίνεται από το Συνοδικό της Ορθοδοξίας ως του Τσάρου Βορίλα) με αναθέματα κατά των αιρεσιαρχών και των κακοδοξιών. Όπως απέδειξε ο Guillard, το Συνοδικό του Τσάρου Βορίλα[v] δανείζεται τα αναθέματα, τα οποία περιέχονται στην Επιστολή του πατριάρη Κοσμά Α’, που αναφέρθηκε παραπάνω, με διαφορετική σειρά[vi].

Η Σύνοδος αποφάσισε την προσωποκράτηση των Βογομίλων. Οι κρατούμενοι θα έπρεπε να μετανοήσουν και να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία ειδάλλως θα φυλακίζονταν[vii]. Από τις ανακρίσεις που περιγράφονται, φαίνεται ότι ο τσάρος Βορίλας αντέγραψε τον Αλέξιο Κομνηνό. Πολλοί μετεστράφησαν στην Ορθοδοξία. Ωστόσο, ισχυρός πυρήνας Βογομίλων παρέμεινε αμετανήτος και λίγα χρόνια μετά βοήθησαν τον σφετεριστή Ιωάννη Ασάν Β’ (1218-1245), να τον ανατρέψει και ν’ αναλάβει την εξουσία[viii].

Ο νέος τσάρος φάνηκε ανεκτικός απέναντί τους. Ο πάπας Γρηγόριος ΙΧ (1227-47) παραπονέθηκε στον βασιλιά της Ουγγαρίας Μπέλα IV (1235-1270) , ότι ο Ιωάννης Ασάν προστάτευε τους αιρετικούς στην επικράτειά του[ix]. Τα κίνητρα του πάπα δεν ήταν αγνά. Ο Ιωάννης Ασάν είχε διακόψει τις σχέσεις του μαζί του και είχε στρέψει την θρησκευτική πολιτική του στην φυσική πηγή της, το Ορθόδοξο πατριαρχείο, που την εποχή εκείνη βρισκόταν στην Νίκαια. Ταυτόχρονα, πίεζε στρατιωτικά μαζί με τους Έλληνες τον Βαλδουίνο στην Κωνσταντινούπολη. Ο πάπας κήρυξε σταυροφορία εναντίον των Βουλγάρων το 1238 και όρισε αρχηγό της τον βασιλιά των Ούγγρων. Η μογγολική εισβολή στην Ουγγαρία το 1241-2 ανέτρεψε τα σχέδιά του.

β. Ο αντιαιρετικός αγώνας της Νίκαιας

Την ίδια εποχή στην Νίκαια ο πατριάρχης Γερμανός Β’ (1222-1240) έδινε πολυμέτωπο αγώνα. Με επιστολές και ομιλίες εμψύχωνε τους υπόδουλους στους Φράγκους να υπομένουν τις διώξεις των Λατίνων και να κρατούν την ορθόδοξη πίστη τους, τους Κανόνες, την Παράδοση και τα εκκλησιαστικά έθιμα [x].

«Καί θέλομεν ὑμῖν, τοῖς καλοῖς τέκνοις, καί προσελθεῖν καί προσεγγίσαι καί παρακαλέσαι τάς κατωδύνους ὑμῶν ψυχάς καί θρέψαι βρώματι λογικῷ, ἀλλά με τό προφανές τοῦ κινδύνου ἱστᾷ. Θέλω τηγανιζομένοις ἡμῖν τῇ φλογί τῶν συμφορῶν καί τῶν μακρῶν περιστάσεων προσελθεῖν καί δακτύλῳ, πνευματικῷ φημι χαρίσματι τῆς διδασκαλίας, ἐκτακείσας δροσίσαι ὑμῶν τάς καρδίας. Ἀλλά μέγα χάσμα ἐστήρικται μεταξύ ἡμῶν καί ὑμῶν[xi]».

Ταυτόχρονα, δεν παρέλειπε να στιγματίζει τις κακοδοξίες των Βογομίλων[xii].

γ. Ο άγιος Θεοδόσιος Τυρνόβου

Για αρκετές δεκαετίες οι Βογομίλοι εξαφανίστηκαν από τις πηγές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η αίρεση εξέλειπε. Θεωρείται περίοδος παρακμής του Βογομιλισμού, μέχρι την εξάλειψή του από τους Οθωμανούς. Εμφανίζονται ξανά στο βίο του αγίου Θεοδοσίου Τυρνόβου. Ο άγιος Θεοδόσιος έζησε στα τέλη του ΙΓ’ και αρχές του ΙΔ’ αι. Ήταν μαθητής του οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτη. Σε ώριμη ηλικία ίδρυσε μοναστήρι κοντά στο Τύρνοβο, στην Βουλγαρία, υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της επιστασίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την οποία ο Θεοδόσιος Βουλγαρίας προσπαθούσε να απεμπολίσει. Κοιμήθηκε το 1363 κατά την διάρκεια επίσκεψής του στην Κωνσταντινούπολη.

Τον Βίο του συνέγραψε ο πατριάρχης Κάλλιστος Α’ (1350-1353 & 1355-1363). Υπήρξε επίσης μαθητής του οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτη, και ασκήθηκε για πολλά χρόνια στο Άγιο Όρος. Εκεί διετέλεσε μέλος επιτροπής κατά των Βογομίλων, οι οποίοι από την δεκαετία του ‘20 προσπαθούσαν να διεισδύσουν στον Άθω. Ο Βίος του αγίου Θεοδοσίου δεν σώζεται στην ελληνική, αλλά μόνο σε παλαιοσλαβονική μετάφραση του ΙΕ’ αι[xiii].

