Μετά την επίθεση των ιταλικών φασιστικών δυνάμεων εναντίον της Ελλάδας, το φθινόπωρο του 1940, ο ελληνικός Στρατός όχι μόνο κατάφερε να «κρατήσει» αλλά ακόμα προχώρησε σε αντεπίθεση, που είχε ως αποτέλεσμα να καταλάβει τα υψώματα Μοράβα-Ιβάν, που ήταν ιδιαίτερης σημασίας.

Ο Γρηγόρης Βαλκανάς γεννήθηκε το 1916 στους Χράνους Αρκαδίας, τον Αύγουστο του 1936 κατατάχθηκε στη Σχολή Αεροπορίας (Τμήμα Υπαξιωματικών ) και αποφοίτησε τον Σεπτέμβριο του 1938 με τον βαθμό του Σμηνία και ειδικότητα Χειριστή.Ο πόλεμος τον βρήκε να υπηρετεί στην 23η Μ.Δ. με έδρα την Λάρισα.Στις 18 Νοεμβρίου 1940, κατά την εκτέλεση διατεταγμένης αποστολής περιπολίας με α/φ P.Z.L. της Μοίρας Διώξεως, ενεπλάκη σε αερομαχία με ιταλικά αεροπλάνα διώξεως στην περιοχή Ιβάν Αλβανίας, Β.Α της Κορυτσάς...

Ως γνωστόν η Πολεμική μας Αεροπορία συνολικά διέθετε τότε 78 περίπου επιχειρησιακά, ετοιμοπόλεμα να αντιμετωπίσουν περίπου 468 και πλέον α/φ της Ιταλικής Regia aeronautica.Η μεγάλη αυτή διαφορά και η υπεροχή σε μέσα σμίκρυνε και αντιστάθμιζε ο ηρωισμός, η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία των Ελλήνων Αεροπόρων.Ο Σμηνίας Γρηγόρης Βαλκανάς συμμετείχε σε Αερομαχία στην οποία ενεπλάκησαν πέντε Ελληνικά P.Z.L. των 22 Μ.Δ. και 23 Μ.Δ. με Ιταλικά καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά αεροπλάνα, όπου όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, εξετέλεσε επίθεση αυτοκτονίας…

Χειριστής ενός από τα Ελληνικά P.Z.L. ο Σμηνίας Βαλκανάς Γρηγόριος, ήταν ο μόνος από τους χειριστές της 23ης Μοίρας που δεν είχε ακόμα στο ενεργητικό του κατάρριψη εχθρικού αεροσκάφους.Την αερομαχία πάνω από τη Μόροβα τη θεώρησε σαν την ευκαιρία που ζητούσε και που δεν του είχε παρουσιαστεί ως τότε.

Όταν, μετά από συνεχή ανταλλαγή πυρών, εξαντλήθηκαν όλα τα πυρομαχικά του, χωρίς ακόμα να έχει πετύχει τον αντικειμενικό σκοπό του, αποφασισμένος να μην επιστρέψει άπρακτος στη βάση του, έκανε επίθεση αυτοκτονίας, πέφτοντας με το αεροσκάφος του πάνω σε ένα ιταλικό καταδιωκτικό.

Η σύγκρουση ήταν μοιραία.

Τα δύο αεροπλάνα έπεσαν φλεγόμενα στο έδαφος και τα πληρώματα τους απανθρακώθηκαν”.Η ηρωική αυτή πράξη αυτοθυσίας του Σμηνία Γρηγόρη Βαλκανά, είναι σχεδόν άγνωστη στην αεροπορική μας οικογένεια και στο ευρύτερο Ελληνικό κοινό.Ο ήρωας Σμηνίας Γρηγόρης Βαλκανάς (και όχι μόνο αυτός), ο Έλληνας πρόγονος των Καμικάζι, αυτός που φρουρώντας τις εναέριες Θερμοπύλες θυσίασε ό,τι πολυτιμότερο είχε, τη ζωή του, για να κρατήσει ελεύθερους -μαζί με τους συμπολεμιστές του -τους Ελληνικούς ουρανούς, παραμένει άγνωστος μαζί με το ανεπανάληπτο μέχρι σήμερα κατόρθωμά του.Σήμερα που τα πάντα έχουν ισοπεδωθεί, και οι ηθικές αξίες είναι είδος προς εξαφάνιση, από καιρό εις καιρό είναι αναγκαία η επίκληση “Ηρώων” όπως του Βαλκάνου, από το πάνθεο των Ηρώων της Πολεμική Αεροπορία για παραδειγματισμό των νέων μας.

Πηγή: national-pride.org

Ενώ οι μάχες στις οροσειρές της Πίνδου βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου του 1940 μία μικρή ομάδα «κομάντος» έκανε απόβαση στο νησάκι Αγαθονήσι, που βρισκόταν όπως και όλα τα Δωδεκάνησα, υπό ιταλική κατοχή από το 1912.

Στις 16 Νοεμβρίου το υποβρύχιο Τρίτων έφτασε έξω από το ακρωτήριο Καφηρέας, αλλά λόγω θαλασσοταραχής ο κυβερνήτης του ανέβαλε την αποβίβαση για την επόμενη νύχτα πραγματοποιώντας εν τω μεταξύ σύντομη πολεμική περιπολία στην περιοχή. Κατά την επιχειρησιακή ώρα 16:00 εντόπισε εχθρικό υδροπλάνο με αποτέλεσμα να καταδυθεί σε βάθος 30 μέτρων. Στις 16:20 αναδύθηκε σε περισκοπικό βάθος και διακρίνοντας κοντά στην Άνδρο εχθρική νηοπομπή αποφάσισε να της επιτεθεί.  

