Στην Ελλάδα, η υποχρεωτική στράτευση θεσμοθετήθηκε, το Νοέμβριο του 1909, με το νόμο «Περί στρατιωτικής προπαιδεύσεως» και υλοποιήθηκε ουσιαστικά για πρώτη φορά το 1911.Σύμφωνα με το νόμο, όλοι οι νέοι που συμπλήρωναν το 16ο έτος της ηλικίας τους υποχρεώνονταν σε στρατιωτική εκπαίδευση, μία ή δύο φορές την εβδομάδα, στα κατά τόπους κέντρα προπαιδεύσεως.
Μέχρι τη δεκαετία του ‘70, αρνητές στράτευσης, επικαλούμενοι λόγους συνείδησης, ήσαν σχεδόν αποκλειστικά οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά».
Η χώρα μας, από το καλοκαίρι του1975, με την υποβολή της αίτησης ένταξής της στην ΕΟΚ, εν ονόματι της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πιεζόταν από διεθνείς οργανισμούς και οργανώσεις, να ρυθμίσει νομοθετικά και το θέμα της στράτευσης των Χιλιαστών ή Μαρτύρων του Ιεχωβά. Έτσι, με το Ν. 731/1977, τον τελευταίο της Κυβέρνησης Καραμανλή, αναγνωρίστηκε στους στρατεύσιμους το δικαίωμα να αρνούνται να λάβουν όπλα, επικαλούμενοι τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
Το 1978, ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για την Ε.Ο.Κ. Το 1979, υπογράφτηκε η Συνθήκη Ένταξής μας, και από 1ης Ιανουαρίου 1981 Ελλάδα γίναμε το δέκατο πλήρες μέλος της Ε.Ο.Κ μπαίνοντας και επίσημα στο «πνεύμα της Δύσης».
Με την πλήρη ένταξή μας, άρχισε να κερδίζει πλέον έδαφος, εντός και εκτός συνόρων, η αμφισβήτηση του θεσμού της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Η στήριξη πολλών οικολογικών κινημάτων και ομάδων που κινούντο στους κύκλους των ανυπότακτων και του αντιεξουσιαστικού χώρου ήταν αμέριστη.
Φυσικό επακόλουθο ο Ν.1763/1988, με τον οποίο αναγνωρίστηκε, το δικαίωμα στους στρατεύσιμους να αρνούνται να λάβουν όπλα, επικαλούμενοι όχι μόνο τις θρησκευτικές τους αλλά και τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις. Και στις δύο περιπτώσεις άοπλης θητείας, η διάρκειά της προβλεπόταν να είναι χρονικά διπλάσια της ένοπλης.
Και ενώ θα περίμενε κανείς, οι υποστηρικτές των λόγων «θρησκευτικής και ιδεολογικής συνείδησης», να ικανοποιούντο με αυτές τις ρυθμίσεις, αυτοί πήραν θάρρος και βγήκαν στην αντεπίθεση με δύο νέα «προωθημένα» αιτήματα:
(α) την κατάργηση του διπλασίου της άοπλης θητείας, με το επιχείρημα ότι η ρύθμιση αυτή παραβίαζε τη συνταγματική αρχή της ισότητας και
(β) την κατάργηση και αυτής της "άοπλης στρατιωτικής θητείας", και την αντικατάσταση της με τη λεγόμενη "εναλλακτική θητεία", με το επιχείρημα και πάλι της συνείδησής τους, που δεν τους επέτρεπε, για λόγους αρχών, να φορούν τη στρατιωτική στολή του οπλίτη, ακόμη κι αν εκτελούν άοπλη θητεία-υπηρεσία.
Την περίοδο 1989 - 1993, τα «προωθημένα» αιτήματα, με την είσοδο στη Βουλή του κόμματος των Οικολόγων Εναλλακτικών και του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, τα όποια τηρούσαν θετική στάση σε αυτά, ήρθαν στο προσκήνιο και εντός Βουλής.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, το 1992, ανακοινώσε την κατάρτιση σχετικού νομοσχεδίου χωρίς ωστόσο να γίνει τελικά νόμος του Κράτους. Οι επόμενες κυβερνήσεις, για να ελαχιστοποιήσουν τις πιέσεις τόσο από το εξωτερικό – η ΕΟΚ είχε ήδη μετεξελιχτεί σε ΕΕ - όσο και από το εσωτερικό της χώρας, μιλούσαν για "κοινωνική θητεία στο στρατό".
