Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς, ὡς ἐπιτελικός ἀξιωματικός, βρέθηκε στήν Κοζάνη τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1912. Στὸ σπίτι ποὺ ἔμενε, ὅλη τή νύχτα στό γραφεῖο τῆς ἐκστρατείας, εἶχε πολλά χαρτιά καί ὅλο ἔγραφε καί ὅλο σχεδίαζε. Ἡ σπιτονοικοκυρά του, μιά ἀθώα καί γνήσια Ἑλληνίδα, μέ κάτασπρα μαλλιά, νικήθηκε ἀπό τόν πειρασμό και τον ρώτησε: «Πουλύ κουράζεσι πιδίμ οὕλ τή νύχτα. Οὕλον γράφς. Μήπ’ς στέλν’ς γράμματα στό κουρίτσι σ’»;

Yπ’ αριθμόν 8 πολεμικό ανακοινωθέν [Κυριακή - Βράδυ, 3 Νοεμβρίου 1940]

Από την 1η Νοεμβρίου 1940 ως την 9η Φεβρουαρίου 1941 οι βομβαρδισμοί στην Θεσσαλονίκη προξένησαν θύματα και υλικές καταστροφές, με πιο συνταρακτική και προκλητική την ζημιά που υπέστη η Αγία Σοφία από τις βόμβες των Ιταλών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο Ευ. Χεκίμογλου, σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς 232 άτομα, τραυματίστηκαν 871, ενώ 864 οικογένειες επλήγησαν σοβαρά ιδίως στις περιφερειακές συνοικίες της πόλης και κυρίως στην περιοχή ανάμεσα στις οδούς Σοφούλη (τότε Αλλατίνι) και Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Γράμμου-Βίτσι και τότε Γεωργικής Σχολής), όπου και το αεροδρόμιο της Μίκρας. Βομβαρδίστηκαν επίσης οι συνοικισμοί Επταλόφου, Νεάπολης, Ξηροκρήνης, Συκεών κ.ά.

Διατηρώ ακόμη μνήμες από τις αφηγήσεις των γονιών μου για την δυστυχία που σκόρπισαν οι ιταλοί αεροπόροι, οι οποίοι χρησιμοποίησαν με δολιότητα Ελληνικά χρώματα στα αεροπλάνα τους, με αποτέλεσμα ο άμαχος πληθυσμός να πληρώσει με την ζωή του, καθώς παρακολουθούσε ανύποπτος στα πεζοδρόμια και στα καφενεία τα ιταλικά αεροπλάνα, πιστεύοντας ότι είναι Ελληνικά. Στην πόλη υπήρχαν πολλές πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπου δεν υπήρχε ούτε ένα καταφύγιο! Ο κρατικός μηχανισμός και κυρίως οι κάτοικοι στις γειτονιές, προσπάθησαν να κατασκευάσουν καταφύγια ή ορύγματα, που όμως αποδείχθηκαν ανεπαρκή.

Και παραμένει αναπάντητο το ερώτημα: Γιατί, αν και ο πόλεμος ήταν αναμενόμενος, δεν υπήρξε καμιά σοβαρή προετοιμασία για να κατασκευαστούν στοιχειώδη, έστω καταφύγια σε όλη την πόλη;

Οι κάτοικοι στους περισσότερους συνοικισμούς της πόλης (Αγίας Φωτεινής, “151”, Αγίου Παύλου, Συκεών, Βαρόνου Χιρς, Βότση, Αρετσούς, Καλαμαριάς κ.ά.) ήταν ουσιαστικά ανυπεράσπιστοι!

Το παρακάτω απάνθισμα από πληροφορίες και μαρτυρίες, που έχουν αντληθεί από λογοτεχνικά κείμενα, προσφέρει στον αναγνώστη ένα ενδιαφέρον ταξίδι στην τοπογραφία και στα γεγονότα εκείνων των ημερών του 1940-41, που άλλαξαν τους ρυθμούς της ζωής στην Θεσσαλονίκη και έφεραν τους ανθρώπους της στην κόψη της ιστορίας.

