‘Τα αίτια της Πτώσεως και επίκαιρα συμπεράσματα.’

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Χαίρετε κυρίες και κύριοι. Πεντακόσια πενήντα επτά χρόνια πέρασαν αφ’ ότου η Βασιλεύουσα, η Κωνσταντίνου Πόλις, έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Όσοι την αγαπούσαν, την πόνεσαν και θρήνησαν για την άλωσή της όπως και η δημοτική μούσα, το κοινό αίσθημα, η αγάπη του λαού. Ο τελευταίος Αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν παραδίδει την Πόλη αλλά αντιστέκεται μέχρις εσχάτων. Ας δούμε όμως ποια ήταν τα αίτια της Πτώσεως μιας και τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπήρξαν όντως δύσκολα. …

Αποφράδα ημέρα η σημερινή και στο νου μας έρχονται όλα εκείνα τα γεγονότα και είναι ευκαιρία σήμερα μαζί σας να μιλήσουμε για τα αίτια της Πτώσεως. Δεν ξέρω αν μέχρι σήμερα τα έχουμε συνειδητοποιήσει, αν είναι σαφή για όλους εμάς τους νεοέλληνες. Είχε συντελεστεί προηγουμένως κυρία Μαντουβάλου μια άλλη άλωση;

Μαρία Μαντουβάλου: Πάρα πολύ ωραία το επισημαίνετε κυρία Μπούρτζινου γιατί για να αναλογιστούμε τα αίτια της Πτώσεως οπωσδήποτε δεν είναι για μουσειακούς λόγους, ούτε για να θρηνούμε διαρκώς κάθε χρόνο ‘έπεσε η Πόλη’, ‘έπεσε η Πόλη’. Αλλά, για να μπορέσουμε να δούμε ποια αίτια οδήγησαν ξαφνικά να πέσει σαν χάρτινος πύργος μέσα σε μια νύχτα μια ολόκληρη Αυτοκρατορία. Να πάρουμε και μερικά διδάγματα για σήμερα, δεδομένου ότι σήμερα θα πρέπει να αναλύσουμε τα ίδια αίτια δυστυχώς και μην σας εκπλήξει αυτό. Τα ίδια ακριβώς αίτια που σήμερα βλέπουμε να ανακύπτουν στην Ελληνική κοινωνία και στην Κυπριακή, τα ίδια ακριβώς ήτανε τα αίτια της Πτώσεως της Πόλης. Δεν θέλω μ’ αυτό να πω ότι θα έχουμε την ίδια μοίρα, αλλά προκειμένου να μην έχουμε την ίδια μοίρα -άλλωστε ο πρωθυπουργός είπε ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο, μας το δήλωσε αυτό, ότι έχουμε μειωμένη εθνική κυριαρχία- ας δούμε λοιπόν τα αίτια της Πτώσης για να προλάβουμε ούτως ώστε να μην έχουμε τον τελευταίο Πρόεδρο Δημοκρατίας αντί για Βυζαντινό Αυτοκράτορα, να θρηνούμε πάλι με πολλούς θρήνους και με κλάματα που δεν φέρνουνε πουθενά.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Θα περάσουμε λοιπόν στα αίτια γιατί ξέρετε αυτό που μας είπατε το σκεπτόμουν λέγοντας ότι πολλά είναι τα κοινά των δύο εποχών. Να δούμε λοιπόν ποια είναι τα αίτια. Εμείς συνήθως στις μέρες μας μιλάμε για την οικονομία συνέχεια και για οικονομικά δεινά και προβλήματα.

Μαρία Μαντουβάλου:… Ποια είναι τα κυριότερα αίτια τα οποία οδήγησαν στην Πτώση;
Ένα, η Βυζαντινοτουρκική φιλία. Οι φιλίες με τους Τούρκους.
Και το δεύτερο, οι φιλίες με τον πάπα.

Την παραμονή της Πτώσης έχουμε ένα συλλείτουργο με τον πάπα ξαφνικά. Θα σας πω τώρα λοιπόν αναδρομικά τι έγινε με τους καθολικούς, τι έγινε στην Εκκλησία, τι καταστροφές φέρανε οι λεγόμενες Σταυροφορίες. Φαντάζομαι και άλλοι ομιλητές σας θα μιλήσουνε γι’ αυτά αλλά θα δούμε πως ξαφνικά είχε έρθει με την 4η Σταυροφορία ο βόρβορος στην επιφάνεια του καθαρού νερού. Δηλαδή όσο δεν υπήρχε ένας σάλος, μία αφορμή, όπως σήμερα παραδείγματος χάριν που σε μία νύχτα είδαμε ότι πτωχεύουμε, καταστρεφόμαστε, χάνουμε την κυριαρχία μας. Το ίδιο τότε, ένας σάλος ήτανε η Σταυροφορία. Τι ήτανε δηλαδή; Ξαφνικά λίγοι Σταυροφόροι ντροπιάσανε μία ολόκληρη Αυτοκρατορία η οποία μέχρι τον 11ο αιώνα έλαμπε, θριαμβολογούσε, ήτανε οικουμενική. Είχε κατορθώσει με τον Ελληνισμό και τον Χριστιανισμό, και κυρίως με την Ορθοδοξία μετά το Σχίσμα, να διατηρήσει την ενότητα, την κρατική ενότητα, την οντότητα την κρατική. Δεν είχανε χαλαρώσει οι θεσμοί όπως έγινε μετά τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο, αλλά κυρίως μετά τον 12ο και 13ο αιώνα που αρχίσανε .. Τι αρχίσανε τότε;

Πρώτον, άρχισε η μείωση των στρατιωτικών δαπανών και η περιφρόνηση των ενόπλων. Σας θυμίζει τίποτα σημερινό αυτό;

Δεύτερον, άρχισε η στρατολόγηση μισθοφόρων. Όχι Βυζαντινών. Ξένων. Ποιοι ήταν αυτοί που δίνανε τα στρατεύματα; Οι Τούρκοι. Από τους Τούρκους οι Αυτοκράτορες παίρνανε στρατεύματα για να υπερασπιστούνε την Πόλη και την οικουμενική Αυτοκρατορία!

Ποιοι ήταν αυτοί που οδήγησαν τα ταμεία να είναι άδεια; Μία υπαλληλία .. Μην σας φανεί παράξενο.

Να κάνω μια παρένθεση εδώ και να πω ότι οι πηγές μας για την Βυζαντινή ιστορία -επειδή υπάρχουνε πολλοί παραχαράκτες και πολλοί κύριοι και κυρίες δημοσίων σχέσεων και καριέρας με τους Βυζαντινούς και την Βυζαντινή ιστορία, να μην αναφέρω τώρα ονόματα- οι πηγές μας βέβαια είναι ιστορικοί της Αλώσεως. .. Υπάρχουνε θαυμάσιοι Βυζαντινοί, πραγματικοί Βυζαντινοί ιστορικοί, όχι παραχαράκτες που έχουμε πολλούς και στην Αθήνα, οι οποίοι τι κάνανε; Ο Καραγιαννόπουλος ας πούμε, ο Ράνσιμαν, ο Μπάμπιγκερ ο Μπιούρι, ο Ζακυνθινός, ο Άμαντος, ο Λάμπρος ο Σπυρίδων. Δώσανε τις πραγματικές διαστάσεις των αιτίων .. και μου έκανε εντύπωση που εσείς αναφέρατε ακόμη και το οικονομικό. Ο Καραγιαννόπουλος μιλάει σε ένα ολόκληρο βιβλίο γι’ αυτό το θέμα.

