Αναμφισβήτητα, δυο γεγονότα κυριάρχησαν στα ελληνοτουρκικά τη χρονιά που μας πέρασε και τα απόνερά τους τα έχουμε μπροστά μας σήμερα. Ήταν οι δυο πρωτοβουλίες - κινήσεις της Τουρκίας, «το δόγμα της γαλάζιας πατρίδας» και το «τουρκολιβυκό μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες», με στόχο, για μια ακόμη φορά, την αλλαγή του status quo στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.

Το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας»,. δηλαδή το βάπτισμα ως Τουρκικής μιας θαλάσσιας έκτασης 462.000 τετραγωνικών χιλιόμετρων, στο Αιγαίο, στην ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο, όπου η Τουρκία δεν θα ασκεί μόνο «ενεργειακά δικαιώματα» αλλά και «καθαρά κυριαρχικά».

Το «τουρκολιβυκό μνημόνιο» για τις θαλάσσιες ζώνες, στο οποίο κατά παράβαση κάθε εννοίας της διεθνούς Σύμβασης για το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS 82), γίνεται υπεξαίρεση θαλασσίων ζωνών από Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρο και Αίγυπτο με ότι αυτό συνεπάγεται.

Αυτά, εκ πρώτης όψεως και όπως μας τα παρουσιάζουν, φαίνεται να μας αφύπνισαν και πετύχαμε, τη συμφωνία με την Ιταλία για οριοθέτηση ΑΟΖ στο Ιόνιο, εντείναμε τις προσπάθειες επίτευξης οριοθέτησης ΑΟΖ με Αίγυπτο και Λιβύη, ζητήσαμε τη στήριξη του Ισραήλ για τις θαλάσσιες ζώνες και κυβερνητικά στελέχη βροντοφώναξαν ότι δεν θα ανεχτούμε καταπάτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο.

Είναι όμως έτσι ακριβώς τα πράγματα ;

Που ήμασταν εμείς όταν η Κύπρος την περίοδο 2003-2010 υπέγραφε συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με Αίγυπτο, Λίβανο και Ισραήλ ;

Γιατί δεν οριοθετούμε την ΑΟΖ με την Κύπρο που θα σημάνει συγχρόνως και την ενεργοποίηση του ενιαίου αμυντικού δόγματος το οποίο αφήσαμε στην τύχη του μετά το 1996;

Δυστυχώς, από πρωταγωνιστές και πρωτοπόροι στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Αιγαίου, την περίοδο 1969-1974 {Ν.Δ 462/1969 «Κύρωση Σύμβασης Ελληνικού Δημοσίου για ερευνά και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Θρακικό πέλαγος» ΦΕΚ 67Α/21-3-1970}, φτάσαμε σήμερα να είμαστε ουραγοί  ή μάλλον απλοί θεατές και ούτε καν κομπάρσοι.

Κατά καιρούς, ως καλοί γείτονες και συνομιλητές στις διμερείς μας σχέσεις με την Τουρκία υπογράφαμε για  "αποφυγή μονομερών ενεργειών", για "αποφυγή χρήσης βίας" για "σεβασμό της κυριαρχίας της κάθε πλευράς", "υιοθετούσαμε τα περίφημα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ)"  που πρότεινε το ΝΑΤΟ και αποχωρούσαμε από κοινού από ελληνικότατη βραχονησίδα.

Οι «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο δεν προέκυψαν αποκλειστικά από την κρίση των Ιμίων το 1996. Για την Τουρκία προϋπήρχαν. Από το καλοκαίρι του 1965 όταν, κατά τη συνεδρίαση της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, ο εκπρόσωπος της Τουρκίας παρουσίασε χάρτη που χώριζε το Αιγαίο σε δύο μέρη και οι Τούρκοι ζητούσαν να αναλάβουν την ευθύνη της αεράμυνας του ανατολικού τμήματος.

  Με την παράνομη εισβολή της στα δυτικά Ίμια, κατάφερε να τις φέρει ξεκάθαρα στην επιφάνεια και να τις επισημοποιήσει στους Διεθνείς Οργανισμούς στηριζόμενη στις «ίσιες αποστάσεις» που κράτησαν Αμερική και ΝΑΤΟ, όπως ακριβώς είχαν κάνει και με την εισβολή της στην Κύπρο το 1974.

Που ήταν το ΝΑΤΟ στην Κύπρο το 1974 και στα Ίμια το 1996 ; Που είναι το ΝΑΤΟ σήμερα στις ενορχηστρωμένες απειλές και επεκτατικές προθέσεις της ; Που είναι το ΝΑΤΟ σήμερα στη συστηματική άρνησή της να σεβαστεί την UNCLOS 82 ;

Όλα αυτά με κάνουν να σκέπτομαι μήπως ήταν εκ του πονηρού η ταυτόχρονη (18-2-1952) ένταξη στο ΝΑΤΟ Ελλάδας και Τουρκίας με το συνεχές κράτημα των «ίσων αποστάσεων» ανάμεσα στις δυο σύμμαχες  χώρες, όταν σοφοί διπλωμάτες είχαν τότε σοβαρές επιφυλάξεις  προς  τούτο ;

Εδώ και χρόνια αφήκαμε τα πράγματα να μας οδηγήσουν εδώ που φτάσαμε. Τώρα τρέχουμε και δεν ξέρω αν θα προλάβουμε τις εξελίξεις Οι υποχωρήσεις μας, προς τους θρασείς Τούρκους, διαδέχονται η μια την άλλη.

Όταν, από κυβερνητικά και μη στελέχη, τον τελευταίο καιρό ακούς και διαβάζεις θέσεις όπως :

… «δεν είναι καθόλου κακό πράγμα η συνεκμετάλλευση με την Τουρκία»

«υπάρχουν προχωρημένες συζητήσεις με τους Τούρκους για περιορισμένη και μειωμένη επέκταση των χωρικών μας υδάτων»

«υπάρχει «πολυμέρεια» στο Αιγαίο».

«είναι αδύνατο η ΑΟΖ μας να φτάσει μέχρι την Κύπρο, αποτελεί μαξιμαλιστική θέση της Ελλάδος η εν συνόλω επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.»

«η Τουρκία έχει δικαιώματα στο Αιγαίο».

«η Ελλάδα μπορεί να διαπραγματευθεί μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης κοιτασμάτων στο Αιγαίο»…

Φοβάμαι ότι μας  οδηγούν σε συνδιαχείριση – συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.

Μακάρι να κάνω λάθος.

Αλεξανδρούπολη Ιούνιος 2020

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

*ο όρος «κυριαρχικά δικαιώματα» καθιερώθηκε το 1953 από την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου για να γεφυρώσει τη βρετανική άποψη περί «κυριαρχίας» και την αμερικανική περί «δικαιοδοσίας και ελέγχου».Χρησιμοποιείται στην UNCLOS 82 για τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους στην υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Το «κυριαρχικό δικαίωμα» σημαίνει δικαίωμα ειδικού σκοπού συνήθως λειτουργικού σε αντίθεση με την «κυριαρχία» που συνεπάγεται δυνατότητα άσκησης όλων των αρμοδιοτήτων του κράτους όπως συμβαίνει στην αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα).