Οι Οθωμανοί, σχετικά γρήγορα θα συνέλθουν από την ήττα τους από τους Μογγόλους στην Άγκυρα, το 1402. Στην Πόλη, που είχε κερδίσει εδάφη αλλά και χρόνο, ο Μανουήλ είναι πια γέρος και κουρασμένος.

To 945 μ.Χ. ο μεγάλος Άραβας στρατηγός Σαίφ αλ Νταουλά δημιούργησε το δικό του εμιράτο με έδρα το Χαλέπι καθιστάμενος ο κύριος αντίπαλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην περιοχή της άνω Συρίας.Στην περιοχή διεξαγόταν ένας συνεχής πόλεμος με επιδρομές και λεηλασίες εκατέρωθεν.

Το 1185 οι γνωστοί άρπαγες Νορμανδοί της Σικελίας που εποφθαλμιούσαν την Βυζαντινή Αυτοκρατορία επιτέθηκαν, κατέλαβαν και λεηλάτησαν την Θεσσαλονίκη.

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, σε μια εποχή που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπνεε τα λοίσθια και δοκιμαζόταν από τις εσωτερικές διαμάχες της δυναστείας των Παλαιολόγων, στην οποία ανήκε.

Ο Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος γεννήθηκε το 1370 και υπήρξε πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Δ’ Παλαιολόγου (1348-1385) και της συζύγου του Μαρίας Κυράτζας (1348-1390), κόρης του τσάρου της Βουλγαρίας Ιβάν Αλεξάντρ. Παππούς του ήταν ο επίσης αυτοκράτορας Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος (1332-1391).

Συμβασίλευσε με τον πατέρα του (1376-1379), ο οποίος με τη βοήθεια των Οθωμανών Τούρκων είχε ανατρέψει τον παππού του Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο. Μετά την παλινόρθωσή του το 1379, ο Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος τύφλωσε μερικώς, τόσο τον γιο του, όσο και τον εγγονό του. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1385, ο Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος θεώρησε εαυτόν νόμιμο διάδοχο του θρόνου και αντιτάχθηκε στις βλέψεις του θείου του Μανουήλ Β’ Παλαιολόγου.

Στις 14 Απριλίου 1390 ανέτρεψε τον παππού του Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο, με τη βοήθεια των Γενουατών και του Οθωμανού Σουλτάνου. Ο Βαγιαζήτ Α’ (1354-1403) επιθυμούσε την ανατροπή του αυτοκράτορα, που έτρεφε αντιτουρκικά και φιλοβενετικά αισθήματα. Είχε προηγηθεί ταξίδι του Ιωάννη Ζ’ στη Γένουα το 1389 προς αναζήτηση πολιτικής υποστήριξης έναντι του θείου του, Μανουήλ. Ο Ιωάννης Ζ’ παρέμεινε στον θρόνο για λίγους μήνες έως τις 17 Σεπτεμβρίου 1390, οπότε ανατράπηκε με πρωτοβουλία του θείου το Μανουήλ Β’. Ο πατέρας του Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος ανακηρύχθηκε για τρίτη φορά αυτοκράτορας.

Αμέσως μετά την αποκατάσταση του Ιωάννη Ε’ στον θρόνο του Βυζαντίου, ο Ιωάννης Ζ’ και ο Μανουήλ Β’ κλήθηκαν από τον Βαγιαζήτ, βάσει των όρων υποτέλειας που είχε συμφωνήσει ο Ιωάννης Ε’ να συμμετάσχουν στην επόμενη στρατιωτική εκστρατεία των Τούρκων, κατά της Φιλαδέλφειας, η οποία μέχρι εκείνη την ώρα ήταν σε Βυζαντινά χέρια. Ενώ βρίσκονταν στη Μικρά Ασία τους αναγγέλθηκε η είδηση για τον θάνατο του Ιωάννη Ε’ (16 Φεβρουαρίου 1391). Οι δυο τους συμφώνησαν να στεφθεί αυτοκράτορας ο Μανουήλ Β’ και ο Ιωάννης Ζ’ να ανακηρυχθεί διάδοχός του, αφού ο Μανουήλ ήταν ακόμη ανύπαντρος.

