Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, μεταξύ άλλων θεσμοθετήθηκαν και τα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών ΔΕΜ-Δ» (Απόφαση αριθ.1692/96/EΚ), τα οποία περιελάμβαναν δέκα (10) ευρωπαϊκούς διαδρόμους – άξονες. Τρεις από αυτούς είχαν και ελληνικό ενδιαφέρον. Ο IV και X, αφορούσαν τη Θεσσαλονίκη και την Ηγουμενίτσα στα λιμάνια των οποίων κατέληγαν ενώ ο τρίτος, ο άξονας ΙΧ, θα συνέδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη).έχοντας κομβικά σημεία τη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη, το Κίεβο, και το Βουκουρέστι
Η διεύρυνση της ΕΕ το 2004 με Κύπρο, Μάλτα, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχία, το 2007 με Βουλγαρία, Ρουμάνια και το 2013 με Κροατία, δημιουργούσε νέες ανάγκες.
Οι αποφάσεις αριθ. 1346/2001, 884/2004 και1791/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου άνοιγαν το δρόμο για τη διαμόρφωση των νέων Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών ΔΕΜ-Δ.
Στις 23 Μαΐου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την αναβάθμιση 319 ευρωπαϊκών λιμανιών, μεταξύ των οποίων και 25 ελληνικών – όχι όμως της Αλεξανδρούπολης- στα πλαίσια της επικείμενης διαμόρφωσης του Κανονισμού για τα νέα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών.
Στις 19 Νοεμβρίου 2013, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίστηκε η πιο ριζική αναθεώρηση πολιτικής της ΕΕ στο θέμα των ΔΕΔ-Μ με προοπτική το 2030. Εγκρίθηκε ο Κανονισμός για τη νέα πολιτική των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (Regulation on Union guidelines for the development of the trans-European transport network) με εννέα (9) διαδρόμους - άξονες που θα λειτουργούν ως σπονδυλική στήλη για τη μεταφορά στην ενιαία αγορά της Ευρώπης και να φέρουν επανάσταση στη σύνδεση Ανατολής – Δύσης και Βορρά-Νότου καθώς και ο Κανονισμός για το νέο χρηματοδοτικό τους εργαλείο "Συνδέοντας την Ευρώπη" ( Regulation establishing the Connecting Europe Facility).
Οι εννέα (9) διάδρομοι – άξονες είναι : Βαλτικής-Αδριατικής, Βόρειας Θάλασσας-Βαλτικής, Μεσογείου, Ανατολικής Μεσογείου, Σκανδιναβίας-Μεσογείου, Ρήνου-Άλπεων, Ατλαντικού, Βόρειας Θάλασσας-Μεσογείου και Ρήνου-Δούναβη. Άμεσο ελληνικό ενδιαφέρον έχει ο αριθ. 4 ‘’Ανατολικής Μεσογείου’’ και έμμεσο ο αριθ. 9 ‘’Ρήνου-Δούναβη ’’ καθώς συνδέει την Κεντρική Ευρώπη με τη Μαύρη Θάλασσα
Στις 28 Απριλίου 2014, στην επίσημη και τελική έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Ports 2030, Gateways for the Trans European Transport Network» συμπεριελήφθησαν 329 ευρωπαϊκά λιμάνια, τα αρχικά προταθέντα 25 ελληνικά, και πάλι όμως όχι της Αλεξανδρούπολης.
Η Θράκη και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, εξοβελίζονται από τα νέα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών.
Η Σόφια, ενώνεται με τη Θεσσαλονίκη και το Μπουργκάς. Το προς Ανατολάς βέλος, κατευθύνεται προς την Τουρκία, μέσω Βουλγαρίας… Δεν απουσιάζει απλά η σύνδεση Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, αλλά το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης δεν υπάρχει στο χάρτη…
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε τη χρηματοδότηση, με πρώτη δόση 11,9 δισ. ευρώ, των κρατών - μελών της, για τη βελτίωση των εννέα διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες από την πρώτη δόση, η Ελλάδα θα πάρει 580 εκατ. ευρώ και τα έργα που θα ενταχθούν σε αυτή τη χρηματοδότηση, είναι :
Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Σόφια για το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Τα λιμάνια Θεσσαλονίκης και Ηγουμενίτσας για αναβάθμιση και ανάπτυξη των υποδομών και των συνδυασμένων μεταφορών.
Τα λιμάνια Πειραιά, Ηράκλειου και Λεμεσού για επέκταση και ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών.