Ο ήρωας Αξιωματικός, τραυματίας, όρθιος κι ατάραχος ως το τέλος. Παραμονές της μεγάλης εθνικής γιορτής της 28ης Οκτωβρίου 1940, το δάφνινο στεφάνι που κατατίθεται τελευταίο στην μαρμάρινη προτομή του υπολοχαγού Κρίτωνα Κονσουλίδη και γράφει πάνω του «οικογένεια» φανερώνει ότι ακόμα και σήμερα, 83 χρόνια μετά τον ηρωικό θάνατό του στα βουνά της Ηπείρου, οι απόγονοί του τον θυμούνται, τον τιμούν, τον σέβονται.

Το Απόσπασμα Πίνδου δέχθηκε την επίθεση ολόκληρης της Μεραρχίας «Τζούλια», διεξήγαγε έναν τετραήμερο, τιτάνιο, σκληρό και άνισο αγώνα (10.804 άνδρες από τη μια και 2.000 από την άλλη. Αναλογία 5:1 με επιπλέον την ιταλική Αεροπορία ), κάτω από πολύ δυσμενείς καιρικές συνθήκες και απέδωσε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό.Για να δοθεί συγκεκριμένη στρατιωτική διάσταση της Μάχης της Πίνδου, αρκεί ένα περιστατικό: Στη διάβαση ΣΤΑΥΡΟΣ της Πίνδου, συνολικά 100 άνδρες του Αποσπάσματος Πίνδου, συγκράτησαν επίθεση 2.000 Ιταλών επί 5 ώρες και συμπτύχθηκαν, όταν τα πυρομαχικά τους εξαντλήθηκαν.

Στις 12 Νοεμβρίου 1944 Βρετανικά αεροπλάνα βυθίζουν στ’ ανοικτά της Νορβηγίας το θωρηκτό «Τίρπιτς», καμάρι του στόλου της ναζιστικής Γερμανίας.

Γνωστό σαν «Το Κτήνος» για τους Βρετανούς αντιπάλους του, το Τirpitz από μόνο του αποτελούσε την απειλή του Βρετανικού Μητροπολιτικού Στόλου. Η RAF επιχείρησε να βομβαρδίσει το θωρηκτό πολλές φορές αλλα ειχε αποτύχει.  

Το Κάαφιορντ της Νορβηγίας, στο οποίο ελλιμενιζόταν το Τirpitz, ήταν ένα απόρθητο και απροσπέλαστο φυσικό οχυρό. Οποιοδήποτε εχθρικό αεροπλάνο επιχειρούσε βομβαρδισμό κάθετης εφόρμησης θα τσακιζόταν στους βράχους κατά την άνοδο. Η θαλάσσια και υποθαλάσσια άμυνα του φιόρδ αποτελείτο από ένα εκτεταμένο ναρκοπέδιο, το οποίο ασφάλιζε την είσοδό του και, κατόπιν, από ένα ανθυποβρυχιακό δίχτυ προστασίας, κατασκευασμένο από πυκνό ατσάλινο συρματόπλεγμα, το οποίο εκτεινόταν από την επιφάνεια μέχρι τον βυθό, βάθους 30 μ., και ήταν ικανό να σταματήσει ακόμα και ένα υποβρύχιο 1.500 τόνων. Ισχυροί προβολείς, συσκευές προπετάσματος καπνού, παράκτια και αντιαεροπορικά πυροβόλα συμπλήρωναν τα αμυντικά μέτρα, καλύπτοντας τον θαλάσσιο και εναέριο χώρο του φιόρδ από οποιονδήποτε επίδοξο εισβολέα.

Είναι δυο εβδομάδες τώρα που μ΄ ένα τελεσίγραφο, μοναδικό στα διπλωματικά χρονικά των εθνών, για το περιεχόμενο, την ώρα και τον τρόπο που το παρουσίασαν, η Ιταλία κάλεσε την Ελ­λάδα να της παραδώσει τα εδάφη της, ν΄ αρνηθεί την ελευθερία της και να κατασπιλώσει την τιμή της.

Η 8η Νοεμβρίου 1940 προσπαθούσε να ξημερώσει. Τα πυκνά σύννεφα όμως, που άγγιζαν τις βουνοκορφές, δεν το επέτρεπαν. Το κρύο ήταν ανυπόφορο, η βροχή πότιζε ως το κόκαλο, άνδρες και άλογα, μια βροχή παγωμένη που σύντομα μετατράπηκε σε χιόνι. Τα ορεινά μονοπάτια είχαν μεταβληθεί σε λασπότοπους.

Κατά το χρονικό διάστημα των δεκαεννέα μηνών που μεσολάβησε από την ιταλική απόβαση στην Αλβανία μέχρι την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940, η VIII Μεραρχία είχε επιστρατευθεί και ενισχυθεί σημαντικά.  Η ζώνη ενεργείας της περιλάμβανε την περιοχή από το Σμόλικα μέχρι και το Ιόνιο Πέλαγος.