Σύμφωνα με τον Βίο η αίρεση διαδόθηκε μεταξύ των μοναχών του Αγίου Όρους από μια καλόγρια την Ειρήνη. Αυτή ζούσε στην Θεσσαλονίκη και εμφάνιζε ευσεβή ζωή. Στην πραγματικότητα κατηχούσε όσους την επισκέπτονταν στην δυσέβειά της. Οι Βογομίλοι μοναχοί περιφέρονταν ως ζητιάνοι στην περιοχή του Άθωνα, απαιτώντας ελεημοσύνες από τα μοναστήρια. Αν κάποιο μοναστήρι αρνούνταν να τους ελεήσει, κατέστρεφαν τις ελιές και τα αμπέλια του. Αυτό συνεχίστηκε για μια τριετία, μέχρι που η κοινότητα του Αγίου Όρους συνήλθε σε σύνοδο, τους αναθεμάτισε και τους έδιωξε. Η Ιερά Κοινότης όρισε τότε υπεύθυνο του αντιβογομιλικού αγώνα τον μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Κάλλιστο Α’. Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στην Θεσσαλονίκη και την Βέροια κατά τον Νικηφόρο Γρηγορά[xiv].

Δύο από εκδιωχθέντες κατέφυγαν στο Τύρνοβο της Βουλγαρίας, ο Λάζαρος και ο Κύριλλος, ο επονομαζόμενος γυμνόπους. Ο Λάζαρος έγινε Αδαμίτης και εφάρμοζε γυμνισμό. Οργάνωνε συναθροίσεις σε σπίτια και βεβήλωνε τις άγιες εικόνες και τον Τίμιο Σταυρό. Δίδασκε ότι τα όνειρα είναι θεϊκές αποκαλύψεις και ενθάρυνε τους ακόλουθούς του να χωρίζουν και να επιδίδονται σε ασχήμιες. Ο δεύτερος, ο Κύριλλος αναφέρεται στον αντι-βογομιλικό τόμο του Αγίου Όρους.

Το 1350 έγινε σύνοδος στο Τύρνοβο κι εκεί καταδικάστηκαν οι βογομιλικές δοξασίες, ο Λάζαρος, ο Κύριλλος και ο μαθητής του Στέφανος. Ο Λάζαρος μετανόησε κι επέστρεψε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι άλλοι δύο έμειναν μετανόητοι και στιγματίστηκαν με πυρωμένο σίδηρο, κατά διαταγή του τσάρου Ιωάννη Αλεξάνδρου (1331-1371)[xv].
Λίγο νωρίτερα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, μεταβαίνοντας στο Άγιο Όρος, μετά την εκδημία του πατέρα του, στάθμευσε στο Παπίκιο όρος στη Θράκη. Εκεί συνάντησε Μασσαλιανούς μοναχούς, ονομασία συνηθισμένη για τους Βογομίλους. Κατά την διήγηση του αγίου Φιλόθεου Κόκκινου:

«Καί οἱ πρός τῷ γειτνιάζοντι σκηνοῦντες αὐτοῖς ὅρει τά Μαρκιανιστῶν ἤ Μασαλιανῶν ἄνωθεν ἐκ προγόνων νοσοῦντες τῆς Γρηγορίου θαυμαστῆς δηλαδή γλώττης οὐκ ἀγενές γεγόνασι τρόπαιον˙ ὡς γάρ ἥσθοντο κἀκεῖνοι τοῦ ἀνδρός ἐκεῖ παρά τῷ ὅρει καί ταῖς μοναστῶν σκηναῖς γεγονότος, πρῶτα μέν κατά δύο καί τρεῖς ἀπήεσαν πρός ἐκεῖνον, ὁμιλίας χάριν καί διαπείρας˙ ὡς δέ ἔγνωσαν μηδ’ ἵκταρ τό τοῦ λόγου πρός αὐτόν βάλλειν δεδυνημένοι, πρός ἑαυτούς ὑπεχώρουν αὖθις, ἀδυναμίαν μέν ἑαυτοῖς διαλέξεώς τε καί τοῦ σώζοντος λόγου, τοῖς δέ σφῶν αὐτῶν διδασκάλοις τήν διαλεκτικήν δύναμιν καί τό κράτος τῶν περί Θεοῦ λόγων, καί τήν δογματικήν ακρίβειαν ὑπ’ ἀπορίας προσμαρτυρούντες, καί ὡς οὐδ’ ἄν, φησί, δυνηθείης εἰς ὅψιν τε καί λόγους αὐτός ποτ’ ἐκείνοις οὐδέ πρός ὀλίγον ἐλθεῖν. Ἀλλ’ ὁ Γρηγόριος Πνεύματος γεγονώς πλήρης, καί τόν περί Θεοῦ συκοφαντούμενον ζηλοτυπήσας κάλλιστα λόγον, οὐδέ τήν φέρουσαν πρός ἐκείνους ἀπείπεν, ἀλλώ τῶν ἀδελφῶν μεθ’ ἑαυτοῦ λαβών τόν ἕτερον μόνον, σπουδῇ πρός ἐκείνους ἀνήει. Οἶα μέν οὖν καί ὅσα τοῖς ἐξάρχεις τε καί καθηγηταῖς τῆς αἱρέσεως, εἰς διάλογον καταστάς, καί συμμίξας Πνεύματι διείλεκται θείῳ, καί ὡς τά παρ’ ἐκείνων προβλήματα καί ζητήματα δίκην ἀραχνίων ἀμογητί διαλύων ὁμοῦ πάντα, πρός πᾶν τοὐναντίον τά τοῦ ἀγῶνος αὐτοῖς περιέτρεψε, μηδέν ὑγιές μήτ’ αὐτούς μηδοπωσοῦν λέγοντας ἀποδείξας, καί μάτην κατά τῆς Ἐκκλησίας τά μή ὄντα παραληροῦντάς τε καί συμπλάττοντας, λέγειν ἐφεξῆς οὐ τοῦ παρόντος ἄν εἴη καιροῦ καί τοῦ λόγου, μείζονος ἰστορίας ἔργον γε ὄντα[xvi].»