.. Η αποκάλυψη δηλαδή του τι είχε γίνει μετά τον 12ο, 13ο αιώνα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία φαίνεται από την 4η Σταυροφορία. Από τα 1204 τι ήρθε στην επιφάνεια; Σας είπα ότι ήρθε ένας βόρβορος που ήτανε στη βάση. Εάν δεν υπάρξει ένας σάλος, ένα τράνταγμα, δεν έρχεται στην επιφάνεια ότι υπάρχει κάτω.

Τι υπήρξε λοιπόν τότε; Λίγοι Σταυροφόροι ήρθανε και τι κάνανε; Σκίσανε κυριολεκτικά και ατιμώσανε την πορφύρα η οποία έφερνε επάνω της τον Σταυρό, οι περίφημοι Σταυροφόροι. Το επόμενο βήμα; Φυσικό ήτανε. Αιματόφυρτη αυτή η πορφύρα να πέσει κάτω από έναν βάρβαρο. Έναν βάρβαρο κατακτητή, ο οποίος παραδόξως όπως μας λένε οι ιστορικοί ήξερε και Εβραϊκά -δεν μας είπανε γιατί τα ‘μαθε-, ήξερε και Πέρσικα και δεν ξέρω ‘γω τι άλλο.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Έχουμε λοιπόν πολλά και διάφορα και είχαμε σταθεί στο σημείο που θα μας λέγατε για την υπαλληλία, δηλαδή κάτι που μας θυμίζει την σημερινή γραφειοκρατία

Μαρία Μαντουβάλου: Ακριβώς. Ακριβώς, μας θυμίζει τον υπέρογκο αριθμό υπαλλήλων οι οποίοι τροφοδοτούνταν, σιτίζονταν, δηλαδή πληρώνονταν απ’ το Δημόσιο Ταμείο και το Δημόσιο Ταμείο είχε μείνει άδειο. Το Δημόσιο Ταμείο είχε μείνει άδειο από τους δημοσίους υπαλλήλους. Θα ανατριχιάσει κανείς να ακούει αυτές τις συμπτώσεις αλλά έτσι είναι. Η φορολογία; Είχε φτάσει στον υπέρτατο βαθμό. Οι πολίτες; Δεν μπορούσανε να αναπνεύσουν. Το κράτος; Σιγά-σιγά περιοριζότανε στην Πρωτεύουσα .. Το οικουμενικό κράτος, η οικουμενική δηλαδή Αυτοκρατορία η Βυζαντινή, άρχισε σιγά-σιγά να συρρικνώνεται και να μαζεύεται στην Πρωτεύουσα. Γύρω-γύρω αρχίσανε να την καταλαμβάνουνε οι Σλάβοι, οι Βούλγαροι, οι Φράγκοι -οι Φράγκοι από τις Σταυροφορίες και μετά δεν αφήσανε την Αυτοκρατορία ήσυχη- και οι Τούρκοι. Τι κάνανε όλοι αυτοί; Είναι αυτό που λέμε η παγκοσμιοποίηση, που είχε έρθει στο Βυζάντιο πολύ νωρίς για να το καταστρέψει.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Έχουμε λοιπόν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από την Πόλη από πολλούς εχθρούς, όχι από έναν.

Μαρία Μαντουβάλου: Έτσι. Από πάρα πολλούς εχθρούς, αλλά ο κυριότερος από όλους τους εχθρούς ήτανε ο Ασιάτης ο Τούρκος βάρβαρος. Γιατί ήτανε βάρβαρος πάντα.

Τώρα αυτά που γράφουνε μερικοί τύπου Μάνγκο, ο οποίος δυστυχώς έχει φέρει και μαθητές του καθηγητές Βυζαντινής φιλολογίας να μην πω που. Ο οποίος Μάνγκο, ο Βυζαντινολόγος, μας σήκωνε τη σημαία κάθε πρωί στο γραφείο του την τούρκικη για να ενοχλεί τους Έλληνες. Αυτός ήτανε Βυζαντινολόγος! Αλλά η μακαρίτισσα η Κυριακίδου-Νέστορος του ‘δωσε στ’ αυτιά και του είπε μην παίζεις εν ου παικτοίς κύριε Μάνγκο. Λοιπόν, αυτοί οι βυζαντινολόγοι εκθειάζουν τον Μωάμεθ! το 20αχρονο παιδί!, που ήτανε τόσο καλό!. Δηλαδή, ο 20αχρονος ο Μωάμεθ ήταν αυτός που ερήμαξε την Πόλη; Ε βέβαια δεν ήτανε ο Μωάμεθ, ήτανε χρόνια ολόκληρα που ετοιμαζόντουσαν οι Τούρκοι αφού είχανε καταλάβει όλες τις περιοχές γύρω από το Βυζάντιο και δεν είχαν αφήσει ούτε καν να τροφοδοτούνται.

Το τελευταίο που έκαναν οι σύμβουλοι του Μωάμεθ ποιο ήτανε; Να φτιάξει στο Βόσπορο ένα ολόκληρο κάστρο, ένα φυλάκιο και τι να κάνει εκεί πέρα; Το κάστρο αυτό ήτανε για να εμποδίζει όλα τα καράβια τα οποία ερχόντουσαν για τροφοδότηση του Βυζαντίου, να πληρώνουνε φόρο και να τα βουλιάζει εάν δεν υποχωρούσανε στις απαιτήσεις του. Δηλαδή, έκοψε και την Ανατολία ολόκληρη από τα σιτηρέσια της Κωνσταντινούπολης.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Έχουμε λοιπόν δεινές συνθήκες ..

Μαρία Μαντουβάλου: Πείνα. Εξάντληση. Ταπείνωση. Η μεγαλύτερη ταπείνωση που υπέστη ο Βυζαντινός Ελληνισμός ποια ήτανε; Τι ήθελαν οι Βυζαντινοί; Τον Χριστιανισμό. Τον Χριστιανισμό δεν επέβαλαν; Πάνω στα ερείπια του Ρωμαϊκού κράτους τα οποία κληροδότησε στο Βυζαντινό δεν χτίσανε τον Ελληνισμό και την Χριστιανοσύνη; Τους νόμους που κάνανε, η νομοθεσία, δεν διεπότανε από τις αρχές και τις αξίες του Χριστιανισμού; Φυσικά.

Άρχισαν όμως σιγά-σιγά οι νόμοι να αλλάζουνε και έτσι καταργήσαμε και τους Στρατηγούς, καταργήσαμε και τις Ένοπλες Δυνάμεις και τις ταπεινώ-σα-με...

