Η Ελλάδα δε στερείται ορυκτού πλούτου. Σε ορισμένα μάλιστα μεταλλεύματα, αλλά και βιομηχανικά ορυκτά, όπως το βωξίτη, το μαγνησίτη, τα σιδηρονικέλια, τα μάρμαρα, τον μπετονίτη, τον καολινίτη, τον περλίτη και άλλα, κατέχει μία ξεχωριστή θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Στην Ελλάδα είναι γνωστό ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα στη σύγχρονη μορφή της αριθμεί ζωή μερικών δεκαετιών, μολονότι η μεταλλευτική ιστορία της χώρας εκτείνεται στο απώτερο παρελθόν της και οι απαρχές της βυθίζονται στην αχλύ του μύθου. Η έρευνα και η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων έχει προχωρήσει σημαντικά.
Το υπέδαφος της Ελλάδας προσφέρει τις δυνατότητες για προοπτική στον τομέα των βασικών μεταλλευμάτων και βιομηχανικών ορυκτών.
Θα πρέπει να επισημανθεί εδώ θετικά ο δυναμισμός και το υψηλό επίπεδο των ελληνικών μεταλλευτικών και μεταλλουργικών μονάδων και του επιστημονικού και εργατοτεχνικού προσωπικού.
1) Μικτά θειούχα μεταλλεύματα (περιέχουν μόλυβδο, ψευδάργυρο, και σίδηρο με τη μορφή θειούχων ενώσεων). Τα μεταλλεύματα αυτά περιέχουν και προσμείξεις σε σημαντικό ποσοστό αργύρου και χρυσού, οπότε έχουν μεγάλη οικονομική αξία.
Μεταλλεύματα του τύπου αυτού υπάρχουν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος, αλλά τη μεγαλύτερη σημασία έχουν οι περιοχές Χαλκιδικής (Στρατώνι, Στρατονίκη, Ολυμπιάδα) και Ποντοκερασιάς του Νομού Κιλκίς.
Στην περιοχή του κοιτάσματος Στρατωνίου, όπου γίνεται εξόρυξη και εκμετάλλευση των μικτών θειούχων, υπάρχουν και μεγάλα αποθέματα σιδηροπυρίτη που είναι πλούσια σε χρυσό και πρόκειται να αξιοποιηθούν για εξαγωγή χρυσού. Πρόκειται για τα Μεταλλεία Μποδοσάκη, που σήμερα δραστηριοποιείται η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.».
2) Σιδηρονικελιούχα μεταλλεύματα
Τα μεταλλεύματα αυτά απαντούν στη λεγόμενη ζώνη ανατολικής Ελλάδας και αναφέρονται με το όνομα λατερίτες. Η Ελλάδα είναι πλούσια στα μεταλλεύματα αυτά από τα οποία εξάγεται το νικέλιο και αποτελεί τη σημαντικότερη χώρα παραγωγής νικελίου της δυτικής Ευρώπης. Περιοχές που απαντούν τα μεταλλεύματα αυτά είναι οι παρακάτω: Εύβοια, Λάρυμνα, Αταλάντη, Τρίκαλα, Έδεσσα. Ένα μικρό κοίτασμα σιδερονικελιούχου μεταλλεύματος απαντά και στη Λέσβο και θα πρέπει να τύχει της προσοχής επενδυτών. Από τα μεταλλεύματα αυτά εξάγεται το νικέλιο, το οποίο έχει διάφορες χρήσεις στη βιομηχανία αυτοκινήτων, αεροπλάνων, οικιακών συσκευών κ.τ.λ..
3) Εμφανίσεις χρυσού με ιδιαίτερο μεταλλευτικό ενδιαφέρον
Ο χρυσός απαντά στη φύση με δύο μορφές: α) αυτοφυής χρυσός και β) χρυσός στα θειούχα ορυκτά. Είναι ένα μέταλλο πολύτιμο, το οποίο παρουσιάζει μικρές περιεκτικότητες (γραμμάρια στον τόνο). Σημαντικές εμφανίσεις χρυσού με χαλαζιακές φλέβες απαντούν στην περιοχή Κιλκίς, Ποντοκερασιάς και χρήζουν περαιτέρω έρευνας. Εμφανίσεις χρυσού σε θειούχα μεταλλεύματα με ιδιαίτερη σημασία απαντούν στην περιοχή Στρατωνίου Χαλκιδικής, στο όρος Παγγαίο, στην περιοχή του όρους Σύμβολο Καβάλας και Θράκης. Επίσης θα πρέπει να ερευνηθούν και περιοχές για προσχωματικά κοιτάσματα χρυσού, όπως στο Γαλλικό Ποταμό, στη Νιγρίτα Σερρών και σε άμμους παράκτιων περιοχών.
