Η Μαρία Παντίσκα (1925-2009) με την εικόνα της στο «Life» έγινε η γυναίκα σύμβολο του Διστόμου

Συμπληρώνονται 73 χρόνια από την αποφράδα μέρα (10-6-1944) κατά την οποία οι ναζιστικές ορδές εκτέλεσαν εν ψυχρώ 218 κατοίκους κάθε ηλικίας του Διστόμου Βοιωτίας. Ειδικότερα, από τους 218 εκτελεσθέντες (114 θήλεα), 20 ήταν νήπια ηλικίας εως 5 ετών, 45 άτομα ηλικίας από 5 έως 20 ετών, 111 άτομα από 20 έως 60 ετών και 42 άνω των 60 ετών.

Οι Γερμανοί, μετά τη σφαγή  των ανθρώπων, έκαψαν και τα σπίτια τους

Εκείνο το πρωϊνό της 10^ης Ιουνίου, σύμφωνα με τις τότε μαρτυρίες, οι Γερμανοί, αφού είχαν επιτάξει δυο φορτηγά αυτοκίνητα ( αρ. κυκλ. 33257 και 24321) που ανήκαν στους Εμμ. Χασούρα και Σπ. Πελεκάνο, επιβίβασαν στρατιώτες ντυμένους με τις ενδυμασίες φυλακισμένων των εκεί φυλακών, παριστάνοντας τους… μαυραγορίτες. Τα φορτηγά σταμάτησαν για λίγο στο Δίστομο και ο επί κεφαλής αξιωματικός ζήτησε πληροφορίες για την ύπαρξη εκεί ανταρτών. Μετά από λίγο έφυγαν, αφού προηγουμένως συνέστησαν στους κατοίκους όταν θα επιστρέψουν να ευρίσκονται όλοι στα σπίτια τους.Οι Γερμανοί με τα δύο φορτηγά έφτασαν στη θέση «Καταβόθρα» στο ενδιάμεσο Διστόμου με το χωριό Στείρι και δέχτηκαν τότε από τα διπλανά υψώματα κατόπιν ενέδρας τα αιφνιδιαστικά πυρά των ανταρτών του ΕΛΑΣ από δύο πλευρές. Τα δύο φορτηγά έπαθαν βλάβες στους τροχούς, κατέβηκαν οι Γερμανοί και άρχισαν να βάλουν κατά των ανταρτών. Μετά την ολιγόλεπτη μάχη, οι αντάρτες ετράπησαν σε φυγή, όταν στο σημείο κατέφθασαν ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις που ακολουθούσαν. Σκοτώθηκαν 6 γερμανοί στρατιώτες και ένας αξιωματικός, μαζί και ο οδηγός Σπ. Πελεκάνος, 15 τραυματίσθηκαν βαριά, ενώ από τους αντάρτες 15 ηταν οι νεκροί και άλλοι τόσοι οι τραυματίες.

Οι Γερμανοί, έκαψαν τα δύο φορτηγά, έστειλαν τους τραυματίες στη Λιβαδειά και επέστρεψαν στο Δίστομο. Κατά τη διάρκεια της πορείας τους προς το Βοιωτικό χωριό, άρχισε η τραγωδία του αίματος. Ανύποπτοι οδοιπόροι ή έφιπποι χωριάτες έπεφταν νεκροί απροειδοποίητα από τις σφαίρες των Γερμανών. Γεωργοί που βρίσκονταν στα χωράφια ή στ’ αμπέλια χωρίς διάκριση εφονεύοντο! Στο χωριό σχηματίσθηκαν σωροί πτωμάτων. Όταν οι Γερμανοί κατέβηκαν από τα αυτοκίνητα στην πλατεία του χωριού, άρχισαν τις λεηλασίες, επιτίθεντο και ατίμαζαν γυναίκες, ενώ από ορισμένες απέκοπταν τους μαστούς και η χαριστική βολή που ακολουθούσε, ηταν η λύτρωση τους! Έμπαιναν στα σπίτια και εκτελούσαν εν ψυχρώ, πρώτα τον πατέρα , μετά τη μητέρα και κατόπιν τα παιδιά...

Της σκότωσαν  παιδιά κι εγγόνια και απόμεινε  έρημη και μόνη

Βρέφη εσφάγησαν την ώρα που θήλαζαν, ενώ βρέθηκε βρέφος νεκρό, που είχε στο στόμα του κομμένο κομμάτι από το μαστό της μητέρας!!! Το βρέφος αυτό είχε σπασμένο το κρανίο και είχε μαχαιριά στο λαιμό! (Χριστέ μου!!!)

Τέσσερις χωρικοί που βρέθηκαν σφαγμένοι, είχαν τα έντερα τους τυλιγμένα γύρω από το λαιμό τους! Ο ιερέας του χωριού βρέθηκε ακέφαλος! Το κεφάλι του ήταν πεταμένο μερικά μέτρα μακρύτερα, ενώ του είχαν βγάλει τους οφθαλμούς! Χωριανοί που κατέφυγαν στο σπίτι του ειρηνοδίκη πιστεύοντας ότι θα σωθούν, κατεσφάγησαν! Κάθε σπίτι μετεβλήθη σε σφαγείο!!!

Ο τότε νομάρχης Βοιωτίας Ιωάννης Γεωργόπουλος στην υπ’ αριθ. 101/12-6-44 εμπιστευτική του έκθεση σημείωνε: « Τα συμβαίνοντα εις την περιφέρειαν μου κατά τας δυο τραγικάς αυτάς ημέρας, υπερβαίνουν εις ωμότητα και αγριότητα και αυτήν την νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου και αυτούς τους Σικελικούς Εσπερινούς. Είναι απερίγραπτος η ενεργηθείσα σφαγή από μέρους των οργάνων των αρχών κατοχής κατά του αμάχου πληθυσμού… Λυσσαλέα η αγριότης δεν εφείσθη ούτε των νηπίων!... Ολόκληρον το χωρίον Δίστομον κατεστράφη. Οι εναπομείναντες κάτοικοι αλλόφρονες πλανώνται ανά τας απροσίτους κρύπτας των ορέων…» Τα είπε όλα ο Νομάρχης…

Στην πρώτη επέτειο της σφαγής στις 10-6-1945, τελέστηκε στο Δίστομο το πρώτο ετήσιο μνημόσυνο των σφαγιασθέντων μαζί με εκείνο του προέδρου Ρούσβελτ που συνέπεσαν. Παρέστησαν, εκπρόσωπος του αντιβασιλέως Δαμασκηνού, ο υπουργός Εσωτερικών Κων. Τσάτσος, ο αμερικανός πρέσβης Μακ Βη με τη σύζυγο του και άλλοι επίσημοι. Παρόντα και τα λιγοστά μέλη της οικογένειας Σφουντούρη με τον 5χρονο Αργύρη, που θρηνούν 32 νεκρούς!

Στον επιμνημόσυνο λόγο του ο υπουργός Κων. Τσάτσος είπε ότι « η ελληνική κυβερνησις θα πράξη το παν όπως ανεύρη τους δύο υπευθύνους της πρωτοφανούς ομαδικής σφαγής ταγματάρχη Ρίχαρντ και λοχαγό Κόπφλερ, περιλαμβανομένων μεταξύ των εγκληματιών πολέμου και θα αξιώση την σκληράν τιμωρίαν των»

Το πρώτο μνημόσυνο στο Δίστομο το 1945, με ομιλητή τον Κων. Τσάτσο

Πηγή: Ινφογνώμων Πολιτικά