“Οι Ιταλοί”, θυμάται η Ρ. Άσσερ-Πάρδο (“548 ημέρες μ’ άλλο όνομα. Θεσσαλονίκη 1943. Μνήμες Πολέμου, 1999), “βομβάρδισαν την Θεσσαλονίκη Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, μία, δύο και τρεις Νοεμβρίου 1940. Ζούσαμε τότε στο κέντρο της πόλης, στον δεύτερο όροφο της Τσιμισκή 35. Το λιμάνι ήταν πολύ κοντά. Οι βόμβες έπεφταν τριγύρω μας (…) Στους βομβαρδισμούς εκείνων των ημερών τα Ελληνικά αντιαεροπορικά κατέρριψαν ένα ιταλικό βομβαρδιστικό αεροπλάνο. Ο πιλότος έπεσε με αλεξίπτωτο στην ταράτσα του σπιτιού μας. Λαβωμένο, ίσως και σκοτωμένο, τον κατέβασαν από τις σκάλες τυλιγμένο σ’ ένα άσπρο σεντόνι. Ο θάνατος σεργιάνιζε κιόλας στο πλάι μας”.

Μνήμες από τους βομβαρδισμούς και τις αρνητικές επιπτώσεις τους στον ψυχισμό των κατοίκων της πόλης, διασώζει ο Γ. Βαφόπουλος:

“Βρισκόμουν στην Δημοτική Βιβλιοθήκη όταν σήμαναν οι σειρήνες του συναγερμού. Πριν καλά-καλά προλάβουμε να κατεβούμε στο ισόγειο του κτιρίου της ΧΑΝ, άρχισαν κιόλας να ακούγονται οι πρώτες εκρήξεις από τις βόμβες κι ολοένα τούτες πλησίαζαν και πάλι απομακρύνονταν κι ανακατώνονταν με τις άλλες εκρήξεις των αντιαεροπορικών τηλεβόλων (…) Έτρεξα στην βομβαρδισμένη περιοχή, όπου σπίτια είχαν γκρεμισθεί και πυρκαγιές είχαν ανάψει. Σε μια ζώνη που άρχιζε από την παραλία, εκεί κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους και προχωρούσε λοξά προς την οδό Καρόλου Ντηλ και την πλατεία της Αγ. Σοφίας, τ’ αεροπλάνα του εχθρού είχαν αδειάσει όλες τις βόμβες τους! (…)

Τώρα που έβλεπα στην βομβαρδισμένη περιοχή γκρεμισμένους τοίχους, μπαλκόνια ξεριζωμένα και υπόγεια ανασκαμμένα, όπου είχε εκραγεί η βόμβα, αφού πέρασε τέσσερις ή πέντε πλάκες από μπετόν, έπαιρνα συνείδηση της τεράστιας δύναμης που ήταν εναποθηκευμένη στα φοβερά εκείνα μηχανήματα της καταστροφής (…) Σ’ όλο το διάστημα του πολέμου έτρεμα τους βομβαρδισμούς, κυριευμένος από το αλόγιστο αίσθημα του πανικού και σε κάθε μου βήμα επισήμαινα το πιο κοντινό καταφύγιο για να χωθώ μέσα, μόλις ακουγόταν το πρώτο ούρλιασμα της σειρήνας (…)

Τις πρώτες εκείνες μέρες των επιδρομών είχε παραλύσει η ζωή σ’ ολόκληρη την πόλη. Κι’ αυτές ακόμα οι επίσημες κρατικές αρχές, δεν είχαν την ψυχραιμία να δώσουν βοήθεια στο πανικοβλημένο πλήθος. Καταφύγια σχεδόν δεν υπήρχαν και τώρα συνεργεία από φοβισμένους εργάτες σκάβανε ορύγματα στις πλατείες (…) Στο υπόγειο της ΧΑΝΘ, όπου βρισκόταν η Δημοτική Βιβλιοθήκη, συνεργεία της Αεράμυνας έκτισαν ένα μεγάλο και ισχυρό καταφύγιο (…)