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Έχουμε λοιπόν αφενός την μείωση των στρατιωτικών δαπανών και την ταπείνωση των αξιωματούχων ή των στρατιωτικών για να το πω καλύτερα. Είπατε ότι είχαμε στρατολόγηση μισθοφόρων και κυριότατα από τους Τούρκους. Έχουμε φορολογία υπέρογκη που ο λαός δεν την αντέχει πλέον. Ασφυκτικό το περιβάλλον και από τους δημοσίους υπαλλήλους, τα Ταμεία αδειάζουν σιγά-σιγά. Έχουμε μήπως και κακοδιαχείριση από την πλευρά των αρχόντων;

Μαρία Μαντουβάλου: Πολύ μεγάλη. Όχι μόνο των αρχόντων και των δημοσίων υπαλλήλων. Και λένε καθαρά οι χρονογράφοι, ‘ε καλά, αυτή η υπαλληλία έφερε τη διαφθορά’. Σα να μιλάμε για σήμερα δηλαδή. Σαν όλα τα συμπτώματα αυτά να έχουνε ξαφνικά ανακύψει σήμερα. …

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Έχουμε και καταστροφή της μεσαίας τάξης κυρία Μαντουβάλου;

Μαρία Μαντουβάλου:Έχουμε γενικά καταστροφή του λαού . Στα πρώτα χρόνια μέχρι τον 10ο – 11ο αιώνα ο λαός ήταν αυτός που πήγαινε στον ιππόδρομο και ανέβαζε και κατέβαζε τον Αυτοκράτορα. Ο Αυτοκράτορας δεν έκανε ό,τι ήθελε, ούτε έφευγε από την Χριστιανική πίστη για να κάνει τα δικά του. Έτσι και έφευγε, τον πετούσε ο λαός και του φώναζε και μάλιστα και σατυρικά, ‘πάλι τα ‘πιες πάλι τον νουν απώλεσες.’ Τα γνωστά. Αργότερα όμως μετά τον 12ο κυρίως που κορυφώθηκε στον 13ο αιώνα και φυσικά στον 14ο μέχρι την Πτώση τι γινότανε; .. Η περιφέρεια, οι επαρχίες .. ήτανε κατειλημμένες από Τούρκους οι οποίοι σφάζανε, εξανδραποδίζανε τον Ελληνικό πληθυσμό, καταστρέφανε τις καλλιέργειες, καταστρέφανε τα ζώα, καταστρέφανε τα δάση καταστρέφανε τα πάντα, ό,τι καταστρέψανε (σ)την Πελοπόννησο τώρα και (σ’) όλη την Ελλάδα πριν από λίγα χρόνια. Την καίγανε ολόκληρη και το αποτέλεσμα ήτανε οι χωρικοί να μην έχουνε ούτε να φάνε από τις επαρχίες και όλη η ζωτικότητά τους να περιορίζεται μόνο σε έναν κλοιό που ήτανε η Πόλη, η Κωνσταντινούπολη, τίποτε άλλο.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Από τις τελευταίες πόλεις που έπεσαν ήταν και η γειτονική Αδριανούπολη;

Μαρία Μαντουβάλου: Η γειτονική Αδριανούπολη βέβαια και έπεσε και όχι μόνο. Πολύ καλά το είπατε, μπράβο σας γι’ αυτό ..

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Γιατί είχε χτίσει ..

Μαρία Μαντουβάλου: .. την έδρα του ..

Αδαμαντία Μπούρτζινου: .. την έδρα του ο Μωάμεθ.

Μαρία Μαντουβάλου: Για θυμηθείτε και κάτι σήμερα, να σας το θυμίσω εγώ γιατί το ‘πε ο διπλωμάτης ο Στοφορόπουλος, ο πρέσβης. Τι είπε ο πρέσβης; Ότι το 1964 ο Τούρκος τότε ζήτησε ένα κομμάτι να του δώσουμε στη Δυτική Θράκη. Θυμόσαστε την Αδριανούπολη στην Ανατολική Θράκη; Εκεί ήτανε η έδρα τους. Από εκεί ξεκίνησε.

Σήμερα βεβαίως ο Τούρκος, για να το θυμηθούμε κι αυτό, δεν ξεκίνησε από την Αδριανούπολη. Σήμερα επαναλαμβάνω ξεκίνησε από την Άγκυρα και έφτασε απ’ έξω από τις ακτές της Κερύνειας. Όπως έφτασε έξω από τον Βόσπορο και έχτισε τα κάστρα του, έτσι έφτασε στην Κερύνεια με ύπουλο τρόπο.

Να σας πω τι λέει .. φίλοι ήτανε. Οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες ήτανε φίλοι με τους Τούρκους .. Λέει ο Σφραντζής ο καημένος:
«Τι σου κάναμε βρε (στον Τούρκο απευθυνόμενος στον αμηρά) τι σου κάναμε και μας πρόδωσες, πρόδωσες τους όρκους σου, πρόδωσες την αγάπη μας ..»
Μήπως σας θυμίζει κανένα πρόσφατο γεγονός; Τώρα; Σημερινό;

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Μας θυμίζει.

Μαρία Μαντουβάλου:Ναι. Ελπίζουμε να μην έχει τις ίδιες συνέπειες.
.. Γιατί έχουμε τουρκοκρατία σήμερα, μην το ξεχνάμε. Κάνουμε δήθεν ότι το ξεχνάμε, ‘η Πτώση’ και ‘η Πτώση’. Να μην έχουμε κι άλλες ‘Πτώσεις’ λοιπόν. Ας ξυπνήσουμε τέλος πάντων. Γιατί οι θρήνοι ξέρετε τι λένε; Θα σας διαβάσω κυρία Μπούρτζινου κάτι θρήνους εδώ πέρα οι οποίοι λένε:

«Ποιος χάλασε το Βασίλειο των Ρωμαίων;
Οι δημεγέρτες, οι δημαγωγοί, οι λαοπλάνοι Χριστιανοί.
Οι πονηριές τους, η φιλαργυρία τους.
Τι ήτανε την παραμονή της πτώσης;
Οι πάντες ήσαν πονηροί, χωρίς αγαθοσύνη»

Σας θυμίζει τίποτα σημερινό αυτό;

«και μόνον τρεις ή τέσσερις είχαν δικαιοσύνη.
Οι μεν ήσαν αιρετικοί οι άλλοι πνευματομάχοι.»

Από πνευματομάχους άλλο τίποτα, έχουμε χορτάσει, στα Πανεπιστήμια κυρίως.

«Άλλοι άθεοι, σχισματικοί, ασελγείς,
φόβον Θεού δεν είχασιν.»

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Δηλαδή κυρία Μαντουβάλου είχε χαθεί αυτό το οποίο ήταν το πνεύμα της ενότητας όλα τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή οι άρχοντες και ο λαός κάτω από τη Σκέπη του Θεού;

Μαρία Μαντουβάλου:Ε βέβαια.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Και αυτό χάνεται δηλαδή, έχει απωλεσθεί.

Μαρία Μαντουβάλου: Σήμερα; Αλλοίμονο.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Και τότε δηλαδή.

Μαρία Μαντουβάλου:Ναι. Και έχουμε συμβάλει γενικά. Οι λόγιοι συμβάλλουμε, εμείς οι διανοούμενοι, το έχουμε έτσι πάρει επειδή είμαστε και φίλοι με τους Ευρωπαίους, να μην αναφέρω κανα όνομα τώρα πρόσφατο, γιατί μπορεί να βγει και στην εκπομπή σας.

.. Είχανε μπερδευτεί οι άνθρωποι. Οι Ρωμηοί, οι Ρωμαίοι της Νέας Ρώμης, της Αυτοκρατορίας ο λαός πίστευε, πίστευε στην Ορθοδοξία. Και τι είχε στο μυαλό του; Τα βάσανα, τις ταλαιπωρίες, τις βιαιότητες όλων των Δυτικών. Τις είχε στο μυαλό του, τις είχε στο πετσί του. Δυτικοί όλοι. Ιταλοί κυρίως, καθολικοί, Βενετσιάνοι, Γενοβέζοι. Οι Γενουάτες προδώσανε από μέσα από την Κωνσταντινούπολη -είχανε αποικία μέσα στην Κωνσταντινούπολη- προδώσανε στον Τούρκο τα σχέδια όταν με μία γεφυρούλα πέρασε στην ξηρά ας πούμε, πέρασε τα καράβια του πίσω από τον Γαλατά.