4) Εμφανίσεις χαλκού
Πορφυρικά μεταλλεύματα χαλκού περιέχουν χαλκό και χρυσό και έχουν ιδιαίτερη οικονομική αξία. Ένα τέτοιο μετάλλευμα είναι το κοίτασμα στις Σκουριές Χαλκιδικής που περιέχει χαλκό και χρυσό και η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» έχει τα μεταλλευτικά δικαιώματα. Το μετάλλευμα Σκουριών εντάσσεται στα κοιτάσματα οικονομικού ενδιαφέροντος (πολλά εκατομμύρια τόνοι) και θα πρέπει να εξορυχθεί για την εξαγωγή χαλκού και χρυσού. Μικρότερες εμφανίσεις χαλκούχων μεταλλευμάτων απαντούν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως π.χ. στο Περιβόλι Γρεβενών, και χρήζουν περαιτέρω έρευνας.
5) Εμφανίσεις χρωμίτη
Εμφανίσεις χρωμίτη με ιδιαίτερο μεταλλευτικό ενδιαφέρον συνδέονται με τα υπερβασικά πετρώματα του Βούρινου Κοζάνης και του Δομοκού. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία χρωμιούχων πρώτων υλών.
6) Βιομηχανικά ορυκτά και πετρώματα
Πρόκειται για ορυκτά που μπορούν να ταξινομηθούν ανάλογα με τη χρήση τους σε άμμους χυτηρίων, δομικά υλικά, ηλεκτρονικές και οπτικές εφαρμογές, κεραμικά, λιπάσματα, ορυκτά για πολφό γεωτρήσεων, οπτικές χρωστικές ουσίες, πληρωτικά, φίλτρα, πολύτιμοι λίθοι, πρώτες ύλες υαλουργίας, πρώτες ύλες χημικής βιομηχανίας, πυρίμαχα υλικά, συλλιπάσματα.
Η νήσος Μήλος χαρακτηρίζεται από τη σημαντική παρουσία βιομηχανικών ορυκτών, τα οποία τυγχάνουν εκμετάλλευσης. Τα ορυκτά αυτά είναι ο μπεντονίτης, ο περλίτης, ο καολίνης, ο βαρύτης, ο χαλαζίας, ποζολάνες. Επίσης η νήσος Λέσβος είναι πλούσια σε εμφανίσεις βιομηχανικών ορυκτών όπως καολίνη, μπεντονίτη, περλίτη, τα οποία δεν έχουν τύχει καμμίας εκμετάλλευσης, αλλά έχουν καλές προοπτικές.
Σημαντικές εμφανίσεις φωσφοριτών απαντούν στην Ήπειρο. Σημαντικές εμφανίσεις χαλαζία και χαλαζιοαστριοειδούς υλικού εντοπίζονται στο νησί Ίος.
Κοιτάσματα μαγνησίτη απαντούν στην Εύβοια, τη Χαλκιδική και σημαντικά επίσης κοιτάσματα μαγνησίτη - χουντίτη στην περιοχή Νεράιδας Σερβίων Κοζάνης.
7) Ενεργειακές πρώτες ύλες
- Ορυκτοί άνθρακες
α) Λιγνίτης. Σημαντικά αποθέματα λιγνίτη υπάρχουν στις παρακάτω περιοχές της Ελλάδας και αποτελούν την πρώτη ύλη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: Μεγαλόπολη, Αλιβέρι, Κύμη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο, Βεύη, Σέρρες.
β) Τύρφη. Μεγάλες εμφανίσεις τύρφης οικονομικού ενδιαφέροντος υπάρχουν στην περιοχή Φιλίππων Καβάλας και δεν έχουν υποστεί καμμία εκμετάλλευση.
Οι γαιάνθρακες είναι σημαντικοί στη χρήση τους για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ηλεκτρική, θερμική, κινητική) και σε μικρότερο βαθμό για την παραγωγή φωταερίου με απόσταξη.
- Πετρέλαιο - Φυσικό αέριο
Είναι γνωστό ότι το πετρέλαιο αποτελεί την κυριότερη πηγή ενέργειας και θεωρείται η βάση του τεχνικού μας πολιτισμού. Δεν υπάρχει τομέας της ανθρώπινης δραστηριότητας, που να μη βρίσκει εφαρμογές το σπουδαιότατο αυτό αγαθό της γης.