Ξαναβρήκε η πόλη τον χαμένο παλμό της κι όλοι τώρα δόθηκαν στην μεγάλη υπόθεση του πολέμου, που είχε κιόλας αρχίσει να στέλνει τα πρώτα μηνύματα της νίκης και φυσικά τους πρώτους τραυματίες του μετώπου (…) Περνούσαμε κάτω στο καταφύγιο της ΧΑΝΘ, μέσα στην σιωπή κάμποση ώρα, ώσπου ν’ αρχίσει το κροτάλισμα των αντιαεροπορικών τηλεβόλων του Λευκού Πύργου, αμφιβάλλοντας πάντα για την σιγουριά του καταφυγίου μας”.

“Είχαμε τα μάτια στον ουρανό”, θυμάται ο Ν. Μπακόλας. “Εάν η μέρα είχε ήλιο πολύ, υπήρχε κίνδυνος να ’ρθουν τα αεροπλάνα. Εάν ήταν συννεφιά, λέγαμε ‘Α, εντάξει. Σήμερα μπορούμε να είμαστε ήσυχοι’. Αυτό ήταν το πνεύμα στον πόλεμο. Ένας ενθουσιασμός, μια έξαρση, η οποία έπιανε όλους. Λαϊκούς ανθρώπους, διανοούμενους, όλους (…)”.

Τοῦ Γιώργου Ἀναστασιάδη

Ο Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης, γεννήθηκε και ζει στην Θεσσαλονίκη. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διδάσκει Πολιτική και Συνταγματική Ιστορία της Ελλάδος. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο, που αναφέρεται και στην σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης, αξιοποιεί τους ιστορικούς «θησαυρούς» που περιέχονται στις παλιές εφημερίδες, στις φωτογραφίες και την λογοτεχνία.

Πηγή: Αβέρωφ, Περί Πάτρης

Yπ’ αριθμόν 7 πολεμικό ανακοινωθέν [Σάββατο - Βράδυ, 2 Νοεμβρίου 1940]

Δεν είναι λίγοι οι βετεράνοι της Πολεμικής μας Αεροπορίας, που με την ανδρεία, την ευψυχία, την αυτοθυσία και τον άκρατο πατριωτισμό τους, δημιούργησαν έπη και λάμπρυναν τα Ελληνικά φτερά. 'Αξιοι απόγονοι των Μαραθωνομάχων, των Τριακοσίων του Λεωνίδα, των Ναυμάχων της Σαλαμίνος, των Πολέμαρχων του 1821, των Μακεδονομάχων και πλείστων άλλων, έγραψαν χρυσές σελίδες ιστορίας, πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας, το Ρούπελ, την Κρήτη, τη Μέση Ανατολή και το Ρίμινι.

Μεταξύ των βετεράνων αεροπόρων, εξέχουσα θέση κατέχει ο ήρως Μαρίνος Μητραλέξης, Υποσμηναγός το 1940, στον οποίο αφιερώνεται η αναφορά αυτή. O Μαρίνος Μητραλέξης που ήταν μόλις 24 ετών το 1940, περιμένει με ανυπομονησία την ώρα για να δράσει, εκπληρώνοντας το υπέρτατο χρέος προς την πατρίδα του. Και να που η πολυπόθητη γι' αυτόν ώρα ήρθε. Πλησιάζει μεσημέρι της 2ας Νοεμβρίου 1940. Συναγερμός στο Αεροδρόμιο της Μεγάλης Μίκρας, όπου είχε το ορμητήριό της η 22α Μοίρα Διώξεως. Σμήνη Ιταλικών βομβαρδιστικών, συνοδευόμενα από καταδιωκτικά επισημάνθηκαν πάνω από τη Βέροια με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη. 'μεση υπήρξε η αντίδραση της Μοίρας. Σχηματισμός αεροπλάνων ΡΖL 24 απογειώθηκε προς αναχαίτισή τους και επέτυχε η διάλυση των σχηματισμών τους, ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος βομβαρδισμού της Θεσσαλονίκης και να καταστεί εύκολη και αποτελεσματική η καταδίωξη και προσβολή τους από τα πυρά των PZL.