Δηλαδή ο Βυζαντινός Ελληνισμός ξαφνικά τι έβλεπε; Πάλι παρακάλια στους Δυτικούς. Πάλι παρακάλια με το χέρι. Επαίτης. Τι κάνουμε σήμερα; Σ’ αυτούς οι οποίοι απομύζησαν την οικονομία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την απομύζησαν. Όλοι οι Φράγκοι δεν την απομύζησαν; Δεν πήρανε την ναυσιπλοΐα; Δεν είχε καράβια. Πού να πάει στον Βόσπορο και στον Κεράτιο. Τί καράβια; Τέσσερα καράβια είχε. Και γιατί είχε μόνον αυτά;

Οι Βενετσιάνοι κάτσανε στην ησυχία τους, όλοι οι Ιταλοί κάτσανε στην ησυχία τους. Ο πάπας έβαζε όρο σώνει και καλά την ‘ένωση’ ή τίποτα. Κόψτε το κεφάλι σας. Επήγαινε επαίτης ο άλλος, ο Παλαιολόγος, και τι του λέγανε αυτοί που τον φιλοξενούσανε; Του μαζεύανε δέκα δεκάρες και με οίκτο τον πετούσανε πίσω στην Πόλη. Σας θυμίζει τίποτα αυτή η αναξιοπρέπεια; Θυμίζει τα σημερινά;

Γιατί οδηγήσανε σ’ αυτήν την κατάσταση ούτως ώστε ξαφνικά ως χάρτινος πύργος να πέσει η Πόλη; Γιατί; Ποιοί ήταν αυτοί; Και θα πω λοιπόν εγώ εδωπέρα ..

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Ποιοι ήτανε λοιπόν.

Μαρία Μαντουβάλου: Θα πω λοιπόν εγώ, η συμβολή των Αυτοκρατόρων ήτανε δυστυχώς πολύ μεγάλη. Έσωσε την τιμή της Αυτοκρατορίας ο τελευταίος Παλαιολόγος. Αυτός την έσωσε. Με τιμή και δόξα και φωτοστέφανο. Είπε, εν τάξει, δε θα φύγω, εδωπέρα να μου κόψτε το κεφάλι την Πόλη δεν θα σας τη δώσω.

Ποιοι είναι αυτοί που έχουν το δικαίωμα σήμερα να παραδίδουν τα πάντα;

Ποιοι έχουνε το δικαίωμα να λένε με συμφωνίες, δεν μπορούμε να πάμε στην Δυτική Θράκη, θα την εκτουρκίσουμε και μάλιστα με τις ευλογίες του κατ’ ευφημισμόν λεγομένου ‘Υπουργείου Παιδείας’ που είναι Υπουργείο Βαρβαρότητας; Και εκτουρκίζουνε με Ελληνικά λεφτά όλη τη Θράκη.

Ποιοι είναι αυτοί που απαγορεύουνε να πάμε στο Αγαθονήσι;

Ποιοι είναι αυτοί που απαγορεύουνε να πάμε στα Ίμια να πάμε στη Γαύδο;

Δεν σας θυμίζει Πτώση Βυζαντινής Αυτοκρατορίας; Δεν σας θυμίζει τις ίδιες μεθοδεύσεις;

Ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι περιφρονούν τους Έλληνες; Όλη η Δύση δεν είναι; Δεν γίναμε ρεντίκολο σήμερα σε όλη τη Δύση, να μας λένε αναξιοπρεπείς, κλέφτες, άτιμους τα πάντα;

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Εμείς τότε και τώρα περιφρονούμε τους ίδιους τους εαυτούς μας μήπως;

Μαρία Μαντουβάλου: Βεβαίως. Και τους περιφρονούμε γιατί μας έχουνε κάνει να μην έχουμε δύναμη αντίστασης. Δηλαδή, υπήρχανε και στο Βυζάντιο οι λαοπλάνοι, αυτοί οι δημεγέρτες οι οποίοι ξεσηκώνανε, αλλά κυρίως τι υπήρχε; Υπήρχε η αδυναμία, η αυτοταπείνωση. Όταν δεν έχεις να φας, όταν πεινάς δεν είναι δυνατόν, τι αντίσταση να κάνεις δηλαδή; Θα κόβεις κεφάλια αδιακρίτως, δεν μπορείς να κάνεις άλλη αντίσταση. Και όταν βλέπει ο λαός ο Βυζαντινός να κάνουνε οι Αυτοκράτορές του τι; -βρεθήκανε βέβαια και φωτεινές φωνές απέναντι σ’ αυτό- να πηγαίνουνε να γονατίζουνε. Την βοήθεια του πάπα! Την βοήθεια των καθολικών! Και να του φωνάζει ο άλλος: ‘Όχι. Στη Φερράρα. Ένωση. Ένωση. Αν δεν κάνεις ένωση δεν σου δίνω δεκάρα.’ Έγινε η ένωση, του ‘δωσε καμιά δεκάρα; Όχι. Τον έθαψε.

Μην ξεχνάτε ότι σήμερα έχουμε το ίδιο πρόβλημα. Διχασμό.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Ποιος θα ήταν ο άλλος τρόπος αντιμετώπισης σε όλα αυτά; Δηλαδή, μπορούσαν να τα αντιμετωπίσουν τα πράγματα διαφορετικά;

Μαρία Μαντουβάλου: Βεβαίως και μπορούσανε. Βεβαίως και μπορούσανε. Γιατί αρχίσανε ξαφνικά να καταργούνε όλον τον στρατό και ξαφνικά να δίνουν λεφτά σε ξένους; Για ποιο λόγο; Γιατί οι Αυτοκράτορες, για να περνάνε καλά; Και αρχίσανε οι Συγκλητικοί, οι τίτλοι, οι διαφωνίες και οι διαμάχες για τους θρόνους και άντε ποιος θα κόψει το κεφάλι του άλλου για να πάρει τον θρόνο. Εδώ και ο τελευταίος Αυτοκράτορας δεν στέφθηκε στην Αγιά Σοφιά. Εκείνο που έκανε δυστυχώς στην Αγιά Σοφιά ήτανε το συλλείτουργο. Και τα συλλείτουργα τα έχουμε μάθει και σήμερα και δεν ξέρουμε που θα οδηγήσουνε. Τέλος πάντων να μην προχωρήσω παραπέρα σ’ αυτό το θέμα.

Δηλαδή, μας λέει ακόμη ένας θρήνος για τους Τούρκους και για τις φιλίες με τους Τούρκους. Φιλίες μονίμως εμείς, λες και είμαστε .. Τι είμαστε; Οι δούλοι, τα θύματα τα οποία τον θύτη πάμε και τον προσκυνάμε. Τι άλλο κάνουμε; Μας λέει λοιπόν ένας θρήνος:

«Ο Τούρκος πάντα έξυπνος, ένι (είναι) και ου κοιμάται,
πάντα πεινά, πάντα διψά, ποτέ ουδέν χορταίνει
να τρώει σάρκες χριστιανών και να ρουφά το αίμα.»

