- Η αποστολή της ακταιωρού Φαέθων είχε γίνει στο πλαίσιο της μαζικής αποστολής δυνάμεων από την κυβέρνηση Παπανδρέου
- Το μεικτό πλήρωμα Ελλαδιτών και Ε/κ, πλήρωσε βαρύ τίμημα, με απώλειες 7 νεκρών από τις ανελέητες επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας (THK)
- Η πεπαλαιωμένη ακταιωρός υπέστη τεχνική βλάβη την ώρα που προσπαθούσε να αποφύγει το σφυροκόπημα των τουρκικών μαχητικών
- Πλέον με καθυστέρηση 54 ετώ η Κυπριακή Δημοκρατία αποδίδει τις δέουσες τιμές και στέλνει τους νεκρούς στις ιδιαίτερες πατρίδες τους
- Διαβάστε το ιστορικό για τον επικό και άνισο αγώνα της ακταιωρού τον Αύγουστο του 1964 στον κόλπο Ξηρού
Με μεταγωγικό αεροσκάφος C-27 Spartan, της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας μεταφέρονται στην Αθήνα τα λείψανα των πέντε Ελλαδιτών πεσόντων του 1964 της ακταιωρού Φαέθων.
Λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, στο παλαιό Αεροδρόμιο Λάρνακας, στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ κρατώντας φωτογραφίες και τα φέρετρα των νεκρών, που ήταν σκεπασμένα με την ελληνική και την κυπριακή σημαία, με επικεφαλής δύο ιερείς και εθνοφρουρό που βαστούσε σταυρό καμωμένο με άσπρα λουλούδια, πορεύθηκαν προς το σημείο όπου ήταν σταθμευμένο το μεταγωγικό αεροσκάφος.
Εκεί αποδόθηκαν οι δέουσες τιμές και τελέστηκε τρισάγιο στην παρουσία του Επιτρόπου Προεδρίας Φώτη Φωτίου, του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας Δημήτρη Βίτσα, του Πρέσβη της Ελλάδας στην Κύπρο, του Υπαρχηγού της Εθνικής Φρουράς, του Διοικητή της ΕΛΔΥΚ και συγγενών των Ελλαδιτών πεσόντων.
Ακολούθησε η μεταφορά των λειψάνων στο μεταγωγικό αεροσκάφος το οποίο πλαισιωνόταν από εθνοφρουρούς της ΕΛΔΥΚ και η επιβίβαση των επισήμων και των συγγενών των νεκρών. Λίγο πριν τη μία το μεσημέρι το C-27 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Λάρνακας με προορισμό την Αθήνα.
Σημειώνεται ότι τα λείψανα που παραδόθηκαν σήμερα είναι του σημαιοφόρου Παναγιώτη Χρυσούλλη, του υποκελευστή Σπυρίδωνα Αγάθου, του υποκελευστή, Νικόλαου Πανάγου και των ναυτών, Παναγιώτη Θεοδωράτου και Νικόλαου Καπαλούκα.Τα οστά του έκτου νεκρού, του ναύτη Νικόλαου Νιάφα, είχαν παραδοθεί στους συγγενείς του, πριν από μερικούς μήνες.
Δείτε τις λεπτομέρειες στο ρεπορτάζ του ΡΙΚ:
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ
Ήταν η εποχή που η τουρκοκυπριακή ανταρσία βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, ενώ η Ελλάδα με ενέργειες του Γεωργίου Παπανδρέου έστελνε εσπευσμένα ναυτικές, χερσαίες, αλλά και αεροπορικές δυνάμεις (ελικοφόρα εγγύς υποστήριξης Harvard) κρυφά στην Κύπρο κι ενώ η Τουρκία ήταν έτοιμη να εισβάλλει, στέλνοντας παράλληλα μαχητικά της να βομβαρδίσουν τους πιεζόμενους Τουρκοκύπριους ατάκτους
Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, οι μάχες στην Τηλλυρία διεξαγόντουσαν με σφοδρότητα, ενώ η Ελλάδα και Τουρκία έφταναν στο χείλος του πολέμου.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε σήμερα ο Επίτροπος Προεδρίας κ. Φώτης Φωτίου, οι ακταιωροί Φαέθων και Αρίων, οι οποίες ήταν δωρεά του Αναστάσιου Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία, έλαβαν μέρος στις μάχες της Τυλληρίας, κατά την διάρκεια των οποίων τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνικής Φρουράς αλλά και κατοικημένων περιοχών προκαλώντας μεγάλες απώλειες.
Στις 8 Αυγούστου 1964 επιτέθηκαν και εναντίον της ακταιωρού Φαέθων που εκείνη την ημέρα κατευθύνθηκε με μηχανικά προβλήματα στον όρμο του Ξερού προερχόμενη από τη θαλάσσια περιοχή της Μανσούρας, όπου οι Τούρκοι είχαν δημιουργήσει προγεφύρωμα. Συνεπεία της επίθεσης έχασαν τη ζωή τους δυο υπαξιωματικοί και τέσσερεις ναύτες, καθώς και ο Κύπριος εθελοντής, ενώ αρκετοί άλλοι τραυματίστηκαν μεταξύ των οποίων και ο κυβερνήτης του σκάφους ο οποίος εξαιτίας του τραυματισμού του έχασε αργότερα το δεξί του χέρι. Ο ηρωισμός του πληρώματος της ακταιωρού περιλαμβάνεται στις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης ιστορίας που αρκετές, όπως και η συγκεκριμένη, παρέμειναν ή συνεχίζουν να παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Η ΕΠΙΚΗ ΜΑΧΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΞΗΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΕΛΕΗΤΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Η τότε κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου είχε πλέον λάβει κάποιες πολύ σημαντικές αποφάσεις, πρώτον να αποστείλει άμεσα χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις για ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας του νησιού και δεύτερον, σύμφωνα με μαρτυρία και της χήρας του τότε Έλληνα Πρέσβη, Νικολαρεΐζη, οι δυνάμεις αυτές αφού αναχαιτίσουν τις τ/κ δυνάμεις και τυχόν τουρκικές που θα συναντήσουν, εν συνεχεία να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Μακάριο, προκειμένου να καταστεί εφικτή η Ένωση, καθώς ο τελευταίος προέβαλε κατά καιρούς διάφορα προσκόμματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σε αυτό το πλαίσιο, δόθηκαν οδηγίες και απέπλευσαν άμεσα από την Ελλάδα για την Κύπρο δύο ακταιωροί, οι «Φαέθων» και «Αρίων».