Στο μεταξύ ο Μαρίνος Μητραλέξης, επιτίθεται ακάθεκτος σε εχθρικό βομβαρδιστικό τύπου Savoia Marchetti, με όλη τη δύναμη του πυρός του και όταν διαπίστωσε ότι εξαντλήθησαν τα πυρομαχικά του, πλησίασε επικίνδυνα το εχθρικό αεροσκάφος αψηφώντας το θάνατο και με την έλικα του κινητήρα του, αποκόπτει το ουραίο πηδάλιο του και το καταρρίπτει κοντά στον Λαγκαδά και παρά τη σοβαρή βλάβη της έλικας του, κατορθώνει με επιδέξιους χειρισμούς να προσγειώσει το αεροπλάνο του σε αγρό, όπου είχαν προ ολίγου προσγειωθεί οι Ιταλοί αεροπόροι, αφού χρησιμοποίησαν τα αλεξίπτωτά τους. Αμέσως συνέλαβε τους αιχμαλώτους αεροπόρους - πλήρωμα του βομβαρδιστικού - και με τη βοήθεια των χωρικών τους μετέφερε στη Θεσσαλονίκη και τους παρέδωσε στη Στρατιωτική Διοίκηση. Μοναδικό και ανεπανάληπτο το κατόρθωμα του Μητραλέξη. Όμοιό του δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία της αεροπορίας.

Ας αφήσουμε όμως, τον Ιταλό ανθυποσμηναγό Brussolo Garibaldo, πιλότο του καταρριφθέντος βομβαρδιστικού, την αφήγηση του παράτολμου εγχειρήματος του Μαρίνου Μητραλέξη. Λέγει λοιπόν ο Ιταλός αεροπόρος σε αξιωματικούς μας της Στρατιωτικής Διοίκησης:

Το Σμήνος μας, αποτελούμενο από πέντε βομβαρδιστικά, συνοδευόμενα από ένα καταδιωκτικό, έλαβε διαταγή να προβεί στο βομβαρδισμό της Θεσσαλονίκης. Ήταν 2α Νοεμβρίου 1940. Όταν πλησιάσαμε στο στόχο, συναντήσαμε σφοδρόν αντιαεροπορικό φράγμα πυρός, το οποίο κατέρριψε ένα από τα βομβαρδιστικά μας. Παρ' όλα αυτά, καταφέραμε να ρίξουμε τις βόμβες και αρχίσαμε να απομακρυνόμαστε από το χώρο προσβολής ακολουθώντας κυκλική πορεία γιά μεγαλύτερη ασφάλεια. Όταν όμως πετούσαμε πάνω από τον Λαγκαδά, διακρίναμε τρία Ελληνικά καταδιωκτικά να μας επιτίθενται, οπότε ένα βομβαρδιστικό μας, επλήγη στο ντεπόζιτο της βενζίνης, απομακρύνθηκε από το Σμήνος και κατέπεσε κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. O σχηματισμός των υπολοίπων τριών αεροπλάνων μας, διαλύθηκε καταδιωκόμενος από τα Ελληνικά καταδιωκτικά.