Η θεόπνευστη σοφία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αποδείχθηκε ακαταγώνιστη. Στην προβαλλόμενη επιχειρηματολογία των Βογομίλων, απαντούσε με αγιογραφικά χωρία, δείχνοντας τις φλυαρίες τους αστοιχείωτες. Όταν αυτοί κατάλαβαν ότι δεν μπορούν ν’ αντιπαρατεθούν μαζί του, προσπάθησαν να τον δηλητηριάσουν, υποτυπώνοντας την επικίνδυνη επίδραση της αίρεσης. Το σχέδιό τους απέτυχε. Και σαν να μην έφτανε η αποτυχία της δολοπλοκίας, πείσθηκαν και οι ίδιοι για την ματαιολογίας τους και επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου μετανόησαν, εξομολογήθηκαν και εντάχθηκαν στην Εκκλησία.

Στο δεύτερο μισό του ΙΔ’ (1365-70) οι βόρειες επαρχίες της Βουλγαρίας κατακτήθηκαν από τους Ούγρους. Μέσω αυτών επιχειρήθηκε η υπαγωγή τους στον Παπισμό. Για τον σκοπό αυτό στάλθηκαν Φραγκισκανοί μοναχοί στην περιοχή, οι οποίοι ανέφεραν την ύπαρξη αμέτρητων Παταρηνών[xvii]. Αυτή είναι και η τελευταία αναφορά σε Βογομίλους στην Βουλγαρία. Ως το 1393 η χώρα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς και οι αιρετικοί εξαφανίστηκαν, χωρίς ν’ αφήσουν ίχνη. Πιθανολογείται ότι εξισλαμίστηκαν.

δ. Η βογομιλική Εκκλησία της Βοσνίας

Την ίδια εποχή (1391) πέθανε ο βασιλιάς της Βοσνίας Στέφανος Tvrtko, έχοντας οδηγήσει το βασίλειό του σε μέρες ακμής. Επί των ημερών του η βογομιλική εκκλησία της Βοσνίας γνώρισε την μεγαλύτερη άνθησή της. Όντας ανάμεσα στους Ορθόδοξους Σέρβους και τους Παπικούς Ούγγρους, ο Στέφανος επέλεξε να κάνει την βογομιλική, επίσημη Εκκλησία του κράτους του. Εις μάτην ο πάπας Ιννικέντιος Δ’ έδωσε εντολή στον παπικό επίσκοπο Βοσνίας να ζητήσει κυβερνητική βοήθεια για την εξάλειψη της αίρεσης[xviii]. Εις μάτην ο πάπας Ουρβάνος Ε’ αφόρισε προκαταβολικά όσους θα έδιναν φιλοξενία στους αιρετικούς[xix]. Εις μάτην ο βασιλιάς της Ουγγαρίας Λουδοβίκος ανάγκασε τον Tvrtko να υποσχεθεί ότι θα εκδιώξει τους Παταρηνούς[xx]. Η εκκλησία της Βοσνίας παρέμεινε βογομιλική για πολιτικούς λόγους.

Αλλά με τον θάνατο του Tvrtko η χώρα περιήλθε σε κατάσταση δυναστικού ανταγωνισμού, με τους Τούρκους προ των πυλών, ήδη από την μάχη του Κόσσοβο το 1389. Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η Βοσνία έγινε ουγγρική επαρχία. Ο Ούγγρος Σιγισμούνδος, όρισε τον γιο του προηγούμενου βασιλιά, Tvrtko Β’, ως ηγεμόνα της χώρας. Ο τελευταίος δεν κατάφερε να κρατηθεί στη θέση του και ανατράπηκε από τον υποτελή στους Τούρκους ηγεμόνα της Ερζεγοβίνης, Στέφανο Οστόγια. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο γιος του Οστόγιτς παρείχαν πλήρη υποστήριξη και κάλυψη στον Βογομιλισμό. Υπολογίζεται ότι ολόκληρη η Ερζεγοβίνη, όπως και η σημαντική λόγω ύπαρξης μεταλλείων αργύρου, επαρχία της Σρεμπρένιτσα, είχαν αμιγείς βογομιλικούς πληθυσμούς.