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 1997, με το νόμο Ν 2510/1997, καθιέρωσε για πρώτη φορά μια μορφή πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας ως εναλλακτική της στρατιωτικής για τους «αντιρρησίες συνείδησης».
Όσοι επικαλούντο τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους πεποιθήσεις για να μην εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, μπορούσαν να αναγνωρίζονται ως «αντιρρησίες συνείδησης». Οι αναγνωριζόμενοι ως «αντιρρησίες συνείδησης» μπορούσαν να εκπληρώσουν τη θητεία τους με προσαυξημένη "άοπλη θητεία" ή "πολιτική υπηρεσία".
Τα άρθρα 18 έως 28, του Ν.2510/1997, που αναφέρονταν στους «αντιρρησίες συνείδησης», αντικαταστάθηκαν προς το ευνοϊκότερο, από τις διατάξεις του Ν 3421/2005 «Στρατολογία των Ελλήνων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 302/13.12.2005), ο οποίος στη συνέχεια τροποποιήθηκε από τους Νόμους 3648/2008 (ΦΕΚ Α΄ 38/29.2.2008) και 3883/2010 (ΦΕΚ Α΄ 160/24.9.2010).
Και όλα αυτά, έγιναν με "Συνταγματική κατοχύρωση" αφού το άρθρο 4 παρ 6. του Συντάγματος (1986) που όριζε ότι : «Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας, σύμφωνα με τους ορισμούς των νόμων» συμπληρώθηκε με την ερμηνευτική δήλωση της Z’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων (Απρίλιος 2001) : « δεν αποκλείεται να προβλέπεται με νόμο η υποχρεωτική προσφορά άλλων υπηρεσιών, εντός ή εκτός των ενόπλων δυνάμεων (εναλλακτική θητεία), από όσους έχουν τεκμηριωμένη αντίρρηση συνείδησης για την εκτέλεση ένοπλης ή γενικά στρατιωτικής υπηρεσίας ».
***
Ερχόμαστε τώρα στο θέμα των παροχών για όσους υπηρετούν τη θητεία τους. Εδώ έχουν διαμορφωθεί δυο κατηγορίες:
1. Στους “οπλίτες στρατιώτες”, που υπηρετούν τη θητεία τους, για παράδειγμα στα σύνορα του Έβρου, για τους οποίους το κράτος έχει προβλέψει παροχή 8,80 ευρώ μηνιαίως. Αυτό προκύπτει από την ΚΥΑ 2/74840/0022/24-01-2003 «Μηνιαίες παροχές οπλιτών» (ΦΕΚ 91 Β/ 29-01-2003) η οποία ισχύει από 1-3-2003 και στηρίζεται στο άρθρο 38 του ΝΔ 721/1970 με το οποίο ρυθμίστηκε για πρώτη φορά η μηνιαία παροχή στους οπλίτες.
2. Στους “αντιρρησίες συνείδησης”, που υπηρετούν «εναλλακτική θητεία» χωρίς όπλο και στολή, όχι σε στρατιωτικές μονάδες αλλά σε διάφορες Δημόσιες Υπηρεσίες, για τους οποίους το κράτος πρόβλεψε άλλες παροχές. Συγκεκριμένα :
(α) να «Δικαιούνται τροφή και στέγη από τον φορέα στον οποίο διατίθενται και εφόσον αυτός αδυνατεί, καταβάλλεται σε αυτούς χρηματικό ποσό, το ύψος του οποίου, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με τη διαδικασία της καταβολής του, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών και των συναρμόδιων Υπουργών» (Υποπαράγραφος δ΄ της αναριθμημένης παραγράφου 2 του άρθρου 64 του Ν 3421/2005 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 78 του Ν 3883/2010).
(β) να αμείβονται, στην παραπάνω περίπτωση, μηνιαίως με διακόσια είκοσι τρία ευρώ και 53 λεπτά (223,53 ευρώ) . ΚΥΑ 2/24407/0022/9-6-2005 (ΦΕΚ 858 Β/23-6-2005).
Επομένως προκύπτει το ερώτημα : υπάρχει άραγε ίση μεταχείριση των πολιτών ;
Σε περίπτωση που η Πατρίδα μας δεχθεί πολεμική επίθεση, πώς οι αντιρρησίες θα έχουν την απαίτηση να τους προστατεύσουν κινδυνεύοντας άλλοι γι΄ αυτούς ;
Τα ερωτήματα παραμένουν ανοικτά στην ψυχή του λαού και στη συνείδησή μας....
Αλεξανδρούπολη Μάρτιος 2013
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος ΛΣ (ε.α)