Ο Βαγιαζήτ επιθυμούσε την αποκατάσταση του Ιωάννη Ζ’ στον θρόνο του Βυζαντίου και δεν δίστασε να αποκλείσει και να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη. Ο κλοιός γύρω από την πόλη έγινε ασφυκτικότερος μετά την αποτυχημένη Σταυροφορία του 1396, που τερματίστηκε με τη συντριπτική νίκη του σουλτάνου στη μάχη της Νικόπολης το ίδιο έτος. Το 1399 εισήλθε πανηγυρικά ο Ιωάννης Ζ’ στην Πόλη, χωρίς όμως να επιτρέψει την παράδοσή της στους Οθωμανούς. Ο ίδιος τέθηκε επικεφαλής της άμυνας ως αντιβασιλιάς, ενώ ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β’ περιόδευσε στη Δύση, με σκοπό να συγκεντρώσει πολύτιμη βοήθεια. Όλοι περίμεναν το θαύμα, το οποίο ήρθε με τη μορφή του Ταμερλάνου. Το 1402 ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκία για να αντιμετωπίσει τη Χρυσή Ορδή του Μογγόλου ηγέτη. Υπέστη συντριβή στη μάχη της Άγκυρας (20 Ιουλίου 1402) και συνελήφθη αιχμάλωτος.

Τον επόμενο χρόνο ο Ιωάννης Ζ’, εκμεταλλευόμενος τις εσωτερικές διαμάχες των Οθωμανών, υπογράφει συνθήκη μαζί τους και η Θεσσαλονίκη περιέρχεται και πάλι στο Βυζάντιο (3 Ιουνίου 1403). Έχοντας αποκαταστήσει πλήρως τις σχέσεις του με τον αυτοκράτορα και θείο του Μανουήλ Κομνηνό εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη και αναλαμβάνει τη διοίκηση της περιοχής ως «Δεσπότης της Θεσσαλονίκης» και «Βασιλεύς πάσης Θεσσαλίας».

Το 1399 νυμφεύτηκε τη γενουατικής καταγωγής Ευγενία Γκατιλούζιο, πρωτότοκο κόρη του Λόρδου της Λέσβου Φραντσέσκο Β’ Γκατιλούζιο, η οποία μετονομάστηκε σε Ειρήνη. Μαζί απέκτησαν τον Ανδρόνικο Ε’ Παλαιολόγο, ο οποίος συμβασίλευσε με τον πατέρα του από το 1403 έως το 1407, οπότε πέθανε σε ηλικία επτά ετών.

Ο Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος πέθανε στις 22 Σεπτεμβρίου 1408, σε ηλικία 38 ετών.

Πηγή: Σαν σήμερα 

H πορεία αναγέννησης του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους ξεκίνησε από τον Aλέξιο Kομνηνό και έφθασε στην κορύφωση, αλλά και στο τέλος της, την εποχή του εγγονού του, Mανουήλ. Kαταλύτης σε αυτή την εξέλιξη ήταν η μάχη στο Mυριοκέφαλο.

Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α’ Κομνηνός, γιος του Ισαάκιου Κομνηνού, έμεινε στο θρόνο από το 1183 μέχρι το 1185 οπότε και φημολογείται η δολοφονία του (υπάρχει και η εκδοχή ότι εξορίστηκε στην Κύπρο).

Η μάχη στο κάστρο του Αγίου Γεωργίου στα Σκορτά της Αρκαδίας, στις 9 Σεπτεμβρίου 1320, αποτελεί μια από τις ελάχιστα γνωστές, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες συγκρούσεις μεταξύ Βυζαντινών και Λατίνων για τον έλεγχο της Πελοποννήσου.

Μετά την εδραίωση του αραβικού χαλιφάτου η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρέθηκε έναντι ενός φανατισμένου και πείσμονος αντιπάλου στα ανατολικά της σύνορα. Οι Άραβες εκτελούσαν καταστροφικές επιδρομές σε τακτά χρονικά διαστήματα στη Μικρά Ασία καθ’ όλη τη διάρκεια του 8ου και 9ου αιώνα επιχειρώντας να εξαπλώσουν, μέσω της τζιχάντ, του «ιερού πολέμου», την επικράτεια των Ισλάμ.

Ήταν Πρωτοχρονιά του 1068 όταν ο 45χρονος Ρωμανός Διογένης εστέφθη Aυτοκράτωρ Ρωμαίων, φιλοδοξώντας να αναβιώσει τη δόξα και τη χαμένη δύναμη της Ρωμανίας,

Ο Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας, είχε πεθάνει στις 21 Μαΐου 1067, αφήνοντας έναν ανήλικο διάδοχο, τον γιό του Μιχαήλ, και την 30χρονη σύζυγό του Ευδοκία Μακρεμβολίτισα, η οποία ασκούσε την αντιβασιλεία για λογαριασμό του γιού της. Στο πρόσωπο του Ρωμανού Διογένη βρήκε τον ιδανικό σύζυγο Αυτοκράτορα που θα ανελάμβανε τα διοικητικά και στρατιωτικά καθήκοντα. Ο γοητευτικός άνδρας Ρωμανός, καταγόταν από επιφανή οικογένεια στρατιωτικών της Καισάρειας στην Καππαδοκία . Δεν είχε κρύψει ποτέ την αντιπάθειά του για τον σάπιο πολιτικό κόσμο της Βασιλεύουσας που λυμαίνονονταν τα χρήματα του Θησαυροφυλακίου. Αυτά ήταν χρήματα που προέρχονταν από τους φόρους των χωρικών και που διοχετεύονταν σε κρατικές ανάγκες, που διερμήνευαν τη διεκπεραίωση των δαπανών των επαύλεων των συγκλητικών. Οποία ομοιότητα με το σήμερα!