Παρά την ανάκτηση της Βοσνίας από τον Tvrtko Β’, δεν έγιναν ιδιαίτερες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των Βογομίλων. Η παπική Ουγγαρία είχε στρέψει το ενδιαφέρον της στην αντιμετώπιση των αιρετικών Χουσσίτων. Το 1432 ο πάπας Ευγένιος ο Δ’ έστειλε έναν Φραγκισκανό μοναχό, τον Ιάκωβο της Μπρέσκια, για ν’ ανασυντάξει την οργάνωση των Φραγκισκανών στην Βοσνία. Του παραχωρήθηκε πλήρη εξουσιοδότηση και ο τίτλος του Ιεροεξεταστή[xxi]. Αυτός εργάστηκε επί τετραετία, αλλά η αυστηρότητά του τον έκανε μισητό ακόμη και από την ίδια την αδελφότητά του. Ο Μέγας Μάγιστρος των Φραγκισκανών αναγκάστηκε να του στείλει επιστολή από την Τουλούζη, και να του συστήσει να είναι λιγότερο αυστηρός με τους αδελφούς[xxii]. Ο ζήλος του προσέκρουσε στην απάθεια του βασιλιά Tvrtko και αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Στην πραγματικότητα ο βασιλιάς δεν είχε και πολλές δυνατότητες για να ελέγξει την αίρεση.

Στην Βοσνία είχε πια δημιουργηθεί βογομιλική αριστοκρατία, η οποία, όπως φαίνεται ήλεγχε τις πολιτικές εξελίξεις. Γνωστοί Βογομίλοι αριστοκράτες ήταν ο Σανδάλ Χράνιτς και ο Βοεβόδας Ράντοσαβ Παύλοβιτς. Το 1443 ο Tvrtko εκτελέστηκε και στην θέση του τοποθετήθηκε ο Βογομίλος Στέφανος Θωμάς, γιος του Στέφανου Όστογιτς. Την επόμενη χρονιά ο Στέφανος Θωμάς, έχοντας λάβει υποσχέσεις από τον πάπα για βοήθεια κατά των Τούρκων, αποκήρυξε την αίρεση και έγινε Παπικός. Χώρισε την Βογομίλα σύζυγό του και παντρεύτηκε την ευγενικής καταγωγής Αικατερίνη, κόρη του Δούκα του Αγ. Σάββα, η οποία επίσης από Βογομίλα έγινε Παπική[xxiii]. Οι κινήσεις αυτές ήταν διπλωματικές. Το βασιλικό ζεύγος δεν σκόπευε να προχωρήσει σε διώξεις των Βογομίλων και επιβολή του Παπισμού στην χώρα. Το 1446 ο πάπας, δια του Ούγγρου Ιωάννη Ουνιάδη προσπάθησε ν’ ασκήσει πίεση στον Στέφανο Θωμά, ώστε να ασχοληθεί πιο ενεργά με το θέμα της αίρεσης. Μόλις το 1450 ο Στέφανος Θωμάς, υπό την προτροπή του παπικού νούντσιο απαγόρευσε την τέλεση των βογομιλικών μυστηρίων[xxiv]. Η κίνηση αυτή δίχασε την χώρα. Οι Βογομίλοι στράφηκαν στους Οθωμανούς για βοήθεια. Από την πλευρά του ο πάπας υπόσχονταν σταυροφορίες, οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.

Το 1461 ο Στέφανος Θωμάς δολοφονήθηκε από τον γιο του Στέφανο Τομάσεβιτς. Το 1463 ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισέβαλε στην Βοσνία. Το κλειδί για την κατάκτησή της ήταν το φρούριο Μπόμποβατς. Φρούραρχος ήταν κάποιος Ράντακ, ο οποίος είχε αποκηρύξει με την βία τον Βογομιλισμό και είχε γίνει Παπικός. Αυτός δεν έχασε την ευκαιρία. Παρέδωσε το φρούριο στον Μωάμεθ, κάνοντας την υποταγή της Βοσνίας στους Οθωμανούς, θέμα ημερών. Η Ερζεγοβίνη από την πλευρά της όντας περιτειχισμένη από ορεινούς όγκους παρέμεινε ανεξάρτητη για μια εικοσαετία. Μόνο η Ζέτα ή Μοντενέγκρο δεν υπέκυψε στους Τούρκους.

Οι Βογομίλοι αγαλλίασαν με την πτώση των Βαλκανίων στα χέρια των Τούρκων. Δεν γνώριζαν ότι αυτή θα ήταν και η καταστροφή τους. Με διαταγή του Σουλτάνου, μόνο όσοι εξισλαμίζονταν μπορούσαν να κρατήσουν τις περιουσίες και τους τίτλους τους. Οι Βογομίλοι αριστοκράτες της Βοσνίας, απηυδησμένοι από την συμπεριφορά των παπικών απέναντί τους, προτίμησαν τον εξισλαμισμό. Οι απλοί αιρετικοί ακολούθησαν το παράδειγμα των πρώην κυρίων τους.