Κατά τη διάρκεια συγκρούσεων στον θύλακα των Κοκκίνων, η τουρκική αεροπορία βομβάρδιζε ανελέητα την περιοχή, ακόμα και με βόμβες ναπάλμ σκορπώντας αδιακρίτως τον θάνατο. Και οι δύο ακταιωροί, ως αναμενόταν βρέθηκαν στο στόχαστρο των βομβαρδισμών της τουρκικής αεροπορίας στον κόλπο του Ξερού.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα πλοία κατέπλευσαν στο νησί χωρίς σημαία, με ψεύτικα ονόματα και χωρίς ταυτότητα. Στην ακταιωρό «Φαέθων» υπηρετούσαν τρία μόνιμα στελέχη από τους 23 που ήταν το πλήρωμα. Με την έναρξη των εχθροπραξιών, στις 7 Αυγούστου, τα περιπολικά «Φαέθων» και «Αρίων» διετάχθησαν και έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις βομβαρδισμού των οχυρωμένων θέσεων των Τ/κ.
Την επομένη, Σάββατο 8 Αυγούστου, η ακταιωρός «Αρίων» συνέχισε τον βομβαρδισμό στον κόλπο της Χρυσοχούς (δυτικά των Κοκκίνων), ενώ η «Φαέθων» παρέμεινε, λόγω βλάβης στην κύρια μηχανή, ανατολικότερα, στην περιοχή Καραβοστάσι του κόλπου της Μόρφου. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται, σε όλη την περιοχή της Τηλλυρίας, μεγάλης έκτασης τουρκική αεροπορική προσβολή.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η ακταιωρός «Φαέθων» σάλπαρε κινούμενη με ταχύτητα 7-8 κόμβων. Με μηχανικό πρόβλημα κατάφερε να ελιχθεί κοντά και ενδιάμεσα των αμερικάνικων εμπορικών πλοίων, τα οποία βρίσκονταν στην περιοχή για να φορτώσουν μεταλλεύματα.
Ο κυβερνήτης της «Φαέθων», Δ. Μητσάκος, περιέγραψε τις δύσκολες ώρες που πέρασε το προσωπικό του πλοίου: «Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Άρχισαν να σκοτώνονται άνθρωποι, στο καράβι. Στην προσπάθειά μου να σώσω το υπόλοιπο πλήρωμα, σκέφτηκα ότι το καλύτερο θα ήταν να κάτσω το καράβι στην άμμο. Εκεί υπήρχε μια προβλήτα, όπου πουλούσαν το μετάλλευμα στα καράβια που περίμεναν να φορτώσουν. Την ώρα που έδινα τη διαταγή να στρίψουμε, το καράβι δεν έστριβε. Κοίταξα στην τιμονιέρα και είδα ότι ο πηδαλιούχος είχε σκοτωθεί. Πήρα το πηδάλιο και μετά ήρθαν δίπλα μου ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και κάποιοι άλλοι. Ένα αεροπλάνο, που ερχόταν πολύ κοντά με το νερό και δεν το είδε κανείς, έριξε μία ριπή στη γέφυρα και σκοτώθηκαν ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και ένας Κύπριος που ήταν μαζί μας. Εγώ ένιωσα ένα κάψιμο στο χέρι. Με είχαν κτυπήσει οι σφαίρες. Συνέχισα, έριξα το πλοίο στην παραλία και διέταξα εγκατάλειψη πλοίου».
«ΑΠΟΦΑΣΙΣΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΝ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΩ»
Όλα τα θύματα της βομβαρδισμένης ακταιωρού μεταφέρθηκαν με διάφορα μέσα στο νοσοκομείο στην Πεντάγυια. Χαρακτηριστικές ήταν οι αναφορές του χειρουργού γιατρού Αντρέα Δημητριάδη, ο οποίος ανέλαβε να χειρουργήσει τους τραυματίες. «Ο πρώτος που χειρούργησα ήταν ο πλοίαρχος Μητσάτσος. Ήταν ο βαρύτερα τραυματισμένος. Οι μύες του ήταν πολτοποιημένοι, το οστό κομματιασμένο, το χέρι κάτασπρο χωρίς σφυγμό. Το δίλημμά μου ήταν μεγάλο. Έπρεπε ή να ακρωτηριάσω τον βραχίονα ή να αποκαταστήσω το πολτοποιημένο περιβάλλον. Προτίμησα το δεύτερο. Ενώ χειρουργούσα τον δεύτερο τραυματία, ένας δυνατός κρότος τράνταξε ολόκληρο το χειρουργείο. Ένα τουρκικό αεροπλάνο, που πετούσε πολύ κοντά στο νοσοκομείο, είχε καταρριφθεί από τα αντιαεροπορικά πυρά της Εθνικής Φρουράς».
Πηγή: (Πολίτης/Καθημερινή/Ιστορία Ελληνικού Έθνους), NewsIt.com.cy