Οι κυριότεροι εκπρόσωποι της αντιστρατιωτικής μερίδας, ο Καίσαρας Ιωάννης Δούκας, αδελφός του εκλιπόντος Αυτοκράτορος, και ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Ψελλός, μισούσαν θανάσιμα τον Ρωμανό. Ο πρώτος ήταν άνθρωπος μειωμένης πνευματικής στάθμης. Ο Ψελλός αντίθετα, ήταν ένας ευφυέστατος άνθρωπος.

Η φήμη του δολοπλόκου, ήταν τέτοια που του αποδίδουν και την ίδρυση μυστικής οργάνωσης εσωτερισμού, του Τάγματος της Ανατολής, που θεωρείται το πρότυπο των Ναϊτών ιπποτών και των Ροδόσταυρών. Εξουσιομανής, αρχι-δολοπλόκος, κόλακας και πειθήνιο όργανο της οικογένειας Δούκα.

Η κρίση των θεσμών και η αποδιοργάνωση της αυτοκρατορίας ήταν τα χαρακτηριστικά στοιχεία του 11ου μ.Χ. αιώνα, μιας έντονα ταραγμένης εποχής για το Βυζάντιο. Η εξουσία ασκείται από μια πολιτική ελίτ παρακοιμωμένων του παλατιού, οι οποίοι παραγκωνίζοντας τους στρατιωτικούς, έχουν επαναφέρει το θεσμό της Συγκλήτου, μέσω της οποίας διοικούν την αυτοκρατορία, ανεβοκατεβάζοντας ιδιοτελώς αυτοκράτορες στον θρόνο.

Η ιδιόμορφη αυτή ” Διοίκηση”, στην οποία κυριαρχούσαν τότε η οικογένεια των Δουκών,ο Μ.Ψελλός και ο πατριάρχης, ανέβασε το 1068 μ.Χ. στον θρόνο τον ικανό στρατιωτικό Ρωμανό με μόνο σκοπό την αντιμετώπιση των Σελτζούκων.

Ο Ρωμανός προσπαθεί να ανασυγκροτήσει γρήγορα τον αποδιοργανωμένο στρατό και την διοίκηση της αυτοκρατορίας, έξω από συμφέροντα και συμμαχίες, αποκλείοντας και την παραμικρή ιδέα σε κακόπιστους επικριτές του, ότι θα μπορούσε να αποτελέσει “επίτιμο” ανδρείκελο ή άβουλο ανθρωπάριο της Αυλής.

Η μάχη του Μαντζικέρτ στην Αρμενία έλαβε χώρα στις 26 Αυγούστου 1071 μεταξύ του βυζαντινού στρατού, υπό τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ’ Διογένη και του σουλτάνου Άλπ Αρσλάν των Σελτζούκων Τούρκων. Σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, την ευθύνη για την ήττα φέρει η κρατούσα τάξη της βυζαντινής αυτοκρατορίας για λόγους καθαρά οικονομικούς, ως αντίδραση προς την προσπάθεια του Ρωμανού Δ’ να συγκεντρώσει φόρους που θα επέτρεπαν την αποκατάσταση της ισχύος των βυζαντινών στρατευμάτων.

Οι φεουδαρχικοί εμφύλιοι πόλεμοι έγιναν αιτία να εξασθενίσει το βυζαντινό κράτος και να χειροτερεύσει η εξωτερική πολιτική θέση του. Στην κατάρρευση της στρατιωτικής δύναμης του Βυζαντίου βοήθησε και η μετατροπή των ελεύθερων αγροτών σε δουλοπάροικους, καθώς και η καταστροφή των στρατιωτών-αγροτών.

Ακόμα ένα στοιχείο που φέρεται ότι οδήγησε στην ήττα του βυζαντινού στρατεύματος ήταν η ετερογένειά του, καθώς βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε ξένους μισθοφόρους.

Ο θεματικός στρατός, ένας εμπειροπόλεμος και πιστός στην αυτοκρατορία στρατός, είχε παραμεληθεί δραματικά από τους προηγούμενους αυτοκράτορες, αναγκάζοντας τον αυτοκράτορα Ρωμανό να καταφύγει σε μισθοφόρους.