Από το έτος 1938 μέχρι το 1968 έγιναν από διάφορες ξένες εταιρείες γεωτρήσεις και έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων, χωρίς επιτυχία. Από το έτος 1970 άρχισαν έρευνες και γεωτρήσεις σε θαλάσσιες περιοχές από εταιρείες όπως η Texaco, Chevron, Petroleum, A.D.A., Oceanic. Η τελευταία έκανε τη γεώτρηση «Prinos1» το 1973 στο Θρακικό Πέλαγος και εντοπίσθηκε εμπορεύσιμο κοίτασμα υδρογονανθράκων.
Περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ύπαρξη υδρογονανθράκων είναι οι παρακάτω:
α) Βορειοανατολική Ελλάδα (Θράκη, Μακεδονία) τόσο στην ξηρά όσο και στην επέκτασή της στη θάλασσα (περιοχή Θάσου και ανατολικά αυτής).
β) Δυτική Ελλάδα και Ιόνιο Πέλαγος (περιοχές Φιλιάτες και Αιτωλικού). Περιοχές ιζημάτων Νεογενούς της δυτικής Ελλάδος.
γ) Περιοχές της κεντρικής Ελλάδας, οι οποίες καλύπτονται από κλαστικά ιζήματα της λεγόμενης Μεσοελληνικής Αύλακας.
δ) Θαλάσσια περιοχή μεταξύ Πελοποννήσου και Κρήτης για την ύπαρξη φυσικού αερίου.
Κατά τη γνώμη μας, η έρευνα θα πρέπει να αρχίσει συστηματικά με γεωφυσικές και γεωχημικές διασκοπήσεις στη δυτική Ελλάδα (χερσαία και θαλάσσια περιοχή), όπου και επιφανειακά υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου στο βάθος.
Η στρωματογραφική και τεκτονική δομή των ήδη εντοπισμένων κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή του Θρακικού Πελάγους (Θάσος - Καβάλα) πρέπει να αποτελέσει τον οδηγό-δείκτη και για τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, όπου πιθανόν να εντοπίζονται εμφανίσεις υδρογονανθράκων. Να διερευνηθούν επίσης πιθανοί γεωλογικοί-γεωχημικοί δείκτες των ιζημάτων της Μειοκαίνου για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων πετρελαίου στο βάθος. Τα βάθη τα οποία πρέπει να φθάσουν οι γεωτρήσεις κυμαίνονται από 2,5 έως 7 km, με αυξανόμενο το ποσοστό του φυσικού αερίου στα μεγαλύτερα βάθη.
8) Βωξιτικά αποθέματα
Ο βωξίτης αποτελεί το κυριότερο μετάλλευμα παραγωγής αλουμινίου. Η Ελλάδα είναι πλούσια σε βωξίτη, οι σπουδαιότερες εμφανίσεις βωξίτη απαντούν στη ζώνη Παρνασσού - Γκιώνας και στη ζώνη ανατολικής Ελλάδας. Η εταιρεία «Αλουμίνιο Ελλάδος» έχει τα μεταλλευτικά δικαιώματα για την εκμετάλλευση.
9) Ουρανιούχα μεταλλεύματα
Είναι γνωστή η χρήση του ουρανίου σε πυρηνικούς αντιδραστήρες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Οι σπουδαιότερες εμφανίσεις ουρανιούχων ορυκτών απαντούν στο Παρανέστι Δράμας και στη λεκάνη των Σερρών, όπου το ουράνιο απαντά στους λιγνίτες και στις ανθρακομιγείς αργίλους του Νεογενούς. Δεν πρόκειται για εμφανίσεις με μεγάλα αποθέματα, διότι είναι και μικρής περιεκτικότητας σε ουράνιο. Εμφανίσεις κυρίως θορίου και λιγότερο ουρανίου απαντούν στην περιοχή των λιμνών Πρέσπας Φλώρινας και χρήζουν περαιτέρω έρευνας.
10) Σπάνιες γαίες
Οι σπάνιες γαίες, οι οποίες είναι ομάδα στοιχείων, χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία των φωτιστικών μέσων, βιομηχανία γυαλιών, στη βιομηχανία πετρελαίου.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εμφανίσεις σπανίων γαιών. Ίσως η έρευνα αποκαλύψει τέτοια κοιτάσματα στις άμμους των ακτών και στις προσχώσεις των ποταμών της βόρειας Ελλάδας, όπου υπάρχουν πετρώματα με ορυκτά φορείς σπανίων γαιών.
Συμπερασματικά, θα ήθελα να τονίσω ότι οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παρακάτω εμφανίσεις μεταλλικών και βιομηχανικών ορυκτών:
α) Από τα θειούχα μεταλλεύματα ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μικτά θειούχα του Στρατωνίου - Ολυμπιάδας Χαλκιδικής («Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.»), τα οποία έχουν παλιά μεταλλευτική δραστηριότητα. Ο σιδηροπυρίτης ως παραπροϊόν περιέχει σημαντικά αποθέματα χρυσού.