ε. Τα τελευταία χρόνια

Στην ελληνική επικράτεια, σε ότι απέμεινε από αυτήν, η τελευταία αναφορά στους Βογομίλους γίνεται μέσα από το εργο του Συμεών Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης (1411-1429) «Διάλογος κατά πασών των αιρέσεων» . Στο έργο του κατατάσει τους Βογομίλους μεταξύ των γνωστικών, Σίμωνος του Μάγου και Μάνεντος, ως διαδόχων του δευτέρου. Στο κεφ. ΙΑ’ , Κατά Σίμωνος του μάγου, και Μάνεντος, και κατά των δυσσεβών Βογομύλων, ήτοι Κουδουγέρων, γράφει:

«Καί πλείστοι ἄλλοι τοῖς ἀληθείας ἐχθροί, οἴτινες καί ἀθέως δύο ἀρχάς ἐδογμάτιζον. Ἐξ ὧν καί νῦν εἰσιν οἱ Βογομύλοι, ἀνθρώπια δυσσεβῆ, οἱ καί Κουδούγεροι καλούμενοι. Διό καί ὑμᾶς περί αὐτῶν ἀνάγκη μαθεῖν, ὡς καί πλησίων ὅντων τῇ κατοικίᾳ[xxv].»

Για την ερμηνεία του όρου «Κουδούγεροι» έχουν γίνει κάποιες προτάσεις. Ο Steven Runciman θεωρεί ότι ο Αρχιεπίσκοπος Συμεών τους ονομάζει έτσι από το όνομα κάποιου υποτιθέμενου χωριού, το οποίο θα πρέπει να ήταν το κέντρο τους[xxvi]. Ο D. Obolensky αντιδρά σε αυτήν την ερμηνεία διότι ο Runciman υπονοεί ότι οι Βογομίλοι είχαν εξαλειφθεί από τα Βαλκάνια και είχαν περιοριστεί σε μια μικρή κοινότητα, οπότε θεωρεί την υπόθεση μειωτική και συνάμα προσβλητική κάποιου εθνικιστικού συναισθήματος – προφανώς όχι θρησκευτικού. Για να την ακυρώσει προχωρά σε μια άλλη, σύμφωνα με την οποία η λέξη έχει κοινή ρίζα με δυο χωριά της Μακεδονίας[xxvii], κάτι που κατά τον ίδιο σημαίνει ότι η αίρεση ακόμη έθαλε, μαζί με την εθνική συνείδηση των Βογομίλων. Με την σειρά του ο Milan Loos ερμηνεύει την λέξη ως παραφθορά της λέξεως «καλογέροι» και την αντιστοιχεί στην λέξη “Bonshommes” των Καθαρών.

Και οι τρεις σφάλλουν διότι αγνοούν την καταγραφή του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη στην «Απόδειξις Ιστοριών»:

«Τούτου δέ τῆς χώρας ἔχεται ἡ τοῦ Στεφάνου τοῦ Σανδάλεω χώρα, Ἰλλυριών τό γένος, καθήκουσα ἐπί θάλασσαν ἐς τό Ἰόνιον παρά […] καλουμένη. τό μέν δη γένος τοῦτο Ἰλλυρικόν ὄν ἀπό παλαιοῦ διέσχισται ἀπό τοῦ λοιποῦ τῶν Ἰλλυριῶν γένους˙ ἤθεσι μέν γάρ καί διαίτῃ τῇ αὐτῇ διαχρῶνται, νόμοις δέ οὐ τοῖς αὐτοῖς.Κουδούγεροι δ’ όνομάζονται σύμπαντες οἱ ἐς την Σανδαλέω χώραν τελοῦντες[xxviii].»

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Λαόνικο Χαλκοκονδύλη, Κουδούγεροι είναι οι Βόσνιοι. Ο Στέφανος Σανδάλ είναι ο Στέφανος Οστόγια, τον οποίο αναφέραμε παραπάνω και ο Χαλκοκονδύλης ιστορεί την υποχρέωσή του να καταβάλει φόρο υποτέλειας στον σουλτάνο. Συνεπώς, οι Κουδούγεροι που αναφέρει ο Συμεών Θεσσαλονίκης, ήταν οι Βογομίλοι της Βοσνίας, και ούτε ήταν περιορισμένοι σε κάποιο χωριό της περιοχής, όπως πιστέυει ο Runciman - εξάλλου τα χωριά πέριξ της Θεσσαλονίκης είχαν πέσει στα χέρια των Οθωμανών την εποχή αυτή -, ούτε εκτείνονταν από την Μακεδονία μέχρι τα βόρεια σύνορα των Σκοπίων, όπως πιστεύει ο Obolensky, αλλά ως αποτέλεσμα της τουρκικής επεκτατικότητας είχαν απομείνει μόνο στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπως δείξαμε παραπάνω. Σε αυτό συμφωνεί και ο Γεννάδιος Β’ Σχολάριος, πρώτος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μετά την άλωση. Σε μια επιστολή, την οποία έστειλε στον μοναχό Μάξιμο και τους συνασκουμένους του στο όρος Σινά έγραψε:

«Περί τοῦ ἐπισκόπου τοῦ ἀπό Πόσνας, ἔστιν ὀρθόδοξος˙ Σέρβος γάρ˙ καί ὥσπερ ἐποίησαν διδάσκαλοι τινες λατῖνοι, ὅτε ἀπῆλθον εἰς τό ἄλλο μέρος τῆς Πόσνας, καί ἐποίησαν ἐκεῖ πολλούς ἀπό Κουδουγέρων εἰς τήν ὑποταγήν τῆς Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας, οὕτω καί αὐτός ἐφιλοτιμήσατο ἵνα τόν αὐθέντην χερτζέκαν ἐν ἄλλῳ μέρει τῆς Πόσνας καί ὅσους δυνηθῇ ἐκεῖ ποιῆσῃ χριστιανούς εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἡμῶν. Εἰθε να ἐποίουν τοῦτο καί τῶν ἡμετέρων τινές˙ ἀλλά ποῦ ζῆλος τοιοῦτος; Ποιεῖ οὖν ἐκεῖ, ὡς μανθάνομεν, καί πολλήν ὠφέλειαν[xxix].»