Και μας δίνει ένας άλλος θρήνος μια άλλη συμβουλή. Ας την ακούσουνε και οι σημερινοί:

«Μην συντροφιάσεις μετ’ αυτόν
μηδέ δεκτείς ορκωμοτικά (όρκους)
μηδέ εις αυτόν πιστεύσεις,
γιατί, τον όρκο του ο ασεβής δεν τον φυλάει
γιατί είναι γένος άπιστο και γεμάτο-γεμάτο δόλο.»

Δεν είδατε τον δόλο των Τούρκων που είχανε κάνει ανακωχή για την Κερύνεια και κρυφά και ξαφνικά μπήκανε μέσα στις ακτές και την καταλάβανε; Είχανε κάνει ανακωχή, είχανε κάνει όρκους. Ποιόν όρκο κρατήσανε;

Και λέει ο Μόντης ο καημένος όπως θα ‘λεγε ο παλιός Αυτοκράτορας για να παραλλάξω λίγο:

«Βόσπορε γιατί μου ‘φερες αυτό το πλήθος των βαρβάρων στα πόδια μου;»

Λέει ο ίδιος ο Μόντης στην Κύπρο:

«Κερύνεια θα σταματήσω να μιλάω για σένα. Δεν περίμενα να μου τους φέρεις στα πόδια μου.»

Έφερε στα πόδια του, την Κερύνεια, τον Πενταδάκτυλο, την Πάφο. Και τι δεν έφερε. Ολόκληρη τη μισή Κύπρο, το μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου έφερε στα πόδια του. ΣΗΜΕΡΑ.

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΤΩΣΗ, ΑΛΛΗ ΠΤΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ.

 

Αδαμαντία Μπούρτζινου:… Κυρία Μαντουβάλου να μείνουμε λίγο ακόμα στα της Πτώσεως και να μας περιγράψετε, να μας δώσετε κάποια ακόμα στοιχεία από την κατάσταση που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια που ήταν πολύ δύσκολα και οδήγησαν στην Πτώση.

Μαρία Μαντουβάλου:Μάλιστα. Να σας επισημάνω δύο χαρακτηριστικά των τελευταίων ημερών.

Πεθαίνει ο Μουράτ ο πατέρας του Μωάμεθ. Τι γίνεται; Πηγαίνουν όλες οι πρεσβείες στην Αδριανούπολη. Όλες οι ξένες πρεσβείες οι Δυτικές, και πηγαίνουνε και οι εκπρόσωποι από την Κωνσταντινούπολη, πρέσβεις, μεγάλη αποστολή, για να κάνουνε τι; Να πάνε επάνω στον Μωάμεθ να τον συλλυπηθούνε για την απώλεια του πατέρα του που ήτανε πολύ καλός! και ήτανε φίλος!, όπως και ο Μουράτ ο μακαρίτης ο οποίος Μουράτ 30 χρόνια πριν την Πτώση είχε φροντίσει να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη πάλι -ήτανε φίλος και αυτός και ευγενικός, με ευγενικούς τρόπους. Πήγανε λοιπόν και με πολλά δώρα και τους γέμισε και δώρα και ο Μωάμεθ, τους ανανέωσε τις συνθήκες ειρήνης. Όλες τις συνθήκες ειρήνης τις ανανέωσε μια χαρά.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Έχουμε σύναψη συμφώνου φιλίας.

Μαρία Μαντουβάλου: ‘Συμφώνου φιλίας’ πολύ ωραία το τονίσατε αυτό. Κάνουνε λοιπόν συνθήκες ειρήνης. Ειρήνη απ’ εδώ, ειρήνη απ’ εκεί, ειρήνη παντού. Μα ήτανε ο άγγελος επί της γης λοιπόν αυτός ο διάδοχος ο Μωάμεθ, το νεαρό παιδάκι το πολύπροικισμένο!

Αυτό είναι ένα. Το δεύτερο λοιπόν. Μέσα στην Πόλη υπήρχε ένα χάος από πλευράς θρησκευτικής, Χάος κυριολεκτικό. Μετά τη Σύνοδο της Φεράρας και στη συνέχεια, οι διαμάχες ήταν τεράστιες. Γιατί; Οι Έλληνες Ρωμηοί τι θέλανε; Την Πίστη των Πατέρων τους. Τι ζητούσανε; μὴ μέταιρε ὅρια αἰώνια. Μην τα μετακινείς τα όρια. Αυτή είναι η Παράδοσή μας. Με αυτήν προχωρήσαμε, με αυτήν θριαμβεύσαμε.

Τι κάνεις τώρα; Τι θέλεις τώρα; Να υποδουλωθούμε;

Και είχε αρχίσει μία φοβερή διάσπαση. Εμφύλιοι και διαμάχη με θρησκευτικά αίτια. Είναι σχεδόν ακριβώς όπως υπάρχουνε και σήμερα. Και σήμερα ακόμη που πάει ο πάπας στην Κύπρο υπάρχουνε τεράστιες αντιδράσεις. Τεράστιες αντιδράσεις και όταν ο πάπας πάει στο Πατριαρχείο, ή ο Πατριάρχης πάει εκεί πέρα. Τεράστιες αντιδράσεις. Είναι τόσο πολλές που ομολογώ ότι μοιάζουνε και οι σημερινές όπως εκείνες της Πτώσης.

Και τότε υπήρχανε άνθρωποι όμως οι οποίοι ήτανε φωτεινοί, ολοφώτεινοι. Ο Μάρκος ο Ευγενικός. Αντιδρούσανε στην ένωση. Δεν ήτανε οι άνθρωποι φιλότουρκοι, όπως κάτι ‘ιστορικοί’ να μην τους χαρακτηρίσω πως .. Τι είπανε; Κάτι ‘προοδευτικοί’, δήθεν έτσι ‘σπουδαίοι’. Μας είπανε ότι, αχ στο Βυζάντιο ήτανε οι συντηρητικοί, οι οπισθοδρομικοί, οι οποίοι τι θέλανε; Σώνει και καλά να μην έχουμε τη βοήθεια της Δύσης.

Αυτό θέλανε οι άνθρωποι; Όχι. Δεν ήτανε φιλότουρκοι οι άνθρωποι. Όταν λένε δήθεν ότι ο Νοταράς, ο αρχηγός του στόλου -ποιού στόλου των 5 καραβιών- είπε καλύτερα το [τούρκικο] φακιόλι παρά την τιάρα των καθολικών, γιατί το είπε; Είχε κανα μίσος για τους καθολικούς; Όχι αλλά είδε τι κάνανε, τι κάνανε στην λατινοκρατία δηλαδή.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Είχαμε και το 1204.

Μαρία Μαντουβάλου: Το 1204 αλλά και μετά το 1204 οι Βενετσιάνοι πήρανε όλο το εμπόριο της Κωνσταντινούπολης. Δεν έμεινε τίποτα.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Ήτανε θέλω να πω πρόσφατες οι συνέπειες ..

Μαρία Μαντουβάλου:.. και οι αναμνήσεις. Και επίσης βλέπανε ότι φτωχύνανε επειδή η Δύση τους πήρε όλα τα αγαθά. Τα καράβια τους πήρε. Οι Βενετοί είχανε, οι Ιταλοί, οι Ιταλικές Δημοκρατίες είχανε και το εμπόριο και την ναυσιπλοΐα, όλα. Πού είναι η θαλασσοκράτειρα Βυζαντινή Αυτοκρατορία; Τίποτα. Χαντακώθηκε. Δεν είχε τίποτα.