β) Από τα μεταλλεύματα χαλκού οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το κοίτασμα πορφυρικού χαλκού - χρυσού στις Σκουριές Χαλκιδικής («Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.»), το οποίο έχει διερευνηθεί και πρόκειται να εξορυχθεί.
γ) Από τα μεταλλεύματα χρυσού οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή Σκουριές και Στρατωνίου Χαλκιδικής. Η περιοχή Ποντοκερασιάς και Κιλκίς αναμένεται να διερευνηθεί καταλλήλως για την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων και έχει ευνοϊκή προοπτική.
δ) Τα μεταλλεύματα βωξίτη είναι γνωστά και τα εκμεταλλεύεται η εταιρεία «Αλουμίνιο Ελλάδος», με πολλά αποθέματα στη ζώνη Παρνασσού - Γκιώνας.
ε) Από τα μεταλλεύματα νικελίου (σιδηρονικέλια) είναι γνωστά τα κοιτάσματα στη ζώνη ανατολικής Ελλάδας. Υφίστανται εκμετάλλευση και υπάρχουν πολλά αποθέματα.
στ) Ορυκτοί άνθρακες στη λεκάνη Πτολεμαΐδας - Φλώρινας και Μεγαλόπολης υφίστανται εκμετάλλευση και υπάρχουν και επιπλέον προοπτικές για τη συνέχιση χρήσης του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η τύρφη Φιλίππων είναι επίσης ένα μεγάλο κοίτασμα.
ζ) Όσον αφορά στο πετρέλαιο - φυσικό αέριο, υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης αυτών σε διάφορες περιοχές του Ιονίου και Αιγαίου Πελάγους και απαιτείται συστηματική, πολύχρονη έρευνα.
η) Βιομηχανικά ορυκτά. Οι νήσοι Μήλος και Λέσβος παρουσιάζουν προοπτικές για εκμετάλλευση σημαντικών αποθεμάτων καολινίτη, μπεντονίτη, περλίτη. Ενδιαφέρον για βιομηχανικά ορυκτά παρουσιάζει επίσης και η νήσος Κως.
θ) Το όρος Παγγαίο θα πρέπει να διερευνηθεί για τον εντοπισμό μεταλλευμάτων χαλκού και χρυσού.
Ενδιαφέρουσες περιοχές για έρευνα εντοπισμού χρυσού - χαλκού στη Χαλκιδική, Θράκη και Καβάλα
Α. Σκουριές Χαλκιδική Cu-Au.
Β. Πορφυρικά επιθερμικά συστήματα στη Δ. Θράκη. Η ηλικία ηφαιστειότητας στη Θράκη είναι 33-24 Μa. Με την ηφαιστειότητα συνδέεται η δημιουργία των πορφυρικών επιθερμικών μεταλλευμάτων χρυσού και χαλκού.
B1. Μελίτενα: Πορφυρικά Mo-Cu, επιθερμικά Au
Β2. Σάπες - Κασσιτερές: Πορφυρικά Mo-Re-Sn-Cu-Au, επιθερμικά Au-Ag-Cu-Te
Β3. Λόφος Κώνος/Σάπες: Πορφυρικά - επιθερμικά
Β4. Κορυφές: Πορφυρικά Cu συστήματα
Άγιος Δημήτριος
Σάπες - Κασσιτερές
Κασσιτερές - Αγία Βαρβάρα
Β5. Παγώνη - Ράχη πορφυρικά
Άγιος Φίλιππος (επιθερμικά Cu-Pb-Ag-Sn).
Β6. Μαρώνια, Πορφυρικά Cu-Mo-Au
Β7. Πέραμα Hill - Μαυροκορφύ, Επιθερμικά Au-Ag-Cu-Te
B8. Κτήσματα Λόφος: Cu-Mo-Au
Β9. Πεύκα Θράκης - μετάλλευμα επιθερμικό Au-Ag-Te
Γ. Πορφυρικά - επιθερμικά συστήματα στο Αιγαίο
Γ1. Λήμνος
Πορφυρικό - επιθερμικό Cu-Mo-Au-Ag-Te
Γ2. Λέσβος (Στύψη)
Πορφυρικά - επιθερμικά Mo-Bi-Pb-Au
Γ3. Μήλος
Επιθερμικά Au-Ag-Pb
Καβάλα: Σύστημα διεισδύσεων Au-Bi-Te
Πηγή: Empros Net