Το αεροπλάνο μου, προσεβλήθη από Ελληνικό καταδιωκτικό και όταν ο πιλότος του εξήντλησε όλα τα πυρομαχικά του, εφόρμησε εναντίον μου και με την έλικα του αεροπλάνου, κατέστρεψε το ουραίο πηδάλιο του δικού μου, το οποίο δεν μπορούσε πλέον να ελεγχθεί. Καθώς βρισκόμαστε σε ύψος 7.000 ποδών, προφθάσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα αλεξίπτωτά μας και να προσγειωθούμε σε ένα χωράφι στην περιοχή του Λαγκαδά. Σε μικρή απόσταση από μας, λίγο αργότερα προσγειώθηκε αναγκαστικά, λόγω σοβαράς βλάβης της έλικας του αεροπλάνου του, ο αντίπαλός μας ο οποίος έσπευσε προς το μέρος μας και μας είπε ότι ονομάζεται Μητραλέξης, σφίγγοντας φιλικότατα και συναδελφικότατα το χέρι μου. Το συνάδελφο Μητραλέξην που κατά τη μεταφορά μας στη Θεσσαλονίκη, δεν παρέλειψε να μου πει ότι είναι ευτυχής για τη γνωριμία μας, θαυμάζω για την αυτοθυσία του, την ευγένεια και γενναιοψυχία του και σε ανταπόδοση των ευγενικών του αισθημάτων, του παρέδωσα σαν ενθύμιο της γνωριμίας μας, το ατομικό μου δελτίο ταυτότητος.

Αυτά είπε ο αιχμαλωτισμένος Ιταλός αεροπόρος, ο δε γράφων προσθέτει ότι οι γενναίοι είναι και γενναιόψυχοι, γι' αυτό και οι Ιταλοί αξιωματικοί, εκφράσθηκαν με τη μεγαλύτερη εκτίμηση και θαυμασμό γιά τους Έλληνες συναδέλφους τους. Δυστυχώς όμως, ο δαφνοστεφής Μαρίνος Μητραλέξης, που τίμησε τη γενέτειρα του Μίλα Μεσσηνίας, που έκανε υπερήφανη την οικογένειά του και με την ευψυχία και τον ηρωισμό του εδόξασε τα Ελληνικά φτερά, έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή στα Αιγαιοπελαγίτικα νερά, πέφτοντας με αεροπλάνο OXFORD το Σεπτέμβριον του 1948 σε ηλικία 32 ετών, με το βαθμό του Επισμηναγού. Προήχθη μετά θάνατον σε Αντισμήναρχον. Προτομή του έχει στηθεί στη Μονάδα του Ελληνικού.

Πηγή: DefenceLine.gr

Οι Ιταλοί βιάζονται να εισβάλουν στην Ελλάδα πριν συμπληρωθεί η Ελληνική επιστράτευση. Καταστρώνουν για τον σκοπό αυτό σχέδιο βιαίας επίθεσης με τις πεζικές, τις μηχανοκίνητες δυνάμεις τους, αλλά και με την αεροπορική τους υπεροπλία.
Τετρακόσια αεροσκάφη ιταλικά προς εκατόν σαράντα Ελληνικά. Τα αεροπλάνα των ιταλών βομβαρδίζουν ανηλεώς πάνω από τις αμυντικές μας γραμμές. Η τιτανομαχία μαίνεται ανάμεσα στους πολλούς Ιταλούς και στους λίγους Έλληνες.

Οι Έλληνες γνωρίζουν την τραγικότητα της κατάστασης και αγωνίζονται με την ψυχή ατσάλινη να ανακαταλάβουν την Γραμπάλα, και να αναχαιτίσουν τον εχθρό, να σωθεί η πατρίδα. Τα ιταλικά αεροπλάνα αγκομαχούν στην σκληρή πάλη με τους Έλληνες Ίκαρους που τους ρίχτηκαν σαν αετοί και υπερασπίζουν την φωλιά τους με άγριο μάτι και νύχια θανατερά.

Στις 2 Νοεμβρίου του 1940, ο Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου διετάχθη να εκτελέσει πολεμική αποστολή στον τομέα της VIII Μεραρχίας, προς αντιμετώπιση εχθρικών αεροσκαφών που κατευθύνονταν προς τα Ιωάννινα, με σκοπό το βομβαρδισμό της πόλης!