Την ήττα του Μαντζικέρτ ακολούθησε σειρά γεγονότων που υπονόμευσαν τη δύναμη της ήδη εξασθενημένης κατά τον 11ο αιώνα αυτοκρατορίας.

Μέχρι τη στιγμή που το στράτευμα έφτασε στην Αρμενία, η κατάσταση ήταν εκρηκτική. Και η πικρή αλήθεια ήταν ότι, ξεκινώντας την εκστρατεία, ο Ρωμανός είχε αφήσει ακάλυπτα τα νώτα του, τόσο σε πολιτικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.

Στη Βασιλεύουσα όλοι τον επιβουλεύονταν και μηχανορραφούσαν, ο Ψελλός, ο Καίσαρας Ιωάννης Δούκας, ο συγκλητικός Νικηφόρος Παλαιολόγος. Αναχωρώντας για την εκστρατεία, ο Ρωμανός δεν είχε λάβει ιδιαίτερα μέτρα εναντίον τους, με μόνη εξαίρεση την εξορία του Ιωάννη Δούκα στην Βιθυνία και την «ομηρία» του μεγαλύτερου γιού του, του Ανδρόνικου Δούκα, τον οποίον κρατούσε δίπλα του στην εκστρατεία, ώστε να ελέγχει τον πατέρα του.

Το μεγαλύτερο και πλέον ασυγχώρητο σφάλμα του Ρωμανού ως στρατιωτικού, ήταν η αμνησικακία του!

Η πορεία του Ελληνισμού θα ήταν εντελώς διαφορετική αν την στιγμή του ενθρονισμού του, είχε διασφαλίσει την εξουσία του στην Κωνσταντινούπολη, εξοντώνοντας τους πολιτικούς υπονομευτές του.

Η ήττα του και η σύλληψη του στο Ματζικέρτ, ήταν το γεγονός-κλειδί για την αντικατάστασή του, καθώς θεωρήθηκε ως ατιμωτική από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Η σύγκλητος τον ανακηρύσσει έκπτωτο και ανεβάζει στον θρόνο τον Μιχαήλ Ζ’Δούκα. Ο Ρωμανός προσπάθησε ανεπιτυχώς να επανέλθει στον θρόνο ανασυγκροτώντας τα υπολείμματα του στρατού του, αλλά ηττήθηκε από τον Ανδρόνικο Δούκα και καταφεύγοντας στο κάστρο των Αδάνων, παραδόθηκε μετά από δίμηνη πολιορκία, αποποιούμενος τον θρόνο.

Συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη διαπομπευόμενος πάνω σε γάιδαρο.

Η τύφλωσή του έγινε στις 29/6/1072 πριν μεταφερθεί στην Προποντίδα, από άτομα που δεν γνώριζαν την διαδικασία καθώς εξόρυξαν τους οφθαλμούς του αντί της τύφλωσης με πυρακτωμένο σίδηρο που ήταν η συνηθισμένη πρακτική, και του προξένησαν άσχημα τραύματα, με τις πληγές να τρέχουν αίμα.

Η αναφορά του Ατταλειάτη σε Εβραίο δήμιο, που εμπλουτίζεται από τον Α.Δαλλασηνό με 30 νομίσματα, αναβιώνει τη σημειολογία της προδοσίας. Πέθανε στις 4/8/1072 από τα τραύματα του. Ο ερμηνευτής του Νεοελληνικού ρεαλισμού Κωστής Παλαμάς, στη «Η Φλογέρα του Βασιλιά» αποτυπώνει το δράμα του Μεγάλου Έλληνα, ποιητικά:

«Και του Διογένη Ρωμανού κλειστήκανε τα μάτια

μέσα στο κόκκινο νησί, στη πιο ψηλή του ράχη,

κι η πολεμόχαρη ψυχή φτερούγισε και πάει

να βρει στεριές και πέλαγα σ’ ανατολή και δύση,

της γής να γίνει ριζιμιά, της θάλασσας φουρτούνα!»

Ο Ρωμανός Διογένης ενσαρκώνει τον αγνό στρατιώτη που προσπάθησε να διεμβολίσει την διεφθαρμένη αριστοκρατία της εποχής του και να ανασυγκροτήσει την αυτοκρατορία. Όμως απέτυχε όχι λόγω ανικανότητας, αλλά λόγω ίντριγκας και προδοσίας, και εμφυλλοχωρώντας στην εθνική συνείδηση, κληροδότησε στην Ιστορία, το προφιλ με στοιχεία τραγικού εθνικού ήρωα.

Πελασγός ο Μιλήσιος

Πηγή: http://www.olympia.gr