Να σας πω τώρα ότι όταν άρχισε να κάνει το κάστρο στο Βόσπορο, στο στενό του Βοσπόρου, ο Μωάμεθ, ξανάστειλε ο Αυτοκράτορας πρεσβείες και τον παρακαλούσε. Τις πρεσβείες δεν τις δέχτηκε. Του είπε, δεν κάναμε συμφωνίες; Δεν κάναμε ειρήνη; Τι ήρθες απ’ έξω απ’ το μάτι μας να κάνεις, απ’ έξω απ’ τα τείχη μας; Έστειλε πίσω τις πρεσβείες χωρίς να τις δεχτεί. Ξανάστειλε πρεσβείες ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας. Τους έκοψε τα πόδια ο Μωάμεθ.

Και τότε κατάλαβε ο Αυτοκράτορας ότι πρέπει να κλείσει τι; -θα σας θυμίσω κάτι σημερινό- να κλείσει τις πύλες. Εμείς κλείσαμε κανα σύνορο; Κλείσαμε τα σύνορα; Τι κλείσαμε; Τί έχουμε γεμίσει; Έχουμε γεμίσει μουσουλμάνους τους οποίους και κάνανε και Έλληνες ούτως ώστε να πάνε στον στρατό. Να μην πάω παραπέρα γιατί δεν θέλω να ταράξω τον κόσμο που μας ακούει κι εσάς.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Κατάλαβε λοιπόν ο Αυτοκράτορας ότι τα πράγματα πια έχουν στενέψει, δεν υπάρχουν περιθώρια και κατάλαβε ποιες ήταν οι προθέσεις ξεκάθαρα.

Μαρία Μαντουβάλου:.. και έκλεισε τις πύλες. Αλλά μέσα στις πύλες όμως είχε κλείσει και όσους είχανε κάνει αποικίες. Κάτι ραγκούσηδες -συγνώμη ραγκουζαίους δηλαδή- κάτι Γενουάτες, κάτι διαφόρους άλλους. Μέσα στην Κωνσταντινούπολη οι οποίοι και προδώσανε. Προδώσανε από μέσα.

Αλλά θα σας πω όμως κάτι φοβερά συγκινητικό. Που λες ότι το χέρι του Θεού εκείνη τη στιγμή έλεγε ‘Άντε. Τώρα θα σας δώσω μία διέξοδο’. Ποια ήταν η διέξοδος; Από την Κύπρο.

Όταν έπεφτε η Πόλη, την ίδια μέρα που έπεφτε η Πόλη, για πρώτη φορά στην Κύπρο -για όλα τα χρόνια της λατινοκρατίας, πρώτη φορά- ήτανε Βασίλισσα Ελληνίδα από την Πελοπόννησο. Η Ελένη Παλαιολογίνα. Κόρη του Θεοδώρου Β’ του Παλαιολόγου, αδελφού του τελευταίου Αυτοκράτορα, δηλαδή ανιψιά του.

Τί έκανε η ανιψιά λοιπόν του Κωνσταντίνου; Είχε πάρει στο κατόπι όλους τους Λατίνους. Ξέρετε στην Κύπρο, στην λατινοκρατία, όλοι οι επίσκοποι, τα πάντα, οι λειτουργίες είχαν αλλάξει. Δεν επιτρεπόταν ούτε να θάψει ο Ορθόδοξος στο Ορθόδοξό του νεκροταφείο κάποιον. Η Παλαιολογίνα λοιπόν, σαν πραγματική γυναίκα Σπαρτιάτισσα Μανιάτισσα, τι έκανε; Επήρε στο κατόπι όλους τους Λατίνους.

Και μας λέει πολύ ωραία το χρονικό του Μαχαιρά. Όταν άκουσε για την Πτώση έπεσε σε βαριά θλίψη αλλά δεν καθότανε να κλαίει, δεν έκλαιγε τη μοίρα της. Κυνήγησε τους Λατίνους. Υποδέχτηκε όλους τους Βυζαντινούς που καταφθάσανε μετά την Πτώση της Πόλης στην Κύπρο. Τους έδωσε χωράφια, τους έκανε επισκόπους, τους έδωσε λεφτά, τους έδωσε σπίτια, τους έβαλε στα υψηλότερα αξιώματα.

Έπεφτε η Πόλη, σηκωνότανε η Κύπρος. Για μια στιγμή της Πτώσης ..

Και αυτή .. ακόμη και στις Εκκλησίες επέβαλε Ορθόδοξους επισκόπους, άλλαξε το λειτουργικό που το είχανε κάνει καθολικό, έκανε τα πάντα. Ήτανε μια φωτεινή στιγμή που ο Θεός ήθελε να μας τη δώσει, για να μας δώσει ίσως κι ένα μάθημα. Γιατί ξέρετε εγώ το πιστεύω κι ας με πουν ό,τι θέλουνε, εάν ο Θεός δεν θέλει κάτι να γίνει δεν γίνεται.

Και βεβαίως υπάρχουνε πολλοί, ο Άνθιμος Ιεροσολύμων, Πατριάρχης τότε στα 1790, επίσης ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, που λένε ότι δεν πέσαμε επειδή είχαμε αμαρτίες. Δεν πέσαμε γι’ αυτό, δεν είχαμε αμαρτίες. Και λέει μάλιστα ο Πάριος, δεν είμαστε σαν τους Εβραίους οι οποίοι διασκορπιστήκανε λόγω αμαρτιών και λοιπά, δεν έχουμε εμείς τα ίδια αίτια. Εμείς επέσαμε, λέει κάπου, για να διασώσουμε την Πίστη μας. Δηλαδή, δημιουργήθηκε το Ορθόδοξο κράτος και προτιμήθηκε το Ορθόδοξο κράτος απέναντι της πολιτικής υποταγής στους Δυτικούς, απέναντι της απώλειας της Πίστεως στον Τριαδικό Θεό. … Οι Λατίνοι και ο πάπας είχανε αλλάξει τα πάντα, δεν είναι μόνο το φιλιόκβε που μας είναι μόνο γνωστό. Και τι δεν είχανε αλλάξει. Δεν πιστεύανε καν σε Αγίους, δεν πιστεύανε σε Πατέρες δεν πιστεύανε τίποτα.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Είχε αλλάξει λοιπόν τελείως το κλίμα στην Βασιλεύουσα Πόλη και τις τελευταίες ημέρες ο Αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο οποίος νομίζουμε ότι ήξερε τι θα αντιμετωπίσει όταν στεφόταν στον Μυστρά.

Μαρία Μαντουβάλου: Ναι. Το θέμα είναι ότι ο τελευταίος Αυτοκράτορας ο καημένος δεν στέφθηκε στην Αγιά Σοφιά. Είναι και αυτό ένα σημάδι της μοίρας. Ο τελευταίος Αυτοκράτορας δεν ήταν εστεμμένος. Στο Μυστρά δεν υπήρχε Πατριάρχης και Πατριάρχης δεν υπήρχε στην Πόλη γιατί ήτανε διχασμένοι. Ποιόν να βγάλουνε; Τον ανθενωτικό τον Γρηγόριο ή τους άλλους; Μετά άλλαξε ο Γεννάδιος, ήτανε ενωτικός ο Γεννάδιος και άλλαξε μετά, αλλά και αυτός ήτανε σε ένα Μοναστήρι. Δεν υπήρχε Πατριάρχης, δεν τον έστεψε κανείς, δηλαδή δεν μπήκε -δεν μπορώ να πω το χέρι του Θεού- αλλά πάντως στην Αγιά Σοφιά δεν στέφθηκε. Είναι και αυτό ένα σημάδι.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Ήξερε λοιπόν ότι και από πολιτικής απόψεως και από θρησκευτικής υπήρχανε προβλήματα. Το ήξερε.