Αρχηγός σχηματισμού τριών αεροπλάνων διώξεως P.Z.L., απογειώθηκε από το αεροδρόμιο των Τρικάλων, έχοντας αριστερά του τον Υποσμηναγό Iωάννη Κατσαρό και δεξιά του τον Επισμηνία Χρήστο Παπαδόπουλο με κατεύθυνση την περιοχή βορείως των Ιωαννίνων.

Ενώ πετούσαν πάνω από την Ζίτσα και σε ύψος 3000 μέτρα, αντελήφθησαν 5 εχθρικά βομβαρδιστικά, χωρίς την συνοδεία καταδιωκτικών εκείνες τις στιγμές...

H έκπληξη όμως ήρθε ύστερα από ελάχιστα λεπτά της ώρας, όταν εμφανίσθηκε σμήνος διώξεως με αεροπλάνα Fiat, τα οποία πρώτος αντελήφθη ο Υποσμηναγός Κατσαρός και ειδοποίησε τον Σμηναγό Σακελλαρίου, όχι όμως και τον Επισμηνία Παπαδόπουλο, του οποίου ο ασύρματος ήταν εκτός ενεργείας.

Τα 10 περίπου εχθρικά καταδιωκτικά διαμοιράστηκαν ανάλογα και ενεπλάκησαν σε αερομαχίες με τα 3 Ελληνικά (αναλογία 3 προς 1).

Ο Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου κυνηγάει με πάθος ένα ακόμη ιταλικό αεροπλάνο και το ρίχνει συντρίμμια στην γη. Τότε μανιασμένο το σμήνος των Ιταλών κυκλώνει τον Έλληνα αετό! Δεν έχει όμως άλλα πυρομαχικά ο δικός μας. Μισή ώρα δίνει μάχη στους αιθέρες. "Διώξατε μέχρι θανάτου", αντιλαλεί η διαταγή του προς το σμήνος που διοικούσε. Σε κλάσματα δευτερολέπτου αγκαλιάζεται με τον θάνατο. Ο Έλληνας Σμηναγός, περνά στην αθανασία...

Αυτή ήταν η τελευταία πτήση και του Σμηναγού Σακελλαρίου και του Επισμηνία Παπαδόπουλου!

Ο κινητήρας του αεροπλάνου του Σμηναγού

O Υποσμηναγός Iωάννης Κατσαρός, που κι αυτός είχε εμπλακεί σε λυσσώδη αερομαχία με 3 εχθρικά, επίσης Fiat, αφού έβαλε το αεροπλάνο του δύο φορές σε περιδίνηση, ύστερα από αλλεπάλληλους ελιγμούς, κατόρθωσε να διαφύγει και με χαμηλή πτήση επέστρεψε στην βάση του, όπου ανέφερε τα δυσάρεστα συμβάντα στον Διοικητή της Μοίρας.

Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, ετίμησε με ηθικές αμοιβές, τόσο τους φονευθέντες, Σμηναγόν Iωάννη Σακελλαρίου και Επισμηνία Χρήστο Παπαδόπουλο, όσο και τον επιζήσαντα Υποσμηναγό Iωάννη Κατσαρό, διότι εξετέλεσαν πολεμικάς αποστολάς, μετά εξαιρετικής τόλμης και αυτοθυσίας, υπερβαινούσας κατά πολύ, την εκτέλεσιν του καλώς εννοουμένου καθηκοντός των.

****

Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου

Επισμηνίας Χρήστος Παπαδόπουλος

ΑΘΑΝΑΤΟΙ

****

«Το χρωστούσαμε στην Ελλάδα» είπε ο πατέρας του όταν το έμαθε μετά από δύο μέρες. «Δέχομαι συγχαρητήρια σαν Έλληνας και συλλυπητήρια σαν πατέρας».