Στις λίγες αυτές γραμμές ο Γεννάδιος Σχολάριος επιβεβαιώνει τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω για τις προσπάθειες των παπικών να μετεστρέψουν τους Βογομίλους στον Παπισμό. Συμπληρώνει ότι ανάλογη προσπάθεια έγινε και από τον ορθόδοξο επίσκοπο της Βοσνίας, ο οποίος ήταν Σέρβος στην καταγωγή. Το «ποιεί εκεί πολλήν ωφέλειαν» σημαίνει ότι η ορθόδοξη ιεραποστολή ήταν επιτυχής, οπότε δεν έγιναν όλοι οι Βογομίλοι Μωαμεθανοί.Μερικοί από αυτούς έγιναν Ορθόδοξοι. Η επιστολή τοποθετείται από τους εκδότες μεταξύ των ετών 1454-1456, εποχή κατά την οποία η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήταν ακόμη ελεύθερη. Τότε βασιλιάς της Βοσνίας ήταν ο Στέφανος Θωμάς, ο «αυθέντης χερτζέκας» της επιστολής. Γι’ αυτόν γράφει ο Γεννάδιος Σχολάριος:

«ὁ δέ αὐθέντης ἐκεῖνος φανερῶς μέν οὐδέν χωρίζεται τελείως τῶν Κουδουγέρων διά τόν περί τῆς ἀρχῆς φόβον καί οἰκονομίᾳ χρώμενος, ἵνα διά τοῦ τοιούτου συγκαλύμματος ἑλκύσῃ τούς ἄλλους τῇ συνεργείᾳ τοῦ ἐπισκόπου˙ ἔστι δέ τῇ διαθέσει χριστιανός ἀπό ὀλίγου καιροῦ˙ διά τοῦτο καί πέμπει εἰς τούς χριστιανούς ἐλεημοσύνας˙ εἰ δέ μή ἦν χριστιανός, οὐκ ἔμελλε ῥίπτειν ματαίως τά χρήματα αὐτοῦ.»

Τον αποκαλεί «χερτζέκα» από την γερμανική ονομασία της περιοχής στα νότια της Βοσνίας, της Χουμ ή Ζαχλουμίας, που στα Γερμανικά καλούνταν Herzegovina, ονομασία η οποία επικράτησε σήμερα[xxx]. Κατόπιν τούτων το «πλησίων όντων» του Συμεών Θεσσαλονίκης πρέπει να εκλαμβάνεται σχετικά.

Στο σημείο αυτό τελειώνει και το ιστορικό μέρος της εξέτασης του Βογομιλισμού.

gnwstikismos 89
Θηλυκός προσνατολισμός (σελήνη) της σβάστικα
σε Βογομιλικό τάφο στο Rajac της Σερβίας

[i] Νικήτα Χωνιάτη, Ιστορία ΙΙ.3, ed. I. Bekker, CSHB 35 (1835), 527.10-21.

[ii] Thomae Spalatensis, Historia salonitarum pontificum atque spalatensium a S. Domnio usque ad Rogerium §30, ed. F. Racki, Monumenta spectantia Historiam Slavorum meridionalium 26, Zagreb 1894, pp. 79-80.

[iii] Albericus Trium Fontium, Chronicon, Monumenta Germaniae Historiae SS XXIII p.886. Παρόλο που η αποστολή ήταν μυστική, γίνεται δεκτό εκ της αλλαγής της βουλγαρικής πολιτικής έναντι των Βογομίλων και εκ της συμπτώσεως της αλλαγής με τον Αλβιγηνικό Πόλεμο, ότι αφορούσε τους Βογομίλους.

[iv] D. Obolensky, The Bogomils, p. 240.

[v] Κείμενο: Sinodik carja Borila, ed. M. Popruzhenko, Sofia 1928, γαλλικήμετάφραση H. C. Puech – A. Vaillant, Le traité contre les Bogomiles de Cosmas le Prêtre, Travaux pubiliés par l’ Institut d’ Études Slaves, Paris 1945, pp. 343-6.

[vi] J. Gouillard, Un Source greque du synodik de Boril, Travaux et Memoires 4 (1970), pp. 361-374.

[vii] D. Obolensky, The Bogomils, p.236. & S. Runciman, The Medieval Manichee, p. 95.

[viii] S. Runciman, ο.π.

[ix] A. Theiner, Vetera monumenta historica Hungariam sacram illustrantia, Romae 1859, t. 1 p. 160: «Perfidus… Assanus… receptat in terra sua hereticos et defensat, quibus tota terra ipsa infecta dicitur et replete».

[x] «Γερμανοῦ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ἐπιστολή σταλεῖσα ἐν τῇ νήσῳ Κύπρῳ παράτε αὐτοῦ καί τῆς ἱερᾶς συνόδου, ἀρχιερατεύοντος ἐν τῇ αὐτῇν ήσῳ τοῦ κυροῦ Νεοφύτου, καί ἀναγκαζομένου παρά Λατίνων ὑποταγῆν αι αὐτῆς» , PG 140.601 κ.ε. &Κ. Σαθά, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, Βενετία 1873, τ.Β’ σσ. 5-14.