Μαρία Μαντουβάλου: Φοβερά. Διχασμός, εμφύλιος.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Ήτανε προσωπικότητα.

Μαρία Μαντουβάλου: Ήτανε πολύ μεγάλη και όχι μόνο. Ήξερε αλλά κυρίως [ήτανε] αγωνιστής. Το φωτοστέφανο της δόξας επήρε. Καθότανε με όλους, αγωνιζότανε με όλους, με τον απλό λαό στις επάλξεις. Τους τόνωνε. .. Γυρνούσε γύρω στις Λιτανείες. Πήγε να κοινωνήσει, πήγε να δώσει λίγο θάρρος.

Αλλά σε ποιον να δώσει θάρρος; Σε ποιους; Στους ελάχιστους που είχανε μείνει; Ελάχιστοι ήτανε οι άνθρωποι, οι αγωνιστές. Όλοι και όλοι ήτανε 60 χιλιάδες ο λαός μέσα στην Κωνσταντινούπολη. Το μόνο .. είχανε εναποθέσει τις ελπίδες στους στον Θεό. Τίποτε άλλο.

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Έχουμε λοιπόν αυτήν την κατάσταση να επικρατεί κυρία Μαντουβάλου και φτάνουν οι τελευταίες ώρες, οι τελευταίες στιγμές.

Μαρία Μαντουβάλου: Οι τελευταίες στιγμές. Πρέπει να τις θυμόμαστε. Να μην τις βάζουμε στο μουσείο και να θρηνούμε δήθεν. Πρέπει να τις θυμόμαστε γιατί πρέπει να καταλάβουμε ότι η μοίρα των λαών, των κρατών, αλλάζει από τη μια στιγμή στην άλλη κι αν έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας πρέπει να δούμε τι άλλαξε όχι στις τελευταίες στιγμές. Βαθμηδόν. Οι τελευταίες στιγμές ήτανε το ξέσπασμα αυτής της διάβρωσης, της εσωτερικής διάβρωσης που δυστυχώς με τη βοήθεια πολλών ανθελλήνων και θεομάχων την έχουμε και στην Ελλάδα. Καταβάλουνε κάθε προσπάθεια να αλώσουνε -χρόνια ολόκληρα το κάνουνε αυτό- να διαβρώσουνε ό,τι Ελληνικό και Ορθόδοξο.

Σήμερα παρουσιάστηκαν καινούριοι εικονομάχοι. Μην ξεχνάτε ότι και παλαιότερα στο Βυζάντιο [υπήρχανε] άλλοι εικονομάχοι. Δηλαδή ποιοι; Να κατεβάσουμε τα σύμβολα, να κατεβάσουμε τα πάντα, να καταστρέψουμε τα πάντα. Τι είναι αυτά;

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ.

Και θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω ένα κείμενο μιας ευρωβουλευτού από την Κύπρο για να δείτε τι λέει. Κύπρια. Οι τελευταίες στιγμές που ψυχοραγούσε η Πόλη και που ο Αυτοκράτορας με ηρωικό τρόπο στεκότανε αξιοπρεπής και έπαιρνε πάνω του όποια ντροπή είχε υποστεί το Βυζάντιο εδώ και χρόνια .. άφησε ένα μήνυμα για τον Ελληνισμό αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη. Γιατί τότε με την Πτώση αρχίσανε και οι συνέπειες για την Ευρώπη. Πολλές συνέπειες. Όταν έπεσε η Πόλη είχανε συνέπειες όλοι και η Πτώση της Πόλης τους οδήγησε να ξανασκεφτούν πολλά πράγματα. Όπως η χρεοκοπία η δικιά μας οδήγησε την Ευρώπη να βγάλει στην επιφάνεια τον δικό της βόρβορο και τα σχέδιά της, έτσι ακριβώς έγινε και τότε.

Ο Παλαιολόγος έπεσε ένδοξα. Του συγχωρείται και η τάση για την ένωση και οτιδήποτε. Έπεσε ένδοξα, έντιμα, σαν Έλληνας Ορθόδοξος και πιστός και εκπρόσωπος των αγωνιστών διαχρονικά του Ελληνισμού και της Ρωμηοσύνης.

Τι γράφει λοιπόν μια ευρωβουλευτής, για να βγάλουμε και λίγα επίκαιρα συμπεράσματα. Έκοψα τον λόγο της, τον είδα δημοσιευμένο κάπου, γιατί ομολογώ ότι όχι απλά συμφωνώ μαζί της αλλά μας βάζει θέματα τραγικά. Ευρωβουλευτής είναι. Δεν είναι καμιά συντηρητική ή φανατική. Λέγεται Ελένη Θεοχάρους, Κύπρια είναι. ..

«Ως κάθιδρη αγωνία επιθανατίου ρόγχου αισθάνομαι την παρακμή του Ελληνισμού και τη φθορά του λαού. Έχοντας άμεση εμπλοκή στην προσπάθεια διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οποίας η ύπαρξη εξανεμίζεται από την ασύμμετρο απειλή που επικρέμεται επί του αυχένος του νησιού, και παρακολουθώντας την ηγεμονική συμπεριφορά των ξένων οικονομικά ισχυρών απέναντι στην Πατρίδα μου και την επέλαση των κερδοσκόπων, αισθάνομαι την βαθύτατη ανάγκη να καταθέσω την άποψή μου στους σχεδιασμούς για την διάσωσή μας.

Λοιπόν, αυτό που λέγω, δεν είναι παλιομοδίτικη κουβέντα και ξεπεσμένος εθνικισμός όπως πιθανόν να την εμφανίσουν οι πολλοί προχωρημένοι εκσυγχρονιστές, οι υπερμοντέρνοι ευρωπαϊστές που δεν τους κόφτει αν χαθεί για παράδειγμα η Σαμοθράκη φτάνει να πουλάμε τα ωραία κίτρα μας στις αγορές. Συβαριτισμός στην κλασσική εκδοχή του. Ειδικά, εμείς οι Έλληνες της Κύπρου που το νησί μας τελεί υπό στρατιωτική κατοχή και πάντοτε στρέφαμε το βλέμμα προς δυσμάς, προς την χώρα των λογισμών και των ονείρων της Κυπριακής ιστορίας, αισθανόμαστε παντελώς εγκαταλελημμένοι και αβοήθητοι. Όχι μόνο γιατί η μητροπολιτική Ελλάδα έχει νομικές και πολιτικές υποχρεώσεις απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά κυρίως γιατί αν δεν διασωθεί η Κύπρος δεν θα μπορέσει να διασωθεί η Ελλάδα.