Το λιμάνι Πάτρας για ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών.
Αθήνα - Πάτρα για το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Κλειδί - Πολύκαστρο - Εύζωνοι για αναβάθμιση των οδικών έργων.
Σέρρες - Προμαχώνας – Ελληνοβουλγαρική μεθόριος για αποπεράτωση των υπό εκτέλεση οδικών έργων.
Ιωάννινα - Κακαβιά - Ελληνοαλβανική μεθόριος για μελέτες στο οδικό τμήμα.
Αλεξανδρούπολη - Κήποι - Ελληνοτουρκική μεθόριος για μελέτες και έργα στο οδικό δίκτυο.
Σιδηροδρομική Εγνατία.
Ηράκλειο – Καστέλι για μελέτες, έργα, αναβάθμιση και ανάπτυξη των υποδομών και διατροπικων συνδέσεων.
Μέχρι το 2020, θα ολοκληρωθεί η συνολική χρηματοδότηση, 26,3 δισ. ευρώ, η οποία είναι η μεγαλύτερη που έγινε ποτέ από την ΕΕ για υποδομές στον τομέα των μεταφορών. Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν πρέπει να είναι ενταγμένα στους εννέα άξονες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη. Συνεπώς, η Θράκη και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μένουν εκτός χρηματοδότησης.
http://ec.europa.eu/transport/modes/maritime/ports/doc/2014-04-29-brochure-ports.pdf
http://ec.europa.eu/transport/themes/infrastructure/news/corridors_en.htm
***
Το όνειρο να ‘σβήσουν’ τα Στενά του Βοσπόρου από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, το ‘σβήνουν’ τώρα οι νέοι διευρωπαϊκοί άξονες, συνεπικουρούμενοι και από ενδογενείς καταστάσεις και εξελίξεις, όπως:
Το γεγονός ότι τα έργα στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης ενώ έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2005 (άρχισαν τον Αύγουστο 1995) συνεχίζονται ακόμα και οι δυνατότητες του λιμανιού παραμένουν στα επίπεδα του 1995. Κανένας δεν μπορεί μετά βεβαιότατος να πει αν και πότε θα ολοκληρωθούν καθώς όποιοι το επιχείρησαν, διαψεύστηκαν παταγωδώς. Μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί 13,5 δις. δραχμές (1995 - 1999) από Β Κ.Π.Σ, 23.100.000 € (2000 - 2006) από το Π.Ε.Π. Α.Μ.Θ και 3.940.000 € (2007–2013) από το Ε.Π. Μακεδονίας – Θράκης.
Σε παρουσίαση των 10 (παλαιών) Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων και των 9 (νέων) Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, που έγινε πρόσφατα από τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ κ Σαββαιδη, ο άξονας ΙΧ διερχόμενος από τη Βουλγαρία διακλαδίζεται και κατευθύνεται προς Κομοτηνή και Κήπους αγνοώντας το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που κατέληγε αρχικά. Το Σεπτέμβριο του 2013, η «Εγνατία Οδός Α.Ε.» παρέδωσε σε κυκλοφορία το μεγαλύτερο τμήμα του Κάθετου Άξονα Κομοτηνή-Νυμφαία στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα www.egnatia.eu/files/pdf/ΣΑΒΒΑΙΔΗΣ.pdf
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, όπως 3-12-2013 http://www.theseanation.gr
… ο ΟΛΘ υποστηρίζει θερμά την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών αξόνων. Ο άξονας 4, θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τη Σόφια ενώ θα διατρέχει το δυτικό τμήμα της Βουλγαρίας, ανοίγοντας νέες προοπτικές στο εμπόριο. Όπως έχει υποστηρίξει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ, το κόστος μεταφοράς θα είναι μικρότερο μέσω Θεσσαλονίκης καθώς θα παρακάμπτονται τα Στενά του Βοσπόρου που προκαλούν σημαντικές χρονικές απώλειες και πρόσθετες χρεώσεις…
Τον Ιανουάριο του 2014, η Διοίκηση του ΟΛΘ υπέγραψε συμφωνία με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης με τα Βαλκάνια και την Τουρκία και αποφάσισε τη μείωση των ναύλων. Η συμφωνία άρχισε να υλοποιείται σταδιακά από το Μάιο.
Από το βήμα της ΔΕΘ, πριν λίγες μέρες (6/9), και ο πρωθυπουργός μίλησε για την αναβάθμιση του ρόλου του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
Αλεξανδρούπολη Σεπτέμβριος 2014
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