«Τοῦ αὐτοῦ ἁγιωτάτου κυροῦ Γερμανοῦ ἐπιστολή δευτέρα προς Κυπρίους», PG 140.613 κ.ε & Κ. Σαθά, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τ. Β’ σσ. 14-19.

Επιστολή στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Πέτρας στην Κωνσταντινούπολη, εκδ. G. Gill, An unpublished letter of Germanus, Patriarch of Constantinople (1222-1240), εν Byzantion 44 (1974), pp. 138-151.

[xi] «Τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολή μετά τήν χειροτονία, ἡνίκα καί ἄκοντι εἰς τόν θρόνον πρός τόν ἐν Κωνσταντινοπόλει λαόν», εκδ. Σπ. Λαγοπάτη, Τρίπολη 1913, σελ. 351.

[xii] «Εἰς τήν ὕψωσιν του τιμίου Σατυροῦ καί κατά Βογομίλων», PG 140.621 κ.ε.

«Εἰς τήν πρώτην Κυριακήν τῶν νηστειῶν καί εἰς τήν τῶν ἁγίων καί σεπτῶν εἰκόνων ἀναστήλωσιν», PG 140.660 κ.ε.

«Ὁμιλία τρίτη περί τῆς ἐκκλησιαστικῆς εὐταξίας καί κατά Βογομίλων», εκδ. Σπ. Λαγοπάτη, σελ. 231 κ.ε.

[xiii] Ed. V. I. Zlatarski, Sbornik za narodni umotvorenija nauka I knizhnina 20, Sofia 1904, pp. 1-44. Αγγλική μετάφραση Y. Stoyanov, The hidden tradition in Europe, London 1994.

[xiv] Νικ. Γρηγορά, Ρωμαϊκή Ιστορία XIV.7, ed. L. Schopen, CSHB 26 (1830), II 719.23: «οἵ δη καί πρός πόλεις μετεῤῥηυήκεσαν Θεσσαλονίκην καί Βέῤῥοιαν, καί ἥ κατά πασῶν καί ἅπαν ἔσχε τό κράτος».

[xv] Y. Stoyanov, ο.π. σελ. 458.

[xvi]Φιλόθεου, Λόγος εγκωμιαστικός εις τον εν αγίοις πατέρα ημών Γρηγόριον Αρχιεπίσκοπον Θεσσαλονίκης τον Παλαμάν κεφ. 3.2-4 , PG 151.562D-563B.

«Έπειτα καί οι κατοικούντες στο γειτονικό τους βουνό μοναχοί, που εξ αρχής από τους απογόνους των είχαν τήν ασθένειαν των Μαρκιανιστών καί Μασσαλιανών, έγιναν σπουδαίο τρόπαιο της γλώσσα του Γρηγορίου.
Πραγματικά, μόλις αντιλήφθηκαν κι εκείνοι την παρουσία του ανδρός στο όρος και στη σκήτη των μοναστών, αρχικά επήγαιναν σ’ αυτόν ανά σύο ή τρεις για συζήτησι καί αναγνώρισι. Όταν όμως εκατάλαβαν ότι δεν μπορούσαν ούτε καν να τον πλησιάσουν, υποχωρούσαν πάλι στα καταλύματά τους, αποδίδοντας από αμηχανία στους εαυτούς των μεν αδυναμία στην διαλεκτική και τον σωτηριώδη λόγο, στους διδασκάλους των δε διαλεκτική δύναμι, κατοχή της θεολογίας και δογματική ακρίβεια˙ προς αυτούς, λέγει, δεν μπορείς εσύ ούτε για λίγο ν’ ατενίσης ή να συζητησης. Αλλά ο Γρηγόριος, γεμάτος Πνεύμα και ζήλο ένθεο για τον συκοφαντημένο λόγο περί του Θεού, δεν εδίστασε ν’ αναλάβη τον δρόμο που οδηγεί ρπος εκείνους, αλλ’ ανέβηκε βιαστικά προς αυτούς παίρνοντας μαζί του ένα μόνο από τους αδελφούς του.
Εκεί λοιπόν ήλθε σ’ έπαφη και διάλογο με τους προϊσταμένους και καθηγητάς της αιρέσεως, και με την φώτησι του θείου Πνέυματος ανέπτυξε αξιόλογες απόψεις˙ λύοντας ανέτως σαν ιστούς αράχνης όλα τα τιθέμενα από εκείνους ζητήματα, μετέστρεψε εντελώς σε βάρος τους τον αγώνα, διότι απέδειξε ότι αυτοί δεν λέγουν απολύτως τίποτε ορθό και ότι ματαίως παραληρούν και κατασκευάζουν ανύπαρκτα πράγματα κατά της εκκλησίας. Αλλά δεν είναι του παρόντος καιρού και λόγου να διηγηθώ με τη σειρά αυτά τα πράγματα, διότι είναι έργο μεγαλυτέρας ιστορίας.» (Μετ. Π. Χρηστου, ΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 1984, σελ. 67-9).

[xvii] M. Loos, Dualist Heresy in the Middle Ages, p. 334.

[xviii] Επιστολή 327 (1360), Monumenta Slavica Meridionalium, ed. Theiner, vol. 1 p. 240.

[xix] Επιστολή 366 (1369), Monumenta Slavica Meridionalium, ed. THeiner, vol. 1 p. 265.