Στον Γιάννη μου, τον Αεροπόρο

Από ψηλά στα Γιάννενα φωνή αγγέλου φτάνει,

Ετοίμασε, πατέρα μου, το δάφνινο στεφάνι

τις αδελφές μου φίλησε, της μάνας μου το χέρι

στάσου στη θέση μου πιστός σε κάθε θέλημα της

και πες της, υπερήφανη, πρώτη αυτή να ξέρει

ως άλλη μάνα, η Ελλάς, με κράτησε κοντά της.

"Από τον πατέρα του Αριστοτέλη Σακελλαρίου"

****

Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου

Γεννήθηκε το 1915 στα Βίλλια Αττικής.
Τον Οκτώβριο του 1932 κατατάχθηκε στο Τμήμα Αξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Νοέμβριο του 1935 με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού.
Υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες της Αεροπορίας. Με την έκρηξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τοποθετήθηκε στην 21η Μοίρα Διώξεως.

Επισμηνίας Χρήστος Παπαδόπουλος

Γεννήθηκε το 1918 στην Παραλία Βοιωτίας.
Τον Σεπτέμβριο του 1936 κατατάχθηκε στο Τμήμα Υπαξιωματικών χειριστών της Σχολής Αεροπορίας. Αποφοίτησε τον Σεπτέμβριο του 1938 με τον βαθμό του Σμηνία.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρετούσε στην 21η Μοίρα Διώξεως με έδρα το αεροδρόμιο Ιωαννίνων.

Πηγή: Περί Πάτρης

Yπ’ αριθμόν 6 πολεμικό ανακοινωθέν [Παρασκευή - Βράδυ, 1 Νοεμβρίου 1940]

Στις αρχές Μαρτίου 1941 ο Ελληνικός Στρατός βρισκόταν ενώπιον του Τεπελενίου. Το Α’ Σώμα Στρατού είχε διατάξει την περίφημη ΙΙ Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) του υποστρατήγου Λάβδα να εκκαθαρίσει το ορεινό συγκρότημα του Γκόλικο με στόχο την υπερκέραση της τοποθεσίας του Λέκλι. Η ΙΙ ΜΠ ενισχύθηκε με το 11ου Σύνταγμα Πεζικού (2 τάγματα). Το σύνταγμα αυτό θα επιτίθεντο μαζί με το 34ο Σύνταγμα Πεζικού, το σύνταγμα του Πειραιά, που το διοικούσε ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος Τσιγκούνης (ή Τσιγγούνης).

Τρία Blenheim της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού απογειώθηκαν με αποστολή το βομβαρδισμό των αεροδρομίων της Κορυτσάς. Ένα από τα αεροσκάφη με χειριστή τον Υποσμηναγό Κωνσταντίνο Μαργαρίτη έπληξε με ακρίβεια το στόχο.

Σαράντα περίπου Ιταλοί που βρίσκονταν στην αίθουσα ενημέρωσης σκοτώθηκαν και είκοσι τραυματίστηκαν. Λίγο αργότερα δύο ιταλικά καταδιωκτικά προσέκρουσαν κατά την προσγείωση σε κρατήρες που είχαν δημιουργηθεί από το βομβαρδισμό και καταστράφηκαν.

Επίσης επτά Ελληνικά Ρ.Ζ.L. Ρ24 της 21ης Μοίρας Διώξεως αντιμετώπισαν ιταλικό σχηματισμό δέκα Savoia Marchetti S.M. 79 και δέκα CRDA CANTZ 1007, συνοδευόμενων από εννέα καταδιωκτικά Fiat CR.42, που είχε ως αποστολή το βομβαρδισμό της Θεσσαλονίκης.

Κατά τη διάρκεια μεμονωμένων αερομαχιών οι Έλληνες χειριστές προξένησαν ζημιές σε ένα ιταλικό βομβαρδιστικό.

Πηγή: Περί Πάτρης 

Yπ’ αριθμόν 5 πολεμικό ανακοινωθέν [Πέμπτη - Βράδυ, 31 Οκτωβρίου 1940]