Άλλωστε, το φρόνημα του λαού βρίσκεται στο ναδίρ καθώς οι τουρκικές φρεγάτες περιπλέουν το Σούνιο, τα τουρκικά αεροπλάνα υπερίπτανται των νησιών του Αιγαίου. [και ο πρωθυπουργός ομιλεί για χώρα υπό κηδεμονία δηλαδή με μειωμένη κυριαρχία] Η πολιτική του εξευμενισμού του θηρίου και του ημερώματος της στρίγγλας έχει καταρρεύσει. Η Τουρκία αβρόχοις ποσίν πλέει πλησίστια προς την Ευρώπη χωρίς να έχει σεβαστεί στοιχειώδεις υποχρεώσεις της προς τους γείτονες της Ελλάδας, Κύπρο, Αρμενία, Ιράκ και Συρία. Χωρίς ουσιαστικά βήματα εκδημοκρατισμού.

Η Ελλάδα για λόγους που δεν είναι μόνον οικονομικοί έχει καταρρεύσει και η Κύπρος γονατιστή μπροστά στα πόδια του φονιά της ζητάει δικαιοσύνη.»

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Μάλιστα. Είναι η σύγχρονη πραγματικότητα που μας θυμίζει το κείμενο αυτό, παράλληλες στιγμές της εποχής της Αλώσεως. Ίσως θα πρέπει να μιλάμε και για μια άλλη άλωση, για μια άλωση πνευματική δηλαδή.

Μαρία Μαντουβάλου: Μάλιστα. Και να αποφευχθεί με τη βοήθεια του Θεού η άλωση της Ελλάδας, γιατί μέχρι τώρα το χέρι επαιτείας το ‘χουμε. Το χέρι επαιτείας το έχουμε βγάλει όπως το βγάλανε και τότε οι Αυτοκράτορες που τους οικτίρανε οι μεγάλοι, οι οποίοι μεγάλοι τους είχανε πάρει τα πάντα. Σήμερα τι έχουμε με την παγκοσμιοποίηση; Τι έχουμε; Μας πήρανε τα πάντα. Καλλιεργείται η γη; Μας αλλάξανε τα πάντα. Χωματερές κάναμε, καταστρέψανε όλη τη γεωργία. Τι κάνουμε δηλαδή; Από που έρχονται οι πόροι; Έρχεται από πουθενά πόρος;

Ακόμη και τα καράβια μας τα αναγκάσαμε να φύγουνε με τις εφορίες και τα διάφορα πράγματα. Ακόμη και η ναυσιπλοΐα γίνεται από ξένους. Τι κρατήσαμε δηλαδή για την Ελλάδα; Μετά θα αρχίσουμε να δακρυχέουμε. Ας αφήσουν οι υποκριτές λοιπόν τα δάκρυα τα κροκοδείλια κι ας κοιτάξουνε τώρα να μην χαθεί η Ελλάδα. Και τουλάχιστον αυτοί που έχουνε τη δύναμη, την εξουσία. Και ας αφήσουμε την πνευματική ηγεσία, γιατί η πνευματική ηγεσία μην πω, την έχει ξεπουλήσει την Ελλάδα προ πολλού. Η πολιτική ηγεσία και αυτή ας βάλει μυαλό και η Εκκλησία ας κοιτάξουνε, όσοι τέλος πάντων έχουνε τη δύναμη, την εξουσία, να μην χαθούνε τελείως οι δεσμοί ενότητας που ήδη είναι πολύ χαλαροί, πάρα πολύ χαλαροί μέσα στην Ελλάδα.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Μιλήσατε και για δεσμούς ενότητας και την εποχή προ της Αλώσεως.

Μαρία Μαντουβάλου: Έτσι. Είχανε τελείως χαλαρώσει οι δεσμοί, οι θεσμοί, τα πάντα. Είχανε χαλαρώσει όλα. Όλα είχανε αρχίσει να ξεφτίζουνε όπως ξεφτίζουνε και σήμερα.

…

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Μας λέει εδώ ακροατής μας από τα Κάτω Πατήσια, έχει ένα ερώτημα αν έχουν ευθύνη και οι Μοναχοί για την Άλωση.

Μαρία Μαντουβάλου: … Ο μοναχισμός αποτελεί μία έκφραση της Ορθοδοξίας .. η οποία χαρακτηρίζει τους ανθρώπους οι οποίοι θέλουνε να φύγουν από τα εγκόσμια και να πλησιάσουν την Ουράνια Πολιτεία. Δεν είναι εκείνοι που λένε στο Κράτος τι να κάνει. Δεν είναι εκείνοι που αποτρέπουνε το Κράτος από το να ασκήσει την πολιτική εξουσία. Αυτοί έχουνε με την Πίστη. Η εξουσία τους δεν υπάρχει. Έχουνε εκμηδενίσει τον άνθρωπο. Επικοινωνούνε μόνον με τον Θεό. … Οι μοναχοί, όπως και τώρα γίνεται και στο Άγιον Όρος, αντιδρούν απέναντι σε ό,τι πάει να παρεκκλίνει από την Ορθόδοξη Πίστη. Το ίδιο κάνανε και τότε. Οι μοναχοί όλοι είχανε συσπειρωθεί με τον Μάρκο τον Ευγενικό, είχανε συσπειρωθεί με αυτούς οι οποίοι δεν θέλανε τον πάπα και τους καθολικούς. Αντιδρούσανε. Δεν φταίνε αυτοί εάν η πολιτική εξουσία άρχισε να δίνει τίτλους και λεφτά στους Συγκλητικούς και αντί για τον Στρατηγό που κατάργησε, να κάνει Δούκα και να του δίνει τριπλάσια λεφτά. Θυμόσαστε και σήμερα κάτι που έγινε.

Αδαμαντία Μπούρτζινου:Έδιναν λοιπόν τη μάχη τους …

Μαρία Μαντουβάλου:.. σε άλλο επίπεδο ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΟΥΣΑΝΕ ΤΗ ΣΥΝΟΧΗ. [σ.σ παρεμπιπτόντως οι μοναχοί του Άγιου Όρους οι οποίοι αντιδρούν -όπως αντέδρασαν και οι διατηρούντες την συνοχή μοναχοί στην Άλωση- σήμερα κατηγορούνται και από επίσημα χείλη της διοικούσας Εκκλησίας ως ‘αντάρτες’! και ‘σχισματικοί’!]

…

Αδαμαντία Μπούρτζινου: Πολύ σύντομα εγώ να πω ότι, η μείωση των στρατιωτικών δαπανών και η κατάργηση των στρατιωτικών. Η στρατολόγηση μισθοφόρων και κυρίως από τους Τούρκους -που μας κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση αυτό. Η υπαλληλία, η φορολογία η οποία ήταν πολύ βαριά για τους κατοίκους της Πόλεως. Η συμβολή των Αυτοκρατόρων. Τα θέματα που είχαν να κάνουν με την κατάργηση πολλών από τις αξίες και η ενότητα του λαού που δεν υπήρχε πια ..

Μαρία Μαντουβάλου: και οι διάλογοι με τους Τούρκους δήθεν για ειρήνη και ορκωμοσίες ..

Αδαμαντία Μπούρτζινου: .. αλλά και οι διαφορές που υπήρχαν όσον αφορά την ένωση ή την μη ένωση, δηλαδή το θρησκευτικό θέμα. .. Εμείς να πούμε να είναι αιωνία η μνήμη του ηρωικού Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και των συν αυτώ ..

Μαρία Μαντουβάλου: .. και θα είναι ..

 

Πηγή: (Από μία παλαιότερη εκπομπή για την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως.Προσκεκλημένη η κ. Μαρία Μαντουβάλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν. Αθηνών.), Άπαντα Ορθοδοξίας , Αβέρωφ (Α' Μέρος , Β' Μέρος )