[xx] Acta Bosnae, no CLXXXIV, p.3.

[xxi] Steven Runciman, The Medieval Manichee, p. 112.

[xxii] Acta Bosnae, no DCCLXIX, p.168.

[xxiii] Monumenta Slavorum Meridionalium, ed. Theiner, vol. 1 p. 388.

[xxiv] Monumenta Hungarica, ed. Theiner, vol. II pp. 255-6.

[xxv] PG 155,65D.

[xxvi] St. Runciman, The Medieval Manichee, p. 97. Βλ. σημ. 22.

[xxvii] Τα δύο χωριά που αναφέρει είναι το Kotugertsi στα σημερινά Σκόπια, και το Kotugeri στα Βοδενά. The Bogomils, p.97.

[xxviii] Λαόνικου Χαλκοκονδύλη, Απόδειξις Ιστοριών V, ed. B. G. Niebhur, CSHB 10 (1843), 248-9.

[xxix] Γεννάδιου Σχολάριου, Τῷ τιμιωτάτῳ ἐν μοναχοὶς κῦρ Μαξίμῳ, τῷ κατά κόσμον Σοφιανῷ, καί πᾶσι τοῖς ἐνασκουμένοις τῇ ἁγίᾳ μονῇ τοῦ Σινᾶ ὁσιωτάτοις ἱερομονάχοις καί μοναχοῖς, ed. L. Petit, X. Sideridès, M. Jugie, Paris 1935, t.IV p. 200.

[xxx] St. Runciman, The Medieval Manichee, p. 100.

(Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου )

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωριου

Σελίδα 438 από 732

π. Άγγελος Αγγελακόπουλος: Η σατανική πομπή του ειδωλολατρικού καρναβαλιού

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Οι Κουρσάροι της 345ΜΒ στα Ίμια - Έτσι θα χτυπούσαν τον τουρκικό στόλο!

«Σε άλλο κόσμο» τα παιδιά που εθίστηκαν στο διαδίκτυο

Ενδείξεις ύπαρξης γιγαντιαίων κοιτασμάτων στην Ελλάδα

Η χάραξη των οικοπέδων

Ζυμώσεις και συνεργασίες

Το τελευταίο γράμμα του Παύλου Μελά στην κόρη του

Σχης (ΜΧ) Παναγιώτης Σπυρόπουλος - Ο Συνταγματάρχης με τη μεγαλύτερη στρατιωτική οικογένεια στην Ελλάδα

Βιομετρική (αν)ασφάλεια: Πιο εκτεθειμένοι οι χρήστες, εμπόρευμα τα δεδομένα

Εὐάγγελος Πονηρός: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ- Ὅποιος λάβει ὡς δῶρο τό ἐθνικό μας ὄνομα, θα ἀπαιτήσει καί ἐθνικά μας ἐδάφη

Φώτιος Μιχαήλ: Ὑπέρτιμος καί Ἔξαρχος Ἄνω Μακεδονίας

Μοναδικό ντοκουμέντο: Η απίστευτη ιστορία με το χρέος του ΣΥΡΙΖΑ στα Σκόπια - Ολα έχουν μια εξήγηση

Δεκαπέντε Πρέσβεις ε.τ. λένε όχι στο ξεπούλημα της Μακεδονίας

Βαρυσήμαντη παρέμβαση του πρ. Προέδρου του ΣτΕ κ. Σωτήριου Ρίζου για τους Φακέλους Μαθήματος των Θρησκευτικών

Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας: Θρησκευτική Συνείδηση- Συνταγματικές και Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις

Οι ομιλήτριες στο συλλαλητήριο της Κυριακής...

Συλλαλητήριο γιὰ τὴ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στὴν ΑΘΗΝΑ! - Ὀρθόδοξα Χριστιανικά Σωματεία Ἑλλάδος [Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου 2018]

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Νέες ταυτότητες που θα πληρούν σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας, από την Αττική θα ξεκινήσει η αντικατάσταση των παλαιών

Ἐκπροσώπηση τοῦ Ἁγίου Ὄρους στό συλλαλητήριο τῶν Ἀθηνῶν

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ!

Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου: Ἅγιος Θεοφύλακτος Ἀρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας - Ἡ ἀποδημία σὲ μακρινή χώρα

Μεσαιωνικός Γνωστικισμός: Βογομίλοι (από τη Φραγκοκρατία στην Τουρκοκρατία και εξάπλωση στη Δύση)

Δεν ξεχνώ

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ [1986 - 2016]: 30 Χρόνια από τήν ψήφιση…

ΕΛΛΗΝΕΣ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ μποϊκοτάρετε τα προϊόντα εταιρειών που αφαιρούν…

1974: Η προδοσία της Κύπρου!

Σύμφωνο Διαστροφικής Συμβίωσης

ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: Δεν θα γίνω ευκολόπιστο θύμα!

Η καταιγίδα των αντιδράσεων για το «αντιρατσιστικό»

Δεν θα γίνω «δωρητής» οργάνων χωρίς να το θέλω! …

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές...

Όχι, δεν θα φύγω

ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων…

Ποιοι πολεμούν την Πολύτεκνη Οικογένεια και τη Δημογραφική ανάπτυξη της…

Η γενοκτονία των Ελλήνων ΑΠΑΡΑΓΡΑΠΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΥ…

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ...;

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου…